18e paddenstoelen nieuwsbrief

Paddenstoelennieuwsbrief
Nummer 18
27 februari 2014
waarn
Voorwoord
Beste paddenstoelenvrienden,
Soms word je met de kleinste dingen blij. Omdat ik knotszwammen leuk vind, heb ik
al jaren in mijn hoofd zitten dat ik graag de Clavaria (s.l.)-monografie van Corner
(1950) wil hebben. Ik heb al wel een fotokopie, maar dat is toch niet hetzelfde.
Tijdens de boekverlotingen bij de open dagen van de bibliotheek was dit boek soms
aanwezig, maar ging het steeds aan mijn neus voorbij. Ook tijdens de afgelopen
boekenverloting lag er weer een exemplaar. De moed zonk me snel in de schoenen
toen ik het aantal inschrijvers zag. Dat zal wel weer niets worden verzuchtte ik.
Wat was ik verrast en blij toen in mijn naam hoorde. Ik heb ‘m!
Melchior van Tweel (redactie)
Kwakkelwinter ideaal voor zeldzame Zilverige satijnzwam
In het Streekbos in West-Friesland
kwamen in januari een aantal forse
paddenstoelen uit de vette klei
tevoorschijn. Een opmerkzame wandelaar
consulteerde een lid van de Mycologische
Vereniging. Deze kwam tot de conclusie
dat het ging om de zeldzame en
bedreigde Zilverige satijnzwam.
De Zilverige satijnzwam (Entoloma
saundersii) heeft een kenmerkende,
sterke, melige geur en ranzige smaak en
is absoluut geen paddenstoel om te consumeren, maar alleen om naar te kijken. De
plompe en forse vruchtlichamen komen soms al in de winter te voorschijn wanneer
de vorst verstek laat gaan. Er zijn zelfs een aantal meldingen van november en
december. Na strenge winters verschijnen ze pas enige tijd nadat de vorst is
verdwenen. Omdat de jonge paddenstoelen zich door de vette klei moeten zien te
werken ziet een deel van de paddenstoelen er vaak wat verwrongen uit.
Lees meer op Natuurbericht. Tekst en foto's: Martijn Oud
\ Natuurbeheer voor Paddenstoelen
Het verschijnen van het OBN-preadvies Paddenstoelen in het Natuurbeheer is niet
ongemerkt aan de media voorbijgegaan. Het radioprogramma Vroege vogels heeft er
in de radio-uitzending van 9 februari aandacht aan besteed. Klik hier voor meer
informatie en om de uitzending terug te luisteren.
Nieuwe software voor Bresser MicroCam camera's
Bij overgang naar een nieuwe computer kan het voorkomen dat de Bresser
Microscoopcamera niet meer herkend wordt of dat de software MicroCamLab
problemen oplevert. De nieuwe software MicroCamLab Version 7.3.1.8 is sinds kort
beschikbaar compleet met nieuwe stuurprogramma's voor alle Bresser camera's.
Voor XP/Vista (32/64), 7(32/64) en 8(32/64). Ik had gehoopt dat het in de nieuwe
versie niet meer nodig zou zijn om bij iedere vergroting voor elke resolutie een aparte
ijking uit te voeren, maar die hoop is ijdel gebleken. Nu is dat in de praktijk niet erg
belangrijk omdat vrijwel iedereen de foto's maakt in de hoogste resolutie en je dan
alleen maar een ijking voor die resolutie hoeft uit te voeren. Onnodig te zeggen dat
een ijking niet afhankelijk is van het gebruikte computerscherm, maar alleen van de
fotoresolutie. Omdat de lay-out van de nieuwe versie heel sterk afwijkt van vroegere
versies is het dus alleen raadzaam om over te stappen als je echt problemen hebt
met een oude versie. De gebruiksaanwijzing is heel duidelijk, zodat ik geen
noodzaak zie om weer een verkorte handleiding te maken zoals bij de eerste versies.
Wel komt er bij sommige computers bij het openen van de software een mededeling
" Folder not found". Gewoon op OK drukken om door te gaan. Soms (bij een
toevallige klik in de omgeving ) is het microscoopbeeld ineens verdwenen. Met een
klik op het plaatje van de Bresser camera komt het weer te voorschijn.
Omdat het "licensed software" betreft is het niet mogelijk om via de website van
Bresser of Meade de software te downloaden. Wie problemen heeft met de oude
software kan ik op aanvraag via WeTransfer.com de nieuwe versie toesturen.
[email protected]
Termiet tuiniert met schimmels
Niet mensen maar sociale insecten komt de eer toe als eerste landbouw uitgevonden
te hebben. Zo zijn er termieten die schimmels ‘verbouwen’ voor hun
voedselvoorziening. Alle circa 350 moderne termietensoorten die in symbiose met
een schimmel (Termitomyces) leven, stammen van één gemeenschappelijke
voorouder af die deze symbiose is aangegaan ongeveer 30 miljoen jaar geleden.
Wageningse onderzoekers bootsen deze unieke vorm van symbiose nu na in het lab.
Voor de mens kan deze kennis interessant zijn voor de productie van schimmels als
vleesvervanger en om meer kennis te genereren over duurzame monoculturen in de
landbouw.
Tekst: Annemieke van Roekel. Lees meer op Kennislink.
Klein oranje zandschijfje gevonden op Voorne
Het Klein oranje zandschijfje (Byssonectria
aggregata) is volgens de nieuwe standaardlijst
vrij algemeen en is nog niet eerder gezien en/of
gemeld van het duingebied van Voorne.
Op zoek naar vroege paddenstoelen en een
koeienpaadje volgend over duinhellingen en
tussen meidoornstruiken door zag ik opeens een
opvallend oranje plek in het – met rottend blad
bedekte – zand. Met het loepje bleek het een
enorme groep van hele kleine bekertjes te zijn,
dicht tegen elkaar opgroeiend, zonder steeltje en
zittend op een bedje van wit mycelium. Er zaten
nog hele jonge exemplaren bij, die nog niet die
opvallend mooie oranje kleur hadden.
Onder de microscoop waren de acht sporen in
zakjes en de parafysen goed te zien en bleek het
om een ascomyceet te gaan en wel een
Byssonectria. In Nederland komt tot nu toe alleen
de B. aggregata voor.
Tekst en foto: Eline Vis.
Kleverig lindebekertje op ’s-Gravelandse buitenplaatsen
Afgelopen week is op een
buitenplaats van Natuurmonumenten
een uiterst zeldzame paddenstoel
gevonden: het Kleverig
lindenbekertje (Holwaya mucida) Te
midden van de blauwe reigerkolonie
op buitenplaats Gooilust trof Fred
van Klaveren, oud-beheerder van
Natuurmonumenten, dit unieke
paddenstoeltje aan.
De naam doet het al vermoeden. Het
Kleverig lindenbekertje groeit op
dood lindenhout. De vondst van deze
zeldzaamheid was voor boswachter
Hans Blessing van Natuurmonumenten een goede reden om op meer dood
lindenhout te speuren naar het Kleverig lindenbekertje. En met succes: Op
buitenplaats Spanderswoud trof Blessing afgelopen woensdag nog een aantal van
deze kleine paddenstoeltjes aan. “Ik weet nu hoe ze eruit zien en waar ik op moet
letten, ik hoop er nog meer te vinden”, laat Blessing weten.
Lees meer op Natuurbericht. Tekst en foto: Fred van Klaveren
Cederbekergrondzwam
Mijn nieuwsgierigheid naar het
voorkomen van de
Cederbekergrondzwam (Geopora
sumneriana) werd gewekt na enkele
meldingen de afgelopen weken op
Waarneming.nl. In het Overzicht van de
Paddenstoelen in Nederland (OPN)
wordt de soort gekwalificeerd als zeer
zeldzaam, maar in de nieuwe
standaardlijst staat deze soort als vrij
algemeen. Deze kwalificaties hebben mij
uiteindelijk gebracht om in mijn
woonplaats Berkel en Rodenrijs in een
straal van ongeveer 5 km op onderzoek
uit te gaan. Op 10 februari heb ik binnen
dit gebied op de fiets systematisch alle
straten uitgereden waar een ceder in de
tuin stond. Veelal kon ik de ceders vanaf
de openbare weg inspecteren, soms
moest ik aanbellen om toestemming van
de bewoner te krijgen om in de tuin te mogen kijken.
In totaal heb ik 23 ceders bezocht. Bij 11 ceders was het raak! De aantallen
varieerden van een enkel vruchtlichaam tot wel 300 exemplaren in alle stadia. Nota
bene: de grootste populatie bevond zich op nog geen 50 meter van mijn woning! De
vruchtlichamen stonden zowel pal naast de stam als tot 5 meter ervan verwijderd. Op
twee locaties kwamen de bekers zelfs tussen de straatstenen uit. Verder viel op, dat
waar de cedergrondbekerzwam niet voorkwam, de bodem sterk begroeid was met
bodembedekkers (klimop) of overwoekerd was met kruiden (muur, brandnetel).
Op basis van het bovenstaande vraag ik mij af of de Cedergrondbekerzwam wel zo
zeldzaam is als wordt beweerd.
Is het een uitzonderlijk goed jaar voor deze soort? Zo vertelde een bewoner waar
naar schatting 100 vruchtlichamen stonden, dat hij vorig jaar niet een exemplaar in
zijn tuin gezien had.
Tekst en foto’s: Cor Noorman. Klik hier voor de waarnemingen.
Koninklijke onderscheiding voor Huub van der Aa
Op 8 februari 2014 heeft ons erelid Huub van der Aa
een koninklijke onderscheiding gekregen vanwege
zijn grote inzet als vrijwilliger bij tal van activiteiten,
met name zijn jarenlange inzet als bestuurslid van de
Stichting Vrienden van het Cantonspark te Baarn,
maar zeker ook vanwege zijn vele activiteiten voor de
NMV. Huub, hartelijk gefeliciteerd!
Namens het bestuur, Aad Termorshuizen, Doorwerth
Zie ook actueel op de website.
Hoefzwam op Schotse ramschedel in Arnhem
In onze achtertuin in Arnhem-Noord, op de
hoorns van een ramsschedel, die we in mei
2012 hebben meegenomen van het Schotse
eiland Skye, ontdekten we begin februari 2014
plots kleine paddenstoelen. Volgens de
determinatie van Jan Hengstmengel van
Naturalis bleek het te gaan om de Hoefzwam
(Onygena equina) die in Nederland pas 1x
eerder is gevonden (in 2005 op een
hertenhoefje in de Kennemerduinen bij
Bloemendaal). Gezien de zeldzaamheid van de soort in Nederland en het
algemenere voorkomen van de soort bij onze overzeese westerburen, is het zeer
waarschijnlijk dat de sporen als verstekeling met de ramsschedel zijn meegekomen.
Met de Veluwezoom vlak bij en het feit dat daar steeds vaker kadavers van wild en
grote grazers in het veld achterblijven, is het de vraag of deze verstekeling hier vaste
voet aan wal krijgt. Dood doet leven!
Tekst en foto: Kees van Oorde. Bron: Bijzondere waarnemingen in 2014
Colofon
Dit is de digitale nieuwsbrief van de Nederlandse Mycologische Vereniging. De nieuwsbrief heeft een onregelmatige
verschijning, afhankelijk van het seizoen, de aangeleverde stukken en de urgentie van het nieuws. De redactie is in handen van
Melchior van Tweel en is te bereiken via het e-mailadres: [email protected]. Oude nieuwbrieven zijn te
vinden op de site van Alles over Paddenstoelen.
De nieuwsbrief vormt een aanvulling op de websites en Coolia en richt zich vooral op actuele zaken die de mycologie aangaan.
Hoewel de nieuwsbrief zich in eerste instantie richt op mensen die al thuis zijn in de wereld van de mycologie (bijvoorveeld de
leden van de NMV en KVMV), staat deze natuurlijk ook open voor alle andere mensen die "iets hebben" met paddenstoelen,
zoals paddenstoelwerkgroepen van IVN en KNNV, kinderen, studenten, natuurgidsen en docenten. De berichten zullen een
laagdrempelig karakter hebben, maar ook wel met een wetenschappelijk tintje.
De Nederlandse Mycologische Vereniging (NMV), opgericht in 1908, heeft als doel de beoefening van de mycologie in ruime zin
te bevorderen. In voor- en najaar worden wekelijks excursie georganiseerd, verder worden er werkweken gehouden en in de
winter verscheidene landelijke bijeenkomsten. Tevens is de NMV actief in de natuurbescherming waar het paddenstoelen
betreft.
De contributie voor de NMV bedraagt € 25 voor gewone leden (€ 30,- indien adres in het buitenland) en € 12,50 voor
huisgenootleden (krijgen geen Coolia). Lidmaatschap voor het leven bedraagt € 425,-, voor huisgenootleden € 212,50.
Informatie is verkrijgbaar via [email protected]. Nieuwe leden, opzeggingen en adreswijzigingen kunnen worden
doorgegeven op [email protected]. Lid worden van de NMV kan op de site van de NMV, klik vervolgens op
“Info/contact” (rechtsboven) en “lid worden” (links).
Voor meer informatie over de NMV wordt verwezen naar de websites: www.mycologen.nl - www.allesoverpaddenstoelen.nl www.paddestoelenkartering.nl - http://nem.paddestoelenkartering.nl/ - www.verspreidingsatlas.nl
De nieuwsbrief is vóór en dóór mycologen en andere paddenstoelenliefhebbers. Het is voor de redactie niet mogelijk de hele
nieuwsbrief zelf te vullen. Daar hebben we jouw hulp bij nodig. Wil je een onderwerp aandragen? Stuur het toe aan de redactie.
Welke onderwerpen kunnen aan bod komen? Alles kan in aanmerking komen, mits het een relatie heeft met de mycologie (in
brede zin van het woord): nieuwsberichten, nieuwe soorten, oproepen, bijzondere vondsten, rariteiten, mysteriesoorten, nieuwe
literatuur, rapporten, nieuws van werkgroepen, excursies, cursussen, vragen voor controles, literatuurvragen, vraag en aanbod,
microscopie, websites, tips, veldkenmerken, determinatiesleutels, etc.
Er zijn maar twee onderwerpen waar enige terughoudenheid aan de orde is:

Plukken en eten van paddenstoelen (inclusief recepten). Over het plukken van paddenstoelen heeft de NMV een
genuanceerd standpunt, waarbij met name grootschalige pluk moet worden voorkomen. Verder wordt verwezen naar het
plukstandpunt van de NMV. Deze is te vinden op de site van de NMV en klik dan op “NMV plukstandpunt” (links).

Voor het determineren van paddenstoelen aan de hand van alleen foto’s wordt verwezen naar het forum van
Waarneming.nl en Telmee.nl. Op dit forum zijn daarvoor alle mogelijkheden. Alleen determinaties met beschrijving en/of
microscopische foto’s, waar je echt niet uitkomt, kunnen eventueel in de nieuwsbrief worden geplaatst.
In de nieuwsbrief zijn diverse links aangegeven naar websites. Mochten een directe link het niet doen, kopieer dan de volledige
link naar je webbrowser.
Omdat voor afbeeldingen veelal auteursrechten gelden, is voor alle afbeeldingen in deze nieuwsbrief, die niet al eerder door de
eigenaren voor publicatie aan de Nederlandse Mycologische Vereniging ter beschikking werden gesteld, zo goed als mogelijk
nagegaan wie de eigenaren zijn, waarna toestemming is verkregen voor het gebruik. Mocht u desondanks materiaal aantreffen,
waarvan u meent dat dit niet had mogen worden gebruikt, stelt u ons hiervan dan a.u.b. in kennis, zodat eventuele
gebruiksvoorwaarden kunnen worden geregeld of het materiaal kan worden verwijderd. U kunt een e-mail sturen naar
[email protected].
Als je andere mycologen of paddenstoelliefhebbers kent die deze nieuwsbrief nog niet krijgen, stuur deze dan gerust door. Als
je de nieuwsbrief direct wilt krijgen, geef je e-mailadres dan door aan de redactie.
Je hebt deze nieuwsbrief gekregen omdat je in de verzendlijst staat. Mocht je geen belangstelling meer hebben, laat dat dan
weten aan de redactie.

Download Report