pedagogisch werkplan - Timpaan Kindercentra

Heidemeer
Inhoudsopgave
Voorwoord
De stamgroepen
De verschillende ruimtes
Onze binnenruimte en gebruik ervan
Onze buitenruimte en gebruik ervan
De verschillende programma’s
Ons ochtendprogramma tijdens schoolvakanties of bij margedagen
Ons middagprogramma BSO in vakantieweken
Ons middagprogramma NSO in schoolweken
Vervoer ontvangst van de kinderen
Vanuit BSO naar school
Activiteiten
Ons spelmateriaal
Naar buiten
Radio, muziek, tv, computerspelen
Oplossen van conflicten tussen kinderen
Kindvolgsysteem
Observatie
Mentorschap
Onze locatie–eigen regels, tradities en rituelen
Eten en drinken
Taal/gedrag
Bus/vervoersregels
Overdracht naar ouders
Verjaardagen
Ontdekken in een natuurlijke omgeving
Ons kindercentrum Heidemeer is gevestigd in OBS ’t Heidemeer aan de Arie
Bosscherstraat in Sappemeer.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
1
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Voorwoord
Voor u ligt het pedagogisch werkplan van naam locatie NSO ’t Heidemeer
Dit pedagogisch werkplan maakt deel uit van ons pedagogisch beleid, bestaande uit:
1.Pedagogische beleidsplan
2.Pedagogische werkplannen (KDV/NSO/PSZ)
3.Protocollen / formulieren
4.Meldcode kinderopvang
Het pedagogisch werkplan beschrijft de dagelijkse gang van zaken, de manier waarop de
pedagogisch medewerkers hun kerntaak vervullen. Het is als het ware een concrete
uitwerking van ons algemeen pedagogisch beleid, dat als basis dient voor ons
pedagogisch handelen in al onze kindercentra.
Hierbij is het toetsingskader van de GGD op het gebied van pedagogisch handelen als
leidraad gebruikt. Het plan wordt jaarlijks in het teamoverleg besproken en er zijn altijd
momenten dat het bijgesteld kan worden.
Wij hopen u hiermee een duidelijke indruk te geven van hoe wij werken met de kinderen.
Het locatiehoofd van NSO Heidemeer is: Wendy Bethlehem
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
2
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
De stamgroepen
De stamgroepen NSO locatie ‘t Heidemeer
Leeftijdsopbouw van de stamgroepen/maximale omvang
Onze NSO bestaat uit maximaal 20 kinderen per dag in de leeftijd van 4 tot 12 jaar.
Op locatie Heidemeer hebben wij 1 groep voor NSO-opvang.
Openingstijden:
dagen:
Maandag
15.30-18.30 uur
Dinsdag
15.30-18.30 uur
Donderdag
15.30-18.30 uur
Op woensdag, vrijdag (11.00 tot 18.30) en vakanties/ margedagen wordt de
opvang aangeboden bij locatie Griffy in Hoogezand.
Aantal medewerkers per groep
Wij werken conform de leidster/kind-ratio. Dit houdt in dat wij werken volgens de
landelijk gestelde wet- en regelgeving . Wij werken met gediplomeerde beroepskrachten.
Leeftijd groep
Aantal
pedagogisch
medewerkers
Maximaal aantal
kinderen
Aantal
pedagogisch
medewerkers
Maximaal aantal
kinderen
4 t/m 12
1
10
2
20
De wijze waarop onze beroepskrachten worden ingezet en eventueel worden ondersteund
door andere volwassenen
om 15.20 zijn de pm ers op de locatie.
s’ Middags start er een pedagogisch medewerker om 15:30 uur. Afhankelijk van het
kindaantal word(t)(en) er één of twee pedagogisch medewerkers ingezet. Het
locatiehoofd is altijd mobiel bereikbaar. Zij kan tevens als achterwacht fungeren. Bij
calamiteiten is locatie Monkie achterwacht.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
3
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Naast pedagogisch medewerkers werken wij met stagiaires. Zij zijn enkele dagen
aanwezig. Dit kan per locatie verschillen. Aanwezigheid van stagiaires is te zien op het
infobord op de groep..
Wen procedure
Wanneer er een nieuwe aanmelding is, nemen wij een maand voor de plaatsingsdatum
contact op met de ouder. Wij plannen dan in overleg met de ouder de wendagen. Over
het algemeen zijn dit 2 á 3 dagdelen. Op 1 van die wendagen vindt ook de intake plaats.
Indien het kind bekend is binnen de organisatie (bijvoorbeeld dat hij/zij geplaatst is
binnen Timpaan KC op het kdv), maken wij een afspraak met het kdv om te wennen.
Natuurlijk gaat dit eerst in overleg met de ouder.
Extra dagdelen
Binnen de locatie is het mogelijk om extra dagdelen van opvang af te nemen, onder de
geldende regels.
Dit kan op de eigen stamgroep plaatsvinden, indien het leidster-kind-ratio dit toelaat.
Indien dit niet mogelijk is, kan een kind opgevangen worden op een andere stamgroep
op de locatie.
Ouders/verzorgers tekenen hiervoor op het aanvraagformulier extra dagdeel.
De verschillende ruimtes
Onze binnenruimte en het gebruik ervan
Wij werken vanuit 1 groepsruimte. Er is een algemene ruimte, waar gelegenheid is om
te knutselen; lekker op de bank een boekje te lezen; te WII of computeren. Tevens
kunnen we gebruik maken van de-/timmerruimte..)
Bij slecht weer kan er gebruik gemaakt worden van de gymzaal, mits deze niet in
gebruik is.
Wij zorgen ervoor dat de inrichting van de ruimte bijdraagt aan een gevoel van veiligheid
en geborgenheid bij kinderen. Bijvoorbeeld door de ruimte zo in te delen dat de kinderen
ongestoord kunnen spelen in verschillende hoeken waarin ze zich kunnen terugtrekken.
Bij de inrichting van de ruimte hebben wij zoveel mogelijk huiselijke elementen gebruikt
Open ruimte met een keukenblok , een eettafel en verschillende tafels om aan te zitten
voor activiteiten.
Bij de uitgang van de groepsruimte hangt een memobord. Dit bord is bedoeld voor
mededelingen aan de ouders. Hierop staat 's morgens onder andere welke pedagogisch
medewerkers aanwezig zijn die dag (eventueel ook stagiaires et cetera), of er die dag
bijzondere plannen zijn, vragen aan ouders (bijvoorbeeld inleveren
tevredenheidonderzoek, vakantierooster, et cetera.). Bijzonderheden worden genoteerd
in het kantoorschrift of de agenda door de pedagogisch medewerker. Overdracht vindt
mondeling plaats tussen pmer en ouder.
Naast de opvang in de eigen basisgroep is het mogelijk gebruik te maken van diverse
speelhoeken. Bij activiteiten buiten de groep wordt gevraagd aan de kinderen wie er mee
wil. Daarbij gaat één van de twee pedagogisch medewerkers mee. Ook kan het voor
komen, dat er activiteiten worden ontwikkeld voor beide basisgroepen. Er worden
afspraken gemaakt over welke pedagogisch medewerker meegaat voor het houden van
toezicht. De pedagogisch medewerkers kunnen dus met de aan hun toevertrouwde
kinderen uit de groep en/of aangrenzende groep voor een bepaalde activiteit gebruik
maken van andere ruimten. Kinderen die in hun vertrouwde groep willen blijven, kunnen
dit doen omdat hier altijd een mogelijkheid voor is.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
4
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Dit is van kracht op het moment dat er een 2de groep opend op locatie t’Heidemeer.
Als de NSO-kinderen uit school komen, wordt er gestart met 1 stamgroep. Na gegeten en
gedronken te hebben, gaan de kinderen veelal hun eigen weg. Het ene kind gaat lekker
zitten lezen. Het andere kind zoekt leeftijdsgenootjes op en onderneemt samen een
spelactiviteit.
Mochten er activiteiten plaatsvinden met een grote groep kinderen (> 30 kinderen), dan
zullen wij zorg dragen voor de emotionele veiligheid. Vaak wordt er dan in kleinere
groepjes gewerkt en kijken we naar de leeftijd/aansluiting van de kinderen.
Onze buitenruimte en het gebruik ervan
De buitenruimte moet nog worden ingericht met een aantal speeltoestellen. De school is
in november 2012 heropend na een verbouwing. De school draagt tzt zorg voor de
speeltoestellen, waar de NSO gebruik van kan maken.
Op NSO Heidemeer hebben we toegang tot het plein van de basisschool. Deze is volledig
afgesloten met hekken. Er is hier voldoende ruimte voor de kinderen om actief bezig te
zijn met sport en spel. Speelmaterialen worden verschaft door de NSO.
Het gebruik maken van de (buiten)ruimte.
Dagelijks bieden wij kinderen buitenactiviteiten aan, omdat wij het belangrijk vinden dat
kinderen buiten spelen.
Een consequentie van het pedagogisch beleid is dat er bij het aanbieden van alle
activiteiten (dus ook op het gebied van (buiten)ruimte, dier en natuur) niet uitgegaan
kan worden van de positie van de pedagogisch medewerker of van een regel zoals
“iedere dag met z’n allen naar buiten” of “nu met z’n allen koken” of “nu een uitstapje”.
Hiermee zou voorbij gegaan worden aan het individuele kind. Ligt bij dat ene kind de
belangstelling wel bij het dier? Was het niet net met een andere ontdekking bezig? Heeft
het andere kind niet de behoefte om binnen te blijven in verband met behoefte aan
veiligheid en is het buitenterrein voor dat moment niet te bedreigend?
Wanneer er dus een activiteit gepland wordt, zal dit altijd met een groepje kinderen zijn
dat dat graag wil Er zal dus altijd gelegenheid moeten zijn voor de kinderen om bij een
andere pedagogisch medewerker te blijven.
Het veilig individueel of met een kleine groep naar buiten gaan, hebben we meegenomen
in de inrichting van de (buiten)ruimte.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
5
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
De verschillende programma's
Ons ochtendprogramma tijdens schoolvakanties of bij margedagen
Dit vindt plaats op locatie Griffy in Hoogezand.
Eén pedagogisch medewerker zorgt ervoor dat de ouders en kinderen begroet worden,
de ander richt zich op de al aanwezige kinderen. Er is tijd voor een kort gesprek met de
ouder. De pedagogisch medewerker begroet het kind en de ouder. Gevraagd wordt aan
het kind hoe het met het kind is (afhankelijk van de leeftijd) en of het wil gaan spelen
met iets wat al klaar staat (“Wil je met de blokken spelen of een puzzel maken?”).
Wanneer een kind dit wil,vangt de andere pedagogisch medewerker het op. Wil een kind
dit samen met de ouder doen dan volgt het korte ontmoetingspraatje later. Het gaat er
dus om dat er bewuste aandacht is voor de entree van het kind. Daarnaast is er ruimte
voor het afscheid nemen. Het ene kind wil graag samen met de pedagogisch medewerker
de ouder uitzwaaien. Het andere kind wil niet zwaaien,maar direct gaan spelen.
Wel zegt de ouder altijd even dat hij/zij weg gaat en wanneer het kind weer gehaald
wordt (“Ik ga nu, maar ik kom je vanmiddag weer halen”). Bij het halen is er tevens
bewuste aandacht voor ouder en kind conform bovenstaande.
Als de kinderen worden opgehaald, vertellen we aan de ouders hoe de dag verlopen is.
Ons programma in vakantieweken
Het programma in de vakantieweken is nooit vaststaand. Samen met de kinderen worden
er plannen gemaakt wat er gedaan wordt in de vakantie. We houden het geplande thema
als leidraad
Tevens wordt er In de planning ruimte gelaten voor de kinderen om ook activiteiten in te
brengen.
Ons programma in schoolweken
Vervoer en ontvangst van de kinderen.
Op NSO ’t Heidemeer komen de kinderen zelf vanuit school of worden gehaald door de
p.mer en gaan naar de aangrenzende ruimte waarin de opvang gevestigd is.
Eenmaal op de NSO worden de kinderen in hun basisgroep opgevangen. Er is
gelegenheid om iets te eten en te drinken en de kinderen kunnen “hun verhaal” kwijt.
Vanuit school naar de NSO
Omdat de Nso in de school gevestigd is, komen de kinderen zelf naar de Nso ruimte.
Nieuwe kinderen worden opgehaald door de p.mer.,
Daarnaast wordt de mogelijkheid geboden om zelfstandig deel te nemen aan activiteiten.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
6
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Activiteiten (ICC)
Eén keer per maand wordt tijdens het ontvangstmoment geïnventariseerd wat voor
activiteiten de kinderen zouden willen doen. Dit wordt op een groot vel gezet,zodat de
kinderen er in de loop van de dag nog wat aan kunnen toevoegen. Vanuit de wensen van
de kinderen organiseren wij dan de activiteiten. Er zijn altijd meerdere activiteiten per
dag,zodat kinderen kunnen kiezen. Als kinderen geen zin hebben om met een
georganiseerde activiteit mee te doen, kunnen zij hun vrije tijd zelf indelen.
Ook bij de voorbereiding van de vakantieprogramma’s worden de kinderen betrokken,
bijvoorbeeld door een kindervergadering onder de BSO-tijd te beleggen.
De kinderen bepalen dus zelf hun bezigheden. Elk kind heeft daarbij een eigen
persoonlijkheid en interesse. De pedagogisch medewerker zorgt voor de
randvoorwaarden. Vanuit de activiteitenkeuze en afspraken daarover met de kinderen
zorgt de pedagogisch medewerker dat de benodigde materialen er zijn en dat de
kinderen weten hoe ze dit kunnen gebruiken. De pedagogisch medewerker loopt rond in
de verschillende ruimtes, kijkt toe en laat de kinderen zoveel mogelijk zelfstandig hun
activiteiten ontplooien. Bemoeienis werkt zelfs vaak storend. De pedagogisch
medewerker zorgt voor de emotionele veiligheid van de kinderen en voor het bewaken
van een goede sfeer.
Ons spelmateriaal
In de NSO-ruimte bieden wij verschillende spelmaterialen aan,afgestemd op de
verschillende leeftijden van de kinderen. Wij stemmen regelmatig met de kinderen af of
er nog behoefte is aan andere materialen. Soms gaan we samen naar de winkel om
nieuw materiaal aan te kopen.
Naar buiten.
Het buiten zijn is iets wat we de kinderen graag willen bieden. Met name omdat zij
overdag al op school zitten en er vaak behoefte is aan buitenlucht en beweging. Dit
betekent dat we zoveel mogelijk met de kinderen naar buiten gaan en zorg besteden
aan het spelmateriaal en op zijn tijd met de kinderen naar het park, strand of bos gaan.
’s Winters als de mogelijkheid er is gaan we schaatsen op de vijver en zomers lekker met
water buiten spelen.
De NSO-kinderen spelen in principe binnen de afscherming.
Radio, muziek,televisie en computerspelen
Bij het gebruik van televisie en radio zien we dat het nodig is om bewust met het aanbod
om te gaan. (maximaal 1/2 uur per dag, tijdens vakantie kan en mag het langer zijn). We kiezen ervoor
zowel de televisie als de radio niet de gehele dag aan te zetten.. Dit geluid kan een
inbreuk zijn en een mechanische toevoeging die niet wenselijk is voor kinderen. Het kan
afleiden van de betrokkenheid voor spel en/of andere bezigheden.
De kinderen mogen in de NSO gebruik maken van de televisie/computer in overleg met
de pedagogisch medewerker. De kinderen laten hun eigen computerspelen thuis. Wij
bieden de kinderen zelf materiaal aan waaronder een computer met spelletjes.
Kinderen laten mobiele telefoons in de tas. Hier wordt in de opvang niet mee gespeeld.
Oplossen van conflicten tussen kinderen
Bij een conflict grijpen we niet direct in. Veel meningsverschillen spelen zich af in een
paar seconden en dan lost het zich vanzelf op. Kinderen zijn over het algemeen capabel
om zelf een aanvaring op te lossen. Ingrijpen is pas nodig als het gevaarlijk wordt of als
er ruzie ontstaat en deze maar blijft doorgaan, als de partijen te ongelijk zijn, of als er
iets vernield wordt.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
7
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Als het bovenstaande aan de orde is, grijpen we in. Wij letten hierbij op het volgende:
1 Wij nemen een neutrale houding aan en trekken geen partij.
2 Wij gaan naar de kinderen toe en stoppen hun gedrag met woorden en soms met
daden. De kinderen worden uit elkaar gehaald, of het voorwerp waarom ‘gevochten
wordt, wordt even afgenomen.’
3 Wij spreken de kinderen aan volgens de principes van Gordon middels ikboodschappen en actief luisteren. Wij stellen neutrale vragen zoals “Wat is er aan de
hand?”
Wij helpen om de ruzie op te lossen door middel van overleg. De kinderen bedenken zelf
een oplossing (de pedagogisch medewerker kan wel oplossingen aandragen). Er wordt
nagegaan of de oplossing goed begrepen wordt en of iedereen het er mee eens is.
Wanneer een kind met regelmaat ontoelaatbaar gedrag laat zien, dan zal er een gesprek
met ouders plaats vinden.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
8
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Kindvolgsysteem
Hoe observeren en volgen wij de kinderen in hun ontwikkeling (NSO)
De individuele rapportage bestaat uit een observatieverslag. Er is een observatieformulier
beschikbaar dat als standaard formulier kan dienen. Tevens is er een toelichting welke
handvatten geeft om het observatieformulier in te vullen. In de toelichting staat tevens
een advies metbetrekking tot de frequentie van het observeren en de communicatie naar
ouders toe. De ouders ontvangen een kopie van het observatieverslag. Tevens wordt er
getracht een oudergesprek aan te koppelen (+ kindgesprek bij NSO). In het Protocol
Kindvolgsysteem zijn hier richtlijnen voor opgenomen. Bij eventuele
ontwikkelingsproblemen volgen de pedagogisch medewerkers het Protocol Signalering
van mogelijke ontwikkelingsproblemen.
Mentorschap
Om de overdracht tussen ouders en de pedagogisch medewerker te optimaliseren werken
wij met het mentorschap.
Een mentor is verantwoordelijk voor de intake en de wenperiode van het kind. Voor de
ontwikkeling van het kind en het volgen hiervan gedurende de opvang, levert het
mentorschap een goede bijdrage. De mentor voert tevens de oudergesprekken met de
ouders. Eén keer per jaar vindt er een oudergesprek plaats. Als de ouders iets bijzonders
over het kind en/of thuissituatie willen bespreken, is de mentor daarvoor de aangewezen
persoon. Het is de verantwoordelijkheid van de mentor om de collega's te informeren.
Voor de dagelijkse opvang van het kind verandert er niets. Bij de haal- en
brengmomenten geeft de ouder informatie door aan de pedagogisch medewerkster die
op dat moment op de groep werkt en deze informeert de ouder bij het ophalen van het
kind over hoe zijn/haar dag is verlopen.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
9
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Onze locatie-eigen regels, tradities en rituelen
Eten en drinken
De kinderen hebben bij ons keuzemogelijkheid ten aanzien van broodbeleg.
Iedere kind leert zijn eigen boterham te smeren. In het begin met ondersteuning van de
pedagogisch medewerker, waar nodig.
Voor het eten gaan wij naar het toilet en wassen de handen.
Wij verplichten de kinderen niet om hun korsten op te eten.
Wij gaan pas van tafel als iedereen is uitgegeten.
Na het eten brengt ieder kind zijn eigen bord en beker naar de keuken.
Ieder kind start met een boterham. Na de eerste boterham mag het kind maximaal twee
crackers. Wil een kind nog een boterham dan kan dat..
Er staat altijd een kan drinken op het aanrecht met crackers. In overleg met de
pedagogisch medewerkers kan een kind hier van nemen.
Wij werken met een voedingsbeleid dat ter inzage ligt voor de ouders.Dit onderdeel
wordt tevens besproken tijdens het intakegesprek.
Taal/gedrag
Vloeken wordt niet toegestaan, mocht dit voorkomen dan gaan wij in gesprek met het
kind. Mocht het veelvuldig voorkomen dan gaan wij met de besbetreffende kinderen in
gesprek hierover.
Een open gesprek waarin o.a. gevraagd zou kunnen worden waarom een kind dit doet.
Ook leggen wij uit waarom wij dit vloeken niet wenselijk vinden in de NSO. Als zo’n
gesprek heeft plaats gevonden wordt dit teruggekoppeld naar de desbetreffende ouders.
Mocht het probleem zich steeds herhalen,dan gaan wij in gesprek met de betreffende
ouders om samen te kijken naar een oplossing.
Zorgvuldig omgaan met spullen van jezelf,van groepsgenoten en van NSO ’t Heidemeer
Bus/vervoersregels
 Kinderen tot 1.35 meter moeten opeen stoelverhoger
 Gordel altijd om
 Gordel pas losmaken als de bestuurder het zegt
 In- en uitstappen met de bestuurder; samen kijken of het veilig is
 Indien de bestuurder de school binnengaat terwijl de rest van de kinderen in de bus
blijft,dan houden deze kinderen de gordel om en blijven zeop hun stoel zitten
 Kinderen mogen niet voorin, tenzij het niet anders kan
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
10
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Overdracht naar ouders
De overdracht gebeurt mondeling naar de ouders en middels het memobord dat in de
groepsruime hangt.
Verjaardagen
Als de kinderen in de BSO hun verjaardag willen vieren dan is daar ruimte voor. Kiest
een kind om het niet te doen dan is dat ook prima.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
11
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Ons kindercentrum in de wijk
NSO ’t Heidemeer ,is gevestigd in OBS ’t Heidemeer aan de Arie Bosscherstraat in
Sappemeer. De NSO is gelegen in het Margriet park.
Het is een middelgrote gemeente met eigen christelijke basisscholen ((Het Galjoen, de
Regenboog, de Hoeksteen) , gereformeerde basischool (de Lichtbron) , openbare
basisscholen (’t Heidemeer, Theo Thijssenschool, de Tweemaster, Nico Bulderschool, Het
Ruimteschip, de Schakel, Walstraschool, de WA Scholtensschool) Speciaal onderwijs( de
Zwaaikom) Jenaplan (’t Vlot) rooms-katholieke basisscholen(St. Antoniusschool, St.
Gerardus Majellaschool)
In het dorp kan er gebruik gemaakt worden van openbare bibliotheek,
sportvelden/hallen, openbaar zwembad, gymnastiekzaal, verschillende
natuuromgevingen (bos, park, Meerwijck), kinderboerderij en natuurtuin, speelparadijs
Ballorig.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
12
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
Ontdekken in een natuurlijke omgeving
Wij willen kinderen zoveel mogelijk buiten in de natuur opvangen, zodat ze de omgeving
vrij kunnen verkennen. Pas dan kunnen kinderen zich helemaal vrij ontwikkelen. Ze
ervaren de vrijheid van de natuur en hun persoonlijke vrijheid.
De motoriek wordt gestimuleerd door te rennen, klimmen, klauteren, springen,
enzovoort.
De fijne motoriek wordt gestimuleerd door te spelen met zand, met stokken in het zand
tekenen, steentjes oppakken enzovoort.
Ook ervaren de kinderen de weersverschillen en dat daar ook veel plezier mee te beleven
is. Met regen kunnen ze het water opvangen, onder een paraplu lopen,het tikken van de
regendruppels horen, stampen in de plassen, hutjes maken om te schuilen enzovoort.
Sneeuw en hagel voelen anders aan en met wind kun je spelen. Van de kou hebben de
kinderen geen last mits ze goed gekleed zijn. Dit maakt het mogelijk om bij ieder
weertype naar buiten te gaan!
Bij mooi weer zorgen we voor beschutting tegen de zon, insecten, verkoeling en genoeg
drinken. Zo kunnen de kinderen hele (mid)dagen buiten vertoeven!
Door buiten te spelen leren de kinderen hun lichaam kennen en gezond te houden. Het
maakt hen zelfverzekerd, gezond en leergierig.
Ook dieren zijn een belangrijk onderdeel in het buiten spelen. De kinderen leren
verantwoordelijkheid te dragen door dieren te verzorgen en abstracte begrippen als zacht
aaien, voorzichtig doen enzovoort.
Het bevordert ook de sociaal-emotionele ontwikkeling. Als de kinderen buiten zijn, is er
altijd de nabijheid van een volwassene om op terug te vallen.
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
13
pedagogisch werkplan NSO/ BSO
versienummer/datum huidige versie 3: 20131411
14
pedagogisch werkplan NSO/ BSO

Download Report