Pieter Swager/ Jos Fransen lectoraat eLearning

1
Pieter Swager/ Jos Fransen lectoraat eLearning
Scenario: 2e deel afstudeerfase (2e semester): begeleiden uitvoering onderzoek en schrijven
onderzoeksrapport
(voorbeeldscenario/ blauwdruk van een leerpraktijk)
Vooraf
Onderwijskundig kader waarbinnen herontwerp plaatsvond
Uitgangspunt bij het hier beschreven scenario zijn de onderwijskundige uitgangspunten uit de notitie
‘Toekomstgericht onderwijs in Hogeschool Inholland’ van Jos Fransen van het lectoraat eLearning.
Leidend principe bij betekenisvol onderwijs is dat de student leert om te gaan met vraagstukken die er toe doen in het
beroep en die vraagstukken moeten altijd het startpunt zijn van een leerproces.
Een belangrijk uitgangspunt hierbinnen voor het vormgeven van onderwijs is het principe van ‘constructive alignment’: er moet
een duidelijke relatie zijn tussen de doelen die men wil realiseren, de leeractiviteiten die dat tot stand moeten brengen en de
toetsing waarin we willen vaststellen of die doelen ook zijn bereikt. Die juiste toetsvorm maakt het uitvoeren van de
gewenste relevante leeractiviteiten onontkoombaar.
Een ander belangrijk uitgangspunt is dat we uitgaan van verschillende soorten leerprocessen. Het ‘type’ leerproces wordt
verbonden aan het te bereiken leerdoel, waarna vervolgens gekeken kan worden op welke wijze dat leerproces het beste
kan worden ondersteund in de leeromgeving. Onderscheiden worden 1. individuele zelfstudie, 2. leren in interactie en 3.
samenwerkend leren.
Een laatste uitgangspunt is dat, nadat gekozen is voor het type leerproces dat zo goed mogelijk aansluit bij de leerdoelen,
gekeken wordt op welke wijze ICT dit leerproces kan ondersteunen.
Situatieschets: Context
Hierbij een voorbeeld van een herontwerp van een leerpraktijk waarbij een docent studenten
begeleidt bij het uitvoeren van en rapporteren over hun onderzoek. Doelstelling: uitvoeren van en
rapporteren over een onderzoek op voldoende niveau aan de hand van de vastgestelde
beoordelingscriteria thesis. Studenten werden na het goedkeuren van hun onderzoeksplan
individueel begeleid. De ‘leerpraktijk’ moet opnieuw vormgegeven worden en de mogelijkheden van
ondersteuning hiervan door ICT moeten worden benut.
Wat is het probleem?
Er is ‘onvrede’ over de oude leerpraktijk ‘begeleiden onderzoek bij uitvoering en schrijven
onderzoeksrapportage’ in het tweede semester van het laatste jaar:





De leeropbrengst is volgens management en docenten ‘te gering’: de afstudeerrapporten
van de studenten hebben vaak te weinig kwaliteit;
Er is twijfel over de effectiviteit van het huidige, individuele traject en (door het individuele
traject) de grote kans op uitloop; hiermee verband houdeend twijfel over haalbaarheid
huidige bekostiging;
Er wordt vaak bij veel studenten dezelfde feedback gegeven;
Soms lijkt het erop dat gerichte instructie meer op zijn plaats is;
Studenten vragen niet gericht om feedback; vaak lijkt het erop dat ze volgende versie zonder
aanduiding wat ze met de feedback gedaan hebben, ‘gewoon’ weer aan de docent opsturen
met de vraag: Wat vindt u ervan?
Hogeschool Inholland │ Lectoraat eLearning




Toekomstgericht onderwijs in Inholland │ scenario’s
De ervaringen elders opgedaan met afstudeerkringen maakt nieuwsgierig naar de
mogelijkheden;
ICT wordt niet ingezet ter ondersteuning leerproces;
Docenten zien wel dat ICT mogelijkheden heeft, maar zien zelf geen kans ICT toe te passen in
hun colleges;
Blackboard wordt wel ingezet, maar alleen voor opslag van materialen (in generieke map
binnen de opleiding): moduleboek + artikelen.
Wens nieuwe situatie:



Leeropbrengsten verhogen door verbeterde begeleiding;
Zo mogelijk inzet van ICT; hiermee aansluiten bij inzet ICT binnen bedrijven waar studenten
gaan werken;
Aantrekkelijker, interactiever en efficiënter onderwijs (de 3 g’s: genot, gemak, gewin).
Eisen nieuwe situatie:







Studieonderdeel moet door alle collega’s op de locaties kunnen worden uitgevoerd;
Dus ook collega’s die geen ervaring hebben met inzet ICT binnen leerprocessen;
In de tijd (modulevergoeding) die daarvoor staat (geen extra middelen beschikbaar);
Omdat niet iedereen in staat is (en tijd heeft) zijn eigen elektronische leeromgeving in te
richten, moet dat centraal gebeuren: een ‘moeder couse’ moet centraal beschikbaar zijn (en
worden bewaard), tevens jaarlijks bijgesteld.
Het herontwerp moet voor individuele docenten de mogelijk behouden het ontwerp (binnen
grenzen van centrale afspraken) zonder veel moeite aan te passen aan eigen situatie.
Het leerproces van de student moet centraal staan.
Als het mogelijk is, wordt dezelfde elektronische leeromgeving gebruikt als in fase 1
(semester 1: schrijven onderzoeksplan)
Ervaringen docenten met oude leerpraktijk in de afgelopen jaren
-
Het schrijven van een ‘scriptie’ is voor studenten een gecompliceerde opgave;
Het begeleiden ervan door docenten ook;
Alle docenten doet het op zijn eigen manier, en dat gebeurt niet altijd efficiënt en effectief,
en er wordt niet genoeg geleerd van anderen;
De studenten maken ieder jaar dezelfde fouten.
De context
De leerdoelen in dit voorbeeld zijn: het uitvoeren van onderzoek en het rapporteren erover op
voldoende (HBO)niveau.
Het aantal contacturen ligt niet vast en verschilt sterk per collega en per student. De bekostiging ligt
wel vast. Veel docenten merken dat ze veel meer tijd dan beschikbaar nodig hebben;
De uiteindelijke toets in deze leerpraktijk is het schrijven van het onderzoekrapport. Die toets alleen
stuurt echter onvoldoende de procesgang met alle gewenste leeractiviteiten en daarmee de kwaliteit
van het leerproces.
2
Hogeschool Inholland │ Lectoraat eLearning
Toekomstgericht onderwijs in Inholland │ scenario’s
Opzet leerpraktijk
Kenmerk van de nieuwe leerpraktijk is dat er on line wordt gewerkt door studenten tussen de F2F
bijeenkomsten (afstudeerkringen) in en dat in de F2F bijeenkomst voortgang en zaken m.b.t.
onderzoek besproken kunnen worden.
Ingerichte elektronische leeromgeving Blackboard/ Moodle
Afhankelijk van de beschikbare omgeving wordt door het ontwerpgroepje één course aangemaakt en
daarna gekopieerd, zodat iedere groep/docent zijn eigen elektronische leeromgeving heeft:
-
-
Er is een rubriek ‘FAQ’, veelgestelde vragen, met daarin opgenomen de vragen die ieder jaar
weer problemen opleveren, en de antwoorden en een verwijzing naar bronnen en
voorbeelden.
Er zijn twee ‘beoordeelde en geannoteerde’ voorbeelden van onderzoeksrapporten
beschikbaar op de elektronische leeromgeving.
Er is een vragenforum ingericht, waarin studenten vragen kunnen plaatsen: als een
medestudenten het antwoord weet, geef hij dat direct aan door dit te plaatsen.
Er is een uitwisselforum beschikbaar waarop studenten elkaar feedback kunnen geven.
In geval van nood kunnen alle materialen waaronder weblectures van alle deelaspecten
gebruikt worden.
Ook is een aparte map aangemaakt met relevante bronnen: links naar websites, ppt
presentaties, on line deelcourses, on line courses ‘schrijven’;
Er zijn forums voor het geven van feedback; etc.
Betekenisvolle interacties
Naar aanleiding van het bespreken van de vraag ‘Welke interacties zijn op welk moment
betekenisvol, welke rol kan feedback hierbij spelen hoe kunnen deze interacties en
feedbackactiviteiten worden ondersteund door ICT? ‘ werd de opzet gemaakt die onderaan is
opgenomen (opzet Jos Fransen t.b.v. MEM 2013).
Adviezen op basis van eerdere, vergelijkbare leerpraktijken:
-
-
Ondanks uitval van enkele colleges kan in alle groepen het gehele programma doorlopen
worden.
Omdat afgesproken was dat alle communicatie via Blackboard zou verlopen, werden de
collega’s niet meer geconfronteerd met (één-op-één) mails van studenten.
De vragen die studenten op BB (vragenforum) plaatsten, waren van dien aard, dat
iedereen er iets aan had. In de helft van de gevallen gaven de medestudenten zelf al
antwoord op de vragen, de overige werden door de docent beantwoord.
Hoe meer collega’s ICT gingen inzetten, hoe belangrijker het bleek om op metaniveau af
te stemmen om te voorkomen dat studenten in één periode moeten werken binnen 7
verschillende elektronische leeromgevingen of met 6 samenwerkend leren opdrachten.
3
Hogeschool Inholland │ Lectoraat eLearning
-
Toekomstgericht onderwijs in Inholland │ scenario’s
Het gesprekje tijdens de afstudeerkringen over de producten van de studenten bleek zo
waardevol dat besloten is ze steeds op MP3 op te nemen en te plaatsen in de elo zodat
iedereen ze nog eens kan terugluisteren.
Kanttekening op onderstaande schema en ervaringen relatie scenario’s afstuderen 1e fase en 2e
fase op basis van eerdere leerpraktijken:
Bij het onderliggende scenario is een belangrijke kanttekening dat het is gebouwd op basis van de
situatie dat men pas met afstudeerkringen aan het werk gaat als een student 'groen licht' heeft
gekregen voor het onderzoeksplan. Sterk de voorkeur heeft een werkwijze waarbij met de kringen
gestart wordt vanaf het moment dat een student een onderzoeksplan gaat ontwikkelen. De
meerwaarde van groepsinstructie, samenwerken en peer-review is juist in die fase erg groot en in de
fase van uitvoering van het onderzoek wordt hierop een vervolg gegeven. Op deze wijze wordt naar
volle tevredenheid in de masteropleiding Leren & Innoveren gewerkt.
Ontwerp voorbeeld leerpraktijk
4
5
Voorstel inrichting afstudeertraject en procesgang van afstudeerkringen
2013
Wk
1
Fase en activiteit
Concretisering weekplanning.
Doelen
Werkvorm
Uitwerking van onderzoeksstappen en nadere
Individuele studietaken
Verdieping theoretisch kader.
Activiteiten student
Activiteiten begeleider
Uitwerken van de weekplanning
Begeleider geeft feedback op de
van onderzoek en aanscherping
weekplanning en analyse van de
haalbaarheidsanalyse. Plaatsing
haalbaarheid in forum in Moodle.
van weekplanning en analyse in
Openstellen van de workshop in
forum in Moodle; deadline eind
Moodle ten behoeve van peer-
week 1.
review [eventueel invoeren van
Plaatsen theoretisch kader van het
richtingegevende vragen en/of
onderzoek in workshop in Moodle;
feedbackrichtlijnen].
deadline halverwege week 1.
Volgen van het proces van peer-
Feedback geven op het theoretisch
review en verzamelen van door
kader van tenminste twee andere
studenten geplaatste theoretisch
kringleden in workshop in Moodle;
kader ter voorbereiding op kring
deadline eind week 1.
in week 2.
Bespreking werkwijze binnen de
Voorbereiden van bijeenkomst
vanuit lectoraat in het kader van verdieping
afstudeerkring en de bespreking
en testen van voice-recorder.
van het theoretisch kader en uitwisselen van
van door studenten geplaatste
Openstellen speciale database in
relevante bronnen binnen jaargroep en/of de
theoretische kaders waarbij elke
Moodle voor het plaatsen van de
afstudeerkring.
student kort het eigen kader en
literatuursuggesties.
gegeven feedback presenteert.
Opname van bespreking met de
Plaatsen van literatuursuggesties
voice-recorder [elke student als
conform afspraak in de speciale
aparte opname], de aanvullende
database in Moodle.
feedback geven en de afspraken
analyse van haalbaarheid van het onderzoek.
2
Jos Fransen / Lectoraat elearning / 10-01-
Uitwisselen literatuur en input van literatuur
Afstudeerkring [1]
voor volgende fase maken.
Plaatsen van geluidsbestanden in
Moodle [elke student apart].
3
Afronden van definitieve opzet van
Realiseren van het definitieve onderzoeksplan
Afstudeerkring [2]
Op basis van feedback op kader en
Verzamelen van plannen uit het
Hogeschool Inholland │ Lectoraat eLearning
Toekomstgericht onderwijs in Inholland │ scenario’s
het onderzoek, inclusief de keuzes
op basis van feedback van de begeleider.
weekplanning het definitieve plan
forum van Moodle in het kader
voor de onderzoeksinstrumenten
Feedback op weekplanning in combinatie met
uitwerken en plaatsen in forum van
van voorbereiding op de kring.
de uitgewerkte onderzoeksopzet
Moodle. Medestudenten zijn vrij
met bijbehorende argumentatie.
om hierop te reageren.
Opname van de bijeenkomst met
Op basis van de feedback uit de
de voice-recorder en plaatsing in
afstudeerkring wordt het plan in
Moodle [elke student apart].
detail bijgesteld.
Wk
4
Fase en activiteit
Doelen
Werkvorm
Ontwerp onderzoeksinstrumenten.
Ontwikkelen van een onderzoeksinstrument in
Individuele studietaken.
relatie tot type onderzoek en vraagstelling.
Activiteiten student
Activiteiten begeleider
Ontwerpen van het concept van
Openstellen van de workshop in
een onderzoeksinstrument en dit
Moodle [eventueel invoeren van
plaatsen in workshop in Moodle;
richtingegevende vragen en/of
deadline halverwege week 4.
feedbackrichtlijnen].
Feedback geven op concept van
Volgen van het proces van peer-
minstens twee medestudenten;
review en verzamelen van door
deadline eind week 4.
studenten geplaatste bestanden
ter voorbereiding op de kring in
week 5.
5
6
Concretisering instrumentarium.
Reflectie op het onderzoeksproces.
Verbeteren van het onderzoeksinstrument op
Afstudeerkring [3]
Studenten hebben minstens aan
Verzamelen van instrumenten uit
basis van feedback van medestudenten en de
twee medestudenten feedback
de workshop in het kader van de
aanvullende feedback van de begeleider.
gegeven op concept instrument.
voorbereiding op de bespreking.
Bespreking van de instrumenten op
Opname van de bijeenkomst met
basis van een korte introductie van
de voice-recorder en plaatsing in
het instrument door elke student.
Moodle [elke student apart].
Reflecteren op voortgang van het onderzoek
Individuele studietaak.
Studenten schrijven een reflectie
en voorleggen van vragen aan methodologie
van maximaal 1xA4 over de stand
expert.
van zaken in hun onderzoek en ze
Verzamelen van reflecties met de
formuleren vragen voor de expert.
vragen uit het forum in het kader
Studenten plaatsen reflectie in een
van de voorbereiding op de
forum van Moodle; deadline eind
expertmeeting.
week 6.
6
Hogeschool Inholland │ Lectoraat eLearning
7
Feedback op onderzoeksproces.
Toekomstgericht onderwijs in Inholland │ scenario’s
Feedback op de uitvoering van het onderzoek
Bespreking van de reflecties en de
Opname van de bijeenkomst met
en beantwoorden van vragen door expert op
Afstudeerkring [4]
beantwoording van vragen op basis
de voice-recorder en plaatsing in
het terrein van onderzoeksmethodologie.
van een korte introductie van elke
Moodle [elke student apart].
student en discussie in de kring.
8
Dataverwerking en analyse.
Ontwikkelen van een adequate aanpak voor
Korte reflectie schrijven op aanpak
Openstellen van de workshop in
de data-analyse in relatie tot type data en het
Individuele studietaak.
van de data-analayse inclusief een
Moodle [eventueel invoeren van
soort onderzoek dat wordt uitgevoerd.
voorbeeld ervan uit het onderzoek
richtingegevende vragen en/of
ter illustratie van die aanpak.
feedbackrichtlijnen].
Plaatsing van reflectie + voorbeeld
Volgen van het proces van peer-
in workshop van Moodle; deadline
review en verzamelen van door
halverwege week 8.
studenten geplaatste bestanden
Feedback geven op reflecties van
ter voorbereiding op de kring in
minstens twee medestudenten in
week 9.
workshop; deadline eind week 8.
Wk
Fase en activiteit
9
Dataverwerking en analyse.
Doelen
Werkvorm
Feedback op de data-analyse en het voorbeeld
Afstudeerkring [5]
Activiteiten student
Activiteiten begeleider
Bespreking van de reflecties en de
Opname van de bijeenkomst met
en beantwoorden van vragen door expert op
beantwoording van vragen op basis
de voice-recorder en plaatsing in
het terrein van onderzoeksmethodologie.
van een korte introductie van elke
Moodle [elke student apart].
student en discussie in de kring.
10
Rapporteren over het onderzoek;
Schrijven van inhoudsopgave, inleiding en de
inhoudsopgave en inleiding.
leeswijzer voor de op te leveren rapportage.
Individuele studietaak
Opleveren van het eerste concept
Openstellen van de workshop in
van de inhoudsopgave, inleiding en
Moodle [eventueel invoeren van
leeswijzer van de rapportage.
feedbackrichtlijnen].
Plaatsing van de conceptversie in
workshop van Moodle; deadline
halverwege week 10.
Volgen van het proces van peer-
Feedback geven op conceptversie
review en verzamelen van door
van minstens twee medestudenten
studenten geplaatste bestanden
in workshop ten aanzien van stijl,
ter voorbereiding op de kring in
taal en tekstopbouw; deadline eind
week 11.
week 10.
7
Hogeschool Inholland │ Lectoraat eLearning
11
12
Toekomstgericht onderwijs in Inholland │ scenario’s
Rapporteren over het onderzoek;
Feedback op inhoudsopgave, inleiding en de
Bespreking van de conceptversies
Opname van de bijeenkomst met
inhoudsopgave en inleiding.
leeswijzer van de rapportage, met name ten
Afstudeerkring [6]
op basis van een korte introductie
de voice-recorder en plaatsing in
aanzien van taal, stijl en tekstopbouw om de
van elke student en discussie in de
Moodle [elke student apart].
aanpak voor de hele rapportage te bepalen.
kring.
Rapporteren over het onderzoek;
Schrijven van vervolghoofstukken, waarbij het
Schrijven van de het concept van
Plaatsen van twee voorbeelden
theoretisch kader, methodologie
theoretisch kader en de methodologie worden
Individuele studietaak.
de onderzoeksrapportage tot aan
van onderzoeksrapportages met
en resultaten.
ingevoegd, en waarbij de resultaten van het
de conclusies.
korte toelichting als bronnen in
veldonderzoek worden gerapporteerd.
13
Moodle ter inspiratie [optie].
Rapporteren over het onderzoek;
Schrijven van vervolghoofstukken, waarbij het
Schrijven van concept en plaatsing
Inrichten en openstellen van het
theoretisch kader, methodologie
theoretisch kader en de methodologie worden
Individuele studietaken.
in het Annotatiesysteem [optie ter
Annotatiesysteem ten behoeve
en resultaten.
ingevoegd, en waarbij de resultaten van het
overweging] in het kader van peer-
van de peer-review.
veldonderzoek worden gerapporteerd.
review; deadline halverwege week
13. Feedback geven op concepten
van twee medestudenten op basis
van gerichte vragen naar feedback.
Wk
14
Fase en activiteit
Doelen
Werkvorm
Activiteiten student
Activiteiten begeleider
Rapporteren over het onderzoek;
Feedback van begeleider op de conceptversies
Individueel overleg met
Bespreking van de conceptversie in
Feedback geven aan studenten in
theoretisch kader, methodologie
ten behoeve van de bijstelling van die versies.
begeleider of feedback
individueel consult met begeleider,
individuele gesprekken, ofwel de
geven als begeleider in
of feedback uit Annotatiesysteem
aanvullende feedback plaatsen in
het Annotatiesysteem.
verzamelen en verwerken met de
het Annotatiesysteem en ingaan
mogelijkheid aanvullende vragen te
op vragen van de studenten.
en resultaten.
stellen in het Annotatiesysteem
aan de feedbackgevers.
8
Hogeschool Inholland │ Lectoraat eLearning
15
Toekomstgericht onderwijs in Inholland │ scenario’s
Rapporteren over het onderzoek;
Schrijven van conclusies, aanbevelingen en de
conclusies, aanbevelingen en de
kritische reflectie op het onderzoek.
Individuele studietaken.
kritische reflectie.
Opleveren van het eerste concept
Openstellen van de workshop in
van conclusies, aanbevelingen en
Moodle [eventueel invoeren van
kritische reflectie op onderzoek.
feedbackrichtlijn].
Plaatsing van de conceptversie in
workshop van Moodle; deadline
16
Afstudeerkring [7]
halverwege week 15.
Volgen van het proces van peer-
Feedback geven op conceptversie
review en verzamelen van door
van minstens twee medestudenten
studenten geplaatste bestanden
in workshop in Moodle; deadline
ter voorbereiding op de kring in
eind week 15.
week 15.
Rapporteren over het onderzoek;
Feedback op conclusies, aanbevelingen en de
Bespreking van de conceptversies
Opname van de bijeenkomst met
conclusies, aanbevelingen en de
kritiscdhe reflectie op het onderzoek door de
en de beantwoording van vragen
de voice-recorder en plaatsing in
kritische reflectie.
expert op terrein van methodologie en door
op basis van een korte introductie
Moodle [elke student apart].
de begeleider.
van elke student en discussie in de
kring. Methodologie expert en de
begeleider hebben beiden een rol.
17
Afwerken van definitieve concept
Opleveren van het definitieve concept van de
Indien nodig Individueel
Schrijven van definitief concept van
Antwoorden op de vragen in het
onderzoeksrapportage.
onderzoeksrapportage.
overleg met begeleider
de onderzoeksrapportage en indien
Q&A forum en/of een individueel
op afspraak in geplande
nodig een vraag stellen in het Q&A
overleg met student indien nodig.
consulturen of vragen
forum in Moodle, of gebruik maken
stellen in Q&A forum in
van individueel consultmoment.
Moodle.
9

Download Report