Nieuwsbrief - De Amsterdamse Vrouwengroep

start
Nieuwsbrief
Nr 89
juni 2014
 website amsterdamse vrouwengroep
 website raad voor levensbeschouwingen en religies te amsterdam
De Raad voor Levensbeschouwingen en Religies te Amsterdam (RLRA) en de
Amsterdamse Vrouwengroep van de RLRA zetten zich in voor goede onderlinge
menselijke verhoudingen in de stad en willen een sterk geluid laten horen tegen
onverdraagzaamheid en angst.
De Raad en de Amsterdamse Vrouwengroep willen een bindende schakel zijn tussen
mensen van verschillende levensovertuigingen en actieve gesprekspartners voor
organisaties, die zich bezighouden met nieuwe inzichten op dit gebied.
De Amsterdamse Vrouwengroep brengt vrouwen met elkaar in contact, om in een
informele sfeer kennis te nemen van de levensopvattingen, spiritualiteit en zingeving
van de ander. De Vrouwengroep wil daarmee het gevoel van eigenwaarde van
vrouwen versterken, opdat vrouwen met behoud van eigen identiteit, zelfbewust en
krachtig kunnen deelnemen aan de samenleving.
Raad voor Levensbeschouwingen en Religies (RLRA)
De Amsterdamse Vrouwengroep van de RLRA
www.amsterdamsevrouwengroep.nl
1
INDEX
Van de Redactie ................................................................................................................................................ 3
Verslag van de Vrouwenontmoetingsdag zondag 13 april 2014 .................................................................. 4
Ontmoeting & Verdieping op de Maandagmiddag ........................................................................................ 6
Amsterdam, maandag 2 juni van 13.00 tot 15.00 uur ................................................................................ 6
Nieuwe groep > 'Ontmoeten en Verdiepen in Amsterdam-West' ................................................................ 7
Vooraankondiging ............................................................................................................................................ 7
Vriendendienst en open huis Apostolisch Genootschap ............................................................................. 7
1 juni 2014 – Archimedesweg 97 – 1098 JN Amsterdam Watergraafsmeer ......................................... 7
Leerhuis Amsterdam Tenach & Evangelie ..................................................................................................... 8
Amsterdam, zondag 1 juni, aanvang 16.30 uur ........................................................................................... 8
Tentoonstelling in het Bijbelsmuseum - De eerste predikante .................................................................... 8
Amsterdam, tentoonstelling 6 juni tot 13 oktober 2014 .............................................................................. 8
Pinksterfestival in Amsterdam-West............................................................................................................... 8
Amsterdam, zondag 8 juni van 12.30 tot 16.30 uur .................................................................................... 8
Het (te) Gekke Kerk Festival - Goddelijk En Kleurrijk........................................................................................ 9
Amstelveen, zaterdag 14 juni tot en met zondag 22 juni............................................................................ 9
Studiedag > Margarete Susman 1872-1966 en Martin Buber 1878-1965 ..................................................... 9
Amsterdam, maandag 16 juni, 10.30-16.30 uur .......................................................................................... 9
Aan de Generatietafel in dialoog over liefde en je eerste zoen.................................................................... 9
Amsterdam, woensdag 18 juni van 18.30 tot 20.30 uur ............................................................................. 9
Geluksdialoogtafel .......................................................................................................................................... 10
Amsterdam, woensdag 18 juni van 19.30 tot 21.00 uur ........................................................................... 10
Muzikaal onthaal in het Gast-huis ................................................................................................................. 10
Amsterdam, zaterdag 21 juni van 16.00 tot 18.00 uur .............................................................................. 10
Hoe Dan Wel Midzomerfestijn........................................................................................................................ 11
Amsterdam, zaterdag 21 juni van 19.00 tot 23.59 uur .............................................................................. 11
Benefietconcert voor Tarahumara indianen................................................................................................. 11
Amsterdam, zondag 22 juni van 14.30 tot 16.30 uur ................................................................................ 11
Kunstvesper .................................................................................................................................................... 12
Amsterdam, zondag 22 juni van 16.00 tot 17.00 uur ................................................................................ 12
Ziel-viering in Van Limmikhof ........................................................................................................................ 12
Amsterdam, zondag 29 juni van 15.30 tot 17.00 uur ................................................................................ 12
2
MYSTIEK .......................................................................................................................................................... 12
De Vrouwelijke Icoon van de Maand = Hadewijch .................................................................................... 12
Middeleeuwse Mystiek................................................................................................................................... 15
Studieweek Mystiek – 7 tot en met 10 juli 2014........................................................................................ 17
INGEKOMEN .................................................................................................................................................... 18
Stichting Oud-Katholieke Vrouwen in Beweging - in oprichting ..................................................... 18
Verslag van de Vrouwensynode bijeenkomst op 8 maart 2014 ....................................................... 18
Wat is de vrouwensynode? ....................................................................................................................... 19
PRIKBORD ....................................................................................................................................................... 19
FEEST- en GEDENKDAGEN in juni en juli 2014 ......................................................................................... 20
Ramadan
zaterdag 28 juni t/m zondag 27 juli............................................................................ 20
Lailat ul Qadr (Nacht van de Beslissing)
Id-al-Fitr (Suikerfeest)
woensdag
23 juli ...................................................... 22
maandag 28 t/m donderdag 31 juli......................................................... 22
↑
Van de Redactie
De Nieuwsbrief verschijnt aan het einde van elke maand. Denkt u eraan, dat kopij dient te
worden ingeleverd vóór de 20e van de maand bij de Redactie (zie hierna genoemde namen).
De Redactie verzoekt u dringend om vooraf bij de desbetreffende organisatie te checken of
uw kopij in onze Nieuwsbrief mag worden opgenomen! De Redactie behoudt zich het recht
voor om kopij, die niet relevant is voor de doelgroep van deze Nieuwsbrief, niet op te nemen.
De Nieuwsbrief is ook terug te lezen op www.amsterdamsevrouwengroep.nl , evenals de
verslagen van Ontmoeting & Verdieping op de Maandagmiddag.
Redactie:
Gerrie van Krevel, 020-690 2378 [email protected]
Ank Veenstra, 020-694 9647
[email protected]
Uw Redactie wenst u veel leesplezier èn inspiratie voor uw eigen leven!
3
Verslag van de Vrouwenontmoetingsdag zondag 13 april 2014
Verslag van de Vrouwenontmoetingsdag zondag 13 april 2014
In het Munduscollege, MBO‐school in Amsterdam Nieuw‐West.
Thema: ‘Opvoeden in crisis tijd; hoe steun je elkaar?’ Wat is opvoeden? Wat is crisis?
Ruim 40 gemotiveerde vrouwen komen naar het Munduscollege.
Vrouwen van veel verschillende religies, levensbeschouwingen, culturen en leeftijden. Iedereen
draagt een steentje bij. Jonge moeders die hun kinderen, oma's en tantes hebben meegenomen,
moeders van pubers en schoolkinderen, maar ook vrouwen die zelf geen kinderen hebben.
Het wordt een geweldige, verdiepende, leerzame en ontspannen middag.
Wat is de kracht van deze ontmoetingsdag?
In de eerste plaats de inzet van de deelnemers zelf.
Er ontstaat snel een gezellige, ontspannen, verwachtingsvolle sfeer.
In de tweede plaats de opbouw door de drie inleidsters, Lucia Martis van ProFor, Bureau
Voor samenlevingsopbouw te Amsterdam; Debbie Keijner, lang schoolleider geweest en
Noor Compier, huisarts te Almere. De opbouw van deze drie inleidingen is heel krachtig.
Lucia geeft ons inzicht in de problemen die er zijn omtrent opvoeden in een tijd van crisis.
4
Lucia:
"Er is zorg, grote zorg. Armoede staat niet op zichzelf. Het is niet alleen het ontbreken van geld.
Het is overleven. Het leidt tot ontwrichting van relaties, somberheid, onmacht en daardoor
prikkelbaarheid en mishandeling. Kinderen lijden daaronder. Door het bezig zijn met overleven,
hebben ouders geen aandacht meer voor opvoeden. De overheid moet weten hoe complex
de problemen zijn […]" . ProFor heeft twee goedlopende projecten: "Kinderen van Morgen"
en "familiecoaches" vertelt Lucia tijdens een interview. Zie: www.profor.nl.
Debbie spreekt over de noodzaak van geestelijke, ofwel morele opvoeding naast materiële en
cognitieve opvoeding. Morele opvoeding: eigenschappen als eerlijkheid, hulpvaardigheid en
zoeken naar waarheid. Materiële opvoeding: goede voeding, kleding en een veilig thuis.
Cognitieve opvoeding: kennis en ook vaardigheden. In de huidige maatschappij ligt de nadruk op
materieel en cognitief.
In haar praktijk als huisarts ziet Noor kinderen met vage lichamelijke klachten. Zij legt een relatie
met het gebrek aan aandacht voor de morele opvoeding terwijl er veel aandacht is voor
materiële en cognitieve opvoeding. De druk op kinderen is groot, zowel thuis als buiten het
gezin, op school en met vriendjes. Schaamte over "foute" kleding of niet op vakantie kunnen.
Gezinnen maken schulden door elkaar te imiteren door de sociale druk ‐ de zucht om dingen te
hebben ‐. Om hiermee om te leren gaan, is juist morele ontwikkeling erg belangrijk.
In de derde plaats de openheid in de vijf workshops en in de gespreksgroepen die volgen.
Lucia geeft een workshop "leuke tips over budgetteren".
Debbie verdiept zich met een groep verder in morele opvoeding. "Houd communicatielijnen met
je kinderen open. Blijf luisteren. Vind tijd om met je kind te praten en oordeel niet meteen als
het in de fout gaat […]" Thuis heeft Debbie een reflexiekaart. Aan de hand daarvan praat zij elke
week in haar gezin over een bepaalde deugd zoals hulpvaardigheid.
In de groep van Noor gaat het gesprek over de leefomgeving. Familie en buren zijn als voorbeeld
zo belangrijk. Wie was voor mij belangrijk? Hoe en waardoor ben ik gevormd? Wat houdt mij
sterk in moeilijke tijd? Religie blijkt een houvast. In moeilijke tijd helpt het je te verdiepen in het
wonder van de dingen om je heen.
In de gespreksgroep van Afke van Aalderen gaat het over "hoe vind ik weer innerlijke harmonie
in moeilijke tijd"? Neem als moeder tijd voor jezelf en zorg goed voor jezelf. Leer jezelf kennen.
Daar wordt je omgeving ook blij van.
In haar werkgroep maakt Irene Schenke sierraden van eenvoudige middelen. Zij wil laten zien,
hoe leuk het is om samen met je kinderen iets moois te maken met een klein budget. Bijna
iedereen schuift wel even aan, maakt een kettingen of armband en lacht en praat volop.
Dag van Ont – Moeten. Genoeg om over na te denken.
Voor een uitvoeriger verslag: www.amsterdamsevrouwengroep.nl
Amsterdam, 27‐4‐2014, Ank Veenstra namens de werkgroep Vrouwenontmoetingsdagen.
De drie inleidsters
↑
5
Ontmoeting & Verdieping op de Maandagmiddag
Amsterdam, maandag 2 juni van 13.00 tot 15.00 uur
UITNODIGING
voor
Ontmoeting & Verdieping op de Maandagmiddag
Uw gastvrouwen, Gerrie en Inica, leden van de Amsterdamse Vrouwengroep,
nodigen u van harte uit voor een ontmoeting tot ‘geestelijke voeding’ op
maandagmiddag 2 juni*
Zo ziet de middag eruit:
13.00 uur : Ontvangst met koffie/thee/versnapering
13.15 uur: Een persoonlijke noot inbrengen
13.30 uur : Welkomstwoord, (huishoudelijke) mededelingen en inleiding tot:
GEZOND van LICHAAM en GEEST
14.45 uur: Feedback
14.55 uur: Vaststellen programma voor maandagmiddag 30 juni 2014
15.00 uur: Afsluiting
* Locatie: Buurtcentrum Oosterpark, Derde Oosterparkstraat 159, 1092 CW Amsterdam;
020-462 0340 - rolstoelvriendelijk – begane grond
tramlijn 3 en 7: halte OLVG (Onze Lieve Vrouwe Gasthuis), 4 minuten lopen
tramlijn 9: halte Wijttenbachstraat, 10 minuten lopen of tramlijn 3 of 7 halte: OLVG
metro en sneltram: station Wibautstraat, 12 minuten lopen
aanmelden bij:
Gerrie: 020-690 2378 ; e-mail: [email protected]
Inica: 020-675 6615 en 06-2547 8665 ; e-mail: [email protected]
↑
6
Nieuwe groep > 'Ontmoeten en Verdiepen in Amsterdam-West'
Vooraankondiging
Al weer vier jaar komt elke eerste maandagmiddag van de maand een groep van vrouwen bij elkaar
in het buurthuis 'Oosterpark' in Amsterdam-Oost. Zij beleven met elkaar heerlijke momenten van
ontspanning, ontmoeting en verdieping.
Het doet ons genoegen te kunnen melden dat we vrijdag 5 september 2014 een nieuwe groep starten
in Amsterdam - De Baarsjes van 14:00 tot 16:00 uur in >
Buurtcentrum De Tagerijn, Babaostraat 18, 1057 VW Amsterdam-West
Volgende maand komt de uitnodiging voor de opening van Ontmoeten & Verdiepen in West.
U bent van harte welkom!
Wilt u er alvast meer van weten, bel dan even 020-694 9647 of 020-694 5222
of kijk op onze website: www.amsterdamsevrouwengroep.nl
↑
Vriendendienst en open huis Apostolisch Genootschap
1 juni 2014 – Archimedesweg 97 – 1098 JN Amsterdam Watergraafsmeer
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
7
Leerhuis Amsterdam Tenach & Evangelie
Amsterdam, zondag 1 juni, aanvang 16.30 uur
Leerdiensten in het Gast-huis aan de hand van de Sidra van de voorafgaande sabbat in de
synagoge.(Gast-Huis, Arie Biemondstraat 103)
Voor verdere informatie zie www.leerhuisamsterdam.eu ; [email protected]
↑
Tentoonstelling in het Bijbelsmuseum - De eerste predikante
Amsterdam, tentoonstelling 6 juni tot 13 oktober 2014
Deze tentoonstelling laat bezoekers kennismaken met Anne Zernike (1887-1972), de eerste
vrouwelijke predikant van Nederland.
Met behulp van kunst, voorwerpen en documenten wordt een beeld gegeven van haar leven en de
betekenis voor andere (vrijzinnige) vrouwen uit haar tijd. Uiteraard is Anne zelf ook 'aanwezig' in
verschillende portretten van de bekende schilder Jan Mankes, de echtgenoot van Anne.
Rond de tentoonstelling zijn er rondleidingen en speciale groepsarrangementen, met lunch en/of
hightea in het museumcafé Hof van Heden.
Daarnaast is er op 15 juni een (s)preekwedstrijd in Paradiso. Wat nu een poptempel is, was
ooit de kerk van de Vrije Gemeente waar Anne besloot predikante te worden.
Locatie: Bijbelsmuseum, Herengracht 366-368; 020-624 2436; www.bijbelsmuseum.nl
↑
Pinksterfestival in Amsterdam-West
Amsterdam, zondag 8 juni van 12.30 tot 16.30 uur
Alle protestantse en katholieke kerken in Amsterdam-West organiseren op eerste pinksterdag
zondag 8 juni het Pinksterfestival West in de Augustanakerk. Het thema van het festival is
‘Inspiratie’.
Na een feestelijke lunch zijn er verschillende mogelijkheden:
- Een gespreksgroep met mensen van verschillende achtergronden over:
‘Waar put ik mijn inspiratie uit?’
- Een zangworkshop waar een Israëlisch lied wordt geleerd: Psalm 133 Hineh mah tov.
Ziet hoe goed en hoe lieflijk het is als broeders in hetzelfde huis tezamen wonen.
- Een dansworkshop waar op ditzelfde lied wordt gedanst.
Er is gelegenheid om op een briefje te schrijven waardoor jij geïnspireerd raakt. Deze briefjes
worden opgeprikt zodat iedereen elkaars inspiratie kan lezen. Het festival wordt afgesloten met een
viering om 15.15 uur. De uitkomsten van de gesprekken krijgen een rol in de viering, het Israëlische
lied klinkt en daarbij wordt gedanst. Ook klinken er teksten uit de Bijbel.
Locatie: Augustanakerk, Erasmusgracht 24, Amsterdam-West
Informatie: 020-686 3535 ; www.luthersamsterdam.nl/
Bereikbaar met tram 12 en 14, bus 15 en 21
↑
8
Het (te) Gekke Kerk Festival - Goddelijk En Kleurrijk
Amstelveen, zaterdag 14 juni tot en met zondag 22 juni
Van zaterdag 14 tot en met zondag 22 juni bent u van harte welkom bij het (te) Gekke Kerk Festival
in Amstelveen: negen dagen lang concerten, dichters, maaltijden, interviews en lezingen in kerken
in Amstelveen. Het Festival speelt zich af op het snijvlak van kerk en samenleving, van geloven en
twijfelen en van zingeving en spiritualiteit.
Er treedt lokaal talent op maar ook bekende namen zullen de podia bestijgen, zoals theaterartiest en
mimespeler Hakim, flamencoartiest Erik Vaarzon Morel, dichteres Tjitske Jansen en zanger,
trompettist Jeroen Zijlstra. De afsluiting is op 22 juni met zanger Stef Bos, dé finale van het (te)
Gekke Kerk Festival.
Het festival is een project van Protestants Amstelveen.
Meer informatie: www.tegekkekerk.nl en www.facebook.com/Gekkekerk
Géén telefoonnummer bekend.
↑
Studiedag > Margarete Susman 1872-1966 en Martin Buber 1878-1965
Amsterdam, maandag 16 juni, 10.30-16.30 uur
Margarete Susman behoort tot de grote joodse denkers van de twintigste eeuw.
Zij is een uiterst geëngageerd denker en verbindt religieuze en politieke werelden met elkaar.
Zij had contact met de dialogische denker Martin Buber, de anarchist Gustav Landauer, Franz
Rosenzweig, Ernst Bloch en Georg Simmel en stond in het brandpunt van de culturele Renaissance
van het Jodendom aan het begin van de 20 eeuw.
Een belangrijke rol in haar denken speelt Spinoza die toentertijd in Nederland nog alleen in
vrijdenkerskringen was doorgedrongen, maar in Duitsland een belangrijke rol had gespeeld in het
debat over pantheïsme.
Susman heeft zich beziggehouden met revolutie, vrouwenemancipatie, de verhouding tussen religie
en politiek en niet in de laatste plaats met de verhouding Jodendomchristendom.
Prof. dr. Marcel Poorthuis zal de relatie tussen Susman en Martin Buber nader belichten.
Praktische informatie
Locatie: Nieuwe Poort, Claude Debussylaan 2
Kosten: € 25,--; Studenten op vertoon van collegekaart € 10,--.
Aanmelden: [email protected] ; 020-845 5808
Inleiders: Elisa Klapheck & Marcel Poorthuis
Meer weten? Bel: 035-6835437 of mail met [email protected]
↑
Aan de Generatietafel in dialoog over liefde en je eerste zoen
Amsterdam, woensdag 18 juni van 18.30 tot 20.30 uur
In onze snel veranderende samenleving leven we als generaties gemakkelijk langs elkaar heen.
Elke generatie zoekt zijn eigen antwoorden in het leven. Wat zou er gebeuren als de verschillende
generaties elkaars inzichten en levenswijsheid delen?
Aan een generatietafel eet je met mensen in de leeftijd van 0 tot 100 jaar. Aan tafel gaan
deelnemers met elkaar in dialoog over liefde en je eerste zoen.
Laat je verrassen en inspireren door het antwoord van een 90-jarige of het inzicht van een twintiger.
Iedere Generatietafel heeft een eigen tafeldame of tafelheer die het gesprek leidt.
9
Praktische informatie
Locatie: Oranjekerk, Tweede van der Helststraat 1-3 (hoek Van der Helststraat/Van Ostadestraat),
1073 AE Amsterdam
Informatie/aanmelden: www.zininzuid.nl ; opgave bij: [email protected]
↑
Geluksdialoogtafel
Amsterdam, woensdag 18 juni van 19.30 tot 21.00 uur
Wat betekent geluk voor jou?
Wat maakt jou gelukkig?
Wat doe jij om anderen gelukkig te maken?
En andere vragen rondom het onderwerp geluk.
Rondom 20 juni worden er door heel Nederland gelukstafels georganiseerd;
Zie: www.geluksparade.nl . an elk van deze tafels wordt een geluksdialoog gevoerd.
Want er is meer geluk in de wereld dan je ziet.
Op woensdagavond 18 juni is er ook een tafel bij de Scientology Kerk Amsterdam.
We hebben gekozen voor de woensdag, zodat het niet samenvalt met enige andere religieuze
diensten, zoals bijvoorbeeld de sjabbat.
Dus ben je geïnteresseerd in een goed dialooggesprek?
Dan nodigen we je graag uit om bij ons aan te schuiven. Doe je ook mee?
Locatie: Scientology Kerk Amsterdam, Nieuwezijds Voorburgwal 116-118
Opgeven bij: [email protected] of [email protected] of 06-4511 7362
↑
Muzikaal onthaal in het Gast-huis
Amsterdam, zaterdag 21 juni van 16.00 tot 18.00 uur
In de 5 Talenten, het atelier voor levenskunstenaars, openen Improvista Social Club en Razzmataz
Jazz de zomer met improvisaties en verrassend samenspel.
Vocale en instrumentale muziek worden afgewisseld met Nederlandstalige jazzliedjes.
Organisatie: Heilig Vuur West, pioniersgemeente in Oud-West
www.heiligvuurwest.nl; 020-5353 700
Locatie: het Gast-huis, Arie Biemondstraat 103, Amsterdam
Kosten: €5,-↑
10
Hoe Dan Wel Midzomerfestijn
Amsterdam, zaterdag 21 juni van 19.00 tot 23.59 uur
Je hebt er vast wel eens over nagedacht wat jij voor een ander kan doen in onze stad. Maar
toch loop je niet zo snel een buurthuis in en weet je ook niet of de buurman echt te wachten
op jouw bezoek....
Kom daarom naar het Hoe Dan Wel Midzomerfestijn in de tuin van de Corvershof!
Waar je kan abseilen uit je ivoren toren, waar je anderen ontmoet rondom het vuur.
Ieder half uur zijn er programmaonderdelen, waaronder: hoe help je je buren, wat te doen met je
teveel verdiende poen, weet wat je eet (een varken aan het spit), dans met een onbekende en krijg
les van een vluchteling in ons rechtssysteem.
Kosten:
een vrije midzomeravond, wat geld voor bier en wijn en jouw potentiële inzet voor een ander!
Waar? Tuin Amstelhoven, gelegen achter de Corvershof, Nieuwe Herengracht 18, Amsterdam
↑
Benefietconcert voor Tarahumara indianen
Amsterdam, zondag 22 juni van 14.30 tot 16.30 uur
De Tarahumara of Rarámuri zijn een indiaans volk woonachtig in de Sierra Madre Occidental in de
staat Chihuahua in het noorden van México. Er leven ca. 122.000 Tarahumara in México.
Het is een zeer arm volk. De laatste jaren hebben zij te maken gehad met extreme droogte en
extreme kou.
De Amerikaanse pianist en componist Romayne Wheeler en zijn voormalige leerling, de
Tarahumara indiaan Romayno Gutiérrez, geven in De Binnenwaai en de Keizersgrachtkerk een
optreden om geld in te zamelen voor de Tarahumara indianen.
Locatie: Keizersgrachtkerk, Keizersgracht 566
Toegang: kaarten reserveren: [email protected] of 06-4444 2788, per kaart €15,--, overmaken
naar NL30 INGB 0004700100 t.n.v. De Binnenwaai o.v.v. met concertdatum 22 juni
↑
11
Kunstvesper
Amsterdam, zondag 22 juni van 16.00 tot 17.00 uur
Laat u meenemen in een verrassende dialoog tussen beeldende kunst, muziek, poëzie en Bijbel
rond het thema: ruimte. Over ervaringen met ruimte geven en ruimte ontvangen.
Met Roelien van Aalderen (schilderijen) en Tsjimme de Haan (zang).
Kunst en religie raken aan elkaar: beide geven ze uitdrukking aan wat groter is dan wijzelf.
De opzet biedt ruimte voor overweging in stilte.
Locatie: Nassaukerk, De Wittenstraat 114, 1052 BB Amsterdam ; www.nassaukerk.nl/
Info: ds. Klaas Holwerda, 020-684 4216, [email protected]
↑
Ziel-viering in Van Limmikhof
Amsterdam, zondag 29 juni van 15.30 tot 17.00 uur
Tijdens de laatste twee ZIEL evenementen ging het over woede, ijdelheid, hebzucht, vraatzucht en
luiheid. Door middel van creatieve workshops is hierop ingegaan.
Tijdens de laatste ZIEL-viering van dit seizoen komen lust en jaloezie aan bod.
Voor foto's en verhalen: www.blikveld.org
Locatie: Op de zolder van de Van Limmikhof, Nieuwe Keizersgracht 1A, Amsterdam
Aanmelden: e-mail: [email protected] ; 020-5353 700
↑
MYSTIEK
De Vrouwelijke Icoon van de Maand = Hadewijch
HADEWIJCH (actief Antwerpen ca. 1250),
schrijfster van mystieke werken.
Het begin van Hadewijchs 1e lied,
‘Ay, al es nu die winter cout, cort die daghe ende die nachte langhe’
(handschrift Gent UB 941).
Over het leven van Hadewijch zijn geen getuigenissen bewaard. Wat we over haar weten, is
afgeleid uit haar werk. Dat bestaat uit 31 brieven, 16 rijmbrieven, 45 liederen, 14 visioenen en
de ‘Lijst der volmaakten’.
12
In laatstgenoemd document somt Hadewijch min of meer chronologisch een reeks mensen op die zij
in haar ‘dertiende visioen’ als volmaakte minnaars van God had geschouwd. Het is vooral deze tekst
geweest die de Vlaamse jezuïet Jozef van Mierlo (1878-1958) in staat stelde haar literaire activiteit
te dateren vóór of omstreeks het midden van de dertiende eeuw. Cruciaal in zijn argumentatie was
de vermelding, als laatste in een reeks van gestorven volmaakten die ze tot haar tijdgenoten rekent,
van ‘een begijn die door meester Robbeert werd terechtgesteld om haar waarachtige liefde’.
Ongetwijfeld doelde ze met ‘meester Robbeert’ op de beruchte dominicaan Robert le Petit alias ‘le
Bougre’, die in 1236 en 1239 als pauselijk inquisiteur zo’n 260 mensen uit het noorden van Frankrijk
en uit de Nederlanden op de brandstapel bracht. Hadewijch moet haar ‘Lijst’ dus vrij kort na de
executie van deze anonieme begijn hebben opgesteld.
Begijn?
Dat Hadewijch een terechtgestelde begijn in haar ‘Lijst der volmaakten’ opnam, is veelbetekenend.
Ook onder de andere volmaakte tijdgenoten die zij noemt, zijn er velen die zich in de marge van de
institutionele Kerk bevonden: kluizenaars en kluizenaressen, begijnen, ‘een manneke dat niemand
kent’, ‘een verstoten priester’, ‘een vergeten magistertje alleen in een celletje’. Opvallend is verder
dat vrouwen in de meerderheid zijn.
Op grond van deze vaststellingen kwam Van Mierlo tot de conclusie dat Hadewijch gesitueerd
moest worden in de religieuze vrouwenbeweging van de dertiende eeuw: vooral in de BrabantsLuikse gewesten kozen vrouwen uit alle standen, geïnspireerd door de spiritualiteit van de
cisterciënzers, voor een leven als bruid van Christus. Lang niet al deze vrouwen konden of wilden
intreden in de cisterciënzerinnenkloosters die toen als paddestoelen uit de grond schoten. Ze
leefden als religieuzen ín de wereld en werden ‘mulieres religiosae’ genoemd. Hun reguliere
levenswijze zonder regel riep wantrouwen op, en daarom probeerden de religieuze en wereldlijke
overheden deze beweging te kanaliseren in begijnhoven.
Niets wijst er echter op dat Hadewijch ooit in een begijnhof heeft geleefd. Uit haar brieven kan
worden opgemaakt dat zij leiding gaf aan een groepje vriendinnen, dat ze daarbij tegenwerking
ondervond en ook in haar eigen kring met onbegrip en verdeeldheid af te rekenen had. Ook lijkt zij
op een bepaald ogenblik van haar vriendinnen gescheiden te zijn geweest, en één keer maakt ze
gewag van de mogelijkheid dat ze gevangen zou worden gezet.
Het is in deze context van een charismatisch leiderschap over een kleine groep gelijkgestemde
vrouwen dat haar werk moet zijn ontstaan.
Waar Hadewijch geleefd heeft, is niet bekend. Volgens een aantekening in een register dat
omstreeks 1487 in het Leuvense klooster Sint-Maartensdal vervaardigd werd, zou zij uit Antwerpen
afkomstig zijn. Onwaarschijnlijk is dat niet, als men in aanmerking neemt dat zij in haar 'Lijst' ook
melding maakt van een ‘heer Hendrik van Breda’. De heren van Breda waren eigenaar van het nabij
Antwerpen gelegen Ekeren en een deel van Schoten en lijken in de dertiende eeuw vooral in het
laatstgenoemde dorp te hebben geresideerd.
Over Hadewijchs biografie zijn in recente jaren ook nog andere hypotheses geopperd: de ‘Lijst’ zou
pas na 1272 gedateerd moeten worden (Hendrix); Hadewijch zou pas in het begin van de
veertiende eeuw actief zijn geweest en mogelijk identiek zijn met de Brusselse begijn Heilwijch
Bloemaerts (Scheepsma); ze zou in de jaren dertig van de dertiende eeuw de eerste abdis geweest
zijn van het cisterciënzerinnenklooster ’s-Hertogendaal te Hamme-Mille (Faesen) of omstreeks 1220
als kluizenares geleefd hebben in de omgeving van Luik en later in die van de cisterciënzerabdij te
Villers (Wilbrink). Geen van deze veronderstellingen heeft in het Hadewijch-onderzoek veel aanhang
verworven.
Werk
Alle werken van Hadewijch hebben één gemeenschappelijk onderwerp: de minne, de mystieke
liefde tussen God en mens. En allemaal zijn ze geschreven voor vriendinnen, die net als zijzelf door
de minne gegrepen waren. Dat komt het best tot uiting in haar beide brievenbundels.
13
De brief is in de Middeleeuwen bij uitstek het genre van de vriendschap, en dat blijkt al uit de wijze
waarop Hadewijch de geadresseerde aanspreekt: als ‘suete’ of ‘lieve minne’, als ‘hertelike lieve’ of
‘lieve herte’, maar vooral als ‘suete’ of ‘lieve kint’. Deze laatste aanspreking hoeft niet noodzakelijk
te betekenen dat de geadresseerde nog piepjong was: ‘kind’ is immers een gangbare aanspreking
in belerende teksten, waarin het gezag van diegene die onderwijst, samengaat met genegenheid
jegens diegene die onderwezen wordt.
Hadewijch zelf verschijnt in de brieven als een zusterlijke vriendin en een moederlijke leidster, maar
vooral als een hartstochtelijke minnares. Dit geeft haar het gezag om haar vriendinnen tot even
radicale minnedienst op te roepen: zij doet zelf wat ze anderen aanraadt.
Veel concrete informatie over de schrijfster is er in de brieven niet te vinden. Middeleeuwse
brievenbundels zijn geen toevallige verzamelingen van privébrieven zonder meer, maar bewust
opgezette ‘literaire’ edities, die ook een breder publiek moesten bereiken. Sporen van een
redactieproces zijn vooral in de 31 prozabrieven duidelijk zichtbaar. Zo is de zeer uitvoerige en
retorische groet waarmee de eerste brief begint duidelijk ook bedoeld als proloog op de bundel.
Verder zijn (bijna) alle eigennamen weggelaten, zijn van sommige brieven slechts gedeelten
opgenomen, is de openings- of de afscheidsgroet verdwenen enzovoort. Tekenend voor de
belerende functie van brievenbundels en ook voor Hadewijchs verzameling is dat de grens tussen
brief en traktaat vaak nauwelijks te trekken is.
Voor wie Hadewijch haar visioenen schreef, is op het eerste gezicht minder duidelijk. Pas in het
veertiende en laatste visioen spreekt ze haar lezeres rechtstreeks aan: ‘En dat ik jou zo liefhad en je
geen uur kon vergeten en je nog niet vergeten kan’ (Visioen 14, 57-59). Ook hier was de
geadresseerde dus een vriendin, van wie ze in dezelfde passage bovendien zegt dat ze leeft in
‘dood’ en in ‘ongenade vanwege de minne’. Beide termen hebben in Hadewijchs werk een
specifieke betekenis: de mens ervaart ‘ongenade’ vanwege de minne, wanneer hij beseft dat hij niet
op eigen kracht tot bij God kan komen; hij is ‘dood’, wanneer zijn liefde door vertwijfeling is verlamd.
De vriendin voor wie Hadewijch schreef, leefde in wanhoop. Haar liefde was nog onvolgroeid.
Niet toevallig noemt Hadewijch in het allereerste visioen zichzelf ook ‘te jong en te onvolwassen’.
Zij merkt op dat zij toen wel uit was op het genot om één te zijn met God, maar dat zij daarvoor nog
lang niet genoeg had gewerkt en geleefd.
Vervolgens beschrijft zij – visioen na visioen – haar eigen mystieke groei van kindsheid tot
volwassenheid, totdat zij in het dertiende visioen de hoogste hemel, die van de serafijnen, heeft
bereikt. Deze mystieke groei is ook een leerproces: geleidelijk komt Hadewijch tot het inzicht dat
volmaakte minne vereist dat zij haar eigen wil volledig met die van God in overeenstemming brengt.
In die eenheid van wil, naar het voorbeeld van de lijdende Christus, en niet in het genot van de
extase, ligt de ware liefde.
Ten slotte zijn er nog de 45 liederen van Hadewijch. Recent onderzoek heeft aannemelijk gemaakt
dat Hadewijch de melodieën en dus ook de vorm vaak ontleend heeft aan liederen van NoordFranse minnezangers (trouvères) uit de eerste helft van de dertiende eeuw, zoals Thibaut de
Champagne, Moniot d’Arras, Rogeret de Cambrai of Gilbert de Berneville.
Andere liederen zijn contrafacta van Latijnse religieuze lyriek: van de sequens ‘Mariae praeconio’,
van de onder religieuze vrouwen zeer geliefde cisterciënzerhymne ‘Jhesu dulcis memoria’ of van
rondelli (Latijnse refreinliederen), zoals die in de eerste helft van de dertiende eeuw gezongen
werden in de Notre-Dame te Parijs.
Hadewijch heeft ook thema’s en motieven ontleend aan de profane minnelyriek, zoals het
stereotiepe inleidende lente- of wintertafereel, de opvatting van de liefde als gevangenschap of als
onderdanige dienst, de beschrijving van de minne als een wispelturige en hardvochtige meesteres,
het leven tussen hoop en vrees, enzovoort. Maar deze thema’s combineert zij met elementen die uit
andere genres en teksten afkomstig zijn: uit de hoofse ridderroman, uit de Latijnse mystieke traditie
en vooral uit de Bijbel. Zo heeft zij een heel eigen idioom geschapen, waarmee zij in haar liederen
voortdurend nieuwe variaties maakt.
14
Terwijl de hoofse minnezangers nagenoeg uitsluitend de liefde van een verlangend ‘ik’ bezingen en
het publiek doorgaans buiten beeld blijft, richt Hadewijch zich wel steeds weer tot haar vriendinnen,
en moedigt ze hen aan om als dappere ridders het minne-avontuur te doorstaan. De les die zij hun
leert is ook hier dat de liefde zich niet tot onbekommerd genot kan beperken, maar dat de
onuitputtelijke minne bij de ware minnaar een oneindig en pijnlijk verlangen oproept, in trouwe dienst
en radicale overgave.
Invloed en receptie
Hadewijchs werken zijn gezamenlijk overgeleverd in drie veertiende-eeuwse handschriften.
Daarmee is zij de eerste Nederlandstalige auteur van wie het verzameld werk in één band
overgeleverd is. Een vierde handschrift, dat uit het begin van de zestiende eeuw dateert, bevat
alleen de liederen, de rijmbrieven en de 'Lijst der volmaakten'.
Verder treft men in verschillende Middelnederlandse handschriften ook excerpten van Hadewijch
aan, bijna altijd uit haar brieven. Haar tiende brief en enkele zinnen uit andere brieven komen ook in
enkele Duitse handschriften onder de naam ‘sante Adelwip’ of ‘sant Adel’ voor. De mysticus Jan van
Ruusbroec (1293-1381) was sterk door haar beïnvloed en zijn leerling Jan van Leeuwen (gest.
1378) schreef een uitvoerige lofprijzing over haar.
Ook in het traktaat Van den XII doechden van Godfried van Wevel (gest. 1396) is haar invloed aan
te wijzen. Het traktaat Een devoet boecxken vander volmaecster hoecheit der minnen van de
vijftiende-eeuwse Hollandse mysticus Hendrik Mande (gest. 1431) is in feite een parafrase van een
groot aantal brieven van Hadewijch. Het anonieme Twee-vormich tractaetken, dat overigens
uitsluitend in twee van de Hadewijch-handschriften overgeleverd is, en een aantal veertiendeeeuwse mystieke gedichten zijn eveneens sterk door Hadewijchs werk beïnvloed.
Na de Middeleeuwen lijkt haar ster echter te zijn uitgedoofd. Uit twee brieven, die de historicus
Albertus Miraeus in 1622 aan de bollandist Heribert Rosweyde stuurde, valt af te leiden dat men
haar niet meer kende, al kwam haar naam in 1600-1601 nog een tweetal keren voor in een mystiek
handschrift van Alexius van Brussel, een Antwerpse kapucijn met een uitgesproken interesse voor
mystiek.
Pas in 1838 werd Hadewijchs werk herontdekt. De Duitse geleerde Franz Joseph Mone maakte
toen melding van de aanwezigheid van twee Hadewijch-handschriften in de Bourgondische (nu:
Koninklijke) Bibliotheek te Brussel. Het waren echter de letterkundigen Gerrit Kalff (1856-1923) en
vooral de al eerder genoemde Jozef van Mierlo die haar een plaats bezorgden in de canon van de
Nederlandse literatuurgeschiedenis. Talrijke edities, studies, hertalingen in het hedendaags
Nederlands en vertalingen in het Engels, Duits, Frans, Spaans, Italiaans, Hongaars en andere talen
hebben er sindsdien voor gezorgd dat Hadewijch een van de meest gelezen en gewaardeerde
Middelnederlandse auteurs is geworden, niet alleen in de Lage Landen, maar in toenemende mate
ook wereldwijd. www.digitaalvrouwenlexion.nl
>
Middeleeuwse Mystiek
Begijnenhof Amsterdam
De middeleeuwse mystiek beleefde haar hoogtepunten in de 12e , 13e , en 14e eeuw.
15
In deze tijd ontstonden de bedelorden, Franciscanen, Dominicanen, Cisterciënzen, plus de opkomst
van de steden met haar burgerij. In de middeleeuwse mystiek wordt niet de nadruk gelegd op Credo
ut intelligen (ik geloof om te begrijpen), maar op Credo ut exepriar (ik geloof om te beleven).
De emotionele psychologische mens treedt hier naar voren. Gaandeweg ontstond een, voor
vrouwen, emotionele mystiek, Christus wordt beleefd al zielsvriend, de bruidegom, wat uitmondt in
de bruidsmystiek van de 13e eeuw.
Vanuit de hervormingsbeweging in Cluny ontstond een monastieke levenswijze buiten het klooster
in de steden, vooral door vrouwen voor vrouwen. Dat voor een mystieke, onmiddellijke weg tot God,
een grote mate van autonomie nodig is, kan men aan de begijnen aflezen. De begijnen kenmerkten
zich door zelfbesturende gemeenschappen, een distantie van de kerkelijke hiërarchie en een
theonomie.
In de lage landen, het Rijnland, Noord-Frankrijk en Zwitserland leefden ± een miljoen vrouwen als
begijn. Deze vrouwen kwamen vooral voort uit de lage adel en de patriciërsfamilie (burgerij) uit de
steden. Er zijn drie fasen aan te duiden in het 200 jarig bestaan van de begijnen.
Eerste fase
Begijnen leefde in hun eigen huis, met vriendinnen, op de huisdeur werd een wit kruis aangebracht
(ter bescherming van kidnapping en aanranding). Ze voorzagen zelf in hun levensonderhoud door
ambachten uit te oefenen. Daarnaast verpleegden men de zieken, begeleidden de stervenden en
begroeven de doden. Men predikten onder het volk, bestudeerden de bijbel, schreef religieuze
traktaten. In deze eerste fase hoefde je geen vaste woonplaats te hebben, je kon van huis naar huis
trekken of woonde een tijdje alleen.
Tweede fase
In 1233 werden begijnengemeenschappen door de pauselijke bul ‘Gloriam virginelem’ indirect
erkend. Daarmee begon een ontwikkeling waarin zij meer onder klerikale controle geraakten.
Rondtrekken werd verboden, ook moest men de lagere ‘Dominicaanse’ regels accepteren en ook de
vrijheid om zelf een priester te kiezen werd opgeheven.
Derde fase
Op het 2e Concilie te Lyon in 1274 werd de heterodoxe* mystiek van ‘de zondeloosheid van de ziel,
die verzinkt in God en geen werken van de deugd, noch kerkelijke klerikale tussenkomst behoeft’
aan banden gelegd.
In de eerste decennia van de 14e eeuw kwam er een golf van vervolgingen op gang. De begijnen en
hun geschriften werden van ketterij beschuldigd en op 1 juni 1310 werd de begijn Marguerite Porete,
als eerste kettervrouw verbrand in Parijs met haar boek ‘De spiegel der simpele zielen’.
Op het Concilie te Vienne, 1311-1312, een plaats in Frankrijk, werd onder leiding van Clemens V
de banvloek over de begijnen afgekondigd, zij moesten zich onderwerpen aan de regels van de
dominicanen en een kloosterzusterorde worden. In deze tijd speelde er een machtstrijd af tussen
Rome en de koning van Frankrijk Philip de Schone, de Tempelierorde en de begijnen zijn hier de
dupe van geworden.
Literatuur: Hadewijch, een bloemlezing uit haar werk, 1978, prof. dr. N de Paepe en
prof. Dr. J. van Mierlo, S.J.
Mystiek en Verzet, 1998, Dorothee Sölle
* Ketterij of heresie of heterodoxie is een welbewuste en opzettelijke afwijking van wat in
een bepaalde geloofsgemeenschap of geloofs- of kerkleer wordt beschouwd als behorend
tot de fundamentele geloofsleer.
Het begrip kan ook (figuurlijk) worden gebruikt wanneer een uiting of leer in de filosofie,
de politiek, de wetenschap, de kunsten, etc. verschilt van wat algemeen als gezaghebbend
wordt aanvaard.
>
16
Studieweek Mystiek – 7 tot en met 10 juli 2014
Vuur van Liefde
Caterina Fieschi (1447-1510) was een getrouwde vrouw die op 22 maart 1473 getroffen werd
door de aanblik van de goddelijke Liefde. Haar biograaf schrijft: “Zij dreigde op de grond te
vallen. Met een ontvlamde liefde schreeuwde zij van binnen: geen wereld meer, geen zonden
meer. Als er op dat ogenblik duizend werelden geweest zouden zijn, dan zou zij ze
weggesmeten hebben door deze vlam van vurige liefde die zij ervoer.” Dit verandert haar
leven grondig. Zij wijdt zich met heel haar wezen aan zieken en stervenden, en geeft vele
jaren leiding aan het ziekenhuis van Genua, een stad die in deze tijd meerdere keren door de
pest werd getroffen. Een priester noteert haar woorden die later gepubliceerd worden als Het
leven van de heilige Caterina van Genua. Al snel verspreidt deze tekst zich in heel Europa,
maar de hoofdstukken 41 en 42 blijven tot 1597 verboden door de Inquisitie. Tijdens de
studieweek Mystiek lezen wij hoofdstuk 41 ofwel de Verhandeling over het Vagevuur, waarin
zij beeldend laat zien hoe het vuur van Gods Liefde meer en meer alle belemmeringen tijdens
dit leven wegneemt om de ‘zuivere liefde’ in ons te vestigen en ons naar Zijn beeld om te
vormen. Zij ‘ziet’ hoe dit proces zich voortzet in het zogenaamde Vagevuur, voor zover deze
werking van God nog niet voltooid is bij het sterven. Het Vagevuur is dus een uitbundig feest
van liefde.
Tekstfragment
Terwijl deze heilige ziel nog in het vlees was, werd zij in het Vagevuur van de ontbrande
goddelijke liefde geplaatst dat haar geheel verbrandde, en in deze ziel alles zuiverde wat het
daar kon vinden om gezuiverd te worden, opdat zij bij de overgang van dit leven onmiddellijk
geplaatst zou kunnen worden voor het Gelaat van deze zoete God. Zij begreep door middel
van dit liefdevolle vuur in haar ziel hoe de zielen van de gelovigen er aan toe waren op deze
plaats van het Vagevuur om alle roest te reinigen van de bevlekking met de zonde die in dit
leven nog niet gezuiverd zou zijn.
Ik geloof niet dat er een tevredenheid te vergelijken is met die van een ziel in het Vagevuur,
behalve dan die van de heiligen in het Paradijs. Iedere dag groeit deze tevredenheid door de
overeenkomst met God in deze zielen. Deze tevredenheid groeit, omdat de belemmering van
deze overeenkomst iedere dag verteerd wordt.
Praktische informatie
Inleider: Hein Blommestijn O.Carm (1943) zal tijdens de studieweek Mystiek de inleidingen
verzorgen. Hein is werkzaam bij het Titus Brandsma Instituut.
Data en tijden: Maandag 7 t/m donderdag 10 juli 2014 van 10.00 tot 15.30 uur.
Locatie: Op maandagochtend 7 juli zaal CC1, maandagmiddag en de overige dagen CC4 van
het Collegezalencomplex van de Radboud Universiteit, Mercatorpad 1, 6525 HS Nijmegen.
Kosten: De deelnamekosten voor de studieweek Mystiek bedragen € 180,- inclusief BTW.
Deze prijs is inclusief koffie en thee. Rond begin juni ontvangt u een factuur voor de
deelnamekosten. U wordt verzocht het verschuldigde bedrag vóór 1 juli 2014 over te maken
onder vermelding van het op de factuur vermelde betalingskenmerk.
Inschrijving: Inschrijven voor de studieweek kan tot 1 juni 2014 op de website van de
Studieweek Mystiek. www.titusbrandsmainstituut.nl
↑
17
INGEKOMEN
Stichting Oud-Katholieke Vrouwen in Beweging - in oprichting
Het nieuwe bestuur,
vlnr Verena Schulze (secr), Gonnie van der Meer (pm), Monique Wekker (vz)
In een goed bezochte vergadering hebben de leden van de Bond van Oud-Katholieke Vrouwen
in Nederland besloten tot oprichting van de Stichting Oud-Katholieke Vrouwen in Beweging.
De stemming over de gelijktijdige opheffing van de Bond die al 86 jaar bestaat, was een emotioneel
moment. Met de nieuwe stichting hebben de Oud-Katholieke vrouwen er vertrouwen in een
toekomstbestendige vorm gevonden te hebben voor hun onderlinge contact in vriendschap en
solidariteit. Bij dit historische moment waren Jasja Nottelman en Arine Benschop namens de
Vrouwensynode aanwezig, en ook Sara de Weerd namens de Nederlandse Lutherse Vrouwenbond.
Zie website: www.vrouwensynode.nl
>
Verslag van de Vrouwensynode bijeenkomst op 8 maart 2014
Op 8 maart kwamen in de Thomaskerk in Amsterdam ruim 140 jongere en oudere vrouwen uit de
breedte van de kerken samen rondom het thema
Vrouwen Houden Huis – over geloven in duurzame economie.
Een dag met inspirerende verhalen, voorbeelden uit de praktijk, film, muziek, gelegenheid om te
netwerken en een heerlijke lunch van een duurzame cateraar.
De dag begon met een viering waarin onder meer een groet gebracht werd door vertegenwoordigers
vanuit verschillende kerken en geloofsgemeenschappen. Zo was er vanuit de PKN synodevoorzitter
Karin van den Broeke, vanuit de Oud-Katholieke Kerk Rina Homan, vanuit de Ekklesiabeweging
Cathérine Verviers, vanuit de Unie Nederlandse Katholieke Vrouwenbeweging Leny Boere, en
Ans Odinot vanuit de Oecumenische Vrouwensynode van Amsterdam. Nora Asrami zou aanwezig
zijn vanuit de islamitische gemeenschap maar was helaas ziek.
Vervolgens werden de workshops geïntroduceerd in korte Talks en een lezing door Anneleen Decoene,
een Vlaams feministisch theologe.
Na de duurzame lunch - met gelegenheid om te netwerken - konden de deelnemers kiezen voor verder
praten met Anneleen Decoene, naar bijbelworkshop Ruth, de film Solar Mama, op excursie naar de
Zuidas of naar een workshop songtekst schrijven, Kasmoni, basisinkomen voor iedereen of geloof in
een duurzame wereld. In de afsluitende viering kwam uit iedere workshop een bijdrage.
Lees over de dag als geheel >
Karin van den Broeke Vrouwensynode maakt echte verjongingsslag op de website van de PKN of als pdf.
Marianne van Waterschoot Verslag Oecumenische Vrouwensynode 2014 op NieuwWij.nl of als pdf.
Het verslag van onze eindredacteur Joanne Seldenrath
Begripsverheldering emancipatie, feminisme, gender van Annego Hogebrink
Voor de foto's gemaakt door Rina Homan klik hier.
18
>
Wat is de vrouwensynode?
De Oecumenische Vrouwensynode (OVS) is een platform van netwerken, organisaties, groepen en
personen, die betrokken zijn bij de brede oecumenische vrouw-en-geloofbeweging.
De Oecumenische Vrouwensynode wil een podium zijn waar ontmoeting kan plaatsvinden, inspirerend
tot verandering en empowerment, waar coalities op concrete punten worden gesloten.
Zij wil vanuit een feministische visie op mens, geloof en samenleving, onrechtvaardigheden op het
gebied van gender, cultuur, godsdienst, leeftijd en seksuele voorkeur aan het licht brengen en zo
mogelijk opheffen.
De OVS heeft zes vrouwensynodes (= kerkvergaderingen van vrouwen) georganiseerd in een tijdperk
van ruim 25 jaar. Elke synode had een eigen thema.
Daarnaast >
- hebben we vier synodedagen gehouden, die bedoeld waren als versterking van de achterban en
het netwerk.
- verschijnt vier keer per jaar onze Nieuwsbrief.
- werken we samen met
. coalitiepartners IWFT Vrouwennetwerk Theologie,
. stichting Catharinadag en de Unie NKV,
. andere oecumenische groepen in OOG
(overleg oecumenische groepen: de Basisbeweging Nederland en het Landelijk Oecumenisch
Platform en de Oecumenische Vrouwensynode),
- het genderberaad van de PKN (dit heeft geresulteerd in het Kaskirapport over de positie van vrouwen
in de kerken) en
- de Europese Vrouwensynode
Digitale nieuwsbrief van de Oecumenische Vrouwensynode: www.vrouwensynode.nl
↑
PRIKBORD
Opgemerkt:
Vrouwen voor Vrouwen
Koffieochtend elke 3e woensdag van de maand – vóór de zomervakanties nog op 18 juni
2014. Aanschuiven in Amstelveen 'Ontmoetingsbijeenkomst voor alle vrouwen uit verschillende
culturen. Contact - Uitstapjes – Informatie Wijkcentrum Alleman, Den Bloeyende Wijngaerdt,
11183 JM Amstelveen. Voor meer informatie: Lydia Booji: 020-640 0918.
Deze groep is op zoek naar iemand, die voor hun verslagen kan en wil schrijven!
↑
19
FEEST- en GEDENKDAGEN in juni en juli 2014
Wij komen niet uit de islamitische cultuur, als er in onderstaande tekst onvolkomenheden
staan horen wij dit graag van jullie.
Ramadan
zaterdag 28 juni t/m zondag 27 juli
"In naam van Allah, de meest Barmhartige, de Genadevolle"
Mohammed wordt gezien als de mens die
zich volmaakt aan God had overgegeven.
Moslims hebben de taak om zich te
modelleren naar Mohammed in hun dagelijkse
leven. Zoals hij sprak, at, zich waste en God
vereerde, kunnen ook de Moslims een leven
leiden dat openstaat voor God. Deze regels
zijn vastgelegd in de soenna.
Een illustratie van Mohammed in een
e
zeventiende-eeuwse kopie van een 14
exemplaar van een werk van Al-Biruni
O gij gelovigen, het vasten is u voorgeschreven zoals het degenen die voor u waren was
voorgeschreven, opdat gij vroom zult zijn." (Surah 2 : Ayah 183)
"
De Ramadan wordt gehouden door alle Moslims over de hele wereld van welke richting dan ook.
Het is geen seizoensgebonden feest, zoals Pesach en Pasen, ieder jaar verschuift de datum.
Het vasten in de Islam is een van de vijf zuilen. Men vast van zonsopgang tot zonsondergang.
In veel Islamitische landen, maar ook in Nederland, is het gebruikelijk om in deze periode de
familie- en vriendschapsbanden extra aan te trekken. Het elkaar uitnodigen, bezoeken en samen
het vasten verbreken (na de zonsondergang) hoort hierbij. De behoeftige voeden en kleden gebeurt
vaker in deze maand. Bovenal is de maand Ramadan een periode om de gunsten die Allah geeft
te waarderen, de waarde van het voedsel te leren kennen en aan Hem dankbaarheid te tonen.
Het vasten leert de mens zichzelf te bedwingen en kan ons eigenschappen aanleren zoals
discipline, uithoudingsvermogen en vooral zelfbeheersing.
Verder leert het ons respect ten aanzien van de medemens en God.
Het vasten is verplicht voor degene die:
1. Moslim is
2. Geestelijk en lichamelijk gezond is
3. Niet op reis is
4. Volwassen is (volgens de islamitische wetten); bij een meisje is dat na de eerste
menstruatie en bij een jongen na de eerste zaadlozing
5. Rein is na de menstruatie en nadat de kraambloeding is gestopt.
Voor vrouwen die zwanger zijn en/of borstvoeding geven geldt een uitzondering. Wanneer zij vrezen
dat het vasten hun gezondheid of die van het kind (de kinderen) kan schaden, zijn zij vrijgesteld van
het vasten. Ze moeten dan wel hun vasten op een later tijdstip inhalen.
Het is moslims toegestaan het voorgeschreven vasten van Ramadan te verbreken als er sprake is
van een gevaar voor de gezondheid. In dit geval moet een moslim zijn vasten later, in een andere
periode van het jaar, voortzetten.
20
Door onbewust te eten verbreekt men het vasten niet. Een overlevering vertelt dat de profeet
zei: "Indien één van jullie vergeet (dat hij aan het vasten is); en hij eet of hij drinkt: dan completeert
hij zijn vasten, want Allah heeft hem gevoed en te drinken gegeven."
(Hadith, verzameld door Al-Boekhari, 810-870)
Het Medina graf Mohammed Moskee,
met de kibla
Het Tarawieh gebed is één van de belangrijkste
vormen van aanbidding tijdens deze
vastenmaand.
Tarawieh betekent letterlijk "uitrusten".
Dit gebed wordt tussen het nachtgebed en het
ochtendgebed verricht.
zei: "Wie opstaat
De profeet Mohammed
om gedurende de nachten van de Ramadan te
bidden, met geloof en rekenend op de Goddelijke
beloning, hem zal door Allah zijn fouten vergeven
worden".
De gebedsrichting in de Moskee wordt
aangegeven door een kibla (een nis), richting de
Ka'bah in Mekka voor het gezamenlijk gebed
(vanuit Nederland moet men dan bidden naar het
zuidoosten). De gebeden kunnen thuis of in de
Moskee gedaan worden.
Het belang van het gebed:
Naast het vijf keer bidden per dag, zijn er ook een aantal lichaamshoudingen van belang.
Alle godsdiensten hebben bepalingen, omtrent reinheid, om alvorens het ‘heilige’ binnen te treden
en het ‘heilige’ te aanbidden,
Daarom, richt uw aangezicht oprecht tot de (ware) godsdienst,
overeenkomstig de natuur welke Allah de mensen heeft geschapen.
De schepping van Allah kent geen verandering.
Dat is het ware geloof.
maar de meeste mensen weten het niet.
U tot hem bekerende,
vrees Hem en leeft het gebed na
en behoort niet tot de afgodendienaren.
(Koran 30:31-32)
De tijden van het gebed:
Het gebed wordt vijf keer per dag verricht.
De namen die aan de gebeden worden gegeven, corresponderen met de tijden waarop zij
gehouden worden:
1. Salatoel-Fadjr:
Het gebed in de morgen
2. Salatoel-Zoehr:
Het gebed in de middag
3. Salatoel-'Asr:
Het gebed in de namiddag
4. Salatoel-Maghrib: Het gebed in na zonsondergang
5. Salatoel-Isja:
Het gebed in de avond
>
21
Lailat ul Qadr (Nacht van de Beslissing)
woensdag
23 juli
Mohammed ervoer in het jaar 610 in de 27e nacht van de Ramadan - op de berg Hira - waar hij bad
en vastte een alomtegenwoordige aanwezigheid. Lailat ul Qadr (Nacht van de beslissing). In deze
nacht bracht de engel Jibrail de eerste openbaring van de Heilige Koran over aan de profeet
Mohammed. Deze gebeurtenis wordt uitgebreid in de moskee herdacht.
Id-al-Fitr (Suikerfeest)
maandag 28 t/m donderdag 31 juli
Direct na het einde van de Ramadan wordt het Suikerfeest gevierd. Dit gebeurt met verschillende
families en duurt drie dagen. Men gaat naar de moskee voor een speciale salât (gebeden) en een
prediking. Als beloning voor het vasten mag er uitbundig gegeten worden. Vaak worden nieuwe
kleren gekocht en cadeautjes gegeven.
Ook is het de bedoeling dat er geld aan de moskee en voedsel aan de armen wordt gegeven (zakât
= goede werken). Als er gegeten wordt wenst men elkaar bi’smiÍlâh (in de naam van Allah). De
Islam manifesteert zich ook in de etiquette. De theoloog al-Ghazâli (Bagdad 1058-1111), die de
Soennitische Islam zijn vorm gaf, schreef ook een verhandeling over tafelmanieren.
Wij eindigen met een gebed van: Rabi ‘a Al Adawyia, de heilige van Basra (713-801), de eerste
vrouwelijke mysticus uit de Islam. Rabi’a was een vrijgelaten slavin.
‘O God, als ik U aanbid uit angst voor de Hel,
Verbrand mij dan in de Hel,
En als ik U aanbid in de hoop op het Paradijs,
Verban mij dan uit het Paradijs.
Maar als ik U aanbid om Uzelf,
Onthoud mij dan niet Uw eeuwigdurende schoonheid’.
Hertaling door Adous Huxley, 1970
www.risallah.com
Op www.redouan.nl kunt u lezen hoe de gebedshoudingen van moslims zijn.
Als u meer wilt lezen over de Islam zie:
Mystiek van verzet: Dorothee Sölle , 1998
Hans Küng: Islam, de toekomst van een wereldreligie, 2006
Karen Armstrong: Islam een geschiedenis van een wereldgodsdienst, 2009
↑
Bij de meeste hindoe-, islamitische en joodse feestdagen wordt de precieze datum bepaald door de stand van
de maan. Veel islamitische gemeenschappen in Nederland gaan niet uit van de maanstand in Nederland,
maar van die in de verschillende islamitische landen. De begindata van de islamitische feestdagen kunnen
voor de verschillende groepen dan ook enkele dagen afwijken
Wilt u de Nieuwsbrief niet meer ontvangen.
Meldt u dit dan aan de Redactie via e-mail [email protected]
of telefonisch 020-690 2378 (Gerrie van Krevel) - 020-694 9647 (Ank Veenstra)
22