MER uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Kennisgeving + Ontwerprapport
Opdrachtgever:
Total Raffinaderij Antwerpen
Scheldelaan 16- Haven 447
B-2030 Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
DIT MILIEUEFFECTENRAPPORT WERD OPGESTELD DOOR
SGS Environmental Services
Division of SGS Belgium NV
Haven 407
Polderdijkweg 16
2030 Antwerpen
Tel. 03 545 87 50
Fax 03 545 87 69
[email protected]
http://www.sgsenvironment.be
Dit rapport is samengesteld op basis van gegevens die door het bedrijf beschikbaar werden gesteld.
Het betreft hier zowel schriftelijke informatie (teksten, cijfermateriaal, plans) als mondelinge informatie
die werd verstrekt tijdens gesprekken en plaatsbezoeken.
SGS Belgium heeft als deskundig en onafhankelijk adviesbureau ernaar gestreefd om naar best
vermogen en kennis onderliggend milieueffectrapport zo accuraat en volledig mogelijk te maken. SGS
Belgium NV kan echter geen garanties bieden m.b.t. de accuraatheid of de volledigheid van de
beschrijvingen en conclusies in zoverre deze gebaseerd zijn op schriftelijke of mondelinge informatie
die door de initiatiefnemers werden verstrekt en die door SGS Belgium NV redelijkerwijze niet
onafhankelijk geverifieerd kon worden.
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Inhoudstafel
INHOUDSTAFEL ..................................................................................................................................... I
TABELLEN ........................................................................................................................................... VII
FIGUREN ............................................................................................................................................... X
BIJLAGEN ............................................................................................................................................. XI
REFERENTIELIJST ............................................................................................................................ XVII
WOORD VOORAF............................................................................................................................... XIX
0.
ALGEMENE INLICHTINGEN ........................................................................................................ 1
0.1
Beknopte projectomschrijving ....................................................................................................... 2
0.2
Toetsing aan de mer plicht............................................................................................................ 2
0.3
Coördinaten initiatiefnemer ........................................................................................................... 3
0.4
Mer- Coördinator en team van deskundigen.................................................................................. 3
0.4.1
Interne Deskundigen ................................................................................................................. 4
0.4.2
Externe deskundigen ............................................................................................................... 4
0.5
Besluitvormingsproces.................................................................................................................. 5
1.
ADMINISTRATIEVE SITUERING PROJECT ................................................................................ 6
1.1
Situering van de site van TRA....................................................................................................... 7
1.2
Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden .............................................................................13
1.3
Administratieve voorgeschiedenis ...............................................................................................30
1.3.1
Algemeen ................................................................................................................................30
1.3.2
Vergunningsverplichtingen .......................................................................................................30
1.4
Relevante milieurapportages – en studies....................................................................................44
1.4.1
Integraal Milieujaarverslag........................................................................................................44
1.4.2
Relevante bodemonderzoeken- studies....................................................................................44
1.4.3
Mer voor de hervergunning van FRA ........................................................................................44
1.4.4
Mer nav de vergunning van het OPTARA- project (PR0634).....................................................44
1.4.5
Milieunota nav de installatie van de SOX- scrubber op FCCU2 (Oktober 2007) .........................44
1.4.6
Energiestudies .........................................................................................................................45
1.4.7
Geluidsstudies .........................................................................................................................45
2.
PROJECTOMSCHRIJVING .........................................................................................................48
2.1
Verantwoording van het project ...................................................................................................49
2.2
Beschrijving van de referentie situatie ..........................................................................................49
2.2.1
Algemeen ................................................................................................................................51
2.2.2
Beschrijving van de relevante eenheden ikv het ROG- project ..................................................55
2.2.3
Neveninstallaties- en nutsvoorzieningen...................................................................................62
2.2.4
Materialenstromen voor de raffinaderij......................................................................................69
2.2.5
Energie ....................................................................................................................................70
2.3
Beschrijving van de geplande wijzigingen nav het ROG- project...................................................71
2.3.1
Algemeen ................................................................................................................................71
2.3.2
Behandelingstrein verzadigde gassen ......................................................................................72
2.3.3
Behandelingstrein onverzadigde gassen ..................................................................................74
2.3.4
Gemeenschappelijke nutsvoorzieningen voor beide ROG- behandelingstreinen .......................75
2.3.5
Wijzigingen bestaande NC3 eenheid ........................................................................................76
2.4
Alternatieven ...............................................................................................................................78
2.4.1
Nulalternatief............................................................................................................................78
2.4.2
Locatiealternatief......................................................................................................................78
2.4.3
Doelstellingsalternatief .............................................................................................................78
2.4.4
Uitvoeringsalternatief ...............................................................................................................78
2.4.5
Best Beschikbare Technieken (BBT) ........................................................................................79
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
i
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
3.
HISTORIEK VAN HET STUDIEGEBIED ...................................................................................... 82
3.1
Historiek TRA .............................................................................................................................. 83
3.2
Historiek van de omgeving........................................................................................................... 85
4.
INGREEP- EFFECTENSCHEMA................................................................................................. 87
4.1
Algemeen .................................................................................................................................... 88
4.2
Ingreep- Effectrelaties ................................................................................................................. 88
4.3
Reikwijdte van het MER............................................................................................................... 90
5.
DISCIPLINE LUCHT.................................................................................................................... 91
5.1
Methodologie............................................................................................................................... 92
5.2
Juridische en Beleidsmatige randvoorwaarden ............................................................................ 93
5.3
Afbakening studiegebied ............................................................................................................. 99
5.4
Beschrijving van de referentiesituatie......................................................................................... 100
5.4.1
Actuele luchtkwaliteit in het studiegebied................................................................................ 100
5.4.2
Emissies van TRA.................................................................................................................. 109
5.4.3
Niet-geleide emissies ............................................................................................................. 119
5.4.4
Toetsing van het project aan de NEP- richtlijn ........................................................................ 127
5.4.5
Het Vlaams Klimaatbeleidsplan .............................................................................................. 127
5.4.6
Het Vlaamse Toewijzingsplan CO2-emissierechten 2008-2012 .............................................. 128
5.5
Beschrijving van de geplande situatie ........................................................................................ 129
5.5.1
Emissies tijdens de aanlegfase .............................................................................................. 129
5.5.2
Emissies tijdens de exploitatie................................................................................................ 129
5.5.3
Immissies en milieu- effecten ................................................................................................. 131
5.6
Milderende maatregelen ............................................................................................................ 150
5.7
Besluit ....................................................................................................................................... 151
6 DISCIPLINE WATER .................................................................................................................... 153
6.1
Methodologie ......................................................................................................................... 154
6.2
Afbakening van het studiegebied............................................................................................ 154
6.3
Referentiesituatie ................................................................................................................... 154
6.3.1
Waterbalans ....................................................................................................................... 155
6.3.2
Waterbronnen..................................................................................................................... 159
6.3.3
Waterbehandeling en watergebruik..................................................................................... 159
6.3.4
Waterlozingen .................................................................................................................... 159
6.3.5
Waterzuivering – afvalwaterbehandeling ( J15 en J95 )....................................................... 166
6.3.6
Lozing koel- en afvalwater: Samenstelling en toetsing aan de normen ................................ 170
6.4
Geplande situatie ................................................................................................................... 176
6.5
Milieu- effecten ...................................................................................................................... 179
6.5.1
Hydrografische situering van de Schelde ............................................................................ 179
6.5.2
Hydrografische situering van het Marshall- en het Hansadok .............................................. 181
6.5.3
Waterkwaliteitsdoelstelling .................................................................................................. 182
6.5.4
Waterkwaliteit van de Schelde ............................................................................................ 182
6.5.5
Kwaliteit van de waterbodem .............................................................................................. 185
6.5.6
Waterkwaliteit van het dok .................................................................................................. 189
6.5.7
Bijdrage van TRA aan de verontreiniging en effecten .......................................................... 192
6.5.8
Effecten op de Schelde....................................................................................................... 192
6.5.8.1
Industrieel afvalwater ...................................................................................................... 192
6.5.8.2
Koelwater........................................................................................................................ 194
6.5.8.2.1
Effecten op het dok...................................................................................................... 195
6.6
Milderende maatregelen......................................................................................................... 195
6.7
Besluit.................................................................................................................................... 195
7.
DISCIPLINE GELUID & TRILLINGEN........................................................................................ 197
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
ii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
7.1
Methodologie.............................................................................................................................198
7.2
Afbakening studiegebied............................................................................................................199
7.3
Referentiesituatie.......................................................................................................................199
7.3.1
Beschrijving van de immissies ................................................................................................199
7.3.2
Beschrijving van de emissies .................................................................................................204
7.3.3
Beschrijving van het specifiek geluid van de referentiesituatie ................................................206
7.4
Geplande situatie.......................................................................................................................208
7.4.1
Beschrijving van de bijkomende geplande emissies ...............................................................208
7.4.2
Beschrijving van de toekomstige immissies ............................................................................209
7.4.3
Significantie van de milieueffecten..........................................................................................211
7.5
Milderende maatregelen ............................................................................................................213
7.6
Monitoring en evaluatie..............................................................................................................213
7.7
Bijlagen .....................................................................................................................................215
8.
DISCIPLINE BODEM & GRONDWATER ...................................................................................222
8.1
Afbakening van het studiegebied ...............................................................................................223
8.2
Beschrijving van de referentiesituatie .........................................................................................223
8.2.1
Geohydrologie .......................................................................................................................223
8.2.2
Infiltratiemogelijkheden...........................................................................................................224
8.2.3
Bodemtypologie .....................................................................................................................225
8.2.4
Bodemgebruik........................................................................................................................226
8.2.5
Verontreinigingssituatie grond ................................................................................................226
8.2.6
Verontreinigingssituatie grondwater........................................................................................227
8.3
Effectbeschrijving en beoordeling ..............................................................................................229
8.3.1
Constructiefase ......................................................................................................................229
8.3.2
Exploitatiefase .......................................................................................................................233
8.4
Nulalternatief .............................................................................................................................233
8.5
Uitvoeringsalternatief .................................................................................................................234
8.6
Milderende maatregelen ............................................................................................................234
8.7
Algemene besluiten ...................................................................................................................235
8.8
Bijlagen .....................................................................................................................................235
9 DISCIPLINE MENS .......................................................................................................................236
9.1
Methodologie.............................................................................................................................237
9.2
GezondheidsriSIcoanalysE ........................................................................................................239
9.2.1
Identificatie van de relevante wijzigingen in het milieu .........................................................239
9.2.2
Beschrijving van het studiegebied en van de populaties ......................................................239
9.2.3
Identificatie en kwantificatie van de blootstelling, lichaamsbelasting en relevante
gezondheidseffecten voor de bestudeerde populatie in de huidige en toekomstige situatie ...................243
9.2.4
Klachtenregister..................................................................................................................260
9.2.5
Bespreking van de te verwachten gevolgen: determinatie en implementatie van milderende
maatregelen.........................................................................................................................................260
9.3
Mobiliteit ....................................................................................................................................261
9.3.1
Bereikbaarheidsprofiel referentiesituatie (en aanlegfase) ....................................................261
9.3.2
Bereikbaarheidsprofiel geplande situatie .............................................................................269
9.3.3
Mobiliteitsprofiel – Referentiesituatie ...................................................................................270
9.3.4
Impact personen- en goederenverkeer TRA........................................................................272
9.3.5
Mobiliteitsprofiel Aanlegfase ...............................................................................................273
9.3.6
Mobiliteitsprofiel Geplande fase ..........................................................................................274
9.3.7
Besluit mobiliteit..................................................................................................................274
9.4
Milderende maatregelen ............................................................................................................274
9.5
Besluit discipline mens ..............................................................................................................275
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
iii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
10
DISCIPLINE FAUNA EN FLORA ............................................................................................... 276
10.1
Methodologie ......................................................................................................................... 277
10.2
Afbakening van het studiegebied............................................................................................ 277
10.3
Juridische en beleidsmatige context ....................................................................................... 277
10.4
Beschrijving van de referentiesituatie ..................................................................................... 277
10.4.1
Situering ......................................................................................................................... 277
10.4.2
Het visbestand van de Schelde ....................................................................................... 288
10.4.3
Het visbestand in de dokken ........................................................................................... 290
10.4.4
Aanwezigheid rugstreeppad TRA- site............................................................................. 291
10.5
Beschrijving van de milieueffecten ......................................................................................... 291
10.5.1
Ingreep- effectenschema................................................................................................. 291
10.5.2
Effecten op het watersysteem ......................................................................................... 291
10.5.3
Eutrofiëring ..................................................................................................................... 294
10.5.4
Verzuring ........................................................................................................................ 295
10.5.5
Rustverstoring................................................................................................................. 296
10.5.6
Lichthinder ...................................................................................................................... 297
10.6
Milderende maatregelen......................................................................................................... 297
10.7
Besluit.................................................................................................................................... 297
11
OVERIGE DISCIPLINES ........................................................................................................... 299
11.1
Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ..................................................... 300
11.1.1
Inleiding .......................................................................................................................... 300
11.1.2
Afbakening van het studiegebied..................................................................................... 300
11.1.3
Referentiesituatie ............................................................................................................ 300
11.1.3.1
Situering van het landschap ......................................................................................... 300
11.1.3.2
Landschappelijke karakteristieken in de omgeving ....................................................... 301
11.1.3.2.1
Beschermde monumenten, landschappen en dorpsgezichten .................................... 301
11.1.3.2.2
Relictzones ................................................................................................................ 301
11.1.3.2.3
Ankerplaatsen ............................................................................................................ 302
11.1.3.2.4
Visuele karakteristieken van het bedrijf....................................................................... 302
11.1.4
Aanlegfase ...................................................................................................................... 302
11.1.5
Geplande situatie ............................................................................................................ 302
11.1.6
Besluit en milderende maatregelen ................................................................................. 302
11.2
Licht, warmte en stralingen .................................................................................................... 303
11.2.1
Referentiesituatie ............................................................................................................ 303
11.2.1.1
Fakkels........................................................................................................................ 303
11.2.1.2
Algemene verlichting ................................................................................................... 304
11.2.2
Aanlegfase ...................................................................................................................... 304
11.2.3
Geplande situatie ............................................................................................................ 305
11.2.4
Besluit en milderende maatregelen ................................................................................. 305
11.3
Afval ...................................................................................................................................... 305
12
VEILIGHEID .............................................................................................................................. 309
12.1
Inleiding ................................................................................................................................. 310
12.2
Algemeen besluit van de veiligheidsstudie ............................................................................. 310
13
DE WATERTOETS.................................................................................................................... 311
13.1
Inleiding ................................................................................................................................. 312
13.2
Potentiële effecten op het watersysteem ................................................................................ 313
13.3
Werkelijke effecten................................................................................................................. 314
13.3.1
Effecten op de waterkwantiteit ......................................................................................... 314
13.3.2
Oppervlaktewater- captatie.............................................................................................. 314
13.3.3
Effecten op de waterkwaliteit ........................................................................................... 314
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
iv
Mer Uitbreiding ROG-project
13.4
14.
14.1
14.1.1
14.1.2
14.1.3
14.2
14.2.1
14.2.2
14.2.3
14.3
14.3.1
14.3.2
14.3.3
14.4
14.4.1
14.4.2
14.4.3
14.5
14.5.1
14.5.2
14.5.3
14.6
14.6.1
14.6.2
14.6.3
14.7
14.7.1
14.7.2
14.7.3
14.8
14.8.1
14.8.2
14.8.3
15.
15.1
15.2
15.3
15.4
15.5
16.
16.1
16.2
16.3
16.4
16.5
16.6
17.
17.1
17.2
Total Raffinaderij Antwerpen
Beoordeling schadelijke effecten.........................................................................................314
SYNTHESE MILIEUEFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN ....................................315
Impact luchtkwaliteit ...............................................................................................................316
Betrokken disciplines ..........................................................................................................316
Effecten luchtkwaliteit .........................................................................................................316
Milderende maatregelen .....................................................................................................318
Impact oppervlaktewaterkwaliteit ............................................................................................318
Betrokken disciplines ..........................................................................................................318
Effecten op de waterkwaliteit ..............................................................................................318
Milderende maatregelen .....................................................................................................319
Impact bodem en grondwater .................................................................................................320
Betrokken disciplines ..........................................................................................................320
Effecten op bodem en grondwater ......................................................................................320
Milderende maatregelen .....................................................................................................320
Impact op geluid.....................................................................................................................321
Betrokken disciplines ..........................................................................................................321
Effecten op het achtergrondgeluid.......................................................................................321
Milderende maatregelen .....................................................................................................322
Effecten mens ........................................................................................................................322
Betrokken disciplines ..........................................................................................................322
Effecten volksgezondheid en mobiliteit................................................................................322
Milderende maatregelen .....................................................................................................323
Effecten op Fauna en Flora ....................................................................................................323
Betrokken disciplines ..........................................................................................................323
Effecten op fauna en flora ...................................................................................................323
Milderende maatregelen .....................................................................................................324
Effecten op landschap, bouwkundig erfgoed, archeologie.......................................................324
Betrokken disciplines ..........................................................................................................324
Effecten op het landschap, bouwkundig erfgoed, archeologie .............................................325
Milderende maatregelen .....................................................................................................325
Lichthinder .............................................................................................................................325
Betrokken disciplines ..........................................................................................................325
Effecten ..............................................................................................................................325
Milderende maatregelen .....................................................................................................326
MONITORING EN EVALUATIE..............................................................................................327
Discipline Lucht ......................................................................................................................328
Discipline Water .....................................................................................................................328
Discipline Bodem en grondwater ............................................................................................328
Discipline Geluid en trillingen .................................................................................................328
Discipline Fauna en Flora.......................................................................................................329
LEEMTEN IN DE KENNIS......................................................................................................330
Discipline Lucht ......................................................................................................................331
Discipline Water .....................................................................................................................331
Discipline Bodem en Grondwater ..........................................................................................331
Discipline Geluid en Trillingen ...............................................................................................331
Discipline Mens (toxicologie en mobiliteit)..............................................................................331
Discipline Fauna en Flora.......................................................................................................331
TEWERKSTELLING, INVESTERING EN MATERIALEN .......................................................332
Tewerkstelling ........................................................................................................................333
Investering .............................................................................................................................333
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
v
Mer Uitbreiding ROG-project
17.3
18.
19.
Total Raffinaderij Antwerpen
Gebruikte materialen .............................................................................................................. 333
GRENSOVERSCHRIJDENDE ASPECTEN ........................................................................... 334
BIJLAGEN................................................................................................................................. 336
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
vi
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabellen
Tabel 0.1: externe deskundigen .............................................................................................................. 4
Tabel 1.1: Overzicht van de dichtstbijzijnde woongebieden in de omgeving van TRA .............................. 8
Tabel 1.2: Juridische en Beleidsmatige randvoorwaarden ......................................................................14
Tabel 1.3: Overzicht van de milieuvergunningen en meldingen voor de raffinaderij .................................31
Tabel 1.4: Overzicht van de stedenbouwkundige vergunningen voor de raffinaderij ................................32
Tabel 1.5: Overzicht van de vergunningen voor isotopenbronnen van de raffinaderij ..............................35
Tabel 1.6: Vergunningstoestand vóór en na OPTARA- project................................................................36
Tabel 1.7: Relevante bijzondere voorwaarden van toepassing voor TRA ................................................42
Tabel 2.1: vergunde productie –en verwerkingscapaciteiten per eenheid in de huidige situatie ...............52
Tabel 2.2: Vergunde infrastructuurcapaciteiten per eenheid in de huidige situatie ...................................52
Tabel 2.3: Wijzigingen in capaciteiten aan de bestaande en nieuwe (79) e enheden nav het OPTARAproject....................................................................................................................................................53
Tabel 2.4: Materialenstromen van de raffinaderij voor het jaar 2010 ......................................................69
Tabel 2.5: Stoombalans voor de raffinaderij............................................................................................70
Tabel 2.6: Elektrische energiebalans voor de raffinaderij ........................................................................70
Tabel 2.7: Brandstofverbruik ..................................................................................................................70
Tabel 2.8: BBT- toetsing.........................................................................................................................80
Tabel 0.1: Algemene ingrepen van een industrieel project voor de verschillende milieudisciplines ..........88
Tabel 0.2: Ingreep- effectrelaties n.a.v. het ROG- project .......................................................................89
Tabel 5.1: Overzicht van de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden .............................................94
Tabel 5.2: Achtergrondconcentraties SO2 ter hoogte van het projectgebied .........................................100
Tabel 5.3:Achtergrondconcentraties NO2 en PM10 ter hoogte van het projectgebied. ..........................101
Tabel 5.4: Achtergrondconcentraties PM2,5 ter hoogte van het projectgebied ......................................103
Tabel 5.5: Luchtkwaliteit voor koolmonoxide in Vlaanderen in het referentiejaar 2010 (lopende 8uurgemiddelde waarden)......................................................................................................................103
Tabel 5.6: Achtergrondconcentraties nikkel ter hoogte van het projectgebied .......................................103
Tabel 5.7: Achtergronddeposities voor dioxines en furanen ter hoogte van het projectgebied ...............104
Tabel 5.8: Achtergrondconcentraties voor benzeen ter hoogte van het projectgebied ...........................104
Tabel 5.9: Achtergrondconcentraties voor tolueen ter hoogte van het projectgebied .............................104
Tabel 5.10: Achtergrondconcentraties voor xleen (+isomeren) ter hoogte van het projectgebied...........104
Tabel 5.11: het PAK- jaargemiddelde (ng/m3) voor 2010 [Bron: VMM- Rapport Luchtkwaliteit] .............105
Tabel 5.12: Luchtkwaliteitsnormen .......................................................................................................106
Tabel 5.13: Overzicht van de schoorstenen en hun karakteristieken bij de raffinaderij ..........................110
Tabel 5.14: Overzicht van de emissies (in vrachten en concentratie) per emissiepunt in de
referentiesituatie ..................................................................................................................................116
Tabel 5.15: Fugitieve emissies voor de raffinaderij in de referentiesituatie ............................................119
Tabel 5.16: Tankemissies in de referentiesituatie .................................................................................121
Tabel 5.17: Verladings- en beladingsemissies van de raffinaderij .........................................................121
Tabel 5.18: Emissies WZI raffinaderij ...................................................................................................121
Tabel 5.19: Overzicht van de potentiële geurbronnen en genomen milderende maatregelen voor de
raffinaderij ............................................................................................................................................123
Tabel 5.20: Uiterlijk in 2010 te bereiken emissieplafonds voor NOx, SO2, VOS en NH3 .......................127
Tabel 5.21: Samenvatting van het Vlaams Klimaatsbeleidsplan (Vlaams Klimaatsbeleidsplan p 108) ...127
Tabel 5.22 : Maatregelen voor Vlaamse industrie in kader van het klimaatbeleid ..................................128
Tabel 5.23: Emissies en verleende emissierechten van TRA in de periode 2008 – 2011.......................129
Tabel 5.24: Toetsing van de achtergrondwaarden van NO2 en PM10 aan 80% van de
luchtkwaliteitdoelstelling .......................................................................................................................133
Tabel 5.25: Overzicht van de weerhouden immissietoetsingswaarden ..................................................134
Tabel 5.26: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van SO2 in de geselecteerde
receptoren ...........................................................................................................................................136
Tabel 5.27: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P99,2 (dagwaarden) van SO2 in de
geselecteerde receptoren.....................................................................................................................137
Tabel 5.28: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P99,8 (uurwaarden) van SO2 in de
geselecteerde receptoren.....................................................................................................................137
Tabel 5.29: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van NO2 in de geselecteerde
receptoren ...........................................................................................................................................138
Tabel 5.30: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P99,8 van NO2 in de geselecteerde
receptoren ...........................................................................................................................................138
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
vii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 5.31: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van fijn stof (PM10) in de
geselecteerde receptoren..................................................................................................................... 140
Tabel 5.32: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van fijn stof (PM2,5) in de
geselecteerde receptoren..................................................................................................................... 140
Tabel 5.33: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P90,4 (dagwaarden) van fijn stof
(PM10) in de geselecteerde receptoren................................................................................................ 140
Tabel 5.34: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de uurconcentraties van CO in de geselecteerde
receptoren ........................................................................................................................................... 141
Tabel 5.35: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties voor N2O in geselecteerde
receptoren ........................................................................................................................................... 142
Tabel 5.36: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van Ni in de geselecteerde
receptoren ........................................................................................................................................... 143
Tabel 5.37: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van V in de geselecteerde
receptoren ........................................................................................................................................... 143
Tabel 5.38: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaardeposities van dioxines in de geselecteerde
receptoren ........................................................................................................................................... 144
Tabel 5.39: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van benzeen in de
geselecteerde receptoren..................................................................................................................... 146
Tabel 5.40: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P98 (dagwaarden) van benzeen in de
geselecteerde receptoren..................................................................................................................... 146
Tabel 5.41: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de weekgemiddelde concentraties van tolueen in de
geselecteerde receptoren..................................................................................................................... 147
Tabel 5.42: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaargemiddelde concentraties van xyleen(+
isomeren) in de geselecteerde receptoren............................................................................................ 148
Tabel 5.43: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaargemiddelde concentraties van PAK’s in de
geselecteerde receptoren..................................................................................................................... 148
Tabel 5.44: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaargemiddelde concentraties van chloriden in de
geselecteerde receptoren..................................................................................................................... 149
Tabel 5.45: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaargemiddelde verzurende depositie in een
aantal natuurgebieden ......................................................................................................................... 150
Tabel 6.1: Waterbalans voor de raffinaderij in de referentiesituatie ....................................................... 155
Tabel 6.2 : Rioleringssysteem voor oliehoudend afvalwater .................................................................. 163
Tabel 6.3 : Rioleringssysteem voor in principe olievrij afvalwater .......................................................... 164
Tabel 6.4: Gemiddelde concentraties en jaarvracht van het industrieel afvalwater in de referentiesituatie
[Bron:IMJV 2010] ................................................................................................................................. 170
Tabel 6.5: Overschrijdingen emissienormen voor 2010......................................................................... 172
Tabel 6.6 : Lozingsdebieten van het koelwater en toetsing aan de normen ........................................... 174
Tabel 6.7: Temperatuur koelwaterlozingen en toetsing aan de normen................................................. 174
Tabel 6.8: kenmerken koelwaterlozingen van TRA (2010) .................................................................... 175
Tabel 6.9 : Lozingsvoorwaarden voor koelwater ................................................................................... 175
Tabel 6.10: Kenmerken van de stroom afkomstig van de NaOH scrubber: ........................................... 177
Tabel 6.11: Prati Index voor meetpunt 160 000 .................................................................................... 184
Tabel 6.12: Triadekwaliteitsbeoordeling voor de VMM-meetpunten in de omgeving .............................. 185
Tabel 6.13: Fysisch-chemische waterkwaliteit van de Schelde in meetpunt 160 000 stroomopwaarts van
LP1 (analyseresultaten 2010)............................................................................................................... 186
Tabel 6.14 : Fysisch-chemische waterkwaliteit van de Schelde in meetpunt 159 000 stroomafwaarts van
LP1 (analyseresultaten 2010)............................................................................................................... 187
Tabel 6.15: Evolutie van BBI in meetpunt 160 000 ............................................................................... 188
Tabel 6.16: Prati Index in de meetpunten 806000 en 811000 ter hoogte van de dokken in de omgeving
van de raffinaderij ................................................................................................................................ 190
Tabel 6.17: Fysisch-chemische waterkwaliteit van de Schelde in meetpunt 806000 voor het Hansadok
(analyseresultaten 2010)...................................................................................................................... 191
Tabel 6.18: Berekende concentratiestijging/daling in de Schelde door de lozing van TRA in de
referentiesituatie (2010) thv MP 160 000 stroomopwaarts .................................................................... 193
Tabel 6.19: Berekende concentratiestijging/daling in de Schelde door de lozing van TRA in de
referentiesituatie (2010) thv MP 159 000 stroomafwaarts ..................................................................... 194
Tabel 7.1: Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 1 (t.h.v. tank 16)............................ 200
Tabel 7.2 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 3 (Petroleumbrug).......................... 201
Tabel 7.3 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 3 (Petroleumbrug).......................... 201
Tabel 7.4 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 11 (tank 16). .................................. 202
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
viii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 7.5 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 12 (hoofdingang). ..........................203
Tabel 7.6 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 13 (Nautilus). .................................203
Tabel 7.7 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 14 (Petroleumbrug). .......................203
Tabel 7.8 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 11 (tank 16) ...................................204
Tabel 7.9: Geluidsvermogenniveau van de bestaande eenheden .........................................................205
Tabel 7.10: Berekend specifiek geluid voor de referentiesituatie ...........................................................207
Tabel 7.11: Samenvattende tabel van de geluidsvermogenniveaus van het project ..............................208
Tabel 7.12: specifiek geluid ROG project en TRA na implementatie ROG project. ................................210
Tabel 7.13: Significantiekader voor nieuwe inrichtingen ........................................................................211
Tabel 7.14: Koppeling significantie aan milderende maatregelen ..........................................................212
Tabel 7.15: samenvatting van de toepassing van het significantiekader ................................................212
Tabel 8.1: Samenvatting bodemopbouw...............................................................................................223
Tabel 8.2: samenvatting hydrologie ......................................................................................................224
Tabel 8.3: Volumeraming grondverontreiniging met concentraties aan minerale olie > 80% BSN type V
............................................................................................................................................................227
Tabel 8.4: Volume raming graafwerkzaamheden en grondverzet ..........................................................230
Tabel 8.5: Overzicht van de geëvalueerde effecten ..............................................................................235
Tabel 9.1 :Overzicht van de gemeenten binnen het studiegebied mens en hun situering tov TRA.........240
Tabel 9.2: Bevolkingsopbouw in de woonkernen in de omgeving van het studiegebied op 1/09/2012
(Bron: Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie - inlichtingen en documentatie) ...........240
Tabel 9.3: Toetsing van de berekende bijdrage van TRA in de NO2- emissies in de omliggende
woongebieden aan de WHO-normen ...................................................................................................245
Tabel 9.4: Toetsing van de berekende bijdrage van TRA in de SO2- emissies in de omliggende
woongebieden aan de WHO-normen ...................................................................................................247
Tabel 9.5: Bijdrage aan benzeenimmissies en kankerrisico van TRA in de referentiesituatie.................249
Tabel 9.6: Bijdrage aan PAK- immissies en kankerrisico van TRA in de referentiesituatie .....................251
Tabel 9.7: Bijdrage aan Ni- immissies en kankerrisico van TRA in de referentiesituatie.........................253
Tabel 9.8 Modal split personeelsleden van TRA ...................................................................................270
Tabel 9.9: Uurrooster voor werknemers van TRA .................................................................................270
Tabel 9.10: Verkeersstroom personeel en contractoren TRA . .............................................................271
Tabel 9.11: Verladingshoeveelheden bij TRA in de referentiesituatie ....................................................271
Tabel 9.12: Overzicht gegenereerde verkeersstroom (p.a.e/h) voor het personen- en goederenverkeer
voor de referentiesituatie ......................................................................................................................272
Tabel 9.13: Impact tijdens aanlegfase ..................................................................................................273
Tabel 10.1: Overzicht van de biotopen langs de Schelde ter hoogte van Total Raffinaderij Antwerpen ..278
Tabel 10.2: Overzicht van de SBZ’s in de omgeving van het projectgebied...........................................278
Tabel 10.3: Overzicht van de gebieden die deel uitmaken van het Vlaams Ecologisch Netwerk ............283
Tabel 10.4: Overzicht van de erkende natuurreservaten in het studiegebied .........................................285
Tabel 10.5: Overzicht van de belangrijkste biotopen in de geselecteerde natuurgebieden ....................287
Tabel 10.6: Overzicht van het visbestand in de Schelde. De waarden in de tabel zijn weergegeven als
percentages van het totaal ...................................................................................................................288
Tabel 10.7 : Overzicht van het visbestand in de dokken op rechterscheldeoever en linkerscheldeoever.....
Bron Visadvies BV (Nederland) ............................................................................................................290
Tabel 10.8: Overzicht van de verwachte effecten (P/T: permanent of tijdelijk effect; omvang: x: *: gering;
**: matig; ***: mogelijk groot) ................................................................................................................291
Tabel 10.9 Indeling van de PEC/ NOEC ratio’s met waardebeoordeling (volgens Dogger et al., 1994) ..292
Tabel 10.10: Overzicht van de gemiddelde concentraties aan zware metalen in het water van Schelde, de
NOEC- waarde voor vissen en de PEC/NOEC ratio. ............................................................................292
Tabel 11.1: Overzicht van de nabijgelegen beschermde gezichten in de omgeving van TRA ................301
Tabel 11.2: Overzicht van de nabijgelegen relictzones in de omgeving van TRA ..................................301
Tabel 11.3: Overzicht van de nabijgelegen ankerplaatsen in de omgeving van TRA .............................302
Tabel 11.4: Afvalstoffen TRA en hun verwerkingswijze [Bron: IMJV 2010] ............................................305
Tabel 13.1 Overzicht activiteiten met mogelijks schadelijke effecten op het lokale watersysteem ..........313
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
ix
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuren
Figuur 1.1: Situering van TRA op het plan van de haven ..........................................................................9
Figuur 1.2: Luchtfoto TRA ...................................................................................................................... 10
Figuur 1.3: Ligging TRA op het Gewestplan (zie Bijlage 1 voor Legende) ............................................... 11
Figuur 1.4: Situering TRA op topografische kaart ................................................................................... 12
Figuur 2.1: Situering van de nieuwe ROG- eenheid (groen) en de betrokken eenheden van de raffinaderij
.............................................................................................................................................................. 50
Figuur 2.2: Werkingsprincipe van een SOx scrubber .............................................................................. 65
Figuur 2.3: Werkingsprincipe van de purge treatment unit ...................................................................... 65
Figuur 2.4: Algemeen blokschema met aanduiding van het ROG- project ............................................... 71
Figuur 2.5: Schematische voorstelling van de ROG- voorbehandeling voor de verzadigde gassen ........ 73
Figuur 2.6: Processchema voor de behandelingstrein van de verzadigde gassen ................................... 74
Figuur 2.7: Schematische voorstelling van de ROG- voorbehandeling voor de onverzadigde gassen .... 74
Figuur 2.8: Processchema voor de behandelingstrein van de onverzadigde gassen ............................... 75
Figuur 2.9: Voorstelling van de wijzigingen en nieuwe installaties voor de bestaande NC 3- eenheid nav
ROG- project ......................................................................................................................................... 77
Figuur 5.1: Situering van de meetstations............................................................................................. 100
Figuur 5.2: Situering van de schoorstenen in de referentiesituatie ........................................................ 109
Figuur 6.1 : Schematische weergave van de waterbalans voor TRA voor de referentiesituatie (gemiddelde
op jaarbasis) ........................................................................................................................................ 156
Figuur 6.2: Koelwaterbalans van de raffinaderij voor de referentiesituatie (gemiddelde op jaarbasis) .... 157
Figuur 6.3: Waterbalans NC3 voor de referentiesituatie (gemiddelde op jaarbasis) ............................... 158
Figuur 6.4: Situering van het lozingspunt (LP) van TOA (tov de site van TRA) ...................................... 160
Figuur 6.5: Situering van de lozingspunten van de raffinaderij voor koel- en afvalwater ........................ 161
Figuur 6.6: Schematische voorstelling van de afvalwaterverwerkingseenheid (J15) van de raffinaderij . 168
Figuur 6.7: Schematische voorstelling van de werking van de Zimpro- eenheid .................................... 170
Figuur 6.8: Schematische voorstelling van de Zimpro- eenheid en de afvalwaterstromen naar TOA .... 177
Figuur 6.9: Karakteriseringfiche voor de Schelde.................................................................................. 180
Figuur 6.10: Karakteriseringfiche voor het Hansa – en Marshalldok ...................................................... 181
Figuur 6.11: Situering van de VMM- meetpunten en het lozingspunt (LP1) ........................................... 183
Figuur 6.12: Situering van de VMM- meetpunten in de dokken ............................................................. 189
Figuur 7.1: Ligging van de referentiepunten ......................................................................................... 215
Figuur 7.2: Geluidskaart geheel TRA - referentiesituatie 2013 .............................................................. 215
Figuur 7.3: Geluidskaart ROG- project ................................................................................................. 215
Figuur 7.4: Geluidskaart geheel TRA - na project ROG – geplande situatie .......................................... 215
Figuur 7.5: Ligging van de referentiepunten ......................................................................................... 216
Figuur 7.6: Geluidskaart geheel TRA - referentiesituatie 2013 .............................................................. 218
Figuur 7.7: Geluidskaart ROG- project ................................................................................................. 219
Figuur 7.8: Geluidskaart geheel TRA - na project ROG – geplande situatie .......................................... 220
Figuur 9.1: Situering van de relevante woongebieden voor de discipline mens tov de raffinaderij.......... 242
Figuur 9.2: Wegennet in de buurt van TRA........................................................................................... 261
Figuur 9.3: Capaciteit Scheldelaan in de buurt van TRA [Bron: “Mobiliteitsstudie Haven Antwerpen”, i.o.v.
Gemeentelijk Havenbedrijf] .................................................................................................................. 265
Figuur 9.4: : Intensiteiten op de Scheldelaan thv TRA tijdens de ochtendspits [Bron: “Mobiliteitsstudie
Haven Antwerpen”, i.o.v. Gemeentelijk Havenbedrijf] ........................................................................... 266
Figuur 9.5: Intensiteiten op de Scheldelaan thv TRA tijdens de avondspits [Bron: “Mobiliteitsstudie Haven
Antwerpen”, i.o.v. Gemeentelijk Havenbedrijf] ...................................................................................... 267
Figuur 9.6: I/C ratio voor Scheldelaan tijdens de ochtendspits thv TRA [Bron: “Mobiliteitsstudie Haven
Antwerpen”, i.o.v. Gemeentelijk Havenbedrijf] ...................................................................................... 268
Figuur 9.7: I/C ratio voor Scheldelaan tijdens de avondspits thv TRA [Bron: “Mobiliteitsstudie Haven
Antwerpen”, i.o.v. Gemeentelijk Havenbedrijf] ...................................................................................... 269
Figuur 10.1: Situering van het Natura-2000 netwerk t.o.v. het projectgebied. (schaal 1:70 000) ............ 280
Figuur 10.2: Situering van de gebieden opgenomen in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) t.o.v. het
studiegebied. (schaal 1:70 000) ........................................................................................................... 284
Figuur 10.3: Situering van de natuurreservaten in de omgeving van TRA ............................................. 286
Figuur 10.4: Overzicht van het voorkomen van vissoorten in de Schelde (Bron: Stevens, 2008). .......... 289
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
x
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Bijlagen
Bijlage 1: Legende Gewestplan ............................................................................................................... 8
Bijlage 2: Situering van de eenheden van de raffinaderij op een plattegrond ...........................................54
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Inhoudstafel
xi
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Afkortingenlijst
a.d.h.v.
AMINAL
ARAB
ARDS
Art.
BEF
BETX
BZV
BS
bvb.
B.Vl.R.
°C
ca.
CCR
CO
cm
CZV
d
DAF
DAO
dB
dB(A)
DEA
dl
DS, ds
d.w.z.
g
gem.
gemidd.
gew%
GJ
GNOP
FAO
FCC
FRA
FRAC
h
ha
HCCS
HF
H2S
IFDM
IHE
i.p.v.
i.v.m.
IVON
j of jr
k
K
KB
kcal
kg
km
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
aan de hand van
Administratie Milieu, Natuur en Landinrichting
Algemeen Reglement op de Arbeidsbescherming
Atmospheric Residue Desulphurisation (Atmosferische Residu ontzwavelingseenheid)
artikel
Belgische Frank
Benzeen, ethylbenzeen, tolueen en xyleen
Biologisch zuurstofverbruik
Belgisch Staatsblad
bijvoorbeeld
Besluit van de Vlaamse Regering
graden Celsius
circa
Continuous Catalytic Reforming
koolstofmonoxide
centimeter
Chemisch zuurstofverbruik
dag
dissolved air flotation
gedesasfalteerde olie
decibel
decibel (A-gewogen geluiddrukniveau)
diethanolamine
detectielimiet
Droge Stof
dit wil zeggen
gram
gemiddeld(e)
gemiddeld(e)
gewichtsprocent
gigajoule, 1 miljard joule, eenheid van energie
Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan
Fina Antwerp Olefins
Fluid Catalytic Cracking
Fina Raffinaderij Antwerpen (nu Total Raffinaderij Antwerpen)
Fractionering sectie
uur
hectare
Heavy Catalytic Cracked Spirit
Waterstoffluoride
Waterstofsulfide
Immissie Frequentie Distributie Model
Instituut voor Hygiëne en Epidemiologie
in plaats van
in verband met
Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk
jaar
hydraulische conductiviteit, doorlatendheid van de bodem
graden Kelvin
Koninklijk Besluit
kilocalorie, 1000 calorie, eenheid van energie
kilogram
kilometer
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Afkortingenlijst
xii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Afkortingenlijst
KMI
KVC
kW
KWS, kws
kWh
l
LAeq,T
:
:
:
:
:
:
:
LAN,T
:
LCCS
LC50
LD50
Lsp
Lw of LWA
log10
m
m²
m³
m% of % (m/m)
max.
mbar
m.b.t.
MCCS
MDEA
MER
MKN
mg
µg
MHC
min.
MINA
MJ
mp
MTBE
MW
Mt
N
N.A.M.
NC3
ng
NGI
Nm³
nl.
NO
NOx
nvt
NW
N.V.
O
o.a.
OPTARA- project
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Koninklijk Meteorologisch Instituut
Kamionvulcenter
kilowatt
koolwaterstof(fen)
kilowatt uur, een eenheid van elektrische energie
liter
A-gewogen equivalent, constant geluidsdrukniveau, dat gedurende het tijdsinterval T
dezelfde geluidsenergie zou veroorzaken als het werkelijk (veranderlijk) A-gewogen
geluidsdrukniveau gedurende dezelfde periode
A-gewogen procentueel geluidsdrukniveau, dat gedurende N % (1, 5, ..., 95, 99) van het
tijdsinterval T overschreden wordt
Light Catalytic Cracked Spirit
lethale concentratie waarbij > 50% sterft
lethale dosis waarbij > 50% sterft
specifiek geluidsdrukniveau
geluidsvermogenniveau (in dB of dB(A))
tiendelig logaritme
meter
vierkante meter
kubieke meter
massaprocent
maximum (maximaal)
millibar, één duizendste van een bar, eenheid van (lucht)druk
met betrekking tot
Medium Catalytic Cracked Spirit
methyldiethanolamine
milieueffectrapport
milieukwaliteitsnorm
milligram, 10-3 gram, één duizendste deel van een gram
-6
microgram, 10 gram, één miljoenste deel van een gram
Mild HydroCracking
minimum (minimaal)
Milieubeleidsplan en Natuurontwikkelingsplan voor Vlaanderen
megajoule, 1 miljoen joule, eenheid van energie
meetpunt
methyl-tertiair-butylether
mega Watt, één miljoen Watt
Megaton
noord
Nationaal Automatisch Meetnet
Naftacracker 3
nanogram, 10-9 gram, één miljardste van een gram
Nationaal Geografisch Instituut
kubiek meter gas of lucht bij normaal voorwaarden (0°C en 1013,25 hPa)
namelijk
noordoost
stikstofoxiden
niet van toepassing
noordwest
Naamloze Vennootschap
oost
onder andere
OPTimalisatie Antwerp Rotterdam Area
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Afkortingenlijst
xiii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Afkortingenlijst
OSBL
OVAM
P-50, P-95, P-98
Pa
PAK’s
pH
ppb
ppm
PSA
resp.
RSV
s
SCK
SDA
SGS
SMR
STEG
SWS
t
TAW
TOA
t.b.v.
TEQ
TOC
t.o.v.
TRA
V.A.M.
VBU
VEN
VITO
VLAREA
VLAREBO
VLAREM
VMM
vnl.
vol%
W
WHO
Z
ZO
ZW
ZHDS
ZZHDS
: Out side battery limit
: Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij
: 50-, 95- en 98-percentiel, dit zijn de waarden waaronder respectievelijk 50, 95 en 98 %
van de (meet)waarden gelegen zijn
: Pascal, eenheid van (lucht)druk
: PolyAromatische Koolwaterstoffen
: zuurtegraad in eenheden Sörensen
: parts per billion, delen per miljard delen
: parts per million, delen per miljoen delen
: Pressure Swing Adsorption
: respectievelijk
: Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen
: seconde
: Studiecentrum voor Kernenergie
: Solvent Desasfaltering Eenheid
: Société Générale de Surveillance
: Stoom Methaan Reformer
: Stoom- en Gasturbine
: Sour Water Stripper
: ton
: Tweede Algemene Waterpassing
: Total Olefins Antwerp
: ten behoeve van
: Toxiciteits Equivalent
: total organic carbon (totaal organisch koolstof)
: ten opzichte van
: Total Raffinaderij Antwerpen
: Vlaams automatisch meetnet
: Visbreaker unit
: Vlaams Ecologisch Netwerk
: Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek
: Vlaamse Reglement inzake Afvalvoorkoming en -beheer
: Vlaams Reglement Bodemsanering
: Vlaams Reglement betreffende Milieuvergunning
: Vlaamse Milieumaatschappij
: voornamelijk
: volumeprocent
: west
: World Health Organisation, Wereldgezondheidsorganisatie
: zuid
: zuidoost
: zuidwest
: Zeer Hoge Druk Stoom (70 bar stoom)
: Zeer Zeer Hoge Druk Stoom (103 bar stoom)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Afkortingenlijst
xiv
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Verklarende woordenlijst
Afgas
: gasvormige verontreiniging (eventueel beladen met stofvormige
verontreinigingen) van een productieproces die geëmitteerd wordt
Afvalwater
: water waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is te ontdoen of zich
moet ontdoen, met uitzondering van niet-verontreinigd hemelwater
Aromaten
: groep van organische stoffen (koolwaterstoffen) die gekenmerkt worden
door een benzeenkern
Belgische Biotische Index (BBI)
: deze index geeft de biologische kwaliteit van het oppervlaktewater aan; de
index is gebaseerd op de aanwezigheid van macro-invertebraten als
indicatoren van waterverontreiniging
Emissie
: lozing, uitstoot
Emissiegrenswaarde
: concentratie en/of massa van verontreinigende stoffen, gedurende een
bepaalde periode, in emissies afkomstig van inrichtingen, die in normale
bedrijfsomstandigheden niet mag worden overschreden
Fugitieve emissie
: emissie die plaats vindt via kleine lekken in installaties; vooral via
afdichtingen zoals aan flenzen, rond draaiende assen van pompen,
ventilatoren, kleppen,...; de fugitieve emissie maken deel uit van de nietgeleide emissies
Geleide emissiebron
: is een atmosferische bron (uitlaat, schoorsteen) waarvoor welbepaalde fysische kenmerken bestaan (ligging, hoogte, diameter) én een in principe
meetbare volumestroom (debiet)
Hemelwater
: verzamelnaam voor regen, sneeuw en hagel, met inbegrip van dooiwater
Immissie
: aanwezigheid van stoffen in de omgeving; wanneer het stoffen afkomstig
van een emissiebron betreft is de immissie het gevolg van transport,
verspreiding, verdunning, accumulatie, omzetting, ... van de emissie
Inkuiping
: een kuipvormig uitgevoerde vloeistofdichte constructie uit niet-brandbare
materialen, die in staat is om de lekvloeistof (uit een vat of tank) te
weerhouden
Niet-geleide emissie
: elke emissie die één van de kenmerken van een geleide emissiebron
ontbreekt
Prati-Index (PI)
: een index die het mogelijk maakt om de verontreiniging van waterlopen te
vergelijken en te evalueren; hiervoor worden de gemeten waarden voor
diverse fysico-chemische parameters omgerekend naar index-waarden;
deze index-waarden van de verschillende paremeters zijn onderling
vergelijkbaar en kunnen uitgemiddeld worden tot één waarde voor een
waterloop
Restgas
: gasvormige stroom (eventueel beladen met stofvormige verontreinigingen)
die als restproduct van een productieproces beschouwd wordt; deze kan
een nuttige toepassing krijgen, gezuiverd worden of geëmitteerd worden als
afgas
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Verklarende woordenlijst
xv
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Verklarende woordenlijst
Restwater
: water, meestal beladen met diverse stoffen (verontreinigingen), dat als
restproduct van een productieproces beschouwd wordt; het kan een nuttige
toepassing krijgen, gezuiverd worden of geloosd worden als afvalwater
Richtwaarde (geluid)
: de waarde in dB(A) waaraan het specifieke geluid van een inrichting wordt
getoetst; ook de waarde in dB(A) die geldt als milieukwaliteitsnorm voor het
LA95,1h van het omgevingsgeluid in open lucht
Rookgas
: gassen afkomstig van een verbrandingsproces
Spui
: kleine stroom die uit een gesloten kringloop afgeleid wordt; de spui wordt
meestal onttrokken om aanrijking van het kringloopproces met
onzuiverheden te voorkomen; deze stroom moet met vers medium (gas,
vloeistof) aangevuld worden
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Verklarende woordenlijst
xvi
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Referentielijst
Algemeen
Richtlijnenboeken voor het opstellen en beoordelen van milieueffectrapporten, LNE, Afdeling
algemeen milieu- en natuurbeleid, Dienst Mer:
Bodem (versie 1.1., juni 2008);
Water (versie 1.0, juni 2011);
Fauna en Flora (versie 1.0, februari 2006);
Lucht (versie 1.0, januari 2012);
Mens-gezondheid (2002);
Geluid en trillingen (februari 2011).
Procesbeschrijving
•
Informatie ter beschikking gesteld door TRA
Discipline Lucht
•
Vlaams toewijzingsplan CO2-emissierechten 2008-2012;
•
RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffende de
luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa (2008/50/EG);
•
RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffende industriële
emissies (2010/75/EG)
•
Vlarem II + Bijlages via Navigator milieuwetgeving (www.emis.vito.be);
•
Emissies ter beschikking gesteld door TRA;
•
Luchtkwaliteit en verzurende deposities, (ref. http://www.vmm.be).
Discipline Water
•
Watertoetskaarten (www.gisvlaanderen.be);
•
Metereologische gegevens, www.kmi.be;
•
Emissieconcentraties ter beschikking gesteld door TRA
•
www.vmm.be/geoview.
Discipline Bodem en Grondwater
•
Bodemkaart van België;
•
Verschillende oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken uitgevoerd op de percelen
van TRA;
•
Databank ondergrond van vlaanderen (dov.vlaanderen.be);
•
Kwetsbaarheidskaart van het grondwater;
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Verklarende woordenlijst
xvii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Discipline geluid en trillingen
•
Vlarem II + bijlages;
•
Verschillende geluidsmetingen uitgevoerd in opdracht van TRA
Discipline Mens
•
Quality guidelines for Europe, global Update 2005, WGO, 2006.
•
Night noise guidelines for Europe, WGO, 2009.
•
Guidelines on Community noise, WGO, 1999.
•
Bevolkingsgegevens (bron: Algemene Directie Statistiek en Economische informative –
inlichtingen en documentatie)
•
Mobiliteitsstudie Verkeerstellingen 2008 (website wegen en verkeer)
Discipline Fauna en flora
•
Kemper Jan H. & Hendry Vis, 2010. Visserijkundig onderzoek in een elftal deelgebieden van
de Antwerpse haven, oktober 2010.. VisAdvies BV, Nieuwegein, Projectnummer
VA2010_27, 17 pag. Opgesteld in opdracht van Agentschap voor Natuur en Bos &
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen
•
Natura 2000 (www.gisvlaanderen.be/geoloketten
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Verklarende woordenlijst
xviii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
WOORD VOORAF
Een overzicht van de m.e.r.-procedure en bespreking van de terinzagelegging
van de kennisgeving
De bedoeling van dit voorwoord is om een kort overzicht te geven van de m.e.r.-procedure. Tevens is
het de bedoeling om informatie te bieden aan inwoners van de gemeenten waar deze kennisgeving
ter inzage ligt en over hoe ze concreet kunnen reageren op de kennisgeving. Verder in de tekst staat
ook beschreven wat er met de inspraakreacties zal gebeuren en waar meer uitleg gevonden kan
worden.
1.Milieueffectrapportage: algemeen
Milieueffectrapportage (m.e.r) is een juridisch-administratieve procedure waarbij de milieugevolgen
van een gepland project op een wetenschappelijk verantwoorde wijze bestudeerd, besproken en
geëvalueerd worden. Dit gebeurt voordat het project plaatsvindt en resulteert in het al dan niet
opstellen van een milieueffectrapport (MER). De milieueffectrapportage gaat vooraf aan de aanvraag
van een vergunning en het milieueffectrapport moet bij de vergunningsaanvraag gevoegd worden als
informatief instrument. Via het milieuonderzoek wordt getracht om de voor het milieu mogelijk
negatieve effecten in een vroeg stadium van de besluitvorming te kennen zodat ze kunnen worden
voorkomen. Op die wijze kan het project worden bijgestuurd.
2.Kort overzicht van de m.e.r- procedure
Het nieuwe decreet betreffende milieueffect- en veiligheidsrapportage van 18 december 2002 (het
zogenaamde MER/VR-decreet, hierna “het decreet” genoemd) beschrijft de m.e.r.-procedure (B.S.
13 februari 2003). Deze procedure is opgebouwd uit vier belangrijke stappen die ook schematisch
weergegeven zijn in Schema 1:
a) Kennisgevingsfase
De initiatiefnemer controleert of de vergunningsplichtige activiteit moet onderworpen worden aan een
milieueffectrapportage. De lijsten van MER-plichtige activiteiten zijn te vinden als bijlagen bij het
uitvoeringsbesluit van 10 december 2004 (B.S. 17/02/2005). Als de voorgenomen activiteit MERplichtig is, stelt de initiatiefnemer een team van deskundigen samen. Na het opstellen van het
kennisgevingsdossier, dient de initiatiefnemer het dossier in bij de bevoegde overheid, namelijk de
Dienst Mer, afdeling Milieu, Natuur- en Energiebeleid, van het departement Leefmilieu, Natuur en
Energie (LNE). Na het ontvangen van de kennisgeving onderzoekt de Dienst Mer of de kennisgeving
volledig is en betekent deze beslissing binnen een termijn van 20 dagen na ontvangst van de
kennisgeving.
b) Richtlijnenfase
Binnen 10 dagen na ontvangst van de volledigverklaring van de kennisgeving stuurt de initiatiefnemer
het kennisgevingsdossier door naar de betrokken gemeentebesturen, de vergunningverlenende
overheid en de door de Vlaamse regering aangewezen administraties. Het college van burgemeester
en schepenen van de gemeente, waar het project gepland is, legt deze kennisgeving binnen de 10
dagen na ontvangst ter inzage. Op deze kennisgeving kunnen de burgers reageren. Binnen de 30
dagen na aanvang van de terinzagelegging bezorgt het gemeentebestuur de bij hen binnengekomen
reacties van inwoners en eigen opmerkingen aan de Dienst Mer. Op basis van inspraakreacties van
de inwoners en reacties van de aangeschreven administraties en openbare besturen en na een
informele vergadering met de betrokkenen, stellen de medewerkers van de Dienst Mer richtlijnen op
die de initiatiefnemer moet volgen bij het opstellen van het milieueffectrapport. De Dienst Mer betekent
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Woord vooraf
xix
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
deze richtlijnen binnen de 70 dagen (of 90 dagen ingeval van grensoverschrijdende effecten) na
goedkeuring van de kennisgeving aan de initiatiefnemer, de betrokken overheden, administraties en
het college van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeentebesturen.
c) Uitvoeringsfase
Tijdens de uitvoeringsfase stelt het team van erkende deskundigen het MER op onder leiding van een
MER-coördinator. Meestal wordt er tussentijds een ontwerp-MER opgesteld dat informeel besproken
wordt door de initiatiefnemer, het team van deskundigen, de Dienst Mer en aangeschreven
administraties en openbare besturen.
d) Beoordelingsfase
Na indiening van het MER bij de Dienst Mer controleert deze of het MER beantwoordt aan de
inhoudelijke vereisten van de richtlijnen. Daarna keurt de dienst het MER goed of af en stelt ze een
goedkeurings- of afkeuringsverslag op. Deze goed- of afkeuring wordt binnen een termijn van 40
dagen betekend aan de initiatiefnemer, de betrokken overheden, administraties, de MER-coördinator
en het college van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeentebesturen. Een
goedgekeurd MER maakt deel uit van de vergunningsaanvraag en is een openbaar document.
3.De kennisgevingsfase van de m.e.r.-procedure
Zoals hoger aangegeven is de kennisgeving de eerste procedurele stap in de opmaak van het
milieueffectrapport. In de kennisgeving zijn o.m. de voorgenomen activiteit, de aard, de ligging,
doelstellingen en verantwoording van het project beschreven en zijn de coördinaten van de
initiatiefnemer en namen van de uitvoerders van het milieueffectrapport vermeld. Ook geeft de
initiatiefnemer hierin een overzicht van de juridische en beleidsmatige context en beschrijft hij de
onderzochte alternatieven, bestaande en beoogde vergunningen en relevante gegevens uit vorige
rapportages en goedgekeurde rapporten. Daarnaast beschrijft de initiatiefnemer de specifieke
milieuaspecten die onderzocht en beschreven zullen worden in het MER, inclusief de verdere aanpak
voor de bepaling en de beoordeling van deze aspecten. Ook is het wenselijk dat de reeds gekende
moeilijkheden en leemten in de kennis aangegeven worden. Indien er grensoverschrijdende effecten
verwacht worden, vermeldt de initiatiefnemer de nodige gegevens die de Dienst Mer toelaten na te
gaan of de bevoegde autoriteiten van naburige lidstaten betrokken dienen te worden bij de procedure.
Doel van de terinzagelegging
Het doel van de terinzagelegging van de kennisgeving is ten eerste om de betrokken inwoners van de
gemeenten op de hoogte te stellen van de voorgenomen activiteit en zijn onderzoek naar de mogelijke
gevolgen op de omgeving. Ten tweede is het de bedoeling om concrete, zinvolle reacties uit te lokken
(zie verder) waarmee de Dienst Mer rekening kan houden bij de opmaak van richtlijnen. De richtlijnen
bakenen de inhoud af van de te bespreken en te onderzoeken onderwerpen in het milieueffectrapport.
Door nuttige inspraakreacties van inwoners van de betrokken gemeenten kan het onderzoek voor het
milieueffectrapport inhoudelijk bijgestuurd worden. Meer informatie is beschikbaar in een folder die de
Dienst Mer daarover heeft opgesteld. Deze folder vindt u op de webstek www.mervlaanderen.be of bij
de milieuambtenaar van uw gemeente. De folder kan u ook aanvragen via [email protected].
Termijn van de terinzagelegging
Concreet dienen de gemeenten, waar het MER-plichtige project gepland is, een afschrift van deze
kennisgeving ter inzage te leggen binnen een termijn van 10 dagen na ontvangst. Vanaf het begin van
deze terinzagelegging heeft het college van burgemeester en schepenen maximaal 30 dagen de tijd
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Woord vooraf
xx
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
om de opmerkingen van de inwoners toe te sturen naar de Dienst Mer. De inwoners kunnen hun
opmerkingen ook rechtstreeks doorsturen naar de Dienst Mer1.
Wat zijn nuttige inspraakreacties?
De terinzagelegging is geen openbaar onderzoek waarbij bezwaarschriften kunnen ingediend worden.
Bezwaarschriften kunnen enkel ingediend worden tijdens het openbaar onderzoek dat georganiseerd
zal worden naar aanleiding van de vergunningsaanvraag. Dit is dus tijdens de latere
besluitvormingsprocedure en niet gedurende de m.e.r.-procedure. Het milieueffectrapport is bij een
dergelijk openbaar onderzoek overigens bruikbaar als instrument om bezwaarschriften te
onderbouwen maar ook een basis om ze te weerleggen. Het is dus in ieders belang dat het
milieueffectrapport van goede kwaliteit is. Zoals eerder vermeld kan de Dienst Mer enkel zinvolle
reacties gebruiken voor het opstellen van richtlijnen die de initiatiefnemer en de deskundigen moeten
volgen bij het opstellen van het MER. Dit kunnen opmerkingen zijn over de vorm en presentatie van
het MER maar ook inhoudelijke opmerkingen zoals opmerkingen over het voorgenomen project zelf,
over de alternatieven, over de beschrijving van de bestaande toestand, milieueffecten en milderende
maatregelen, over de opvolging en evaluatie van de effecten, over de leemten in de kennis,….
Wat gebeurt er met de inspraakreacties
De Dienst Mer bundelt de zinvolle reacties op de kennisgeving en neemt een beslissing over de
inhoud van het milieueffectrapport, de inhoudelijke aanpak, de methodologie van de rapportage en
over de opstellers van het milieueffectrapport. De Dienst Mer betekent de richtlijnen voor het opstellen
van het milieueffectrapport aan de initiatiefnemer en de betrokken instanties binnen 70 dagen na
volledigheidsverklaring van de kennisgeving of indien er grensoverschrijdende effecten te verwachten
zijn, binnen 90 dagen na volledigheidsverklaring (zie ook volgende figuur). Deze richtlijnen zijn een
openbaar document en elke burger kan ze bij de milieuambtenaar van zijn gemeente opvragen. Deze
richtlijnen worden tevens beschikbaar gesteld op www.mervlaanderen.be.
4.Onderzoek naar de volledigheid en de overeenstemming met de wettelijke regeling van het
MER
Een tweede, informele vergadering tussen de initiatiefnemer, het Team van Deskundigen en de Dienst
Mer gebeurt in functie van de bespreking van de ontwerptekst van het MER. Indien nodig kunnen nog
één of meerdere vergaderingen volgen. Deze informele procedure moet uiteindelijk resulteren in het
definitieve MER. Tijdens de goedkeuring doet de bevoegde administratie (Dienst Mer) geen uitspraak
over de wenselijkheid van het project, maar poogt ze het MER op zijn kwaliteit, inhoud en objectiviteit
te beoordelen. Hierbij wordt het MER getoetst aan de goedgekeurde kennisgeving, aan de richtlijnen
van de startvergadering en aan de ontwerpMER-bespreking. Indien het MER volledig en in
overeenstemming met de wettelijke regeling is bevonden, wordt het rapport goedgekeurd. Het
goedkeuren van het MER is slechts een “formele” controle; de MER-regelgeving bepaalt immers enkel
dat het MER moet opgesteld zijn conform de bepalingen van het besluit.
5. Openbaarheid
Het m.e.r.-proces is toegankelijk voor publieke inspraak via de terinzagelegging van de kennisgeving.
Ook tijdens het opstellen van het MER kan een vorm van betrokkenheid bestaan van het publiek door
b.v. het uitvoeren van specifieke enquêtes (geluidshinder,...), het verzamelen van gegevens (milieuen natuurverenigingen,..) e.d. Nadat het MER is goedgekeurd, is het rapport in principe openbaar :
1
Vlaamse Overheid, Departement LNE, Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid, Dienst Mer, Koning AlbertII-laan 20 bus 8,
1000 BRUSSEL; [email protected]; webstek: www.mervlaanderen.be
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Woord vooraf
xxi
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
- ten alle tijde : bij de Dienst Mer (LNE) in het kader van artikel 33 van VLAREM I (Bekendmaking en
toegang tot milieu-informatie) en het decreet van openbaarheid van bestuursdocumenten in de
diensten en instellingen van de Vlaamse Regering (23 oktober 1991 en gewijzigd bij decreet van
13.06.1996);
- tijdens de procedure voor vergunningsaanvraag :
• 30 kalenderdagen voor een MER bij milieuvergunningsaanvraag;
• 15 dagen voor een MER bij bouwvergunningsaanvraag of 30 dagen bij een
bouwaanvraag door de overheid of voor een installatie van openbaar nut.
Tijdens de periode van openbaarheid voorzien bij een bouw- of milieuvergunningsaanvraag heeft de
burger inzage in het MER en het aanvraagdossier. De burger kan schriftelijke of mondelinge
bezwaren indienen bij het college van burgemeester en schepenen. Indien de bezwaren binnen de
gestelde termijn ingediend zijn, worden ze ontvankelijk verklaard. Na afsluiting van het openbaar
onderzoek maakt het college van burgemeester en schepenen een proces-verbaal op van de
ontvangen meningen en schriftelijke bezwaren. Mits motivatie kan het college van burgemeester en
schepenen een bezwaar echter ongegrond verklaren. De burger kan dus het MER gebruiken om zijn
bezwaren te staven; de gemeente kan het MER gebruiken om een bezwaar te weerleggen. Tijdens
de openbaarheid kan echter het MER niet in vraag gesteld worden, aangezien het MER reeds officieel
werd goedgekeurd. Tegen een (goedgekeurd) MER kan niet in beroep gegaan worden.
In het kader van het decreet betreffende de openbaarheid van bestuursdocumenten in de diensten en
instellingen van de Vlaamse regering heeft elke persoon of rechtspersoon het recht om elke
bestuursdocument vrij en kosteloos te raadplegen (Passieve Openbaarheid). Na de
vergunningsprocedure kunnen op de gemeente, waar de voorgenomen activiteit vergund is de
vergunningsdossiers (inclusief het MER) ingekeken worden. Op de Dienst Mer kan het MER
eveneens ingekeken worden na goedkeuring.
6. Taak van de coördinator
De initiatiefnemer moet voor het opstellen van een MER een beroep doen op een team van erkende
MER- deskundigen onder leiding van een MER- coördinator. De MER- coördinator stuurt het team van
deskundigen aan en zorgt ervoor dat de beschrijvingen van de verschillende impactdomeinen goed op
elkaar afgestemd zijn. De MER- coördinator is belast met een aantal specifieke taken:
-
interdisciplinair overleg;
algemene analyse van het project naar ingreep- effectrelaties;
fasering van uit te voeren deelonderzoeken;
afstemmen van de structuur en inhoud van het MER en de eindredactie;
opstellen van de synthese van de milieueffecten en niet-technische samenvatting.
De opdrachtgever dient aan de MER- coördinator alle relevante informatie ter beschikking te stellen
en alle medewerking te verlenen opdat de MER- coördinator zijn taak naar behoren kan vervullen.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Woord vooraf
xxii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Schema 1: Stroomschema van de m.e.r- procedure, met situering van de terinzagelegging, in geval geen grensoverschrijdende
effecten aanwezig zijn
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Woord vooraf
xxiii
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
0. Algemene inlichtingen
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Algemene inlichtingen
1
Mer Uitbreiding ROG-project
0.1
Total Raffinaderij Antwerpen
Beknopte projectomschrijving
De Total raffinaderij te Antwerpen verwerkt ruwe aardolie tot afgewerkte producten. Op deze vestiging
bevinden zich 31 eenheden (destillatie, conversie, zuivering, blending) ,162 opslagtanks en één
geïntegreerde nafta stoomkraak eenheid ( NC3 ). De einddatum van de basis(milieu)vergunning is 10
juli 2022.
Het ROG (Refinery Off Gases) project bestaat er in om de waardevolle koolwaterstoffen ( in het
bijzonder de C2 & C3 KWS ketens) die zich in het raffinaderij gas netwerk bevinden, te valoriseren.
Momenteel dienen deze gassen als stookgas voor verschillende ovens.
Er zijn 2 types van afgassen die waardevolle componenten bevatten:
De verzadigde afgassen die kunnen gerecupereerd worden als grondstof voor de kraak ovens
van de stoom kraakeenheid NC3 ter vervanging van de nafta grondstof; Deze afgassen kunnen
tot 20% van de huidige nafta voeding vervangen ,bijkomend kunnen door het verhoogde butaan
aanbod 3 ovens ( ipv 2 ) met butaan gevoed worden.
De onverzadigde afgassen die kunnen behandeld worden in de bestaande zuiveringssectie van
de stoom kraakeenheid NC3.
•
•
De huidige installatie is vergund voor een doorzet van 7000 t/dag. De geplande wijzigingen zullen
geen verhoging teweeg brengen van de vergunde doorzet.
De recuperatie van de raffinaderij gassen uit het stookgasnet worden gecompenseerd door extra
import van aardgas. Deze aardgas import werd behandeld in het MER rapport van het OPTARA
project.
De nieuwe ROG eenheid, die gebouwd wordt naast de bestaande stoom kraak installatie, zuivert deze
afgassen en scheidt de niet waardevolle componenten af. Ze bestaat uit 3 delen:
•
•
•
Eén voorbehandelingstrein voor de verzadigde afgassen ;
Eén voorbehandelingstrein voor de onverzadigde afgassen ;
Eén gemeenschappelijk gedeelte ter ondersteuning voor de beide treinen waaronder het
gesloten koelwatersysteem, de ethyleen en propyleen koelsystemen en de regeneratie
faciliteiten.
De verschillende afgasstromen worden door nieuwe leidingen naar de ROG behandelingstreinen
gevoerd. Deze leidingen worden grotendeels geplaatst op reeds bestaande leidingrekken. Enkele
nieuwe leidingrekken dienen gebouwd te worden.
Er zijn geen wijzigingen aan de bestaande opslagcapaciteiten.
De zone waar het project wordt gepland dient eerst bouwrijp gemaakt te worden. Hiervoor dienen
eerst de opslagtanks 102, 104 , 113 en 116 en het operator- en onderhoudsgebouw ten westen van
J91 en het gebouw K2619 ( fabricatiegebouw , buiten gebruik ) afgebroken te worden.
0.2
Toetsing aan de mer plicht
De m.e.r.-plicht voor projecten wordt beschreven in het Decreet van 18 december 2002 ter aanvulling
van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen betreffende milieubeleid met een
titel betreffende milieueffect- en veiligheidsrapportage. Dit decreet voorziet in uitvoering van de
Europese Richtlijn 97/11/EG (vervangen door richtlijn 2011/92/EU, gepubliceerd 28 januari 2012) een
onderscheid tussen projecten die altijd m.e.r.- plichtig zijn en projecten waar de m.e.r.-plicht afhangt
van drempelwaarden of van een beslissing geval per geval door de bevoegde instantie. De twee types
projecten worden beschreven in één uitvoeringsbesluit, nl. het uitvoeringsbesluit houdende
vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage, door de
Vlaamse Regering goedgekeurd op 10 december 2004 (B.S. 17 februari 2005) en gewijzigd door het
B.Vl.R. van 15 juli 2011 (B.S. 6 september 2011).
TRA dient volgens o.m. volgende categorie(ën) van het Besluit een project- MER op te stellen:
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Algemene inlichtingen
2
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
uit bijlage1 voor categorie 1:
•
“Raffinaderijen van ruwe aardolie (met uitzondering van de bedrijven die uitsluitend
smeermiddelen uit ruwe olie vervaardigen), alsmede installaties voor de vergassing en
vloeibaarmaking van ten minste 500 ton steenkool of bitumineuze schisten per dag. “
De huidige bedrijfsactiviteiten zijn vergund tot 10 juli 2022.
TRA wenst voor dit project een milieuvergunning te verkrijgen. Voorliggend MER zal deel uitmaken
van de vergunningsaanvraag.
0.3
Coördinaten initiatiefnemer
Administratieve zetel:
Total Raffinaderij Antwerpen
Scheldelaan 16- Haven 447
B-2030 Antwerpen
Tel: 03/545 50 11
KBO-nr:
0404.586.901
VR-nr:
2.004.013.565
0.4
Mer- Coördinator en team van deskundigen
De coördinatie van het MER zal worden uitgevoerd door:
Kristin Driessens
SGS Belgium N.V.
De taak van de coördinator bestaat uit:
het coördineren van het interdisciplinair overleg in elke fase van het m.e.r.-proces;
het opstellen van het ingreep- effectenschema;
het bepalen van de volgorde van de in het rapport te bespreken milieufactoren;
het op elkaar afstemmen van de inhoud en structuur van de verschillende disciplines;
het opstellen van de eindbespreking;
de eindredactie van het rapport;
de redactie van de niet-technische samenvatting
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Algemene inlichtingen
3
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
0.4.1 Interne Deskundigen
Volgende interne deskundigen van TRA zullen het MER mee opstellen en coördineren:
Mark Pauwels
milieu coördinator
Joel Courtheyn
ingenieur lucht en geluid
Patrick Vermeulen
ingenieur water en bodem
0.4.2 Externe deskundigen
De externe deskundigen, die verantwoordelijk zullen zijn voor de opmaak van het MER, worden
voorgesteld in Tabel 0.1.
Als sleuteldisciplines voor dit MER worden geïdentificeerd:
Discipline lucht
Discipline bodem en grondwater
Discipline geluid en trillingen
Discipline fauna en flora
Discipline water (deeldomein oppervlaktewater)
Tabel 0.1: externe deskundigen
Erkend deskundige
Discipline
Erkenningsnr.
Einddatum
erkenning
firma
Water
MER/EDA/295/V4
onbepaalde duur
Bodem (deeldomein pedologie)
MB/MER/EDA-654-V1
13/jul/15
Grondwater (geohydrologie en oppervlaktewater)
MB/MER/EDA-654B
16/nov/14
MB/MER/EDA/271-V4
7/apr/16
MB/MER/EDA/441-V3
Onbepaalde duur
Lucht
MB/MER/EDA/706-V1
Onbepaalde duur
SGS Belgium NV
Fauna en Flora
MB/MER/EDA/-48-V4
14/jul/14
LuNA BVBA
Kristin Driessens
SGS Belgium NV
Coördinator MER
Filip Lauryssen*
Stephan Claes*
Royal Haskoning
Geluid en trillingen
Aib-Vincotte International
Tom Schyvens*
Dirk Peeters
*
Jan Verstraeten
*werkt in onderaanneming van SGS
Overige medewerkers (lucht)
Bart Wyloeck
- SGS Belgium NV
De overige disciplines zullen in het MER door de coördinator besproken worden, namelijk:
•
Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie: Er wordt geen significante impact
verwacht als gevolg van de uitbreiding. TRA is gelegen in industriegebied.
•
Licht, warmte en straling: Er worden geen bijkomende relevante effecten verwacht als
gevolg van de uitbreiding.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Algemene inlichtingen
4
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
•
Klimaat: Het onderdeel klimaat zal mee in de discipline lucht beschreven worden
•
Afval: Het project zal niet zorgen voor een bijkomende relevante afvalstroom, zodat de
discipline afval voor dit project niet als relevant beschouwd wordt. Onder het hoofdstuk afval
zal wel de afvalproductie van TRA beschreven worden.
•
Mens:
o
o
•
Sociaal – organisatorische aspecten (mobiliteit): De uitbreiding zal geen gevolgen
hebben naar het aantal werknemers en de aan- en afvoer van
grondstoffen/afvalstoffen. Er wordt geen significante impact verwacht als gevolg van
de uitbreiding
Toxicologie en psychosomatische aspecten: Er wordt geen significante impact
verwacht als gevolg van de uitbreiding. De aard van de polluenten en (in grootteorde)
de rookgasvolumes blijven ongewijzigd na de uitbreiding.
Grensoverschrijdende effecten: De site ligt op ca 10 km van de grens met Nederland
(ten NW). De verwachtte effecten reiken in principe niet tot de grens met Nederland.
0.5
Besluitvormingsproces
De benodigde milieuvergunningsaanvragen zullen samen met het goedgekeurde project- MER voor
de uitbreiding met het ROG- project bij het provinciebestuur van Antwerpen worden ingediend.
Voor dit project is ook een stedenbouwkundige vergunning vereist.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Algemene inlichtingen
5
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
1. Administratieve situering project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
6
Mer Uitbreiding ROG-project
1.1
Total Raffinaderij Antwerpen
Situering van de site van TRA
TRA is gelegen op de rechteroever van de Schelde ter hoogte van het Marshalldok in het
havengebied van Antwerpen Noord op ongeveer 7 km ten noordwesten van het stadsgedeelte van
Antwerpen. De totale oppervlakte van het bedrijfsterrein van de raffinaderij bedraagt ca. 220 hectare.
Het bedrijfsterrein van TRA wordt geografisch begrensd door:
•
Ten N en NO: de Van Cauwelaert- en Boudewijnsluis
gemeenschapsvoorzieningen en algemene nutsvoorzieningen;
en
een
zone
voor
•
Ten O: het Hansa- en het Marshalldok;
•
Ten ZO: de bedrijven TOA , voorheen Fina Antwerp Olefins, en Exxonmobil;
•
Ten Z, W en NW: de Scheldelaan met vlak daarachter een smalle strook natuurgebied,
schorre en de Schelde
De ligging van de raffinaderij wordt verduidelijkt op de volgende figuren:
•
•
•
•
Figuur 1.1: Situering van TRA op het plan van de haven;
Figuur 1.2: Luchtfoto TRA
Figuur 1.3: Ligging TRA op het Gewestplan;
Figuur 1.4: Situering TRA op topografische kaart
Voor de raffinaderij is het Gewestplan van toepassing. De site is gelegen in industriegebied. Dit gebied
maakt deel uit van het industriegebied van de Antwerpse haven dat zich uitstrekt tot aan de Nederlandse
grens.
De site is gelegen in het GRUP ‘Afbakening Zeehavengebied Antwerpen’. Aan de overkant van de
Schelde, op de linker Schelde- oever zijn de plangebieden van de gewestelijke ruimtelijk
uitvoeringsplannen (GRUPs) “Waaslandhaven fase 1 en omgeving” en “Liefkenshoek Spoortunnel” en
“Oosterweelverbinding” gesitueerd. Deze RUPs oefenen geen invloed uit op de raffinaderij.
Volgens het RSV (Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen) is de raffinaderij gelegen in een “Gebied voor
Economische activiteiten”. Wegens het uitzonderlijke belang van de Antwerpse Haven voor de
economische structuur van Vlaanderen wordt het gebied in het bindende gedeelte van het RSV zelf
omschreven als een “Poort”. Dit betekent dat voor dit gebied de verdere ontwikkeling alsmede de
ruimtelijke en functionele integratie en verweving van havengebonden activiteiten als industriële -,
distributie-, opslag – en overslag en logistieke activiteiten worden gewaarborgd.
Het huidig bedrijfsterrein beslaat volgende percelen:
Provincie
Antwerpen
Antwerpen
Antwerpen
Gemeente Afdeling Sectie
Perceelnrs.
Antwerpen 14
A/2
5c, 6e, 8f, 71d, 74c
Antwerpen 15
B/2
250z, 250y, 250x, 250r, 250a2, 343/2d,250r
Antwerpen 16
D/2
142d, 142e, 142c, 94g, 94h, 94k, 94 l, 94m, 149/3
De installaties voor de uitbreiding met het ROG- project situeren zich op het huidig bedrijfsterrein van
TRA.
De belangrijkste woonkernen in de omgeving van de site worden weergegeven in Tabel 1.1 en op de
luchtfoto in Figuur 9.1 in de discipline “Mens”.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
7
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 1.1: Overzicht van de dichtstbijzijnde woongebieden in de omgeving van
TRA
Woonkern
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen stad
Luchtbal
Ekeren
Richting
NO
NO
NO
ZW
ZW
Z
ZO
W
NW
NW
ZO
O
O
Afstand (km)
6,5
7,9
6,5
4,3
6,2
4,2
5,7
2,4
5,8
4,2
6,3
6
5,8
De dichtstbijzijnde bewoning bevindt zich op ca. 2,4 km van de bedrijfsgrens.
Bijlage 1: Legende Gewestplan
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
8
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 1.1: Situering van TRA op het plan van de haven
Mer Uitbreiding ROG-project
Administratieve situering project
Total Raffinaderij Antwerpen
9
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Figuur 1.2: Luchtfoto TRA
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Administratieve situering project
Total Raffinaderij Antwerpen
10
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 1.3: Ligging TRA op het Gewestplan (zie Bijlage 1 voor Legende)
Mer Uitbreiding ROG-project
Administratieve situering project
Total Raffinaderij Antwerpen
11
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Figuur 1.4: Situering TRA op topografische kaart
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Administratieve situering project
Total Raffinaderij Antwerpen
12
Mer Uitbreiding ROG-project
1.2
Total Raffinaderij Antwerpen
Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden
Bij de realisatie van het project dient rekening te worden gehouden met een aantal juridische en
beleidsmatige randvoorwaarden. De belangrijkste randvoorwaarden worden in onderstaande Tabel
1.2 weergegeven. In de tabel wordt aangegeven in welke discipline de randvoorwaarde in het MER
behandeld zal worden.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
13
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
WKK- richtlijn (2004/8/EG) van 11
februari 2004 (PB L52 21.02.2004)
Vlarem
B.Vl.R. 06/02/91 (Vlarem I)
B.Vl.R. 07/01/1995 (Vlarem II)
en latere wijzigingen
Decreet van 28 juni 1985 betreffende de
milieuvergunning
(Milieuvergunningdecreet) en latere
wijzigingen
De Vlaamse Codex Ruimtelijke
Ordening (1 september 2009 + latere
wijzigingen) - VCRO
Juridische randvoorwaarden
januari ’14
De richtlijn legt de voorwaarden vast waaraan een
kwalitatieve WKK moet voldoen. De definitie en
Milieuwetgeving
Dit decreet regelt een aangelegenheid bedoeld in
artikel 107quater van de Grondwet.
Het milieuvergunningdecreet is de juridische basis
van Vlarem I en II. Het decreet samen met zijn
uitvoeringsbesluiten Vlarem I en II vormen de kern
van de milieuwetgeving van het Vlaamse Gewest
Vlarem I en II zijn uitvoeringsbesluiten en regelen
diverse algemene en sectorale milieuvoorwaarden
voor ingedeelde inrichtingen.
NEEN
JA
JA
JA
Relevant?
Ruimtelijke planning
De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (een
coördinatie van het decreet ruimtelijke ordening)
voert vernieuwingen in op 3 belangrijke punten:
o Vergunningen
o Planologie: Gewestplan, BPA, RUP’s
o Handhaving
De vernieuwingen beogen vooral vereenvoudigde
en transparantere procedures en een grotere
rechtszekerheid voor burgers en lokale besturen
Inhoud
Tabel 1.2: Juridische en Beleidsmatige randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
-
Lucht, water, bodem
en
grondwater,
geluid en trillingen
Lucht, water, bodem
en
grondwater,
geluid en trillingen
Situering van het
project
verwijzing
mer
Administratieve situering project
Op de site van TRA bevinden zich 3
cogeneratie- eenheden.
De geplande installaties van het ROGproject zijn onderworpen aan diverse
algemene
en
sectorale
milieuvoorwaarden.
De activiteiten van TRA zijn ingedeeld
als hinderlijke inrichting klasse I.
De plannen van TRA mogen niet in
strijd zijn met de Vlaamse Codex
Ruimtelijke Ordening.
Voor het projectgebied is het
gewestplan van kracht. De site van de
raffinaderij is ingekleurd als
industriegebied.
De site is gelegen in het GRUP
‘Afbakening Zeehavengebied
Antwerpen’.
In de ruimere omgeving bevinden zich
de GRUPs:
•
"Waaslandhaven fase 1 en
omgeving"
•
"Afbakening grootstedelijk
gebied Antwerpen"
•
"Oosterweelverbinding"
Beknopte toelichting
14
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Vlarebo
(17/12/2007)
wijzigingen
en
latere
januari ’14
Vlarebo is het uitvoeringsbesluit van het
bodemsaneringdecreet en regelt de diverse
Het decreet 2006 beschrijft de doelstellingen van
het bodembeleid gericht op een duurzaam
bodembeheer . Daarvoor dient het beleid de
kwaliteit van de bodem door bodemsanering, en
bodembescherming te verzekeren, te behouden en
te herstellen, zodat onze bodems in de toekomst
nog zoveel mogelijk functies kunnen uitoefenen en
er nog verschillende types landgebruik mogelijk
blijven.
voorwaarden worden ook in het Vlaamse Gewest
toegepast
Deze richtlijn bevat regels inzake geïntegreerde
preventie en bestrijding van verontreiniging door
industriële activiteiten (IPPC of GPBV bedrijven).Zij
bevat ook regels ter voorkoming en, wanneer dat
niet mogelijk is, beperking van emissies in lucht,
water en bodem en ter voorkoming van het
ontstaan van afvalstoffen, om een hoog niveau van
bescherming van het milieu in zijn geheel te
bereiken.
In uitvoering van het ECCP (European Climate
Change Program) heeft deze richtlijn ertoe geleid
dat er binnen de EU vanaf 1 januari 2005 een
interne markt voor de verhandeling van
emissierechten is ontstaan.
vastgelegd via het besluit van 7 juli 2006
(BS 01.12.2006).
De Europese Richtlijn 2010/75/EU van
24 november 2010 inzake industriële
emissies
(IED)
(herziening
van
verschillende richtlijnen o.a. de IPPC- of
GPBVrichtlijn
en
afvalverbrandingsrichtlijn )
Richtlijn 2003/87/EG van het Europees
Parlement en de Raad van 13 oktober
2003 tot vaststelling van een regeling
voor
de
handel
in
broeikasgasemissierechten binnen de
Gemeenschap en tot wijziging van
Richtlijn 96/61/EG van de Raad.
(implementatie
via REG- decreet,
VLAREM I en II, besluit verhandelbare
emissierechten,…)
Decreet betreffende de bodemsanering
en de bodembescherming (27/10/2006)
en latere wijzigingen
Inhoud
Juridische randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
JA
JA
JA
JA
Relevant?
Bodem
Grondwater
Bodem
grondwater
en
en
Projectomschrijving
Lucht
Klimaat
Projectomschrijving
Lucht
Water
Bodem
Grondwater
verwijzing
mer
Administratieve situering project
Bepaalde activiteiten op de site vallen
onder de verplichting om periodieke
Voor bepaalde activiteiten op de site
van
TRA
is
een
periodiek
bodemonderzoek,
conform
het
Vlarebo, noodzakelijk.
TRA valt onder deze richtlijn
Nav het ROG- project worden geen
bijkomende cogeneratie(s) gepland.
TRA is volgens Bijlage I van Vlarem I
ingedeeld als GPBV- bedrijf.
Beknopte toelichting
15
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Decreet betreffende het duurzaam
beheer van materiaalkringlopen en
afvalstoffen van 23/12/2011 (B.S.
28/02/2012)
Verordening (EG) nr. 850/2004 van het
Europees Parlement en de Raad van 29
april 2004 betreffende persistente
organische verontreinigende stoffen en
tot wijziging van Richtlijn 79/117/EEG
Legionellabesluit (B.S. 4 mei 2007)
(Herziening van legionellabesluit van 11
juni 2004)
Juridische randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Het decreet heeft specifieke aandacht voor 'het
einde van afval'. Het formuleert de voorwaarden
voor einde-afval en bijproducten, zoals die op
Europees niveau zijn vastgesteld. De Vlaamse
Regering kan voor bepaalde materiaalstromen
specifieke criteria opstellen om aan te geven of het
materiaal kan worden beschouwd als een
bijproduct of als een materiaal dat de eindeafvalfase heeft bereikt.
Het decreet verduidelijkt wat materiaal-kringlopen
zijn en legt de volgorde van prioriteiten vast voor de
omgang met materialen (en niet enkel afvalstoffen):
1. Voorkom
afvalstoffen
en
stimuleer
milieuverantwoorde productie en consumptie
Het principe van het decreet draait om het beheer
van afvalstoffen met zo weinig mogelijk schade
voor mens en milieu. Het is de bedoeling
afvalstoffen, en bij uitbreiding grondstoffen en
daarvan afgeleide producten zo efficiënt mogelijk te
produceren, gebruiken of verbruiken.
aspecten met betrekking tot bodemsanering.
Dit besluit regelt de preventie van de
veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen.
Dit besluit legt een beheersplan op voor: Hoog
risico-inrichting/ - matig risico inrichtingen / koeltorens / - klimaatregelingssystemen met
luchtvochtigheidsbehandeling
en
andere
maatregelen voor tandheelkundige units en
exposities.
Vanwege de verplaatsing over grote afstand en de
biomagnificatie van deze stoffen is het risico vooral
hoog voor ecosystemen en de plaatselijke
bewoners van het Noordpoolgebied. Dit betekent
dat persistente organische verontreinigende stoffen
een bedreiging voor het milieu en de gezondheid
van de mens over de hele wereld vormen.
Inhoud
JA
NEEN
JA
Relevant?
Overige aspecten
-
Projectomschrijving
Water
verwijzing
mer
Administratieve situering project
De afvalstoffen die ontstaan op de site
van TRA dienen conform het
afvalstoffendecreet
vervoerd
en
verwerkt te worden.
Nvt
bodemonderzoeken te laten uitvoeren.
Nav het ROG- project wordt een
bijkomende koeltoren gepland.
Beknopte toelichting
16
Total Raffinaderij Antwerpen
8/05/2009
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Energiedecreet
7/07/2009)
(B.S.
Verordening 1013/2006/EG Betreffende
grensoverschrijdende overbrenging van
afvalstoffen (14 juni 2006)
Vlarema (17/02/2012)
Juridische randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
2. Bevorder hergebruik
3. Recycleer afvalstoffen of zorg dat materialen in
gesloten kringlopen worden ingezet
4. Pas afvalstoffen nuttig toe. In de praktijk komt
dit vaak neer op energietoepassingen.
Verwijder afvalstoffen op een verantwoorde manier,
via verbranding zonder energierecuperatie, of
tenslotte via storten.
Het Vlarema vervangt het vroegere Vlarea en is het
uitvoeringsbesluit van het materialendecreet. Het
toepassingsgebied is ruimer dan dit van het Vlarea.
Het werkt gedetailleerde en uitvoerende regelingen
uit voor het beheer van afvalstoffen en materialen
in uitvoering van de Europese regelgeving. Zo
handelt het Vlarema ondermeer over (bijzondere)
afvalstoffen, grondstoffen, selectieve inzameling,
vervoer, de registerplicht en de uitgebreide
producenten-verantwoordelijkheid en dit ook voor
bijproducten die in geen enkele fase ooit het statuut
van afval krijgen.
De Verordening maakt onderscheid tussen
afvalstoffen bestemd voor nuttige toepassing en
afvalstoffen bestemd voor verwijdering. De
afvalstoffen bestemd voor nuttige toepassing
worden ingedeeld in de groene en de oranje lijst.
Voor alle afvalstoffen bestemd voor verwijdering en
voor afvalstoffen van de oranje lijst en voor nietgenoemde afvalstoffen, moet een kennisgeving
gebeuren.
Dit decreet integreert diverse decreten zoals
• het Energiedecreet (organisatie van de
elektriciteitsmarkt)
• het Aardgasdecreet (organisatie van de
gasmarkt)
Inhoud
JA
JA
JA
Relevant?
Projectbeschrijving
Projectomschrijving
Overige aspecten
verwijzing
mer
Administratieve situering project
De activiteiten van TRA moeten in lijn
liggen met dit decreet.
De verwijdering van de katalysatoren
zal gebeuren volgens de geldende
reglementering
De afvalstoffen die ontstaan op de site
van TRA dienen conform het Vlarema
verwerkt te worden.
Beknopte toelichting
17
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Seveso- richtlijnen (1996/82/EG) van 9
december 1996 en (2003/105/EG) van
16 december 2003 geïmplementeerd via
het decreet van 1 december 2006
betreffende het samenwerkingsakkoord
tussen de gewesten (BS 08.01.2007),
het besluit ruimelijke
veiligheidsrapportage van 26 januari
2007 (BS 19.06.2007) en het decreet
milieueffectrapportage en
veiligheidsrapportage van 21 november
Besluit van de Vlaamse Regering
houdende algemene bepalingen over
het energiebeleid, 19/11/2010 (B.S.
8/12/2010)
Juridische randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
De nieuwe Seveso-III-richtlijn (2012/18/EU). Deze
Doelstelling is de preventie van zware ongevallen
waar gevaarlijke stoffen bij betrokken zijn en de
beperking van de gevolgen hiervan voor mens en
milieu. Hiervoor voorzien de richtlijnen onder meer
een
veiligheidsrapport
en
een
omgevingsveiligheidsrapport
het REG decreet (vermindering van de
uitstoot van broeikasgassen door het
bevorderen van het rationeel energiegebruik,
het
gebruik
van
hernieuwbare
energiegegevensbronnen en de toepassing
van de flexibiliteitsmechanismen uit het
Protocol van Kyoto)
• het oprichtingsdecreet VREG
• het
EPB
decreet
(eisen
en
handhavingsmaatregelen op het vlak van de
energieprestaties en het binnenklimaat van
gebouwen en tot invoering van een
energieprestatiecertificaat en tot wijziging
van artikel 22 van het REG-decreet)
Dit besluit bundelt en vervangt alle bestaande
energiegerelateerde besluiten. Het besluit regelt
ondermeer de implementatie van energie-efficiëntie
in de bedrijfsvoering door het vaststellen van de
procedure voor de opmaak van een energieplan.
•
Inhoud
JA
JA
Relevant?
Projectomschrijving
Projectomschrijving
verwijzing
mer
Administratieve situering project
TRA
is
toegetreden
tot
het
Benchmarking Convenant EnergieEfficiëntie in de industrie. Total
Raffinaderij Antwerpen heeft op 10
september 2009
een Energie Plan
ingediend (EP) waarin maatregelen
zijn opgenomen om de Afstand Tot de
Wereldtop (ATW) te overbruggen.
TRA is een Seveso- bedrijf
Beknopte toelichting
18
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Decreet integraal waterbeleid
(incl. watertoets)
(18/07/2003- en latere wijzigingen)
zal de bestaande richtlijn tegen 1 juni 2015
vervangen
2003 (BS 29.04.2004) + wijzigingen
De nieuwe Seveso-III-richtlijn
(2012/18/EU).
Besluit milieukwaliteitsnormen voor
oppervlaktewater, waterbodems en
grondwater (21mei2010)
(in uitvoering van decreet integraal
waterbeleid, opgenomen in Vlarem II)
en
en
januari ’14
• vertaalt de indeling in watersystemen door in
worden
in
stroomgebieden
stroomgebieddistricten,
bekkens
deelbekkens
• bepaalt hoe de watersystemen ingedeeld
integraal waterbeleid beter in de praktijk te
kunnen brengen: de watertoets, oeverzones en
de instrumentenmix verwerving van onroerende
goederen, aankoopplicht en vergoedingsplicht
• reikt een aantal instrumenten aan om het
de doelstellingen en beginselen van
integraal
waterbeleid
vast,
de
multifunctionaliteit van watersystemen wordt
hierin sterk benadrukt
• legt
Het decreet:
De diverse oppervlaktewateren in Vlaanderen
worden
in
de
stroomgebiedbeheerplannen
opgedeeld
in
categorieën
(rivier,
meer,
overgangswater) en per categorie in typen.
Per type zijn richtwaarden voor de kwaliteit van het
oppervlaktewater opgesteld. Daarnaast zijn ook
niet- typespecifieke MKN voor gevaarlijke stoffen.
Inhoud
Juridische randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
JA
JA
Relevant?
Water - Watertoets
Water
verwijzing
mer
Administratieve situering project
De nieuwe eenheid wordt gebouwd op
een verharde ondergrond (beton). De
totale hoeveelheid aan bijkomende
verharde oppervlakte bedraagt 8.870
m 2.
De watertoets heeft als doel mogelijke
schadelijke effecten van plannen,
programma’s en vergunningen op het
watersysteem in een vroeg stadium te
beoordelen en daarover te adviseren.
Algemeen relevant in Vlaanderen.
Nav het ROG-project zijn er 2
bijkomende proces water stromen:
spui
van
het
gesloten
koelwatersysteem, behandeld
in de bestaande WZI TRA;
afvalwater van de NaOHscrubber , behandeld in de
bestaande Zimpro – eenheid
(J95) en verder door de WZI
van TOA
De proceswaterstromen die ontstaan
in de raffinaderij ondergaan een
zuivering in de WZI van TRA (J15) en
worden dan in de Schelde geloosd.
Beknopte toelichting
19
Total Raffinaderij Antwerpen
van
en
de
zijn
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Besluit van 3 mei 1991 betreffende het
afleveren van een vergunning voor de
captatie uit bevaarbare waterlopen,
kanalen en havens (B.S. 19/07/1991)
Decreet
houdende
maatregelen
betreffende het grondwaterbeheer (24
januari 1984)
Verordening nr 1005/2009 van het
Europees Parlement en de Raad van 16
september
2009
betreffende
de
ozonlaag afbrekende stoffen
Het
Uitvoeringsbesluit
Watertoets
(31/10/2006)
aanpassing (01/03/2012)
Juridische randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Deze verordening bevat afbouwschema's en
verboden voor de productie, het op de markt
brengen en het gebruiken van ozonafbrekende
stoffen (art. 4, 5 en 6). Uitzonderingen worden nog
voorzien voor het gebruik van de stoffen als
grondstof (art. 7), technische hulpstof (ar. 8),
essentiële
analytische
en
laboratoriumtoepassingen (art. 10) en kritische
halontoepassingen (art. 13). Daarnaast regelt de
verordening ook de in- en uitvoer van
ozonafbrekende stoffen (art. 15 t.e.m. 21) en bevat
het eisen met betrekking tot emissiebeheersing
(art. 22 en 23).
Dit besluit geeft de bepalingen voor het bekomen
van een vergunning bij de captatie van
oppervlaktewater uit bevaarbare waterlopen,
kanalen en havens
de organisatiestructuur en de planning voor het
integraal waterbeleid.
Het decreet Integraal Waterbeleid is een
kaderdecreet en bevat enkel de grote lijnen voor
het beleid. Uitvoeringsbesluiten maken het beleid
concreet.
De watertoets is een instrument waarmee de
overheid die beslist over een vergunning, een plan
of een programma inschat welke de impact ervan is
op het watersysteem. Het resultaat van de
watertoets
wordt
als
een
waterparagraaf
opgenomen in de vergunning of in de goedkeuring
van het plan of het programma.
Dit decreet omvat de reglementering voor de
bescherming en het gebruik van grondwater
Inhoud
NEEN
NEEN
NEEN
JA
Relevant?
van
-
-
-
Water - Watertoets
verwijzing
mer
Administratieve situering project
Er
wordt
een
extra
gesloten
koelwatersysteem gebouwd voor dit
Niet relevant voor het ROG- project.
Niet relevant voor het ROG- project.
TRA maakt geen gebruik
grondwater voor zijn activiteiten.
Algemeen relevant in Vlaanderen.
De watertoets heeft als doel mogelijke
schadelijke effecten van plannen,
programma’s en vergunningen op het
watersysteem in een vroeg stadium te
beoordelen en daarover te adviseren
Beknopte toelichting
20
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Bosdecreet
(13 juni 1990)
Ramsar-gebieden
(1975)
Vogelrichtlijngebieden (2 april 1997) en
habitatrichtlijngebieden (21 mei 1992)
Beschermde natuurreservaten
Decreet betreffende natuurbehoud en
het natuurlijke milieu, inclusief VENgebieden
en
Speciale
Beschermingszones (SBZ’s)
1997 en latere wijzigingen
Arrest van het Grondwettelijk Hof nr.
143/2006 van 20 september 2006
betreffende het lozen van afvalwater in
een ander oppervlaktewater dan waar
het gecapteerd werd
Juridische randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
Relevant?
januari ’14
Dit arrest geeft aan dat voor het berekenen van de
NEEN
heffing een vermindering van vuilvracht bij het
lozen enkel mag worden berekend wanneer men
loost in hetzelfde oppervlaktewater. In het MER
moet met de principes van dit arrest rekening
worden gehouden
Natuurbeheersrecht
Dit decreet regelt het behoud, de bescherming, het
JA
herstel, de ontwikkeling en het beheer van de
natuur en van het natuurlijke milieu in het Vlaamse
Gewest en de maatschappelijke inpassing van het
natuurbehoud.
Het decreet voorziet o.a. in de afbakening van een
Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). De Europese
wetgeving betreffende het vogelrichtlijngebied en
habitatrichtlijngebied is ook hierin opgenomen.
Waardevolle
natuurgebieden
kunnen
als
JA
natuurreservaat erkend worden.
In het kader van twee Europese Richtlijnen dienen
JA
Lidstaten gebieden af te bakenen die waardevol
zijn voor avifauna of die specifieke habitats
herbergen
Ramsar-gebieden zijn een gevolg van de
NEEN
overeenkomst betreffende watergebieden die van
internationale betekenis zijn, in het bijzonder als
woongebied voor watervogels, vastgelegd te
Ramsar (Iran)
Regelt het behoud, bescherming, aanleg en beheer
NEEN
van bossen en tevens ook de kappingen,
vergunningsvoorwaarden en eventuele
compensaties.
Inhoud
-
-
Fauna en Flora
Fauna en Flora
Fauna en flora
-
verwijzing
mer
Administratieve situering project
In het bosdecreet is een ‘bos’ juridisch
gedefinieerd als zijnde “een grondoppervlakte waarvan de bomen en de
houtachtige
struikvegetaties
het
Op korte afstand van TRA zijn geen
gebieden gelegen die afgebakend zijn
als Ramsargebied. Het dichtstbijzijnde
Ramsar- gebied is gelegen op >5 km.
Binnen een straal van 5 km zijn enkele
natuurgebieden gelegen.
In de directe omgeving van TRA zijn
een
vogelen
een
habitatrichtlijngebied gelegen.
Langs de Schelde bevinden zich thv
TRA zowel een habitat- als een
vogelrichtlijngebied.
Er
wordt
een
extra
gesloten
koelwatersysteem gebouwd voor dit
project, dus geen gebruik van
oppervlaktewater.
project, dus geen gebruik van
oppervlaktewater.
Niet relevant voor het ROG- project.
Beknopte toelichting
21
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Ministerieel besluit van 14 juli 2004 tot
vaststelling van relictzones ten behoeve
van
de
toekenning
van
een
supplementaire
vergoeding
voor
beheerspakketten gericht op kleine
landschapselementen in relictzones en
wijzigingen.
Archeologiedecreet (30 juni 1993,
gewijzigd door decreet 18/05/1999,
28/02/2003, 10/03/2006 en 27/03/2009)
Decreet van 16 april 1996 betreffende
de landschapszorg
De regering stelde een lijst van te beschermen
Monumenten en stads- en dorpsgezichten. De
eigenaars van een beschermd monument, stads- of
dorpsgezicht zijn ertoe gehouden, door de nodige
instandhouding- en onderhoudswerken, het in
goede staat te behouden en het niet te ontsieren,
te beschadigen of te vernielen.
Dit decreet regelt de bescherming van de in het
Vlaamse Gewest gelegen landschappen, de
instandhouding, het herstel en het beheer van
beschermde landschappen, ankerplaatsen en
erfgoedlandschappen en stelt maatregelen vast
voor de bevordering van de algemene
landschapszorg.
Bij sommige gebieden aangeduid als zijnde
relictzones betreffende komen in aanmerking voor
het
sluiten
van
beheersovereenkomsten
betreffende steun voor plattelandsontwikkeling, en
worden tevens als dusdanig vastgesteld.
Beschermde
monumenten,
landschappen, dorpsgezichten
(decreet 3 maart 1976)
januari ’14
Het archeologiedecreet maakt de bepalingen van
het Verdrag van Malta voor Vlaanderen bindend
NEEN
NEEN
JA
JA
Relevant?
Overige voorwaarden
Inhoud
Juridische randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
-
-
Landschap,
bouwkundig erfgoed
en archeologie
Landschap,
bouwkundig erfgoed
en archeologie
verwijzing
mer
Administratieve situering project
Met uitzondering van funderingen,en
graafwerken
voor
nutsleidingen,
kabels, worden geen graafwerken
Niet van toepassing voor TRA
In de omgeving van het projectgebied
zijn een aantal landschappelijke
relictzones
aanwezig
(Brakwaterschorren langs de Schelde)
In de omgeving van het projectgebied
komen
mogelijk
beschermde
monumenten en dorpsgezichten voor.
Aangezien het project volledig binnen
industriegebied gelegen is, is dit
decreet niet van toepassing op het
project.
belangrijkste bestanddeel uitmaken,
waartoe een eigen fauna en flora
behoren en die één of meer functies
vervullen.
Beknopte toelichting
22
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
20 juli 2001 Algemeen reglement op
bescherming van de bevolking van de
werknemers en het leefmilieu tegen het
gevaar van ioniserende stralingen
23 SEPTEMBER 1958. - Koninklijk
besluit houdende algemeen reglement
betreffende het fabriceren, opslaan,
onder zich houden, verkopen, vervoeren
en gebruiken van springstoffen. (+
wijzigingen)
Wet van 15 april 1994 betreffende de
bescherming van de bevolking en van
het leefmilieu tegen de uit ioniserende
stralingen voortspruitende gevaren en
betreffende het Federaal Agentschap
voor nucleaire controle, (+ wijzigingen)
Overige voorwaarden
EG-richtlijn 1999/31/EG betreffende het
storten van afvalstoffen
Grensoverschrijdende wetgeving
Verdrag van Espoo
(25/02/1991)
Juridische randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Deze maatregelen hebben betrekking op de
voorwaarden verbonden aan bet invoeren, het
uitvoeren, het produceren, het vervaardigen, het
bezit, het doorvoeren, het te koop aanbieden, het
verkopen, het afstand doen, het verdelen en het
gebruiken
met
commercieel,
industrieel,wetenschappelijk, medisch of enig ander
oogmerk, van apparaten, installaties of stoffen die
ioniserende stralingen kunnen verspreiden.
Dit reglement bevat maatregelen om werknemers
en het leefmilieu te beschermen tegen ioniserende
stralingen
De EG-richtlijn 1999/31/EG betreffende het storten
van afvalstoffen werd bij besluit van de Vlaamse
Regering van 13 juli 2001 en het besluit BS
30/06/2006 in Vlarem omgezet.
Het fabriceren, opslaan, onder zich houden,
verkopen,
vervoeren
en
gebruiken
van
springstoffen wordt onderworpen aan deze
reglementering.
Het Verdrag van Espoo, vraagt rekening te houden
met de bepaling betreffende grensoverschrijdende
emissies of effecten en grensoverschrijdende
informatie-uitwisseling te voorzien
Inhoud
NEEN
NEEN
NEEN
NEEN
NEEN
Relevant?
-
-
-
-
-
verwijzing
mer
Administratieve situering project
Niet relevant ikv ROG- project.
Nvt
Nvt
Niet van toepassing
Geen grensoverschrijdende effecten.
De afstand tot de Nederlandse grens
bedraagt meer dan 9 km.
uitgevoerd bij de uitbreiding.
Beknopte toelichting
23
Total Raffinaderij Antwerpen
Relevant?
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Milieubeleidsplan MINA -plan 4 (20111015)
januari ’14
Het gemeentelijke of stedelijk ruimtelijk
JA
structuurplan geeft de hoofdlijnen weer
van het ruimtelijk beleid dat de
gemeente/stad wenst te voeren.
Milieubeleidsplanning
Het Vlaams milieubeleidsplan voor de
JA
periode 2011-2015 (MINA 4) werd op 27
mei 2011 definitief goedgekeurd door de
Vlaamse regering
Het
Milieubeleidsplan
bepaalt
de
hoofdlijnen van het milieubeleid dat door
Gemeentelijk of stedelijk Ruimtelijk
Structuurplan Antwerpen (22/12/ 2006)
JA
Het provinciaal ruimtelijk structuurplan
geeft de hoofdlijnen weer van het
ruimtelijk beleid dat de provincie wenst te
voeren.
Ruimtelijke planning
In
het
RSV
worden
de
JA
structuurbepalende
gebieden
in
Vlaanderen aangeduid (economische
knooppunten, groene hoofdstructuur,
enz.). In het plan wordt o.a. aangegeven
in hoeverre de structuurplanning en het
structuurplan bindend, richtinggevend
en/of informatief zijn.
Inhoud
Provinciaal ruimtelijk structuurplan
(10 juli 2001)
Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen
(23/09/1997)
Laatste herziening 17/12/2010
Beleidsmatige randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
Administratieve
van het project
Lucht
Administratieve
van het project
Administratieve
van het project
Administratieve
van het project
situering
situering
situering
situering
Verdere uitwerking in
milieueffectrapport
Administratieve situering project
Algemeen relevant in Vlaanderen
In het milieubeleidsplan worden diverse
reductiedoelstellingen opgenomen (o.a.
voor atmosferische emissies van
fotochemische stoffen, broeikasgassen
en verzurende stoffen).
Wegens het uitzonderlijke belang van
de Antwerpse haven voor
de
economische structuur van Vlaanderen
wordt het gebied in het bindende
gedeelte zelfs omschreven als een
poort. Dit betekent dat voor dit gebied
de verdere ontwikkeling alsmede de
ruimtelijke en functionele integratie en
verwevenheid van havengebonden
activiteiten als industriële, distributie,
opslag- en overslag- en logistieke
activiteiten worden gewaarborgd.
Voor de provincie Antwerpen is de
haven van fundamenteel belang. Ze
vormt een duidelijk zwaartepunt van de
ruimtelijk- economische structuur van
de provincie.
Algemeen relevant voor de stad
Antwerpen
Overeenkomstig het RSV is de site van
TRA gelegen in een gebied voor
economische activiteiten.
Beknopte toelichting
24
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Bestuursakkoord Antwerpen
2007-2012
Provinciaal milieubeleidsplan Antwerpen
(2008-2012)
Beleidsmatige randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Naast bovenstaand akkoord besliste het
college van Burgemeester en Schepenen
op
27/03/2009
bovendien
een
klimaatbeleidsplan op te stellen. Dit
beleidsplan integreert de engagementen
die opgenomen zijn in
⇒ Het lokaal Kyotoplan
het Vlaamse Gewest, en ook door de
provincies
en
gemeenten
in
aangelegenheden
van
gewestelijk
belang, dient te worden gevoerd. Naast
een schets van de context, is in het plan
een evenwaardige plaats toebedeeld aan
de
langetermijndoelstellingen,
de
overheidsinterne engagementen,
de
plandoelstellingen, de milieuthema’s en
tenslotte de maatregelenpakketten.
Naar analogie met het Vlaamse
milieubeleidsplan geeft het provinciaal
milieubeleidsplan aan wat de Dienst
Milieu- en Natuurbehoud op milieu- en
natuurvlak wil bereiken in de periode
2008-2012. Het plan plaatst een aantal
thema’s in de kijker waaraan men extra
aandacht wil besteden, nl
⇒ Ruimte voor water
⇒ Biodiversiteit
⇒ Duurzame
grondstoffen
en
producten
⇒ Klimaatverandering
Het bestuursakkoord omvat naast
allerhande
doelstellingen
ook
doelstellingen met betrekking tot milieu.
Inhoud
NEEN
JA
Relevant?
-
-
Verdere uitwerking in
milieueffectrapport
Administratieve situering project
Binnen het bestuursakkoord Antwerpen
worden geen doelstellingen of acties
gepland
Specifiek naar bedrijven toe worden er
geen
doelstellingen
of
acties
geformuleerd
in
het
provinciaal
milieubeleidsplan.
Beknopte toelichting
25
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Federaal
plan
voor
duurzame
ontwikkeling
2004-2008
2009-2013
Bekkenbeheerplan Benedenschelde
(2008 - 2013)
Beleidsovereenkomst
Natuurlijke
entiteiten (2004-2008) Stad Antwerpen
Beleidsmatige randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Een bekkenbeheerplan heeft tot doel de
beleidsvisie op het integraal waterbeleid
voor een bekken te ontwikkelen en te
beschrijven. Het is een alles omvattend
plan dat alle aspecten en kenmerken van
het bekken bundelt en beschrijft welke
knelpunten en kansen er zich voordoen.
⇒ Het bestuursakkoord 2007-2012
⇒ De Samenwerkingsovereenkomst
inzake milieu en duurzame
ontwikkeling
⇒ Burgemeestersconvenant en de
Europese 20-20-20 doelstellingen
Dit plan heeft als doel een duidelijk
inzicht te geven in de toestand van
natuur en landschap op het grondgebied
van de stad. Het bepaalt ook voor de
beleids- en beheerdoelstellingen voor
een hele resem gebieden. Er is ook een
actieplan aan gekoppeld om de kwaliteit
van natuur en landschap effectief te
behouden en te verbeteren. Het GNOP is
ook sterk richtinggevend bij de opmaak
van het Ruimtelijke Structuurplan van de
stad.
Dit federale plan wil economische,
ecologische en sociale doelstellingen
samen realiseren.
Inhoud
JA
NEEN
JA
Relevant?
-
-
Fauna en Flora
Landschap, Bouwkundig
Erfgoed en Archeologie
Verdere uitwerking in
milieueffectrapport
Administratieve situering project
De restwaterstromen op de site van
TRA worden na zuivering geloosd in de
Schelde.
Dit algemeen plan legt geen specifieke
verplichtingen aan bedrijven op en gaat
verder dan enkel milieuaspecten.
Het GNOP van Antwerpen, opgesteld in
1996, en de beleidsovereenkomst
natuurlijke entiteiten vermelden de
belangrijkste natuurwaarden in
Antwerpen
Beknopte toelichting
26
Total Raffinaderij Antwerpen
CO2-
Vlaams
Toewijzingsplan
emissierechten 2008-2012
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Reductieprogramma gevaarlijke stoffen
(23 oktober 2005)
CO2-
Vlaams
Toewijzingsplan
emissierechten 2005-2007
Benchmarkconvenant
(2002-2012)
Vlaams klimaatbeleidsplan
2002-2005
2006-2012
2013-2020
Nationaal klimaatplan 2002-2012
Beleidsmatige randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
JA
Relevant?
januari ’14
Dit programma kadert de diverse
elementen van het beleid gevaarlijke
Het
Vlaamse
Convenant
Energiebenchmarking werd door de
Regering goedgekeurd op 29 november
2002. Het Benchmarkingconvenant is
opgesteld voor grote energie-intensieve
bedrijven, uit alle industriële sectoren. De
toetreding gebeurt per vestiging. Een
ondergrens van 0,5 PJ per vestiging
wordt gehanteerd. Het convenant loopt
tot 2012.
De Europese richtlijn 2003/87/EG
betreffende de handel in emissierechten
beoogt de invoering van een CO2emissiehandelssysteem op 1 januari
2005. Elk van de deelnemende bedrijven
krijgt
een
hoeveelheid
CO2emissierechten
toegewezen.
Ter
implementatie van deze richtlijn diende
elke lidstaat een nationaal plan op te
stellen waarin de emissierechten die per
bedrijf zullen worden toegewezen,
worden vastgesteld In België werden vier
toewijzingsplannen opgesteld, waaronder
het Vlaamse plan.
JA
JA
JA
Overige voorwaarden
Deze plannen hebben als doel om de
broeikasgasemissies van België en
Vlaanderen in lijn te brengen met de
doelstellingen uit het Kyoto-protocol.
Inhoud
Water
-
Projectomschrijving
Lucht
Verdere uitwerking in
milieueffectrapport
Lucht
Administratieve situering project
Het toewijzingsplan is van toepassing
op de site van TRA.
Het
monitoringsverslag
ikv
het
benchmarkconvenant wordt jaarlijks
opgemaakt en ingediend.
De verbrandingsprocessen van de
installaties bij TRA zorgen voor o.a. de
emissies van CO2.
Beknopte toelichting
27
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Visie document
“De weg naar een
duurzaam
geurbeleid”
(verzie
6.7
september 2008)
+ Advies MINA-raad op 29 april 2009
BREF – documenten
BBT studie
Beleidsmatige randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Op
Europees
niveau
worden
Brefdocumenten
(BAT
reference
documents)
opgesteld.
Deze
documenten geven per industriesector de
best beschikbare technieken aan, alsook
de emissieniveaus (naar lucht, water,
geluid, ...) die gepaard gaan met deze
best beschikbare technieken.
geeft een overzicht van de context,
beleidshiaten, recente realisaties en
denkpistes voor aanpassing of aanvulling
die in het kader van het geurbeleid door
de afdeling Algemeen Milieu- en
Natuurbeleid werden geïdentificeerd of
stoffen in het oppervlaktewater op
Vlaams niveau. Het geeft aan welke
(bestaande) principes en instrumenten
dienen uitgebouwd of ingezet te worden
en op welke manier dit hoort te gebeuren.
VMM is aangesteld als verantwoordelijke
administratie voor de voorbereiding van
het ontwerp en opvolging ervan. VMM is
ook veranwoordelijk voor de uitbouw en
het
beheer
van
het
oppervlaktewatermeetnet
inzake
gevaarlijke stoffen.
VITO stelt BBT-studies op voor
verschillende industriesectoren. Deze
studies geven de best beschikbare
technieken
aan,
alsook
de
emissieniveaus (naar lucht, water, geluid,
...) die gepaard gaan met deze best
beschikbare technieken.
Inhoud
JA
JA
JA
Relevant?
Lucht
BREF – documenten
BBT- studies
Verdere uitwerking in
milieueffectrapport
Administratieve situering project
Er werden de afgelopen jaren geen
formele geurklachten genoteerd tgv de
activiteiten van TRA
Voor TRA zijn volgende BREF’s van
toepassing:
• Emissies uit opslag (juli 2006)
• Cooling Systems (December 2001)
• Energy efficiency (februari 2009)
• Raffinaderijen
Voor TRA zijn volgende BBT’s van
toepassing:
•
Stookinstallaties en stationaire
motoren (mei 2002);
•
Bepaling en behandeling van
afvalwater
van
raffinaderijen
(4/2008 ) VITO
Beknopte toelichting
28
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Beleidsmatige randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
werden aangegeven door de betrokken
overheidsinstanties. Het document werd
voorgelegd aan Serv en Mina- raad.
Inhoud
Relevant?
Beknopte toelichting
Administratieve situering project
Verdere uitwerking in
milieueffectrapport
29
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
1.3
Total Raffinaderij Antwerpen
Administratieve voorgeschiedenis
1.3.1 Algemeen
1949
De raffinaderij werd onder de naam Société Industrielle Belge de Pétrole N.V. in 1949 opgericht door
Petrofina N.V. en The British Petroleum Company Ltd. als gelijke partners.
1988
Begin 1988 werd het aandeel van The British Petroleum Company Ltd. overgenomen door de andere
partner zodat de raffinaderij een 100 % Petrofina dochtermaatschappij werd onder de naam Fina
Raffinaderij Antwerpen N.V.
1995
In 1995 werd de operatie van het Kamion Vulcenter (KVC) overgedragen aan de oliedistributiemaatschappij Fina Belgium N.V., nu hernoemd tot TotalFina Belgium N.V.
1999
In juni 1999 fusioneerde Petrofina met Total, waardoor een nieuwe oliegroep ontstond : TotalFina.
2000
In maart 2000 fusioneerde Elf met TotalFina, waardoor de nieuwe groep TotalFinaElf ontstond. Fina
Raffinaderij Antwerpen N.V. maakt heden deel uit van deze groep.
Gestart met klassieke scheidingseenheden werd de raffinaderij in de loop der jaren uitgebreid met
diverse opwerkingsinstallaties om ruwe aardolie van uiteenlopende herkomst te kunnen omzetten tot
reële marktproducten met een wisselende vraag. De raffinaderij baat tevens naftakraker 3
(ethyleenproductie) uit. Deze is gelegen op het bedrijfsterrein van TRA, maar eigendom van TOA N.V.
Begin 2000 werd de zgn. cogeneratie-eenheid (STEG) operationeel. Deze cogeneratie installatie is
eigendom van CV CPTE en de uitbating wordt verzekerd door TRA.
2003
Sinds 2003 is de naam van de groep veranderd in Total.
1.3.2 Vergunningsverplichtingen
TRA beschikt over een basismilieuvergunning en diverse bijkomende vergunningen en meldingen die
na de basisvergunning bekomen werden. Deze vergunningen verstrijken op 10 juli 2022. Daarnaast
beschikt TRA over diverse stedenbouwkundige vergunningen en vergunningen voor het gebruik van
isotopenbronnen. Het overzicht van deze vergunningen wordt weergegeven in onderstaande tabellen.
(Tabel 1.3, Tabel 1.4 en Tabel 1.5).
De milieu- en bouwvergunningsprocedures voor het OPTARA project zijn lopende.
Tabel 1.6 geeft de vergunningssituatie weer vóór en na de uitvoering van het OPTARA- project.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
30
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
MLVER/04-155/MV/AG
januari ’14
MLVER/04-107/BV/AG
MLVER/04-93/MV-JOVA/LH
melding
melding
melding
MLVER/03-224/BV/AG
melding
vergunningsaanvraag voor een broeikasgasinrichting
MLVER/04-79/MV-JOVA/LH
melding
MLVER/05-135/es/lh
6/jun/07
20/jan/05
10/jun/05
14/feb/05
26/nov/04
27/sep/04
08-mrt-04
17/sep/04
20/feb/04
3/feb/04
25/jun/04
16/feb/04
10/dec/03
8/apr/04
5/jun/03
26/feb/03
1/jul/03
10/jul/02
datum
31
Total Raffinaderij Antwerpen
Administratieve situering project
AMV/A/05/822
MLVER/04-148/MV-ES/LH
MLVER/05-40/ES/ig
MLVER/03-206/MV/AG
MLVER/03-190/MV/AG
melding
melding
melding
MLVER/04-47/MV/gm
melding
melding
melding
MLVER/03-219/GVDA/AG
melding
MTBE naar ETBE conversie op eenheid 36
Verminderen van CCR dioxines uitstoot en draining Tanks 31&32
MLVER/03-158/GVDA/bd
MLVER/04-14/MV/AG
MLVER/03-62/MV
melding
melding
melding
2/MV/MLVER/0200000224/bv/lydr
melding
Elektrostatische filters, ( ESP ) voor de CO boilers eenheid 33 en 75
Schakelkamer K-3110 voor eenheid 31, FCCU1, Katalytische
Kraakeenheid 1en transformatoren voor eenheden 31 32 33 35 53
Clean diesel project, HDS3 revamp en vervangen 3 trafo's OS7, najaar
2004
Luchtcompressor met luchtdrogers voor Clean Gasoline Project op zone
3, voedingspompen voor Clean Gasoline Project
Ingeterpte, bovengrondse LPG opslag van 3500m³ waterinhoud.
Katalytische ontzwavelingseenheid, HDS4, verhoging van doorzet tot
4500 ton/dag of 234 m³/h
Rubriekswijziging van afvalwater behandelingstanks TK91 TK92 TK93
TK94 TK97 TK98 TK99
Kero Merox eenheid , eenheid 35 , revamp jaar 2004, van 3300 naar
4500 t/dag
CDU4 Revamp , voorjaar 2005
Schakelkamer K6410 met 2 transformatoren TR07J64N-A en B, elk 2.5
MVA, en afbraak oude transformatoren
FCCU2 & ALKY revamp, voorjaar 2005
MLAV1/03-62/MV/BV/fs
milieuvergunning
Clean Gasoline Project, " Prime G+ Gasoline Desulfirisation unit ", fase1
+ 2 ( ISBL, OSBL , termination room , onderstation ).
Hydrogen recovery ( PSA II ) project:
Uitbreiding capaciteit PSA-eenheid (82)
Productopslag in F-2611 en verdeling voor (gekleurde) gasolie, op de
afvalstoffenverzamelplaats L-2604, voor de voorbevoorrading van
rollend materiaal
2/MV/MLAV1/0200000022/mv/lydr
referentie
milieuvergunning
type
Basisvergunning van de raffinaderij
omschrijving
Tabel 1.3: Overzicht van de milieuvergunningen en meldingen voor de raffinaderij
Mer Uitbreiding ROG-project
omschrijving
lozingsvergunning
Wijziging exploitatievoorwaarden PAK’s en fenolen*
Omschrijving
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Contractorswerven shut down, met een min of meer definitief karakter , vergunning 2007
SGS Belgium NV
D2069 4/3
intern
dossiernr
24/apr/09
vergunning
Datum
In aanvraag
In aanvraag
26/07/13
16/10/13
25/jun/12
15/dec/11
5/jun/12
22/apr/11
27/okt/11
12/apr/07
10/apr/07
9/feb/06
12/nov/08
18/jun/10
4/jun/10
18/jun/10
23/dec/10
12/apr/07
datum
32
Total Raffinaderij Antwerpen
Administratieve situering project
Referentie
HV/2007/B/0167
MLWV-2013-0036
Tabel 1.4: Overzicht van de stedenbouwkundige vergunningen voor de raffinaderij
*PMVC op 17 december 2013, Besluit BD op 8 januari 2014.
melding
Optara logistics milieu
MLVER-2012-0094
MLAV1-2013-0112
MLAV1-2013-0303
MLAV1/11-231/PISA/fs
MLVER-2012-44
milieuvergunning
melding
milieuvergunning
milieuvergunning
MLAN3-2011-0013/DEJA/gvda
MLWV-2011-0001
melding
lozingsvergunning
MLWV-2012-0003
MLVER/06-102/ES-mb
MLWV/06-66/DVW
AMV/000003290/1071
MLAV1/08-219
MLVER/10-33/JDN
MLVER/10-23
MLVER/10-31/JDN
MLVER/10-67/JDN/AG
melding
melding
lozingsvergunning
milieuvergunning
milieuvergunning
milieuvergunning
melding
melding
lozingsvergunning
MLVER/06-101/ES/fs
referentie
melding
type
Exploitatievoorwaarden volgens artikel 45 van titel I van het Vlarem voor
pyreen
Oprichting elektrisch onderstation K1828
Optara project
Substation 10 Modernization Project, Schakelkamer K2795 met 2
transformatoren en afbraak 9 oude transformatoren
CDU3 , eenheid 53, revamp (energysavings)
wijziging lozingsnormen voor sulfaat en seleen
Wijziging lozingsnormen voor nitriet en totaal PAK’s
sox project + PTU + laadarm
Tank 586 als backup voor tank 591/tank 592
alumina treaters en rapid acid dump system
verhoging doorvoer FCCU1, Kero Merox en HDS3
Tank94, nieuwe verticale separator E61,import blend biodiesel in TRA
diesel pool
Plaatsen van tijdelijke transfo 400kVA
Exploitatievoorwaarden volgens artikel 45 van titel I van het Vlarem voor
barium
Aanpassing capaciteit stookinstallaties
HDS4 revamp
Mer Uitbreiding ROG-project
omheining in en rond de raffinaderij
deluge kleppenhuisjes K3111
vernieuwen van gevelopeningen in bestaand badhuis
coalescer J36
parkeerplaatsen + containers offsites francis weyn
heating oil optimisation
maken van fietspad aan poort 2 en aanpassen hekwerk
nieuw isotopengebouw
Verplaatsen bordes vanuit H95401 naar L97301
brug H
brug KVC
Logistics debottlenecking and safety project - fase 3 (black slop)
alumina treaters
ETBE debottlenecking
tank 80
H2S scavenger skid
Brandweerkazerne K2607: technisch lokaal en omgevingswerken
AOV panelen met beschermmuur
Vac GO Fuel via second stage fuel blender
badhuis ombouwen naar atelier en kantoren
afbraak 3 boogloodsen K2667, K2668 en K2669
Upgrade O2 network
Coke-Catcher
Heat Integration FCC/VDU
Baan 9, maken van 3 opstelplaatsen
D2069 7/3
D2099
D2106
D2107
D2114
D2118
D2119
D2120
D2121
D2122
D2123
D2125
D2126
D2128
D2129
D2131
D2136
D2137
D2138
D2143
D2144
D2146
D2148
D2151
D2152
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Contractorswerven shut down, met een min of meer definitief karakter , vergunning 2007
D2069 6/3
SGS Belgium NV
Contractorswerven shut down, met een min of meer definitief karakter , vergunning 2007
Omschrijving
D2069 5/3
intern
dossiernr
Mer Uitbreiding ROG-project
HVN/B/20104524
HVN/B/2010.3709
HVN/B/2010.2899
HVN/B/20106234
HVN/B/20102724
24/sep/10
3/sep/10
16/jul/10
17/dec/10
2/jul/10
12/mei/10
12/feb/10
5/feb/10
29/dec/09
8/okt/10
26/feb/10
21/mei/10
2/apr/10
19-mrt-10
14/jan/11
2/apr/10
29/dec/09
7/mei/10
16/apr/10
22/jan/10
12/jun/09
7/mei/10
2/apr/10
29/apr/09
24/apr/09
24/apr/09
24/apr/09
vergunning
Datum
Administratieve situering project
HVN/2009/B/0118 - 20101408
HVN/2009/B/0201-20095820
HVN/2009/B/0199
HVN/2009/B/0181
HVN/B/2010.4710
HVN/2009/B/0204-20096078
HVN/B/20101716
HVN/B/2010181
HVN/B/2010114
HVN/B/20106230
HVN/B/2010182
HVN/2009/B/0180-20095198
HVN/B/20101240
HVN/B/2010785
HVN/2009/B/0192-20095555
HVN/2009/B/0082-20091700
HVN/B/2010.1239
HVN/B/2010184
HVN/2009/B/0120-20093299
HV/2007/B/0167
HV/2007/B/0167
HV/2007/B/0167
Referentie
33
Total Raffinaderij Antwerpen
inplanting analyser shelter K2313 + aanleg loopbrug
Oprichting nieuwe zendmast aan de brandweerkazerne K2607
Oprichting elektrisch onderstation K1829
Oprichting elektrisch onderstation K1828
oprichting fietsenstalling K26705
D2188
D2189
D2190
D2191
D2195
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
aanpassen meerpaal Marshalldok thv kaai 471D
SGS Belgium NV
Hoogspanningsgebouw K1827
D2187
20131248
In aanvraag
HVN/B/20127763
HVN/B/20131249
HVN/B/20126941
HVN/B/20127307
HVN/B/20126160
HVN/B/20125700
HVN/B/20125530
HVN/B/20126147
HVN/B/20123337
HVN/B/20126931
HVN/B/20115921
D2186
Verhogen reactor DC31101
D2177
HVN/B/20115916
Vernieuwen loods instrumentatie K26114 en afdaken nabij instrumentatie gebouw
Slopen 3 boogloodsen (K-2670, K2672 en K-2684)
D2176
HVN/B/20112842
HVN/B/2011.5309
D2185
laadarm (L1296) lekbak, debietmeting (OFE1296) en onderhoudsplatformen
D2175
Ademlucht systeem eenheid 69
Nieuwe loods K26671
D2172
HVN/B/20111879
D2184
Warmtewisselaar C92617 en buisondersteuningen
D2171
HVN/B/20111684
Gebouw NC3 voor operators met kleine opslagplaatsen
Kleppenhuis K5311
D2170
HVN/B/20111683
HVN/B/2011.873
Instrumentatiegebouw K2608 (vervangen stalen gedeelte)
Baan 9, maken van opstelplaatsen
D2169
D2183
Recruteringspaneel aan administratief gebouw
D2168
HVN/B/2011.870
D2182
Project TOC analyser op J15
D2162
HVN/B/2010.6616
D2181
New fire monitor with foam on kade 461
D2158
HVN/B/2011810
HVN/B/2010.5262
3 nieuwe loodsen K26673, K26674 en K26675
Elektrisch onderstation 7: laagspannings uitbreiding
D2156
het plaatsen van een nieuwe loods K26676 met bijhorende verhardingen op het contractorpark
werf noord in zone 93
20122258
J36 Upgrade of Western flare
D2155
HVN/B/20104523
24/mei/13
15/feb/13
31/mei/13
8/jan/13
25/jan/13
23/nov/12
12/okt/12
26/okt/12
7/dec/12
6/jul/12
18/jun/12
8/jan/13
20/jan/12
13/jan/12
29/dec/11
5/aug/11
23/jun/11
1/jun/11
1/jun/11
13/mei/11
29/apr/11
21/jan/11
15/apr/11
15/nov/10
24/sep/10
vergunning
Datum
34
Total Raffinaderij Antwerpen
Administratieve situering project
Referentie
D2178
Badhuiscontainers aan technische gebouw (poort 2)
Omschrijving
D2153
intern
dossiernr
Mer Uitbreiding ROG-project
Oprichting technische installaties en gebouwen voor het OPTARA-project
Logistics OPTARA-project
D2201
D2204
Actualiseren isotopenbronnen vergunning
Actualiseren isotopenbronnen vergunning
Actualiseren isotopenbronnen vergunning
Actualiseren isotopenbronnen vergunning
D2050
D2105
D2167
D2179
D2193
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
isotopenbron
meldingen aan FANC Globale vergunning voor ioniserende bronnen en RX
bronnen op de Raffinaderij.
D2017
SGS Belgium NV
isotopenbron
Globale vergunning voor ioniserende bronnen en RX bronnen op de
Raffinaderij.
isotopenbron
isotopenbron
isotopenbron
isotopenbron
isotopenbron
Ioniserende en RX bronnen , eenheid 61 , 73 , 19 blending , Labo K-2602.
D2004
Type
Omschrijving
intern
Dossiernr
In aanvraag
In aanvraag
In aanvraag
Referentie
10/dec/04
23/sep/02
Datum
vergunning
vergunning
Datum
Administratieve situering project
2012
2011
31/dec/10
35
Total Raffinaderij Antwerpen
Exploitatie nummer 494 FANC-4125/BE-494C/1 3-1/FVW-02/04/3/UN494/591
13/jul/06
Exploitatie nummer 494 3-1/FVW02/04/3/UN494/591
-
Referentie
Tabel 1.5: Overzicht van de vergunningen voor isotopenbronnen van de raffinaderij
Oprichting elektrisch onderstation K1833
Omschrijving
D2199
intern
dossiernr
Mer Uitbreiding ROG-project
3.2
Afvalwaterzuiveringsinstallaties, met inbegrip van het lozen van het effluentwater en het ontwateren
van de bijhorende slibproductie :
Voor de behandeling van bedrijfsafvalwater dat één of meer van de in bijlage 2C bij titel I van Vlarem
I bedoelde gevaarlijke stoffen bevat …..
Afvalwater en koelwater
Afvalwaterzuiveringsinstallaties, met inbegrip van het lozen van het effluentwater en het ontwateren
van de bijhorende slibproductie :
Voor de behandeling van bedrijfsafvalwater dat één of meer van de in bijlage 2C bij titel I van Vlarem
I bedoelde gevaarlijke stoffen bevat …
Chemicaliën (zie ook rubrieken 17 en 20.4)
3.6.3.3
7.3.2
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
100 kVA tot en met 1.000 kVA
januari ’14
Transformatoren (gebruik van ) met een individueel nominaal vermogen van :
12.2.1
Totaal : 41987
Totaal : 191339
Elektriciteitsproduktie niet in rubrieken 20.1.5, 20.1.6 en 43,2 bedoelde inrichtingen voor
elektriciteitsproduktie, uitgezonderd de aspecten die betrekking hebben op de kernbrandstofcyclus,
met een geïnstalleerd totaal elektrisch vermogen van meer dan 10000 kW
Elektriciteit
12.1.2
45767 kVA
192089 kW
idem
Idem
Idem
Idem
Idem
Idem
Administratieve situering project
kVA
kW
ton/dag
m3
m³/u
Totaal : 2000
Totaal : 2200
liter
m³/u
m³/u
Totaal : 54310800
Totaal : 30800
Totaal : 0
m³
OPTARA- project
vergunningstoestand
Totaal : 2655735
Vergunningstoestand
na
36
Total Raffinaderij Antwerpen
Huidige
Petrochemische installaties of vervolgfabrieken ten behoeven van het kraken of vergassen van nafta,
gasolie, L.P.G. of andere aardoliefracties, alsmede daarvan afgeleide organische chemie, die niet
elders is ingedeeld met een verwerkingscapaciteit van 500.000 ton per jaar of meer.
Totaal : 7000
Elektriciteit
CHEMICALIËN :
Afvalwater en koelwater
3.6.3.2
Van meer dan 100 m³/u
Het lozen van koelwater, met een debiet :
Afvalwater en koelwater
Het lozen van niet in de rubrieken 3.3 en 3.6 begrepen huishoudelijk afvalwater.
Installaties voor de opslag van aardolie, petrochemische of chemische producten met een capaciteit
van 200.000 ton of meer. Zie ook rubriek 17.
Afvalwater en koelwater
3.5.3
Aardolie of aardolieproducten
omschrijving
1.4
Rubriek
Tabel 1.6: Vergunningstoestand vóór en na OPTARA- project
Mer Uitbreiding ROG-project
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Andere dan onder 16.3.1 en 16.9.c ingedeelde inrichtingen met een geïnstalleerde totale drijfkracht
van :
Meer dan 200 kW
Inrichtingen voor het fysisch behandelen van gassen (samenpersen - ontspannen)
Gassen
Koelinstallaties voor het bewaren van producten, luchtcompressoren en air-conditioning installaties,
met een totale geïnstalleerde drijfkracht van :
Meer dan 200 kW
Totaal : 129487
Totaal : 12619
16.3.1.2
16.3.2.3
Totaal : 2300
Inrichtingen voor het niet-huishoudelijk scheiden, langs fysische weg van gassen, cokesgas
uitgezonderd.
Gassen
16.2
Inrichtingen voor het fysisch behandelen van gassen (samenpersen - ontspannen)
Totaal : 1
Werkplaatsen voor het herstellen van motorvoertuigen (met inbegrip van
carrosseriewerkzaamheden) andere dan bedoeld in rubriek 15.3
Gassen
Totaal : 670
Totaal : 2033
Totaal : 2638557
Totaal : 559850
Idem
12729 kW
idem
Idem
idem
2072 kW
3282757 V x Ah
963850 kVA
Administratieve situering project
kW
kW
ton/dag
-
voertuigen
Auto
kW
V x Ah
kVA
OPTARA- project
vergunningstoestand
Garages, parkeerplaatsen en herstellingswerkplaatsen voor motorvoertuigen
Meer dan 25 autovoertuigen en/of aanhangwagens, andere dan personenwagens.
Al dan niet overdekte ruimte waarin gestald worden :
Vaste inrichtingen voor het laden van accumulatoren door middel van toestellen met een
geïnstalleerd totaal vermogen van meer dan 10 kW
Garages, parkeerplaatsen en herstellingswerkplaatsen voor motorvoertuigen
Accumulatoren (gebruik van)
Vast opgestelde batterijen waarvan het produkt van het vermogen, uitgedrukt in Ah, met de
klemspanning, uitgedrukt in V, meer bedraagt dan 10.000
Elektriciteit
Accumulatoren (gebruik van)
Elektriciteit
Meer dan 1.000 kVA
Transformatoren (gebruik van ) met een individueel nominaal vermogen van :
Elektriciteit
omschrijving
Vergunningstoestand
na
37
Total Raffinaderij Antwerpen
Huidige
15.2
15.1.2
12.3.2
12.3.1
12.2.2
Rubriek
Mer Uitbreiding ROG-project
16.4.2
Opslagplaatsen voor vloeistoffen met een ontvlammingspunt hoger dan 55°C maar dat 100 °C niet
overtreft met een totaal inhoudsvermogen van meer dan 500000 l.
Niet onder 17.2 en 17.4 vallende inrichtingen of opslagplaatsen voor gevaarlijke producten
17.3.6.3
17.3.7.3
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Opslagplaatsen voor vloeistoffen met een ontvlammingspunt meer dan 100 °C met een totaal
Opslagplaatsen voor oxiderende, schadelijke, corrosieve en irriterende stoffen met een totaal
inhoudsvermogen van meer dan 50000 kg.
Niet onder 17.2 en 17.4 vallende inrichtingen of opslagplaatsen voor gevaarlijke producten
17.3.3.3
17.2.2
Inrichtingen voor de opslag voor zeer giftige, giftige en ontplofbare stoffen met een opslagcapaciteit
van meer dan 1 ton.
Niet onder 17.2 en 17.4 vallende inrichtingen of opslagplaatsen voor gevaarlijke producten
16.8.3
17.3.2.3
Opslagplaatsen voor samengeperste, vloeibaar gemaakte of in oplossing gehouden gassen in
verplaatsbare recipiënten met uitzondering van deze bedoeld onder rubriek 48 met een gezamelijk
waterinhoudsvermogen van meer dan 10.000 liter.
Gassen
Opslagplaatsen voor samengeperste, vloeibaar gemaakte of in oplossing gehouden gassen, in vaste
reservoirs, uitgezonderd deze van drukvaten deeluitmakend van compressoren en uitgezonderd
buffervaten met een gezamenlijk waterinhoudsvermogen van meer dan 10000 liter.
Industriële activiteiten en opslagplaatsen met risico’s van zware ongevallen. VR plichtige inrichting
waar gevaarlijke producten in hoeveelheden gelijk aan of groter dan de in de bijlage 6, delen 1 en 2,
kolom 3 gevoegd bij titel I van het Vlarem vermelde hoeveelheden aanwezig zijn.
Niet onder 17.2 en 17.4 vallende inrichtingen of opslagplaatsen voor gevaarlijke producten
Gassen
Ontspanningsstations voor gassen, met een maximum debiet van meer dan 20.000 m3/u
Gassen
16.7.3
16.5
Inrichtingen voor het niet-huishoudelijk vullen van verplaatsbare recipiënten, met inbegrip van de
LPG-stations met :
Samengeperste, vloeibaar gemaakte of in oplossing gehouden giftige, ontplofbare of ontvlambare
gassen
Gassen
Inrichtingen voor het niet-huishoudelijk vullen van verplaatsbare recipiënten, met inbegrip van de
LPG-stations met :
Andere dan onder 1 vermelde gassen
Gassen
omschrijving
16.4.1
Rubriek
Mer Uitbreiding ROG-project
kg
l
kg
l
Totaal : 3267107
Totaal : 2959850
Totaal : 216757
Totaal : 661283
Idem
Idem
Idem
Idem
Idem
Idem
Idem
302700 m³/u
idem
idem
Administratieve situering project
liter
l
Totaal : 35318
Totaal : 601720
ton/jaar
kg
Totaal : 101273
liter
Totaal : 2621789952
Totaal : 20500000
liter
liter
m³/u
Nm³/u
Totaal : 33909500
Totaal : 35304
Totaal : 100000
Totaal : 60
-
OPTARA- project
vergunningstoestand
Totaal : 0
Vergunningstoestand
na
Huidige
38
Total Raffinaderij Antwerpen
Laboratoria die enige biologische of scheikundige, minerale of organische bedrijvigheid uitoefenen
met het oog op opzoekingen, proeven, analyses, toepassing of ontwikkeling van producten,
kwaliteitscontrole op producten,of met een didactisch doel, die door hun afvalwater een hoeveelheid
gevaarlijke stoffen lozen per maand en per stof die opgenomen is in lijst I van bijlage 2C tot en met 1
kg.
Metalen (zie ook rubriek 20.2)
29.5.2.3
Totaal : 457
Totaal : 1
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Idem
Idem
Administratieve situering project
kW
kW
Idem
idem
20 500 000 ton/jaar
Idem
Idem
840469,56 kW
kg
kW
station
Idem
806483,56 kW
Totaal :
Totaal : 21
Totaal : 2
ton
OPTARA- project
vergunningstoestand
Totaal : 0
Vergunningstoestand
na
39
Total Raffinaderij Antwerpen
Huidige
Inrichtingen voor het thermisch behandelen van metalen of voorwerpen uit metaal met een thermisch
vermogen van :
Totaal : 75
Metalen of voorwerpen uit metaal (bewerking of behandeling van)
Smederijen, andere dan deze bedoeld in rubriek 29.5.1, en inrichtingen voor het mechanisch
behandelen van metalen en het vervaardigen van voorwerpen uit metaal met een geïnstalleerde
totale drijfkracht van meer dan 200 kW
Metalen (zie ook rubriek 20.2)
SGS Belgium NV
29.5.3.2
Laboratoria (al dan niet geïntegreerd in een elders ingedeelde inrichting)
24.1.1
Metalen of voorwerpen uit metaal (bewerking of behandeling van)
Industriële inrichtingen die behoren tot de volgende categorieën, vallend onder de toepassing van de
EG-richtlijn 84/360/EEG van 28 juni 1984 betreffende de bestrijding van door industriële inrichtingen
veroorzaakte luchtverontreiniging
Raffinaderij van ruwe aardolie
Inrichtingen voor het mechanisch behandelen en het vervaardigen van artikelen uit hout e.d. met een
geïnstalleerde totale drijfkracht van :
Meer dan 10 kW tot en
Hout (hout, houtschors, riet, vlas (houtachtig gedeelte), stro of gelijksoortige producten)
Brandstofverdeelinstallaties voor motorvoertuigen.
Niet onder 17.2 en 17.4 vallende inrichtingen of opslagplaatsen voor gevaarlijke producten
Opslagplaatsen voor milieugevaarlijke stoffen met een opslagcapaciteit van meer dan 100 ton.
Niet onder 17.2 en 17.4 vallende inrichtingen of opslagplaatsen voor gevaarlijke producten
inhoudsvermogen van meer dan 5000000 l.
omschrijving
20.1.2
19.3.2
17.3.9.3
17.3.8.3
Rubriek
Mer Uitbreiding ROG-project
Meer dan 10 kW tot en met 200 kW
Stoomtoestellen en warm watertoestellen (vastgeplaatste)
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Industriële installaties voor de productie van warm water met een totaal vermogen (het vermogen van
de brander valt onder rubriek 43) van :
1 tot en met 50 MW
Stoomtoestellen en warm watertoestellen (vastgeplaatste)
Overige stoomtoestellen, stoommachines (zuigermachines, turbines) met een totaal vermogen (het
vermogen van de brander valt onder rubriek 43) van :
Meer dan 100 MW
Stoomtoestellen en warm watertoestellen (vastgeplaatste)
Warmtewisselaars, andere dan deze vermeld onder rubriek 39.2 en deze voor op een
stoomdistributienet aangesloten woningen, met een waterinhoud van de secundaire ruimte van :
Meer dan 5000 liter
Stoomtoestellen en warm watertoestellen (vastgeplaatste)
Stoomvaten, met inbegrip van warmtewisselaars waarvan de primaire ruimte als stoomvat wordt
beschouwd, met een waterinhoud van :
Meer dan 5.000 liter
Stoomtoestellen en warm watertoestellen (vastgeplaatste)
Meer dan 5.000 liter
Stoomgeneratoren, andere dan lagedruk stoomgeneratoren, met een waterinhoud van :
Stoomtoestellen en warm watertoestellen (vastgeplaatste)
Meer dan 500 kW
Andere organische oplosmiddelen met een totaal inhoudsvermogen van de baden en de spoelbaden
van meer dan 300 l tot en met 5000 l.
Motoren met inwendige verbranding (voor machines met elektrische productie, voor het gedeelte
elektrische productie zie rubriek 12.1)
Vast opgestelde motoren met een nominaal vermogen van :
Ontvetten van metalen of voorwerpen uit metaal door middel van :
SGS Belgium NV
39.7.2
39.6.1
39.5.2
39.4.2
39.2.2
39.1.3
31.1.3 (
voorheen
rubriek
31.1.2 )
omschrijving
Metalen of voorwerpen uit metaal (bewerking of behandeling van)
29.5.7.b.2 Metalen (zie ook rubriek 20.2)
Rubriek
Mer Uitbreiding ROG-project
kW
Totaal : 14045
Idem
Idem
162337 kW
1169785 liter
8069937 liter
627940 liter
137335 kW
Idem
Administratieve situering project
kW
kW
liter
liter
liter
kW
Totaal : 1049
Totaal : 162322
Totaal : 1168285
Totaal : 8004837
Totaal : 567940
Totaal : 137210
liter
OPTARA- project
vergunningstoestand
Totaal : 4000
Vergunningstoestand
na
Huidige
40
Total Raffinaderij Antwerpen
Stookinstallaties met meer dan 50 MW vrijgekomen warmte
Verbrandingsinstallaties (inclusief motoren) met een totaal thermisch ingangsvermogen van meer
dan 20 MW, met uitzondering vaninstallaties voor het verbranden van gevaarlijke stoffen of
stadsafval.
Er kan overlapping zijn met rubriek 31.1, 43.1, 43.2 en 43.3
Bronbemaling voor bouwkundige werken of openbare nutsvoorzieningen
Bronbemaling voor gebouwen of bedrijfsterreinen
43.3
43.4
53.2.2
53.5
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Verbrandingsinrichtinge met electriciteitsproductie.
43.2.2
SGS Belgium NV
Verbrandingsinrichtingen zonder electriciteitsproductie
Industriële installaties voor het transport van stoom of warm water (uitgezonderd de
transportleidingen) met een totaal vermogen van :
Meer dan 200 kW
omschrijving
43.1.3
Rubriek
Mer Uitbreiding ROG-project
idem
idem
2878169 kW
Idem
Idem
2405.89 MW
Administratieve situering project
m³/u
Totaal : 40
m³/u
Totaal : 40
kW
kW
Totaal : 4
Totaal : 4
kw
2754649
Totaal :
2392600
kW
kW
Totaal : 449400
Totaal :
MW
OPTARA- project
vergunningstoestand
Totaal : 2301.4
Vergunningstoestand
na
Huidige
41
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
1.3.2.1.
Total Raffinaderij Antwerpen
Bijzondere voorwaarden opgenomen in de milieuvergunning(en)
De relevante huidige bijzondere voorwaarden voor de raffinaderij worden weergegeven in
onderstaande tabel. Specifiek voor het ROG- project is zowel een stedenbouwkundige vergunning als
een update van de milieuvergunning, een omgevingsveiligheidsrapport en een MER vereist.
Tabel 1.7: Relevante bijzondere voorwaarden van toepassing voor TRA
Installatie
Bijzondere voorwaarde
Voldaan
Naftakraakinstallaties:
Ok
1. Bij de ontkoling van de kraakovens worden maatregelen
voorzien om de stofemissies te beperken door middel van een
tweetrapscycloonafscheider. De stofvormige emissies mogen
een massaconcentratie van 50 mg/Nm³ niet overschrijden.
2. Alle pompen voor ethyleen, propyleen, LPG en
kraakbenzine moeten voorzien zijn van dubbele afdichtingen.
De ontluchting van de afdichtingen moet naar de fakkel worden
afgeleid. De compressoren moeten voorzien zijn van een
mechanische afdichting met extern speroliecircuit. Eventueel
kunnen deze toestellen / installaties worden vervangen door
gelijkwaardige of betere systemen.
Immissiemeetposten
Ingevolge de overeenkomst betreffende immissiemeetstations
in de omgeving van petroleumraffinaderijen tussen het Vlaamse
Gewest en de petroleumraffinaderijen alsmede de bepalingen
van het Koninklijk Besluit van 8/8/1975 betreffende het
voorkomen van luchtverontreiniging door zwaveloxiden en
stofdeeltjes van de industriële verbrandingsinstallaties, dienen
ter bewaking van de petroleumraffinaderijen in het Antwerpse
havengebied vijf automatische meetposten voor het meten van
de SO2- en de NOx- immissies in de omgevingslucht bij de
grond door en op kosten van de exploitant in stand gehouden,
geëxploiteerd en onderhouden .
Aromateneenheid
Om de 16 maanden moet een immissiemeetcampagne voor
benzeen worden uitgevoerd om het immissieniveau rond de
betrokken productie- en opslaginrichtingen te meten en te
evalueren. De resultaten en de evaluatie ervan moeten aan de
afdeling milieu inspectie en de bestendige deputatie worden
voorgelegd binnen de 3 maanden na de respectievelijke
meetcampagne.
Dampherwinningseenheid De uitlaatconcentratie van de dampherwinningseenheid
bedraagt 35 g/Nm³ voor VOS
Geluid
Binnen de 18 maanden na het verlenen van de vergunning
moet een volledig akoestisch onderzoek uitgevoerd worden
door een erkend deskundige om na te gaan of alle installaties
voldoen aan de BBT en desgevallend aangevuld met
milderende maatregelen.
Deze studie moet in 5-voud overgemaakt worden aan de
vergunningverlenende overheid die ze voor evaluatie overmaakt
aan de AMV, AMI, APSG en het schepencollege.
Luchtemissies
Binnen de 6 maanden na het verlenen van de milieuvergunning
moet de exploitant een studie laten uitvoeren naar de
milderende maatregelen voor de luchtemissies met een plan
van aanpak dat volledig moet gerealiseerd zijn tegen 1 juli 2005
voor onderstaande aspecten :
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
OK
OK
OK
OK
OK
Administratieve situering project
42
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
o Het inzetten van zwavelarm raffinaderijgas of stookolie met
een zo laag mogelijk zwavelgehalte -> volledig uitgevoerd (
6/4/2004 )
o Het inzetten van gasvormige brandstoffen en het gebruik
maken van Low NOx branders. -> volledig uitgevoerd ( 6/4/2004
)
o Het opmaken van een gedetailleerd inventarisatie van de
fugitieve emissies ( gefinaliseerd 6/4/2004 )
o Het starten van een lekdetectie- en herstelprogramma voor
de fugitieve emissies. ( opgestart )
Deze studie moet een tijdschema bevatten voor de
implementatie van deze maatregelen. Hierbij kan rekening
gehouden worden met de verhouding efficiëntie/ economische
haalbaarheid en de continuïteit van de productie. Deze studie
moet in 6 - voud bezorgd worden aan de vergunningverlenende
overheid die ze voor evaluatie zal overmaken aan de AMV, AMI,
VMM, APSG en het schepencollege.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
43
Mer Uitbreiding ROG-project
1.4
Total Raffinaderij Antwerpen
Relevante milieurapportages – en studies
1.4.1 Integraal Milieujaarverslag
TRA dient jaarlijks een IMJV in.
1.4.2 Relevante bodemonderzoeken- studies
De Total Raffinaderij Antwerpen voldoet aan de decretale onderzoeksplicht waarbij een oriënterend
bodemonderzoek van de volledige site wordt uitgevoerd op regelmatige tijdstippen. Tot voor 2007 was
dit op de 5 jaar. Daarna is de frequentie voor de raffinaderij naar 1 oriënterend bodemonderzoek per
10 jaar. Deze oriënterende bodemonderzoeken zullen worden gebruikt als basis om de
verontreinigingssituatie in het studiegebied te beschrijven.
1.4.3 Mer voor de hervergunning van FRA
In 2001 werd er een milieueffectrapport (MER/CAH-460) opgesteld voor de hervergunning van de
volledige site van het toenmalige FINA Raffinaderij Antwerpen. In dit MER werden de impacten van de
raffinaderij naar lucht, water, bodem en grondwater, geluid, mens en fauna en flora ingeschat en
beschreven. Algemeen werd besloten dat een grote, complexe raffinaderij als FRA steeds een zekere
impact op haar omgeving en het milieu heeft. In het geval van FRA blijft deze impact binnen de
normen.
1.4.4 Mer nav de vergunning van het OPTARA- project (PR0634)
In 2012 werd er een milieueffectrapport (PR0634) opgesteld voor de vergunning van het
OPTimalisatie Antwerp- Rotterdam Area (OPTARA) project. Dit project omvat de bouw van een
nieuwe eenheid voor de verwerking van vacuüm residu tot hoogwaardige oliecomponenten voor de
raffinaderij te Antwerpen. Daarnaast worden er nog verschillende andere zaken gewijzigd in de
bestaande installaties waaronder de aanpassing van trein 2 van de bestaande atmosferische residu
ontzwavelingseenheid tot een mild hydrocracking eenheid voor de verwerking van de gedeasfalteerde
olie van de SDA eenheid, de hydraulische debottlenecking van de bestaande trein 1 van de
atmosferische residu ontzwavelingseenheid, de aanpassing van een laadarm, een bijkomende
cogeneratie- installatie, een nieuwe bijkomende zuurwaterstripper en het oprichten van enkele
technische gebouwen. In dit MER werden de impacten van de raffinaderij naar lucht, water, bodem en
grondwater, geluid, mens en fauna en flora ingeschat en beschreven. Algemeen kan besloten worden
dat een grote, complexe raffinaderij steeds een zekere impact op haar omgeving en het milieu heeft.
Er is echter geen bijkomende impact tgv de OPTARA- project, de bijkomende effecten zijn te
verwaarlozen.
1.4.5 Milieunota nav de installatie van de SOX- scrubber op FCCU2
(Oktober 2007)
In het kader tot realisering van de NEC-doelstellingen voor SOx in 2010 bouwde TRA de installatie
van een SOx scrubber om de rookgassen afkomstig van de katalytische kraakeenheid 2 verder te
zuiveren om een significante SOx reductie te bekomen.
Vanaf 2010, diende de jaarlijks gemiddelde SO2 bubble emissie van TRA (dit is raffinaderij inclusief
cogeneratie eenheden en NC3) verminderd te worden tot maximaal 350 mg/Nm². Verschillende
potentiële oplossingen om dit doel te bereiken werden geëvalueerd. De uiteindelijk gekozen oplossing
was een combinatie van enerzijds een natte gas wasser op de uitlaatgassen van de katalytische
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
44
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
kraakeenheid FCC2, en anderzijds een verlaging van de SO2 emissie van de raffinaderij ovens, door
het aandeel stookolie te verminderen (ten voordele van gas) en door het zwavelgehalte in de
resterende stookolie te verminderen.
1.4.6 Energiestudies
TRA maakt deel uit van het Benchmarking convenant en ikv de uitvoering van dit convenant werd in
maart 2011 het jaarlijks monitoringsverslag voor 2010 ingediend bij het verificatiebureau.
TRA heeft tevens op 10 september 2009 een Energie Plan ingediend waarbij maatregelen werden
voorgesteld om de Afstand Tot de Wereldtop (ATW) mbt de energie-efficiëntie te overbruggen. In
maart 2013 werd het monitoringverslag van Total raffinaderij over het jaar 2012 ingediend bij het
verificatiebureau. Met dit verslag wordt verslag uitgebracht over de monitoring over het jaar 2012.
In het kader van de milieuvergunningsaanvraag voor het project “OPTARA” van TRA werd een
energiestudie uitgevoerd. Het doel van de studie bestond erin de energie-efficiëntie van de geplande
nieuwe installaties te evalueren, en eventueel verbeteringsmogelijkheden voor te stellen. Elke
installatie werd op 3 niveaus geëvalueerd, nl: op het niveau van de gekozen technologie, het ontwerp
van de installatie en van de utilities. Gezien de hoge energie-intensiteit van de activiteiten bij Total
Raffinaderij Antwerpen, wordt er reeds doorgedreven aandacht geschonken aan de energie-efficiëntie
van nieuwe installaties. TRA toetst voor elk project de energie-efficiëntie aan de stand der techniek
zonder milieu en bedrijfszekerheid uit het oog te verliezen (Energy Efficient Design). Getuige hiervan
enerzijds de milieu/energiebeleidsverklaring, en anderzijds de toepassing ervan in de praktijk,
bijvoorbeeld bij de voorbereiding van het geëvalueerde OPTARA-project.
1.4.7 Geluidsstudies
1.4.7.1.
Geluidsstudie nav de hervergunning van FRA
In 2001 werd er een milieueffectrapport (MER/CAH-460) opgesteld voor de hervergunning van de
volledige site van het toenmalige FINA Raffinaderij Antwerpen. In het kader van dit MER werden er
immissiemetingen uitgevoerd op drie referentiepunten in de nabije omgeving van de raffinaderij en dit
continu en simultaan gedurende een periode van meerdere weken. Vervolgens werden in de loop van
het jaar 2000 en 2001 diverse geluidskaarten opgemeten van alle productie-eenheden van FRA. Op
basis van deze gemeten geluidskaarten werd met behulp van de methode “EMOLA” het
geluidsvermogenniveau van de verschillende eenheden bepaald. Het globale geluidsvermogenniveau
van de raffinaderij in zijn geheel werd toen berekend op afgerond 143 dB(A). Vertrekkend van deze
geluidsvermogenniveaus werd het specifiek geluid van de diverse eenheden ter hoogte van 3
referentiepunten uitgerekend. Hierbij werd gebruikt gemaakt van een overdrachtsmodel in
overeenstemming met de technische bepalingen van de norm VDI 2714. Het berekende specifieke
geluid, ter hoogte van de 3 referentiepunten, werd enerzijds vergeleken met de effectief gemeten
immissieniveaus en anderzijds met de richtwaarden voor bedrijven in open lucht. Tenslotte werd een
berekende geluidskaart opgesteld van het specifiek geluid van FRA. Er was een goede correlatie
tussen de berekeningen van het specifiek geluid met het overdrachtsmodel en de immissiemetingen
hetgeen betekent dat de raffinaderij dominant was ter hoogte van de 3 beschouwde immissiepunten.
Ter hoogte van meetpunt 1 (Scheldelaan ter hoogte van tank 16) in de richting van het
dichtstbijgelegen woongebied te Kallo bedroeg het specifiek geluid 56 – 57 dB(A). Ten noorden van
de raffinaderij in de nabijheid van de toenmalige woningen op 50m van de terreingrens was het
specifiek geluid 60 dB(A) en ter hoogte van de petroleumbrug over het kanaaldok op 150m van de
terreingrens ten oosten van het bedrijf 63 tot 65 dB(A). Een aantal elementen van dit MER zullen
gebruikt worden voor de beschrijving van de huidige referentiesituatie.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
45
Mer Uitbreiding ROG-project
1.4.7.2.
Total Raffinaderij Antwerpen
Geluidsstudie nav het MER voor het Clean Gasoline Project en de
nieuwe PSA-eenheid
In 2002 werd er een actualisatie MER opgesteld voor de GDU-eenheid (Gasoline Desulphurisation
Unit) of Clean Gasoline Project naast de ARDS-eenheid (atmosferische residu ontzwaveling op
eenheid 81).en een nieuwe PSA-eenheid (Pressure Swing Adsorption = waterstof zuiveringseenheid).
In het kader van deze actualisatie MER werd het geluidsvermogenniveau van de GDU-eenheid
geschat op 115 dB(A) en dit van de nieuwe PSA-eenheid op 112 dB(A). Op basis van deze geschatte
geluidsvermogenniveaus toonden de berekeningen aan dat het specifiek geluid van deze 2 eenheden
meer dan 10 dB(A) lager dan het oorspronkelijk omgevingsgeluid en dat het specifiek geluid
beduidend lager lag dan de grenswaarden die van toepassing waren voor nieuwe inrichtingen.
1.4.7.3.
Immissiemetingen van het omgevingsgeluid
In 2005 werd er een immissiemeetcampagne uitgevoerd gedurende ongeveer 3 maanden ter hoogte
van het meetpunt aan de Petroleumbrug ten oosten van de raffinaderij (zie ook verslag Aib-Vinçotte
met referentie 60058411-007). Gedurende de normale productieomstandigheden lagen de resultaten
voor de meewind situatie afgerond 1 dB(A) lager dan de metingen die werden uitgevoerd in 2000.
Men kon dus stellen dat de situatie stabiel is gebleven. Een gedeelte van de meetperiode was
extensie 5 volledig buiten dienst en kon men een daling, van het gemiddeld LA95,1h – niveau voor de
meewindsituatie, vaststellen van 1 tot 2 dB(A).
Er vonden bijkomende immissiemetingen plaats in 2008 waarbij er gemeten werd op 4 meetpunten
gedurende een periode van bij benadering 2 maanden. De resultaten staan omschreven in het verslag
van Aib-Vinçotte met referentie 60217011-003. Omwille van de gewijzigde situatie in de omgeving van
de raffinaderij (onder andere het verdwijnen van de woningen ten noorden van de raffinaderij en de
gewijzigde terreingrens) werden er andere keuzes gemaakt wat betreft de meetplaatsen. Twee
meetpunten bleven behouden maar werden omwille van praktische omstandigheden verschoven van
plaats, namelijk het meetpunt ter hoogte van de Scheldedijk langs de Scheldelaan aan tank 16
(meetpunt 11) en het meetpunt ter hoogte van de Petroleumbrug (meetpunt 14). Verder werden er 2
nieuwe locaties gekozen: ter hoogte van de Scheldedijk aan de hoofdingang (meetpunt 12) en ter
hoogte van de “Nautilus” op de Scheldedijk ten noorden van de raffinaderij.
De immissiemetingen toonden aan dat het LA95,1h-niveau voor de meewindsituatie ter hoogte van
meetpunt 11 afgerond 59 dB(A) bedroeg hetgeen 1 tot 2 dB(A) hoger was dan in 2005. Voor meetpunt
12 Scheldedijk hoofdingang en meetpunt 13 Scheldijk “Nautilus” bedroeg het LA95,1h niveau
respectievelijk 63 dB(A) en 55 dB(A). Hier is geen vergelijking mogelijk met vorige meetcampagnes.
Voor het meetpunt ter hoogte van de Petroleumbrug bekwam men een LA95,1h gemiddelde van 61 –
62 dB(A).
1.4.7.4.
BBT- studie geluid
In de periode 2008 – 2011 werd er verder onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van de toepassing
van de Best Beschikbare Technieken (BBT) om het immissierelevante bronvermogenniveau van de
raffinaderij te reduceren en zodoende milieuwinst te boeken. In het kader van deze BTT studie werden
er eveneens bijkomende metingen uitgevoerd. Het betreft hier in hoofdzaak een groot aantal metingen
om het geluidsvermogenniveau van bronnen en/of brongroepen meer in detail op te meten met behulp
van de intensiteitstechniek. De studie heeft zich in eerste instantie toegespitst op de NC3 eenheid.
Voor deze eenheid werden een aantal concrete maatregelen geformuleerd waarvan de technische
haalbaarheid nog verder onderzocht worden. Vervolgens werden er ook bijkomende bronmetingen
uitgevoerd op de eenheden 31 – 53. Ook hier wordt er verder onderzoek uitgevoerd naar de
technische haalbaarheid.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
46
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
In het kader van de BBT studie werden tevens in 2009 een aantal geluidskaarten geactualiseerd en
meer bepaald van de NC3-eenheid en de eenheden 31-53. Voor de NC3-eenheid, waar er reeds een
aantal beperkte maatregelen werden doorgevoerd, bekwam men een geluidsvermogenniveau volgens
de norm VDI 2714 van 136.4 dB(A) hetgeen 1 dB(A) lager was dan hetgeen in 2000 bepaald werd.
Voor de eenheden 31-53 bekwam men een geluidsvermogenniveau van 129.9 dB(A) hetgeen 2 dB(A)
hoger lag dan hetgeen in 2001 bepaald werd.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
47
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
2. Projectomschrijving
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Administratieve situering project
48
Mer uitbreiding ROG- project
2.1
Total Raffinaderij Antwerpen
Verantwoording van het project
De motivatie voor de uitbreiding met het ROG- project is de valorisatie van de waardevolle
koolwaterstoffen ( in het bijzonder de C2 & C3 ketens ) uit het raffinaderij gas netwerk.
2.2
Beschrijving van de referentie situatie
Ikv dit MER worden voor de referentiesituatie de installaties en eenheden beschreven die betrekking
hebben op het ROG- project. Voor de beschrijving van de overige installaties/eenheden van de
raffinaderij wordt verwezen naar het recent goedgekeurde MER nav het OPTARA- project (Besluit
LNE/MER/PR0634).
De beschrijving van de referentiesituatie is gebaseerd op gegevens van 2010. Deze gegevens zijn
voldoende representatief voor de situatie van de raffinaderij aangezien hierbij reeds wordt rekening
gehouden met de impact van het geplande OPTARA- project , dat momenteel fysisch nog niet
gerealiseerd is.
Het ROG project heeft betrekking op de volgende eenheden :
-
Alle eenheden van de NC3 : J90 tem J97 en de nieuwe eenheid J94.
Voor ROG verzadigde gassen : de eenheden J82 PSA2, J81 ARDS/MHC,J53 & J65 en J74.
Voor ROG onverzadigde gassen :J31, J67 en J36.
Deze eenheden en de nieuwe ROG- eenheid worden voorgesteld in § 2.2.2 en Figuur 2.1.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
49
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 2.1: Situering van de nieuwe ROG- eenheid (groen) en de betrokken eenheden van de raffinaderij
Mer uitbreiding ROG- project
Projectomschrijving
50
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
2.2.1 Algemeen
Aardolie is geen ideale grondstof. Het is een mengsel van producten gaande van de lichtste (gas en
LPG) tot de zwaarste (stookolie) componenten. Er zijn een hele reeks tussenbehandelingen en
omzettingen nodig om tot marktklare producten te komen. De raffinage kan opgesplitst worden in de
volgende stappen :
fysische scheiding door destillatie;
verandering van de productkwaliteit en rendementsverbeteringen door wijziging van hun
chemische structuur;
zuivering van de tussenproducten in de voorbehandelingseenheden;
mengen van de tussenproducten tot de eindproducten bekomen worden
Ruwe aardolie wordt in een eerste fase gedestilleerd in verschillende fracties in de Atmosferische
Destillatie-eenheden. De uit ruwe aardolie gedestilleerde producten moeten dan verder verbeterd
worden om te voldoen aan de eisen van de markt. Door deze verbeteringsprocessen worden de
destillaten gezuiverd en de koolwaterstofmoleculen gewijzigd, waardoor kenmerken en
eigenschappen bekomen worden die geschikt zijn voor verder gebruik.
Het zwavel- en stikstofgehalte moet verminderd worden. Onstabiele chemische verbindingen moeten
behandeld worden. De slechte klopvastheid bij benzine of het te hoge zwavelgehalte bij gasolie moet
aangepast worden.
De kwaliteit van de producten dient verder verbeterd te worden door een behandeling van de
producten in scheikundige processen, zoals katalytische reforming voor benzines, katalytische
ontzwaveling gevolgd door zwavelproductie, verwijdering of chemische omzetting van mercaptanen.
De producten zijn in een totaal verkeerde verhouding in de ruwe aardolie aanwezig. Ze bevat veel
zware producten en weinig lichte, zoals benzine, terwijl de markt het net andersom vraagt.
De raffinaderij maakt daarom gebruik van nabehandelings procedés waarbij zware fracties
scheikundig omgezet worden in lichtere en hun kwaliteit wordt verbeterd. De hier toegepaste
procedés zijn de ontzwaveling van atmosferisch residu, katalytisch kraken en visbreaking.
Er worden ook lichte producten van lage waarde (bijvoorbeeld sommige LPG ’s) omgezet in
waardevolle benzinecomponenten. De hier toegepaste procedés zijn de alkylatie of ETBE productie.
Al deze processen zorgen ervoor dat uiteindelijk marktklare producten worden bekomen die voldoen
aan de gestelde eisen.
Er is een grote integratie van de installaties, in die zin dat de producten van differente installaties als
grondstof worden ingezet in de andere installaties.
Behalve deze installaties zijn op de site ook nutsvoorzieningen aanwezig, waarvan sommige vrij
omvangrijke installaties omvatten:
•
•
•
•
•
•
•
•
productie van stoom en elektriciteit met klassieke stoomketels en STEG’s ( stoom en gasturbine –
installaties ) ;
3 zuurwaterstrippers: voorbehandeling van restwaters, die meestal zuur zijn, waarbij o.m. H2S uit het
water wordt verwijderd, dat gerecupereerd wordt in de zwavelrecuperatie-eenheden;
restloogbehandeling;
afvalwaterzuivering met lozingspunt in de Schelde;
afvalwaterzuivering van NC3 (voorbehandeling);
1 dampherwinningseenheid;
3 fakkels;
tankparken;
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
51
Mer uitbreiding ROG- project
•
•
•
•
•
Total Raffinaderij Antwerpen
verladingsinstallaties voor aan- en afvoer van producten;
productie en verdeling van proceswater met gewenste kwaliteit;
koelwatervoorzieningen (inname dokwater, lozingspunten in dok en Schelde en gesloten koelwater
circuits met koeltorens);
verdeling van stookolie, stookgas, aardgas, zuurstof, stikstof, …;
…
De raffinaderij is opgebouwd uit verschillende grote eenheden. Een plattegrond met aanduiding van
de verschillende productie eenheden wordt weergeven in Bijlage 2.
De vergunde capaciteiten van de verschillende productie- en infrastructuureenheden in de huidige
situatie worden voorgesteld in Tabel 2.1 en Tabel 2.2. De wijzigingen nav het OPTARA- project
worden voorgesteld in Tabel 2.3.
Tabel 2.1: vergunde productie –en verwerkingscapaciteiten per eenheid in de
huidige situatie
Productie- en verwerkingscapaciteiten
eenheid
Benaming
Vergunde capaciteit Bestaande
situatie
31
Katalytische kraking
4 300 ton/dag
32
C3 C4 Merox
650 ton/dag
33
CO naverbrander 1
65 ton stoom/u
35
Merox
4 950 ton jet /dag
36
MTBE mode
1 000 ton MTBE/dag
ETBE mode
1 159 ton ETBE/dag
37
Minalk
2 640 ton/dag
41
Katalytische ontzwaveling 1
3 000 ton/dag
51
Katalytische ontzwaveling 2
3 000 ton/dag
53T
Atmosferische destillatie 3
24 000 ton/dag
53G
Gasplant 1
700 ton/dag
56
Aminebehandeling 3
Onderdeel van restgasbehandeling
job 86
57
Zwavelherwinning 1
400 ton zwavel/dag
58
Zwavelherwinning 2
400 ton zwavel/dag
61
Katalytische ontzwaveling 3
11 000 ton/dag
62
Propeen splitter 1
750 ton/dag
63
Atmosferische destillatie 4
32 000 ton propeen/dag
64
Waterstofbehandeling/ kat. Ontzwaveling 1 7 000 ton/dag
(DHT1)
65
Gasplant 2
1 600 ton/dag
66
Vacuüm destillatie 2
18 000 ton/dag
67/FCCU2
Katalytische kraking 2, incl. C3C4 merox
12 000 ton/dag
69
Alkylatie-eenheid
2 000 ton alkylaat/dag
71
Visbreaker
8 000 ton/dag
72
Katalytische reforming, incl. RFS van 8 000 ton/dag
aromaten-eenheid
73/HDS4
Waterstofbehandeling/ kat. Ontzwaveling 2 4 500 ton/dag
(DHT2)
73/C6HT
C6 hydrogenatie
2 000 ton/dag
74
Waterstofbehandeling/ kat. Ontzwaveling 2 8 000 ton/dag
(DHT2)
75
CO naverbrander 3
200 ton stoom/u
76
Aromateneenheid
1 000 ton benzeen/dag
2 300 ton xyleen/dag
Tabel 2.2: Vergunde infrastructuurcapaciteiten per eenheid in de huidige situatie
Infrastructuurcapaciteiten
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
52
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
eenheid
9
14
15
17
23
23
23
24
24
49
67/ZWS
Benaming
Neutralisatie en loogbehandeling
Koelwaterinname
Afvalwaterverwerking
Fakkel Noord*
Electriciteitsproductie
Demineralisatie
Koeltorencellen CCR
E-productie ( COGEN )
Stoom
Dampherwinningsinstallatie
zuurwaterstripper
73/ZWS
zuurwaterstripper
80
Koeltorencellen ARDS
Fakkel ARDS*
Zuurwaterstripper
89/ZWS
Vergunde capaciteit bestaande situatie
120 ton/dag
3
30 800 m /u
3
2 000 m /u
545 ton/u*
25 MW
132,3 MW
350 ton stoom/u
5 000 m3/u
Alle ZWS 67/73/89 samen:
5 000 ton/dag
Alle ZWS 67/73/89 samen:
5 000 ton/dag
545 ton/u*
Alle ZWS 67/73/89 samen:
5 000 ton/dag
1 056 ton/u*
200 ton stoom/u
4 000 ton/dag
90
Fakkel NC3*
93
Stoomketels NC3
95
Afvalwaterverwerking NC3
96
Demineralisatie NC3
97
Koeltorencellen NC3
* De aangegeven waarden voor de fakkelemissies betreffen ultieme maxima. Het affakkelen is tijdelijk en duurt
slechts een paar minuten
Tabel 2.3: Wijzigingen in capaciteiten aan de bestaande en nieuwe (79) e enheden
nav het OPTARA- project
Productie- eenheid
79
SDA
Huidige
Capaciteit Na
capaciteit
OPTARA
[ton/dag]
[ton/dag]
nvt
7680
81
ARDS trein 1
7600
8200
9000
81
ARDS trein 2 ( MHC )
7600
8200
9000
ZWS 67, ZWS 73,
ZWS 89 + ZWS 99
ZWS
( alle zuurwaterstrippers
samen )
stoomproductie
5000
6440 ( + SWS
99 )
350 ton/u
470 ton/u
5000
( alle zuurwaterstrippers
samen )
350 t/u
23
Benaming
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Huidige Vergunde
capaciteit
[ton/dag]
nvt
Projectomschrijving
53
Mer uitbreiding ROG- project
Bijlage 2: Situering
Total Raffinaderij Antwerpen
van de eenheden van de raffinaderij op een plattegrond
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
54
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
2.2.2 Beschrijving van de relevante eenheden ikv het ROG- project
2.2.2.1.
Atmosferische residuontzwaveling (ARDS) (J81)
Een deel van het residu uit de atmosferische destillatie wordt verdeeld over 2 reactie treinen in de
ARDS- eenheid. In deze treinen vindt een hydrogenatie ( = reactie met waterstofgas ) van het ATRES (
atmosferisch residu ) plaats om het zwavel- en metaalgehalte te reduceren en om tegelijkertijd het
ATRES om te zetten in lichte fracties.
De voedingsstroom wordt in een reeks warmtewisselaars en een oven (reactoroven) voorverwarmd tot
een temperatuur van ca. 393 °C en gemengd met waterstof.
Dit mengsel wordt verdeeld over twee reactietreinen, elk bestaande uit drie reactoren in serie. De eerste
reactor is gevuld met een demetallisering katalysator, de tweede met een demetalliserings- en een
ontzwavelingskatalysator en de derde met voornamelijk een ontzwavelingskatalysator. Omwille van het
exotherme karakter van deze reactie wordt de productstroom tussen de verschillende trappen gekoeld
door inbrengen van waterstof.
Het reactieproduct dat de derde trap van de reactortrein verlaat, wordt gekoeld en in verschillende
stappen gescheiden in lichte en zware fracties. Waterstof- en H2S-rijk gas worden eveneens
afgescheiden. Het eerste wordt hergebruikt voor de hydrogenatie. Het tweede wordt naar de hoge druk
absorptietorens geleid, waar het in tegenstroom komt met methyldiethanolamine (MDEA). De rijke
aminestromen worden naar het gemeenschappelijk flashvat geleid waar ook andere zure gasstromen uit
de ARDS sectie toekomen. De rijke aminestroom wordt behandeld in de zwaveleenheden. Het H2Svrije gas komt terecht in het stookgasnet.
De zware en lichte stroom reactieproducten worden naar de fractioneringssectie geleid. De voeding
wordt voorverwarmd en vervolgens gescheiden in vijf eindstromen: stookgas, onstabiele nafta, kerosine,
gasolie en ARDS bodemproducten.
Het topproduct wordt gedeeltelijk gecondenseerd en naar het topverzamelvat geleid. De topgasfase
wordt in twee stappen gecomprimeerd, waarbij telkens nafta afgescheiden wordt. De resterende
gasstroom wordt doorgestuurd naar de waterstofsulfide absorptiesectie en voor een gedeelte terug naar
de top van de fractioneringssectie. De fractioneringstoren is uitgerust met twee zijstrippers, waar
kerosine en diesel worden afgescheiden. Het bodemproduct van de fractioneringskolom dient als
voeding voor de vacuümdestillatie-eenheid (66) en voor beide katalytische kraakeenheden (31 en 67).
Nav het OPTARA- project worden een aantal aanpassingen uitgevoerd aan trein 1 en trein 2 van de
ARDS- eenheid.
Trein 1 ondergaat een hydraulische debottlenecking en zal nog steeds het atmosferisch residu
verwerken afkomstig van de atmosferische destillaties. Het bodemproduct van de fractioneringskolom
van trein 1 dient als voeding voor de vacuüm destillatie eenheid (eenheid 66) en voor beide
katalytische kraakeenheden (eenheden 31 en 67).
Trein 2 van de ARDS eenheid wordt omgebouwd tot een mild hydrocracker (MHC).
De MHC eenheid verwerkt een mengsel van tussenproducten van de raffinaderij. Deze
voedingsstroom wordt in een reeks warmtewisselaars en een oven (reactoroven) voorverwarmd tot
een temperatuur van ca. 410 °C en gemengd met waterstof.
Dit mengsel wordt behandeld in de drie in serie staande reactoren van de MHC- eenheid In de eerste
reactor worden de metalen verwijderd. De tweede stap is ontzwaveling en de laatste stap is kraking.
Omwille van het exotherme karakter van deze reactie wordt de productstroom tussen de verschillende
trappen gekoeld door inbrengen van waterstof.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
55
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Het reactieproduct dat de derde trap van de reactortrein verlaat, wordt gekoeld en in verschillende
stappen gescheiden in lichte en zware fracties. Waterstof- en H2S-rijk gas worden eveneens
afgescheiden. Het eerste wordt hergebruikt voor de hydrogenatie. Het tweede wordt naar de hoge
druk absorptietorens geleid, waar het in tegenstroom komt met methyldiethanolamine (MDEA). De
rijke aminestromen worden naar het gemeenschappelijk flashvat geleid waar ook andere zure
gasstromen uit de ARDS sectie toekomen. Het nu H2S-vrije gas komt terecht in het stookgasnet.
De zware en lichte stroom reactieproducten worden naar de fractioneringssectie geleid. De voeding
wordt voorverwarmd en vervolgens gescheiden in vijf eindstromen: stookgas, ongestabiliseerde nafta,
kerosine, dieselgasolie en bodemproducten ( MHC Bleed ).
Het topproduct wordt gedeeltelijk gecondenseerd en naar het topverzamelvat geleid. De topgasfase
wordt in twee stappen gecomprimeerd, waarbij telkens nafta afgescheiden wordt. De resterende
gasstroom wordt doorgestuurd naar de waterstofsulfide absorptiesectie en voor een gedeelte terug
naar de top van de fractioneringssectie. De fractioneringstoren is uitgerust met twee zijstrippers, waar
kerosine en diesel gasolie worden afgescheiden. Het bodemproduct van de fractioneringskolom (MHC
bleed ) dient als voeding voor beide katalytische kraakeenheden (eenheden 31 en 67).
2.2.2.2.
Katalytische kraakeenheden J31 en J67
Het door vacuüm destillatie bekomen distillaat ‘wax’ wordt samen met residu van de ARDS, in de
katalytische kraakeenheden J31 en J67 omgezet in lichte producten: de grote moleculen waaruit de
fractie bestaat worden in stukken gekraakt en omgezet in kleinere moleculen. Deze scheikundige
omzetting wordt versneld en in goede richting geleid door een katalysator. Men verkrijgt een gamma
producten, gaande van gas tot stookoliecomponenten, die vervolgens van elkaar gescheiden worden
door destillatie in de hoofdfractioneertoren.
De voorverwarmde wax (tot 370 °C) wordt naar de stijgbuis van de reactor gestuurd, waar ze met de
katalysator (tot 740 °C), afkomstig uit de regenerator, gemengd wordt en onmiddellijk verdampt
(535°C). De eigenlijke reactie duurt slecht enkele seconden. Lange paraffineketens worden hierbij
gekraakt tot kleinere verzadigde en onverzadigde cyclische ketens.
De kraakgassen, van katalysator gesepareerd in de tweetrapscyclonen , worden vervolgens via de
transfertlijn naar de hoofdfractionator toren geleid waar ze na gedeeltelijke quenching (plotse afkoeling
tot vloeistoffase) gedestilleerd zullen worden tot gewenste fracties.
Deze in de destillatiekolom gescheiden fracties zijn o.a.:
oncondenseerbare gassen (H2, C1, C2): waaruit C3 en C4 gerecupereerd worden in de
absorbers
van
een
gasherwinningssectie.
Na verwijdering van
polluerende
zwavelverbindingen wordt het gas als raffinaderij stookgas aangewend.
C3C4 fractie, die later ontdaan van H2S en mercaptanen in de ”C3C4 Merox” eenheid opdat
katalysatoren in nabehandelingseenheden, zoals de alkylatie en E/MTBE eenheden, erdoor
niet zouden vergiftigd worden;
kraakbenzine fracties, die in de ”merox sweetening eenheid (eenheid 37) ontdaan worden van
mercaptanen door omzetting in disulfiden zodat ze geschikt zijn voor menging met andere
benzinecomponenten tot een afgewerkt product;
Gasoliestroom: de lichte en zware kraakolie worden rechtstreeks afgetapt als zijstromen uit de
hoofddestillatietoren. De zware kraakolie wordt meestal aangewend als stookolie component.
De lichte kraakolie wordt, na ontzwaveling, gebruikt als gasoliecomponent.
zware fractie geklaarde olie. Deze zware gasoliestroom wordt ontdaan van katalysatordeeltjes
en gebruikt als stookoliecomponent.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
56
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tijdens dit proces wordt er koolstof (coke ) afgezet op de katalysator. Daarom wordt deze, na
afscheiding van de productdampen, naar een regenerator gevoerd waar de coke van de katalysator
wordt afgebrand. De geregenereerde katalysator wordt onderaan afgevoerd en opnieuw bij de
voeding gemengd.
Het kraken van een paraffine (vb met C30 tot C14 en C16)
Hydrogenatie: transfer van een H2 molecule van een koolwaterstof naar een onverzadigd
koolwaterstof (vb: olefine + nafteen paraffine + aromaat)
Coke vorming:
o
Involledig verdamping
o
Zware HC adsorberen op de katalysator
o
Catalytisch
o
Dehydrogenatie over metaal onzuiverheden
Regeneratie (de warmtegeneratie is afhankelijk van de samenstelling)
2.2.2.3.
2.2.2.3.1
Eenheid J36 : ETBE/ MTBE + EHPN
ETBE / MTBE eenheid J36
Op deze eenheid kan zowel ETBE (Ethyl Tertiaire Buthyl Ether) als MTBE (Methyl Tertiaire Buthyl
Ether) aangemaakt worden uit respectievelijk ethanol / methanol en isobuteen mits minieme
aanpassingen in de uitbatingparameters. Deze eenheid wordt uitgebaat als een ‘switch’ eenheid (50%
aan ETBE, 50 % aan MTBE ), ook worden dezelfde opslagtanks gebruikt.
ETBE /MTBE wordt gebruikt als toevoeging aan benzine om de verbrandingseigenschappen te
verbeteren. Het is een vervangingsmiddel voor het milieu onvriendelijke Tetra Ethyl Lood.
In de volgende beschrijving wordt het proces voor ETBE beschreven, ingeval MTBE productie volstaat
het om ethanol te vervangen door methanol en alle prefixen ‘ eth’ door ‘ meth ‘.
ETBE (Ethyl Tertiaire Buthyl Ether) wordt gevormd uit de katalytische reactie, van ethanol en
isobuteen. Ethanol wordt aangevoerd per lichter ( kade Z 471 CD ) , het isobuteen is een bestanddeel
van de lichte kraakfractie afkomstig van de FCC- eenheden en van de nafta kraakinstallaties. De
C3C4 uit de FCC-eenheden wordt eerst in de depropaniser gesplitst. Een aanzienlijke hoeveelheid C3
wordt uitgedestilleerd, ontdaan van ethaan, gedroogd, vervolgens ontdaan van kleine hoeveelheden
zwavelverbindingen (COS) en naar de propeensplitter eenheid 62 verzonden.
De C4 bodemstroom uit depropaniser wordt vermengd met geïmporteerde buteenrijke voeding (B
voeding) afkomstig uit de naftakraker en gewassen, onder pH-regeling, van eventueel loog afkomstig
van de FCC merox-eenheden. Vanuit het tussenopslagvat wordt het verpompt door een van beide
drogers om na menging met ontgast ethanol naar de reactor gevoerd te worden waar de selectieve
katalysator uitsluitend ethanol en isobuteen omzet in ETBE. Alle andere componenten in de C4
stroom passeren ongereageerd de reactoren.
Het gevormde ETBE wordt uit de koolwaterstoffenstroom gehaald in de ETBE destillatiekolom en
opgeslagen in dagtanks. De resterende C4 stroom wordt ontdaan van kleine fracties niet omgezet
ethanol in de ethanol extractiekolom d.m.v. water, vervolgens gedroogd en afgevoerd via de EHPN
eenheid naar de Alkylatie eenheid.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
57
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tank 511 wordt voor de opslag van ethanol/ methanol gebruikt. Het ETBE / MTBE wordt opgeslagen
in tank 512.
2.2.2.3.2
EHPN eenheid
De EHPN eenheid is een voorbehandelingeenheid van de C4 -voedingsstroom van de Alkylatie
eenheid J69.
In de resterende butaan / buteenstroom afkomstig van de ETBE bevinden zich namelijk kleine
hoeveelheden 1,3 Butadieen: die in het alkylatieproces de aanmaak van polymeren bevorderen en het
zuurverbruik (= alkylatie katalysator) doet toenemen.
In de EHPN eenheid worden de butadienen verzadigd door toevoeging van waterstof (= hydrogenatie)
tot butenen, dewelke vervolgens door verandering van molecule-structuur (= isomerisatie), tot transen cisbutenen omgezet worden. Deze trans- en cisbutenen geven bij reactie met isobutaan in eenheid
69 een benzinecomponent met hoger octaangetal (door het feit dat meer vertakte ketens aanwezig
zijn) dan in het geval van buteen / butaanreactie.
De reactie gebeurt in vloeistoffase (bij 30 bar) over een katalysator die Palladium bevat. Er wordt juist
voldoende waterstof toegevoegd om alle butadienen te verzadigen tot buteen. Een kleine extra
hoeveelheid waterstof wordt toegevoegd om de isomerisatiereacties te laten verlopen. Teveel
waterstof geeft ongewenste verzadiging van buteen. Deze exothermische reactie veroorzaakt sneller
opladen van de katalysator met coke tot gevolg.
2.2.2.4.
Gaseenheid J53G / J65
De C3C4-stroom, afkomstig van de atmosferische destillatie-eenheden, van de katalytische
ontzwavelingseenheden, en van de katalytische reformingeenheid wordt naar een ‘de-ethaniser’
gestuurd waar de gassen lichter dan propaan worden uitgedestilleerd en als raffinaderijgas (stookgas)
de eenheid verlaten. Het zwaardere gasmengsel (propaan/butaan) wordt vervolgens naar de splitter
gevoerd voor scheiding van beide componenten. Het propaan wordt verder behandeld met amine- en
loogoplossing om alle zwavelverbindingen te verwijderen vóór het als afgewerkt product wordt
verzonden naar opslag. Het butaan, bestaande uit normaal en isobutaan, wordt verzonden naar de
‘de-isobutaniser’ voor scheiding.
2.2.2.5.
Katalytische ontzwavelingseenheiden : J74 (DHT-2)
Wordt gebruikt voor ontzwaveling van benzines (topdistillaten uit preflash en fractionator van de
atm.dist.eenheden 53/63), eventueel nafta (zijdistillaat uit fractionator van atm. dist. eenheden 53/63),
C3C4 uit katalytische kraakeenheden (uitzonderlijk), licht distillaat na kat. ontzwaveling (61/41/51/81),
en verzadiging van overtollige C4 stromen (eenheid 36). De ontzwaveling is nodig voor de
bescherming van de katalysator in de downstream-eenheid (cat. reformer 72): de zwavelverbindingen
vergiftigen de platinabevattende en dus kostbare katalysator van de reforming eenheid.
De ontzwaveling gebeurt op hoge temperatuur en druk door katalytische reactie van de zwavel onder
grotere waterstofovermaat (H2/KWS ratio minimum300). Na afscheiding van H2 en H2S gasstromen
wordt het ontzwavelde product gescheiden van C3C4 in de debutaniser. Damp vanuit het debutaniser
topvat wordt gerecirculeerd naar de koude tussendruk afscheider voor C3C4 herwinning door
absorptie in de benzinestroom. De C3C4 gaat naar gasplant 65 en/of 53 voor splitsing. Het
debutaniser bodemproduct wordt in de splitter in een lichte, eventuele middenlichte benzine en een
nafta gesplitst. Deze nafta is benzine die in de reforming eenheid 72 wordt nabehandeld tot
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
58
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
gebruiksklare milieuvriendelijke autobenzine. Het
voedingscomponenten voor naftakraker eenheid 91.
2.2.2.6.
lichte
topdistillaat
is
een
van
de
Naftakraking (J91)
De naftakrakingsinstallatie NC3 omvat:
eenheid J91: naftakrakingseenheid
eenheid J92: pyrolyse gasoline hydrotreater (GHT)
eenheid J93: stoomproductie ketels 1 en 2
eenheid J95: afvalwaterbehandelingeenheid
eenheid J96: demineralisatie eenheid
eenheid J97: koelwatercircuit
eenheid J90: fakkels
De Nafta voedingsstroom (hoofdzakelijk topdistillaat van katalytische ontzwavelingseenheden 64/74,
naast geïmporteerde Nafta) bestaat uit een complex mengsel van verzadigde koolwaterstoffen, alkanen
genoemd. Bij stijgende temperatuur worden die alkanen voortdurend minder stabiel in vergelijking met
onverzadigde verbindingen ( alkenen, alkadiënen , .. ) Boven de 550 °C zijn alle KWS’en instabiel en,
omdat die binding zwakker is dan de C-H binding, breken ter hoogte van de C-C binding de grote
moleculen in kleinere. Naast het verbreken van C-C bindingen vindt ook dehydrogenatie plaats (
vorming van alkenen ) en treden er recombinatiereacties op. De naftakraking vindt plaats bij een
temperatuur van ca. 800 °C. Hierbij ontstaan waterstof, alkynen (acetyleen, methylacetyleen), alkenen
(etheen, propeen, buteen), alkadiënen (propadieen, butadieen, pentadieen), aromaten (benzeen,
tolueen, xyleen) en stookolie. De vorming van het gewenste etheen wordt bevorderd door verhoging van
de temperatuur en verlaging van de druk op een zo kort mogelijke tijd. Er wordt tevens stoom
toegevoegd om de partieeldruk van de koolwaterstoffen te verlagen en om koolstof van de wanden te
verwijderen door omzetting in CO en H2. Daarnaast moeten de kraakovens periodiek worden ontkoold
door doorsturen van een lucht stoommengsel.
De rest van de Naftakraker bestaat voornamelijk uit destillatie operaties ter afscheiding of opzuivering
van de gewenste eindproducten (etheen, propeen, …). Ongewenste componenten, zoals acetyleen in
de etheen productstroom, of propadieen in de propeen productstroom worden door selectieve
hydrogenatie omgezet in respectievelijk etheen en propeen.
Uiteindelijk worden de volgende productstromen bekomen:
•
•
•
•
•
•
waterstof dat in de PSA -eenheid (binnen de installatie van de naftakraking) opgewaardeerd
wordt tot een zuiverheid van 99,9 %, waarna het gebruikt kan worden in o.m. de acetyleenomvormer;
methaan, dat aangewend wordt in het stookgasnet en tevens gebruikt kan worden als
regeneratiegas van de gas-, vloeistof-, methanol- en C2-drogers;
etheen, dat ofwel via pijpleiding naar de klant getransporteerd wordt, of gekoeld wordt
opgeslagen in een tank bij TOA;
ethaan, dat naar de ethaan recycle oven wordt teruggevoerd voor een nieuwe kraking;
propeen, dat in afwachting van verzending wordt opgeslagen in een sfeer;
buteen, dat in afwachting van verzending naar de hydrogenatie eenheid wordt opgeslagen in
een sfeer;
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
59
Mer uitbreiding ROG- project
•
•
Total Raffinaderij Antwerpen
pyrolyse kraakbenzine, dat in de kraakbenzine-hydrogenatie-eenheid 92 wordt behandeld voor
verzadiging van de diolefinen en scheiding in C5, C6 en C7-C9 fractie;
pyrolyse fuel oil, dat naar de stookolie tankopslag verzonden wordt.
2.2.2.7.
Waterstofpurificatie- eenheden (PSA) (J82 en deel van J91)
Het waterstof, ontstaan bij de naftakraking, dient nog verder gezuiverd te worden van resten CO en
methaan. Dit gebeurt in eenheid 91. Het waterstof afkomstig van de katalytische reforming bevat nog
lichte koolwaterstoffen (methaan, ethaan, propaan, butaan), waarvan het ontdaan moet worden alvorens
het in de ARDS eenheid aangewend kan worden. Deze behandeling vindt plaats in eenheid 82. Beide
eenheden (91 en 82) werken volgens een analoog PSA proces.
Een PSA eenheid is een drukfluctuerend adiabatisch adsorptieprocess, bestaande uit meerdere
adsorptiebedden waarvan er steeds één on-line is voor adsorptie van methaan en zwaarder KWS.
Drukfluctuatie geschiedt tussen 2 drukken. Adsorptie van CH4 en CO geschiedt bij hoge druk,
desorbatie bij lage druk. De temperatuur wijzigt slechts lichtjes door het adsorptie en desorptie warmteeffect.
H2 recovery in de PSA is een kwestie van:
∆P tussen adsorptie en desorptie
cyclus tijd
Regeneratie bestaat uit 3 stappen:
afdrukken tot lage druk
purgeren
opdrukken.
Op de verkregen waterstofzuiverheid kan eventueel ingespeeld worden door verkorting van de
cyclustijd: adsorptiecapaciteit vergroot, echter waterstofopbrengst daalt door grotere hoeveelheid
reject gas.
Het zo 99.9 % zuivere waterstof wordt vervolgens aangewend in de acetyleen-, MAPD (methyl
acetyleen en propadiëen,)- en hydrogenatiereactors, en EHPN-eenheid.
Het waterstofoverschot kan ook naar 27 Bar H2-raffinaderijnet verzonden worden. Het waterstoftekort
kan eventueel vanuit het Air Liquide H2-verdeelnet aangevuld worden.
2.2.2.8.
Kraakbenzine- hydrogenatie- eenheid (J92)
Ruwe kraakbenzine, afkomstig uit de naftakraking, bevat ongewenste alkadiënen, die in deze eenheid
partieel gehydrogeneerd worden tot alkenen. Hierbij wordt waterstof uit de PSA-eenheid van de
naftakraker gebruikt.
De reactie gebeurt in twee hydrogenatiereactoren na toevoeging van een polymerisatie-inhibitor en
voorverwarming in een warmtewisselaar. De twee reactoren staan in parallel en worden afwisselend
geregenereerd. De reactie verloopt exotherm zodat het reactoreffluent gekoeld moet worden. Dit gebeurt
door warmtewisseling met de voeding van de reactor en door koeling met koelwater. Van het gekoelde
product wordt ongeveer 30 % opgevangen in een buffervat, terwijl 70 % wordt vermengd met de
reactorvoeding om de temperatuur in de reactor constant te houden.
Na de reactie wordt de C5-fractie in het gekoelde product afgescheiden in de depentaniser toren. Het
depentaniser bodemproduct vloeit naar de dehexaniser, die een gehydrogeneerd C6-topproduct
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
60
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
produceert. De bodemvloeistof van de dehexaniser wordt vervolgens verpompt naar de
kraakbenzineherwinningskolom waaruit een C7/C8/C9 topproduct wordt afgenomen.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
61
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
2.2.3 Neveninstallaties- en nutsvoorzieningen
2.2.3.1.
Stoom- en elektriciteitsproductie
Op de raffinaderij zijn grote hoeveelheden stoom vereist voor:
-
aandrijving van de turbines gekoppeld aan pompen en compressoren;
verwarming van leidingen en opslagtanks;
gebruik in processen zoals stripping, decoking, …
Een groot deel van de stoom vereist in de verschillende raffinaderij- eenheden wordt geproduceerd op
de eenheden zelf, bv. door warmtewisseling met de rookgassen. Deze stoomproductie is echter
onvoldoende en bovendien niet constant. Daarom zijn er aparte eenheden aanwezig voor de
productie van stoom. Deze zullen in onderstaande paragrafen beschreven worden.
2.2.3.1.1
Productie van zeer zeer hoge druk stoom ZZHDS (J 93)
In de naftakraker eenheid 91 is zeer zeer hoge druk stoom (ZZHDS, 103 bar) vereist. Deze wordt
gedeeltelijk geproduceerd binnen de eenheid zelf, maar deze productie is niet voldoende om aan de
totale stoombehoefte van de installatie te voldoen.
Daarom wordt in eenheid 93 ZZHDS geproduceerd in twee stroomproductieketels, met elk een
capaciteit van 100 ton/u. De stoomproductie (m.b.v. gedemineraliseerd water) gebeurt door de
verbranding van methaan afkomstig van het kraakproces en van de regeneratie van o.a. procesgas- en
vloeistofdrogers, C2 en C3 drogers, eventueel aangevuld met aardgas en gas afkomstig uit het stookgasnet van de raffinaderij.
De ZZHDS wordt voornamelijk aangewend in eenheid 91. Bovendien bestaat de mogelijkheid om max.
150 ton/u stoom uit eenheid 93 te ontspannen in het 70 bar net van de raffinaderij.
2.2.3.1.2
Stoom- en elektriciteitsproductie (J23)
Alle processen in de raffinaderij, toegepast voor de verwerking van aardolie, vragen veel energie in de
vorm van :
• Brandstof : voor het opwarmen van producten in fornuizen tot de gewenste
verwerkingstemperatuur
• Stoom : voor aandrijving van de turbines gekoppeld aan pompen en compressoren en voor
voorverwarming van leidingen en opslagtanks
• Elektriciteit : voor aandrijving van motoren, voor verlichting en voor regelinstrumenten
Een groot deel van de totale stoomproductie op de raffinaderij wordt geleverd door de eenheden zelf,
door o.a. stoom te produceren uit warmtewisseling met rookgassen in de oven- convectiesectie of uit
warmtewisseling met warme productstromen. Deze productie is echter te afhankelijk van
raffinagecapaciteit en dus niet constant. Bovendien is het ook onvoldoende om een zekere
hoeveelheid te kunnen aanwenden voor vereiste elektriciteitsproductie.
De bijkomende vereiste hoeveelheid elektriciteit (ca. 75 MW) wordt voorzien door ELECTRABEL en is
afhankelijk van de beschikbaarheid van de COGEN, van brandstofprijzen, van raffinaderij
gasoverschot en van de kWh- prijs van ELECTRABEL (sterk seizoenafhankelijk).
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
62
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Het zeer hoge druk stoomnet ( ong. 70 bar ) wordt ook ondersteund door de stoomproductie van
eenheden J33 en J75, reforming eenheid J72, uit rookgas warmterecuperatie en tenslotte eventueel
aangevuld met 103 bar stoomproductie uit de eenheid J93.
Een deel van de 67 bar stoomproductie wordt na reductie naar 40 bar in een ontspanner (druk
regelventiel), ook naar 14 bar stoomnet ontspannen in een ontspanner (druk regelventiel) en
eventueel in TA1, met 3 MW opbrengst.
Het 15 bar stoomnet, hoofdzakelijk aangewend voor aandrijving van turbinegedreven pompen en voor
verwarmingsdoeleinden wordt grotendeels gevoed uit:
•
•
•
de ontspanning in 67 bar stoomgedreven alternator en grote turbinegedreven machines
(compressoren eenheden J31, J72, J62 en J81 ventilator eenheid J75)
warmtewisselaars op de eenheden door warmterecuperatie uit o.a. rookgassen en warme
productstromen
67 bar naar 15 bar stoomnet ontspanning, indien noodzakelijk (regelende functie)
Nav de uitbreiding met het OPTARA- project is een extra stoombehoefte vereist van 120 t/uur die
voorzien zal worden door 4 stoomketels op aardgas ,geleverd via een nieuw aardgas station. Elke
ketel heeft een stoomproductie van 30 t/u HDS/ 23 MW geïnstalleerd vermogen.
2.2.3.2.
Naverbrandingsketels, ESP en SOX scrubber
De rookgassen die de regenerators van de katalytische kraakeenheden J31 en J67 verlaten, bevatten
tengevolge niet volledige verbranding tot koolstofdioxide nog aanzienlijke hoeveelheden
koolstofmonoxide (tot ongeveer 5 à 10 %vol. in de regenerator rookgassen). Dit koolstofmonoxide
(CO), ook koolmonoxide genaamd, is een zeer giftig, kleurloos en reukloos gas dat bij verbranding in
overmaat met zuurstof het niet giftige gas, koolstofdioxide (CO2) vormt.
In de naverbrandingsketels (CO boilers) op eenheden J33 en J75 wordt de aanzienlijke hoeveelheid,
uit de verbranding van CO, verkregen warmte aangewend tot productie van zeer hoge druk stoom (
+/- 70 bar).
Het afvoergas dat uit de katalytische kraakeenheden ( J31 en J 67 ) komt, wordt ontstoft in een
elektrostatische precipitator (ESP). Een hoogspanningsysteem brengt een lading aan op de
stofdeeltjes, die vervolgens afgescheiden worden van de gasstroom en opgevangen worden in de
ESP trechters. Draaiende kleppen verwijderen ze voortdurend naar een stofopvang container die
onder elke trechter geplaatst is.
2.2.3.3.
Eenheid J33
Het gas, afkomstig uit de katalysator regenerator van de katalytische kraakeenheid J31, stroomt eerst
door een drukreducerende kamer (orifice chamber). Vervolgens stroomt het door een slotvat systeem.
Dankzij dit systeem kan het gas dadelijk naar de schouw worden afgeleid, bijvoorbeeld in geval van
abnormale hoge gasdruk of upset van de ketel. De verbranding gebeurt in drie CO branders.
Er wordt ook een zekere hoeveelheid raffinaderij stookgas verbrand om het verbrandingsproces ten
alle tijde te onderhouden. De ketel produceert 68 bar zeer hoge druk stoom die naar elektrische
centrale en/of zeer hoge druk stoomnet geleid wordt, waar hij zal ontspannen in een turbo-alternator
voor elektriciteitswinning of aangewend wordt voor aandrijving van 67 bar stoomturbine gedreven
pompen en compressoren in de raffinaderij.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
63
Mer uitbreiding ROG- project
2.2.3.4.
Total Raffinaderij Antwerpen
Eenheid J75
Het gas afkomstig van FCC 2 (J67) wordt verbrand in de CO ketel 75 voor productie van 68 bar stoom
en stroomt ook hier vanuit de regenerator via een orifice chamber naar de verbrandingskamer. Hier
zijn geen omloopvaten, zoals op eenheid J33, maar een driewegklep (Kubota-valve) die de gassen
rechtstreeks naar de schouw of naar de CO ketel leiden, naargelang de gewenste stoomproductie of
abnormale werkingscondities van kraker of ketel.
In 4 aparte branders wordt bovendien een minimum hoeveelheid raffinaderij gas verbrand om een
minimum vuurhaardtemperatuur en CO- verbranding te garanderen. De zeer hoge druk, oververhitte
stoom voedt het zeer hoge druk stoomnet, van waaruit hij ontspant in turbo- alternatoren voor
elektriciteitswinning of aangewend wordt voor de aandrijving van 70 bar stoomturbine gedreven
pompen en compressoren in de raffinaderij.
Om te voldoen aan de strengere milieudoelstellingen voor SOx , werd er een SOx scrubber
geïnstalleerd om de rookgassen van de katalytische kraakeenheid 2 verder te zuiveren.
Rookgas van een FCC eenheid sleurt immers altijd ook wat katalysatorstof mee. In de ESP blijven de
grove deeltjes achter en de SOX scrubber wast er daarna de meeste fijne katalysatordeeltjes en de
zwavelcomponenten uit. Als de ESP uit dienst is, verwijdert de SOx scrubber al de stofpartikeltjes.
De diverterklep zendt het onbehandelde hete rookgas naar ofwel de schouw B6802 ofwel de SOx
scrubber. De sproeisectie van de scrubber wast het stof en de zwavelverbindingen uit de rookgassen
, de druppelvangers scheiden de waterdruppels af van de rookgassen .Door een intensief contact
tussen de rookgassen en een circulerende wasvloeistof wordt > 95 % van de SO2 geabsorbeerd. SO2
wordt omgezet tot natriumsulfaat en natrium(bi)sulfiet.
Vanuit tank 105 voegt men 24% NaOH toe om de pH van de wasvloeistof neutraal te houden. Een
make-up met drinkwater compenseert de water verliezen van enerzijds de water spui naar de PTU (
purge treatment unit ) en van anderzijds de verdamping in de verzadigingszone.
Een overmatige indikking van de wasvloeistof wordt vermeden door een constant debiet te spuien.
Deze spui wordt in een PTU eenheid behandeld. De PTU eenheid bestaat uit één clarifier en 3
oxidatietanks. In de clarifier wordt het gehalte aan zwevende stoffen verlaagd en de oxidatietanks
zorgen voor een COD reductie . Het effluent van de PTU wordt samen met de reeds gezuiverde
afvalwaterstroom geloosd in de Schelde.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
64
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 2.2: Werkingsprincipe van een SOx scrubber
Figuur 2.3: Werkingsprincipe van de purge treatment unit
Coagulant and/or Flocculent Solution(s)
Purgefrom
Scrubber
Reagent
Solution
Clarifier
OxidationAir Blower(s)
2.2.3.5.
OxidationTower(s) withexternal mixers
andinternal air spargers
Effluent
Discharge
Cogeneratie eenheid (J24)
De raffinaderij beschikt over 3 x 42 MW el cogeneratie modules. De daarbij geproduceerde zeer hoge
drukstoom gebruikt de raffinaderij in haar stoomnet.
Elke module bestaat uit:
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
65
Mer uitbreiding ROG- project
•
•
•
•
Total Raffinaderij Antwerpen
een ventilator die de gewenste hoeveelheid verbrandingslucht op vereiste druk naar de
brandstof mengkamer voert
een gasturbine: aangedreven door de verbrandingsgassen vanuit de mengkamer
een generator: de door de gasturbine geleverde mechanische energie wordt in elektrisch
vermogen omgezet
een uitlaatgassenketel: de door de installatie geleverde warmte-energie wordt gebruikt voor
ZHDS productie.
Men spreekt bij zulke opstelling van een gecombineerd proces (warmtekrachtkoppeling WKK).
Elke module produceert 42 MW – 50 Ton ZHDS/u. Wanneer brandstof (aardgas) in de ketel wordt
bijgestookt, kan de stoomproductie tot 100 t/u opgedreven worden. Het elektrisch opgewekte
vermogen gaat naar 150kV ELECTRABEL net.
2.2.3.6.
Demineralisatie eenheid (J96)
In 2 demineralisatie eenheiden (demin 3 en 6) wordt de vereiste hoeveelheid ruw water (300 t/u
stadswater) voor alle stoomproducenten op de raffinaderij ontdaan van zouten, zuren en metalen om
tubeverstoppingen in de stoomproductie-installaties te voorkomen. Drie kleinere demins (polishers eenheid J96) conditioneren het water, vereist voor stoomproductie op de NC3 eenheden.Sinds
midden 2011, wordt er 325 m³/u gedemineraliseerd water ingevoerd van het buurbedrijf Induss.
De verwijdering van opgeloste minerale zouten in een demineralisatie is gebaseerd op de eigenschap
die zouten hebben om zich volgens hun ionen te splitsen, nl. in kationen en anionen Deze ionen
worden geëlimineerd door welbepaalde harsen, kationen- en anionenwisselaars. Eenmaal deze
harsen van ionenopname verzadigd is, worden ze geregenereerd door chemicaliëninjectie en
tegenstroomspoeling.
2.2.3.7.
De behandeling van zuur water
Het proceswater (zuur water) dat ondermeer afkomstig van de strippingstoom injecties in de
destillatiekolommen en fornuizen op de verschillende eenheden, is niet geschikt voor verwerking op
de afvalwaterbehandeling want het bevat veel ammoniakale (Ammonia NH3) en cyanide (CN)
stikstofverbindingen , halogenen (HF, HCl), CO2, fenolen en sulfiden (H2S, mercaptanen ). Het dient
tengevolge voorbehandeld te worden in een zuurwaterstripper ( SWS : sour water stripper ) .
Ongestript water kan de biomassa in de biofilters ( van de afvalwaterbehandeling ) doen afsterven .
In een zuurwaterstripper worden de in het water opgeloste gassen, sulfiden en stikstofverbindingen
door stoomstripping uit het zure water verwijderd.
Het zure water wordt verzameld in een voedingsvat waar koolwaterstoffen afgescheiden en verzonden
worden naar het slopsysteem.
Het zuur water wordt via een voeding / bodemproduct warmtewisselaar naar de stripper toren gevoed.
Het vloeit naar beneden over de stripper platen waar H2S en NH3 worden afgestript door middel van
stoom. Deze stoom kan in de reboiler opgewerkt worden of rechtstreeks in bodem van de kolom
geïnjecteerd worden .Het in de topcondensor gecondenseerd water wordt als reflux teruggevoerd.
Het uit het water gestripte gas bestaat voor 30 % uit waterdamp, voor 30 % uit NH3 en 40 % uit H2S,
en wordt prioritair afgevoerd naar de CLAUS eenheid. Daar wordt de zwavel teruggewonnen uit de
H2S en wordt de NH3 omgezet tot N2. Een andere mogelijkheid is om de gestripte gassen naar de
zuurgas brander van de CO ketel (eenheid 75) te sturen.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
66
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Het gestripte water dat nu minder dan 80 ppm H2S en 80 ppm NH3
atmosferische destillatie eenheden ( eenheden 53 en 63 ) verzonden.
bevat , wordt naar de
De fenolen die in het zuur water aanwezig zijn, kunnen niet afdoende verwijderd worden in de
stripper. Het gestripte water wordt daarom gebruikt als injectiewater voor de ontzouters op de
atmosferische destillatie eenheden . De ruwe aardolie absorbeert de fenolen.
Het effluent water van de ontzouters is nu wel geschikt voor verdere zuivering, via de flotatie
eenheid, in de waterbehandeling eenheid .
De totale zuurwater productie (ca. 145 m³/u) wordt verwerkt door drie strippers, deze bevinden zich op
de eenheden J73, J67 en J89. Deze strippers worden gevoed vanuit de eenheden en vanuit een
zuurwater ringlijn waarop opslagtank Tk137 als buffertank fungeert. Voor de verwerking van het
bijkomend zuurwater (+ 46 m³/ u) nav het OPTARA- project wordt een extra zuurwater stripper
geplaatst (J99).
2.2.3.8.
Afvalwater verwerkingseenheden (J15 en J95)
Voordat het afvalwater van de raffinaderij via Fort Filip in de Schelde geloosd wordt, wordt het
behandeld in de afvalwaterverwerkingseenheid ( J 15)..
Het proceswater (zuur water) van de raffinaderij ondergaat eerst een voorbehandeling om
ammoniakale stikstofverbindingen, fenolen en sulfiden (H2S en mercaptanen) te verwijderen. Deze
voorbehandeling werd besproken in § 2.2.3.7 ‘De behandeling van zuur water’.
De waterzuiveringsinstallatie bestaat uit de volgende onderdelen:
•
•
•
•
Een DAF eenheid ( dissolved air flotation ) die het proceswater fysico chemisch zuivert ;
Een olie afscheider, waarin de oliedruppels boven komen drijven en de slijkdeeltjes bezinken;
8 zandfilters in parallel, waarin de zwevende stoffen en vrije oliedruppels worden tegengehouden;
2 biofilters ( type trickling filter ) in parallel , waarin de opgeloste stoffen door zuurstofverbruikende
bacteriën worden verwijderd.
De waterzuiveringsinstallatie zal meer gedetailleerd besproken worden in de Discipline Water.
Het afvalwater van naftakraker 3 ( NC3 ) wordt afzonderlijk voorbehandeld in J 95. Het wordt daarna
afgeleid naar het buurbedrijf, tevens eigenaar van NC3, TOA (waar NC1 en NC2 staan), om verder
biologisch gezuiverd te worden en tenslotte ook geloosd te worden in de Schelde.
2.2.3.9.
Koelwatervoorzieningen (J14, deel van 23, J80 en J97)
Op de raffinaderij zijn aanzienlijke hoeveelheden water vereist voor koeling van b.v. afgewerkte
producten in warmtewisselaars en voor koeling van condenseerbare gassen in condensors.
Eenheid J14 voorziet een deel van de raffinaderij van koelwater, opgepompt uit de dok en
teruggevoerd naar de Schelde via HL1 en de dok via HL2. Omdat meer opgewarmd water
terugvoeren naar de Schelde niet meer ecologisch verantwoord bleek, werden nieuwe projecten zoals
NC3 ( J97 ), CCR ( J23 ) en ARDS ( J80 ), voorzien van een gesloten koelwatercircuit met de
bijhorende koeltorens, werkend met stadswater .
Ongeveer 30.000 m³/uur dokwater wordt na filtering in passavants (circulerende filterkorven) in een
koelwaterleidingnet opgevoerd door vijf motorgedreven pompen tot 3 bar leidingdruk.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
67
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tevens wordt hieruit het bluswaternet gevoed, hetwelk tot op een werkdruk van 10 bar kan opgevoerd
worden door een aparte stoomturbine- of diesel gedreven pompen. Chloor wordt in de aanzuig van de
pompen geïnjecteerd om biologische aangroei in de warmtewisselaars en leidingen te voorkomen.
Het warme koelwater van de verbruikers keert terug via een hoog peil wachtkom (High level I) naar de
Schelde voor zone West en naar het Hansadok (via high level 2) voor zone Oost. Op het grote
wateroppervlak van deze wachtkommen worden eventuele lekken in warmtewisselaars gedetecteerd
en kunnen er eventuele productverliezen afgeskimd (dmv een vaste skiminstallatie of zuigwagens)
worden om aldus verontreiniging van de Schelde te vermijden.
Om elke mogelijke Schelde verontreiniging uit te sluiten, worden zelfs weinig risicobevuilende
waterstromen, zoals het van totale TRA oppervlakte opgevangen regenwater en het koelwater voor
pomplagers, niet naar hoog peil wachtkom, maar naar de betreffende waterzuiveringseenheden
gevoerd.
2.2.3.10. Fakkelsystemen (J17, J80, J90)
Fakkel NC3 ( J 90 )
In het fakkelsysteem van de naftakraker worden zowel koude als warme gasstromen verwerkt. Het
koude fakkelgas wordt eerst opgevangen in een neerslagvat, waar de vloeistoffractie van het koude
gas gescheiden wordt. De vloeistof wordt verdampt in een warmtewisselaar die op het neerslagvat is
aangesloten, waarna de dampfase bij de koude gasstroom wordt gevoegd.
De koude gasstroom wordt in een warmtewisselaar oververhit en dan gemengd met de warme
gasstroom en opgevangen in een tweede neerslagvat met inwendige stoomverwarming. Het gas dat
deze afscheider verlaat, wordt via een vloeistofslot, waarvan het peil onderhouden wordt door C7-C9
product, afgevoerd naar één van de twee fakkelpijpen in de fakkel van de eenheid.
Deze twee fakkelpijpen zijn opgenomen in een gemeenschappelijke constructie (één van beide is in
gebruik, de andere in stand-by). De hoogte van de fakkel bedraagt 204 m. De fakkel werkt aan een
nominale capaciteit van ongeveer 1056 ton/u. Elke fakkeltip is uitgerust met een gasslot, vier
waakbranders met temperatuurbewaking en een stoominjectie om roetvorming te minimaliseren.
Fakkel ARDS ( J 80 )
Gasstromen afkomstig van de ARDS eenheid worden via het warme fakkel neerslagvat en
vloeistofslot naar de ARDS fakkel geleid. De fakkel bestaat ook uit twee fakkelpijpen, waarvan steeds
één in gebruik en de andere stand-by is. Deze zijn opgenomen in een gemeenschappelijke structuur
met een hoogte van 204 m.
Fakkel Noord ( J 17 )
Gasstromen afkomstig van drukontlastingskleppen, drainages en drukregelaars in de overige
eenheden van de raffinaderij gaan via het warme fakkel neerslagvat en vloeistofslot naar de Fakkel
Noord. Ook hier zijn twee fakkelpijpen beschikbaar, waarvan er één in gebruik is, terwijl de andere
stand-by wordt gehouden. Beide zijn opgenomen in een gemeenschappelijke structuur met een
hoogte van 204 m.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
68
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
2.2.3.11. Pijpleiding
Externe transportpijpleidingen
Belangrijke leveranciers of afnemers van specifieke producten zijn met de raffinaderij verbonden via
een pijpleiding.
De voornaamste pijpleiding voor TRA is de RAPL pijpleiding, waarlangs het overgrote deel van de
ruwe aardolie wordt ingevoerd. Deze pijplijn werd in 1971 in gebruik genomen als alternatieve
aanvoerweg, omdat de Antwerpse haven niet toegankelijk was voor de nieuwe supertankers van
200.000 à 500.000 ton.
De voornaamste uitvoerleidingen zijn die voor ethyleen (naar TOA), voor propyleen (naar Total
Petrochemicals Feluy via TOA) voor benzines en gasolie (pijpleiding naar Feluy) en voor
vliegtuigbrandstof, benzines en gasolie (NATO pijpleiding, o.a. naar Zaventem en Noord- Frankrijk).
Het depot van Total Belgium te Antwerpen wordt via pijpleidingen vanuit TRA bevoorraad ( benzines,
gasolie,kerosine en zware stookolie )
De uitvoer van ethyleen gebeurt in hoofdzaak via het pijpleidingnet op 90 bar. Ter hoogte van de
hoogpeil- wachtkom I is een aansluiting gemaakt met de ethyleenleiding komende van TOA. Via het
compressorstation is TOA aangesloten op het West-Europese ARG- net dat Rotterdam met
Terneuzen, Antwerpen, Geleen en het Ruhrgebied verbindt.
De propyleenleiding naar TOA is een 8 duimse leiding die het bedrijfsterrein van Total Raffinaderij
Antwerpen verlaat uit het LPG tankpark en onderaan het Marshall dok TOA binnenkomt.
De pijpleiding naar het TOTAL depot in Feluy (Total Belgium Feluy) verlaat het bedrijfsterrein ter
hoogte van de zeesteigers in het noordoosten van het bedrijfsterrein. Deze leiding kan zowel gasolie
als benzine verpompen naar het zusterbedrijf in Wallonië.
Op de raffinaderij zijn eveneens talrijke interne transportpijpleidingen aanwezig.
2.2.4 Materialenstromen voor de raffinaderij
De in- en uitgangsstromen van de raffinaderij voor het jaar 2010 (exclusief NC3) worden voorgesteld
in Tabel 2.4.
Tabel 2.4: Materialenstromen van de raffinaderij voor het jaar 2010
Aardolie + condensaat + atmosferisch residu
Massa (X 1000)
[ ton/jaar]
15 408
LPG ( propaan en butaan )
Massa (X 1000)
[ ton/jaar]
264
Voeding voor katalytische kraak eenheden
394
LPG voeding voor chemie
Benzine & -componenten
173
5013
Kero ( burning + jet fuel )
1756
Gasolie ( diesel + huisbrandolie + componenten )
Stookolie & - componenten
Bitumen
Zwavel
Raff Stookgas
Raff Stookolie
Coke
5920
2582
151
151
483
31
291
Voeding
Voeding voor vacuüm destillatie eenheid
Andere voeding
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
322
786
Productie
januari ’14
Projectomschrijving
69
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Voeding
Massa (X 1000)
[ ton/jaar]
Productie
Massa (X 1000)
[ ton/jaar]
95
16910
Overige : fakkel, verliezen
16 910
Totaal
2.2.5 Energie
De stoom- en elektrische energiebalansen voor het jaar 2010 worden weergegeven in Tabel 2.5 en
Tabel 2.6. De brandstofverbruiken worden weergegeven in Tabel 2.7.
Tabel 2.5: Stoombalans voor de raffinaderij
stoomproductie
stoomverbruik
Stoomenergie balans 2010 [GJsec]
Raffinaderij
Cogen
12 022 420
6 056 797
18 642 160
592 618
Naftakraker 3
9 575 528
8 419 967
Tabel 2.6: Elektrische energiebalans voor de raffinaderij
Elektriciteitsproductie
Export net
Import net
Elektriciteitsverbruik
Elektrische energiebalans 2010 [ MWh]
COGENERATIE + TA6
Raffinaderij
Naftakraker 3
1 201 166
0
0
281 151
0
0
88 017
920 015
88 017
Globaal Raffinaderij
1 201 166
281 151
88 017
1 008 032
Tabel 2.7: Brandstofverbruik
Brandstof
Jaartotaal
[GJprim]
10 645 153
24 295 635
1 206 220
11 290 678
14 872 930
1 922 858
64 233 474
aardgas
Raffinaderijgas
Stookolie
Cokes
NC3 stookgas ovens
NC3 stookgas boilers
Totaal verbruik
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
70
Mer uitbreiding ROG- project
2.3
Total Raffinaderij Antwerpen
Beschrijving van de geplande wijzigingen nav het ROG- project
2.3.1 Algemeen
Het ROG ( Refinery Off Gases ) project bestaat er in om de waardevolle koolwaterstoffen ( in het
bijzonder de C2 & C3 ketens ) die zich in het raffinaderij gas netwerk bevinden, te valoriseren.
Momenteel dienen deze gassen als stookgas voor verschillende ovens.
Er zijn 2 types van afgassen die waardevolle componenten bevatten :
•
•
De verzadigde afgassen : deze kunnen gerecupereerd worden als grondstof voor de kraak
ovens van de stoom kraakeenheid NC3 ter vervanging van de nafta grondstof. Deze
afgassen kunnen tot 20% van de huidige nafta voeding vervangen ,bijkomend kunnen door
het verhoogde butaan aanbod 3 ovens ( ipv 2 ) met butaan gevoed worden.
De onverzadigde afgassen ( FCC gassen ) : deze kunnen behandeld worden in de
bestaande zuiveringssectie van de stoom kraakeenheid NC3.
De huidige installatie is vergund voor een doorzet van 7000 t/dag. De geplande wijzigingen zullen
geen verhoging teweeg brengen van de vergunde doorzet.
De ROG eenheid is ingedeeld in 3 delen :
•
•
•
Eén voorbehandelingstrein voor de verzadigde afgassen (zie §2.3.2)
Eén voorbehandelingstrein voor de onverzadigde afgassen (zie §2.3.3)
Eén gemeenschappelijk gedeelte ter ondersteuning voor de beide treinen waaronder het
gesloten koelwatersysteem, de ethyleen en propyleen koelsystemen en de regeneratie
faciliteiten (zie § 2.3.4)
De behandelingstrein voor de onverzadigde gassen
geeft geen aanleiding tot bijkomende
luchtemissies, de nieuwe ROG eenheid zuivert deze afgassen en scheidt de niet waardevolle
componenten af. Er worden geen bijkomende emissiepunten gerealiseerd nav het project.
De installaties van de ROG eenheid worden ten westen van de bestaande NC3 installatie gebouwd.
(zie Figuur 2.1)
Figuur 2.4: Algemeen blokschema met aanduiding van het ROG- project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
71
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
2.3.2 Behandelingstrein verzadigde gassen
De verzadigde afgassen zijn vooral afkomstig van de volgende eenheden:
•
•
•
•
J82 : PSA 2 : de waterstofzuiveringseenheid
J81 : ARDS & MHC : atmosferisch residu ontzwavelingseenheden
De gaseenheden J53G : gasplant 1 en J65 : gasplant 2
J74 : waterstofbehandeling / katalytische ontzwaveling 2
Deze afgassen bestaan vooral uit ethaan, propaan, butaan, methaan en waterstof. Ze bevatten
eveneens C5 koolwaterstofketens, stikstof en zure gassen. Vooral het grote aandeel van ethaan,
propaan en butaan maakt deze afgassen uitermate geschikt als grondstof voor de kraakovens.
In deze trein worden deze afgassen voorbehandeld en gescheiden om deze geschikt te maken als
grondstof. De voorbehandeling dient om schadelijke componenten te verwijderen, die bv. giftig zijn
voor de in de processen gebruikte katalysatoren. De scheiding heeft als doel de lichte gasfracties te
verwijderen (methaan, waterstof, stikstof en zure gassen) omdat deze niet omgezet worden in de
gewenste producten (ethyleen, propyleen) en alleen zorgen voor een extra belasting van de
kraakovens en de bestaande zuiveringssectie.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
72
Mer uitbreiding ROG- project
Figuur 2.5: Schematische voorstelling van de ROGverzadigde gassen
Total Raffinaderij Antwerpen
voorbehandeling voor de
Deze behandelingstrein produceert volgende producten:
• Een mengsel van C2 – C4 koolwaterstoffen als grondstof voor de kraakovens
• Een paraffine C5 stroom die in de nafta gemengd wordt als grondstof voor de kraakovens
• Lichte gasfracties ( C1 koolwaterstoffen ) die naar het raffinaderij stookgas net worden
gestuurd.
De voorbehandeling bestaat uit:
• Verwijdering van H2O, NH3 en Hg door drogers met aangepaste vulmaterialen ;
• Verwijdering van H2S en CO2 uit de zure gasstromen door een DEA absorber;
De scheiding bestaat uit:
• Compressie en koeling
• Demethaniser2: scheidingskolom om waterstof en methaan af te scheiden en naar het
stookgas te zenden
• Debutaniser: Het bodemproduct van de demethaniser wordt gesplitst in :
o Een gemengde C2 – C4 koolwaterstoffen stroom die als grondstof naar de
kraakovens wordt gezonden.
o Een paraffine C5 stroom die in de nafta gemengd wordt.
De behandelingstrein voor de onverzadigde gassen
geeft geen aanleiding tot bijkomende
luchtemissies, de nieuwe ROG eenheid zuivert deze afgassen en scheidt de niet waardevolle
componenten af. Er worden geen bijkomende emissiepunten gerealiseerd nav het project.
Emissies aan pompseals, afsluiters, compressoren, e.d. worden beschouwd als fugitieve emissies. De
totale fugitieve emissies van een aantal organische stoffen en van H2S worden door TRA bepaald aan
de hand van LDAR- metingen in overeenstemming met de Vlarem.
Er wordt voor de geplande situatie voor het ROG project geen significante toename van de fugitieve
emissies verwacht.
2
Demethaniser en debutaniser zijn destillatiekolommen
SGS Belgium NV
januari ’14
Projectnummer: 13.0028
Projectomschrijving
73
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 2.6: Processchema voor de behandelingstrein van de verzadigde gassen
2.3.3 Behandelingstrein onverzadigde gassen
De onverzadigde afgassen zijn vooral afkomstig van de volgende eenheden:
• FCC I en FCC II: de katalytische kraakeenheden J31 en J67
• Afgas van de deethaniser van J 36
Deze afgassen bestaan vooral uit methaan, waterstof, ethyleen, ethaan, propyleen en propaan. Ze
bevatten eveneens C4 - C5 koolwaterstofketens en lichtere componenten zoals stikstof en zure
gassen. Vooral het grote aandeel van ethyleen en propyleen maakt deze afgassen interessant.
Bovendien zijn de aanwezige ethaan en propaan uitermate geschikt als grondstof voor de kraakovens.
In deze trein worden deze afgassen voorbehandeld en gescheiden.
De voorbehandeling dient om schadelijke componenten te verwijderen, die bv. giftig zijn voor de
hydrogenatie katalysatoren, zodat de eindproducten ( ethyleen en propyleen ) volgens specificatie
kunnen gemaakt worden en zodat geschikte kraakoven grondstoffen (ethaan en propaan ) kunnen
worden geleverd. Tevens worden de lichte gasfracties verwijderd (methaan, waterstof en stikstof )
welke de bestaande zuiveringssectie extra zouden belasten.
Deze behandelingstrein produceert volgende producten :
• Een C2 fractie die naar de bestaande zuiverings- / herwinnings sectie van de NC3 eenheid
wordt gestuurd.
• Een C3 fractie die naar de bestaande zuiverings- / herwinnings sectie van de NC3 eenheid
wordt gestuurd
• Een C1 fractie die naar het raffinaderij stookgas net wordt gestuurd.
Figuur 2.7: Schematische voorstelling van de ROGonverzadigde gassen
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
voorbehandeling voor de
Projectomschrijving
74
Mer uitbreiding ROG- project
Total Raffinaderij Antwerpen
De voorbehandeling bestaat uit:
• Verwijdering van zure gassen ( CO2 en H2S ) en van in water opgeloste schadelijke
verontreinigingen ( SO2, NH3, HCN, HCl ) door een waterwassing en een DEA absorber
• Verwijdering van CO2 ( nazuivering ) door een NaOH scrubber
• Verwijdering van H2O en Hg door drogers met regenereerbare vulmaterialen
• Verwijdering van carbonylsulfide en mercaptanen door drogers met regenereerbare
vulmaterialen
• Verwijdering van arseenwaterstof en fosforwaterstof door drogers met niet regenereerbare
vulmaterialen
De scheiding bestaat uit :
• Compressie en koeling
3
• Deethaniser : Het bodemproduct van de deethaniser ( C3 koolwaterstof fractie ) wordt naar
de depropaniser van de bestaande NC3 eenheid gestuurd voor verdere zuivering.
• Demethaniser: scheidingskolom om waterstof en methaan af te scheiden en naar het
stookgas te zenden, het bodemproduct ( C2 koolwaterstof fractie ) wordt naar de acetyleen
reactors gestuurd van de bestaande NC3 eenheid voor verdere zuivering.
De behandelingstrein voor de onverzadigde gassen
geeft geen aanleiding tot bijkomende
luchtemissies, d nieuwe ROG eenheid zuivert deze afgassen en scheidt de niet waardevolle
componenten af. Er worden geen bijkomende emissiepunten gerealiseerd nav het project.
Emissies aan pompseals, afsluiters, compressoren, e.d. worden beschouwd als fugitieve emissies. De
totale fugitieve emissies van een aantal organische stoffen en van H2S worden door TRA bepaald aan
de hand van LDAR- metingen in overeenstemming met de Vlarem.
Er wordt voor de geplande situatie voor het ROG project geen significante toename van de fugitieve
emissies verwacht.
Figuur 2.8: Processchema voor de behandelingstrein van de onverzadigde gassen
2.3.4 Gemeenschappelijke nutsvoorzieningen voor beide ROGbehandelingstreinen
De gemeenschappelijke gedeelten bevatten de specifieke nieuwe nutsvoorzieningen die vereist zijn
voor de beide ROG voorbehandelingtreinen:
•
3
Een ethyleen en een propyleen koelsysteem
Deethaniser en demethaniser zijn destillatiekolommen
SGS Belgium NV
januari ’14
Projectnummer: 13.0028
Projectomschrijving
75
Mer uitbreiding ROG- project
•
•
•
•
Total Raffinaderij Antwerpen
Een gesloten koelwatersysteem bestaande uit een koelwatertoren, pompen , leidingwerk en
een koelwater behandeling.
Een regeneratie gas systeem voor de regeneratie van de vulmaterialen van de absorbers.
Een DEA regeneratie eenheid voor de regeneratie van de rijke DEA
Een nieuw elektrisch onderstation
De andere nutsvoorzieningen (lucht, stikstof, bluswater, stoom, opvang van condensaat) zijn
gemeenschappelijk met deze van de bestaande NC3 eenheid.
2.3.5 Wijzigingen bestaande NC3 eenheid
De huidige installatie is vergund voor een doorzet van 7000 t/dag. De geplande wijzigingen zullen
geen verhoging teweeg brengen van de vergunde doorzet.
Bepaalde secties van de bestaande kraakinstallatie worden meer belast door een verhoogde
gaskraking waardoor aanpassingen/ wijzigingen vereist zijn. Deze verhoogde gasvoeding is afkomstig
van de verzadigde afgassen, een hogere C2/ C3 recycle gasstroom en een verhoogde butaanvoeding
(van 2 naar 3 ovens).
Volgende aanpassingen worden uitgevoerd aan de bestaande installatie (zie Figuur 2.9):
•
•
•
Aanpassingen aan één oven ( KTI oven )
Het vervangen / upgraden van enkele pompen
Het plaatsen van bijkomende of het aanpassen van bestaande warmtewisselaars
De volgende nieuwe installatie wordt gebouwd (zie Figuur 2.9):
•
Een bijkomende butaan verdamper
De verschillende afgasstromen worden door nieuwe leidingen naar de ROG behandelingstreinen
gevoerd. Deze leidingen worden grotendeels geplaatst op reeds bestaande leidingrekken. Enkele
nieuwe leidingrekken dienen gebouwd te worden.
Er zijn geen wijzigingen aan de bestaande opslagcapaciteiten.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
76
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 2.9: Voorstelling van de wijzigingen en nieuwe installaties voor de bestaande NC 3- eenheid nav ROG- project
Mer Uitbreiding ROG-project
77
Mer Uitbreiding ROG-project
2.4
Total Raffinaderij Antwerpen
Alternatieven
2.4.1 Nulalternatief
Het nulalternatief houdt in dat de overheid geen milieuvergunning verleent voor de uitbreiding met het
ROG- project.
De milieuvergunning van de raffinaderij is geldig tot 10 juli 2022.
Het nulalternatief wordt niet weerhouden als blijkt uit het MER dat de milieu- effecten t.g.v. de
uitbreiding met het ROG- project van die aard zijn dat ze door de genomen maatregelen beheersbaar
zijn.
2.4.2 Locatiealternatief
De situering van de geplande ROG- eenheid tegenover de bestaande naftakraker NC3 biedt de beste
mogelijkheden om de aanpassingen n.a.v. het ROG- project uit te voeren aangezien lange
interconnecties tussen beide eenheden worden vermeden en de aard van de producten in deze zone
niet significant zullen wijzigen.
Een locatie- alternatief wordt niet beschouwd als uit het MER blijkt dat de milieu- effecten t.g.v. de
uitbreiding met het ROG- project van die aard zijn dat ze door de genomen maatregelen beheersbaar
zijn.
2.4.3 Doelstellingsalternatief
De algemene doelstelling van TRA betreft de verwerking van ruwe aardolie tot afgewerkte producten.
Het nieuwe project wijzigt deze doelstelling niet.
Een ander doelstellingsalternatief wordt bijgevolg niet weerhouden.
2.4.4 Uitvoeringsalternatief
De haalbaarheidsstudie van het ROG project werd uitzonderlijk door twee engineering firma’s
uitgevoerd (in een standaard ontwerp is dit normaal gezien één engineering firma) om het meest
optimale concept voor ROG te kunnen selecteren : de firma’s SHAW (Milton Keynes – Engeland) en
Linde (München – Duitsland) hebben tesamen met de TOTAL experten van Lyon en Feluy parallel de
haalbaarheidsstudie gedaan. Deze 2 engineering firma’s werden geselecteerd omwille van hun
expertise op dit domein en het feit dat zij hun eigen specifieke technologie hebben voor het zuiveren
en afscheiden van lichte koolwaterstoffen.
In deze haalbaarheidsstudie zijn ondermeer bekeken :
- PSA technologie van Linde voor afscheiden van lichte koolwaterstoffen (als alternatief voor
een demethaniser destillatietoren)
- ‘self refrigerating cold box’ technologie van Shaw voor afscheiden van lichte koolwaterstoffen
(als alternatief voor een demethaniser destillatietoren)
- Klassieke destillatie versus absorptie technologie met propyleen
- Nieuw DEA systeem versus uitbreiding van bestaande MDEA systeem voor verwijdering van
componenten H2S en CO2 (selectiviteit DEA naar deze componenten toe veel beter)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
78
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Beide haalbaarheidsstudies hebben het huidige concept van ROG – klassieke destillatietechnologie
tesamen met DEA – bevestigd als meest optimale keuze.
2.4.5 Best Beschikbare Technieken (BBT)
De Beste Beschikbare Technieken voor een raffinaderij zijn een combinatie van nieteenheidsspecifieke technieken, technieken die van toepassing zijn op de raffinaderij als geheel (=
algemene Beste Beschikbare Technieken) en eenheidspecifieke technieken, technieken die van
toepassing zijn op een specifieke eenheid (of proces). Voor raffinaderijen zijn vnl volgende BBT/BREF
studies van belang:
•
•
Beste Beschikbare Technieken (BBT) voor beperking & behandeling van afvalwater van
raffinaderijen , VITO , april 2008;
BREF-studie raffinaderijen, februari 2003 (in herziening)
In onderstaande tabel worden de BBT- technieken opgelijst die belangrijk zijn ikv de uitbreiding met
het ROG- project. De nieuwe installaties maken gebruik van een maximale warmterecuperatie
(uitwisseling warme en koude productstromen) en van geforceerde luchtkoelers. De warmtewisselaars
voor het koelwater zijn tot een minimum herleid en worden verbonden met de bestaande gesloten
koelwatercircuits van de raffinaderij
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Projectomschrijving
79
REF 4.24.2
REF 4.23.6.1.
REF 4.23.6.1
REF 4.23.6.1.
REF 4.23.6.1
REF 5.2.10
De behandeling (zuivering) van het zure water in zuur water strippers
("sour water strippers"-SWS)
Lekarme kleppen
Minimaliseer flenzen plaatsen van dichtingsringen op lekkende flenzen ,
VOS -emissies
Afsluiten, dichtplugging of van een dop voorzien van open uiteinden
afvoerpijpen en -kleppen, VOS -emissies
Afvoerkleppen aansluiten aan fakkel
Gebruik van laag zwavelige brandstoffen SO2 -emissies
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
altijd
REF BREF Industrial
Cooling Systems
De beperking van het waterverbruik door koel(water)systemen
SGS Belgium NV
altijd
REF 4.8.1
Het gescheiden houden van het "once through" koelwater en
proceswater, althans tot na de behandeling van dit laatste water
Soms
Altijd
Altijd
Altijd
Altijd
altijd
altijd
REF 4.8.3
altijd
wanneer
van
toepassing
De beperking van de emissie van stoffen (o.a. olie) in het
oppervlaktewater door koel(water)systemen
ref Bref
REF 4.10.1.3. 4.8.2
techniek
Verminder koelnoodzaak door procesoptimalisatie, luchtkoeling, ...
Tabel 2.8: BBT- toetsing
Mer Uitbreiding ROG-project
Projectomschrijving
Procesoptimalisatie door uitgebreide ‘
pinch’ studie voor warmterecuperatie.Er is
geen luchtkoeling voorzien.
De installaties van dit project zijn
aangesloten
op
een
gesloten
koelwatersysteem
NVT omdat de installaties zijn aangesloten
op een gesloten koelwatersysteem
De spui op het gesloten koelwater
systeem wordt tot een minimum beperkt
zuurwater wordt behandeld in de
bestaande SWS
Dit is opgenomen in de
leiding
specificaties
Het aantal flensverbindingen wordt
minimum gehouden. Er worden alleen
flensverbindingen voorzien aan toestellen
en op plaatsen om delen van installaties
te kunnen afzonderen. Er worden in dit
project geen
dichtingsringen over
flensverbindingen geplaatst.
Alle open einden zijn steeds voorzien van
een blinde flens of per uitzondering van
een stop.
De
afvoerkleppen
op
alle
koolwaterstofhoudende systemen worden
afgeleid naar de fakkel.
NVT op dit project
Toepassing op TRA
80
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Projectomschrijving
81
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
3. Historiek van het studiegebied
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Historiek Studiegebied
82
Mer Uitbreiding ROG-project
3.1
Total Raffinaderij Antwerpen
Historiek TRA
In de naoorlogse jaren, wanneer Antwerpen zich ontwikkelde tot wereldhaven, mede door moderne
infrastructuur en interessante verbindingswegen, werd onder stimulans van de Belgische regering
gestreefd naar olieraffinage in eigen land, temeer ook omdat zo ter plaatse de grondstoffen voor de
nog uit te bouwen petrochemische nijverheid ter beschikking zouden komen.
Het Antwerpse havengebied was de aangewezen plaats voor de inplanting van dit type industrie,
enerzijds gezien aardolie per tankschip ingevoerd kon worden, en anderzijds omdat de
haveninfrastructuur het vervoer van afgewerkte producten naar binnen- en buitenland mogelijk maakte
met alle types van transport, waarvan de binnenscheepvaart ook nu nog steeds het leeuwendeel
uitmaakt.
Tegenover deze achtergronden besloten eertijds Petrofina NV en The British Petroleum Company in
1949 gezamenlijk, en met gelijk aandeel, een raffinaderij te bouwen te Antwerpen : Société Industrielle
Belge des Pétroles of afgekort S.I.B.P.
In 1951 kwam de productie op gang. De raffinagecapaciteit van 1.350.000 ton ruwe aardolie per jaar
diende echter steeds opgevoerd en aangepast aan de vraag naar petroleumproducten, mede door de
sterke ontwikkeling van de petrochemische industrie.
In 1968 vond een belangrijke uitbreiding plaats (Extension V), waardoor de kleine, eenvoudige
raffinaderij van 1951 een complex bedrijf werd dat in 1973 over een verwerkingscapaciteit beschikte
van 17 miljoen ton aardolie per jaar (1950 m3/uur).
Aanvoer van ruwe aardolie, vooral afkomstig uit het Midden-Oosten en de Noordzee, vindt niet meer
alleen plaats, zoals wel het geval was bij het opstarten van de raffinaderij, met zeeschepen, maar
grotendeels (85%) via RAPL, de Rotterdam Antwerp Pipe Line. De aanleg hiervan drong zich op om
de transportkosten te beperken in de jaren van oliecrisis, en omdat mamoettankers, die wereldwijd
hun intrede deden, de Antwerpse haven niet in konden. Het transport van de afgewerkte producten
daarentegen, waarvan 50% bestemd is voor export, geschiedt momenteel voor 15% door
vrachtwagens, 10% via pijpleidingen en de overige 75% via lichters en zeeschepen.
Begin jaren tachtig werd aanzienlijk geïnvesteerd om de raffinageprocédés doeltreffender te maken
door automatisering en upgrading (herwinning van lichtere, meerwaardige componenten uit
zwaardere, minderwaardige residu’s) om, ten gevolge van de stagnerende vraag naar brandstoffen
(terwijl de vraag naar stookoliën en residu’s afneemt), de druk voor het milieubehoud en de
toenemende concurrentie het hoofd te kunnen bieden.
Zo investeerde men bijvoorbeeld in “schone producten” met de bouw van de MTBE-eenheid. Bij de
bouw van de visbreaker, een upgrading-eenheid, werd beslist om de eenheid vanop afstand te sturen
met behulp van TDC (Total Distributing Control System). Later worden ook bestaande installaties
geoptimaliseerd door overschakeling op TDC, en gecentraliseerd in één controlekamer (CKK). Een
andere investering in upgrading was bijvoorbeeld ook de omvangrijke revamp van de katalytische
kraakeenheid 67, wat in een aanzienlijke meeropbrengst aan benzine resulteerde, en de revamp van
de vacuümeenheid 66 met grotere wax recuperatie uit het vacuüm residu tot gevolg.
In 1988 werd het BP-aandeel overgenomen door Petrofina. De raffinaderij werd omgedoopt in Fina
Raffinaderij Antwerpen, een 100% Belgische raffinaderij. Het tankpark voor ruwe aardolie te Melsele
(Beveren) werd in 1988 door PetroFina overgenomen van het bedrijf CHEVRON.
Belangrijke investeringen stonden nu op stapel, mits Petrofina zich tot doel stelde Fina Raffinaderij
Antwerpen uit te bouwen tot één van de grootste en meest gediversifieerde raffinaderijen in Europa.
Zo kende de raffinaderij ondermeer in 1989 een integratie van de petrochemie met de bouw van een
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Historiek Studiegebied
83
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
naftakraker, een productie-eenheid van 450.000 ton ethyleen per jaar uit een distillaat geproduceerd
in de raffinaderij (kostprijs : 20 miljard BEF).
Gelijktijdig vond de bouw plaats van een continue katalytische regeneratie reformer-eenheid (eenheid
72), een ontzwavelingseenheid voor lichtere fracties (eenheid 74) en een denitrogenatie-eenheid
(eenheid 73) voor kraakbenzines, om aan de toenemende vraag naar loodvrije benzine te kunnen
beantwoorden. Tevens werd de oude naverbrandingsketel (eenheid 68) vervangen door een nieuwe
(eenheid 75) en werd de alkylatie voorbehandelingseenheid (EHPN) geboren.
Om verder het hoofd te kunnen bieden aan de vereisten van diepgaande ontzwaveling en totale
conversie, wordt eind 1992 begonnen met de uitvoering van het “FOUP” (Fuel Oil Upgrading Project):
de mogelijke verplichting tot ontzwaveling onder de 0.2% en de dalende vraag naar zwavelhoudend
residu en huisbrandolie tegenover de toenemende vraag naar “schoon” aardgas noodzaakt een
nieuwe ingreep in het raffinage procédé. In een eerste fase in 1994 houdt dit de in dienstname van
een residu-ontzwavelings-eenheid en een nieuwe zwavelherwinningseenheid in en in een eventuele
latere (nog te bepalen) fase de bouw van een residu kraker.
In mei 1998 werd NC3 onderworpen aan een ingrijpende revamp waarbij de ethyleen
productiecapaciteit werd opgedreven van 450.000 ton/jaar naar 553.000 ton/jaar.
Een nieuwe, door de overheid opgelegde, strengere benzeennorm (max. 1%) in de benzinepool,
ingaande op 1 januari 2000, noopt tot nieuwe investeringen. Om tegelijk de overcapaciteit in benzine
en de toenemende vraag naar petrochemische grondstoffen (aromaten) te combineren met een lager
benzeengehalte in de benzines, wordt geopteerd voor reformaatdestillatie waaruit een belangrijke
xylenen-opbrengst, een na hydrogenatie en extractieve destillatie 99,99% zuivere benzeenproductie
en een resterend reformaat zal resulteren. Dit project wordt deels ingeplant in de reformer-eenheid 72
en omhelst de verbouwing van de denitrogenatie-eenheid 73 tot een C6-hydrogenatie-eenheid en de
bouw van de benzeen extractieve destillatie-eenheid 76 op het terrein van de oude
zwavelherwinnings-eenheden 54/55/56.
Ook in 1998 start het co-generatie integratie project : Electrabel investeert in de bouw van de tot dan
toe grootste cogeneratie-eenheid in Belgie (126 MW), terwijl FRA investeert in de integratie van deze
nieuwe energie-eenheid in haar installaties. Deze nieuwe energievoorziening betekent een niet
onbelangrijke reductie van de elektriciteitskosten omdat deze installatie toelaat de verouderde en
minder rendabele stoomketels uit te schakelen. Tevens wordt de betrouwbaarheid van elektriciteit- en
stoomlevering verbeterd.
Op de locatie van de ontmantelde bitumen-eenheid (sinds 1996 niet meer in dienst gezien de
succesvolle batchgewijze bitumenproductie op de vacuümeenheid), verrijst ondertussen de VRUeenheid 49 (Vapour Recovery Unit). Deze eenheid, opgestart in december 1998, heeft tot doel de lage
concentraties van koolwaterstofdampen, die vrijkomen bij tankopslag en verlading van voornamelijk
benzines en gasoliën in binnenvaartschepen en tankwagens in de atmosfeer, te recupereren.
In 1998 slinken de raffinage-marges aanzienlijk en gaan grote oliemaatschappijen fusioneren om zo
de werkingskosten te drukken. Ook Petrofina ondergaat deze tendens en wordt in januari 1999
gekocht door de Franse oliegigant Total om aldus de oliegroep TotalFina te vormen die de 5de plaats
inneemt op de wereldranglijst en de 3de plaats in Europa.
In februari 2000 gebeurt de fusie tussen TotalFina en de het Franse concern Elf Aquitaine om de
groep TotalFinaElf te vormen. Deze groep neemt op dit ogenblik de 4de plaats in op wereldvlak.
Sinds 2003 is de naam van de groep veranderd in Total.
Op 6 mei 2003 verandert de naam van de groep TotalFinaElf in TOTAL en de naam van de raffinaderij
in Total Raffinaderij Antwerpen ( TRA ).
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Historiek Studiegebied
84
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
In 2003 startten het Clean Gasoline ( productie van benzines met een zwavelgehalte van 10 ppm ) en
het Clean Diesel project. Het Clean Diesel project behelst een revamp van HDS3 eenheid 61.
(productie van diesel met een zwavelgehalte van maximum 10 ppm). Beide projecten werden eind
2004 afgewerkt.
De elektrostatische precipitatie eenheden ( gebouwd in 2004 ) zorgen voor een reductie van de
stofemissies. Deze eenheden reduceren de stofemissies van de katalytische kraakeenheden van 300
mg/Nm³ naar max. 50 mg/Nm³ in de rookgassen.
In 2005 werd tank 761 vervangen door een nieuwe butaanopslagtank , deze opslagtank is bedolven
onder een berg zand ( mounted bullet ).
Eind 2009 wordt een SOx scrubber met een bijhorende nabehandeling ( PTU eenheid ) in dienst
genomen om te kunnen voldoen aan de nieuwe strengere milieunormen betreffende de zwaveluitstoot
van de raffinaderij. Deze scrubber behandelt de rookgassen van de katalytische kraak eenheid J67.
Einde 2013, begin 2014 wordt er gestart met de bouw van de installaties nav het OPTARA- project.
Het project omhelst de bouw van enkele nieuwe eenheden :
De solvent deasfaltering (SDA) eenheid, met een capaciteit van 2.8 Mt/jaar voor de verwerking van
vacuüm residu, een bijkomende zuurwater stripper en 4 bijkomende stoomketels.
Daarnaast wordt de bestaande atmosferische residu ontzwavelingseenheid aangepast : de bestaande
trein 1 ondergaat een hydraulische debottlenecking, de trein 2 wordt omgevormd tot een mild
hydrocracking eenheid voor de verwerking van de gedeasfalteerde olie van de SDA eenheid. De
laadinstallaties van de Hansadok worden aangepast volgens de behoeften van de nieuwe eenheden.
Verder worden er ook enkele technische gebouwen opgericht. De start van de exploitatie is gepland in
het voorjaar van 2015.
3.2
Historiek van de omgeving
De oudste gegevens, waarop deze beschrijving gebaseerd is, zijn afkomstig van de kabinetskaarten
van Graaf de Ferraris. Deze kaarten zijn plannimetrisch van een bijzonder niveau en hebben een
detailinvulling die vergelijkbaar is met de hedendaagse topografische kaarten.
Ze zijn opgesteld tussen 1770 en 1778 en geven de toestand weer aan het einde van het preindustriële tijdperk. De steden waren op dat ogenblik nog volledig gelegen binnen hun eind Middeleeuwse vesten. De voornaamste steden waren, waar de topografische toestand het toeliet, verbonden
door kaarsrechte wegen.
Op de Ferraris kaart van het gebied waar momenteel TRA gevestigd is, wordt de Schelde binnen haar
huidige loop aangetroffen. De verschillende forten (St. Philippe, St. Marie, De Peirle, Fort Lacroix) zijn
eveneens herkenbaar. De Polders van Oorderen, Wilmarsdonk, Melsele, … waren aanwezig binnen
hun dijken. Ook het wegennet, dat aanwezig was tot voor de opspuitingen, kan in zijn volledige
configuratie herkend worden op de Ferraris kaart.
Het bodemgebruik in het gebied waar het huidig bedrijfsterrein gelegen is, was gemengd agrarisch.
Vlakbij de Scheldedijk en de dijk van Wilmarsdonk waren een aantal hoeves gelegen.
Het gebied kende weinig of geen evolutie gedurende de 19de eeuw. Op de onderdruk van de
Geologische kaart van 1894 wordt dezelfde perceelsindeling en bebouwing teruggevonden als op de
Ferrariskaart.
Tot in de jaren twintig veranderde er weinig in het studiegebied. Tussen 1928 en 1932 werden de
Kruisschanssluis, het Hansadok, het Leopolddok, het Vierde Havendok en de Mercantile
scheepswerven aangelegd en in gebruik genomen. Tussen 1949 en 1951 werd het bedrijfsterrein zelf
opgespoten en werd het Marshalldok aangelegd. Begin jaren 50 werd het bedrijf bouwrijp gemaakt en
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Historiek Studiegebied
85
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
werd de spoorweginfrastructuur aangelegd. Daarna werden in verschillende fasen productieeenheden opgericht. Het Industriedok en het Vijfde Havendok werden in 1959 aangelegd.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Historiek Studiegebied
86
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
4. Ingreep- effectenschema
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Ingreep- Effectenschema
87
Mer Uitbreiding ROG-project
4.1
Total Raffinaderij Antwerpen
Algemeen
De voornaamste ingrepen die in het algemeen bij een industrieel project mogelijk zijn, worden
4
samengevat in Tabel 4.1 . De aard en de omvang van een project bepalen welke ingrepen in het ter
studie liggende project te verwachten zijn. Uitgaande van het algemene ingrepenschema in Tabel
4.1 kan een ingreep- effectenschema worden opgesteld voor het ter studie liggende project.
Tabel 4.1: Algemene ingrepen van een industrieel project voor de verschillende
milieudisciplines
Ingrepen naar de LUCHT (gevolgen voor de fysisch-chemische kwaliteit van de atmosfeer):
toevoeging van gassen en stoffen naar de omgevingslucht
toevoeging van warmte naar de omgevingslucht
Ingrepen op OPPERVLAKTEWATER:
toevoer van stoffen of gassen
toevoer van warmte
veranderingen in morfologie en veranderingen in de waterhuishouding (indien voorkomend,
meestal van incidentele aard)
Ingrepen op BODEM EN GRONDWATER:
toevoer van stoffen of gassen naar de bodem
toevoer en/of onttrekking van warmte naar of aan de bodem
toevoer (infiltratie) of onttrekking van water naar of aan de bodem
bodemtechnische ingrepen
Ingrepen op het GELUIDSKLIMAAT:
verandering van het (de) geluidsniveau (-hinder)
Ingrepen op LANDSCHAP:
verandering van het landschappelijk uitzicht
Ingrepen op MENS:
invloeden op de gezondheid van de mens
invloeden op de belevingsaspecten door de mens
invloeden op de mobiliteit
Ingrepen op FAUNA en FLORA:
ecotoxicologische effecten op fauna en flora
invloed van fysische veranderingen (geluidsniveau, verlichting, …) op fauna en flora
4.2
Ingreep- Effectrelaties
De beschrijving van de ingreep- effectrelaties werd opgevat als een omschrijving van diverse
activiteiten (die kunnen vertaald worden als ingrepen) die residuen veroorzaken of kenmerken
vertonen waarvoor milieueffecten vooropgesteld kunnen worden. De mogelijke milieueffecten van de
werking van de installaties zijn in de ingreep- effectmatrix (weergegeven op volgende pagina) ter
verdere evaluatie opgenomen. Het betreft zowel de rechtstreekse, primaire of eerste -orde-effecten
als de onrechtstreekse, secundaire of tweede -orde-effecten.
Voor elke discipline (lucht, bodem en grondwater, water, fauna en flora, en overige) wordt beknopt de
ingrepen en mogelijke milieueffecten weergegeven.
4 Milieueffectrapportage. Effectvoorspelling: delen 20, 21, 22, 23, 24, 25. Ministerie VROM, Staatsuitgeverij/DOP,
’s-Gravenhage, 1989.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Ingreep- Effectenschema
88
Bodem en
grondwater
licht
Geluid en
trillingen
Afvoer afvalstoffen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Verlichting gebouwen en wegen
Aanwezigheid gebouwen
Verlading van producten
Depositie
oppervlaktewater
geluidsimpact
Temperatuurwijziging
Koelwaterlozing in Hansadok en
Schelde
Geluidsemissies
Aan- en afvoer producten
geluidsimpact
Verontreiniging Schelde
op
januari ’14
in Depositie
bodem
onderwaterbod
em
Verontreiniging
lichthinder
geluidsimpact
op lichthinder geluidsimpact
op
geluidsimpact
Afvalwaterlozing in Schelde
in Depositie
bodem
in Depositie
bodem
op
Depositie
oppervlaktewater
Depositie
oppervlaktewater
in Depositie
bodem
Atmosferische
niet-geleide Luchtveron
emissies (incl. geuremissies)
treiniging
Atmosferische fakkelemissies
Luchtveron
treiniging
Zichtbare rookpluimen
Uitlaatgass
en
Uitlaatgass
en
luchtveront
reiniging
Mens
lichthinder
Geluidshinder,
verkeersimpact
Geluidshinder,
verkeersimpact
Toxicologie en
stofhinder
Visuele verstoring
Geluidshinder
Toxicologie
Toxicologie en
stofhinder
Toxicologie en
lichthinder
Visuele verstoring
Toxicologie en
stofhinder
Exploitatie raffinaderij (Referentiesituatie + Geplande situatie)
Oppervlaktewater
Depositie
oppervlaktewater
Lucht
Atmosferische geleide emissies Luchtveron
(incl. geuremissies)
treiniging
Ingreep
Tabel 4.2: Ingreep- effectrelaties n.a.v. het ROG- project
Mer Uitbreiding ROG-project
Wijziging
Landschapss
tructuur
Wijziging
Landschapss
tructuur
landschap
89
AfvalVerwerking
(elders)
-
-
Andere
Aspecten
Ingreep- Effectenschema
Verstoring fauna en
flora
Eco toxicologie
Verstoring fauna en
flora
Ecotoxicologie
Ecotoxicologie
Eco toxicologie
Eco toxicologie
Eco toxicologie
Fauna en flora
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Op basis van de afbakening van de referentie- en geplande situatie worden volgende aspecten als
mogelijk relevante impacten (sleutelimpacten) naar voren geschoven:
Atmosferische emissies (zowel anorganische als organische) mbt de disciplines lucht, mens
(toxiciteit) en fauna en flora;
De werking van de verschillende procesinstallaties zorgt voor atmosferische pollutie. Deze
luchtverontreiniging kan invloed hebben op de luchtkwaliteit in de omliggende woongebieden
(discipline mens, toxicologie) en in omliggende groengebieden (discipline fauna en flora,
ecotoxicologie). Voorts zorgen de atmosferische emissies van TRA voor een bijdrage aan de
deposities van verontreinigende stoffen in de omgeving. Deze depositie kan aanleiding geven tot
bodemverontreiniging.
De geluidemissiebronnen mbt de discipline geluid en trillingen;
Het exploiteren van de installaties gaat gepaard met productie van geluid. Dit geluid kan voor
verstoring zorgen in de omliggende woongebieden (discipline mens), alsook op de fauna in de
omgeving (rustverstoring).
Bestaande bodemverontreiniging mbt de disciplines bodem en grondwater
De bestaande bodemverontreinigingen zullen in het MER besproken worden ahv reeds uitgevoerde
onderzoeken.
Lozing van afval- en koelwater
Afvalwaterlozingen in de Schelde als gevolg van de exploitatie van TRA kunnen een invloed hebben
op de waterkwaliteit en de temperatuur.
4.3
Reikwijdte van het MER
In het MER zullen de milieueffecten van de exploitatie van de raffinaderij vóór (referentiesituatie) en
na (geplande situatie) de uitbreiding met het ROG- project bestudeerd worden.
Voor de referentiesituatie zal een beroep worden gedaan op de resultaten van de geplande situatie
voor het MER nav het OPTARA- project, dat recent werd goedgekeurd.
(Besluit LNE/MER/PR0634 dd28/02/2013).
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Ingreep- Effectenschema
90
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
5. Discipline Lucht
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
91
Mer Uitbreiding ROG-project
5.1
Total Raffinaderij Antwerpen
Methodologie
In dit deel van het MER worden de effecten van de installatie van TRA op de kwaliteit van de
omgevingslucht beschreven en beoordeeld.
De beschrijving van de discipline lucht wordt hiertoe opgedeeld in vier delen.
Deel 1: Beschrijving van de atmosferische emissies in de referentiesituatie
Alle atmosferische emissies als gevolg van de werking van de installaties van TRA worden
geïnventariseerd, beschreven en geëvalueerd. Voor de referentiesituatie wordt uitgegaan van de situatie
na het OPTARA- project. Er wordt hiervoor beroep gedaan op de gegevens uit het recent goedgekeurd
MER ikv het OPTARA- project. Volgende onderwerpen worden behandeld:
•
•
Evaluatie van de geleide emissiebronnen: elk geleid emissiepunt wordt in detail
geanalyseerd aan de hand van volgende karakteristieken voor zover deze voorhanden
zijn:
fysische kenmerken: hoogte, diameter, ligging;
emissiekarakteristieken: volumestroom, temperatuur en werkingsritme;
per geëmitteerde verontreinigende stof: massastroom, concentratie;
toetsing van de emissiewaarden aan de sectorale en bijzondere
emissiegrenswaarden;
bespreking van de toegepaste maatregelen om de emissies te reduceren;
beoordeling en opgave van eventuele knelpunten.
De niet-geleide emissiebronnen worden beschreven en indien relevant gekwantificeerd.
Deel 2: Beschrijving van de impact van de emissies op de omgeving
De volgende onderdelen komen potentieel aan bod:
•
•
•
Kwantificering van de toekomstige atmosferische emissies van het ROG-project- op basis van
ontwerpgegevens en gegevens van gelijkaardige installaties (emissievrachten, emissiedebieten,
emissieconcentraties, werkingregimes installaties);
Opmaak van een globaal overzicht van de emissies van TRA in de toekomstige situatie;
Beschrijving van de eventuele maatregelen om de emissies te beperken.
Deel 3: Berekening en omschrijving van de impact van de emissies
De impact van de emissies wordt beschreven voor de referentiesituatie en de geplande situatie.
De atmosferische emissies van TRA leveren een bijdrage aan de immissieconcentraties en deposities
van verscheidene verontreinigende stoffen in de omgeving van de site.
Op basis van de grootte en de aard van de atmosferische emissies wordt nagegaan of al dan niet
verspreidingsberekeningen met behulp van het verspreidingsmodel IFDM voor bepaalde
verontreinigende stoffen moeten uitgevoerd worden. Voor de verontreinigende stoffen uit het
selectieschema zullen voor alle relevante emissiebronnen verspreidingsberekeningen worden
uitgevoerd. De resultaten van de verspreidingsberekeningen worden op basis van een significantiekader
conform het richtlijnenboek beoordeeld als verwaarloosbaar, beperkt, belangrijk of zeer belangrijk.
Hieraan gekoppeld worden er milderende maatregelen voorgesteld.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
92
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Deel 4: Een eindbeoordeling met opgave van eventuele leemten in de kennis
5.2
Juridische en Beleidsmatige randvoorwaarden
De belangrijkste onderzoekssturende randvoorwaarden voor de discipline lucht zijn opgenomen in
Tabel 5.1. Het betreft een momentopname en is geen exhaustief overzicht van toekomstige
onderzoekssturende randvoorwaarden. Het geeft een overzicht van de randvoorwaarden waarmee de
Vlaamse administratie binnen het vergunningsproces rekening moet houden.
Naast de randvoorwaarde en de relevantie voor de discipline lucht geeft de tabel een beknopt
overzicht van de mogelijke onderzoekspistes in het kader van milie- effectrapportering.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
93
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Buitenlandse wetgeving
Europese wetgeving
Vlarem II
Randvoorwaarde
januari ’14
Indien voor bepaalde verontreinigende stoffen geen Vlaamse
emissiegrenswaarden of kwaliteitsdoelstellingen gekend zijn, kan
In 2008 zijn deze richtlijnen samengevat en aangevuld door richtlijn
2008/50/EG betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor
Europa (omgezet in Vlarem in 2011). In deze richtlijn zijn ook grensen streefwaarden toegevoegd voor zeer fijn stof (PM2,5).
Het is mogelijk dat in het buitenland wetgeving m.b.t. de
bestudeerde problematiek bestaat, terwijl dit in Vlaanderen (nog)
niet het geval is.
De verontreinigende stoffen die door de vier dochterrichtlijnen
(1999/30/EG, 2000/69/EG, 2002/3/EG en 2004/107/EG) worden
omschreven, zijn in de Europese richtlijn (1996/62/EG) inzake de
beoordeling en het beheer van de luchtkwaliteit lucht gedefinieerd.
Het gaat om 13 verontreinigende stoffen, nl: zwaveldioxide,
stikstofdioxide en stikstofoxiden, fijn stof (PM10), lood, ozon,
benzeen, koolmonoxide, poly-aromatische koolwaterstoffen,
cadmium, arseen, nikkel en kwik. De Europese richtlijnen zijn reeds
omgezet in Vlarem.
Europese richtlijnen m.b.t. luchtkwaliteit worden pas enige tijd na
Europese publicatie omgezet in Vlaamse wetgeving. Sommige
Europese verordeningen hoeven niet omgezet te worden.
• Overzicht van de relevante sectorale emissievoorwaarden;
• Overzicht van de relevante algemene emissievoorwaarden
(emissiegrenswaarden, emissieprogramma,…);
• Overzicht van de relevante immissiekwaliteitsdoelstellingen.
Relevantie voor de discipline lucht
Tabel 5.1: Overzicht van de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Lucht
• Toetsing van emissiemeetresultaten aan alternatieve regelgeving (bij
gebrek aan Vlaamse regelgeving);
• Toetsing van berekende immis-siebijdragen aan alternatieve doelstellingen (bij gebrek aan Vlaamse regelgeving).
• Toetsing van huidige emis-siemeetstrategie en huidige emissiemeetresultaten aan toekomstige wettelijke voorwaarden;
• Toetsing van toekomstige, verwachte emissiewaarden aan
toekomstige wettelijke voorwaarden;
• Toetsing van berekende immis-siebijdragen aan toekomstige wettelijke
luchtkwaliteitsdoelstellingen en signi-ficantie-analyse.
• Toetsing van huidige emissie-meetstrategie en huidige emissiemeetresultaten aan sectorale en algemene voorwaarden, om te
beoordelen of de atmosferische emissies voldoen aan de huidige
wetgeving;
• Toetsing van toekomstige, verwachte emissiewaarden aan wettelijke
voor-waarden;
• Toetsing van berekende immis-siebijdragen aan wettelijke luchtkwaliteitsdoelstellingen en significantie-analyse.
Mogelijke onderzoeksacties
94
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Vlaams
emissiereductieprogramma
voor
broeikasgasemissies
Vlaams
emissiereductieprogramma voor NOx, SO2,
VOS en NH3
Randvoorwaarde
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Voor broeikasgasemissies heeft België (en Vlaanderen) zich op
internationaal niveau gebonden tot vooropgestelde reductie van de
totale emissievrachten. Deze vooropgestelde reducties worden
geconcretiseerd door toewij-zingsplannen en een CO2emissiehandel.
België moet van Europa reductieplannen opmaken waarin per
verontreinigende stof en per sector aangegeven wordt welke
maatregelen zullen genomen worden om de emissieplafonds tegen
2010 te kunnen respecteren. Het laatste NEC reductieprogramma
werd op 9 maart 2007 door de Vlaamse regering goedgekeurd.
Deze plafonds zijn voor Vlaanderen opgenomen in bijlage 2.10.A
van Vlarem II.
• Huidige wetgeving in buurlanden of andere EU-landen
(Nederland, Duitsland, Frankrijk, ...)
• Andere wetgeving (bv. USA)
De Europese NEC richtlijn legt vanaf het jaar 2010 voor de
verontreinigende stoffen NOx, SO2, VOS en NH3 emissieplafonds
op voor de lidstaten. In België werden deze plafonds opgedeeld in 4
plafonds: per gewest een plafond voor stationaire bronnen, en één
Belgisch plafond voor transport.
deze leemte opgevuld worden door volgende buitenlandse
wetgeving:
Relevantie voor de discipline lucht
Discipline Lucht
• Berekening van de broeikasgas-emissies van het project op basis van
het sjabloon „Monitoring protocol‟;
• Inschatting of de verwachte evoluties als gevolg van het voorgenomen
project in overeenstemming zijn met de emissiereductieprogramma’s
van de Vlaamse overheid (bv. Vlaams toewijzingsplan).
• Toetsing van de verwachte broeikasgasemissies t.o.v. de emissies van
de sector/Vlaanderen;
• Opgave van primair energiegebruik en energieverbruik/eenheid
product;
• Resultaten van beschikbare bench-markstudies worden aangegeven;
• Vermelding of verhandelbare emis-sierechten van toepassing zijn;
• Nagaan of het project in aanmerking komt voor ecologiesteun, groene
stroomcertificaten, …
• In het MER worden de emissies aan NOx, SO2, VOS en NH3 ten
gevolge van het voorgenomen project (huidige en geplande situatie)
vergeleken met de totale emissies van het bedrijf (indien het project
slechts een deel van het bedrijf betreft), en vergeleken met de totale
emissies van de sector, van de industrie of van alle emissieoorzaken.
Tevens kan de evolutie van de atmosferische emissies van het project
in kwestie in de periode 2000-heden geschetst worden.
• De bespreking in het kader van het projectMER richt zich op de identificatie en beoordeling van mogelijke reductiemaatregelen voor het
voor-genomen project. Dergelijke identifi-catie en beoordeling kan uit
volgen-de stappen bestaan:
o Identificatie en kwantificatie van alle relevante emissiebronnen
van NOx, SO2, VOS en NH3 in het kader van dit MER;
o Identificatie van mogelijke milderende maatregelen (Uit
reductieprogramma en literatuur (BBT, BREF, sectorstudies,…).
Mogelijke onderzoeksacties
95
Total Raffinaderij Antwerpen
In het klimaatplan worden voor de problematiek
broeikasgasemissies acties en maatregelen uitgewerkt.
Drie sectoren hebben met de overheid een beleidsovereenkomst
afgesloten om de uitstoot van sommige polluenten terug te dringen:
de elektriciteitssector, de chemiesector en de glasproducenten.
Milieujaarprogramma
Vlaams visiedocu-ment geur
Vlaams en Nationaal
klimaatplan
Sectorale beleidsovereenkomsten
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
De
milieujaarprogramma‟s
dienen
ter
uitvoering
en
operationalisering van het milieubeleidsplan.
Nadruk wordt gelegd op de organisatie, het tijdpad en de
prioriteitenstelling van de verschillende maatregelen. Ze worden
jaarlijks door de Vlaamse regering vastgesteld.
Het plan is zo geconcipieerd dat de wijze waarop de doelstellingen
worden bereikt en de daartoe voorziene maatregelen en projecten in
de loop van de planperiode kunnen worden bijgesteld.
Zie hoofdstuk geur
Vlaams, provinciaal, stedelijk en
gemeen-telijk
milieubeleidsplan, luchtkwaliteits-plan en
klimaatplan
januari ’14
Met Essenscia en met de glasproducenten werd een absoluut
emissieplafond voor NOx afgesproken dat vanaf 2013 moet
gerespecteerd worden. De milieubeleidsovereenkomst voor de
elektriciteitssector bevat voor SO2 absolute emissieplafonds en voor
NOx relatieve emissieplafonds (in g/MWHe) vanaf 2010 tot 2014.
Het toepassingsgebied van de overeenkomst beperkt zich tot de
reeds vergunde installaties van de leden van de Federatie van
Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven (FEBEG).
van
Relevantie voor de discipline lucht
In het milieubeleidsplan worden voor bepaalde thema‟s
reductiedoelstellingen opgenomen, zowel qua emissies als qua
immissies (luchtkwaliteit) en naar klimaatdoelstellingen
(CO2reductie, % hernieuwbare energie, etc).
Randvoorwaarde
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Lucht
• opgave van statuut en exploitant van de nieuwe installatie:
zelfproducent, joint venture, ...;
• opgave van type installatie en elektrisch rendement;
• opgave van netto elektrisch vermogen en schatting van aantal
draaiuren op jaarbasis;
• opgave van primair energieverbruik per brandstof op jaarbasis (GJ);
• berekening / opgave van netto elektriciteitsproductie op jaarbasis (o.b.v
elektrisch vermogen (MWh) en aantal draaiuren);
• inschatting van de emissievrachten (SO2 en NOx);
• opgave van de voorziene reductie-maatregelen;
• specifiek voor WKK-installaties: in-schatting van de emissies voor het
elektriciteitsgedeelte (voor
gasturbines en motoren o.b.v.
Voor de chemiesector en de glasproducenten moet een inschatting van
de NOx-emissies in 2013 gebeuren. Voor installaties met elektriciteitsproductie dienen volgende bijkomende onderzoeksacties te gebeuren:
• Toetsing van de verwachte evoluties als gevolg van het project aan
Vlaamse en Nationale doelstellingen.
• Toetsing van de verwachte evoluties als gevolg van het project aan de
jaarlijkse doelstellingen.
• Toetsing van de verwachte evoluties als
gevolg van het project aan Vlaamse,
provinciale, stedelijke en/of gemeentelijke
thema-doelstellingen.
Mogelijke onderzoeksacties
96
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
De klemtoon kwam ook op niet-geleide emissies te liggen. De
omvang en bijdrage van diffuus stof in Vlaanderen is echter nog
steeds een leemte inde kennis van de Vlaamse stofbalans en is aan
veel onzekerheden onderhevig. Uit de bron-nentoewijzingsstudies
die uitgevoerd werden in de haven van Antwerpen en de Gentse
kanaalzone, blijken deze lokaal wel van belang te zijn. De nodige
Ook voor specifiek verontreinigde zones (hotspotgebieden zoals
Gentse kanaalzone, Roeselare, Ruisbroek, Oostrozebeke, haven
van Antwerpen, Menen) werden zonespecifieke maatregelen
uitgewerkt in diverse actieplannen.
Het stofplan van 2005 werkte een aantal generieke maatregelen uit
voor alle sectoren.
In heel Vlaanderen worden hoge fijn stof concentraties
waargenomen. Modelleringen op internationaal niveau tonen dat de
fijn stof concentraties in de Benelux tot de hoogste in Europa
behoren.
Zowel op Vlaams niveau als op Europees niveau zijn de afgelopen
jaren een aantal sectorale studies uitgewerkt die aangeven welke
best beschikbare technieken er bestaan voor een aantal specifieke
productieprocessen.
Deze studies geven ofwel een aantal proces-geïntegreerde of endof-pipe technieken aan die als BBT beschouwd kunnen worden,
ofwel een aantal richtwaarden waarbij het proces als BBT
beschouwd wordt (bv. een proces kan als BBT beschouwd worden
indien maximaal x mg stof/Nm³ uitgestoten wordt, indien maximaal x
kWh elektriciteit/ton product gebruikt wordt, etc. ).
Het Vlaams stofplan en vervolgplannen zijn opgesteld om te voldoen
aan de verplichtingen van de vroegere eerste dochterrichtlijn lucht actueel de richtlijn 2008/50/EG - en de Vlarem II-reglementering.
BBT en BREF
Vlaamse stofplan
Relevantie voor de discipline lucht
Randvoorwaarde
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Lucht
• Noodzaak tot kwantificatie van fijn stof-emissies in PM10-fractie en
PM2,5-fractie;
• Noodzaak tot inschatting van diffuse stofemissies;
• Noodzaak tot evaluatie van uitgevoerd studiewerk voor
hotspotgebieden en diffuse bronnen;
• Noodzaak tot het begroten van de bijdrage aan de PM-concentraties.
Hierbij kan opgemerkt dat het toepassen van best beschikbare
technieken als een minimum beschouwd moet worden in het kader van
milieueffectrapportage, maar dat in het kader van het NEC reductieprogramma en de daaraan gekoppelde identificatie van kosteneffetievemaatre-gelen bijkomende maatregelen noodza-kelijk kunnen
zijn.
De bespreking in het kader van het MER dient zich te richten op de
identificatie en beoordeling van mogelijke reductie-maatregelen voor het
voorgenomen project.
emissiefactoren die in art. 2.§3 van de MBO zijn opgeno-men).
Mogelijke onderzoeksacties
97
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Luchtkwaliteitsplan NO2
Randvoorwaarde
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
aandacht is daarom van belang
In september 2011 heeft de Vlaamse Regering het
Luchtkwaliteitsplan NO2 principieel goedgekeurd..
Dit Luchtkwaliteitsplan richt zich op het bereiken van de NO2
jaargrenswaarde in 2015 en kadert in de uitstelaanvraag die
Vlaanderen indiende bij de Europese Commissie. De belangrijkste
bron van NOx en oorzaak van de overschrijding blijkt het transport
(wegverkeer en scheepvaart) te zijn.
De maatregelen in het luchtkwaliteitsplan richten zich dan ook
grotendeels op transport.
Relevantie voor de discipline lucht
Discipline Lucht
• Noodzaak tot het kwantificeren van de NOx-emissies ten gevolge van
transport en industrie;
• Noodzaak tot het begroten van de bijdrage aan de NO2-concentraties.
Mogelijke onderzoeksacties
98
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
5.3
Total Raffinaderij Antwerpen
Afbakening studiegebied
Het studiegebied omvat de totaliteit van het gebied waarbinnen de effecten van de atmosferische
emissies van TRA zich kunnen voordoen. Voor het studiegebied lucht wordt een rechthoekig
studiegebied afgebakend van 8X8 km met het bedrijf in het centrum.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
99
Mer Uitbreiding ROG-project
5.4
Total Raffinaderij Antwerpen
Beschrijving van de referentiesituatie
5.4.1 Actuele luchtkwaliteit in het studiegebied
De ligging van de meetstations naarwaar verwezen wordt in onderstaande paragrafen wordt
weergegeven in Figuur 5.1.
Figuur 5.1: Situering van de meetstations
5.4.1.1.
Zwaveldioxide (SO2)
Zwaveldioxide wordt door de VMM via het telemetrisch meetnet Vlaanderen opgevolgd in een 19-tal
meetstations en door de Belgische Petroleum Federatie door een 5- tal meetstations in het Antwerps
havengebied. De dichtstbijzijnde meetstations in de buurt van het projectgebied en de gemeten
luchtkwaliteit wordt weergegeven in Tabel 5.2.
Tabel 5.2: Achtergrondconcentraties SO2 ter hoogte van het projectgebied
meetstation
42R822*
42R891**
42R892**
42R893**
42R894**
42R897**
42M802*
42R815*
gemiddelde
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
gemiddelde
3
(µg/m )
11
9
6
5
9
6
4
4
6,75
maximum
3
(µg/m )
383
185
163
78
133
221
127
118
176
januari ’14
Discipline Lucht
100
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
*Telemetrisch meetnet VMM
** Belgische Petroleum Federatie
In onderstaande tabel worden de immissieconcentraties, gemeten in de meetposten in de omgeving van
TRA, weergegeven. De in de meetposten opgetekende waarden worden getoetst aan de
jaargemiddelde immissiegrenswaarde van 20 µg/m³.
Zoals uit deze tabel blijkt, voldoen de SO2-immissieconcentraties in de omgeving van TRA aan de
geldende normen uit VLAREM II. De gemeten luchtkwaliteit voor SO2 in de omgeving van de site
bedraagt nergens meer dan 80% van de overeenkomstige luchtkwaliteitsnorm.
Jaar- MKN (jaar)
(20 µg/m³)
Station Code
Gemeten (µg/m³)
% gemeten t.o.v. MKN
42R822
11
55%
42R891
9
45%
42R892
6
30%
42R893
5
25%
42R894
9
45%
42R897
6
30%
42M802
4
20%
42R815
4
20%
5.4.1.2.
Stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10 en PM2,5)
De VMM stelt een geoloket ter beschikking waarop de luchtkwaliteit in Vlaanderen gebiedsdekkend
wordt benaderd. Deze benadering is gebaseerd op meetresultaten in combinatie met een
interpolatiemodel. Er wordt enkel gefocust op de concentraties van NO2 en PM10 omdat het naleven
van de Europese grenswaarden voor deze verontreinigende stoffen het meest kritiek is in Vlaanderen.
Het geoloket maakt gebruik van de RIO-Corine interpolatietechniek die gebruik maakt van satellietlandgegevens (CORINE data set). De techniek laat toe de luchtverontreiniging in te schatten op
plaatsen waar geen metingen gebeuren. Via deze methode berekende de VMM voor elke roostercel
(4x4 km) in Vlaanderen een jaargemiddelde concentratie. De berekeningsmethode kan echter een
over- of onderschatting geven op bepaalde plaatsen.
De interpolatiekaarten bevatten een gemiddelde waarde over de laatste drie jaar (2009 – 2011). De
jaargemiddelde concentraties in de omgeving van het plangebied zijn opgenomen in Tabel 5.3.
Tabel 5.3:Achtergrondconcentraties
projectgebied.
NO2
en
PM10
ter
hoogte
van
het
verontreinigende stof
jaar
jaargemiddelde concentratie
eenheid
stikstofdioxide,NO2
2010
36,8
µg/m
3
3
fijn stof (PM10)
2010
31,9
µg/m
aantal overschrijidingen PM10
2010
33
/
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
101
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
NO2
In onderstaande tabel worden de immissieconcentraties voor NO2, gemeten in de meetposten in de
omgeving van TRA, weergegeven. De in de meetposten opgetekende waarden worden getoetst aan
de jaargemiddelde immissiegrenswaarde van 40 µg/m³.
Zoals uit deze tabel blijkt, voldoen de NO2-immissieconcentraties in de omgeving van TRA niet aan de
geldende norm uit VLAREM II voor meetpost 42M802, de immissieconcentraties in de posten 42R822
en 42R891 zijn gelijk aan de jaar- MKN. De gemeten luchtkwaliteit voor NO2 in de omgeving van de
site bedraagt voor de onderzochte meetposten telkens meer dan 80% van de overeenkomstige
luchtkwaliteitsnorm. De ligging van deze meetposten wordt weergegeven in Figuur 5.1.
Jaar- MKN (jaar)
(40 µg/m³)
Station Code
Gemeten (µg/m³)
% gemeten t.o.v. MKN
42R822
44
100%
42R891
40
100%
42R892
39
98%
42R893
38
95%
42R894
39
98%
42R897
35
88%
42M802
44
110%
42R815
36
90%
PM10
In onderstaande tabel worden de immissieconcentraties voor PM10, gemeten in de meetposten in de
omgeving van TRA, weergegeven. De in de meetposten opgetekende waarden worden getoetst aan
de jaargemiddelde immissiegrenswaarde van 40 µg/m³.
In alle meetposten worden de jaargemiddelde milieukwaliteitsnorm voor PM10 gerespecteerd. In
meetpost 42M802 bedraagt de immissie 80% van de norm.
jaar-MKN
stationcode
40 ug/m3
gemeten
% gemeten
(ug/m3)
tov MKN
40AB01
28
70%
40AL01
26
65%
42M802
32
80%
42R815
30
75%
PM2,5
In 2008 zijn vier meetposten opgestart in het Antwerpse havengebied voor monitoring van PM2,5..:
40AL02 – Doel; 40AL03 – Verrebroek, 40AL04 – Kallo (Liefkenshoektunnel), 40AL05 – Kallo (Sluis
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
102
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Kallo). Deze meetstations bevinden zich in de buurt van het projectgebied. De actuele luchtkwaliteit
voor PM2,5 is opgenomen in Tabel 5.4.
Tabel 5.4: Achtergrondconcentraties PM2,5 ter hoogte van het projectgebied
meetstation
gemiddelde
3
(µg/m )
20
20
22
23
21,25
40AL02
40AL03
40AL04
40AL05
gemiddelde
5.4.1.3.
maximum
3
(µg/m )
127
126
125
126
126
Koolmonoxide (CO)
Koolmonoxide wordt door de VMM via het telemetrisch meetnet Vlaanderen opgevolgd in 6
meetstations: 42NO45 – Hasselt, 42R020 – Vilvoorde, 42R801 – Borgerhout, 42R841 – Mechelen,
44R701 – Gent en 44R750 - Zelzate. Geen enkel van deze meetstations bevindt zich in de
onmiddellijke omgeving van het projectgebied. De actuele luchtkwaliteit voor CO is opgenomen in
Tabel 5.5.
Ondanks de diverse locaties (voorstedelijk, stedelijk, industrieel) verschillen de meetwaarden in de
verschillende meetstations slechts weinig. Op basis van dit gegeven nemen we aan dat het
gemiddelde van de zes meetstations als representatief kan beschouwd worden voor de actuele
luchtkwaliteit in het projectgebied.
Tabel 5.5: Luchtkwaliteit voor koolmonoxide in Vlaanderen in het referentiejaar
2010 (lopende 8-uurgemiddelde waarden)
gemiddelde
3
(µg/m )
280
310
310
320
340
250
302
meetstation
42R010
42R020
42R801
44R701
44R750
40SZ01
gemiddelde
5.4.1.4.
maximum
3
(µg/m )
1.040
1.500
1.360
1.170
3.060
1.100
1.538
Zware metalen (Nikkel en Vanadium)
Voor nikkel werden in 2010 door de VMM meetcampagnes uitgevoerd. De dichtstbijgelegen
meetstations in de buurt van het projectgebied en de gemeten luchtkwaliteit wordt weergegeven in
Tabel 5.6. Er is geen VMM meetstation waar zware metalen worden gemeten in het Antwerpse
havengebied.
Tabel 5.6: Achtergrondconcentraties nikkel ter hoogte van het projectgebied
meetstation
90AB02
90M802
gemiddelde
gemiddelde
3
(ng/m )
3,4
1,9
2,65
maximum
3
(ng/m )
16
12
14
Er zijn geen meetgegevens voor Vanadium beschikbaar.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
103
Mer Uitbreiding ROG-project
5.4.1.5.
Total Raffinaderij Antwerpen
Dioxines en furanen
In 2010 heeft de VMM haar meetstrategie aangepast. Nabij meetposten in industriegebieden, is er
een extra meetpost in nabijgelegen agrarische zones of woongebieden. De industriële meetpost geeft
informatie over de bron, de meetpost in woon- of agrarisch gebied geeft informatie over een mogelijk
effect op de gezondheid.
In de omgeving van de raffinaderij zijn twee meetstations gelegen: 75BV04 - Kallo (in industriegebied)
en 75R833 – Stabroek (agrarisch gebied).
Tabel 5.7: Achtergronddeposities voor dioxines en furanen ter hoogte van het
projectgebied
meetstation
gemiddelde
2
(pg/m .dag)
5,8
75R833 (Stabroek)
5.4.1.6.
Niet Methaan Vluchtige Organische Stoffen (NMVOS)
De dichtstbijzijnde meetposten voor benzeen, tolueen en xyleen- isomeren in de omgeving van de
raffinaderij zijn Stabroek (50R833) en Doel (50R830). Doel ligt echter niet in de overheersende
windrichting van de Antwerpse industriezone. De dichtstbijzijnde meetposten van het BTEX meetnet
zijn Antwerpen (42R801) en Stabroek (42R833).
Voor benzeen wordt een algemeen jaargemiddelde beschouwd over alle meetstations van 0,9 µg/m³,
voor tolueen en xyleen (+isomeren) bedraagt dit resp. 1,9 en 1,2 µg/m³.
Tabel
5.8:
Achtergrondconcentraties
voor
benzeen
ter
hoogte
van
het
tolueen
ter
hoogte
van
het
projectgebied
meetstation
gemiddelde
(µg/m³)
1
1
0,83
0,98
0,95
50R833
50R830
42R801
42R833
gemiddelde
Tabel
5.9:
Achtergrondconcentraties
voor
projectgebied
meetstation
50R833
50R830
42R801
42R833
gemiddelde
gemiddelde
(µg/m³)
1,8
1,6
1,78
1,26
1,61
Tabel 5.10: Achtergrondconcentraties voor xleen (+isomeren) ter hoogte van het
projectgebied
meetstation
50R833
50R830
42R801
42R833
gemiddelde
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
gemiddelde
(µg/m³)
1,6
1,2
1,3
1,22
1,33
januari ’14
Discipline Lucht
104
Mer Uitbreiding ROG-project
5.4.1.7.
Total Raffinaderij Antwerpen
Polyaromatische koolwaterstoffen (PAK’s)
Er bevinden zich geen meetposten voor PAK’s in de onmiddellijke omgeving van de raffinaderij. Voor
5 meetstations zijn wel metingen beschikbaar.
Tabel 5.11: het PAK- jaargemiddelde (ng/m3) voor 2010 [Bron: VMM- Rapport
Luchtkwaliteit]
5.4.1.8.
Verzurende depositie
In Kapellen en Borgerhout baat de VMM meetstations uit voor de bepaling van verzurende depositie.
Op deze meetstations wordt de natte depositie gemeten. De droge depositie wordt berekend uit de
gemiddelde jaarconcentraties voor NO2, SO2 en NH3. De berekende droge depositie is afhankelijk van
de vegetatie (naaldbos, loofbos, grasland of heide). De evolutie van de verzurende depositie in
Vlaanderen wordt weergegeven in onderstaande figuur.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
105
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
De totale gemiddelde verzurende depositie voor Antwerpen was in 2010 gelegen tussen 2.500 en
3.000 Zeq/ha/jaar.
5.4.1.9.
Toetsing aan de beoordelingscriteria
Om de luchtkwaliteit te evalueren, worden de immissieconcentraties (concentraties in de
omgevingslucht) getoetst aan de bestaande normen en richtwaarden. Deze normen en richtwaarden
hebben tot doel:
• de gezondheid en het welzijn van de omwonenden te vrijwaren;
• de hinder tot een minimum te beperken;
• de verontreiniging van de verschillende compartimenten binnen aanvaardbare grenzen te houden.
De normen en richtwaarden zijn opgenomen in Tabel 5.12 en hebben betrekking op de
verontreinigende stoffen: koolmonoxide (CO), stikstofdioxide (NO2), zwaveldioxide (SO2), fijn stof
(PM10) , zeer fijn stof (PM2,5), zware metalen (Ni en V), dioxines, KWS (tolueen, benzeen en xyleen),
PAK’s en Chloriden.
Tabel 5.12: Luchtkwaliteitsnormen
Koolmonoxide, CO (Vlarem II, bijlage 2.5.3.11)
middelingstijd
hoogste 8-uursgemiddelde
van een dag
grenswaarde
3
10 mg/m ,
omschrijving
grenswaarde voor de bescherming van de mens
Stikstofdioxide, NO2 (Vlarem II, bijlage 2.5.3.11)
middelingstijd
grenswaarde
3
1 uur
200 µg/m ,
kalenderjaar
mag niet meer dan 18 keer per
kalenderjaar worden overschreden
40 µg/m3
omschrijving
uurgrenswaarde voor de bescherming van de
gezondheid van de mens
jaargrenswaarde voor de bescherming van de
gezondheid van de mens
Zwaveldioxide, SO2 (Vlarem II, bijlage 2.5.3.11)
middelingstijd
grenswaarde
3
kalenderjaar
20 µg/m
1 uur
350 µg/m3
24 uur
mag niet meer dan 24 keer per
kalenderjaar worden overschreden
125 µg/m3
omschrijving
jaargrenswaarde voor de bescherming van de
vegetatie
uurgrenswaarde voor de bescherming van de
gezondheid van de mens
daggrenswaarde voor de bescherming van de
mag niet meer dan 3 keer per kalenderjaar gezondheid van de mens
worden overschreden
PM 10 (Vlarem II, bijlage 2.5.3.11)
middelingstijd
grenswaarde
3
kalenderjaar
40 µg/m
24 uur
50 µg/m3,
maximum 35 keer per kalenderjaar te
overschrijden
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
omschrijving
jaargrenswaarde voor de bescherming van de
gezondheid van de mens
daggrenswaarde voor de bescherming van de
gezondheid van de mens
Discipline Lucht
106
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
PM 2,5 (Vlarem II, bijlage 2.5.3.14)
middelingstijd
kalenderjaar
waarde
25 µg/m
omschrijving
3
Vanaf 1/1/2010
Ni (Vlarem II, bijlage 2.5.8)
middelingstijd
kalenderjaar
waarde
streefwaarde: 20 ng/m
omschrijving
3
Vanaf 31/12/2012
Vanadium - WGO, 2000, Tiesjema en Baars,2009
middelingstijd
daggemiddelde
MTR- waarde
richtwaarde: 1 µg/m
omschrijving
3
-
Dioxines en furanen5
middelingstijd
kalenderjaar
waarde
omschrijving
2
drempelwaarde: 8,2 pg TEQ/m .dag
Vanaf 1/1/2010
Benzeen (Vlarem II, bijlage 2.5.3.11)
middelingstijd
waarde
omschrijving
jaargemiddelde
5 µg/m³
1/01/2005
daggemiddelde
50 µg/m³ (als P98) in het beschouwde
kalenderjaar
1/01/2005
Tolueen –(WGO, 2000)
middelingstijd
Weekgemiddelde
waarde
260 µg/m³
omschrijving
-
Xyleen- isomeren
middelingstijd
-
omschrijving
waarde6
22,1 mg/m³
-
PAK (benzo(a)pyreen) (Vlarem II, bijlage 2.5.8)
middelingstijd
jaargemiddelde
5
6
waarde
1 ng/m³
omschrijving
31/12/2012
Er bestaan geen wettelijke normen voor de depositie van dioxines of PCB's. De VMM gebruikt een
drempelwaarde voor de beoordeling van de dioxine- en PCB-depositie. Vanaf 2010 gebruikt de VMM een
nieuwe drempelwaarde. Deze nieuwe drempelwaarde geldt voor de som van dioxines en dioxine-achtige
PCB's. Enkel metingen uitgevoerd in agrarische gebieden en woonzones worden getoetst aan deze
drempelwaarde. Dit zijn immers gebieden waar verhoogde deposities een rechtstreekse invloed kunnen
hebben op de gezondheid, door opname via de voeding.
6Op basis van TLV- waarde (= 221 mg/m3) gedeelde door 10 (zie selectieschema)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
107
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
—
Cl als Vinylchloride (Vlarem II, bijlage 2.5.1) en Vermeire, 1993
middelingstijd
jaargemiddelde
waarde
omschrijving
1 µg/m³
-
Voor de totale verzurende depositie zijn in het Mina- plan 4 volgende beleidsdoelstellingen naar voren
geschoven:
• 2.770 Zeq/ha/jaar (vanaf 2010);
• 1.400 Zeq/ha/jaar als lange termijn doelstelling voor de meeste bosecosystemen, te bereiken
tegen 2030;
• 300 – 700 Zeq/ha/jaar als lange termijndoelstelling voor verzuringgevoelige gebieden als heide
op zandgronden en vennen, te bereiken tegen 2030.
Bij toetsing van de actuele luchtkwaliteit aan de luchtkwaliteitsdoelstellingen blijkt:
• De jaargemiddelde NO2-concentratie (36,8 µg/m3) overschrijdt de luchtkwaliteitsdoelstelling van
40 µg/m3 niet, zodat de kwaliteitsdoelstelling gerespecteerd wordt;
3
• De jaargemiddelde PM10-concentratie (31,9 µg/m ) is lager dan de luchtkwaliteitsdoelstelling (40
3
µg/m )
• Het aantal overschrijdingen van de daggemiddelde concentratie voor PM10 bedraagt 33 en is
kleiner dan de luchtkwaliteitsdoelstelling (maximum 35 overschrijdingen). De korte
termijngrenswaarde voor PM10 wordt gerespecteerd.
• De jaargemiddelde SO2-concentratie thv projectgebied (6,75 µg/m3) overschrijdt de
3
luchtkwaliteitsdoelstelling van 20 µg/m niet, zodat de kwaliteitsdoelstelling gerespecteerd
wordt;
• De grenswaarde voor CO wordt gerespecteerd (gemiddelde 8- uursgemiddelde waarden
Vlaanderen: 302 µg/m3 tov de grenswaarde van 10.000 µg/m3)
• De jaargemiddelde Ni-concentratie thv projectgebied (2,65 ng/m3) overschrijdt de
luchtkwaliteitsdoelstelling van 20 µg/m3 niet, zodat de kwaliteitsdoelstelling gerespecteerd
wordt;
• De jaargemiddelde dioxine- depositie thv projectgebied (5,8 pg TEQ/m2.dag) overschrijdt de
luchtkwaliteitsdoelstelling van 8,2 pg TEQ/m2.dag niet, zodat de kwaliteitsdoelstelling
gerespecteerd wordt;
• De grenswaarden voor de KWS worden gerespecteerd:
3
3
o Jaargemiddelde benzeenconcentratie: 0,95 µg/m (grenswaarde: 5 µg/m );
3
o Weekgemiddelde tolueenconcentratie: 1,61 µg/m (grenswaarde: 260 µg/m3);
o Jaargemiddelde xyleenconcentratie: 1,33 µg/m3 (grenswaarde: 22,1 mg/m3);
• De grenswaarde voor PAK’s wordt gerespecteerd (gemiddelde waarde meetstations: 0,25 ng/
m3 tov de grenswaarde van 1 ng/ m3)
• De beleidsdoelstellingen voor verzurende depositie worden actueel nipt gerespecteerd
(beleidsdoelstelling 2.770; waarde projectgebied: 2.500 – 3.000 Zeq/ha/jaar (gemiddeld 2.750).
• Voor Vanadium en Chloriden is de toetsing niet mogelijk aangezien hier geen meetgegevens
over beschikbaar zijn;
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
108
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
5.4.2 Emissies van TRA
5.4.2.1.
Geleide emissies
Onderstaande tabel geeft het overzicht weer van alle emissiepunten van de raffinaderij in de
referentiesituatie. (= na uitbreiding met het OPTARA- project). Voor elk emissiepunt worden de
schouwkarakteristieken (hoogte, diameter, ligging ), de aangesloten installaties (met evt.
zuiveringsapparauur) en de verbruiken opgenomen.
De ligging van de schoorsten wordt weergegeven in Figuur 5.2.
Figuur 5.2: Situering van de schoorstenen in de referentiesituatie
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
109
147010
147048
146875
S105
S109
S110
217392
217357
217435
217495
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
147034
S102
217861
(m)
(m)
146585
Y
X
90
90
45
30
60
(m)
4,15
5,5
1,72
1,75
2,17
[m]
382
284
350
350
250
(°C)
Lambertcoördinaten Hoogte Diameter Temp.
S101
punt
Emissie-
Tweede vacuümdestillatie
(eenheid 66) (VDU2)
Tweede vacuümdestillatie
(eenheid 66) (VDU2)
Oven B6601
Oven B6602
januari ’14
derde ontzwavelingseenheid
(HDS3)
Oven B6101
Ontzwavelingseenheid (DHT1) 35525 (SG)
Oven B6402
41605 (SG)
780 (SO)
283 (SO)
23167 (SG)
2096 (SO)
Ontzwavelingseenheid (DHT1)
Oven B6401
21245 (SO)
56069 (SG)
4 923 (SG)
Atmosferische destillatieeenheid (CDU4)
Tweede ontzwavelingseenheid
(HDS 2)
6 493 (SG)
naverbrander
(CO)
80963 (PC)
ESP (stof)
Thermische
Gasreiniging
7 974 (SG)
verbruik
(ton/j)
Oven B6301
Oven B5101
Ontzwavelingseenheid I
(HDS1)
Luchtverwarmer
BC31101
Oven B4101
CO- naverbrander
1ste katalytische
kraakinstallatie (eenheid 31)
Aangesloten Installaties
Ketel B3301
code
Apparaat-
Tabel 5.13: Overzicht van de schoorstenen en hun karakteristieken bij de raffinaderij
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Lucht
NMVOS, nikkel, N2O, totaal stof,
vanadium, CH4, SOX (als SO2), CO, CO2,
NOX (als NO2)
NMVOS, nikkel, totaal stof, vanadium,
CH4, SOX (als SO2), CO, CO2, NOX (als
NO2)
NMVOS, nikkel, N2O, totaal stof,
vanadium, CH4, SOX (als SO2), CO, CO2,
NOX (als NO2)
N2O, vanadium, total stof, CO ,CO2, SOX
(als SO2), CH4, NMVOS, NOX (als NO2),
nikkel
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, nikkel, N2O, totaal stof,
vanadium, CH4, SOX (als SO2), CO, CO2,
NOX (als NO2)
NMVOS, NOX (als NO2), CO2, CO, SOX
(als SO2), N2O, CH4, total stof
NMVOS, N2O, NOX (als NO2) ,CH4, totaal
stof, CO, SOX (als SO2), CO2
NMVOS, N2O, NOX (als NO2) ,CH4, totaal
stof, CO, SOX (als SO2), CO2 , Ni en V
Geëmitteerde verontreinigende stoffen
110
Total Raffinaderij Antwerpen
147182
147221
146553
146972
147086
147098
147030
S117
S118
S119
S120
S121
S122
S123
217765
217838
217730
217483
217901
217426
217596
217461
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
146960
S114
217504
(m)
(m)
146931
Y
X
80
80
90
67
90
60
94
67
90
(m)
1,61
1,15
3,78
1,46
2,9
2,08
1,2
2,67
6
[m]
270
310
170
350
275
210
350
480
220
(°C)
Lambertcoördinaten Hoogte Diameter Temp.
S111
punt
Emissie-
Mer Uitbreiding ROG-project
Oven B7402
januari ’14
Ontzwavelingseenheid 74
(DHT2)
Oven B7401
reforming
(CCR)
reforming
(CCR)
HDS4-eenheid
Katalytische
(eenheid 72)
Katalytische
(eenheid 72)
Tweede katalytische kraakeenheid (67)
Eerste katalytische
kraakeenheid (31)
Atmosferische destillatieeenheid 53 (CDU3)
Visbreaker (eenheid 71)
Aromateneenheid (Aromatics
Recovery Unit)
Vacuümdestillatie -eenheid 66
(VDU2)
Alkylatie - eenheid (69)
Aangesloten Installaties
Oven B7301
Oven B7205
Oven B7201-4
Oven B6703
Oven B5301
Oven B31101
Oven B7101
Oven B7281
Oven B6603
Oven B6901
code
Apparaat-
16675 (SG)
5354 (SG)
101178 (SG)
6390 (SG)
59278 (SG)
5486 (SG)
16641 (SG)
26426 (SG)
5823 (SO)
13097 (SG)
7385 (SG)
verbruik
(ton/j)
Gasreiniging
Discipline Lucht
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2), Clverbindingen,
benzeen, PCDD/F, tolueen
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, nikkel, N2O, totaal stof,
vanadium, CH4, SOX (als SO2), CO, CO2,
NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
Geëmitteerde verontreinigende stoffen
111
Total Raffinaderij Antwerpen
146381
147032
147139
146274
146940
S126
S127
S128
S129
S130
217487
217233
217255
217427
217254
217189
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
146482
S125
217243
(m)
(m)
146512
Y
X
70
42
12
120
46,3
46,3
46,3
(m)
3,5
1,2
0,35
2,5
1,04
1,22
1,22
[m]
60
405
omg.
314
396
260
260
(°C)
Lambertcoördinaten Hoogte Diameter Temp.
S124
punt
Emissie-
Mer Uitbreiding ROG-project
Clean Gasoline eenheid (83)
Dampherwinningseenheid
zwavelrecuperatie- eenheden
57, 58 en 86
FOUP Scot
ARDS destillatiesectie (eenheid
81)
Reactorsectie van de MHCeenheid 81
Reactorsectie van de ARDSeenheid 81
Aangesloten Installaties
januari ’14
Ketel B7501 [1] CO- naverbrander
2de katalytische kraakeenheid
(eenheid 67)
Oven B83001
F4901-2
Incin. B8602/3
Oven B 8141
Oven B8121
Oven B8111
Oven B7403
code
Apparaat-
212159 (PC)
20409 (SG)
4153 (SG)
-
aardgas als
steunbrandstof
4545 (SG)
6368 (SG)
6321 (SG)
verbruik
(ton/j)
ESP (stof)
SOx scrubber
naverbrander
(CO)
Thermische
Gasreiniging
Discipline Lucht
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
Benzeen, NMVOS
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2), H2S
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, SOX (als
SO2), CO, CO2, NOX (als NO2)
Geëmitteerde verontreinigende stoffen
112
Total Raffinaderij Antwerpen
146779
146767
146755
146747
146735
146727
146715
S202
S203
S204
S205
S206
S207
S208
217540
217533
217528
217522
217517
217510
217500
217499
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
146671
S201B
217499
(m)
(m)
146673
Y
X
46
46
46
46
46
46
46
60
60
(m)
1,53
1,53
1,53
1,53
1,53
1,53
1,2
1,75
1,75
[m]
121
121
121
121
121
121
121
135
135
(°C)
Lambertcoördinaten Hoogte Diameter Temp.
S201A
punt
Emissie-
Mer Uitbreiding ROG-project
NC3 Kraakoven (eenheid 91)
NC3 Kraakoven (eenheid 91)
NC3 Kraakoven (eenheid 91)
NC3 Kraakoven (eenheid 91)
NC3 Kraakoven (eenheid 91)
NC3 Kraakoven (eenheid 91)
Ethaanoven (eenheid 91)
NC3
NC3
Stoomproductie -eenheid (93)
NC3
Stoomproductie -eenheid (93)
Luchtverwarmer
Aangesloten Installaties
januari ’14
Oven B91160
Oven B91150
Oven B91140
Oven B91130
Oven B91120
Oven B91110
Oven B91100
Ketel B93502
Ketel B93501
B6701
code
Apparaat-
29568 (SG)
33334 (SG)
29084 (SG)
29385 (SG)
29237 (SG)
29373 (SG)
13842 (SG)
19333 (SG)
20506 (SG)
verbruik
(ton/j)
Gasreiniging
Discipline Lucht
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, NOX (als NO2) ,CH4, totaal
stof, CO, CO2
NMVOS, N2O, NOX (als NO2) ,CH4, totaal
stof, CO, CO2
Geëmitteerde verontreinigende stoffen
113
Total Raffinaderij Antwerpen
146999
147023
147046
S401
S402
S403
8
7
146 404
217 117
217900
217941
217955
217968
217517
217558
217551
45
8
30
30
30
24
46
46
46
Projectnummer: 13.0028
[m]
1,905
0,8
3,23
3,23
3,23
0,76
1,53
1,53
1,53
Nieuw emissiepunt nav het OPTARA- project
Nieuw emissiepunt nav het OPTARA- project
SGS Belgium NV
PC: procescokes
SO: stookolie
SG: stookgas
MHC oven
8
146882
146806
S212
7
146683
S211
stoomketel(s)
146695
S210
217545
(m)
(m)
146707
Y
X
(m)
238
150
97151
97151
97151
250
121
121
121
(°C)
Lambertcoördinaten Hoogte Diameter Temp.
S209
punt
Emissie-
Mer Uitbreiding ROG-project
B2431
B2421
B2411
F91103
4 stoomketels
Cogen 3 (gasturb. + rec.
stoomketel)
Cogen 2 (gasturb. + rec.
stoomketel)
Cogen 1 (gasturb. + rec.
stoomketel)
NC3 – ontkolingsvat
NC3 Kraakoven (eenheid 91)
NC3 Kraakoven (eenheid 91)
NC3 Kraakoven (eenheid 91)
Aangesloten Installaties
januari ’14
Oven B91190
Oven B91180
Oven B91170
code
Apparaat-
80991 (SG)
73983
aardgas
aardgas
78923 (SG)
72125
aardgas
79264 (SG)
72606
aardgas
-
34724 (SG)
29232 (SG)
30545 (SG)
verbruik
(ton/j)
Gasreiniging
Discipline Lucht
NOX (als NO2) , totaal stof, CO ,SOX (als
SO2)
NOX (als NO2) , totaal stof, CO ,SOX (als
SO2)
NMVOS, N2O, NOX (als NO2) ,CH4, totaal
stof, CO, CO2 ,SOX (als SO2)
NMVOS, N2O, NOX (als NO2) ,CH4, totaal
stof, CO, CO2 ,SOX (als SO2)
NMVOS, N2O, NOX (als NO2) ,CH4, totaal
stof, CO, CO2 ,SOX (als SO2)
totaal stof, CO, CO2,
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
NMVOS, N2O, totaal stof, CH4, CO,
CO2, NOX (als NO2)
Geëmitteerde verontreinigende stoffen
114
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Discipline Lucht
115
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
5.4.2.2.
Total Raffinaderij Antwerpen
Toetsing “bubble” emissiegrenswaarden
In artikel 5.20.2.2., §1 van VLAREM II worden voor petroleumraffinaderijen specifieke emissiegrenswaarden inzake stof, SO2, NOx, CO, Ni en V opgelegd. Deze emissiegrenswaarden hebben
betrekking op de som van de emissies afkomstig van de stook- en procesinstallaties, de fakkels en de
cogeneratie- eenheden, en moeten dus opgevat worden als emissiegrenswaarden die gedefinieerd
werden voor het globale geheel van de raffinaderij, het zogenaamde “bubble” concept. De berekening
van de “bubble” emissieconcentratie voor de ganse raffinaderij werd uitgevoerd op basis van de in
Tabel 5.14 voorgestelde cijfers, rekening houdend met het werkingsregime van de verschillende
betrokken installaties. De emissiegrenswaarden zijn eveneens vermeld in de tabel,
Voor de berekening van de raffinaderij “bubble” emissieconcentratie sinds 01 januari 2010 mag niet
langer het rookgasvolume voor elektriciteitsproductie met de Cogeneratie eenheid in rekening
gebracht worden (aftrek van 4000 Nm³ rookgas per MWh geproduceerde elektriciteit). Dit laatste heeft
niet alleen gevolgen voor de SO2-bubble emissieconcentratielimiet, doch ook voor deze van NOx, CO,
stof, Ni en V. Voor alle duidelijkheid zal hier zo een bubble emissieconcentratie aangeduid worden als
“gecorrigeerd”.
Binnen TRA kunnen de SO2, NOx, stof, CO, Ni en V emissies continu opgevolgd worden d.m.v. een
online-computerprogramma, het zogeheten “bubble” programma. Voor de beschrijving van dit
meetprogramma wordt verwezen naar het MER ikv de uitbreiding met het OPTARA- project.
De emissies voor de raffinaderij van TRA worden voor de referentiesituatie weergegeven in Tabel
5.14.
Uit de toetsing van de emissies aan de vigerende “bubble”emissiegrenwaarden blijkt dat er voor de
referentie situatie onder normale omstandigheden geen overschrijdingen optreden. Alle parameters
voldoen ruimschoots aan de emissiegrenswaarden.
Tabel 5.14: Overzicht van de emissies (in vrachten en concentratie) per
emissiepunt in de referentiesituatie [Bron: IMJV 2010]
Schoorsteen
debiet
[Nm3/h]
Nox
S101
107719 357,54
S102
10029
14,38
S105
7606
15,25
S109*
173281 355,79
S110*
100813 181,37
S111
11418
14,92
S114
28187
92,93
S117
40816
19,6
S118*
25708
37,09
S119*
100120 114,2
S120
9879
16,23
S121**
160049 142,95
S122
8274
6,88
S123**
25761
19,01
S124
9747
10,15
S125
9823
9,06
S126
7017
9,48
S127
54547
41,94
S129
6297
8
S130
271825 868,3
S201A**
32077
17,79
S201B**
30229
17,46
S202
22124
36,32
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
jaarvracht
CO
47,75
0,04
4,74
36,73
138,89
18,2
0,71
0
5,36
4,58
231,46
17,16
0,22
126,04
0,38
3,1
8,32
31,16
0
293,43
0
3,65
1,4
[ton/jaar]
SOx
stof
1901,62 9,29
0,51
0,19
0,39
0,15
981,13 33,92
390
1,94
0,61
0,22
254,09 3,92
2,09
0,36
1,34
0,5
5,22
0,94
0,52
0,19
7,79
2,01
0,43
0,16
1,32
0,5
0,48
0,09
0,5
0,17
0,35
0,06
449,34 1,91
0,33
0,06
989,42 63,38
0
0,62
0
0,58
0
0,43
januari ’14
concentratie
[mg/Nm3]
V
Ni
Nox
CO
Sox
stof
V
Ni
0,03 0,02 378,9 50,61
2015,24 9,84 0,03 0,02
163,68 0,47
5,85
2,2
228,94 71,08
5,85
2,21 2,06 0,8
234,39 24,2
646,35 22,34 1,36 0,53
0,11 0,04 205,38 157,27 441,61 2,2
0,12 0,05
149,15 182
6,08
2,2
0,56 0,21 376,36 2,89
1029,03 15,87 2,26 0,85
54,82 0
5,85
1
164,7 23,8
5,93
2,2
130,21 5,22
5,95
1,07 187,52 2674,66 6
2,2
101,96 12,24
5,56
1,43 94,95 3,05
5,91
2,19 84,26 558,51 5,86
2,2
118,89 4,42
5,62
1
105,29 36,05
5,78
2
154,26 135,42 5,76
0,99 87,76 65,2
940,38 4
144,99 0
6,04
1,02 0,219 0,147 364,65 123,23 415,52 26,62 0,09 0,06
63,32 0
0
2,2
65,95 13,79
0
2,2
187,42 7,21
0
2,2
Discipline Lucht 116
Mer Uitbreiding ROG-project
Schoorsteen
Total Raffinaderij Antwerpen
debiet
[Nm3/h]
jaarvracht
[ton/jaar]
SOx
stof
V
Ni
S203**
47043
0
0
0,91
S204**
46824
0,17
0
0,9
S205**
47047
8,08
0
0,91
S206**
46667
124,71 0
0,9
S207**
53411
61,2
0
1,03
S208**
47363
24,55
0
0,91
S209**
48937
0
0
0,94
S210**
46813
3,34
0
0,9
S211**
55622
2,53
0
1,07
S212
7032
14,91
0
1,28
S301
3322
2,93
9,49
0
0,48
S302
32032
30,23
97,88
1834,28 3,78
S303
12603
4,37
14,15
138,4
0,63
S401***
370975 238,29 14,71
0,54
2,38
S402***
369351 215,4
31,78
0,56
2,37
S403***
379065 104,95 26,08
0,58
2,44
MHC-oven 23962
20,99
10,49
1,21
0,21
4 boilers
112000 98,11
98,11
0,98
4,9
emissie
3003415 4016,89 1515,50 6964,03 148,53 2,98 1,22
jaargemiddelde emissieconcentratie referentie situatie [mg/Nm3]
Emissiejaargrenswaarde [mg/Nm3]
Nox
93,34
95,52
122,19
88,16
109,62
89,2
124,16
94,14
78,65
CO
concentratie
Nox
226,51
232,88
296,48
215,64
234,3
214,98
289,63
229,56
161,42
0
100,72
107,73
39,58
73,32
66,57
31,61
100
50
152,68
174,04
200
CO
0
0,42
19,6
305,06
130,8
59,16
0
8,15
5,19
242,04
326,15
348,81
128,16
4,53
9,82
7,85
49,97
100
57,60
68,81
100
[mg/Nm3]
Sox
stof
0
2,2
0
2,2
0
2,2
0
2,2
0
2,2
0
2,2
0
2,2
0
2,2
0
2,2
0
20,8
0
16,49
6536,98 13,48
1253,65 5,68
0,17
0,73
0,17
0,73
0,17
0,73
5,76
1
0,7
1
264,69 5,65
323,73 6,74
350
50
V
0,11
0,14
2
Ni
0,05
0,06
1
*BGS:Bestaande Grote Stookinstallatie
**NGS:Nieuwe Grote Stookinstallatie
***GT:Gasturbine
Conform art 5.20.2.3 §1 geldt voor het geheel van alle installaties in de raffinaderij, met uitzondering
van de nieuwe grote stookinstallaties , ongeacht de gebruikte brandstofsoort of brandstofcombinatie ,
tevens een “sub-bubble” emissienorm voor SO2 van 1700 mg/Nm³ (maandgemiddelde). In de
referentiesituatie worden de meeste installaties op ontzwaveld raffinaderijgas gestookt met
verwaarloosbare SO2-emissies als gevolg, zodat er geen probleem is met het respecteren van deze
“sub-bubble” norm.
5.4.2.3.
Toetsing Individuele normen voor raffinaderij
Voor sommige emissiepunten kunnen in de rookgassen, behalve de verbrandingsparameters, ook
tolueen en benzeen voorkomen. Sinds 2009 worden de VOS-emissies van alle verbrandingsinstallaties
berekend volgens de CONCAWE9 norm.
Voor schoorsteen 101 ligt de massastroom voor tolueen en benzeen onder de minimale massastroom
van wanneer de grenswaarde volgens Bijlage 4.4.2. van Vlarem II geldig is. Er kan gesteld worden dat
de gemiddelde emissies voor deze polluenten voldoen aan de norm. Voor schoorsteen 111 bleek uit
analyses dat de emissies van deze polluenten onder de detectielimiet lagen.
Conform art.5.20.2.7.§2 van VLAREM II mag de stofemissie in het afvalgas van de installaties voor het
katalytisch kraken volgens het ‘fluïd bed’ procédé bij het regenereren van de katalysator, de
grenswaarde van 50 mg/Nm³ (als maandgemiddelde) niet overschrijden. De maximale maandwaarde
(incl. de abnormale emissies) voor de schoorsteen 101 bedroeg. 32 mg/Nm3 en voor schoorsteen 130
9
NMVOC (Concawe - air pollutant emission estimation methods for EPRT 2009 edition)
SGS Belgium NV
januari ’14
Projectnummer: 13 0028
Discipline Lucht
117
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
(inclusief abnormale10 emissies) 268 mg/Nm³. Zonder inachtname van deze abnormale emissies
bedroeg de maximale maandwaarde 44 mg/Nm³ en wordt voldaan aan de emissiegrenswaarde.
Voor schoorsteen 127 voldoen de H2S-emissies aan de sectorale voorwaarden van Afdeling 5.7.6.
(productie van zwavel) van VLAREM II.
De metingen van vluchtige fluoriden (HF) in de uitlaat van de oven B6901 (S 111) werden in 2007
hervat. De fluorideconcentratie wordt gemeten overeenkomstig de VLAREM II verplichting. Voor de
emissiegrenswaarden van fluoriden wordt rekening gehouden met de algemene emissiegrenswaarden
beschreven in Bijlage 4.4.2. van VLAREM II. Aangezien de massastroom voor fluoride onder de
minimale massastroom ligt vanaf wanneer de grenswaarde geldig is, kan gesteld worden dat de
gemiddelde emissies van schoorsteen 111 voor fluoriden aan de norm voldoen. Hierbij moet ook
11
opgemerkt worden dat de F -emissies dicontinu optreden (ca. 24 h/week).
Schoorsteen 121 emitteert de rookgassen van de ovens B7201 t/m B7205 van de katalytische reforming
(eenheid 72). In de rookgassen kunnen benzeen en tolueen voorkomen. Aangezien voor beide
polluenten aan de drempelwaarde werd voldaan, is de meetverplichting weggevallen. Conform het
luchtcontrolemeetprogramma werden de HCl concentraties in 2010 eenmaal bepaald. Sinds 2005
worden jaarlijkse dioxine- emissiemetingen uitgevoerd aan schoorsteen 121. Voor de
emissiegrenswaarden van HCl, tolueen en benzeen wordt rekening gehouden met de algemene
emissiegrenswaarden beschreven in Bijlage 4.4.2. van VLAREM II. Aangezien de massastromen van
tolueen en benzeen onder de minimale massastroom liggen vanaf wanneer de grenswaarde geldig is,
voldoen de gemiddelde jaaremissies van schoorsteen 121 voor deze polluenten aan de norm. De HCl
massastroom is hoger dan 0,3 kg/h, zodat de emissiegrenswaarde van 30 mg/Nm³ van toepassing is.
Deze werd in 2010 niet overschreden. De concentratie van dioxinen en furanen mag de grenswaarde
van 0,1 ng TEQ/Nm³ niet overschrijden. Voor 2010 werd hieraan voldaan, deze concentratie bedroeg
toen 0,02 ngTEQ/Nm³.
Via schoorsteen 128 worden de niet-gerecupereerde restgassen van de dampherwinningseenheid
uitgestoten. Deze installatie wordt gebruikt bij belading van lichters, en tankwagens van het KVC. De
emissies (KWS, benzeen) worden jaarlijks gemeten door een erkend labo overeenkomstig Bijlage 5.17.9
§3 van VLAREM II en voldeden aan de normen.
5.4.2.4.
Toetsing grote stookinstallaties/ gasturbines
De installaties waarvan de rookgassen geëmitteerd worden langs de schoorstenen 109, 110, 118 en
119 zijn bestaande grote stookinstallaties, waarvan schoorsteen 109 en 110 gemengd gestookt
worden en de overige (118 en 119) gasgestookt.
Voor de gemengde bestaande grote stookinstallaties geldt conform art. 5.20.2.3 § 3 van Vlarem II
voor SO2 sinds 1 januari 2008 een emissiegrenswaarde van 1000 mg/Nm³, berekend als het
gemiddelde van alle installaties van dat type binnen de raffinaderij, met uitzondering van de
gasturbines. Voor NOx en stof geldt sindsdien een emissiegrenswaarde voor elke, gemengd
gestookte , grote bestaande stookinstallatie, exclusief gasturbines, van resp. tussen 300 en 450
mg/Nm³ .en tussen 5 en 50 mg/Nm³ voor stof. De emissies worden weergegeven in Tabel 5.14 en
voldoen aan de normen. Voor de gasgestookte bestaande grote stookinstallaties (S 118 en S 119)
10
. Indien rekening wordt gehouden met de abnormale emissies worden 4 overschrijdingen vastgesteld, nl voor
de maanden februari, juli, november en december. De maandgemiddelden bedroegen dan resp. 268, 146,
123 en 102 (allen mg/Nm3 ). Deze overschrijdingen waren te wijten aan de inactiviteit van de elektrofilter
tijdens deze perioden.
11
Sinds 2013 geen stook meer van polymeren B6901- niet meer relevant
SGS Belgium NV
januari ’14
Discipline Lucht
Projectnummer: 13 0028
118
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
geldt conform art. 5.20.2.3.§2 van Vlarem II een norm van 300 mg/Nm³ voor NOX (als NO2), 35
mg/Nm³ voor SO2 en 5 mg/Nm³ voor stof. Allen voldoen aan deze norm (zie Tabel 5.14).
De installaties waarvan de rookgassen geëmitteerd worden langs de schoorstenen 121, 123, 201A,
201B, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210 en 211 zijn nieuwe grote stookinstallaties, die allen
gasgestookte zijn en in gebruik werden genomen voor 27 november 2003. Conform art. 5.20.2.3.§1
van Vlarem 2 gelden hiervoor volgende emissienormen: 300 mg/Nm³ voor NOX (als NO2), 35
mg/Nm³ voor SO2 en 5 mg/Nm³ voor stof. Allen voldoen aan deze norm (zie Tabel 5.14).
De installaties waarvan de rookgassen geëmitteerd wordt langs de schoorstenen 401, 402 en 403 zijn
gasturbines, die allen gasgestookt worden en in gebruik werden genomen op 1/12/1999. Conform
afdeling 5.43.3 van Vlarem II gelden hiervoor volgende emissienormen: 200 mg/Nm³ voor NOX (als
NO2), 12 mg/Nm³ voor SO2 en 100 mg/Nm³ voor CO. Allen voldoen aan deze norm (zie Tabel 5.14).
5.4.3 Niet-geleide emissies
5.4.3.1.
Fakkels
TRA beschikt over 3 fakkels op haar site, nl. fakkel ARDS (S 303) , fakkel NC3 (S 301) en fakkel
Noord (S 302) die resp. verbonden zijn met de ARDS- eenheid, NC3- installatie en fakkel Noord die
instaat voor de gasstromen afkomstig van drukontlastingskleppen, drainages en drukregelaars uit de
verschillende raffinaderij- eenheden.
De emissies van deze installaties worden door TRA continu opgevolgd in het kader van het “bubble”
meetprogramma van de raffinaderij.
De emissies van deze installaties in de referentiesituatie worden weergegeven in Tabel 5.14. Voor de
karakteristieken van deze schoorstenen wordt verwezen naar Tabel 5.13.
Voor het ROG- project worden geen wijzigingen verwacht naar de emissies van de fakkels toe. De
fakkelemissies zullen in de geplande situatie gemiddeld ongewijzigd blijven.
5.4.3.2.
Fugitieve emissies
Emissies aan pompseals, afsluiters, compressoren, e.d. worden beschouwd als fugitieve emissies. De
totale fugitieve emissies van een aantal organische stoffen en van H2S worden door TRA bepaald aan
de hand van LDAR- metingen in overeenstemming met de Vlarem.
Er wordt voor de geplande situatie voor het ROG project geen significante toename van de fugitieve
emissies verwacht.
De fugitieve emissies in de referentiesituatie worden weergegeven in onderstaande tabel. Ter
vergelijking worden de totale fugitieve emissies van de raffinaderij ook opgenomen in de tabel. Dit betreft
alle niet geleide emissies van de raffinaderij (fugitieve, emissies van overslag, tanken, WZI en de
fakkels)
Tabel 5.15: Fugitieve emissies voor de raffinaderij in de referentiesituatie [Bron:
IMJV 2010]
NMVOSSGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
jaarvracht [ton/jaar]
tolueen benzeen xyleenNMVOS
PAKs
januari ’14
HFKs CH4 HCFKs H2S totaal
Discipline Lucht 119
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
niet
aromatische
fugitieve raffinaderij
483,4
fugitieve NC3
200,8
totaal
684,2
totaal niet geleide
1983,2
emissies
raffinaderij
3,6
1,8
5,3
22,1
0,7
4,9
5,6
12,6
isomeren andere
aromatische
1,7
128
0,7
0,7
2,5
128,7
22,7
205
0,0039
0,0039
0,0081
0,079 5,7
30,1 0,079 35,8
0,079 46,1
KWS
[ton/jaar]
0,3 3,9
627,5
239
0,3 3,9
866,5
0,3
4
2296
.
Onder PAK’s worden de 6 PAK’s verstaan zoals ze vermeld worden in het KB van 2/12/93:
•
benzo(a)anthraceen;
•
benzo(b)fluorantheen;
•
benzo(k)fluorantheen;
•
benzo(j)fluorantheen;
•
benzo(a)pyreen;
•
dibenz(a,h)anthraceen.
En de 16 PAK’s uit de lozingsvergunning van TRA waaronder:
•
naftaleen;
•
acenaftyleen;
•
acenafteen;
•
fluoreen;
•
fenanthreen;
•
anthraceen;
•
fluorantheen;
•
pyreen;
•
benzo(a)anthraceen;
•
chryseen;
•
benzo(b)fluorantheen;
•
benzo(k)fluorantheen;
•
benzo(a)pyreen;
•
dibenz(a,h)anthraceen;
•
benzo(g,h,i)peryleen;
•
indeno(1,2,3-cd)pyreen.
5.4.3.3.
Tankemissies - Opslagverliezen
Voor de berekening van de tankemissies wordt eveneens een beroep gedaan op formules uit
12
internationale normen . Voor tanks met vaste daken wordt hierbij rekening gehouden met
ademverliezen (“breathing losses”) die kunnen optreden door variaties van temperatuur en druk, en
werkverliezen (“working losses”) die ontstaan bij overslag van producten. Bij tanks met vlottende
daken kunnen er randafsluitingsverliezen ("rim seal losses") optreden aan de kleine ringvormige
ruimte tussen het dak en de wand van de tank. Daarnaast kunnen er afnameverliezen ("withdrawal
losses") ontstaan door verdamping van vloeistof achtergebleven op de wand van de tank wanneer het
vloeistofniveau daalt.
De tank- emissies in de referentiesituatie worden weergegeven in onderstaande Tabel 5.16. Ter
vergelijking worden de totale fugitieve emissies van de raffinaderij ook opgenomen in de tabel. Dit
betreft alle niet geleide emissies van de raffinaderij (fugitieve, emissies van overslag, tanken, WZI en
de fakkels)
12
- Manuel of Petroleum Measurement Standards. Chapter 19 Evaporative Loss Measurement. Section I Evaporative loss from
Fixed Roof Tanks , Third Edition, March 2002 (This standard was formerly API publ 2518)
- Manuel of Petroleum Measurement Standards. Chapter 19 Evaporative Loss Measurement. Section II Evaporative loss from
Floating Roof Tanks , First Edition, April 1997 (formerly API- publications 2517 en 2519)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
120
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Nav het ROG- project worden de opslagtanks 102, 104 , 113 en 116 afgebroken. Er zijn geen
wijzigingen aan de bestaande opslagcapaciteiten. De impact van het project op de tankemissies is te
verwaarlozen.
Tabel 5.16: Tankemissies in de referentiesituatie [Bron: IMJV 2010]
NMVOS
niet
aromatische
205,26
7,1
212,36
1983,19
tankemissies raffinaderij
tankemissies NC3
totaal
totaal niet geleide emissies raffinaderij
5.4.3.4.
jaarvracht [ton/jaar]
tolueen benzeen xyleenNMVOS
isomeren
andere
aromatische
2,13
1,22
1,38
3,595
1,34
2,35
0,66
0,004
3,47
3,57
2,04
3,599
22,05
12,59
22,75
204,994
PAKs
H2S totaal
2E-04
2E-04
0,008
0
0
4
213,6
11,5
225,1
2250
Overslagverliezen
Overslagverliezen ontstaan bij het beladen van schepen en tankwagens. Ze werden berekend aan de
13
hand van internationale normen en worden voorgesteld in Tabel 5.17. Ter vergelijking worden de
totale fugitieve emissies van de raffinaderij ook opgenomen in de tabel. Dit betreft alle niet geleide
emissies van de raffinaderij (fugitieve, emissies van overslag, tanken, WZI en de fakkels)
Nav het ROG- project worden hier geen bijkomende relevante emissies verwacht aangezien de laad- en
losoperaties niet wijzigen door het project.
Tabel 5.17: Verladings- en beladingsemissies van de raffinaderij
jaarvracht [ton/jaar]
NMVOS
tolueen benzeen xyleenniet
isomeren
aromatische
belading kamions en lichters
18,9
0,001
verladingsinstallaties raffinaderij 402,7
4,5
1,1
0,3
totaal raffinaderij
421,6
4,5
1,1
0,3
totaal niet geleide emissies
1983,2
22,1
12,6
22,7
raffinaderij
5.4.3.5.
[Bron: IMJV 2010]
NMVOS
andere
aromatische
0,5
0,5
205
totaal
18,9
409,1
428
Emissies ten gevolge van de WZI
De atmosferische emissies die ontstaan ter hoogte van de olieafscheiders en het rioleringssysteem,
werden berekend aan de hand van de Litchfield correlatie3, en worden voorgesteld in Tabel 5.18. Ter
vergelijking worden de totale fugitieve emissies van de raffinaderij ook opgenomen in de tabel. Dit betreft
alle niet geleide emissies van de raffinaderij (fugitieve, emissies van overslag, tanken, WZI en de
fakkels)
De emissies nav het ROG- project thv de WZI zullen nagenoeg ongewijzigd blijven in de geplande
situatie.
Tabel 5.18: Emissies WZI raffinaderij [Bron: IMJV 2010]
jaarvracht [ton/jaar]
niet
tolueen benzeen xyleen- aromatische PAKs
13
H2S
totaal
Concawe report 87/52
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
121
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
waterzuivering
raffinaderij
totaal niet geleide
emissies raffinaderij
5.4.3.6.
aromatische
NMVOS
557,1
8,8
2,3
17,9
72,2
0,004
1983,2
12,6
22,7
205
0,0081 4
22,1
isomeren
NMVOS
0,066 658,3
Geuremissies
In Tabel 5.19 wordt een overzicht gegeven van alle potentiële bronnen van geurhinder op het
bedrijfsterrein van TRA met de milderende maatregelen die getroffen werden om mogelijke geurhinder
tot een minimum te beperken. Hierbij wordt opgemerkt dat het om potentiële bronnen gaat, die niet
steeds hinder veroorzaken, of waarvan de hinder beperkt blijft tot het bedrijfsterrein van TRA. Dit
wordt ondersteund door het feit dat de voorbije jaren geen klachten over geurhinder genoteerd
werden.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
122
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Rotte eieren
Geur
Slop tank
loogbehandeling
Fakkels
Ontzwavelingsplants
Zwavel-eenheden
Gas destillatie
Zuurwater (opslag- verwerking)
Ruwe aardolie
(opslag-verwerking)
Potentiële bron
januari ’14
Dimethylsulfide
aromaten)
Waterstofsulfide
Betrokken stoffen
(NC3-
Discipline Lucht
1.
De meest ruwe aardolie tanks op Rechteroever zijn
uitgerust met dubbele afdichting op het uitwendig vlottend
dak
2.
Alle zure waters worden ontdaan van H2S door
stripping vooraleer gestuurd te worden naar de
afvalwaterbehandeling
3.
Uitlaat van ejectoren op de vacuüm-eenheid 66 worden
niet geloosd in atmosfeer, maar verbrand in oven B6601
4.
Afschaffen van de stook en bijhorende stockage in de
warme producttank F5 thv thermische centrale, van zeer
zwavelrijke stookolie
5.
De vroegere semi-open zwavelputten werden met de
FOUP vervangen door 2 nieuwe zwaveltanks
6.
Installatie van H2S- detectoren op strategische
plaatsen (bv thv fakkelinstallaties, ontzwavelingseenheden,
zwaveleenheden)
7.
Op
de
ontzwavelingseenheden
werden
de
spoelprocedures ter voorbereiding van de uitrusting door
onderhoudswerken evenals voor het zuurstofvrijmaken voor
indienstname aangepast om de emissie van H2S naar
atmosfeer zoveel mogelijk te beperken
8.
Alle drie fakkels zijn uitgerust met 4 waakbranders met
temperatuurbewaking
en
met
onafhankelijke
waakgasvoorziening
(aardgas).
(geviseerd
risico:
verspreiding van H2S houdende gassen)
9.
Zwavel recuperatie-eenheden zijn uitgerust met twee
incineratoren ter verbranding van de residuele H2S in de
afgassen alvorens lozing
10.
Het opslagsysteem van dimethyldisulfide op NC3 is
verbonden met fakkel. In geval van incidentele lekkage staat
een
neutraliserend
agens
ter
beschikking
voor
123
Total Raffinaderij Antwerpen
Milderende maatregelen
Tabel 5.19: Overzicht van de potentiële geurbronnen en genomen milderende maatregelen voor de raffinaderij
Mer Uitbreiding ROG-project
Opslag- proces- verlading
Benzine
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Geurmarkeerinstallatie thv LPGbelading
(lpg,
Gasgeur
Onbehandelde
petroleumdestillaten
kraakbenzines, kerosene)
Afvalwaterbehandelin
rotte
Potentiële bron
Rioolgeur
Bloemkoolgeurkool
Geur
Mer Uitbreiding ROG-project
VOS
januari ’14
(butaan,
Ethylmercaptaan
Mercaptanen
heptaan,
Betrokken stoffen
Discipline Lucht
De onder paragraaf 2.2.2.9 beschreven procesbehandelingen
hebben als doel het verwijderen/omzetten van de
onwelriekende mercaptanen die ofwel oorspronkelijk aanwezig
zijn in de ruwe aardolie ofwel gevormd gevormd werden tijdens
het raffinageproces (kraking). Dit kan worden opgevat als
elimineren van een geur aan de bron.
De emissies van de waterbehandeling (open API put,
pompenput, flottatie, opslagtanks) brengen normaal gezien
slechts een beperkte en lokale geurhinder met zich mee.
Ervaring leert dat eventuele geuroverlast beperkt blijft tot bnnen
het bedrijf.
Nieuwe volledige omkaste geurmarkeerinstallatie (injectie van
ethylmercaptaan in LPG bij belading van schepen en
vrachtwagens). Installatie is uitgerust met mercaptaandetector
en lekalarmering. Voor noodgevallen en ter neutralisatie van de
vloeistof alvorens onderhoud uit te voeren is een
‘stankvernietiger’ aanwezig.
1. Opslag van MTBE in tanks met uitwendig vlottend dak
geurbestrijding.
11.
De slop tank voor lichte producten is een tank met
uitwendig vlottend dak, uitgerust met een dubbele dichting.
Er bestaat tevens een uitgebreide vaste instructie betreffende
het voorkomen van hinder te wijten aan het verzenden van
H2S rijke slopstromen.
12.
Bijzondere instructie inzake beperking van geurhinder
veroorzaakt door stockage van H2S houdend product
gevormd tijdens opstart/stilstand van ARDS-eenheid.
13.
Vooraleer
uitrusting
te
openen
op
de
loogbehandelingseenheid wordt de eenheid gespoeld met
een geurvernietigende stof.
Milderende maatregelen
124
Total Raffinaderij Antwerpen
Opslag en proces
Gassen
vrijkomend
regeneratie van reactoren
Ammoniakaal
Andere diverse geuren
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Opslag
Warme bitumen
Gebruik van zuigwagens
Opslag- proces- verlading
Potentiële bron
Aromaten
Geur
Mer Uitbreiding ROG-project
bij
januari ’14
Diverse
KWS-gedeeltelijk geoxideerde
producten
MDEA
Benzeen, tolueen, xyleen
MTBE,…)
Betrokken stoffen
Discipline Lucht
Gassen die vrijkomen bij de regeneratie van de
katalysatorbedden van de reactoren van NC3 en kraakbenzine
hydrogenatie-eenheid worden geloosd hetzij naar fakkel, hetzij
naar de vuurhaard van de stoomketels NC3
Bij opzuigen van vluchtige producten in zuigwagens worden de
afgassen gefilterd doorheen actieve kool
1. Installatie van stikstof- deken op opslagtank van MDEA
(job 67)
2. Opslag op job 32 verwijderd
1. Blazen van bitumen afgeschaft
2. Opslagtemperatuur van bitumen werd naar een
minimum gebracht
1. Beheersing van fugitieve emissies van nieuwe
aromateneenheid, inclusief opslag van grondstoffen en
eindproducten
2. Vermindering van benzeengehalte in de benzines tot
max 1% vanaf 2000
3. Damprecuperatie
toegepast
bij
laden
van
eindproducten aromaten-eenheid (benzeen/xyleen)
4. Installatie
van
benzeendetectoren
thv
aromateneenheid
5. Speciale
staalnamesysteem
(DOPAK)
voor
benzeenhoudende producten (benzeen conc > 5%)
uitgerust met dubbele dichting
2. Belading van benzines in lichters gebeurt met
damprecuperatie
3. Voor benzineopslag worden uitsluitend tanks
aangewend met dubbele afdichting op het vlottend dak
Milderende maatregelen
125
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Geur
Mer Uitbreiding ROG-project
Lekkage door corrosie
uitrusting
Opslag van afval
van
Gevaarlijke
algemeen
Gevaarlijke
algemeen
diverse
(her)opstarten van installaties
in
stoffen
januari ’14
in
stoffen
het
het
het
Koolwaterstoffen
algemeen
Ledigen en reinigen van vaten
in
KWS
Aromatenproducten
van
onvolledige verbranding e.d.
KWS
KWS
Betrokken stoffen
Koelwaterlozing
Kat kraker: CO- bypass conditie
Afdrainen van waterbodem van
tanks
Zeepieren
Potentiële bron
Discipline Lucht
Afval wordt zoveel mogelijk selectief ingezameld en verzameld
in geëigende recipiënten op een uitgebreid ‘recyclage
afvalstoffenpark’.
Afdrainen wordt uitsluitend gedaan met zuigwagens (en niet
langer via open drainagesysteem in tankpark)
Ter hoogte van de zeepieren gebeurt de opvang van product in
gesloten systeem ipv de vroeger open opvangbassins
Monitoring van de koelwaterlozingen op gebied van oliegehalte
Commentaar:
Wanneer het regerator offgas van de katalytische krakers gezet
wordt naar de atmosfeer is de schoorsteenemissie belast met
CO met sommige componenten die geurhinder kunnen
veroorzaken in de omgeving als de weersomstandigheden
ongunstig zijn, zoals bij inversie
Milderende maatregel:
Continue zorg om de CO-bypass condities tot een strikt
minimum te beperken
Ter voorbereiding van onderhoudswerken worden vaten niet
langer naar atmosfeer uitgestoomd, maar in gesloten circuit,
met afvoer van condensaat naar riool.
Dichtheidstesten worden uitgevoerd voor (her)indienstname
van de betrokken uitrusting.
Strikt controle- en inspectieprogramma
Milderende maatregelen
126
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
5.4.4 Toetsing van het project aan de NEP- richtlijn
In Tabel 5.20 worden de geëmitteerde hoeveelheden van SO2, NO2, VOS en NH3 voor de
raffinaderij uitgezet tegen de maximale emissieplafonds van de NEC-richtlijn (Vlarem II, bijlage
2.10.A).
Nav het ROG- project zullen de emissies dalen. De exacte hoeveelheid van de daling kan op dit
ogenblik nog niet aangegeven worden.
Tabel 5.20: Uiterlijk in 2010 te bereiken emissieplafonds voor NOx, SO2, VOS en
NH3
veront. Stof
NEC-Vlaanderen
TRA
TRA
stationaire bronnen
totaal
totaal
plafond 2010
(kton/jaar)
(%)
(kton/jaar)
NOx
58,3
4,02
6,90%
SO2
65,8
6,96
10,58%
VOS
70,9
2,4
3,39%
NH3
45
nvt
-
5.4.5 Het Vlaams Klimaatbeleidsplan
Het energieverbruik voor de productie van elektriciteit, stoom en warmte is één van de belangrijkste
bronnen van broeikasemissies in Vlaanderen. Een overzicht van het Vlaams Klimaatbeleidsplan is
gegeven in Tabel 5.21. In de periode 2008 -2012 zouden de emissies van CO2-eq zonder
klimaatbeleidsplan 44.185 kton bedragen voor de industriële sector. In deze periode verwacht men
een CO2-reductie te kunnen realiseren van 4.806 kton CO2-eq. De totale CO2-emissie van de industrie
wordt bijgevolg geraamd op een emissie van 39.379 kton/jaar, of nog altijd een toename met 21%
t.o.v. 1990.
De voorziene maatregelen voor de CO2-reductie voor industriële activiteiten zijn opgenomen in Tabel
5.22. Uit de tabel blijkt dat de reductie bij TRA vooral te verwachten is van de toewijzing van CO2rechten.
Tabel 5.21: Samenvatting
Klimaatsbeleidsplan p 108)
van
sector
Elektriciteitsproductie
Industrie
Gebouwen
Transport
Landbouw
Totaal
Evolutie t.o.v. 1990
het
Vlaams
Klimaatsbeleidsplan
emissie (kton CO2-eq)
1990
2004
gemiddeld
2008-2012
zonder
klimaatbeleid
17.711
32.434
14.564
12.208
10.855
87.772
18.796
29.320
18.127
15.537
9.190
90.970
3,6%
14.793
44.185
19.774
17.383
9.535
105.670
20,4%
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
gemiddeld
reductiepotentieel
5.800
4.806
2.455
3.914
978
17.953
(Vlaams
relatief
gemiddeld
2008-2012
met
klimaatbeleid
gemiddeld
2008-2012
met
klimaatbeleid
8.993
39.379
17.319
13.469
8.557
87.717
-0,1%
-49%
21%
19%
10%
-21%
-0,1%
Discipline Lucht
127
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 5.22 : Maatregelen voor Vlaamse industrie in kader van het klimaatbeleid
kton CO2-eq
Gemiddelde uitstoot 2008-2012 in scenario zonder klimaatbeleid
bedrijf
44.185
Gemiddeld
reductiepotentieel
2008 - 2012
Maatregel:
Maximaliseren energie-efficiëntie
Besluit energieplanning
Realisatie benchmarkingconvenant
Auditconvenant
Toewijziging van emissierechten
Terugdringen lachgasuitstoot
Reduceren emissies F-gassen
1.217
Certificeringsverplichting koeltechnische bedrijven en personeel
Vervolg inspectiecampagne F-gassen
Aanpak autowrakken
Certificering onderhoudspersoneel brandbeveiligingsinstallaties
Certificering onderhoudspersoneel hoogspanningschakelaars
Reductie F-gasemissies: aanpak kunststoffenindustrie
Financiële tegemoetkoming via de ecologiepremie
Totaal gemiddelde reductiepotentieel 2008 - 2012
Gemiddelde uitstoot 2008-2012 in scenario met klimaatbeleid
(*) Vlaams Klimaatbeleidsplan 2006 - 2012 § 5.4
2.497
1.092
936
11
onbepaald
onbepaald
94
in andere maatr.
5.836
38.349
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
5.4.6 Het Vlaamse Toewijzingsplan CO2-emissierechten 2008-2012
Dit plan bepaalt de totale hoeveelheid emissierechten die tijdens de handelsperiode 2008-2012
verdeeld zullen worden onder de Vlaamse bedrijven die onder het systeem vallen. Dit plan werd op 20
juli 2006 door de Vlaamse regering goedgekeurd en op 22 september 2006 als onderdeel van het
Belgisch Toewijzingsplan CO2-emissierechten 2008 -2012 aan de Europese Commissie overgemaakt.
Het Vlaamse Toewijzingsplan CO2-emissierechten is een marktconform milieubeleidsinstrument dat
ervoor moet zorgen dat binnen de Europese energie-intensieve bedrijven de CO2-emissiereducties op
de meest kostenefficiënte manier worden gerealiseerd, en is daarmee een alternatief voor CO2emissieheffingen.
De bedrijven die onder het systeem vallen krijgen van de respectieve overheden emissierechten voor
een bepaalde periode. De verplichting van het bedrijf bestaat erin om na afloop van elk jaar uit de
handelsperiode een hoeveelheid emissierechten terug in te leveren. De hoeveelheid emissierechten
die een bedrijf moet inleveren, wordt bepaald door de werkelijke CO2-emissies die het bedrijf in
kwestie heeft veroorzaakt. Wie dus meer CO2-rechten heeft uitgestoten dan er verleend waren, zal
emissierechten moeten aankopen.
Het protocol van Kyoto bepaald hoeveel emissierechten een Partij van het Protocol in de periode 2008
– 2012 dient neer te leggen. Deze hoeveelheid neer te leggen emissierechten wordt bepaald op basis
van de reductiedoelstelling die met de betreffende Partij is aangegaan. Zo is België het engagement
aangegaan om na de periode 2008 -2012 ongeveer 5x 136 miljoen emissierechten neer te leggen.
Waarbij 136 miljoen overeen komt met de totale broeikasgasemissies in 1990 verminderd met 7,5%.
De emissies en verleende emissierechten van TRA zijn opgenomen in onderstaande tabel.
Volgens de Ministeriële besluiten betreffende de toewijzing van emissierechten voor de handelperiode
2008 – 2012 (30 oktober 2008) werden aan TRA 19.607.150 emissierechten toegewezen.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
128
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 5.23: Emissies en verleende emissierechten van TRA in de periode 2008 –
2011
jaar
TRA
sector
totaal
raffinaderijen
Vlaanderen
(kton/jaar)
(kton/jaar)
(kton/jaar)
sector
Vlaanderen
goedgekeurde CO2-emissies 2008
4.030.000
6.305.836
35.002.869
63,91%
11,51%
goedgekeurde CO2-emissies 2009
3.790.000
6.234.962
32.697.049
60,79%
11,59%
goedgekeurde CO2-emissies 2010
3.990.000
6.361.609
34.780.279
62,72%
11,47%
goedgekeurde CO2-emissies 2011
3.270.000
5.785.148
31.586.394
56,52%
10,35%
Totaal 2008 - 2011
15.080.000
verleende emissierechten 2008
3.921.430
6.506.969
33.848.896
60,27%
19,22%
verleende emissierechten 2009
3.921.430
6.563.262
34.369.831
59,75%
19,10%
verleende emissierechten 2010
3.921.430
6.639.089
34.268.547
59,07%
19,37%
verleende emissierechten 2011
3.921.430
6.639.089
34.602.598
59,07%
19,19%
Totaal 2008 - 2011
15.685.720
5.5
procentueel
Beschrijving van de geplande situatie
5.5.1 Emissies tijdens de aanlegfase
Als gevolg van werkzaamheden voor de bouw van nieuwe installaties/gebouwen en afbraak
bestaande installaties/gebouwen kunnen in de aanlegfase luchtverontreinigende stoffen diffuus
worden geemitteerd. De werkzaamheden hebben betrekking op:
• aan- en afvoer van materialen;
• effectieve constructiewerken;
• grondverzet als gevolg van funderingen en nieuwe constructies.
Tijdens de werkzaamheden zijn luchtemissies te verwachten van werfmachines en vrachtwagens die
materieel, onderdelen en grondstoffen aan- of afvoeren. De emissies hebben betrekking op de
verbranding van fossiele brandstoffen en omvatten de verontreinigende stoffen CO, CO2,
koolwaterstoffen, NOx, SO2 en fijn stof (PM10). De emissies variëren sterk naargelang de
belastingsgraad van de motoren. Het precieze aantal werfmachines tijdens de aanlegfase is niet
gekend.
De emissies tijdens de aanlegfase zullen beperkt zijn en niet reiken tot in de omliggende receptoren.
De milieueffecten van deze diffuse emissies zullen beperkt blijven.
5.5.2 Emissies tijdens de exploitatie
Voor het ROG- project worden geen bijkomende emissiepunten gerealiseerd. De geplande uitbreiding
(ROG-project) zal geen aanleiding geven tot andere verontreinigende stoffen of bijkomende relevante
luchtemissies dan in de actuele situatie reeds het geval is. De aard en hoeveelheid van de emissies
zal bijgevolg fundamenteel niet wijzigenaangezien de nieuwe ROG- eenheid zorgt voor een zuivering
van de afgassen die zich in het raffinaderij gas netwerk bevinden van de volgende eenheden:
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
129
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
•
•
Voor de verzadigde gassen:
• J82 : PSA 2 : de waterstofzuiveringseenheid
• J81 : ARDS & MHC : atmosferisch residu ontzwavelingseenheden
• De gasplanten ; J53G : gasplant 1, J65 : gasplant 2 en J74 :
waterstofbehandeling / katalytische ontzwaveling 2
Voor de onverzadigde gassen:
• FCC I en FCC II : de katalytische kraakeenheden J31 en J67
• Afgas van de deethaniser van J 36
Een berekening van de emissies per schouw voor de geplande fase (zie §5.4.2.2) werd niet
uitgevoerd aangezien op het moment van de redactie van het MER onvoldoende gegevens
beschikbaar waren. Gezien de verwaarloosbare bijdrage van het ROG- project kan aangenomen
worden dat voor de geplande situatie ook zal voldaan worden
aan de “bubble”emissiegrenswaarden.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
130
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
5.5.3 Immissies en milieu- effecten
5.5.3.1.
Methodologie
De atmosferische emissies van TRA leveren een bijdrage aan de immissieconcentraties en deposities
van verscheidene verontreinigende stoffen in de omgeving van de site.
Op basis van de studie van de atmosferische emissies wordt besloten of al dan niet
verspreidingsberekeningen met behulp van IFDM voor bepaalde verontreinigende stoffen uitgevoerd
worden. Hierbij wordt onderstaand selectieschema gehanteerd:
SELECTIESCHEMA
Dispersieberekeningen worden voor een bepaalde verontreinigende stof uitgevoerd als voldaan wordt
aan één van onderstaande voorwaarden:
1.
2.
3.
de luchtkwaliteit voor een bepaalde component in de omgeving van de site
bedraagt meer dan 80% van de overeenkomstige luchtkwaliteitsnorm (=kritische
parameters)
Voor de gegevens aangaande de kwaliteit van de lucht in de omgeving wordt beroep
gedaan op de beschrijving van de actuele immissieconcentraties in de omgeving van de
site (zie actuele beschrijving van de luchtkwaliteit).
de atmosferische emissie van een bepaalde polluent als gevolg van de exploitatie
van de installaties is groter dan de drempelwaarde voor de totale jaaremissie van
het Integraal Milieujaarverslag
de polluenten met een hoog potentieel humaan- toxicologisch risico worden
bestudeerd. Dit zijn de polluenten met volgende risicozinnen:
R40: carcinogene effecten zijn niet uitgesloten
R45: kan kanker veroorzaken
R46: kan erfelijke genetische schade veroorzaken
R48: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige
blootstelling
R49: kan kanker veroorzaken bij inademing
R60: kan de vruchtbaarheid schaden
R61: kan het ongeboren kind schaden
De berekende en gemeten immissies zullen getoetst worden aan de hand van relevante
luchtkwaliteitsdoelstellingen. Deze toetsingswaarden worden als volgt geselecteerd (in dalende mate
van voorkeur):
selectie van een wettelijke huidige of toekomstige immissie- of belastingsnorm. In dalende
volgorde van voorkeur worden wettelijke normen voor Vlaanderen (Vlarem II), Europa,
België, Nederland/Duitsland, USA of andere landen vooropgesteld.
selectie van een wetenschappelijke advieswaarde. In dalende volgorde van voorkeur
worden volgende advieswaarden geselecteerd:
WGO- advieswaarden of EPA- advieswaarden voor blootstelling (waarbij
onderscheid tussen niet-carcinogenen en carcinogenen)
toetsingswaarden, afgeleid van TLV-waarden:
- voor de algemene bevolking:
1/10 van de TLV-waarde voor niet-carcinogenen,
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
131
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
1/x van de TLV-waarde voor carcinogenen met x de waarde die het
risico terugbrengt tot het niveau 10-6 bij een levenslange blootstelling.
Indien onvoldoende wetenschappelijke gegevens zijn om x te bepalen,
wordt x gelijk gesteld aan 1000.
- voor gedefinieerde risicogroepen:
1/200 van de TLV voor niet carcinogenen.
1/5000 van de TLV voor carcinogenen.
eventueel aanvullende advieswaarden uit de door vakgenoten nagelezen
internationale wetenschappelijke literatuur.
Voor die verontreinigende stoffen waarvoor dispersieberekeningen uitgevoerd worden, zullen de
berekende immissieconcentraties en/of deposities telkens als beperkt, belangrijk of zeer belangrijk
getypeerd worden. Deze begrippen worden in het kader van dit MER als volgt gedefinieerd in functie
van de berekend immissiewaarde X:
SIGNIFICANTIEKADERS
Percentages voor gemiddelde immissiebijdragen
Criterium
beoordeling
score
Op basis van gemiddelde berekende immissiebijdrage X en/of aantal overschrijdingen:
X > 1% van de milieukwaliteitsnorm of richtbeperkte bijdrage
waarde of toegelaten aantal overschrijdingen
X > 3% van de milieukwaliteitsnorm of richtbelangrijke bijdrage
waarde of toegelaten aantal overschrijdingen
X > 10% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen
-1
-2
zeer belangrijke bijdrage
-3
Opmerking PM10 bij stationaire bronnen:
Voor PM10 bij stationaire bronnen wordt getoetst aan het rekenkundig gemiddelde van 31,3 µg/m3
Milderende maatregelen:
jaargemiddelde:
⇒ Score -1 (beperkte bijdrage):
onderzoek naar milderende maatregelen is minder
dwingend, tenzij de MKN in de referentiesituatie
reeds voor 80% is ingenomen
(link met milieugebruiksruimte)
⇒ Score -2 (belangrijke bijdrage):
milderende maatregelen moeten gezocht worden
in het MER met zicht op implementatie ervan op
korte termijn.
⇒ Score -3 (zeer belangrijke bijdrage):
milderende maatregelen zijn essentieel.
Percentages voor percentielen/aantal overschrijdingen
Criterium
beoordeling
score
Op basis van gemiddelde berekende immissiebijdrage X en/of aantal overschrijdingen:
X > 1% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
beperkte bijdrage
-1
Discipline Lucht
132
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
X > 5% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen
belangrijke bijdrage
-2
X > 20% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen
zeer belangrijke bijdrage
-3
⇒ Er wordt geen link met milderende maatregelen voorgesteld. De deskundige beoordeelt en rapporteert
de noodzaak aan milderende maatregelen
Link milderende maatregelen:
5.5.3.2.
Bijdrage aan de immissies in de referentiesituatie
5.5.3.2.1
Selectie van de verontreinigende stoffen
De selectie van de verontreinigende stoffen gebeurt op basis van de criteria in het selectieschema.
Een eerste criterium betreft het overschrijden van de luchtkwaliteitdoelstelling met 80%. In
onderstaande tabel is de beoordeling gemaakt voor stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10). Uit de
tabel blijkt dat verspreidingsberekeningen moeten uitgevoerd worden voor stikstofdioxide (NO2) en fijn
stof (PM10) De achtergrondwaarde bedraagt immers meer dan 80% van de overeenkomstige
luchtkwaliteitsnorm.
Tabel 5.24: Toetsing van de achtergrondwaarden van NO2 en PM10 aan 80% van
de luchtkwaliteitdoelstelling
Verontreinigende stof
achtergrondconcentratie kwaliteitsdoelstelling
(µg/m3)
(µg/m3)
percentage
stikstofdioxide, NO2
36,8
40
92%
fijn stof, PM10
31,9
40
80%
In een tweede criterium wordt getoetst als de totale emissies van het bedrijf de emissieplafonds van
het Integraal Milieu Jaarverslag (IMJV) overschrijden. De emissies van TRA worden in onderstaande
tabel getoetst aan de emissiedrempelwaarden van het IMJV. De verontreinigde stoffen die in
aanmerking komen voor verspreidingsberekeningen worden in onderstaande tabel aangeduid met ‘ja’.
Vracht TRA
(ton/jaar)
Drempelwaarde IMJV
(ton/jaar)
Emissie TRA >
drempelwaarde IMJV
Koolmonoxide, CO
2389,999
200
Ja
Zwaveloxiden , SOx
6961,836
100
Ja
Verontreinigende stof
Stikstofoxiden (NOx)
3897,807
50
Ja
Cl- verbindingen (als Cl )
14,558
5
Ja
waterstofsulfide, H2S
4,699
5
Neen
distikstofoxide, N20
50,896
10
Ja
Benzeen
12,778
0.1
Ja
Tolueen
23,318
0.2
Ja
Xyleen- isomeren
22,749
0.2
Ja
Totaal NMVOS
2365,339
20
Ja
PAK ’s
0.00810
0.004
Ja
Nikkel, Ni
1,215
0.05
Ja
-
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
133
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Vracht TRA
(ton/jaar)
Drempelwaarde IMJV
(ton/jaar)
Vanadium, V
2,973
0.5
Ja
Stof*
234,855
20
Ja
Verontreinigende stof
Emissie TRA >
drempelwaarde IMJV
*geen gegevens beschikbaar voor de fracties PM10, PM2,5, PM0,1
Het derde criterium betreft verontreinigende stoffen met een hoog potentieel humaan- toxicologische
risico. Van de verontreinigende stoffen die door TRA worden geëmitteerd, maken dioxines (PCDD/F)
deel uit van deze groep.
Besluit
Voor de referentiesituatie dienen verspreidingsberekeningen uitgevoerd te worden voor:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Stikstofdioxide, NO2.;
Zwaveldioxide, SO2 ;
Fijn stof (PM10, PM2,5)
Koolstofmonoxide, CO;
Zware metalen (Ni en V)
KWS (tolueen, benzeen, xyleen);
PAK ’s;
Dioxines en furanen
Chorides;
Distikstofoxide (N20)
Omdat TRA een hoge emissie heeft aan stikstofverbindingen (NOx en SOx) zal het bedrijf eveneens
een bijdrage leveren aan de verzurende deposities. Als gevolg van deze emissies worden nog
bijkomende verspreidingsberekeningen uitgevoerd voor verzurende depositie.
5.5.3.2.2
Overzicht van de toetsingswaarden en relevantiebepaling
Voor die polluenten waarvoor dispersieberekeningen uitgevoerd worden, zullen de berekende
immissieconcentraties en/of deposities telkens als verwaarloosbaar, beperkt, belangrijk of zeer
belangrijk getypeerd worden, volgens het significantiekader opgenomen in paragraaf 5.5.3.1.
Onderstaande tabel toont een overzicht van de weerhouden toetsingswaarden. In de tabel is tevens
opgenomen welke berekende waarden als beperkt, belangrijk of zeer belangrijk beschouwd zullen
worden. De termen ‘belangrijk’ en ‘zeer belangrijk’ worden in dit MER enkel gehanteerd voor
berekende immissies, die kleiner zijn dan de wettelijke grens- of richtwaarden. In die zin kunnen de
termen in het kader van dit MER enkel geïnterpreteerd worden als ‘een substantiële bijdrage’ van TRA
tot de immissiegrenswaarde. De termen duiden dus niet op overschrijdingen van grenswaarden, maar
geven aan welke polluenten extra aandacht in de bespreking verdienen.
Tabel 5.25: Overzicht van de weerhouden immissietoetsingswaarden
Parameter
Toetsingsbasis
Toetsings
-waarde
Type
Beperkt
Belangrijk
Zeer
belangrijk
CO (mg/m³)
Maximum dag
(uitmiddelingstijd 8-uur)
10
Vlarem II
> 0,1 – 0,3
> 0,3 - 1
>1
Uurgrenswaarde
350
Vlarem II
> 3,5 – 17,5
> 17,5 - 70
> 70
Daggrenswaarde
125
Vlarem II
> 1,25 – 6,25
> 6,25 – 25
> 25
Jaargrenswaarde
40
Vlarem II
> 0,4 – 1,2
> 1,2 – 4
>4
Uurgrenswaarde
200
Vlarem II
> 2 – 10
> 10 – 40
> 40
SO2 (µg/m³)
NOx (µg/m³)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
134
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Parameter
Toetsingsbasis
Toetsings
-waarde
Type
Beperkt
Belangrijk
Zeer
belangrijk
PAK (ng/m³)
Jaargemiddelde waarde
1
Vlarem II
> 0,01 – 0,03
> 0,03 – 0,1
> 0,1
Dioxines
(pg TEQ/m².dag)
Jaargemiddelde waarde
8,2
VMM
> 0,082 – 0,246
> 0,246 – 0,82
> 0,82
Benzeen (µg/m³)
Jaargemiddelde waarde
5
Vlarem II
> 0,05 – 0,15
> 0,15 – 0,5
> 0,5
Tolueen (µg/m³)
Weekgemiddelde
waarde
260
> 2,6 – 7,8
> 7,8 – 26
> 26
Xylenen (mg/m³)
Jaargemiddelde waarde
22,1
> 0,22 - 0,66
> 0,66 – 2,21
> 2,21
Jaargrenswaarde
40
Vlarem II
> 0,4 – 1,2
> 1,2 – 4
>4
Daggrenswaarde
50
Vlarem II
> 0,5 – 2,5
> 2,5 – 10
> 10
PM2,5 (µg/m³)
Jaargrenswaarde
25
Vlarem II
> 0,25 – 0,75
> 0,75 – 2,5
> 2,5
Ni (ng/m³)
Jaargemiddelde waarde
20
Vlarem II
> 0,2 – 0,6
> 0,6 – 2
>2
V (µg/m³)
Daggemiddelde waarde
1
WGOadvieswaarde
> 0,01 – 0,03
> 0,03 – 0,1
> 0,1
Chlorides
Jaargemiddelde waarde
1
Vlarem II
> 0,01 – 0,03
> 0,03 – 0,1
> 0,1
jaargemiddelde
460
≥ 4,6 - < 13,8
≥ 13,8 - < 46
≥ 46
WGOadvieswaarde
Afgeleid van TLVwaarde
PM10 (µg/m³)
3
N2O (µg/m )
5.5.3.2.3
1/200 TLVwaarde
Verspreidingsberekeningen
Voor de uitvoering van de verspreidingsberekeningen wordt gebruik gemaakt van het bi-Gaussiaans
multisource IFDM-model. Voor de relevante verontreinigende stoffen wordt met uurgemiddelden
gerekend, dit is de kleinste tijdsbasis die in het model kan worden ingesteld.
De resultaten van IFDM-PC omvatten immissieconcentraties op de snijpunten van een rechthoekig
raster dat door de gebruiker van het programma moet ingevoerd worden. De berekeningen worden
uitgevoerd binnen een raster van 8 x 8 km, met het bedrijf in het centrum. De Lambertcoördinaten van
het raster lopen in de x- richting van 138,6 km tot en met 154,6 en in de y-richting van 209,2 tot en
met 225,2. De afstand tussen de rasterlijnen werden ingesteld op 100 m, zodat het totaal aantal
receptorpunten 25.921 (161 x 161) bedraagt.
In IFDM-PC zijn drie reeksen meteogegevens van drie verschillende meteorologische jaren
beschikbaar. In het kader van deze studie werd de set van meteogegevens gebruikt waarvan uit
ervaring bekend is dat zij het best de gemiddelde omstandigheden weergeeft. Het betreft de
meteogegevens van het meteorologisch jaar ’78-‘79.
De impact op de omgevingsconcentraties wordt beoordeeld t.a.v. verschillende receptoren, nl
Stabroek, Kapellen, Hoevenen, Melsele, Beveren, Zwijndrecht, Burcht, Kallo, Doel, Lillo, Antwerpen,
Luchtbal en Ekeren. Voor de verzurende en eutrofiërende depositie werden hier een aantal
natuurgebieden aan toe gevoegd. Voor de situering van deze receptoren wordt verwezen naar Figuur
9.1.
5.5.3.2.4
Milieu- impact van zwaveldioxiden (SO2)
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van SO2 is voor de geselecteerde
receptoren samengebracht in Tabel 5.26. De bijdrage aan de 99,2 percentiel uurwaarden en 99,8
percentiel dagwaarden zijn resp. samengebracht in Tabel 5.27en Tabel 5.28.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
135
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstellingen:
•
•
•
Jaargrenswaarde: 20 µg/m3
3
99,2-ste percentiel van de dagwaarden: 125 µg/m . Deze percentiel wordt in verband gebracht
met het maximaal aantal overschrijdingen van de daggrenswaarde van 3. Als de P99,2 groter
is dan 125 µg/m3, dan zijn er meer dan 3 overschrijdingen van de daggrenswaarde te
verwachten en wordt de kwaliteitsdoelstelling overschreden
99,8-ste percentiel van de uurwaarden: 350 µg/m3. Deze percentiel wordt in verband gebracht
met het maximaal aantal overschrijdingen van de uurgrenswaarde van 24. Als de P99,8 groter
is dan 350 µg/m3, dan zijn er meer dan 24 overschrijdingen van de uurgrenswaarde te
verwachten en wordt de kwaliteitsdoelstelling overschreden.
Uit Tabel 5.26 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling
3
van 20 µg/m .
De jaargemiddelde achtergrondwaarde voor SO2 in het gebied bedraagt 6,75 µg/m3. De huidige
emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde bijdrage ter hoogte van de
geselecteerde receptoren bedraagt 1,95 µg/m3, zodat de achtergrondwaarde zonder TRA kan geschat
worden op 4,8 µg/m3. Als we bij deze achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte van het
pluimmaximum (9,7 µg/m3) optellen dan vinden we een waarde van 14,5 µg/m3. We kunnen bijgevolg
stellen dat de jaargrenswaarde gerespecteerd wordt ter hoogte van het pluimmaximum. Dit maximum
situeert zich op ca. 0,9 km ten NNO van het bedrijf.
De bijdragen van de SO2 emissies van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties worden
conform het significantiekader beoordeeld van “zeer belangrijk” tot “belangrijk”.
De bijdragen van TRA aan de percentiel-P99,8 (uurwaarden) en de percentiel-P99,2 (dagwaarden)
wordt als “belangrijk” tot “zeer belangrijk” beoordeeld in de beschouwde receptorpunten. De P99,8 en
P99,2 geeft een aanduiding van de luchtkwaliteit bij slechte meteorologische condities (lage
windsnelheid, temperatuursinversie, lage menghoogte). De invloed is vooral merkbaar op kortere
afstand van het bedrijf.
Tabel 5.26: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van SO2
in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
jaargemiddelde concentratie
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
147,544
218,956
9,66
48,30%
-3
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
2,78
2,17
3,26
1,22
1,12
0,71
0,78
3,94
1,26
1,78
0,83
1,59
1,87
13,89%
10,86%
16,29%
6,12%
5,59%
3,56%
3,88%
19,69%
6,29%
8,92%
4,18%
7,96%
9,37%
-3
-3
-3
-2
-2
-2
-2
-3
-2
-2
-2
-2
-2
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
136
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 5.27: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P99,2
(dagwaarden) van SO2 in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
99,2 ste percentiel van de dagwaarden
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
145,144
217,056
60,89
48,71%
-3
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
18,89
17,01
22,56
17,58
15,46
12,08
16,76
53,31
22,66
27,53
14,35
13,44
17,69
15,11%
13,61%
18,05%
14,06%
12,37%
9,66%
13,41%
42,65%
18,13%
22,02%
11,48%
10,75%
14,15%
-2
-2
-2
-2
-2
-2
-2
-3
-2
-2
-2
-2
-2
Tabel 5.28: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P99,8
(uurwaarden) van SO2 in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
99,8 ste percentiel van de uurwaarden
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.5
148,044
216,756
137,95
39,41%
-3
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
73,86
58,9
77,1
76,69
72,11
70,89
73,44
74,28
94,11
111,15
66,51
73,56
68,25
21,10%
16,83%
22,03%
21,91%
20,60%
20,25%
20,98%
21,22%
26,89%
31,76%
19,00%
21,02%
19,50%
-3
-2
-3
-3
-3
-3
-3
-3
-3
-3
-2
-3
-2
Milieu- impact van stikstofdioxiden (NO2)
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van NO2 is voor de geselecteerde
receptoren samengebracht in Tabel 5.29. De bijdrage aan de 99,8 percentiel is samengebracht in
Tabel 5.30.
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstellingen:
• jaargrenswaarde: 40 µg/m3
3
• 99,8-ste percentiel van de uurwaarden: 200 µg/m . Deze percentiel wordt in verband gebracht
met het maximaal aantal overschrijdingen van de uurgrenswaarde van 18. Als de P99,8 groter
is dan 200 µg/m3, dan zijn er meer dan 18 overschrijdingen van de uurgrenswaarde te
verwachten en wordt de kwaliteitsdoelstelling overschreden.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
137
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Uit Tabel 5.29 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling
van 40 µg/m3.
De jaargemiddelde achtergrondwaarde voor NO2 in het gebied bedraagt 36,8 µg/m3. De huidige
emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde bijdrage ter hoogte van de
geselecteerde receptoren bedraagt 0,9 µg/m3, zodat de achtergrondwaarde zonder TRA kan geschat
worden op 35,9 µg/m3. Als we bij deze achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte van het
pluimmaximum (8,4 µg/m3) optellen dan vinden we een waarde van 44,3 µg/m3. We kunnen bijgevolg
stellen de jaargrenswaarde niet gerespecteerd wordt ter hoogte van het pluimmaximum. Dit maximum
situeert zich op ca. 0,4 km ten NO van het bedrijf (ter hoogte van het dok).
De bijdragen van de NO2 emissies van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties worden
conform het significantiekader beoordeeld van “belangrijk” tot “verwaarloosbaar”. De bijdrage is
“belangrijk” ter hoogte van Stabroek, Hoevenen en Kallo.
De bijdragen van TRA aan de percentiel-P99,8 wordt als “zeer belangrijk” beoordeeld ter hoogte van
de meesste receptoren (zie Tabel 5.30). De P99,8 geeft een aanduiding van de luchtkwaliteit bij
slechte meteorologische condities (lage windsnelheid, temperatuursinversie, lage menghoogte). De
invloed is vooral merkbaar op kortere afstand van het bedrijf.
Tabel 5.29: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van NO2
in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
jaargemiddelde concentratie
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
147,444
218,356
8,36
20,90%
-3
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
1,27
0,97
1,54
0,63
0,52
0,34
0,35
2,17
0,64
0,95
0,37
0,75
0,89
3,18%
2,43%
3,85%
1,58%
1,30%
0,85%
0,88%
5,43%
1,60%
2,38%
0,93%
1,88%
2,23%
-2
-1
-2
-1
-1
0
0
-2
-1
-1
0
-1
-1
Tabel 5.30: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P99,8 van NO2
in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
99,8 ste percentiel van de uurwaarden
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
145,544
217,856
113,99
57,00%
-3
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
42,85
35,72
49,43
60,72
42,87
41,03
39,94
71,37
51,72
60,88
21,43%
17,86%
24,72%
30,36%
21,44%
20,52%
19,97%
35,69%
25,86%
30,44%
-3
-2
-3
-3
-3
-3
-2
-3
-3
-3
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
138
Mer Uitbreiding ROG-project
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.6
Total Raffinaderij Antwerpen
152,444
153,644
153,544
211,756
216,756
218,956
35,55
42,14
42,71
17,78%
21,07%
21,36%
-2
-3
-3
Milieu- impact fijn stof (PM10 en PM2,5)
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van fijn stof (PM10 en PM2,5) is
voor de geselecteerde receptoren samengebracht in Tabel 5.31 en Tabel 5.32. De bijdrage aan
de 90 percentiel PM10 is samengebracht in Tabel 5.33.
Voor de PM2,5 emissies werd geen modellering uitgevoerd. Op basis van in de literatuur
teruggevonden verdeling van de partikelgrootte bij verbrandingsinstallaties14 werd het PM2,5
immissiepatroon afgeleid van de PM10-modellering. De PM10 emissie kan tot 97% uit PM2,5 bestaan.
Er werd voor de bepaling van het PM2,5 immissiepatroon dan ook rekening gehouden met dit ergste
geval scenario.
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstellingen:
•
•
•
Jaargrenswaarde PM10 : 40 µg/m3;
Jaargrenswaarde PM2,5 : 25 µg/m3
90,4-ste percentiel van de dagwaarden PM10 : 50 µg/m3. Deze percentiel wordt in verband
gebracht met het maximaal aantal overschrijdingen van de uurgrenswaarde van 35. Als de
P90,4 groter is dan 50 µg/m3, dan zijn er meer dan 35 overschrijdingen van de
daggrenswaarde te verwachten en wordt de kwaliteitsdoelstelling overschreden.
Uit Tabel 5.31 en Tabel 5.32 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de resp.
luchtkwaliteitsdoelstellingen van 40 en 25 µg/m3.
De jaargemiddelde achtergrondwaarde voor PM10 in het gebied bedraagt 31,9 µg/m3 (zie § 5.4.1.1).
De huidige emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde bijdrage ter
hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 0,05 µg/m3, zodat de achtergrondwaarde zonder
TRA als identiek kan beschouwd worden. Als we bij deze achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte
van het pluimmaximum (0,4 µg/m3) optellen dan vinden we een waarde van 32,3 µg/m3. We kunnen
bijgevolg stellen dat de jaargrenswaarde voor PM10 gerespecteerd wordt ter hoogte van het
pluimmaximum. Dit maximum situeert zich op ca. 0,7 km ten NO van het bedrijf (ter hoogte van het
dok).
De jaargemiddelde achtergrondwaarde voor PM2,5 in het gebied bedraagt 21,25 µg/m3 (zie §
5.4.1.1). De huidige emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde
bijdrage ter hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 0,05 µg/m3, zodat de
achtergrondwaarde zonder TRA als identiek kan beschouwd worden. Als we bij deze
achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte van het pluimmaximum (0,4 µg/m3) optellen dan vinden we
een waarde van 21,30 µg/m3. We kunnen bijgevolg stellen dat de jaargrenswaarde voor PM2,5
gerespecteerd wordt ter hoogte van het pluimmaximum.
De bijdragen van de PM10 en PM2,5 emissies van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties
worden conform het significantiekader als verwaarloosbaar beschouwd.
De bijdragen van TRA aan de percentiel-P90,4 voor PM10 wordt als “verwaarloosbaar” beoordeeld ter
hoogte van de onderzochte receptoren (Tabel 5.33). De P90,4 geeft een aanduiding van de
14
EPA, AP 42, Fifth Edition, Volume I Chapter 1: External Combustion sources
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
139
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
luchtkwaliteit bij slechte meteorologische condities (lage windsnelheid, temperatuursinversie, lage
menghoogte).
Tabel 5.31: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van fijn
stof (PM10) in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
jaargemiddelde concentratie
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
147,744
218,456
0,4
1,00%
0
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,075
0,057
0,09
0,038
0,031
0,019
0,021
0,114
0,035
0,052
0,023
0,043
0,052
0,19%
0,14%
0,23%
0,10%
0,08%
0,05%
0,05%
0,29%
0,09%
0,13%
0,06%
0,11%
0,13%
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Tabel 5.32: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van fijn
stof (PM2,5) in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
jaargemiddelde concentratie
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
147,744
218,456
0,39
1,55%
-1
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,07
0,06
0,09
0,04
0,03
0,02
0,02
0,11
0,03
0,05
0,02
0,04
0,05
0,29%
0,22%
0,35%
0,15%
0,12%
0,07%
0,08%
0,44%
0,14%
0,20%
0,09%
0,17%
0,20%
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Tabel 5.33: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P90,4
(dagwaarden) van fijn stof (PM10) in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
90,4 ste percentiel van de dagwaarden
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
147,144
218,456
1,31
2,62%
-1
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
0,26
0,19
0,31
0,15
0,13
0,07
0,52%
0,38%
0,62%
0,30%
0,26%
0,14%
0
0
0
0
0
0
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
140
Mer Uitbreiding ROG-project
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.7
Total Raffinaderij Antwerpen
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,06
0,42
0,12
0,18
0,08
0,17
0,18
0,12%
0,84%
0,24%
0,36%
0,16%
0,34%
0,36%
0
0
0
0
0
0
0
Milieu- impact koolstofmonoxide (CO)
De bijdrage van TRA aan de 8- uursgemiddelde immissieconcentraties van CO is voor de
geselecteerde receptoren samengebracht in Tabel 5.34.i
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstellingen:
•
10.000 µg/m³ als hoogste 8-uursgemiddelde van een dag
Uit Tabel 5.34 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling
van 10.000 µg/m3.
De 8-uurgemiddelde achtergrondwaarde (zie §5.4.1.3) voor CO in het gebied bedraagt 302 µg/m3.
De huidige emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde bijdrage ter
hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 0,7 µg/m3, zodat de achtergrondwaarde zonder
TRA kan geschat worden op 301,3 µg/m3. Als we bij deze achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte
van het pluimmaximum (6,8 µg/m3) optellen dan vinden we een waarde van 308,1 µg/m3. We kunnen
bijgevolg stellen dat de 8-uurgemiddelde grenswaarde gerespecteerd wordt ter hoogte van het
pluimmaximum. Dit maximum situeert zich op ca. 0,6 km ten NO van het bedrijf (ter hoogte van het
dok).
De bijdragen van de CO emissies van TRA aan de 8-uurgemiddelde immissieconcentraties worden
conform het significantiekader als verwaarloosbaar beoordeeld voor alle receptorpunten.
Tabel 5.34: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de uurconcentraties van CO in
de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
max uurgemiddelde
% norm
beoordeling
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
147,644
218,456
6,81
0,07%
0
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
1,07
0,82
1,3
0,53
0,43
0,27
0,29
1,78
0,53
0,8
0,31
0,63
0,73
0,01%
0,01%
0,01%
0,01%
0,00%
0,00%
0,00%
0,02%
0,01%
0,01%
0,00%
0,01%
0,01%
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
141
Mer Uitbreiding ROG-project
5.5.3.2.8
Total Raffinaderij Antwerpen
Milieu-impact van distikstofoxide (N2O)
De bijdragen van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van N2O zijn voor de
geselecteerde receptoren samengevat in onderstaande Tabel 5.35.
De bijdragen van N2O worden getoetst aan een jaargemiddelde kwaliteitsdoelstelling van 460 µg/m3.
Uit Tabel 5.35 blijkt dat de bijdragen in alle geselecteerde receptoren kleiner zijn dan de
vooropgestelde luchtkwaliteitsdoelstelling.
De bijdragen van de N2O emissies van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties worden
conform het significantiekader in alle receptorpunten beoordeeld als “verwaarloosbaar”.
Het pluimmaximum situeert zich op 0,8 km ten NO van het bedrijf.
Tabel 5.35: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties voor N2O
in geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
jaargemiddelde concentratie
X
Y
bijdrage
(ug/m³)
147,744
218,656
0,158127
0,03%
0
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,02734
0,020406
0,032564
0,014121
0,011165
0,00719
0,007683
0,046239
0,013427
0,020385
0,008013
0,015905
0,018925
0,01%
0,00%
0,01%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,01%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.9
Milieu- impact zware metalen
5.5.3.2.9.1 Nikkel (Ni)
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van nikkel is voor de
geselecteerde receptoren samengebracht in Tabel 5.36.
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstellingen:
•
Jaargrenswaarde Ni : 20 ng/m3
Voor de toetsing aan de WGO- advieswaarde van 2,5 ng/m3 voor nikkel wordt verwezen naar de
discipline mens in §9.2.3.3.6.
Uit Tabel 5.36 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling
van 20 ng/m3.
De jaargemiddelde achtergrondwaarde (zie §5.4.1.4) voor nikkel in het gebied bedraagt 2,65 ng/m3.
De huidige emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde bijdrage ter
hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 0,33 ng/m3, zodat de achtergrondwaarde zonder
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
142
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
TRA kan geschat worden op 2,32 µg/m3. Als we bij deze achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte
van het pluimmaximum (1,94 µg/m3) optellen dan vinden we een waarde van 4,16 ng/m3. We kunnen
bijgevolg stellen dat jaargrenswaarde gerespecteerd wordt ter hoogte van het pluimmaximum. Dit
maximum situeert zich op ca. 1,2 km ten NO van het bedrijf (ter hoogte van het dok).
De bijdragen van de Ni emissies van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties worden
conform het significantiekader beoordeeld van “belangrijk” tot “verwaarloosbaar”. De bijdrage is
“belangrijk” ter hoogte van Hoevenen.
Tabel 5.36: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van Ni in
de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
jaargemiddelde concentratie
bijdrage
% norm
beoordeling
(ng/m³)
X
Y
148,144
218,656
1,94
9,70%
-2
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,52
0,42
0,58
0,24
0,21
0,12
0,13
0,6
0,22
0,31
0,16
0,3
0,36
2,60%
2,10%
3,20%
1,20%
1,05%
0,60%
0,65%
3,00%
1,10%
1,55%
0,80%
1,50%
1,80%
-1
-1
-2
-1
-1
0
0
-1
-1
-1
0
-1
-1
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.9.2 Vanadium (V)
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van V is voor de geselecteerde
receptoren samengebracht in Tabel 5.37.
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstelling:
•
Jaargrenswaarde V : 1 µg/m³
Tabel 5.37 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling van 1
µg/m³.
Er is geen jaargemiddelde achtergrondwaarde (zie §5.4.1.4) voor vanadium beschikbaar.
De bijdragen van de V emissies van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties worden
conform het significantiekader beoordeeld als “verwaarloosbaar”in alle receptorpunten.
Tabel 5.37: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van V in
de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
Y
X
jaargemiddelde concentratie
bijdrage
% norm
beoordeling
(µg/m³)
Pluimmax
woonzones
Stabroek
138,244
215,856
0,005
0,46%
0
150,244
224,556
0,001
0,13%
0
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
143
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
receptor
Lambertcoördinaten
Y
X
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.10
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
jaargemiddelde concentratie
bijdrage
% norm
beoordeling
(µg/m³)
0,001
0,10%
0
0,002
0,16%
0
0,001
0,06%
0
0,001
0,05%
0
0,000
0,03%
0
0,000
0,03%
0
0,001
0,14%
0
0,001
0,05%
0
0,001
0,07%
0
0,000
0,04%
0
0,001
0,07%
0
0,001
0,09%
0
Milieu- impact dioxines en furanen
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde depositie van dioxines voor de geselecteerde receptoren
is samengebracht in Tabel 5.38.
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstelling:
•
Jaargrenswaarde depositie dioxines in agrarische gebieden en woonzones: 8,2 pg
TEQ/m².dag (
Uit Tabel 5.38 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de drempelwaarde voor
depositie van 8,2 pg/m2.dag.
De jaargemiddelde achtergrondwaarde voor dioxines en furanen in het gebied bedraagt 5,8 pg/m2.dag
(zie § 5.4.1.5). De huidige emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde
bijdrage ter hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 0,009 pg/m2.dag, zodat de
achtergrondwaarde zonder TRA als identiek kan beschouwd worden. Als we bij deze
achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte van het pluimmaximum (0,57 pg/m2.dag) optellen dan
vinden we een waarde van 6,37 pg/m2.dag. We kunnen bijgevolg stellen dat de
jaargrensdrempelwaarde voor dioxines en furanen gerespecteerd wordt ter hoogte van het
pluimmaximum. Dit maximum situeert zich ten NO op de grens van de bedrijfssite.
De bijdragen van de dioxine en furanen- emissies van TRA aan de jaargemiddelde deposities worden
conform het significantiekader als verwaarloosbaar beschouwd.
Tabel 5.38: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaardeposities van dioxines
in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
jaargemiddelde depositie
bijdrage
% norm
beoordeling
2
(pg/m dag)
X
Y
147,144
217,756
0,57
6,55%
-2
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
0,016
0,014
0,02
0,006
0,004
0,002
0,003
0,20%
0,17%
0,24%
0,07%
0,05%
0,02%
0,04%
0
0
0
0
0
0
0
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
144
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
receptor
Lambertcoördinaten
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.11
X
Y
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
jaargemiddelde depositie
bijdrage
% norm
beoordeling
2
(pg/m dag)
0,23%
0
0,019
0,06%
0
0,005
0,10%
0
0,008
0,04%
0
0,003
0,11%
0
0,009
0,13%
0
0,011
Milieu- impact NMVOS : benzeen, tolueen en xyleen (+ isomeren)
Gezien er geen milieukwaliteitsnorm bestaat voor totaal NMVOS kan de immissiebijdrage van de
raffinaderij als dusdanig niet beoordeeld worden volgens het voorgestelde significantiekader. Er wordt
evenwel verwezen naar de discipline mens (hinder en gezondheid) waar middels een aantal
aannames een uitspraak kan gedaan worden over de mogelijke effecten van individuele VOS voor de
gezondheid.
De immissiebijdragen en de impact van benzeen , tolueen en xyleen (+ isomeren) voor de raffinaderij
worden beschreven in onderstaande paragrafen.
5.5.3.2.11.1 Benzeen
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde en 98 percentiel immissieconcentraties van benzeen is
voor de geselecteerde receptoren samengebracht in Tabel 5.39 en Tabel 5.40.
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstellingen:
•
•
Jaargrenswaarde: 5 µg/m3
98-ste percentiel van de dagwaarden: 50 µg/m3.
3
Voor de toetsing aan de WGO- advieswaarde van 0,17 µg/m voor benzeen wordt verwezen naar de
discipline mens in §9.2.3.3.4.
Uit Tabel 5.39 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling
van 5 µg/m3.
De jaargemiddelde achtergrondwaarde (zie §5.4.1.6) voor benzeen in het gebied bedraagt 0,95
µg/m3. De huidige emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde bijdrage
3
ter hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 0,02 µg/m , zodat de achtergrondwaarde
zonder TRA kan geschat worden op 0,93 µg/m3. Als we bij deze achtergrondwaarde de bijdrage ter
hoogte van het pluimmaximum (36,13 µg/m3) optellen dan vinden we een waarde van 37,06 µg/m3.
We kunnen bijgevolg stellen dat jaargrenswaarde niet gerespecteerd wordt ter hoogte van het
pluimmaximum. Dit maximum situeert zich op de terreinen van het bedrijf.
De bijdragen van de benzeen emissies van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties
worden conform het significantiekader beoordeeld van “beperkt” tot “verwaarloosbaar”. De bijdrage is
“beperkt” ter hoogte van Kallo.
De bijdragen van TRA aan de percentiel-P98 wordt als “beperkt” tot “verwaarloosbaar” beoordeeld. De
bijdrage is “beperkt” ter hoogte van Kallo. De P98 geeft een aanduiding van de luchtkwaliteit bij
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
145
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
slechte meteorologische condities (lage windsnelheid, temperatuursinversie, lage menghoogte). De
invloed is vooral merkbaar op kortere afstand van het bedrijf
Tabel 5.39: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaarconcentraties van
benzeen in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
jaargemiddelde concentratie
% norm
beoordeling
bijdrage
(µg/m³)
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
146,344
217,656
36,13
722,60%
-3
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,02
0,02
0,03
0,01
0,01
0,01
0,01
0,06
0,02
0,02
0,01
0,01
0,02
0,40%
0,40%
0,60%
0,20%
0,20%
0,20%
0,20%
1,20%
0,40%
0,40%
0,20%
0,20%
0,40%
0
0
0
0
0
0
0
-1
0
0
0
0
0
Tabel 5.40: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de percentiel P98
(dagwaarden) van benzeen in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
98 ste percentiel van de dagwaarden
% norm
beoordeling
Pluimmax
146,344
217,656
105,17
210,34%
-3
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,12
0,09
0,15
0,19
0,11
0,12
0,1
0,59
0,2
0,21
0,11
0,12
0,13
0,24%
0,18%
0,30%
0,38%
0,22%
0,24%
0,20%
1,18%
0,40%
0,42%
0,22%
0,24%
0,26%
0
0
0
0
0
0
0
-1
0
0
0
0
0
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.11.2 Tolueen
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van tolueen is voor de
geselecteerde receptoren samengebracht in Tabel 5.41.
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstellingen:
•
260 µg/m³ als weekgemiddelde
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
146
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Uit Tabel 5.41 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling
van 260 µg/m3.
De jaargemiddelde achtergrondwaarde (zie §5.4.1.6) voor tolueen in het gebied bedraagt 1,61 µg/m3.
De huidige emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde bijdrage ter
hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 0,03 µg/m3, zodat de achtergrondwaarde zonder
TRA kan geschat worden op 1,58 µg/m3. Als we bij deze achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte
van het pluimmaximum (134,65 µg/m3) optellen dan vinden we een waarde van 136,23 µg/m3. We
kunnen bijgevolg stellen dat jaargrenswaarde gerespecteerd wordt ter hoogte van het pluimmaximum.
Dit maximum situeert zich op de terreinen van het bedrijf.
De bijdragen van de tolueen emissies van TRA aan de weekgemiddelde immissieconcentraties
worden conform het significantiekader beoordeeld als “verwaarloosbaar”.
Tabel 5.41: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de weekgemiddelde
concentraties van tolueen in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
weekgemiddelde concentratie
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
146,344
217,656
134,65
51,79%
-3
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,04
0,03
0,05
0,02
0,02
0,02
0,01
0,1
0,03
0,04
0,01
0,02
0,03
0,02%
0,01%
0,02%
0,01%
0,01%
0,01%
0,00%
0,04%
0,01%
0,02%
0,00%
0,01%
0,01%
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5.5.3.2.11.3 Xyleen (+ isomeren)
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van xyleen (+ isomeren) is voor
de geselecteerde receptoren samengebracht in Tabel 5.42.
Voor xyleen (+ isomeren) bestaat noch een MKN, noch een WGO richtwaarde daarom wordt getoetst
aan de TLV/10 (= 22,1 mg/m³).
Uit Tabel 5.42 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling
3
van 22.100 µg/m .
3
De jaargemiddelde achtergrondwaarde (zie §5.4.1.6) voor xyleen in het gebied bedraagt 1,33 µg/m .
De huidige emissies van TRA zijn in deze achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde bijdrage ter
hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 0,03 µg/m3, zodat de achtergrondwaarde zonder
TRA kan geschat worden op 1,30 µg/m3. Als we bij deze achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte
van het pluimmaximum (271,5 µg/m3) optellen dan vinden we een waarde van 272,8 µg/m3. We
kunnen bijgevolg stellen dat jaargrenswaarde gerespecteerd wordt ter hoogte van het pluimmaximum.
Dit maximum situeert zich op de terreinen van het bedrijf.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
147
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
De bijdragen van de xyleen emissies van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties worden
conform het significantiekader beoordeeld als “verwaarloosbaar”.
Tabel 5.42: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaargemiddelde
concentraties van xyleen(+ isomeren) in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
jaargemiddelde concentratie
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.12
146,344
217,656
271,5
1,23%
-1
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,03
0,02
0,04
0,02
0,02
0,02
0,01
0,12
0,03
0,05
0,01
0,02
0,02
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Milieu- impact PAK’s
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van PAK’s is voor de
geselecteerde receptoren samengebracht in Tabel 5.43.
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstellingen:
•
Jaargrenswaarde (benzo(a)pyreen): 1 ng/m3
Uit Tabel 5.43 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling
van 1 ng/m3.
De jaargemiddelde achtergrondwaarde op basis van de gemeten PAK’s in de meetstations voor
benzo(a)pyreen (zie §5.4.1.7) bedraagt 0,25 ng/m3. De huidige emissies van TRA zijn in deze
achtergrondwaarde vervat. De gemiddelde bijdrage ter hoogte van de geselecteerde receptoren
bedraagt 0,012 ng/m3, zodat de achtergrondwaarde zonder TRA kan geschat worden op 0,24 ng/m3.
Als we bij deze achtergrondwaarde de bijdrage ter hoogte van het pluimmaximum (62,2 ng/m3)
optellen dan vinden we een waarde van 62,44 ng/m3. We kunnen bijgevolg stellen dat de
jaargemiddelde grenswaarde niet gerespecteerd wordt ter hoogte van het pluimmaximum. Dit
maximum situeert zich op de terreinen van het bedrijf.
De bijdragen van de PAK emissies van TRA aan dejaargemiddelde immissieconcentraties worden
conform het significantiekader beoordeeld van “belangrijk” tot “verwaarloosbaar”. De bijdrage is
“belangrijk” ter hoogte van Kallo..15
Tabel 5.43: Overzicht van de bijdragen van TRA aan
concentraties van PAK’s in de geselecteerde receptoren
receptor
15
Lambertcoördinaten
de jaargemiddelde
jaargemiddelde concentratie
Voor de toetsing en immissiebijdrage wordt telkens uitgegaan dat alleen benzo(a)pyreen wordt geëmitteerd,
hetgeen een grote overschatting van de impact inhoudt
SGS Belgium NV
januari ’14
Discipline Lucht
Projectnummer: 13 0028
148
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
X
Y
bijdrage
(ng/m³)
% norm
beoordeling
146,344
217,656
62,2
6220,00%
-3
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
0,012
0,009
0,015
0,009
0,007
0,006
0,006
0,039
0,01
0,016
0,004
0,008
0,009
1,20%
0,90%
1,50%
0,90%
0,70%
0,60%
0,60%
3,90%
1,00%
1,60%
0,40%
0,80%
0,90%
-1
0
-1
0
0
0
0
-2
0
-1
0
0
0
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.13
Milieu- impact Chloriden
De bijdrage van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties van Chloriden is voor de
geselecteerde receptoren samengebracht in Tabel 5.44.
De bijdragen worden getoetst aan de volgende kwaliteitsdoelstelling:
•
Jaargrenswaarde Chloriden (vinylchloride) : 1 µg/m³
Uit Tabel 5.44 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling
van 1 µg/m³.
Er is geen jaargemiddelde achtergrondwaarde (zie §5.4.1.4) voor Chloriden beschikbaar aangezien
hiervoor geen immissiemetingen uitgevoerd worden in Vlaanderen
De bijdragen van de Chloriden emissies van TRA aan de jaargemiddelde immissieconcentraties
worden conform het significantiekader beoordeeld als “verwaarloosbaar” in alle receptorpunten.
Het pluimmaximum situeert zich op ca 1,7 km ten NO van de bedrijfssite thv het dok.
Tabel 5.44: Overzicht van de bijdragen van TRA aan
concentraties van chloriden in de geselecteerde receptoren
receptor
Lambertcoördinaten
de jaargemiddelde
jaargemiddelde concentratie
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
148,444
219,156
0,023
2,30%
-2
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
0,007
0,005
0,008
0,003
0,002
0,001
0,002
0,009
0,003
0,004
0,002
0,70%
0,50%
0,80%
0,30%
0,20%
0,10%
0,20%
0,90%
0,30%
0,40%
0,20%
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
149
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
153,644
153,544
Luchtbal
Ekeren
5.5.3.2.14
216,756
218,956
0,004
0,004
0,40%
0,40%
0
0
Milieu- impact verzurende depositie
De bijdragen van TRA aan de jaargemiddelde verzurende depositie zijn voor de geselecteerde
receptoren (natuurgebieden) samengevat in Tabel 5.45.
De bijdragen van de verzurende depositie
kwaliteitsdoelstelling van 1.400 ZEQ/(jaar.ha).
worden
getoetst
aan
een
jaargemiddelde
Uit Tabel 5.45: blijkt dat de bijdragen in alle geselecteerde receptoren kleiner zijn dan de
vooropgestelde luchtkwaliteitsdoelstelling.
De bijdragen aan de jaargemiddelde verzurende depositie als gevolg van emissies van TRA worden
conform het significantiekader beoordeeld als ”beperkt” tot “verwaarloosbaar”.
Het pluimmaximum situeert zich op 0,4 km ten NO van het bedrijf. De bijdrage bedraagt hier 79
ZEQ/(jaar.ha) en situeert zich op industriegebied.
Tabel 5.45: Overzicht van de bijdragen van TRA aan de jaargemiddelde verzurende
depositie in een aantal natuurgebieden
receptor
Lambertcoördinaten
jaargemiddelde concentratie
X
Y
bijdrage
(µg/m³)
147,444
218,256
79,14
5,65%
-3
143,744
142,744
144,544
148,544
148,444
144,044
144,944
149,744
215,856
222,256
221,656
213,656
221,156
222,756
215,956
213,656
21,94
6,69
9,83
10,82
33,66
7,70
26,92
7,89
1,57%
0,48%
0,70%
0,77%
2,40%
0,55%
1,92%
0,56%
-1
0
0
0
-1
0
-1
0
% norm
beoordeling
Pluimmax
woonzones
Kallo
Doel
Lillo
Blokkersdijk
Kuifeend
Galgenschoor
Fort St.Marie
St-Annabos
5.5.3.3.
Bijdragen aan de imissies in de toekomstige situatie
Zoals aangegeven in §5.5.2 zijn de bijkomende emissies van het ROG- project te verwaarlozen. De
emissies in de toekomstige situatie zullen nauwelijks afwijken van deze in de referentiesituatie.
Er worden bijgevolg geen nieuwe immissieberekeningen toegepast: de immissies zullen als gevolg
van het ROG- project niet significant wijzigen. Ook op immissieniveau zal de toekomstige situatie
vergelijkbaar zijn met de referentiesituatie.
5.6
Milderende maatregelen
Aangezien het ROG- project geen wijzigingen van de emissie- en immissietoestand tot gevolg heeft,
worden in het kader van dit MER geen milderende maatregelen voorgesteld.
Gelet op de significatieve impact van SO2 en NO2, is een strikte en frekwente opvolging van deze
parameters zowel op gebied van emissie als immissie aangewezen.
Op gebied van emissieopvolging werd n.a.v. de ernstige daling van de emissielimiet voor SO2 ( op
jaarbasis) in 2010 niet alleen de belangrijke nieuwe investering van de SOx scrubber op FCCU2 in
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
150
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
dienst genomen, doch werd ook een nieuw SO2 monitoring IT-systeem opgezet. Het betrokken
programma bewaakt naast de jaar-tot-dag SO2 bubble, ook de voorspelde bubble op het einde van
het jaar. Daarnaast worden ook de SO2 vrachten van de diverse SO2 bronstromen duidelijk in kaart
gebracht alsmede hun evolutie. Uit de opgedane ervaring blijkt dat ongunstige trends tijdig kunnen
worden gedetecteerd en bijgestuurd wanneer nodig.
De raffinaderij realiseerde ook een geleidelijke, maar stelselmatige overgang naar minder zwavelrijke
brandstoftypes, met name: minder stookolie ten voordele van zwavelarm gas en aardgas. De
raffinaderij beschikt over low NOx branders en er wordt gebruik gemaakt van rookgascirculatie voor de
beheersing van de NOx – emissies.
Bovenstaande maatregelen leidden tot een aanzienlijke daling in de totale vrachten van deze
parameters: t.o.v. de hervergunningssituatie in 2001 werd een daling van 30% (van 9.995 ton naar
6962 ton) voor SO2 en 16% (van 4.623 ton naar 3.898 ton) voor NOx gerealiseerd t.o.v de
referentiesituatie.
Op gebied van immissie kan hierbij verwezen worden naar de sinds 2005 ingevoerde extra
vooralarmering bij het bereiken van een SO2 glijdend uur gemiddelde van 350 µg/m³ op meetpost
R822. Deze vooralarmering gebeurt door VMM per email, de gekozen drempel komt overeen met
deze die gedurende max. 24 uren per jaar mag worden overschreden.
Deze regeling is ingevoerd bovenop de wettelijke regeling inzake zomer- en wintersmog alarmering.
5.7
Besluit
De Total Raffinaderij Antwerpen plant op haar vestiging in het Antwerps havengebied een uitbreiding
van haar installaties met het ROG- project (Refinery Off Gases). Deze uitbreiding bestaat er in om de
waardevolle koolwaterstoffen ( in het bijzonder de C2 & C3 ketens ) die zich in het raffinaderij gas
netwerk bevinden, te valoriseren. Momenteel dienen deze gassen als stookgas voor verschillende
ovens.
De nieuwe ROG eenheid, die gebouwd wordt naast de bestaande nafta kraak installatie, zuivert deze
afgassen en scheidt de niet waardevolle componenten af. De voorbehandelde verzadigde afgassen
(vnl. ethaan, propaan en butaan) kunnen gerecupereerd worden als grondstof voor de kraak ovens
van de stoom kraakeenheid NC3 ter vervanging van de nafta grondstof , de voorbehandelde
onverzadigde gassen (vnl. ethyleen en propyleen) kunnen behandeld worden in de bestaande
zuiveringssectie van de stoom kraakeenheid NC3. Het verlies aan raffinaderij gas
wordt
gecompenseerd door extra import van aardgas.
De eenheden die betrekking hebben op het ROG- project zijn :
• Voor de verzadigde gassen:
o J82 : PSA 2 : de waterstofzuiveringseenheid
o J81 : ARDS & MHC : atmosferisch residu ontzwavelingseenheden
o De gasplanten ; J53G : gasplant 1, J65 : gasplant 2 en J74 : waterstofbehandeling /
katalytische ontzwaveling 2
• Voor de onverzadigde gassen:
o FCC I en FCC II : de katalystische kraakeenheden J31 en J67
o Afgas van de deethaniser van J 36
Tgv het ROG- project worden een aantal wijzigingen aan de bestaande NC3 eenheid doorgevoerd en
nieuwe nutsvoorzieningen voorzien.
De achtergrondwaarden in het gebied zijn :
3
• Zwaveldioxide (SO2): 6,75 µg/m
• Stikstofoxide (NO2): 36,8 µg/m3
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
151
Mer Uitbreiding ROG-project
•
•
•
•
•
•
•
•
Total Raffinaderij Antwerpen
Fijn stof (PM10): 31,9 µg/m3
Aantal overschrijdingen PM10: 33
Fijn stof (PM2,5): 21,25 µg/m3
3
Koolstofmonoxide (CO): 302 µg/m
3
Nikkel (Ni): 2,65 ng/m
Dioxines en furanen: 5,8 pg/m2.dag
NMVOS : benzeen – 0,95 µg/m3, tolueen- 1,61 µg/m3, xyleen – 1,33 µg/m3
PAK’s (benzo(a)pyreen): 0,25 ng/m3
De luchtkwaliteitsdoelstellingen van SO2 (20 µg/m3), PM10 (40 µg/m3), CO (10.000 µg/m3), Ni (20
ng/m3 ), dioxines en furanen (8,2 pg/m2.dag) , NMVOS – benzeen (5 µg/m3) – tolueen (260 µg/m3) –
xyleen 22,1 mg/m3 en PAK’s (1 ng/m3) worden op jaarbasis gerespecteerd in de omgeving van TRA.
Enkel voor de parameter NO2 wordt een overschrijding van de norm (40 µg/m3) vastgesteld thv
3.
meetpost 42M802. De jaargemiddelde emissie bedraagt er 44 µg/m Ook het maximum aantal
overschrijdingen van de dagwaarden voor fijn stof (PM10) ( maximum 35 overschrijdingen) wordt in de
huidige situatie gerespecteerd. Er zijn geen gegevens beschikbaar voor Vanadium en Chloriden.
De totale emissies van het bedrijf werden voor de referentiesituatie en voor de relevante
verontreinigende stoffen verzameld. Met behulp van het selectieschema werden de belangrijkste
emissies geselecteerd, namelijk zwaveloxide (SO2), stikstofoxide (NO2), fijn stof (PM10),
koolstofmonoxide (CO), zware metalen nikkel en vanadium, dioxines en furanen, KWS (benzeen,
tolueen en xyleen), PAK’s, chloriden en N2O. Voor deze verontreinigende stoffen werden
verspreidingsberekeningen uitgevoerd.
Uit de resultaten blijkt dan de bijdragen van TRA aan de immissieniveaus van fijn stof (PM10 en
PM2,5), CO, vandium, nikkel, dioxines en furanen, KWS (benzeen, tolueen en xyleen), PAK’s ,
chloriden en N2O in de omgeving verwaarloosbaar zijn. Ook de bijdragen van het bedrijf aan de
verzurende depositie blijkt beperkt te zijn.
Stikstofdioxiden (NO2) en zwaveldioxiden (SO2) zijn de belangrijkste verontreinigden stoffen die door
TRA worden geëmitteerd. De jaargemiddelde achtergrondwaarde in het gebied bedraagt resp. 36,8 en
6,75 µg/m3. In deze waarde is de bijdrage van TRA reeds ingecalculeerd. De gemiddelde bijdrage van
TRA aan de jaarwaarde bedraagt resp. ongeveer 0,9 µg/m3 en 1,95 µg/m3. In de ruimere omgeving
worden de luchtkwaliteitsdoelstellingen gerespecteerd.
3
Ter hoogte van het pluimmaximum bedraagt de bijdrage voor NO2 en SO2 echter resp. 8,4 µg/m en
3
9,7 µg/m . Ter hoogte van het pluimmaximum wordt de jaargrenswaarde bijgevolg overschreden voor
NO2. Dit maximum situeert zich op ca. 0,4 km ten NO van het bedrijf (ter hoogte van het dok). Op
deze locatie is geen bewoning aanwezig. Voor SO2 wordt de jaargrenswaarde gerespecteerd ter
hoogte van het pluimmaximum.
Het ROG- project zal geen aanleiding geven tot emissies van nieuwe verontreinigende stoffen. Er
worden binnen het ROG- project geen nieuwe afgaskanalen gerealiseerd.
De nieuwe installaties van het ROG-project zullen bijgevolg geen relevante emissies veroorzaken. De
emissies in de toekomstige situatie zullen quasi dezelfde zijn dan deze in de referentiesituatie.
Bijgevolg zullen ook de bijdragen aan de immissieconcentraties t.o.v. de referentiesituatie niet
significant wijzigen.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Lucht
152
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Discipline Water
januari ’14
Discipline Water
153
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.1 Methodologie
Voor de referentiesituatie in dit MER wordt de situatie beschouwd na de uitbreiding met het OPTARAproject waarvoor recent een goedgekeurd MER werd bekomen. (zie Besluit Dienst mer PRMER-0634GK dd.26/02/2013). Voor de milieu- effectbepaling voor de referentiesituatie zal bijgevolg een beroep
worden gedaan op de resultaten van dit goedgekeurd MER.
De beschrijving van de discipline water wordt opgesplitst in 2 delen:
Deel 1 : Beschrijving van het waterverbruik en de wateremissies in de referentie- en geplande
situatie
Er wordt voorgesteld om volgende werkwijze te hanteren :
-
Beschrijving van de waterbalans voor de referentiesituatie (= na uitbreiding met het OPTARAproject);
Beschrijving en extrapolatie van de waterbalans naar de geplande situatie na uitbreiding met
het ROG- project.
Deel 2 : Beschrijving van de effluentkarakteristieken in de referentie- en geplande situatie
Voor de beschrijving van de effecten tijdens de aanlegfase wordt verwezen naar de discipline ‘bodem
en grondwater’.
Er wordt voorgesteld om volgende werkwijze te hanteren:
-
Inschatting van de geloosde emissievrachten als gevolg van de activiteiten in de referentie- en
de geplande situatie;
Invloed van de ontstane afvalwaterstromen op de bestaande waterzuiveringen van Total Fina
en TOA en op hun effluenten ;
Beschrijving van de werking van de waterzuiveringsinstallatie
6.2 Afbakening van het studiegebied
Het studiegebied omvat alle oppervlaktewateren behorende tot het openbaar hydrografisch net,
waarvan de kwaliteit / de kwantiteit / het profiel als gevolg van de lozingen zou kunnen worden
beïnvloed. Gezien de lozing van effluentwater plaatsvindt op de bestaande zuiveringsinstallaties van
TRA en Total Olefins Antwerp (TOA) , die op hun beurt lozen in de Schelde, zal het studiegebied deze
waterloop omvatten. Bij de beschrijving zal gebruik worden gemaakt van de metingen van de
waterkwaliteit van de Schelde in de omgeving van het lozingspunt.
Onder de discipline water worden de gegevens verzameld met betrekking tot het oppervlaktewater,
het afvalwater en het neerslagwater. Het aspect grondwater wordt samen met de discipline bodem en
grondwater behandeld en heeft hetzelfde studiegebied.
6.3 Referentiesituatie
De referentiesituatie in dit MER wordt beschouwd als de situatie na uitbreiding met het OPTARAproject, waarvoor recent een goedgekeurd MER werd bekomen. (zie Besluit Dienst mer PRMER0634-GK dd.26/02/2013). Voor de milieu- effectbepaling voor de referentiesituatie zal bijgevolg een
beroep worden gedaan op de resultaten van dit goedgekeurd MER.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
154
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.3.1 Waterbalans
In Figuur 6.1 wordt een schematisch overzicht gegeven van de wateropname en het waterverbruik bij
TRA. Meer gedetailleerde schema’s van de afval- en koelwaterbalansen van de raffinaderij en de NC3
worden weergegeven in Figuur 6.2 en Figuur 6.3.
De waterbalans voor de raffinaderij in de referentiesituatie wordt samengevat in Tabel 6.1.
De cijfergegevens die verder in dit hoofdstuk als referentiesituatie worden gebruikt, zijn gebaseerd op
de cijfers van 2010 en de ontwerpgegevens van de installaties van het OPTARA- project. Deze zijn
derhalve enkel indicatief.
Tabel 6.1: Waterbalans voor de raffinaderij in de referentiesituatie
3
3
IN (m /jaar)
Stadswater:
Dokwater (berekend):
Hemelwater:
NaOH oplossing
UIT (m /jaar)
9.919.947
201 798 682
1 106 000
17 520
Afvalwater:
Koelwater:
Afvalwater NC3
Stoom naar atmosfeer:
Raffinaderij:
NC3:
12 395 400
195 053 861
922 409
166 440
373 453
Verdamping koeltorens:
Raffinaderij:
NC3:
Verdamping SOX- scrubber:
totaal
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
ca 212 842 149
januari ’14
763 453
2 933 724
122 640
ca 212 730 933
Discipline Water
155
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Discipline Water
156
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 6.1 : Schematische weergave van de waterbalans voor TRA voor de referentiesituatie (gemiddelde op jaarbasis)
Mer Uitbreiding ROG-project
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 6.2: Koelwaterbalans van de raffinaderij voor de referentiesituatie (gemiddelde op jaarbasis)
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Water
157
Total Raffinaderij Antwerpen
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 6.3: Waterbalans NC3 voor de referentiesituatie (gemiddelde op jaarbasis)
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Water
158
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.3.2 Waterbronnen
Om te voorzien in de waterbehoeften maakt TRA gebruik van stadswater en dokwater.
De opname van AWW bedraagt in de referentie situatie 9.919.947 m3. Tevens wordt grootte orde
201.798.682 m3 water opgepompt uit het dok. Deze hoeveelheid werd vnl. ingezet als koelwater.
6.3.3 Waterbehandeling en watergebruik
Het opgenomen stadswater voor de raffinaderij wordt ingezet voor verschillende doeleinden. Het
gemiddeld opgenomen debiet van 1 132 m3/h wordt als volgt ingezet:
•
•
•
•
•
13 m3/h servicewater in de installaties;
102 m3/h suppletiewater (make-up water voor koeltorens);
488m 3/h voor de demineralisatie- installaties;
3
38 m /h voor de SOX- scrubber;
3
491 m /h voor de Naftakraker NC3
De Naftakraker (NC3) is eigendom van Total Olefins Antwerp (TOA) maar staat op de terreinen van
TRA en wordt ook uitgebaat door het personeel van TRA. Het afvalwater van NC3 wordt
voorbehandeld op TRA en vervolgens afgevoerd naar TOA waar het verder behandeld wordt. Van het
ingenomen debiet van 491 m³/h wordt het overgrote deel (394 m³/h) gebruikt als suppletiewater
(make-up water voor koeltorens) in NC3. Voor de productie van gedemineraliseerd water wordt
89 m³/h aangewend, en het overige deel (8 m³/h) wordt gebruikt als servicewater in de installatie.
Het water opgenomen uit het dok (23.036 m³/h) wordt voornamelijk gebruikt als koelwater, dat
achteraf in de dokken en de Schelde geloosd wordt. Een klein deel van het koelwater (770 m³/h) komt
samen met bluswater en water van hydraulische testen bij het afvalwater uit de installaties terecht.
6.3.4 Waterlozingen
In Figuur 6.5 worden de 5 verschillende lozingspunten van TRA aangeduid. Het lozingspunt van
TOA wordt weergegeven in onderstaande figuur.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
159
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 6.4: Situering van het lozingspunt (LP) van TOA (tov de site van TRA)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
160
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 6.5: Situering van de lozingspunten van de raffinaderij voor koel- en afvalwater
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Water
161
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Industrieel afvalwater
Het afvalwater van de raffinaderij (behalve dat van de naftakraker) wordt via lozingspunt 1 geloosd in
de Schelde. De lozing gebeurt via de vijver van Fort Filip, bij laag water loopt het water (via schotten)
uit de vijver via een afvoerkanaal van ca. 3 m breedte naar de Schelde (gedurende ca 1 uur). In deze
vijver komt momenteel ook nog regenwater van de Scheldelaan terecht.
Voor de referentiesituatie bedraagt het geloosde debiet 1 415 m³/h. Dit komt overeen met een totale
hoeveelheid op jaarbasis van 12 395 400 m³.
Dit is afkomstig van de volgende bronnen:
•
•
•
•
•
•
•
439 m³/h van de installaties (proceswaters, inclusief het KVC en de tanks in Kallo);
770 m³/h koelwater, bluswater en water van hydraulische testen;
126 m³/h regenwater (kan steeds potentieel verontreinigd zijn);
31 m³/h spoelwater regeneratie van de demineralisatie- installatie;
26 m³/h spui van de SOX-scrubber;
8 m³/h spui van de demineralisatie-installatie NC3;
15 m³/h spui van koeltorens.
Op de raffinaderij zijn 2 rioleringssystemen aanwezig voor de afvoer van het afvalwater, één voor
oliehoudend (O-riool) en één voor in principe olievrij water (W-riool), elk bestaande uit een aantal
deelriolen. Alle afvalwaters worden over de waterzuivering (eenheid J 15) geleid.(zie verder).
Koelwater
Het overgrote deel van het koelwater wordt via 4 verschillende lozingspunten afgevoerd naar de
Schelde, het Marshalldok en het Hansadok. Het betreft ‘open koelsystemen’.
De totale hoeveelheid van 195 053 861 m³ die in de referentiesituatie werd geloosd, werd als volgt
verdeeld over de verschillende lozingspunten:
•
•
•
•
98 877 981 m³ via lozingspunt 2 (LP2) naar de Schelde;
95 378 521 m³ via lozingspunt 3 (LP3) naar het Hansadok;
0 m³ via lozingspunt 4 naar het Marshalldok;
797 359 m³ via lozingspunt 11 naar het Marshalldok.
Een beperkte hoeveelheid van 6 744 821 m³ werd als koelwater, bluswater en water voor de
hydraulische testen afgevoerd via het afvalwater van de raffinaderij naar het lozingspunt 1.
Daarnaast zijn op de raffinaderij 3 gesloten koelwatersystemen aanwezig, nl.
•
•
•
J 97 voor de naftakraking eenheid J91 ;
J 80 voor de atmosferisch residu ontzwavelingeenheid J 81 (ARDS) en de clean gasoline eenheid J83 ;
J 23 voor de eenheden J72,J73,J74, J75, J76,de zwavelplant en de cogen.
De spui van de koeltorens J80 en J23 wordt afgevoerd naar lozingspunt 1, de spui van de koeltoren
J97 wordt afgevoerd tesamen met de afvalwaterstroom naar TOA.
Sanitair afvalwater
Het sanitair afvalwater wordt opgevangen in het rioleringssysteem voor olievrij afvalwater (=W- riool)
en komt in de waterzuivering terecht. Op basis van het aantal werknemers (ca. 1.100 gemiddeld per
dag) en het gemiddelde debiet van ca. 60 liter per persoon per dag bedraagt het sanitair
afvalwaterdebiet ca. 66 m³/dag.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
162
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.3.4.1 Kenmerken van de restwaterstromen
6.3.4.1.1 Lozingspunt 1: Industrieel afvalwater
Het industrieel afvalwater dat ontstaat op de raffinaderij is afkomstig van de volgende bronnen:
•
•
•
•
•
•
•
van de installaties (proceswaters, inclusief het KVC en de tanks in Kallo);
koelwater, bluswater en water van hydraulische testen;
regenwater (kan steeds potentieel verontreinigd zijn);
spoelwater regeneratie van de demineralisatie- installatie;
spui van de SOX- scrubber;
spui van de demineralisatie- installatie NC3;
spui van koeltorens (J80 & J23).
Op de raffinaderij zijn 2 rioleringssystemen aanwezig, één voor oliehoudend (O) en één voor in
principe olievrij water (W), elk bestaande uit een aantal deelriolen.
De verschillende eenheden die zijn aangesloten op de respectievelijke riolen worden voorgesteld in
Tabel 6.2 voor oliehoudend afvalwater en in Tabel 6.3 voor in principe olievrij water. De nummers
verwijzen naar de eenheden. Hierbij moet vermeld worden dat de in deze tabellen opgegeven
oplijningen een typische situatie weergeven, die echter in de loop van de tijd aan wijzigingen
onderhevig is.
Tabel 6.2 : Rioleringssysteem voor oliehoudend afvalwater
Riool
Afvalwater van
Aard van het afvalwater
OA
31, 32, 33, 35, 37
Warm water : koelwater van pompen en andere toestellen.
Drainage en lekken: MDEA, fenolen
Warm water : condensaat methanol stripper
Drainage en lekken : ETBE/ MTBE, methanol
Warm water :koelwater van pompen
Drainage en lekken : fenol- en stikstofhoudend o/h water, stikstofhoudend ontzouter
water (desalterwater )
hoogwaterwachtkom: afromers
CCS Merox: NaOH, fenolen
eenheden uit dienst
Warm water : koelwater van pompen enandere toestellen
Drainage en lekken: MDEA
Drainage en lekken : NaOH, fenolen
Warm water : koelwater van pompen en andere toestellen
Drainage en lekken : stikstofhoudend water, benzeen
hoogpeilwachtkom: afromers
Drainage en lekken : KWS
Warm water : overloop van Tk111
Drainage en lekken: KWS, NaOH, fenolen, stikstofhoudend water
Warm water : koelwater van pompen en andere toestellen
Drainage en lekken: stikstofhoudend water, KWS
Warm water : koelwater van pompen en andere toestellen
Drainage en lekken : stikstofhoudend water, MDEA
Warm water : koelwater van pompen en andere toestellen
Drainage en lekken : stikstofhoudend water
Warm water : koelwater van pompen en andere toestellen
Drainage en lekken : stikstofhoudend water, MDEA, NaOH, fenolen
Warm water : koelwater van pompen en andere toestellen
Warm water : koelwater van pompen en andere toestellen
Drainage en lekken: ontzouter water, fenol- en stikstofhoudend water
Warm water : koelwater van pompen
drainage, bundelspuitplaats, verontreinigd condensaat + overstort OC-riool
36
53 (gedeelte)
OB
15
Tanks 581-584-589-591-593
1, 2Y
56
9
72, 73, 74, 76
Enclave
Tanks 101 tem 104
Tanks 111 tem 116
71
OC
41, 51, S-blok
60, 61, 64, 66
67
75
63
OD
82
opslagtanks, KVC, 80, 81, 83
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
163
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Riool
Afvalwater van
Aard van het afvalwater
OE
verzendingen
WD-riool
T91 t/m 94-96-97 *
opslagtanks *
losbak voor zuigwagens *
flotatie overloop
afvalwater wordt gepompt naar ballastwater tank 98/99
regen van dak opslagtanks – kan olie bevatten
drainage (incl. water afkomstig van de fakkels)
drainage + crude area + WD-riool (pompen put crude area)
Drainage
* wordt normaal afgeleid via put L1515 naar tank 97
Tabel 6.3 : Rioleringssysteem voor in principe olievrij afvalwater
Riool
Afvalwater van
Aard van het afvalwater
WA
33
53
31, 32, 33
werf
37
35, 36
WB-riool
23, fakkel CCR
labo, mess
administratief gebouw
onderhoud
1, 2Y
process gebouw
72, 75, 82
36
49, 61, 62, 64, 65
66, 67, 69
63, 66
60-69, 49
71
T91-94-97
opslagtanks 13-25
koelwater van pompen, spui, waterslot overloop, regen
Warm water : boxcooler of eventuele overloop van pompenput
koelwater van pompen, drainage en lekken
sanitair, regen
koelwater van pompen, drainage en lekken
koelwater van pompen, drainage en lekken
rioolputten op hoek eenheid 53
koelwater van pompen en compressoren, spui koeltoren J23
regenwater, sanitair e.a.
regenwater, sanitair
regenwater, sanitair, werkhuis
eenheden buiten dienst
regenwater, sanitair
koelwater, eventuele overloop zuur base putten
koelwater van pompen, drainage en lekken
koelwater pompen
koelwater pompen (partieel) waterslot overloop en kalkput (69)
Warm water : koelwater van boxcoolers (indien niet naar J6003A/B)
Regenwater
koelwater van pompen, drainage en lekken
Regenwater
regenwater van daken, … kan afgeleid worden naar OE-riool
WB
WC
WD
*J1631A/B = pomp om koelwater van eenheid 53 naar de koelwaterleiding te pompen
Zoals uit de tabellen blijkt, komen er geen grote hoeveelheden ‘procesafvalwater’ vrij. Er zijn wel veel
plaatsen waar af en toe restwater wordt afgeleid naar een riool. Dit water is meestal afkomstig van het
gebruik als koelwater bij pompen, als spoelwater (drainage), of bij occasionele lekken.
Verontreinigd bluswater dat vrijkomt bij eventuele calamiteiten kan worden opgevangen in een tank
met een buffercapaciteit van 10 000 m³ in tank 96 en 22 150 m³ in zowel Tk 98 als Tk 99. Voor het
opvangen van bluswater werd overleg gepleegd met de brandweer.
Al het afvalwater dat via deze riolen afgevoerd wordt komt terecht in de waterzuiveringsinstallatie
(eenheid 15) en wordt uiteindelijk geloosd in lozingspunt 1.(via Fort Filip).
6.3.4.1.2 Sanitair afvalwater
Het sanitair afvalwater wordt opgevangen in het rioleringssysteem voor olievrij afvalwater (=W-riool).
(zie Tabel 6.3) Op basis van het aantal werknemers (ca. 1.100 gemiddeld per dag) en het gemiddelde
debiet van ca. 60 liter per persoon per dag bedraagt het sanitair afvalwaterdebiet ca. 66 m³/dag.
6.3.4.1.3 Koelwater
De raffinaderij beschikt over 4 lozingspunten voor koelwater uit open systemen. Per lozingspunt
worden de verschillende aangesloten gebruikers (eenheden) in onderstaande paragrafen toegelicht.
Dit zijn typische oplijningen die naargelang de noodwendigheden kunnen worden aangepast.
Daarnaast zijn op de raffinaderij 3 gesloten koelwatersystemen aanwezig, zie § 6.3.4.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
164
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.3.4.2 Lozingspunt 2 – High Level 1 – Schelde
Lozingspunt 2 (LP2), ook High Level 1 genoemd, mondt uit in de Schelde. Dit is veruit het
belangrijkste lozingspunt voor koelwater, met een gemiddeld dagdebiet van 270 900 m³/dag in de
referentiesituatie. Dit komt overeen met ca. 50,7 % van het geloosde koelwater.
De volgende eenheden zijn aangesloten op LP2:
•
•
•
•
•
•
•
eenheid 23: stoom- en elektriciteitsproductie;
eenheid 53: atmosferische destillatie;
eenheden 31 en 32: katalytische kraak- en polymerisatie-eenheden;
eenheid 35: merox eenheid;
eenheid 36: MTBE eenheid;
eenheid 72: CCR – katalytische reforming;
een gedeelte van eenheden 67 en 61: katalytische kraak- en ontzwavelingseenheden.
Het betreft vooral eenheden gelegen aan de oostelijke zijde van de raffinaderij.
6.3.4.3 Lozingspunt 3 – High Level 2 – Hansadok
Lozingspunt 3 (LP3), ook High Level 2 genoemd, mondt uit in het Hansadok. Het jaardebiet bedraagt
261 300 m³/dag in de referentiesituatie. Dit komt overeen met ca. 48,9 % van het geloosde koelwater.
De volgende eenheden zijn aangesloten op LP3:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
gemeenschappelijke uitrusting voor eenheden 60 t/m 69;
eenheid 61: katalytische ontzwaveling;
eenheid 62: propeenproductie-eenheid;
eenheid 63: atmosferische destillatie;
eenheid 64: katalytische ontzwaveling;
eenheid 65: gaseenheid;
eenheid 66: vacuümdestillatie;
eenheid 67: katalytische kraakeenheid;
eenheid 69: alkylatie- eenheid;
eenheid 41: katalytische ontzwaveling;
eenheid 51: katalytische ontzwaveling;
eenheid 71: visbreaker;
eenheid 56: aminebehandeling;
Deze eenheden zijn voornamelijk gelegen aan de westelijke zijde van het bedrijfsterrein van TRA.
6.3.4.4 Lozingspunten 4 en 11
Lozingspunt 4 (Marshalldok) werd voorheen gebruikt voor de lozing van koelwater dat aangewend
werd voor de koeling van J2307 ( luchtcompressor ). Momenteel zijn er geen toepassingen meer voor
koelwater op deze locatie en word hier geen koelwater meer geloosd.
Het koelwater van de C3-C4 compressors
(Marshalldok).
(gasopslag) wordt geloosd via lozingspunt 11
Het gemiddeld dagdebiet bedraagt 2 180 m³/dag in de referentiesituatie. Dit komt overeen met
slechts ca. 0,4 % van het geloosde koelwater.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
165
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.3.5 Waterzuivering – afvalwaterbehandeling ( J15 en J95 )
6.3.5.1 Afvalwater verwerkingseenheden J15
Voordat het afvalwater van de raffinaderij via Fort Filip in de Schelde geloosd wordt, wordt het
behandeld in de afvalwaterverwerkingseenheid J15.
De waterzuiveringsinstallatie bestaat uit de volgende onderdelen:
•
•
•
•
Een DAF eenheid ( dissolved air flotation ) die het proceswater fysico chemisch zuivert ;
Een olie afscheider, waarin de oliedruppels boven komen drijven en de slijkdeeltjes bezinken;
8 zandfilters in parallel, waarin de zwevende stoffen en vrije oliedruppels worden tegengehouden;
2 biofilters ( type trickling filter ) in parallel , waarin de opgeloste stoffen door zuurstofverbruikende bacteriën
worden verwijderd.
In deze afvalwaterverwerkingseenheid worden de volgende waterstromen behandeld:
•
•
•
•
•
•
•
koelwater van pompen;
proceswater: behandeld zuurwater ( via zuurwater strippers en ontzouters )
condensaat uit productie-eenheden en producttanks (drainwater);
olie en andere producten van lekken;
sanitair afvalwater;
regenwater;
spoelwater van zandfilters: zandfilters worden tegengespoeld met reeds gezuiverd water. Dit spoelwater
wordt terug verwerkt in de flotatie eenheid.
Hierin kunnen de volgende types van verontreiniging aanwezig zijn:
•
•
•
•
olie: vrij bovendrijvend, fijn verdeeld of opgelost naargelang de oorsprong en soort KWS;
vaste stoffen: roestdeeltjes, ijzersulfides, zand, … vaste stoffen in combinatie met oliedruppels als kleine
vlokken of emulsie;
opgeloste zouten;
opgeloste organische stoffen.
Het proceswater (zuur water) van de raffinaderij ondergaat eerst een voorbehandeling om
ammoniakale stikstofverbindingen, fenolen en sulfiden (H2S en mercaptanen) te verwijderen. Nadien
worden de waterstromen van de ontzouters tesamen met de spoelwaters van de zand filters in de
DAF eenheid behandeld. Na pH correctie wordt de in het water aanwezige olie emulsie door middel
van coagulant gedestabiliseerd en wordt door middel van flocculant de aanmaak van vlokken
bevorderd. In de flotatiekuip komen de uitgevlokte deeltjes samen met de olie naar de oppervlakte
onder impuls van fijne luchtbelletjes die geïnjecteerd worden in de cirkulatie stroom van de flotatie
kuip. Deze vlokken worden aan het water oppervlak afgeroomd en opgevangen in tank 91. Nadien
worden deze in de visbreaker eenheid J71 hernomen in het proces.
Al het andere afvalwater wordt eerst voorbehandeld in de API olieafscheider: een wachtbekken waarin
het vervuilde water 3 à 4 uur verblijft, terwijl oliedruppels komen bovendrijven en slijkdeeltjes
bezinken. Over het wateroppervlak beweegt periodiek een schraapbrug waaraan olie schrapers zijn
bevestigd, die de olie drijvend op het water oppervlak naar de oleofiele trommels leiden. De
olieafscheider bestaat uit twee delen, elk deel is uitgerust met oleofiele trommels aan de overstort.
Deze oleofiele trommels nemen de vrije olie op waarna deze afgeschraapt worden.
Het bodemslib en de afgeroomde olie worden verzameld in een slijk- en olieput van waaruit ze
verpompt worden naar olie opslagtanks ,deze olie wordt terug verwerkt in de processen.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
166
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Beide behandelde waterstromen (uit de DAF en uit de olie afscheider ) worden samen door 8 in
parallel uitgebate zandfilters gestuurd. Hierin worden de vrije oliedruppels en andere zwevende
stoffen verwijderd.
Het reeds helder geworden water gaat vervolgens naar de biofilters ( type trickling filter ) . Deze filters
vormen de derde en laatste schakel in de afvalwaterbehandeling. Hier worden de opgeloste stoffen
door zuurstofverbruikende bacteriën, aanwezig op dragermateriaal, verwijderd. Vandaar gaat het naar
een getijde bekken nabij Fort Filip, die in verbinding staat met de Schelde.
Ingeval van calamiteit, kan het afvalwater gebufferd worden in tank 96 , tank 98 of 99.
Een schematische voorstelling van de waterzuivering wordt weergegeven in Figuur 6.6.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
167
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 6.6: Schematische voorstelling van de afvalwaterverwerkingseenheid (J15)
van de raffinaderij
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
168
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.3.5.2 Afvalwaterbehandelingseenheid voor NC3 (J95)
Deze eenheid verwerkt het in een scheidingsput verzamelde en met olie vervuilde water afkomstig
van de NC3 eenheden.
Vanuit deze scheidingsput (diversion sump) is het mogelijk om het rioolwater met stormpompen naar
tank 136 te verpompen in geval er een grote oliedoorbraak zou zijn of in geval de capaciteit van de
behandelingseenheid geheel of gedeeltelijk beperkt zou zijn.
Het olie / watermengsel wordt door een CPI -afscheider (‘corrigated plate interceptor’ =
plaatafscheider met gegolfde platenstructuur) gestuurd en wordt na pH regeling naar TOA verpompt
voor verdere behandeling.
Loog (natriumhydroxide of caustic oplossing) wordt in de NC3 eenheid gebruikt voor de verwijdering
van CO2 en H2S uit het procesgas. (in de caustictoren).
Chemisch gebeurt het volgende:
2 NaOH + H2S _> Na2S + 2H2O
2 NaOH + CO2 _> Na2CO3 + H20
De H2S en CO2 blijven in een natriumoplossing achter en worden afgescheiden van de producten. De
behandeling van dit verzadigd loog afkomstig van de NC3 eenheid gebeurt in de bestaande Zimpro ‘
eenheid ( deel van eenheid 95 ) De milieuonvriendelijke sulfiden worden in deze eenheid omgezet in
water goed oplosbare sulfaten door oxidatie in een reactorbed bij verhoogde druk en temperatuur. Het
natriumcarbonaat wordt omgezet in het goed in water oplosbare natriumloog. Het overschot NaOH,
dat geen sulfiden uit het procesgas had opgenomen, is sterk basis en wordt geneutraliseerd met
H2SO4-injectie om opnieuw sulfaten te bekomen. Wanneer echter sulfiden in het reactorproduct
aanwezig blijven (dus niet werden omgezet in sulfaten), wordt door toevoeging van H2SO4 het
schadelijke H2S gevormd. Vandaar de continue meting van ppm S op Zimpro eindproduct.
Na2S + H2SO4 _ >Na2SO4 + H2S
Alle gevormde CO2 wordt samen met het O2-overmaat in de atmosfeer gevent. Het eindproduct
(water) wordt tesamen met het afvalwater van NC3 naar de TOA afvalwaterbehandeling gestuurd voor
verdere behandeling.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
169
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 6.7: Schematische voorstelling van de werking van de Zimpro- eenheid
LOOGBEHANDELINGSEENHEID (ZIMPRO) 95
6.3.6 Lozing koel- en afvalwater: Samenstelling en toetsing aan de
normen
6.3.6.1 Lozingspunt 1: Industrieel afvalwater
In Tabel 6.4 wordt het overzicht gegeven van de verontreinigingen van het geloosde afvalwater via
lozingspunt 1 (Fort Filip) in de Schelde. Telkens wordt de gemiddelde concentratie, de P98-waarde en
de jaarvracht weergegeven. De P98-waarden kunnen slechts voor een beperkt aantal parameters
gegeven worden aangezien de meeste analyse resultaten gebaseerd zijn op een aantal beperkte 24
uur stalen. In de tabel worden naast de actuele lozingsnormen eveneens de toekomstige normen
opgenomen. Deze worden van toepassing vanaf 01 januari 2015. De wijzigingen met de huidige norm
worden aangeduid in grijs.
Voor de toetsing aan de emissiegrenswaarden worden naar analogie met het MER voor het OPTARAproject de emissiegegevens van 2010 weerhouden aangezien het OPTARA- project geen invloed zal
hebben op de samenstelling van het geloosde water en er ook nog niet ‘fysisch’ aanwezig is.
Tabel 6.4: Gemiddelde concentraties en jaarvracht van het industrieel afvalwater
in de referentiesituatie [Bron:IMJV 2010 en IMJV 2012]
parameter
Debiet
gemiddelde
P98 –
gemiddelde P98 –
concentratie waarde concentratie waarde
2012
2010
1 368 m 3/h
1155 m 3/h
Temperatuur
26°C
-
25°C
-
pH
7,75
8,32
7,58
8,11
Chlorides (als Cl)
500,83 ppm
-
146,88 ppm
-
Fosfor totaal (P)
0,382 ppm
-
0,654 ppm
-
2000 m³/
u
30 °C / 35
°C
6,5 < pH
< 9,0
delta : 2
000 ppm
2 ppm
Fluorides (als F)
0,84 ppm
-
0,585 ppm
-
2 ppm
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Actuele
norm
Norm
vanaf
01/01/2015
totale
Drempelvracht
waarde
[kg/jaar)] (kg/jaar)
2000 m³/ u
-
-
30 °C / 35
°C
6,5 < pH <
9,0
delta : 2000
ppm
2 ppm
-
-
-
-
7 486
306
40 000
4 580
400
2 ppm
10 070
500
Discipline Water
170
Mer Uitbreiding ROG-project
parameter
Total Raffinaderij Antwerpen
gemiddelde
concentratie
2010
13,07 ppm
(dag)
P98 –
gemiddelde P98 –
waarde concentratie waarde
2012
14,13 ppm
25,6
24,6
(dag)
ppm
ppm
(dag)
(dag)
Sulfiden
0,07ppm S
AOX
0,15 ppm
0,2
ppm S
-
Stikstof totaal (N)
0,06ppm S
0,219 ppm
Actuele
norm
Norm
vanaf
01/01/2015
totale
Drempelvracht
waarde
[kg/jaar)] (kg/jaar)
35 ppm (
uur )
30 ppm (
dag )
15 ppm (
jaar )
1 ppm
35 ppm (
uur )
25 ppm (
dag )
15 ppm (
jaar )
0,2 ppm S
156 689
3 500
839
50
0,4 ppm
0,4 ppm
1 747
40
20 mg
O2/l
96 mg
O2/l
35 mg
O2/l
200 mg
O2/l
25 mg O2/l
149 856
10.000
125 mg
O2/l
731 177
30.000
0,1 ppm
S
-
Biochemisch zuurstofverbruik 12,5 mg O2/l
12,2 mg O2/l
Chemisch zuurstofverbruik
32 mg
O2/l
60,99 mg O2/l 122
mg
O2/l
8,74 mg C / l
-
56,68 mg
O2/l
10,38 mg C /
l
-
250 mg C
/l
250 mg C /
l
104 779
10.000
32,72 mg/l
20,71 mg/l
40 mg/l
60 mg/l
60 mg/l
392 263
10.000
0.93 µg /l
-
50 µg /l
5 µg /l
0
10
Totaal organische
koolstof
(TOC, als C)
Zwevende stof
Benzeen
<DL
107
mg/l
-
ethylbenzeen
<DL
-
<DL
-
10 µg /l
5 µg /l
0
10
tolueen
<DL
-
<DL
-
10 µg /l
5 µg /l
0
10
xyleen-isomeren
<DL
-
<DL
-
10 µg /l
5 µg /l
0
10
PAK 16 (µg /l)
0,287 µg /l
-
0,086 µg /l
-
5 µg /l
2 µg /l
3
0,5
totale fenolen
0,021 ppm
0,03 ppm
0,1 ppm
1 ppm
0,4 ppm
252
20
Arseen
<DL
0,1
ppm
-
<DL
-
-
-
0
5
Barium
64,1 µg/l
-
51 µg/l
-
300 µg/l
300 µg/l
768
1.000
Boor
0,65 ppm
-
0,47 ppm
-
-
2 ppm
7 793
1.000
Cadmium
<DL
-
<DL
-
0,01 ppm
0,005 ppm
0
0,5
Chroom (totaal)
0,0005 ppm
-
0,001 ppm
-
0,5 ppm
0,5 ppm
6
5
Zeswaardig chroom
0
-
0
-
0,05
0,05
-
-
Koper
<DL
-
<DL
-
-
-
0
5
Kwik
<DL
-
<DL
-
0,001 ppm
0
0,2
Lood
<DL
-
<DL
-
0,003
ppm
0,05 ppm
0,05 ppm
0
10
Molybdeen
<DL
-
<DL
-
0,5 ppm
0,5 ppm
0
50
Nikkel
0,0007 ppm
-
0,0135 ppm
-
0,5 ppm
0,5 ppm
9
10
Seleen
0,0524 ppm
-
0,092 ppm
-
0,1 ppm
0,1 ppm
628
25
Titaan
<DL
-
<DL
-
-
-
0
25
Vanadium
0,0037 ppm
-
0,012 ppm
-
0,5 ppm
0,05 ppm
44
10
Zilver
<DL
-
<DL
-
-
-
0
10
Zink
0,0013 ppm
-
0,0039ppm
-
-
-
15
50
Mangaan
0,0796 ppm
-
-
-
0,5
954
-
Apolaire KWS
0,49 ppm
-
Geen
metingen
0,53 ppm
-
5 ppm
5 ppm
5 872
-
Bezinkbare stoffen
0,2 ml/l
-
0,36 ml/l
-
0,5 ml/l
0,5 ml/l
2 397
-
*DL:detectielimiet
De jaargemiddelde concentraties voldoen voor de referentiesituatie allen ruim aan de normen
opgelegd in de lozingsvergunning. Er worden geen grote verschillen genoteerd t.o.v. de waarden van
2012 (zie ook Tabel 6.4). Voor de meeste parameters worden lagere emissies voor 2012 gemeten.
Vanaf 01 januari 2015 gelden nieuwe lozingsnormen voor de raffinaderij.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
171
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
In het kader hiervan heeft de raffinaderij met interne en externe specialisten een diepgaand onderzoek
uitgevoerd op de bestaande installaties. De conclusie van deze studie is dat met de huidige installatie
in normale bedrijfsvoering aan deze nieuwe normen voldaan wordt. Dit blijkt ook uit de tabel. Alle
parameters voldoen aan de toekomstige lozingsnormen.
De concentraties zijn echter onderhevig aan relatief grote schommelingen. Voor zes parameters
traden er individuele overschrijdingen op. Zo werden de normen voor bezinkbare stoffen, temperatuur,
apolaire olie, zwevende stoffen en stikstof in 2010 elk één maal overschreden, de parameter pH werd
driemaal overschreden.
Onderstaande tabel geeft de overschrijdingen en de oorzaak weer per parameter. De overschrijdingen
werden telkens gemeld aan milieu-inspectie. Overschrijdingen van de norm voor totaal stikstof zijn
over het algemeen te wijten aan incidenten. De N- concentratie van het effluent wordt opgevolgd door
een analyser die geplaatst is na de biofilters, zodat bij overschrijdingen ingegrepen kan worden.
Tabel 6.5: Overschrijdingen emissienormen voor 2010
datum
parameter
waarde
15/02
pH
9,42
16/02
pH
9,78
17/02
pH
9,45
23/02
apolaire olie
33.5 ppm
emissienorm
<9
5 ppm
25/02
zwevende stoffen
146 mg/l
60 mg/l
23/06
temperatuur
40
30-35
01/09
bezinkbare stoffen
1,7 ml/l
0,5 ml/l
07/10
totaal stikstof
-
35 ppm
oorzaak
Het betreft overschrijdingen van pH op uurbasis. Verspreid
over 3 dagen is het uurgemiddelde van de pH gedurende
4 uren overschreden. Deze overschrijdingen waren te
wijten aan :
een slechte werking van de SWS 89 waardoor
water met hoge pH richting waterzuivering werd
gestuurd.
op de afvalwaterzuivering was er een veel groter
verbruik aan zuur zodat de zuurtank veel sneller
leeg kwam dan verwacht. Het afvalwater met
hoge ph werd verpompt naar de buffertank en
nadien traag verwerkt op de afvalwaterzuivering .
Het betreft een analyse van apolaire olie op een
schepstaal. Er was een kortstondige doorbraak van een
olievlies op de API afscheider. De afroominstallatie (
oleofiele rollen en manuele afromer ) op de API werd
bijgeregeld. De analyse van het tegenstaal bedroeg 4,5
ppm apolaire olie. ( emissielimiet apolaire olie = 5 ppm )
Het betreft een kortstondige overschrijding van de
parameter zwevende stoffen in de analyse van een
schepstaal. Het analyse resultaat van het 24 uur staal
was lager dan de emissielimiet ( 60 mg/l ).
Wegens geplande werken werd het afvalwater opgepompt
naar de buffertank. Men was vergeten om ook de ( warme
, ~ 40 °C ) afvalwaterstroom van de PTU eenheid op te
pompen . Deze stroom van ong. 35 m³/u veroorzaakte een
overschrijding van de afvalwatertemperatuur. Na het
opmerken van de temperatuursstijging werd ook deze
stroom gebufferd.
De analyse van een schepstaal gaf een resultaat van 1,7
ml/l aan bezinkbare stoffen. ( emissielimiet = 0,5 ml /l ), te
wijten aan een verhoogde aanwezigheid van biomassa in
het afvalwater.
Het betreft een overschrijding van de uurlimiet voor stikstof
( 35 ppm ) gedurende enkele uren te wijten aan een
slechte werking van ZWS 89. Na deze vaststelling werd
het afvalwater gebufferd en nadien terug behandeld.
In 2010 deden zich geen lozingen voor als gevolg van abnormale omstandigheden.
T.o.v. de vorige jaren werden opvallend betere resultaten neergezet voor de parameters BOD(-44%),
COD (-34%) en koolwaterstoffen (-55%). Dit is het resultaat van het werk dat geleverd werd door de 4
taskforces ‘afvalwater’, nl:
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
172
Mer Uitbreiding ROG-project
•
•
•
•
Total Raffinaderij Antwerpen
Streven naar een perfecte uitbating;
Verhogen van de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de uitrustingen;
Beschikken over een actieplan bij upsets;
Uitwerken van een investeringsplan (lange termijn)
Het jaargemiddelde voor de parameter stikstof bedroeg 13,07 mg/l. Dit resultaat werd behaald door
een goede opvolging/ werking van de zuurwaterstrippers en een goede opvolging van de
stikstofhuishouding (minder MDEA-verliezen).De parameter bezinkbare stoffen ligt in de lijn van de
vorige jaren.
Opgemerkt wordt dat het afvalwater een deel dokwater bevat (ca 56%) afkomstig van het
koelwatercircuit. Dit dokwater uit het Marshalldok bevat reeds een bepaalde vuilvracht. Voor de
toetsing aan de lozingsnormen dient deze opgenomen vuilvracht in mindering te worden gebracht,
aangezien het hier een vuilvracht betreft die niet door de productieactiviteit wordt gegenereerd.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
173
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.3.6.2 Lozingspunt 2, 3, 4 en 11: Koelwater
6.3.6.2.1 Debieten
De lozingsdebieten van de verschillende lozingspunten worden voorgesteld in Tabel 6.6 en getoetst
aan de voorwaarden uit de lozingsvergunningen. LP2 loost op de Schelde, LP3 op het Hansadok, LP4
en LP11 op het Marshalldok.
Voor LP4 bedroeg het debiet in 2010 0 m3/j. Dit lozingspunt is niet meer in dienst en was voorheen de
retour van het koelwater van een luchtcompressor.
Het totaal geloosde koelwaterdebiet in 2010 bedraagt 195.053.861 m3/jaar of 22.266 m3/h. Uit Tabel
6.6 blijkt dat de lozingsdebieten voldoen aan de normen.
Tabel 6.6 : Lozingsdebieten van het koelwater en toetsing aan de normen
Dagbasis (m³/dag)
Uurbasis (m³/h)
Lozingspunt
Gemiddeld
LP2
270 900
Norm
Gemiddeld
Norm
360 000
11 287
15 000
LP3
261 300
360 000
10 888
15 000
LP4*
0
1 200
0
50
LP11
2 180
19 200
91
800
6.3.6.2.2 Temperatuur
Aangezien langs deze lozingspunten koelwater geloosd wordt, is vooral de temperatuur van belang.
De gemiddelde, minimale en maximale temperatuur van het koelwater geloosd langs de verschillende
lozingspunten, samen met de lozingsvoorwaarden wordt weergegeven in Tabel 6.7. De lozing aan
LP11 is uitsluitend bestemd voor de retour van koelwater van enkele compressoren, er is geen online
temperatuursmeting op deze stroom .
Tabel 6.7: Temperatuur koelwaterlozingen en toetsing aan de normen
Lozingspunt
Gemiddelde temperatuur (°C)
Min/max (°C)
LP2
25.4
14,8-34,6
Lozingsnorm (°C)
LP3
25.5
14,1-33,9
Max 30°C als Tbuiten < 25 °C of Tin < 20°C
LP4
-
-
Max 35°C als Tbuiten ≥ 25 °C of Tin ≥ 20°C
LP11
25
14-33
De temperatuur van het geloosde koelwater is sterk seizoensafhankelijk, met een maximum in de
zomermaanden en een minimum in de winter. Waarden boven 30 °C worden vooral gemeten in juli,
augustus en september.
De temperatuur van het geloosde koelwater ligt gemiddeld 10 °C hoger dan die van het ingenomen
dokwater.
6.3.6.2.3 Andere parameters
Aan de lozingspunten 2 en 3 wordt dagelijks een staal genomen voor oliebepaling. Ook het
oliegehalte in het dok wordt dagelijks geanalyseerd. Er werden geen overschrijdingen vastgesteld. De
resultaten van de analyses worden voorgesteld in Tabel 6.8.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
174
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 6.8: kenmerken koelwaterlozingen van TRA (2010)
Lozingspunt 2
Parameter
Olie*
CZV (berekend uit olie)*
Lozingspunt 3
Min/max (mg/l)
Gemiddelde
(mg/l)
Min/max (mg/l)
Norm lozingsvergunning
0,17
0 – 6,6
0,34
0 – 6,9
5 mg/l
0,6
0 – 23
1,5
0 – 24
∆ = 30
Gemiddelde
(mg/l)
* netto lozing (verschil t.o.v. ingenomen water)
Het geloosde koelwater dient ook te voldoen aan de algemene voorwaarden vermeld in Afdeling 4.2.4.
van VLAREM II .(zie onderstaande Tabel 6.9.)
Tabel 6.9 : Lozingsvoorwaarden voor koelwater
Parameters
Lozingsvoorwaarde
Pathogene kiemen
geen besmettingsgevaar
pH
6,5 - 8,5
CZV
verschil CZV geloosd - opgenomen water : < 30 mg/l
Opgeloste zuurstof
> 4 mg/l
Stoffen lijst 1 & 2 (zwarte en grijze lijststoffen)
mogen niet geloosd worden
Van pH en opgeloste zuurstof zijn er geen gegevens beschikbaar.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
175
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.4 Geplande situatie
6.4.1 Waterbalans- Waterstromen
In de geplande situatie na de ingebruikname van de ROG installatie zal het waterbalanstotaal bij TRA
praktisch niet wijzigen.
3
Er wordt enkel voorzien dat er in normale omstandigheden maximaal 60m /u extra spuiwater wordt
gegenereerd door het nieuwe gesloten koelwatersysteem van de ROG- eenheid. Deze spui wordt
verder behandeld in de waterzuivering van TRA. Verder zal er een extra drinkwaterverbruik van 181
m³/u zijn.
De waterbalans voor de geplande situatie bij TRA is praktisch dezelfde als in de referentiesituatie..
6.4.2 Lozingspunt 1: Industrieel afvalwater
Tengevolge van de ROG- uitbreiding wordt verwacht dat het geloosde water niet zal wijzigen in
samenstelling.
De enige wijziging vindt plaats ter hoogte van de spui van het nieuwe gesloten koelwatercircuit van de
ROG- eenheid. Een continue conductiviteitsmeting wordt voorzien op het gesloten koelwatercircuit
teneinde de waterinname tot een minimum te beperken. Als basisconcept voor de behandeling van
het koelwater wordt javel ingezet. De studie voor een alternatieve behandeling door ClO2 is nog in
3
uitvoering. In totaal wordt bij een normale uitbating max. 60 m /u extra spui gegenereerd dat via de
bestaande afvalwaterzuiveringsinstallatie van de raffinaderij (J15) en LP 1 wordt geloosd.
Dit geeft ca. 525.600 m3 /jaar (op een totaal van 12 395 400 m³. m3/jaar) extra debiet dat naar de
waterzuivering gaat. Dit is ca 4,2 %.
Dit water bevat vooral zouten en is laag belast :
P totaal : 1,6 mg/l
CZV : 35 mg/l
Detergenten : 5 mg/l
Chlorides : 43 mg/l.
Deze stroom zal de werking van de zuivering van TRA niet beïnvloeden
Regenwater
Wegens de nieuwe installaties wordt de totaal verharde oppervlakte van de raffinaderij verhoogd met
ca 8.870 m².
3
Dit geeft ca. 6.300 m3 /jaar (op een totaal van 12.395.400 m³. m /jaar) extra debiet dat naar de
waterzuivering gaat. Dit is 0,05 %.
Al het opgevangen regenwater wordt behandeld door de afvalwaterbehandelingsinstallatie (eenheid
15) wegens mogelijk risico op vervuiling binnen de productie eenheden.
6.4.3 Lozingspunten 2,3,4 en 11: Koelwater
Er zijn geen wijzigingen op het vlak van koelwaterlozingen nav de uitbreiding met het ROG- project. .
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
176
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.4.4 Lozing naar TOA
Het afvalwater afkomstig van de nieuwe NaOH scrubber (vnl sulfaten bevattend) zal worden
behandeld door de bestaande Zimpro eenheid op TRA. Deze Zimpro eenheid is een onderdeel van
de afvalwaterbehandelingsinstallatie van NC3 ( J95 ). De werking van deze eenheid werd verklaard in
§ 6.3.5.2.
Tabel 6.10: Kenmerken van de stroom afkomstig van de NaOH scrubber:
Debiet
Sulfaat
Sulfaat
COD (mg/l )
(m³/ u)
(mg/l )
(kg/u )
ROG bijdrage naar de
Zimpro installatie
0,7
83544
33
4500
COD
(kg/u )
2
De toename aan sulfaat in het Zimpro effluent t.g.v. de ROG eenheid bedraagt 33 kg/u.
Na behandeling in de Zimpro-eenheid wordt dit afvalwater nog verder behandeld door de
afvalwaterzuiveringsinstallatie van TOA en wordt mee afgevoerd via de bestaande afvoerleiding van
het NC3 afvalwater. Deze huidige stroom bedraagt 114 m3/h. Er komt dus een stroom bij van 0,4 m3/h
op de waterzuivering van TOA.( zie Figuur 6.8)
Figuur 6.8: Schematische voorstelling
afvalwaterstromen naar TOA
van
de
Zimpro-
eenheid
en
de
Het afvalwater van NC3 dat naar TOA gestuurd wordt ,dient te voldoen aan de volgende interne
specificaties, afgesproken tussen NC3 ( TRA ) en TOA .
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
177
Mer Uitbreiding ROG-project
PARAMETER
Debiet
BOD
COD
Fenolen
pH
Zwevende stoffen
Bezinkbare stoffen
BTEX
Temperatuur
Sulfiden
Sulfaten (als SO4)
Naftaleen
Totale opgeloste KWS (GC)
PAK (polyaromatische KWS)
Fosfaten (als P)
Totale stikstof
AOX
Chloriden
Total Raffinaderij Antwerpen
MAXIMALE RICHTWAARDEN in mg/l
(tenzij anders aangeduid)
135 m³/uur
800 mg/l - 1000 kg/dag
1500 mg/l - 2000 kg/dag
25
6-9
110
0.9 ml/l
15
30 / bij buitentemperatuur >25°C : 35 °C
25
4250 mg/l (max. 18u.)*
1
55
1
5
40**
0.4
1350**
* De Zimpro dient off-spec te worden geschakeld bij een sulfaatwaarde > 4250 mg/l. Bij een
sulfaatwaarde gelegen tussen 3500 mg/l en 4250 mg/l dient de Zimpro off-spec te worden geschakeld
na 18 uren in dienst.
** Triggerwaarde: TOA te verwittigen
De bijkomende vracht aan sulfaten naar TOA bedraagt dus maximaal 0,4 m3/h x 4250 mg/l = 1,7 kg/u.
Er wordt verwacht dat deze stroom ook geen effect zal hebben op de werking van de
waterzuiveringsinstallatie van TOA.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
178
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.5 Milieu- effecten
Met betrekking tot de berekening van de milieu-effecten van de lozing van TRA wordt integraal
verwezen naar het vorige MER mbt het OPTARA-project van 26/02/2013 (PRMER-0634-GK). Voor de
leesbaarheid wordt deze tekst hierna hernomen.
6.5.1 Hydrografische situering van de Schelde
Het Benedenscheldebekken (1.704 km²) behoort tot het stroomgebied van de Schelde. Het is het
Vlaamse deel van het stroomgebied van de tijgevoelige rivieren van het Scheldeestuarium met
uitzondering van de stroomgebieden van een aantal bijrivieren die er in uitmonden, nl. die van de
Nete, de Demer en van het Dijle & Zennebekken. De grenzen op de Schelde zijn de sluis van
Merelbeke op de Ringvaart, de dam op de Boven-Zeeschelde in Gentbrugge. De grens op de Durme
ligt aan de dam in Lokeren, die als het ware het stroomopwaartse deel van de Durme – dat
toegewezen aan de Gentse Kanalen – af van het Benedenscheldebekken.
Het Benedenscheldebekken behoort tot het Scheldestroomgebied (21.683 km²) dat zich uitstrekt over
Frankrijk (31%), Vlaanderen (43%), Wallonië (17%), Brussels Gewest (1%) en Nederland (8%). Dit
Scheldestroomgebied wordt hydrografisch bepaald als het gebied dat naar de Schelde afwatert.
Het Benedenscheldebekken is ingedeeld in twaalf deelbekkens. Het provinciebestuur van OostVlaanderen coördineert de deelbekkens van de Barbierbeek, Ledebeek en Durme, Land van Waas,
De Drie Molenbeken en Scheldeland. Het provinciebestuur van Antwerpen coördineert de
deelbekkens van de Schelde Schorren, Beneden Vliet, Beneden Schijn, Boven Schijn, Vliet, Zielbeek
en Scheldehaven. De karakteriseringfiche voor de Schelde wordt weergegeven in Figuur 6.9.
Het industrieel afvalwater en een gedeelte van het koelwater van TRA worden geloosd in de Schelde.
De lozingsbron bevindt zich ca. 5,5 km stroomopwaarts van de Liefkenshoektunnel. Het is gelegen in
het gedeelte van de Beneden-Schelde dat Zeeschelde wordt genoemd. De Zeeschelde is een aan
getijden onderhevige, bevaarbare rivier die zich uitstrekt over een lengte van 108 km vanaf de
Nederlandse grens tot aan de stuw van Gentbrugge. Stroomopwaarts vanaf deze plaats is er geen
getijdewerking meer. Stroomafwaarts van de Nederlandse grens begint de Westerschelde. De
Zeeschelde is ca. 2500 m breed ter hoogte van de Nederlandse grens, en 400 m in Antwerpen.
Het bovendebiet, of zoetwaterdebiet, van de Schelde is een sterk variërend gegeven. Hierbij spelen
verschillende factoren een rol.
Door de getijdenwerking moet rekening gehouden worden met een stroomopwaarts debiet bij vloed en
een stroomafwaarts debiet bij eb. Het gemiddelde debiet ter hoogte van Fort Liefkenshoek bedraagt
bij vloed ca. 4600 m³/s, en bij eb ca. 4400 m³/s16. Deze gemiddelde debieten nemen toe naarmate
een meer stroomafwaarts gelegen plaats beschouwd wordt.
De snelheid van het water varieert eveneens in functie van de specifieke plaats in de Schelde. De
oppervlaktesnelheid aan de Linkeroever ter hoogte van Fort Liefkenshoek bedraagt 1,5 à 2 m/s
landinwaarts bij maximale vloed en ca. 1,25 m/s stroomafwaarts bij maximale eb. Bij springtij
vergroten de ogenblikkelijke watersnelheden per punt met zo’n 20 %.
Het zoetwaterdebiet is niet alleen afhankelijk van de getijdenwerking van de Schelde, maar ook van
de neerslaghoeveelheid, die op haar beurt sterk seizoensafhankelijk is.
16
Stormvloeden op de Schelde, Ministerie van Openbare Werken, Bestuur der Waterwegen, 1996
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
179
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Het uiteindelijke Scheldedebiet zal bepaald worden door enerzijds een gemiddeld getij waardoor zout
zeewater wordt aangevoerd vanuit de Noordzee in combinatie met een gemiddelde afvoer van zoet
water vanuit het hydrografische Scheldebekken.
Voor het berekenen van de uitvoer van de emissies wordt door de VMM steeds rekening gehouden
met de netto zoetwaterafvoer. Deze kan variëren tussen ca. 40 en 215 m³/s. Bij de verdere
berekeningen zal een gemiddeld debiet van 100 m³/s of 8 640 000 m³/dag in rekening gebracht
worden. Dit getal wordt ook bevestigd door IMDC, die reeds talrijke studies en modelleringen op de
Schelde heeft uitgevoerd.
Figuur 6.9: Karakteriseringfiche voor de Schelde
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
180
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.5.2 Hydrografische situering van het Marshall- en het Hansadok
Een gedeelte van het koelwater van de raffinaderij wordt geloosd in het Hansa – en Marshalldok. LP3
loost naar het Hansadok, LP4 en LP11 naar het Marshalldok.
De dokken zijn verbonden met de Schelde d.m.v. sluizen o.a. de Boudewijn- en de Van Cauwelaertsluis ten N van TRA. De karakteriseringfiche voor deze dokken wordt weergegeven in Figuur 6.10.
De waterhuishouding van de dokken wordt voornamelijk bepaald door het versluizen van zeeschepen.
Het ontstaan van een brakwatermilieu is hiervan het gevolg. De waterafvoer van de dokken naar de
Schelde door versassen17 bedroeg in 2009 voor de Boudewijnsluis 81,19 miljoen m3 en voor de Van
Cauwelaertsluis 51,49 miljoen m3. Het maximaal maandgemiddelde voor de waterafvoer via de
sluizen was 18,38 m3/s, de waterafvoer van de dokken naar de Schelde via de toe- en afvoerkanalen
van de Boudewijnsluis 0,01 miljoen m3. De totale gecapteerde hoeveelheid dokwater voor industriële
toepassingen voor 2009 werd bepaald op 703,40 miljoen kubieke meter, 585 miljoen m3 hiervan werd
teruggestort in de dokken. De totale waterafvoer uit de dokken was 1 167,01 miljoen m3.
Figuur 6.10: Karakteriseringfiche voor het Hansa – en Marshalldok
17
Rapport Samenvatting Waterhuishouding Rechter Oever 2009, Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
181
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.5.3 Waterkwaliteitsdoelstelling
De Schelde heeft in het kader van het Besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 1998 tot
aanduiding van de oppervlaktewateren bestemd voor drinkwater, zwemwater, viswater en
schelpdierwater geen bijzondere bestemming gekregen. Bijgevolg dient te worden voldaan aan de
basiskwaliteitsnorm. Deze normen worden vermeld in VLAREM II onder Bijlage 2.3.1.
Het Hansa- en Marshalldok en bij uitbreiding de Antwerpse Havendokken zijn geclassificeerd als
viswater, en dienen dus te voldoen aan de viswater kwaliteitsdoelstellingen. Het water in de dokken
wordt beïnvloed door zout water en is eveneens brak.
6.5.4 Waterkwaliteit van de Schelde
De beschrijving van de huidige waterkwaliteit van de Schelde gebeurt aan de hand van
analyseresultaten van het immissiemeetnet van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Er wordt
gebruik gemaakt van de volgende staalnamepunten, waarvan de ligging is aangeduid op Figuur
6.11
Coördinaten
Code nr.
Waterloop
Omschrijving ligging meetplaats
X
Y
158000
Zeeschelde - Beneden-Zeeschelde
Vaargeul; Scheldebocht thv Van Cauwelaerssluis op
ca 2,5 km stroomafwaarts van LP1
146802
218902
159000
Zeeschelde - Beneden-Zeeschelde
Vaargeul; Scheldebocht t.h.v. de Kallosluis , op ca.
1,0 m stroomafwaarts van LP1
144940
217016
160000
Zeeschelde - Beneden-Zeeschelde
Vaargeul afwaarts St.-Annastrand op ca. 5,2 km
stroomopwaarts van lozingspunt 1 (LP1)
150339
214100
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
182
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 6.11: Situering van de VMM- meetpunten en het lozingspunt (LP1)
Biologische waterkwaliteit
De biologische kwaliteit van de Vlaamse oppervlaktewateren wordt bepaald aan de hand van de
Belgische Biotische Index (BBI). Deze index is gebaseerd op de aanwezigheid van
zoetwaterongewervelden in het water, waaronder wormen, bloedzuigers, slakken, kreeftachtigen,
schaaldieren en insecten.
De BBI kan als waardemeter gelden voor de algemene toestand van een waterloop over een langere
periode (weken tot maanden). De BBI bedraagt maximaal 10 (zeer goed) en minimaal 0 (zeer slecht
of biologisch dood). Een BBI van 7 of meer voldoet aan de Vlarem II norm. De waarden zijn ingedeeld
in zes klassen met overeenkomstige kleurencode:
BBI waarde
Kleur
Omschrijving
9 - 10
Blauw
Niet verontreinigd, zeer goede kwaliteit
7-8
Groen
Weinig verontreinigd, goede kwaliteit
5-6
Geel
Verontreinigd, matig kwaliteit
3-4
Oranje
Zwaar verontreinigd, slechte kwaliteit
1-2
Rood
Zeer zwaar verontreinigd, zeer slechte kwaliteit
0
Zwart
Macro-invertebraten zijn nauwelijks aanwezig (max. 1 groep) of afwezig, uiterst slechte kwaliteit
ng
ng
Niet geïnventariseerd
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
183
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
In de omgeving van de raffinaderij werd enkel in het meetpunt 160 000 BBI metingen uitgevoerd. De
evolutie van de toestand is weergegeven in Tabel 6.15. De biologische kwaliteit voor 2010 werd
beoordeeld met een waarde 4: ‘Zwaar verontreinigd, slechte kwaliteit’.
Fysico- chemische waterkwaliteit
De laatste analyses voor het meetpunt 158 000 dateren van 2004, Bijgevolg worden enkel de
meetpunten 159000 en 160000 verder beoordeeld.
De Prati Index voor zuurstofverzadiging (PIO) is gebaseerd op een reeks metingen van fysische en
chemische parameters en beoordeelt zo de toestand van de waterkolom op jaarbasis. Hoe lager de
Prati Indexwaarde van de waterloop, hoe beter de waterkwaliteit. Voor deze index is geen wettelijke
norm vastgelegd. Een Prati Index kleiner dan of gelijk aan 4 geldt als richtwaarde voor een matige
waterkwaliteit. Er worden zes kwaliteitsklassen onderscheiden, waaraan een bepaalde kleurencode
voor grafische voorstelling wordt toegekend:
Prati Indexwaarde
Kleur
Omschrijving
0-1
Blauw
Niet verontreinigd
> 1-2
Groen
Aanvaardbaar
> 2-4
Geel
Matig verontreinigd
> 4-8
Oranje
Verontreinigd
>8
Rood
Zwaar verontreinigd
ng
Ng
Niet geïnventariseerd
Tabel 6.11 geeft de Prati Index voor opgeloste zuurstof voor het meetpunt 160000 in de BenedenSchelde voor de periode 1996 tot 2010. Sinds 2007 behaalt de Schelde volgens de Prati Index een
matige waterkwaliteit waarbij het water als matig verontreinigd wordt beschouwd.
Tabel 6.11: Prati Index voor meetpunt 160 000
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Schelde
stroomopwaarts
1997
160000
Situering
meetpunt
1996
VMM
Nummer
Meetpunt
7,08
8,03
5,65
6,42
5,34
6,03
5,41
4,74
4,93
5,63
6,05
3,70
3,4
2,8
2,6
Voor een aantal meetpunten van de VMM werd ook de aanwezigheid van andere chemische
parameters nagegaan. Op deze chemische parameters wordt jaarlijks een toetsing aan de geldende
kwaliteitsnormen uitgevoerd zijnde de basiswaterkwaliteit voor de Schelde. Gezien de recente
wijzigingen wordt eveneens getoetst aan de nieuwe basis - milieukwaliteitsnormen. De toetsing van de
fysisch- chemische kwaliteit stroomafwaarts van de raffinaderij wordt uitgevoerd aan de hand van MP
159000 en stroomopwaarts voor MP 160 000.
Op deze meetpunten vonden respectievelijk 12 en 13 bemonsteringen plaats in 2010. De
analyseresultaten en de toetsingswaarden (90P,10P, gemiddelden, maximum, minimum) worden
weergegeven in Tabel 6.13 en Tabel 6.14.
Uit Tabel 6.13 blijkt dat stroomopwaarts van het lozingspunt LP1 van de raffinaderij de meeste
parameters voldoen aan de kwaliteitsdoelstellingen. Voor een aantal parameters kunnen er wel
problemen worden opgemerkt.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
184
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
De kwaliteitsdoelstelling voor opgeloste zuurstof (≥5 (A)) werd éénmaal overschreden in 2010, ook de
norm voor geleidbaarheid van <1000 µS/cm (90P) werd in 2010 niet gehaald, deze waarde bedroeg
toen 6 934 µS/cm. Een overschrijding werd verder vastgesteld voor de parameters Chloride (norm
<200 mg/l) ‘90P’, CZV (<30 mg O2/l) ‘90P’ , fosfor (totaal) (<0,3 mg/l Gem) en zwevende stoffen (<50
mg/l) ‘90P’ , de analysewaarden bedroegen resp. 2122 mg/l, 43,8 mg O2/l, 0,47 mg/l, 209,7 mg/l.
De toetsing aan de nieuwe milieukwaliteitsnormen worden naast de aangegeven parameters 3
bijkomende parameters overschreden: het betreft een éénmalige overschrijding van de pH , de
overschrijding van ortho- fosfaat (norm: 0,07 mg/l; waarde: 0,12 mg/l) en voor opgelost arseen (norm:
3 µg/l Gem: waarde: 3,09 µg/l).
De Cl- concentraties liggen beduidend hoger. Dit kan verklaard worden door de zoutgradiënt in de
Schelde.
De waterkwaliteit van de Schelde stroomafwaarts van TRA is sterk vergelijkbaar met deze
stroomopwaarts en ter hoogte van het bedrijf. De resultaten stroomafwaarts van het lozingspunt
worden weergegeven in Tabel 6.14.
Het toetsingspatroon is volledig identiek aan dit voor het meetpunt stroomopwaarts. Hier werd ook de
parameter sulfaat geanalyseerd. De toetsing geeft een overschrijding zowel voor de gemiddelde
waarde als voor de 90P-waarde.
6.5.5 Kwaliteit van de waterbodem
De kwaliteit van de waterbodems wordt in Vlaanderen bepaald en opgevolgd door de Vlaamse
Milieumaatschappij (VMM). Het waterbodemmeetnet omvat 600 meetplaatsen, representatief
verspreid over Vlaanderen. Ze vallen samen met meetplaatsen uit het waterkwaliteitsmeetnet.
In de omgeving van TRA zijn er twee meetpunten uit het waterbodemmeetnet,nl meetpunt 159000 en
160000. De ligging van deze punten wordt weergegeven op
Voor de gekozen meetpunten gebeurden er al twee monsternames. De resultaten worden gegeven in
onderstaande tabel. De waterbodem in de Schelde ter hoogte van het TRA is licht verontreinigd tot
sterk verontreinigd.
Tabel 6.12: Triadekwaliteitsbeoordeling voor de VMM-meetpunten in de omgeving
Meetpunt
159000
160000
18
Datum
Ecotoxicologisch
14/04/2003
Licht afwijkend t.o.v.
referentie (klasse 2)
Licht acute impact op
aquatische biota
(klasse 2)
Zeer slechte
biologische kwaliteit
(klasse 4)
'Verontreinigd'
Tweede prioriteit voor verder
saneringsonderzoek (klasse 3)
18/04/2007
Afwijkend t.o.v.
referentie (klasse 3)
Licht acute impact op
aquatische biota
(klasse 2)
Zeer slechte
biologische kwaliteit
(klasse 4)
'Sterk verontreinigd' Eerste prioriteit
voor verder saneringsonderzoek (klasse
4)
14/04/2003
Niet afwijkend t.o.v.
referentie (klasse 1)
Licht acute impact op
aquatische biota
(klasse 2)
Slechte biologische
kwaliteit (klasse 3)
'Verontreinigd'
Tweede prioriteit voor verder
saneringsonderzoek (klasse 3)
18/04/2007
Licht afwijkend t.o.v.
referentie (klasse 2)
Licht acute impact op
aquatische biota
(klasse 2)
Zeer slechte
biologische kwaliteit
(klasse 4)
'Licht Verontreinigd'
Derde prioriteit voor verder
saneringsonderzoek (klasse 2)
TKB: Triadekwaliteitsbeoordeling
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Biologisch
Globaal TKB
18
Fysisch-chemisch
waarde
Discipline Water
185
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
A: absoluut
Gem: gemiddeld
n.v.t.: niet van toepassing
januari ’14
Discipline Water
186
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 6.13: Fysisch-chemische waterkwaliteit van de Schelde in meetpunt 160 000 stroomopwaarts van LP1 (analyseresultaten
2010)
Mer Uitbreiding ROG-project
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
A: absoluut
Gem: gemiddeld
n.v.t.: niet van toepassing
januari ’14
Discipline Water
187
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 6.14 : Fysisch-chemische waterkwaliteit van de Schelde in meetpunt 159 000 stroomafwaarts van LP1 (analyseresultaten
2010)
Mer Uitbreiding ROG-project
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
Tabel 6.15: Evolutie van BBI in meetpunt 160 000
Mer Uitbreiding ROG-project
januari ’14
Discipline Water
188
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.5.6 Waterkwaliteit van het dok
De beschrijving van de huidige waterkwaliteit van het dok gebeurt eveneens aan de hand van
analyseresultaten van het immissiemeetnet van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Er wordt
gebruik gemaakt van volgende staalnamepunten. Figuur 6.12
Code nr.
Waterloop
Omschrijving ligging meetplaats
Coördinaten
806000
Hansadok
Petroleumweg, thv kaai 419
148120
217314
811000
Marshalldok
Polderdijkweg, zijweg langs dok, binnendok
t.h.v. ESSO Raffinaderijk
147620
217041
Figuur 6.12: Situering van de VMM- meetpunten in de dokken
Biologische waterkwaliteit
De biologische kwaliteit van de Vlaamse oppervlaktewateren wordt bepaald aan de hand van de
Belgische Biotische Index (BBI). Deze index is gebaseerd op de aanwezigheid van
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
189
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
zoetwaterongewervelden in het water, waaronder wormen, bloedzuigers, slakken, kreeftachtigen,
schaaldieren en insecten.
In de omgeving van de raffinaderij werd enkel in het meetpunt 160 000 BBI metingen uitgevoerd. Er
zijn geen analyseresultaten beschikbaar voor de meetpunten in het Hansa- en Marshalldok.
Fysico- chemische waterkwaliteit
De laatste analyses voor het meetpunt 811000 ter hoogte van het Marshalldok dateren van 2001, voor
het Hansadok zijn de laatste analyses van 2007.
Tabel 6.16 geeft de evolutie van de Prati Index voor opgeloste zuurstof voor het meetpunt 806000 en
811000 in resp het Hansadok en het Marshalldok voor de periode 1996 tot 2011. De recentste
analyse werd uitgevoerd in 2007 in het Hansadok. De waterkwaliteit werd toen als aanvaardbaar
gekwalificeerd.
Tabel 6.16: Prati Index in de meetpunten 806000 en 811000 ter hoogte van de
dokken in de omgeving van de raffinaderij
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Situering
meetpunt
1996
VMM
Nummer
Meetpunt
806000
Hansadok
2,34
2,78
1,88
2,74
ng
ng
1,76
1,96
2,54
1,03
0,94
1,00
ng
ng
ng
ng
811000
Marshalldok
2,57
2,60
1,91
2,49
2,06
2,69
ng
ng
ng
ng
ng
ng
ng
ng
ng
ng
Voor een aantal meetpunten van de VMM werd ook de aanwezigheid van andere chemische
parameters nagegaan. Op deze chemische parameters wordt jaarlijks een toetsing aan de geldende
kwaliteitsnormen uitgevoerd, zijnde de viswaterkwaliteit voor de dokken. Gezien de recente
wijzigingen wordt eveneens getoetst aan de nieuwe basis - milieukwaliteitsnormen.
De laatste analyses voor het meetpunt 811 000 ter hoogte van het Marshalldok dateren van 2001,
bijgevolg wordt enkel het meetpunt 806 000 ter hoogte van het Hansadok verder behandeld. De
laatste analyses dateren hier van 2007. In totaal werden 12 analyses over dit kalenderjaar uitgevoerd.
De analyseresultaten en de toetsingswaarden (90P,10P, gemiddelden, maximum, minimum) worden
weergegeven in Tabel 6.17.
Uit Tabel 6.17 blijkt dat de waterkwaliteit in het Hansadok voldoet voor de meeste parameters aan de
(vis)waterkwaliteitsdoelstellingen. Voor een aantal parameters kunnen er wel problemen worden
opgemerkt.
De kwaliteitsdoelstelling voor geleidbaarheid werd in 2007 niet gehaald. Tov de huidige
kwaliteitsdoelstellingen conform het Stroomgebiedsbeheerplan zijn deze resultaten echter als goed te
beschouwen. De norm voor nitriet werd slechts éénmaal gehaald. Verder werden overschrijdingen
vastgesteld voor de parameters ortho- fosfaat , koper en zink..
Bij de toetsing aan de nieuwe milieukwaliteitsnormen worden naast de aangegeven parameters een
bijkomende overschrijding vastgesteld voor fosfor totaal. De toetsingsresultaten zijn weergegeven in
Tabel 6.17.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
190
7,8
10
14,4
18,2
21,8
22,1
21,3
20
19,5
13,8
9,2
8,3
7,8
22,1
15,53
21,75
8,39
A
≤25
25
13/12/2010
16/11/2010
11/10/2010
6/09/2010
9/08/2010
12/07/2010
24/06/2010
7/06/2010
17/05/2010
6/04/2010
15/03/2010
15/02/2010
Minimum
Maximum
gemiddeld resultaat
P90
P10
toetsing
viswaterMKN
Nieuwe basisMKN
6-9
6-9
A
7,61
8
7,78
8,1
7
7,8
7,9
8
8
8,1
7,8
7,8
7,7
7,9
7,8
7
7,6
-
pH
6 (10P)
7
50%=7
7,41
10,17
8,58
10,3
7,1
10,3
10,2
9,9
9,2
8,5
7,1
7,4
7,5
7,9
8,1
7,9
8,9
mg/L
O2
≤6
6 (P90)
<=18000
>5400019
(P90)
2
2,5
2,17
3
2
2
2
2
2
2
3
mgO2/L
BZV5
<1000
90P
5316
10213
8158,33
10580
3960
6.250
5.290
3.960
5.550
9.260
10.580
10.060
9.350
10.050
10.230
9.860
7.460
µS/cm
EC 20
n.v.t.
≤1
0,06
0,2
0,12
0,2
0,05
0,06
0,06
0,06
0,06
0,06
0,2
0,2
0,2
0,2
0,05
0,11
0,12
mgN/L
NH4+
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
0,11
(Gem)
n.v.t.
<0,05
0,0783
0,1286
0,11
0,131
0,071
0,124
0,112
0,09
0,077
0,098
0,125
0,129
0,123
0,091
0,131
0,071
0,092
mgP/L
oPO4
≤10 voor som (basis) en
0,03 voor NO2 (vis)
1
0,101
0,188
0,15
0,26
0,07
0,16
0,14
0,14
0,11
0,11
0,15
0,17
0,19
0,1
0,26
0,07
0,16
mgP/L
Pt
90P
0,0431
0,2764
0,12
0,397
0,011
0,217
0,043
0,057
0,011
0,05
0,084
0,088
0,057
0,044
0,08
0,283
0,397
mgN/L
NO2-
A (som)
2,641
3,738
3,16
3,85
2,42
3,46
3,85
3,72
3,74
3,2
2,98
2,83
2,62
2,42
2,97
2,91
3,18
mgN/L
NO3-
MKN conform Stroomgebiedsbeheerplan voor de Schelde met aangepaste klassegrenzen
Goed: <=18000 µS/cm
Matig: >18000 en waarde <=27000 µS/cm
Ontoereikend: >27000 en waarde <=54000 µS/cm
Slecht:: waarde >54000 µS/cm
19
°C
T
Datum
Monstername
nvt
<50
90P
4,3
12,42
10,91
49,6
4,3
8,2
4,3
4,3
7
12,6
7,8
7
49,6
10,8
7
4,3
8
mg/L
ZS
nvt
≤30
90P
7,65
10,3
9,42
10,3
5
5
10,3
10,3
10,3
10,3
10,3
µg/L
As t
nvt
≤50
90P
5,86
8,68
7,24
11,8
5,4
6,7
7,6
7,3
6,6
5,4
6,4
6,6
7
8,8
6,9
5,8
11,8
µg/L
Cu t
7
(Gem)
0,04
5,562
8,038
6,58
9,02
5,4
6,1
6,94
5,92
5,56
5,4
5,71
6,91
6,85
8,16
6,85
5,58
9,02
µg/L
Cu o
n.v.t.
≤1
Gem
0,35
0,7
0,51
0,7
0,35
0,6
0,7
0,7
0,35
0,35
0,35
µg/L
Cd t
nvt
≤50
90P
2,7
4,5
3,40
6
2,4
6
2,4
3
3
3
3
µg/L
Cr t
nvt
≤50
90P
3
4
3,33
5
3
5
3
3
3
3
3
µg/L
Ni t
nvt
<50
6,4
6,8
6,67
6,8
6
6
6,8
6,8
6,8
6,8
6,8
µg/L
Pb t
n.v.t.
-
118
436
244,50
549
100
323
100
220
136
139
549
Fe t
n.v.t.
-
1,3
4
3,10
4
1,1
1,5
1,1
4
4
4
4
µg/L
Ag t
Discipline Water
nvt
1
22,16
33,76
27,47
37,3
21,9
33,8
29,6
37,3
22,7
21,9
27,6
25,3
24,8
22,1
27,2
23,9
33,4
µg/L
Zn t
191
n.v.t.
-
486,5
883
708,00
885
464
464
509
881
816
885
693
Bt
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 6.17: Fysisch-chemische waterkwaliteit van de Schelde in meetpunt 806000 voor het Hansadok (analyseresultaten 2010)
Mer Uitbreiding ROG-project
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
6.5.7 Bijdrage van TRA aan de verontreiniging en effecten
Betrokken aquatische processen :
a. Beïnvloeding van de waterkwaliteit
In eerste instantie wordt de concentratie van een polluent in het water bepaald door de oplosbaarheid
van de stof. De concentraties van stoffen in het ontvangend oppervlaktewater hangen verder niet
alleen af van de lozing van deze stoffen, maar ook van processen die zich in het oppervlaktewater
afspelen.
Meer bepaald gaat het om twee groepen van processen: transportprocessen, en fysische, chemische
en biologische processen. Veel van deze processen worden beïnvloed door de temperatuur, de
verandering van de ligging van chemische evenwichten, verandering van de evenwichtsconcentratie
van zuurstof en verandering van snelheid van chemische en biologische processen. Veel
waterkwaliteitseffecten ontstaan of worden beïnvloed door de gecombineerde uitwerking van deze
processen.
b. Biodegradatie
Biodegradatie (biologische afbreekbaarheid) kan gedefinieerd worden als de mogelijkheid om een stof
microbiologisch af te breken. Eindproducten bij deze afbraak zijn biomassa, CO2, water en eventueel
anorganische componenten (ammoniak, sulfaten).
De biologische afbreekbaarheid geldt voor organische stoffen en hangt in sterke mate samen met de
moleculaire structuur van de stof. Verder wordt de biodegradatie beïnvloed door o.a. de temperatuur,
pH, initiële concentratie, oplosbaarheid, concentratie opgeloste zuurstof, …
6.5.8 Effecten op de Schelde
6.5.8.1 Industrieel afvalwater
Significantiekader
De berekende bijdragen tot de oppervlaktewaterkwaliteit zullen telkens als beperkt, relevant of
belangrijk getypeerd worden. Deze begrippen worden in het kader van dit MER gedefinieerd i.f.v. de
berekende totale concentratieverhoging tgv de lozing (X) en de huidige gemiddelde immissiekwaliteit
20
stroomopwaarts de lozing (Y) :
SIGNIFICANTIEKADER
Totale concentratieverhoging
lozingen (X) vs toetsingswaarde
Huidige immissiekwaliteit
toetsingswaarde
(Y)
Y < 50%
1% < X ≤ 10%
10% < X ≤ 20%
X > 20%
-1
-1
-2
vs
20
Het vermelde toetsingskader gaat ervan uit dat een lozing steeds aanleiding geeft tot ee, toename van immissieconcentraties
aan polluenten in een waterloop. In bepaalde gevallen kan een lozing door een verhoging van het afvoerdebiet van een
waterloop er toe leiden dat immissieconcentraties afnemen. In dergelijke gevallen kan een analoog beoordelingskader
gehanteerd worden waarbij X gelijkgesteld wordt aan een concentratieverlaging en positieve scores worden gehanteerd
waarbij:
+1: beperkte afname
+2: relevante afname
+3: belangrijke afname
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
192
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
SIGNIFICANTIEKADER
50% ≤ Y < 75%
-1
-2
-3
Y ≥ 75%
-2
-3
-3
Met :
-1
:
-2
:
-3
:
Beperkte bijdrage
Relevante bijdrage
Belangrijke bijdrage
Referentiesituatie
Het lozingsdebiet van het industrieel afvalwater van TRA (1 368 m³/uur en 32 832 m3/dag) is
verwaarloosbaar t.o.v. het debiet van de Schelde (8 640 000 m³/dag). Het aandeel van de lozing van
TRA in het totale debiet van de Schelde bedraagt namelijk slechts 0,3 %.
In onderstaande tabellen worden de berekende concentratiestijgingen in de Schelde, te wijten aan de
lozing van TRA, voorgesteld.
De berekening is gesteund op vereenvoudigde modelberekening, waarbij verondersteld wordt dat er
een directe en perfecte menging plaatsvindt en dat de geloosde stof niet reageert of adsorbeert in het
ontvangende water.
Rekening houdend met de respectievelijke debieten van de afvalwaterlozing van TRA en van de
Schelde, betekent dit dat door volledige menging de geloosde concentraties (Tabel 6.4) met een
factor van ongeveer 260 verdund zullen worden.
Zoals eerder vermeld wordt rekening gehouden met de gemiddelde netto zoetwaterafvoer van de
Schelde naar de Noordzee toe (gemiddeld 100 m3/s).
Tabel 6.18: Berekende concentratiestijging/daling in de Schelde door de lozing van
TRA in de referentiesituatie (2010) thv MP 160 000 stroomopwaarts
Parameter
Schelde
stroomopwaarts MP
160 000
Lozingsconc.
TRA
Totale
concentratie
na lozing
∆ c na
lozing
TRA
∆ c na lozing TRA/
kwaliteits
doelstelling –
BasisMKN
chloriden (mg/l)
1439,5
500,83
1435,95
-3,55
-1,78%
Kwaliteits
huidige immissie
doelstelling - kwaliteit/
BasisMKN
kwaliteits
doelstelling
(BasisMKN)
200
719,75%
CZV (mg O2/l)
33,23
60,99
33,34
0,11
0,35%
30
110,77%
0
BZV (mg O2/l)
1,72
12,5
1,76
0,04
0,68%
6
28,67%
0
cadmium (µg/l)
0,52
<DL
0,52
0,00
-0,20%
1
52,00%
0
Arseen (µg/l)
7,37
<DL
7,34
-0,03
-0,09%
30
24,57%
0
koper (µg/l)
7,52
<DL
7,49
-0,03
-0,06%
50
15,04%
0
chroom (µg/l)
11,45
0,5
11,41
-0,04
-0,09%
50
22,90%
0
Kwik (µg/l)
0,1
<DL
0,10
0,00
-0,08%
0,5
20,00%
0
nikkel (µg/l)
5,54
0,7
5,52
-0,02
-0,04%
50
11,08%
0
zink (µg/l)
63,09
1,3
62,85
-0,24
-0,12%
200
31,55%
0
lood(µg/l)
9,03
<DL
9,00
-0,03
-0,07%
50
18,06%
0
kjeldahl N (mg
N/l)
totaal fosfor (mg
P/l)
zwevende stof
(mg/l)
0,87
13,07
0,92
0,05
0,77%
6
14,50%
0
0,39
0,382
0,39
0,00
-0,01%
0,3
130,00%
0
105,05
32,72
104,78
-0,27
-0,55%
50
210,10%
0
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
score
+2
Discipline Water
193
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 6.19: Berekende concentratiestijging/daling in de Schelde door de lozing van
TRA in de referentiesituatie (2010) thv MP 159 000 stroomafwaarts
Parameter
Schelde
stroomafwaarts MP
159 000
Lozingsconcentr
atie TRA
Totale
concentratie
na lozing
∆ c na
lozing
TRA
∆ c na lozing
TRA/kwaliteits
doelstelling –
BasisMKN
Kwalit
eits
doelst
elling –
Basis
MKN
huidige immissiekwaliteit/
kwaliteits
doelstelling (BasisMKN)
score
chloriden (mg/l)
2374,83
500,83
2367,74
-7,09
-3,55%
200
1187,42%
+2
CZV (mg O2/l)
31,45
60,99
31,56
0,11
0,37%
30
104,83%
0
BZV (mg O2/l)
1,87
12,5
1,91
0,04
0,67%
6
31,17%
0
cadmium (µg/l)
0,59
<DL
0,59
0,00
-0,22%
1
59,00%
0
Arseen (µg/l)
7,9
<DL
7,87
-0,03
-0,10%
30
26,33%
0
koper (µg/l)
7,2
<DL
7,17
-0,03
-0,05%
50
14,40%
0
chroom (µg/l)
11,73
0,5
11,69
-0,04
-0,09%
50
23,46%
0
Kwik (µg/l)
0,1
<DL
0,10
0,00
-0,08%
0,5
20,00%
0
nikkel (µg/l)
6,06
0,7
6,04
-0,02
-0,05%
50
12,12%
0
zink (µg/l)
60,71
1,3
60,48
-0,23
-0,11%
200
lood(µg/l)
11,95
<DL
11,90
-0,05
-0,09%
50
23,90%
0
0,89
13,07
0,94
0,05
0,77%
6
14,83%
0
0,33
0,382
0,33
0,00
0,07%
0,3
110,00%
0
106,86
32,72
106,58
-0,28
-0,56%
50
213,72%
0
kjeldahl N (mg
N/l)
totaal fosfor (mg
P/l)
zwevende stof
(mg/l)
0,36%3
0
Uit de resultaten blijkt dat de bijdrage voor de onderzochte parameters van TRA in de verontreiniging
van de Schelde verwaarloosbaar is (score 0). Voor de meeste parameters wordt een
concentratiedaling vastgesteld tgv de lozing van TRA. Voor de parameter Chloriden is dit het meest
uitgesproken. Uit de toetsing met het significantiekader wordt een een score +2 genoteerd, hetgeen
overeenkomt met een relevante afname. Voor de parameters stroomop- en afwaarts waar een
concentratieverhoging wordt vastgesteld zijn de concentraties telkens <1%.
Geplande situatie
In de geplande situatie worden geen significante wijzigingen verwacht tov de referentiesituatie. Er zijn
geen significante wijzigingen in de aard en hoeveelheid van de lozingen.
6.5.8.2 Koelwater
In 2010 werd er door TRA koelwater geloosd in de Schelde (LP2) aan een gemiddeld debiet van
270900 m³/dag, of ca. 3 % van het debiet van de Schelde.
Tgeloosd
°C
26
Tkanaal
°C
20
verschil
°K
6
debiet uit
kg/s
3135
Cpw
kj/Kg.K
4,19
Qth
KW
78813,9
Qth
MW
78,814
Uit bovenstaande tabel blijkt dat bij een lozingstemperatuur van 26° C en 20°C voor het ontvangende
oppervlaktewater een warmtehoeveelheid wordt gegenereerd van 78,814 MW. Dit komt overeen met
een temperatuurstijging van 0,188 °C of een beperkte impact (<1°C).
KW
78813,9
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
kj/Kg.K
4,19
kg/s
100000
januari ’14
delta °C
0,188
Discipline Water
194
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
In de geplande situatie zijn er geen wijzigingen, want de extra koelwaterverbruikers zijn aangesloten
op de gesloten koelwatersystemen.
6.5.8.2.1
Effecten op het dok
In de dokken wordt enkel koelwater geloosd, geen industrieel afvalwater. De grootste hoeveelheid
koelwater wordt geloosd via LP3 aan een gemiddeld debiet van 261300 m³/dag. De gemiddelde
temperatuur van het geloosde water bedroeg 25,5 °C in 2010, met een maximum van 33,9 °C.
In de argumentatie van een vroegere afwijking werd aangetoond dat, zelfs wanneer de
lozingstemperatuur hoger ligt dan 30 °C, steeds voldaan wordt aan de milieukwaliteitsnormen voor
viswater die van toepassing is in de dokken. De temperatuur stroomafwaarts van het lozingspunt blijft
nl. steeds onder de 25 °C,. Dit wordt bevestigd in Tabel 6.17. Uit de meetresultaten blijkt dat de
maximale gemeten temperatuur voor 2010 22,1°C bedroeg.
Nav het ROG- project wordt geen bijkomend koelwater geloosd in de dokken. De effecten tgv het
project zijn dus niet te beschouwen.
Voor de overige lozingspunten 4 & 11 (paragraaf 6.3.6.2.1) lagen de lozingsdebieten veel lager (0 –
2180 m³/dag) dan voor LP3. Ook de gemiddelde en de maximaal gemeten temperatuur was voor deze
twee lozingspunten lager dan voor het koelwater dat langs LP3 werd geloosd. Hieruit kan afgeleid
worden dat de viswaterkwaliteitsdoelstellingen tengevolge van de lozing van koelwater langs LP 4, 10
en 11 hoogstwaarschijnlijk ook niet overschreden zullen worden.
6.6 Milderende maatregelen
Uit bovenstaande bevindingen kan gesteld worden dat er geen bijkomende milderende maatregelen
noodzakelijk zijn. De bestaande milderende maatregel , namelijk de waterzuiveringsinstallatie
(eenheid 15) , bestaande uit een fysicochemische voorzuivering, gevolgd door een biologische behandeling (biofilters) is voldoende om de impact naar de ontvangende waterloop te beperken.
6.7 Besluit
TRA beschikt over 5 lozingspunten (LP). LP1, in de Schelde, wordt gebruikt voor de lozing van
industrieel afvalwater van de raffinaderij installaties, een gedeelte van het koelwater, regenwater, en
spui van koeltorens.
Het afvalwater van de raffinaderij wordt behandeld in de waterzuiveringsinstallatie waar het een
fysicochemische voorzuivering en een biologische behandeling ondergaat. Afvalwater van de NC3
ondergaat een aparte fysicochemische behandeling, waarna het naar het buurbedrijf, en tevens
eigenaar van NC3, TOA gevoerd wordt, waar het verder biologisch gezuiverd en vervolgens in de
Schelde geloosd wordt.
Het koelwater wordt via de 4 andere lozingspunten afgevoerd naar de Schelde (LP2) en het Hansa
(LP3)- en Marshalldok (LP 4 en 11).
In de geplande situatie na uitbreiding met het ROG- project zal de totale waterbalans nagenoeg
ongewijzigd blijven. Er wordt enkel voorzien dat er een extra spui van 60 m3/u zal zijn dat naar de
waterzuiveringsinstallatie van TRA wordt afgevoerd en behandeld.. Dit betreft een toename van
slechts 4,2 %. tov de referentie situatie.
Een kleine extra afvalwaterstroom , afkomstig van de NAOH scrubber wordt behandeld door de
Zimpro eenheid op TRA en nadien afgevoerd , tesamen met het andere afvalwater van NC3, naar de
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
195
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
waterzuivering van TOA. Deze stroom zal normalerwijze geen invloed hebben op de waterzuivering
van TOA Bij calamiteiten (bv. bij te hoge sulfaatconcentraties) wordt de toevoer stopgezet.
De lozingen voldeden (in 2010) allen ruim aan de lozingsnormen opgelegd in de lozingsvergunning.
Vanaf 01 januari 2015 gelden nieuwe lozingsnormen voor de raffinaderij. Op basis van een onderzoek
werd vastgesteld dat met de huidige installatie in normale bedrijfsvoering aan deze nieuwe normen
voldaan zal worden. Nav de uitbreiding met het ROG- project treden geen significante wijzigingen op
voor de lozingen. Er zal in de geplande situatie dan ook voldaan worden aan de huidige en
toekomstige lozingsnormen.
De bijdrage van TRA in de immissieconcentraties van de Schelde is verwaarloosbaar (<1%) voor alle
onderzochte parameters. Voor de parameter Chloriden wordt een relevante afname van de
immissieconcentratie genoteerd. In de geplande situatie worden geen significante wijzigingen
verwacht tov de referentiesituatie.
De thermische impact van de lozingen van het koelwater in de Schelde via LP2 wordt als
verwaarloosbaar (<1%) ingeschat voor zowel de referentie als de geplande situatie na de uitbreiding
met het ROG- project.
Ook voor de dokken is er geen thermische impact op het dokwater nav ROG- project. Er wordt geen
bijkomend koelwater geloosd. Voor de dokken werd vastgesteld dat voor de lozing van het koelwater
via het voornaamste lozingspunt (LP3) steeds voldaan wordt aan de milieukwaliteitsnorm voor
viswater van 25°C in de referentiesituatie. De maximale gemeten temperatuur bedroeg 22,1°C.
Voor de Schelde, waarin het industriële afvalwater en een gedeelte van het koelwater geloosd
worden, gelden de basiskwaliteitsdoelstellingen. De basiskwaliteitsdoelstellingen worden in de
Schelde stroomop- en afwaarts van TRA overschreden voor een aantal parameters: opgeloste
zuurstof, geleidbaarheid, Chloride, CZV, fosfor en zwevende stoffen en bijkomend voor pH, orthofosfaat en arseen tov de nieuwe milieukwaliteitsnormen. Deze overschrijdingen zijn echter niet het
gevolg van de lozingen van TRA. Uit de effectenbepaling van de lozing op de Schelde blijkt dat de
immissiebijdrage van TRA steeds verwaarloosbaar is en er zelfs een relevante concentratiedaling
werd vastgesteld voor de parameter chloriden.
Voor de dokken, waarin koelwater geloosd wordt, geldt de viswaterkwaliteitsdoelstelling. De
viswaterkwaliteitsnormen werden in de dokken overschreden voor geleidbaarheid, nitriet, orthofosfaat , koper en zink. en bijkomend voor fosfor totaal tov de nieuwe milieukwaliteitsnormen.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Water
196
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
7. Discipline Geluid & trillingen
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
197
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
7.1 Methodologie
Ter bepaling van de referentiesituatie met betrekking tot de huidige geluidsemissie van de raffinaderij in
zijn geheel werd er in eerste instantie gesteund op het MER voor de hervergunning welke werd
opgesteld in het jaar 2000 (periode maart – november). Hiervoor werden van het overgrote deel van de
productie-installaties geluidskaarten opgemeten. De geluidsemissies van de eenheden van TRA werden
bepaald op basis van deze geluidskaarten met behulp van de methode “EMOLA” (bepaling van het
immissierelevante bronvermogen van geluidsbronnen of brongebieden in open lucht door middel van
geluidscontouren) op basis van de VDI 2714 formules. Omwille van de uitgestrektheid van de installaties
werd de volledige raffinaderij opgesplitst in meerdere brongroepen, waarvoor telkens de aangehaalde
methode werd toegepast. Uiteindelijk werd het totale geluidsvermogenniveau van de Total Raffinaderij
Antwerpen toen bepaald op 142,7 dB(A) re. 1pW. Dit vermogen werd verdeeld over 53 deelbronnen. Er
werden 50 geluidsvermogens berekend op basis van de geluidskaart en 3 via intensiteitsmetingen
(koeltorens).
In het kader van het voorliggende ROG project is de NC3-eenheid heel erg betrokken. Het ROG project
bestaat er immers in om de waardevolle afgassen die zich in het TRA Gas-netwerk bevinden te gaan
valoriseren. Deze valorisatie houdt in dat, na een voorbehandeling van deze afgassen in de geplande
ROG eenheid, de verzadigde afgassen gerecupereerd worden als grondstof voor de kraakovens van de
NC3 ter vervanging van de nafta grondstof, en de onverzadigde afgassen ( FCC gassen) behandeld
worden in de bestaande zuiveringssectie van de NC3 met een extra productie van ethyleen en
propyleen als resultaat. Bepaalde secties van de NC3 kraakinstallatie zullen bijgevolg meer belast
worden door een verhoogde gaskraking waardoor aanpassingen / wijzigingen aan de NC3 in het kader
van het ROG project vereist zijn.
In 2004-2005 werden de belangrijkste brongroepen van de NC3 eenheid geïnventariseerd en werden er
geluidsintensiteitsmetingen uitgevoerd ter bepaling van de geluidsemissie van deze relevante
brongroepen met het oog op een BBT-studie. Naast het feit dat de geluidsemissies bepaald op basis
van de intensiteitsmetingen recenter zijn dan de geluidsemissies op basis van de geluidskaarten van
2000 en deze een meer realistische benadering zullen geven van de manier waarop de eenheid geluid
afstraalt naar de omgeving, zal het opnemen van de NC3-eenheid als individuele brongroepen in het
referentiemodel eveneens toelaten de specifieke impact van de wijzigingen ten gevolge van het ROG
project in en rond de NC3-eenheid concreter te bepalen. De bepaalde geluidsemissies op basis van de
intensiteitsmetingen zullen dan ook de geluidsdemissies op basis van geluidskaarten voor de NC3
eenheid vervangen in de referentiesituatie.
In 2010 werden in het kader van een BBT studie m.b.t. de eenheden 31-53, geluidsintensiteitsmetingen
uitgevoerd op de belangrijkste bronnen van deze eenheden. De bepaalde geluidsemissies op basis van
de intensiteitsmetingen zullen de geluidsdemissies op basis van geluidskaarten voor de eenheden 31-53
vervangen in de referentiesituatie daar deze niet alleen recenter zijn maar eveneens een meer
realistische benadering zullen geven van de manier waarop deze eenheden geluid afstralen naar de
omgeving.
In het kader van het MER van het OPTARA project, werd er in 2012 een nieuw kadaster, en daaruit
voortvloeiende geactualiseerde geluidsemissies, opgemeten van de ARDS en GDU eenheid. Voor de
referentiesituatie zal voor deze eenheden dan ook worden uitgegaan van deze recentere
geluidsemissies. Voor de OPTARA eenheden zullen de geluidsvermogens beschouwd in het toenmalige
MER worden opgenomen in de referentiesituatie van het voorliggende MER voor het ROG project.
Met betrekking tot de referentiesituatie van geluidsimmissie in de omgeving van het bedrijf wordt er in
het voorliggende MER een overzicht gegeven van de reeds uitgevoerde immissiemetingen van het
omgevingsgeluid welke werden uitgevoerd in 2005 en 2008. Eveneens zullen de immissiemetingen het
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
198
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
kader van het MER hervergunning (2001) en het MER van het OPTARA project (2012) worden
toegelicht.
Voor de effectvoorspelling en –beoordeling werd er een akoestisch overdrachtsmodel opgesteld
gebruikmakend van de “IMMI” software (versie 2012-2) teneinde het specifiek geluid van de
referentiesituatie (geheel TRA) te bepalen en het specifiek geluid van de geplande situatie (ROGeenheid + wijzigingen NC3-eenheid en TRA in zijn geheel na de uitbreiding) in te schatten. Voor de
referentiesituatie zal zoals eerder gesteld gebruik gemaakt worden van de geluidsvermogenniveaus van
de NC3-eenheid en eenheden 31-53 op basis van geluidsintensiteitsmetingen en
geluidsvermogenniveaus voor de overige eenheden van TRA op basis van de meest recente kadasters.
Voor de geplande situatie zal dit model vervolgens aangevuld worden met emissiegegevens van de
bijkomende geluidsbronnen van het project.
Voor de overdrachtsberekeningen zal het “IMMI”-model worden gebruikt. De berekeningen zullen
worden uitgevoerd in 1/3 octaafbanden in overeenstemming met de technische bepalingen van de norm
ISO 9613-2. Er zal rekening worden gehouden met de geometrische uitbreiding, de luchtabsorptie,
mogelijke relevante schermeffecten en reflecties en de invloed van de bodem. Er zal een berekende
geluidskaart van het specifiek geluid worden uitgerekend tot op een afstand van ongeveer 500 m van de
perceelgrens van het bedrijf. Bijkomend werden er tevens een aantal detailberekeningen uitgevoerd op
een aantal relevante discrete referentiepunten die ook in vorige studies werden beschouwd en waarvoor
er ook immissiegegevens voorhanden zijn.
Het berekende specifiek geluid werd vergeleken met de richtwaarden voor het specifiek geluid in open
lucht van als hinderlijke ingedeelde inrichtingen. Ter hoogte van een aantal referentiepunten werd er
tevens een vergelijking gemaakt met de uitgevoerde immissiemetingen.
Ter beoordeling van de geluidsimpact zal het significantiekader met betrekking tot geluid worden
toegepast. Dit significantiekader werd voorgesteld in het Richtlijnenboek voor geluid en trillingen dat
werd opgesteld in opdracht van de Vlaamse Overheid – LNE – Afdeling Milieu- natuur- en Energiebeleid
– dienst Milieueffectrapportage (februari 2011). Het significantiekader dat van toepassing is op nieuwe
inrichtingen werd in rekening gebracht.
Aangezien de afstand van TRA tot de meest nabij gelegen bewoonde gebouwen meer dan 200m
bedraagt, wordt er geen hinder van trillingen verwacht. De evaluatie van trillingen wordt daarom niet
relevant geacht. Er zijn geen aanwijzingen dat de uitbreidingen naar de geplande situatie bijkomende
relevante trillingen zullen veroorzaken ter hoogte van de bewoonde gebouwen.
7.2 Afbakening studiegebied
Voor de discipline geluid & trillingen blijft het studiegebied beperkt tot ruim 500 m van de terreingrens
van de raffinaderij.
7.3 Referentiesituatie
7.3.1 Beschrijving van de immissies
7.3.1.1.
Immissiemetingen in het kader van de MER hervergunning
In het kader van de MER hervergunning (2001) werden er immissiemetingen uitgevoerd op 3
immissiepunten, waarvan er 2 relevant zijn in het kader van deze MER. Immers het meetpunt ter hoogte
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
199
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
van de vroegere woningen ten noorden van de raffinaderij (meetpunt 2 – Kruisschans) is niet meer
relevant aangezien de woningen zijn afgebroken. De 2 overige meetpunten zijn wel nog relevant en zijn
als volgt te definiëren – zie ook Figuur 7.1.
Meetpunt 1 Scheldelaan is gelegen langs de Scheldelaan ter hoogte van de terreingrens in de richting
van het meest nabij gelegen woongebied te Kallo. Het meetpunt bevindt zich ten zuidwesten van TRA
en is gelegen in industriegebied. Op dit meetpunt werd er gemeten gedurende 31 dagen.
Meetpunt 3 Petroleumbrug is gelegen ter hoogte van de Petroleumbrug over het kanaaldok ten oosten
van het TRA op ongeveer 100 tot 150 m van de terreingrens en is eveneens gelegen in een
industriegebied. Op dit meetpunt werd er gemeten gedurende 49 dagen.
Gezien de continu en stabiele geluidsemissie van de diverse eenheden van TRA is de parameter
LA95,1h de meest relevante ter bepaling van het specifiek geluid van de continue bronnen van de
raffinaderij. De windrichting speelt een belangrijke rol in de geluidsoverdracht. Hierbij werd de volledige
windroos opgesplitst in 8 windsectoren welke als volgt kunnen gedefinieerd worden:
337.5
22.5
Noord :
van 337,5 ° tot 22,5 °
N
Noordoost :
van 22,5 ° tot 67,5 °
Oost :
van 67,5 ° tot 112,5 °
NW
NO
67.5
292.5
Zuidoost :
van 112,5 ° tot 157,5 °
Zuid :
van 157,5 ° tot 202,5 °
Zuidwest :
van 202,5 ° tot 247,5 °
West :
van 247,5 ° tot 292,5 °
Noordwest :
van 292,5 ° tot 337,5 °
W
O
112.5
247.5
ZO
ZW
Z
202.5
157.5
Voor de volledige meetcampagne werd er een gemiddelde per windrichting gemaakt voor de LA95,1h –
waarden gemeten bij een windsnelheid kleiner dan 5 m/s. Bovendien werden enkel de periodes eruit
gehaald waarin alle eenheden van de raffinaderij representatief in werking waren. Tevens werden de
periodes waarin één van de fakkels van de raffinaderij in werking was uitgesloten.
Voor al de meeturen, die in aanmerking kwamen, werd er eerst per windrichting een rekenkundig
gemiddelde gemaakt voor ieder uur van de dag met representatieve productieomstandigheden.
Vervolgens werd er een gemiddelde waarde per beoordelingsperiode berekend op basis van alle
uurwaarden voor de dag- en de avondperiode. Voor de nachtperiode werd er een rekenkundig
gemiddelde berekend van de laagste 4 uurwaarden. De resultaten zijn samengevat in Tabel 7.1 en
Tabel 7.2.
Tabel 7.1: Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 1 (t.h.v. tank
16).
Periode
Windrichting
Noord
Noord – oost
Oost
Dag – periode
LA95-gem. in
dB(A)
53,8
58,3
(56,8)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Avond – periode
Aantal uren
34
18
6
LA95-gem. in
dB(A)
52,3
(56,4)
(57,0)
januari ’14
Nacht – periode
Aantal uren
7
4
1
LA95-gem. In
dB(A)
53,1
56,8
GW
Aantal uren
17
16
GW
Discipline Geluid & Trillingen
200
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Periode
Dag – periode
Zuid – oost
Zuid
Zuid – west
West
Noord – west
MKN
GW
GW
(56,4)
54,1
53,5
60 / 50
Avond – periode
GW
0
10
25
21
GW
GW
GW
52,8
52,6
55 / 45
Nacht – periode
GW
0
GW
9
7
GW
GW
55.1
52,5
50,8
55 / 45
GW
0
8
32
16
GW = geen waarden beschikbaar
( ) = onvoldoende meeturen beschikbaar = indicatieve waarde
Aangezien het meetpunt gelegen is ter hoogte van de terreingrens is de milieukwaliteitsnorm (MKN) voor
industriegebied in principe hier van toepassing. Het natuurgebied langs de Schelde grenst echter aan dit
gebied, vandaar dat tevens de MKN voor gebieden op minder dan 500m van industriegebied worden
gegeven in de tabel. Bij de meer recentere meetcampagnes werd dit punt om praktische redenen
verplaatst naar het westen (in natuurgebied). Het is dan ook logisch om de vergelijking te maken met de
MKN voor gebieden op minder dan 500m van een industriegebied. Voor de meewindsituatie wordt de
MKN met 8 tot 12 dB(A) overschreden.
Tabel 7.2 Samenvatting
(Petroleumbrug).
Periode
Windrichting
Noord
Noord – oost
Oost
Zuid – oost
Zuid
Zuid – west
West
Noord – west
MKN
resultaten
per
Dag – periode
LA95-gem, in
dB(A)
61,9
61,2
62,4
62,1
61,8
62,7
63,3
62,8
60
windrichting
Avond - periode
Aantal uren
17
10
15
18
16
37
43
19
LA95-gem, in
dB(A)
61,2
(58,6)
(60,8)
(63)
(62,7)
63,1
63,3
63,4
55
voor
meetpunt
3
Nacht – periode
Aantal uren
9
1
2
4
4
10
10
10
LA95-gem, In
dB(A)
58,8
58,6
59,4
61,8
61,5
63,1
63,3
63,1
55
Aantal uren
17
9
10
9
15
53
22
5
( ) = onvoldoende meeturen beschikbaar = indicatieve waarde
De meetresultaten tonen aan dat de MKN met 3 dB(A) wordt overschreden voor de dagperiode en met 8
dB(A) voor de nachtperiode indien men de meewindsituatie in beschouwing neemt.
7.3.1.2.
Immissiemetingen uitgevoerd in 2005
In 2005 werd er een meetcampagne uitgevoerd ter hoogte van de Petroleumbrug (meetpunt 3) in het
kader van een shut down van extensie 5 waarbij er 30 dagen gemeten werd bij representatieve
productieomstandigheden van TRA in zijn geheel. De analyse van het LA95,1h – niveau in functie van
de windrichting (op analoge wijze zoals omschreven in de vorige paragraaf) is samengevat in Tabel 7.3.
Tabel 7.3 Samenvatting
(Petroleumbrug).
Periode
resultaten
per
Dag – periode
Avond - periode
Windrichting
LA95-gem, in
dB(A)
Aantal uren
Noord
Noord – oost
Oost
Zuid – oost
Zuid
61.6
60.5
58.8
59.5
61.2
26
18
59
37
46
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
windrichting
LA95-gem, in
dB(A)
61.9
(58.9)
58.6
(59.6)
61.3
januari ’14
voor
meetpunt
3
Nacht – periode
Aantal uren
6
4
18
2
15
LA95-gem, In
dB(A)
60.8
59.8
59.8
59.5
61.4
Aantal uren
22
28
48
30
40
Discipline Geluid & Trillingen
201
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Periode
Dag – periode
Zuid – west
West
Noord – west
Richtwaarden
62.2
62.7
62.3
60
Avond - periode
42
45
31
62.3
62.9
62.2
55
Nacht – periode
10
20
14
61.9
62.6
62.0
55
32
31
20
( ) = onvoldoende meeturen beschikbaar = indicatieve waarde
De metingen tonen aan dat de MKN overschreden worden en dat de resultaten met betrekking tot de
meewindsituatie voor de nachtperiode in 2005 afgerond 1 dB(A) lager lagen dan deze van 2000.
Tijdens de shutdown van Extensie 5 was er daling van het gemiddeld LA95,1h voor de meest kritische
windrichtingen van afgerond 1 tot 2 dB(A) voor de nachtperiode.
7.3.1.3.
Immissiemetingen uitgevoerd in 2008
In het kader van een BBT studie werd er een nieuwe meetcampagne opgestart in 2008 waarbij er een
lichte wijziging van locatie werd doorgevoerd voor 2 meetpunten en waarbij er 2 nieuwe meetpunten
werden uitgekozen. De wijziging van de keuze van de meetpunten was het gevolg van de gewijzigde
situatie met betrekking tot de percelen van TRA. De woningen ten noorden van de raffinaderij werden
afgebroken en de perceelgrens van TRA werd uitgebreid naar het noorden toe. Het vroegere
meetpunt 2 (Kruisschans) was derhalve niet meer relevant. De locatie van de meetpunten werd in
gemeenschappelijk overleg tussen AIB-Vinçotte, TRA en de milieu-inspectie vastgelegd. In het oosten
werd er gemeten ter hoogte van de petroleumbrug op 200m van de perceelgrens. Ten noorden en ten
westen van de Total site werd, om praktische redenen, gemeten op minder dan 200 m van de
perceelgrens. De ligging van de meetpunten is aangeduid in Figuur 7.5.
De meetpunten zijn als volgt bepaald:
Meetpunt 11:
ter hoogte van tank 16. Er is gemeten op de Scheldedijk. Het meetpunt is gelegen in
een bijzonder natuurgebied op minder dan 500 meter van een industriezone en ligt
ten westen van het bedrijf.
Meetpunt 12:
ter hoogte van de hoofdingang. Er is gemeten op de Scheldedijk. Het meetpunt is
gelegen in een bijzonder natuurgebied op minder dan 500 meter van een
industriezone en ligt ten noordwesten van het bedrijf.
Meetpunt 13:
ter hoogte van “de Nautilus”, op de Scheldedijk. Het meetpunt is gelegen in een
bijzonder natuurgebied op minder dan 500 meter van een industriezone en ligt ten
noorden van het bedrijf.
Meetpunt 14:
ter hoogte van de petroleumbrug, aan toegangspoort 15 van ESSO. Het meetpunt is
gelegen in een industriezone en ligt ten oosten van het bedrijf.
Er werd ongeveer 55 dagen continu en simultaan gemeten op deze 4 meetpunten. De analyse van het
LA95,1h niveau in functie van de windrichting werd analoog uitgevoerd als in de vorige paragrafen
waarbij er representatieve productieomstandigheden waren bij TRA. De resultaten werden
samengevat is de volgende tabellen.
Tabel 7.4 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 11 (tank 16).
Periode
Windrichting
Noord
Dag – periode
LA95-gem. in
dB(A)
58.2
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Avond – periode
Aantal uren
20
LA95-gem. in
dB(A)
57.7
januari ’14
Nacht – periode
Aantal uren
15
LA95-gem. In
dB(A)
58.0
Aantal uren
16
Discipline Geluid & Trillingen
202
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Periode
Dag – periode
Noord – oost
Oost
Zuid – oost
Zuid
Zuid – west
West
Noord – west
MKN
Avond – periode
3
79
15
11
37
97
21
(59.0)
58.0
58.3
54.8
54.1
56.1
56.1
50
59.4
58.2
(60.6)
(59.0)
53.2
56.6
57.4
45
Nacht – periode
10
26
1
3
7
24
6
58.5
58.9
59.1
56.9
55.5
54.0
56.2
45
10
42
15
14
16
38
17
( ) = onvoldoende meeturen beschikbaar = indicatieve waarde
De metingen tonen aan dat de MKN met 14 dB(A) overschreden wordt gedurende de nachtperiode
voor de meewindsituatie. De waarden liggen voor de windrichting noordoost 1.7 dB(A) hoger dan deze
die werden gemeten in 2001. De ligging van het meetpunt is niet identiek doch vergelijkbaar.
Tabel 7.5 Samenvatting
(hoofdingang).
Periode
Windrichting
Noord
Noord – oost
Oost
Zuid – oost
Zuid
Zuid – west
West
Noord – west
MKN
resultaten
per
Dag – periode
LA95-gem. in
dB(A)
59.4
(62.5)
62.6
62.6
62.9
62.8
61.7
60.2
50
windrichting
voor
Avond – periode
Aantal uren
35
3
50
28
13
42
131
23
LA95-gem. in
dB(A)
59.3
60.9
62.2
(63.0)
(62.5)
62.5
61.7
59.7
45
meetpunt
12
Nacht – periode
Aantal uren
18
9
20
1
3
9
32
7
LA95-gem. In
dB(A)
59.2
61.3
62.8
63.0
62.6
62.7
62.0
58.5
45
Aantal uren
10
10
34
15
9
19
41
11
( ) = onvoldoende meeturen beschikbaar = indicatieve waarde
De metingen tonen aan dat de MKN met 18 dB(A) overschreden wordt gedurende de nachtperiode
voor de meest kritische meewindsituatie.
Tabel 7.6 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 13 (Nautilus).
Periode
Windrichting
Noord
Noord – oost
Oost
Zuid – oost
Zuid
Zuid – west
West
Noord – west
MKN
Dag – periode
LA95-gem. in
dB(A)
51.6
(54.2)
54.1
54.9
54.8
54.9
54.6
52.7
50
Avond – periode
Aantal uren
35
2
66
28
13
42
131
23
LA95-gem. in
dB(A)
52.1
52.0
53.9
(55.2)
(54.0)
54.2
54.2
51.9
45
Nacht – periode
Aantal uren
18
7
24
1
3
9
32
7
LA95-gem. In
dB(A)
51.4
52.8
54.4
55.7
54.5
54.4
54.2
51.5
45
Aantal uren
8
9
39
14
9
14
46
11
( ) = onvoldoende meeturen beschikbaar = indicatieve waarde
De metingen tonen aan dat de MKN met 10 tot 11 dB(A) overschreden wordt gedurende de
nachtperiode voor de meest kritische meewindsituatie.
Tabel 7.7 Samenvatting
(Petroleumbrug).
Periode
Windrichting
resultaten
per
Dag – periode
LA95-gem, in
dB(A)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
windrichting
Avond – periode
Aantal uren
LA95-gem, in
dB(A)
januari ’14
Aantal uren
voor
meetpunt
14
Nacht – periode
LA95-gem, In
dB(A)
Aantal uren
Discipline Geluid & Trillingen
203
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Periode
Dag – periode
Noord
Noord – oost
Oost
Zuid – oost
Zuid
Zuid – west
West
Noord – west
Richtwaarden
Avond – periode
35
2
65
22
10
38
129
23
60.2
(58.8)
56.5
57.6
60.8
61.2
61.3
61.4
60
60.1
58.8
56.4
(59.0)
(60.1)
61.0
62.1
60.7
Nacht – periode
18
6
22
1
2
9
32
7
55
59.5
57.9
57.2
59.1
59.7
61.1
61.9
61.4
55
9
77
35
14
5
16
56
12
( ) = onvoldoende meeturen beschikbaar = indicatieve waarde
De metingen tonen aan dat de MKN met 11 tot 12 dB(A) overschreden wordt gedurende de
nachtperiode voor de meest kritische meewindsituatie. De meetresultaten liggen 1 tot 2 dB(A) lager
dan deze die werden opgemeten in de campagne van 2005. Deze reductie dient met de nodige
voorzichtigheid geïnterpreteerd worden aangezien de locatie van het meetpunt minstens 200m meer
naar het oosten ligt dan het vroeger meetpunt t.h.v. de petroleumbrug (meetpunt 3)
7.3.1.4.
Immissiemetingen uitgevoerd in 2012
In het kader van het MER voor het OPTARA project werden er bijkomende immissiemetingen
uitgevoerd ter hoogte van meetpunt 11 aangezien dit meetpunt relatief dicht bij de ARDS-eenheid
(eenheid 81) ligt en dat ter hoogte van deze eenheid de meeste wijzigingen zullen plaatsvinden in het
kader van dat project. De meetperiode liep van woensdag 14 december 2011 tot donderdag 16
februari 2012 maar gedurende een zekere periode waren niet alle eenheden representatief in dienst
omwille van een revisieperiode (onder andere aan de ARDS eenheid). Er werden enkel deze
meeturen weerhouden waarbij alle eenheden van de raffinaderij representatief in werking waren. De
analyse van het LA95,1h in functie van de windrichting is weergegeven in Tabel 7.8.
Tabel 7.8 Samenvatting resultaten per windrichting voor meetpunt 11 (tank 16)
Periode
Windrichting
Noord
Noord – oost
Oost
Zuid – oost
Zuid
Zuid – west
West
Noord – west
MKN
Dag – periode
LA95-gem. in
dB(A)
53.5
54.6
54.3
52.0
52.7
54.2
53.8
54.0
50
Avond – periode
Aantal uren
18
52
54
25
17
24
32
18
LA95-gem. in
dB(A)
(54.3)
54.2
54.1
51.5
(52.2)
52.2
52.5
(53.0)
45
Nacht – periode
Aantal uren
3
15
18
6
2
5
13
2
LA95-gem. In
dB(A)
51.9
53.5
54.3
51.2
(51.6)
51.0
51.3
52.0
45
Aantal uren
7
21
16
7
2
12
17
9
( ) = onvoldoende meeturen beschikbaar = indicatieve waarde
Gedurende de nachtperiode wordt de MKN met 9 dB(A) overschreden voor de meest kritische
windrichting. De meetresultaten liggen voor deze windrichting 3 dB(A) lager dan in 2000 en 5 dB(A)
lager dan in 2008. Voor deze reductie van het omgevingsgeluid is er momenteel geen directe
verklaring.
7.3.2 Beschrijving van de emissies
In het kader van het MER hervergunning (2001) werd de geluidsemissie van de bestaande eenheden
bepaald op basis van het geluidskadaster dat werd opgesteld in het jaar 2000 (periode maart –
november). Hiervoor werden van het overgrote deel van de productie-installaties geluidskaarten
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
204
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
opgemeten. De geluidsemissies van de eenheden van TRA werden bepaald op basis van deze
geluidskaarten met behulp van de methode “EMOLA” op basis van de VDI 2714 methode (bepaling van
het immissierelevante bronvermogen van geluidsbronnen of brongebieden in open lucht door middel van
geluidscontouren). Omwille van de uitgestrektheid van de installaties werd de volledige raffinaderij
opgesplitst in meerdere brongroepen, waarvoor telkens de aangehaalde methode werd toegepast.
Uiteindelijk werd het totale geluidsvermogenniveau van de Total Raffinaderij Antwerpen toentertijd
bepaald op 142,7 dB(A) re. 1pW.
Het geluidsvermogenniveau van de verschillende brongroepen is weergegeven in. Tabel 7.9. Het is niet
mogelijk om het geluidsvermogenniveau van elke TRA-eenheid afzonderlijk te bepalen. Door de zeer
dichte bebouwing van de productiezones lopen verschillende eenheden in elkaar over, waardoor ze ook
akoestisch niet meer van elkaar te onderscheiden zijn. De aanduiding van de eenheden per brongroep
in Tabel 7.9 zijn dan ook als benaderend te beschouwen.
Tabel 7.9: Geluidsvermogenniveau van de bestaande eenheden
Brongroep
TRA-eenheden (benaderend)
LwA
Herkomst gegevens
Aromaten
Eenheden 73 en 76
121.2
CCR
Eenheden 72 en 74
129.7
Bestaande energiecentrale
121.3
Eenheid 24
117.7
Eenheden 31, 32, 33, 35, 36, 37 en 53
126.7
Eenheid 14
Eenheid 14
112.8
Eenheid 49
Eenheid 49
116.5
Eenheid 56
Eenheid 56
110.8
Extensie 5
Eenheden 41, 51, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65,
66, 67, 68, 69, 71 en 75
139.8
Eenheid 81
128.0
Geluidskaart 2012 op basis
van ISO
115.7
Aannames project 2012
Centrale
Cogeneratie
Eenheden 31-53
ARDS
OPTARA
Gegevens kaarten 2000 op
basis van VDI
Geluidskaart 2009 en
intensiteitsmetingen 2010 op
basis van ISO
Gegevens kaarten 2000 op
basis van VDI
Eenheden 57, 58, 80, 82, 86, 87, 88, 89 en
koeltoren 80
128.9
Koeltoren eenh. 23
Eenheid 23
117.9
Koeltoren eenh. 97
Eenheid 97
119.4
Gedeelte van tankpark (enkel gemeten ten
noorden van baan F)
122.9
NC3
Eenheden 91, 92 en 93
136.4
intensiteitsmetingen 20042005 op basis van ISO
GDU
Eenheid 83
118.0
Geluidskaart 2012 op basis
van ISO
112.0
Aannames project 2002
FOUP zonder ARDS
Tankpark
PSA
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Gegevens kaarten 2000 op
basis van VDI
Discipline Geluid & Trillingen
205
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Brongroep
TRA
TRA-eenheden (benaderend)
LwA
Alle eenheden samen
142.4
Herkomst gegevens
In het kader van de BBT studie werden tevens in 2009 een aantal geluidskaarten geactualiseerd en
meer bepaald van de NC3-eenheid en de eenheden 31-53. Voor de NC3-eenheid, waar er reeds een
aantal beperkte maatregelen werden doorgevoerd, bekwam men een geluidsvermogenniveau volgens
de norm ISO van 135.5 dB(A) hetgeen 2 dB(A) lager was dan hetgeen in 2000 bepaald werd volgens
de VDI 2714 norm. Op de NC3 werd bovendien in 2004-2005 een broninventarisatie uitgevoerd op
basis van intensiteitsmetingen volgens ISO met een totaal geluidsvermogenniveau van de relevante
brongroepen van 136.4 dB(A).
Voor de eenheden 31-53 bekwam men op basis van de geactualiseerde geluidskaart een
geluidsvermogenniveau van 129.9 dB(A) hetgeen 2 dB(A) hoger lag dan hetgeen in 2001 bepaald
werd. Op deze eenheden werd in 2010 een broninventarisatie uitgevoerd op basis van
intensiteitsmetingen in het kader van de BBT-studie. Het totale geluidsvermogenniveau van de
individuele bronnen bedroeg 126.7 dB(A).
In het kader van het OPTARA project werden er in 2012 nieuwe rastermetingen uitgevoerd in en rond
de installaties van de ARDS eenheid (eenheid 81) met inbegrip van de GDU-eenheid (eenheid 83).
Het geluidsvermogenniveau van de ARDS eenheid, uitgerekend op basis van de ISO methode,
bedraagt 128.0 dB(A) hetgeen hoger is dan hetgeen in 2000 bepaald wordt. Op een analoge manier
bekomt men een geluidsvermogenniveau van 118.0 dB(A) voor de GDU eenheid.
Na implementatie van deze nieuwe geluidsvermogens bedraagt het
geluidsvermogenniveau van de Total Raffinaderij Antwerpen 142.4 dB(A) re. 1pW.
huidige
totale
7.3.3 Beschrijving van het specifiek geluid van de referentiesituatie
Op basis van de beschikbare gegevens met betrekking tot de geluidsemissies van de volledige
raffinaderij werd er een akoestisch overdrachtsmodel opgesteld om het specifiek geluid te berekenen
tot op ongeveer 200m van de perceelgrenzen. De basis van dit model zijn de
geluidsvermogenniveaus zoals deze bepaald werden in Tabel 7.9.
De geluidsoverdrachtsberekeningen werden uitgevoerd met behulp van de software “IMMI” volgens
de norm ISO 9613-2. Bij de berekening werd rekening gehouden met de juiste ligging van de
verschillende geluidsbronnen, de afstand tussen bron en immissiepunt, luchtabsorptie, eventuele
schermeffecten en de invloed van de bodem. De berekeningen werden uitgevoerd voor de meest
kritische windrichting, t.t.z. de windrichting van iedere geluidsbron naar ieder immissiepunt. Voor de
luchtvochtigheid en de temperatuur werd respectievelijk 70% en 10°C genomen. De berekeningen
werden uitgevoerd voor de genormaliseerde 1/3 octaafbanden tussen 25Hz en 10kHz.
In eerste instantie werden de berekeningen uitgevoerd op 6 discrete referentiepunten, zijnde:
De 4 meetpunten met referentie Mpt 11, Mpt 12, Mpt 13 en Mpt 14 waar er tevens
immissiemetingen werden uitgevoerd.
Twee bijkomende referentiepunten IP 11 en IP 12 op 200m van de perceelgrens ten westen van de
raffinaderij. Deze meetpunten zijn Vlarem evaluatiepunten die gelegen zijn in het natuurgebied.
De ligging van deze referentiepunten is weergegeven in Figuur 7.5.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
206
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 7.10: Berekend specifiek geluid voor de referentiesituatie
Mpt11
Mpt12
Mpt13
Mpt14
Referentiepunten
Berekend Specifiek geluid geheel TRA
Gemeten LA95,1h niveau nachtperiode in
2008 / 2012
Richtwaarde Vlarem II
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
IP 11
Natuurgebied
dB(A)
58.6
67.4
57.3
63.8
63.9
59.9
58 – 59/
54
63
55
61 - 62
--
--
--
--
45
55
45
45
IP 12
WestGDU
dB(A)
De meetpunten 11 & 12 zijn geen echte Vlarem II referentiepunten omdat deze dichterbij de
terreingrens liggen dan 200m. Vandaar dat de richtwaarde van 45 dB(A), welke van toepassing is voor
gebieden op minder dan 500m van industriegebieden gedurende de nachtperiode, niet geldt ter
hoogte van deze referentiepunten. Deze referentiepunten werden echter weerhouden omdat er op
deze punten ook effectief immissiemetingen werden uitgevoerd en dat er op deze manier een controle
van het model mogelijk is door de berekende waarden van het model te kunnen vergelijken met de
effectief gemeten waarden. De waarden in Tabel 7.10 tonen aan dat er een goede correlatie is
tussen de berekende waarden en de gemeten waarden en dit ondanks de complexe en uitgestrekte
situatie ter plaatse. Ter hoogte van Mpt 12 wordt er evenwel een grotere afwijking vastgesteld tussen
het model en de immissiemetingen waarvoor er op dit moment geen onmiddellijke verklaring kan
worden gegeven.
Meetpunt 13 (Nautilus) en 14 (op 200m ten oosten) en referentiepunten IP 11 “natuurgebied” en IP 12
“west-GDU” (op 200m ten westen) bevinden zich wel bij benadering op 200m van de perceelgrenzen
van de raffinaderij en hier is, met uitzondering van meetpunt 14 de richtwaarde van 45 dB(A)
gedurende de nachtperiode wel van toepassing. Meetpunt 14 is gelegen in industriegebied en hier is
een richtwaarde van 55 dB(A) voor de nachtperiode van toepassing. De berekeningen (en voor
meetpunten 13 en 14 eveneens de metingen) tonen aan dat het specifiek geluid van TRA in zijn
geheel voor referentiesituatie 2013 significant hoger ligt dan deze richtwaarde. De overschrijding
bedraagt 19 dB(A) op het referentiepunt IP 11 “natuurgebied”, 15 dB(A) ter hoogte van het
referentiepunt IP 12 “west-GDU”, 12 dB(A) ter hoogte van meetpunt 13 (Nautilus) en tenslotte 9 dB(A)
ter hoogte van het meetpunt 14 in de richting van de petroleumbrug.
Er werd tevens een geluidskaart uitgerekend (raster van 10m op 10m) met betrekking tot de
raffinaderij in zijn geheel (zie Figuur 7.6).
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
207
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
7.4 Geplande situatie
7.4.1 Beschrijving van de bijkomende geplande emissies
Op basis van de instrumentenlijst werd er door de opdrachtgever / studiebureau een lijst opgesteld
van de meest relevante geluidsbronnen van het ROG project. Per bron werd het te verwachten
geluidsvermogenniveau opgegeven waarbij er een onderscheid gemaakt werd tussen nieuwe
installatie voor van het ROG project op job 94 en wijzigingen en/of nieuwe installaties aan eenheid
NC3 m.b. job 91. De weerhouden bronnen werden samengevat in Tabel 7.11.
Tabel 7.11: Samenvattende tabel van de geluidsvermogenniveaus van het project
Eenheid
J91
18.5
2.0
99.0
Duty/S.B.
30.0
0.9
97.0
2
Duty/S.B.
20.0
0.8
96.0
2
1
Duty/S.B.
5.7
30.0
0.9
1.0
3 310.3
1 249.6
212.8 (E)
202.1 (C)
4.6
4.6
97.0
97.0
105.7
112.0
105.0
2.0
100.0
1
3 545.2
4.6
112.0
1
6 681.4
4.9
113.0
Omschrijving
N° of Units
J91323
DILUTE ETHYLENE BLOWER
1
J91202 A/B
GASOLINE STRIPPER BOTTOMS
PUMP
2
Duty/S.B.
J91324 A/B
SECOND DEBUT. REFLUX PUMPS
2
J91325A/B
SECOND DEBUT. BOTTOMS
PUMPS
RAW C4 PRODUCT PUMPS
J91326A/B
SUSPECT CONDENSATE PUMP
J91546
Totaal bijkomend vermogen J91
SAT. ROG COMPRESSOR
J94100
UNSAT. ROG COMPRESSOR
J94200
J94230/
UNSAT. ROG EXPANDER/
COMPRESSOR
J94240
J94300
J94350
J94502
A/B/C
J94101 A/B
J94102 A/B
J94103 A/B
J94
1.1
LW
in
dB(A)
100.0
Referentie
J94201 A/B
J94202 A/B
J94203
J94205 A/B
J94208 A/B
J94209
J94401 A/B
J94402 A/B
J94403 A/B
J94404
J94501
ROG ETHYLENE
REFRIGERATION COMPRESSOR
ROG PROPYLENE
REFRIGERATION COMPRESSOR
COOLING WATER PUMPS
SAT. ROG WASH CIRCULATION
PUMPS
SAT. ROG INTERSTAGE
HYDROCARBON LIQUID PUMPS
C5+ PRODUCT PUMP
UNSAT. ROG WASH
CIRCULATION PUMPS
UNSAT. ROG STRONG CAUSTIC
CIRCULATION PUMPS
UNSAT. ROG WEAK CAUSTIC
CIRCULATION PUMP
UNSAT. ROG DEETHANISER
REBOILER CONDENSATE PUMPS
UNSAT. ROG DEMETHANISER
BOTTOMS PUMPS
ROG SYSTEM CAUSTIC DRAIN
PUMP
REGENERATOR REFLUX PUMPS
LEAN AMINE PUMPS
AMINE TRANSFER PUMPS
ROG SYSTEM AMINE SLOPS
SUMP PUMP
ROG SYSTEM REFINERY SLOPS
SUMP PUMP
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
1
1
1
Elektrisch
Vermogen in
kW
73.8
Hoogte
in m
3
2 Duty/
1 S.B
665.0
1.0
106.0(*)
2
Duty/S.B
0.7
1.0
94.0
2
Duty/S.B
1.9
0.8
94.0
2
Duty/S.B
1.4
1.3
95.0
2
Duty/S.B
0.7
1.0
94.0
2
Duty/S.B
1.2
0.8
93.0
1.2
0.8
93.0
1
2
Duty/S.B
0.2
0.9
94.0
2
Duty/S.B
20.4
2.0
97.0
0.5
2.0
96.0
0.2
116.6
0.3
0.7
1.1
0.4
93.0
100.0
91.0
1
0.7
2.0
96.0
1
0.5
2.0
96.0
1
2
2
2
januari ’14
Duty/S.B
Duty/S.B
Duty/S.B
Discipline Geluid & Trillingen
208
Mer ROG project
Eenheid
Total Raffinaderij Antwerpen
Referentie
C94501
Omschrijving
N° of Units
Elektrisch
Vermogen in
kW
Totaal vermogen job 94
Totaal vermogen ROG
119.3
PIPING AND VALVES
15.0
10.0
LW
in
dB(A)
109.6
105.0
119.1
COOLING TOWERS
3
Hoogte
in m
S.B.: Stand-By
(*): Geluidsvermogen van 1 cooling water pump. In het model werden 2 pompen in werking beschouwd.
Het totale geluidsvermogenniveau van de bijkomende bronnen van het ROG project in de zone van
job 91 en job 94 kan ingeschat worden op afgerond 119 dB(A). De compressoren J94100, J94300 en
J94350 zijn verantwoordelijk voor 50% van het totale vermogen. De voorziene 3-ledige koeltoren
neemt eveneens een belangrijk deel van dit geluidsvermogenniveau voor zijn rekening (109.6 dB(A)).
Verder werd er de nodige reserve genomen voor de aanwezigheid van leidingen en kleppen (105
dB(A)). Voor de koeltoren werd in het model een hoogte aangenomen van 15m voor de ligging van de
ventilatoren. De hoogte van de opening voor het aanzuigen van koele lucht werd ingeschat op 3m.
Voor de leidingen en de kleppen werd de hoogte van het broncentrum geschat op 10m. Voor bronnen
met een totale hoogte van meer dan 2m werd het broncentrum op halve hoogte geplaatst. De overige
bronnen werden in het model geplaatst met een broncentrum op de opgegeven hoogte.
Met betrekking tot de nutsvoorzieningen (stoom / waterstof / aardgas) werd er door de opdrachtgever /
studiebureau geen verwacht geluidsvermogenniveau aangeleverd.
Er werden een groot aantal maatregelen in het project voorzien om het bijkomend
geluidsvermogenniveau in de mate van het mogelijke zo veel mogelijk te beperken met als uiteindelijk
doel een “stand still” principe te realiseren om aldus de geluidsimpact van de NC3 eenheid na het
ROG project niet te verhogen. Het gezamenlijk geluidsvermogenniveau van de meest relevante
bijkomende bronnen ligt, volgens de bekomen inlichtingen, inderdaad meer dan 10 dB(A) lager dan
het geluidsvermogenniveau van de NC3 eenheid. Dit werd mogelijk gemaakt door het implementeren
van heel wat geluidsreducerende maatregelen in het ROG project, bij voorbeeld:
Geluidsarme elektromotoren voor pompen en compressoren (en/of plaatsen in geluidsomkasting);
Akoestische isolatie voor emissierelevante leidingen en kleppen;
Plaatsen van geluidswerende opvangplaten boven het wateroppervlak van de koeltoren om het
impactgeluid van de waterval te reduceren.
7.4.2 Beschrijving van de toekomstige immissies
Op basis van de beschikbare gegevens met betrekking tot de geluidsemissies van de bijkomende
bronnen van het ROG project (zie paragraaf 7.4.1 ) werd het akoestisch overdrachtsmodel aangevuld
teneinde de specifieke impact van job 94 en de wijzigingen aan job 91 na het realiseren van het ROG
project te kunnen inschatten. De basis van dit model is het model dat gebruikt werd voor het
inschatten van de referentiesituatie aangevuld met de geluidsvermogenniveaus zoals deze bepaald
werden in Tabel 7.11.
Met dezelfde systematiek als voor de referentiesituatie werden er geluidsoverdrachtsberekeningen
uitgevoerd met behulp van het model “IMMI” volgens de norm ISO 9613-2. Bij de berekening werd
rekening gehouden met een benaderende ligging (ligging ingeschat op basis van pdf-plan) en hoogte
(hoogte zoals omschreven in paragraaf 7.4.1) van de bron, de afstand tussen bron en immissiepunt,
luchtabsorptie, eventuele schermeffecten en de invloed van de bodem. De berekeningen werden
uitgevoerd voor de meest kritische windrichting, t.t.z. de windrichting van iedere geluidsbron naar
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
209
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
ieder immissiepunt. Voor de luchtvochtigheid en de temperatuur werd respectievelijk 70% en 10°C
genomen. De berekeningen werden uitgevoerd voor de genormaliseerde 1/3 octaafbanden tussen
25Hz en 10kHz.
In eerste instantie werden de berekeningen uitgevoerd op 6 discrete referentiepunten (zie ook Figuur
7.5), zijnde:
De 4 meetpunten met referentie Mpt 11, Mpt 12, Mpt 13 en Mpt 14 waar er tevens
immissiemetingen werden uitgevoerd.
Twee bijkomende referentiepunten IP 11 en IP 12 op 200m van de perceelgrens ten westen van de
raffinaderij. Deze meetpunten zijn Vlarem evaluatiepunten die gelegen zijn in het natuurgebied.
Enerzijds werd er een berekening uitgevoerd om na te gaan wat de specifieke impact is van Job 94 en
de wijzigingen aan Job 91 na implementatie van het ROG project. Anderzijds werd er eveneens een
berekening uitgevoerd van de te verwachten geluidsimpact van de volledige site van TRA na
implementatie van het ROG project teneinde een reëel beeld te krijgen van de milieu impact. De
berekeningen werden samengevat in Tabel 7.12.
Tabel 7.12: specifiek geluid ROG project en TRA na implementatie ROG project.
Mpt11
Mpt12
Mpt13
Mpt14
IP 11
IP 12
Referentiepunten
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
Natuurgebied
dB(A)
58.6
67.4
57.3
63.8
63.9
59.9
35.1
44.0
39.2
36.4
41.3
39.3
58.6
67.3
57.4
63.9
63.7
60.0
+ 0.0
- 0.1
+ 0.1
+ 0.1
- 0.2
+ 0.1
Richtwaarde Vlarem II
--
--
45
55
45
45
Limietwaarde ROG
--
--
45
55
45
45
Berekend
specifiek
geluid
referentiesituatie 2013
Berekend Specifiek geluid Job 94 +
wijzigingen Job 91 (ROG-project)
Berekend Specifiek geluid TRA
na het realiseren van ROG
Toename van het specifiek geluid TRA
door ROG
WestGDU
dB(A)
De geluidsimpact van de nieuwe of gewijzigde installaties met betrekking tot het ROG project dienen
te worden geëvalueerd als een nieuwe inrichting van klasse 1. Aangezien de berekende
geluidsdrukniveaus van de referentiesituatie en de gemeten geluidsimmissies de richtwaarde volgens
Vlarem II met meer dan 5 dB(A) overschrijden, dient de gezamenlijke specifieke geluidsimpact van de
nieuwe of gewijzigde installaties met betrekking tot het ROG project beperkt te blijven tot deze
richtwaarden. Uit de berekeningen blijkt dat het specifiek geluid van deze nieuwe installaties
ruimschoots voldoet aan de gestelde richtwaarden.
De berekeningen tonen eveneens aan dat de verhoging van het specifiek geluid van de volledige
raffinaderij TRA na implementatie van het ROG project beperkt blijft tot 0.1 dB(A) op 3 van de 6
beschouwde referentiepunten. Er kan dus gesteld worden dat het ROG project een verwaarloosbare
impact heeft op het specifiek geluid van TRA in zijn geheel ter hoogte van de beschouwde
referentiepunten.
In een volgende stap werden, analoog als voor de referentiesituatie, eveneens geluidskaarten (raster
van 10m op 10m) uitgerekend over het volledige studiegebied met betrekking tot het specifiek geluid
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
210
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
van TRA in zijn geheel na implementatie van het ROG project en m.b.t de specifieke impact van het
ROG project zelf (Figuur 7.7 en Figuur 7.8).
7.4.3 Significantie van de milieueffecten
7.4.3.1.
Toepasselijk significantiekader
Ter beoordeling van de geluidsimpact zal het significatiekader met betrekking tot geluid worden
toegepast. Dit significantiekader werd voorgesteld in het Richtlijnenboek voor geluid en trillingen dat
werd opgesteld in opdracht van de Vlaamse Overheid – LNE – Afdeling Milieu- natuur- en
Energiebeleid – dienst Milieueffectrapportage (februari 2011). In Tabel 7.13 geven we enkel het
significantiekader dat van toepassing is op nieuwe inrichtingen aangezien dit van toepassing is voor
nieuwe en gewijzigde installaties ten gevolge van het ROG project.
Tabel 7.13: Significantiekader voor nieuwe inrichtingen
Invloed op omgeving
Eindscore na correctie voor nieuwe
inrichtingen
Lna-Lvoor*
Tussenscore
∆LAX,T
(effectscore)
Lsp≤GW
Lsp>GW
∆LAX,T>+6
-3
-1
-3
+3<∆LAX,T≤+6
-2
-1
-3
+1<∆LAX,T≤+3
-1
-1
-3
-1≤∆LAX,T≤+1
0
0
-1 / -2 **
-3≤∆LAX,T<-1
+1
+1
-
-6≤∆LAX,T<-3
+2
+2
-
∆LAX,T<-6
+3
+3
-
Waarbij de gebruikte symbolen en afkortingen de volgende betekenis hebben:
∆LAX,T = verschil in omgevingsgeluid vooraleer en nadat een project zal zijn uitgevoerd met X en
T te bepalen en te verantwoorden door de deskundige
o
Met T gelijk aan de tijdsduur
o
Met X gelijk aan ‘N’ als parameter van statistische analyse LAN,T, in Vlarem II wordt N
= 95 gebruikt als toetsing aan milieukwaliteitsnorm ofwel gelijk aan ‘eq’ voor het
equivalent geluidsdrukniveau LAeq,T van het omgevingsgeluid
GW = grenswaarde
RW = richtwaarde
Lsp = specifiek geluid
opmerking * : bij hervergunning dient Lvoor gebruikt te worden alsof het bestaande bedrijf
afwezig is
opmerking ** : de keuze -1 of -2 is afhankelijk van de grootte van de overschrijding van de GW,
al dan niet binnen het betrouwbaarheidsinterval van de berekende specifieke immissie
De uiteindelijke negatieve scores worden gekoppeld aan milderende maatregelen zoals omschreven
in Tabel 7.14.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
211
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 7.14: Koppeling significantie aan milderende maatregelen
Significantie
Omschrijving
Milderende maatregelen
0
verwaarloosbaar
Geen maatregelen nodig
-1
matig significant
negatief
Onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend, maar
indien de onderzoekssturende randvoorwaarden aangeven dat er
zich een probleem kan stellen dan dient de deskundige over te gaan
tot het voorstellen van milderende maatregelen. Bij het ontbreken
ervan dient dit gemotiveerd te worden.
-2
significant negatief
Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende
maatregelen, eventueel te koppelen aan de langere termijn. Bij het
ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden.
-3
zeer significant
negatief
Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende
maatregelen, te koppelen aan de korte termijn. Bij het ontbreken
ervan dient dit gemotiveerd te worden.
7.4.3.2.
Evaluatie van het project
Gezien de continue en stabiele geluidsemissie van de relevante bronnen van het ROG project is de
parameter LA95,1h het meest geschikt om de verandering van het omgevingsgeluid te evalueren. Met
andere woorden: voor de parameter ∆LAX,T van het significantiekader wordt in het kader van deze
MER het ∆LA95,1h in beschouwing genomen. De berekeningen tonen aan dat de geluidsimpact van het
ROG project geen verhoging zal geven in het gemiddeld LA95,1h van het omgevingsgeluid. Immers,
het specifiek geluid van TRA in zijn geheel, dat per definitie kleiner of gelijk aan het omgevingsgeluid
is, verandert theoretisch enkel met maximaal 0.2 dB(A) ter hoogte van de beschouwde
referentiepunten.
Omwille van het feit dat er geen geluidsimpact is van het ROG project op het specifiek geluid van TRA
in zijn geheel en bij gevolg het omgevingsgeluid is de tussenscore of effectscore gelijk aan “0” en dit
voor al de beschouwde Vlarempunten.
Voor 4 evaluatiepunten ligt tevens het specifiek geluid van de nieuwe en gewijzigde installaties
gekoppeld aan het ROG project lager dan de toepasselijke limietwaarde en is de eindscore dus
eveneens “0” hetgeen impliceert dat er voor deze punten geen bijkomende milderende maatregelen
nodig zijn.
Tabel 7.15: samenvatting van de toepassing van het significantiekader
Mpt11
Mpt12
Mpt13
Mpt14
IP 11
Referentiepunten
Berekend Specifiek geluid TRA
voor het realiseren van ROG
Berekend Specifiek geluid TRA
na het realiseren van ROG
Toename van het specifiek
van TRA door ROG project
Tussenscore op basis van ∆LA95,1h
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
geluid
Natuurgebied
dB(A)
IP 12
WestGDU
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
58.6
67.4
57.3
63.8
63.9
59.9
58.6
67.3
57.4
63.9
63.7
60.0
+ 0.0
- 0.1
+ 0.1
+ 0.1
- 0.2
+ 0.1
0
0
0
0
0
0
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
212
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
IP 11
Natuurgebied
dB(A)
IP 12
WestGDU
dB(A)
36.4
41.3
39.3
45
55
45
45
--
--
--
--
--
--
0
0
0
0
Mpt11
Mpt12
Mpt13
Mpt14
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
35.1
44.0
39.2
Limietwaarde Vlarem II
--
--
Overschrijding van de richtwaarde
--
Eindscore
--
Referentiepunten
Specifieke impact installaties ROG-project
7.5 Milderende maatregelen
Er werden een groot aantal maatregelen in het project voorzien om het bijkomend
geluidsvermogenniveau in de mate van het mogelijke zo veel mogelijk te beperken met als uiteindelijk
doel een “stand still” principe te realiseren om aldus de geluidsimpact van de NC3 eenheid en van
volledig TRA na het ROG project niet te verhogen. Het gezamenlijk geluidsvermogenniveau van de
meest relevante bijkomende bronnen ligt, volgens de bekomen inlichtingen, inderdaad meer dan 10
dB(A) lager dan het geluidsvermogenniveau van de NC3 eenheid. Dit beperkte vermogen werd
mogelijk gemaakt door het implementeren van heel wat geluidsreducerende maatregelen in het ROG
project, bij voorbeeld:
Geluidsarme elektromotoren voor pompen en compressoren (en/of plaatsen in geluidsomkasting);
Akoestische isolatie voor emissierelevante leidingen en kleppen;
Plaatsen van geluidswerende opvangplaten boven het wateroppervlak van de koeltoren om het
impactgeluid van de waterval te reduceren.
Het geschatte globale geluidsvermogenniveau van de bijkomende bronnen van het ROG project zou,
dankzij de hierboven omschreven maatregelen, beperkt kunnen worden tot afgerond 119 dB(A). Deze
vrij strikte eis zal zich derhalve vertalen in het opleggen van vrij strenge limietwaarden voor individuele
geluidsbronnen van het project.
7.6 Monitoring en evaluatie
Aangezien de detailengineering van het ROG project nog niet in een ver gevorderd stadium is, zijn er
nog heel wat onbekenden die een invloed kunnen hebben op het geschatte geluidsvermogenniveau van
de uitbreiding. Bovendien werden er in het kader van dit MER geen aannames gedaan met betrekking
tot geluidsvermogens van eventuele installaties m.b.t. nutsvoorzieningen.
In de loop van de verdere detailengineering van het project dient er derhalve op gepaste tijden een
terugkoppeling te zijn in hoeverre de veronderstellingen in dit MER nog steeds in lijn liggen met de
meest recente gegevens. Deze veronderstellingen hebben betrekking op het maximale totale
geluidsvermogenniveau van 119 dB(A) voor de nieuwe geluidsbronnen, het geschatte totale
geluidsvermogen van 105 dB(A) m.b.t. de leidingen en kleppen, de door de leveranciers vooropgestelde
geluidsreducties van de geluidsreducerende maatregelen en de uiteindelijke haalbaarheid hiervan, en de
ligging en aannames met betrekking tot de volledige geometrie van de toekomstige eenheden van het
ROG project.
Het zou bijgevolg wenselijk kunnen zijn een tussentijdse geluidsstudie te voorzien waarbij het
geluidsmodel in het kader van deze MER in een verder projectstadium wordt geactualiseerd met meer
concrete, gedetailleerde inputgegevens omtrent de geluidsvermogens, ligging en geometrie van de
relevante geluidsbronnen en vervolgens op basis van dit geactualiseerde model opnieuw een
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
213
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
berekening uit te voeren m.b.t. de verwachte specifieke impact op het omgevingsgeluid en op de totale
geluidsimpact van TRA na implementatie van het project.
Verder is het belangrijk om na de realisatie van het project de nodige geluidsmetingen te voorzien om
het immissierelevant geluidsvermogenniveau van het ROG project, meer bepaald Job 94 en de
nieuwe en/of gewijzigde installaties van Job 91, op te meten en te vergelijken met de aannames van
dit MER.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
214
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
7.7 Bijlagen
Figuur 7.1: Ligging van de referentiepunten
Figuur 7.2: Geluidskaart geheel TRA - referentiesituatie 2013
Figuur 7.3: Geluidskaart ROG- project
Figuur 7.4: Geluidskaart geheel TRA - na project ROG – geplande situatie
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
215
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 7.5: Ligging van de referentiepunten
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
216
Mer ROG project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Total Raffinaderij Antwerpen
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
217
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 7.6: Geluidskaart geheel TRA - referentiesituatie 2013
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
218
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 7.7: Geluidskaart ROG- project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
219
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 7.8: Geluidskaart geheel TRA - na project ROG – geplande situatie
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
220
Mer ROG project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Total Raffinaderij Antwerpen
januari ’14
Discipline Geluid & Trillingen
221
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
8. Discipline Bodem & Grondwater
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
222
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
8.1 Afbakening van het studiegebied
Wijzigingen in de bodemkwaliteit kunnen plaatsvinden in en rond het projectgebied. Het
studiegebied voor de discipline Bodem wordt afgebakend als de grenzen van de Raffinaderij.
8.2 Beschrijving van de referentiesituatie
Voor de beschrijving van de referentiesituatie zijn de figuren relevant.
8.2.1 Geohydrologie
Een gedetailleerde beschrijving van de geologie is gegeven in de volgende oriënterende
bodemonderzoeken:
•
•
Envico, 15 december 1999, “Oriënterend bodemonderzoek Fina Raffinaderij
Antwerpen”, 6901043;
Haskoning, 20 december 2004, “Tweede periodiek oriënterend bodemonderzoek
Scheldelaan 16 te Antwerpen”, 7405079.
Een samenvatting van de bodemopbouw is gegeven in de onderstaande Tabel 8.1.
Tabel 8.1: Samenvatting bodemopbouw
Diepte (m-mv) Lithostratigrafie
0-4à6
Opgespoten gronden
Geohydrologische
schematisatie
Freatische laag
4 à 6 - 8 à 11
Polderklei
1
8 à 11 - 18
ste
scheidende laag
ste
Samenstelling
zand met sliblagen/ Plaatselijk
persdijken
klei, leem en zand
Zanden van Zandvliet en Merksem 1 watervoerend
pakket
Zanden van Kruisschans
glauconietrijke fijne zanden met
schelpen
kleihoudende zanden
18 à 23 - 45
Zanden van Oorderen/ Luchtbal
Kattendijk Berchem
fijne glauconietrijke zanden
45 - 95
Klei van Boom
18 - 18 à 23
Hydrologische basis
compacte klei
Aan de hand van gemeten stijghoogten in het freatisch watervoerend pakket gedurende 18 uur
op 16 januari 1991, is geconcludeerd dat de freatische grondwaterstand varieert tussen 0,2 en
1,5 m-mv maar dat de grondwaterstand niet beïnvloed wordt door de getijdenbeweging van de
Schelde (Fugro, 1990).
Aan de hand van de uitgevoerde stijghoogtemetingen tussen 1997 en 1999 (Envico, 1999,
6901403) is afgeleid dat de grondwaterstroming in het freatisch watervoerend pakket
gekenmerkt is door verschillende lokale geohydrologische systemen in het freatisch pakket.
Deze geohydrologische systemen zijn gevormd door hydrologische elementen, zoals
persdijken (hydraulische barrières), kademuren (hydraulische barrières), drainagesystemen
van tankenparken (drainerende elementen), enz. De globale inpeiling op 11 oktober 1999 is
aangegeven op Figuur 8.1. Op het centrale deel van het terrein is geen éénduidige
grondwaterstromingsrichting in het freatisch watervoerend pakket bepaald. Aan de oostelijke
rand van het terrein, grenzend aan het Marshalldok, is een éénduidige
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
223
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
grondwaterstromingsrichting waargenomen in de richting van het Marshalldok. Aan de
westelijke rand van het bedrijfsterrein is een éénduidige grondwaterstromingsrichting
waargenomen in de richting van de Schelde. Er wordt opgemerkt dat een significante
gradiënt in de freatische grondwaterstijghoogten gemeten is en voornamelijk in de richting
van de Schelde ter hoogte van de deelgebieden 46, 47 en 38 en 62, 63. Ter plaatse van de
deelgebieden grenzend aan het Marshalldok is er een significant stijghoogteverschil (circa
70 cm) waargenomen tussen het niveau van het freatisch watervoerend pakket gemeten aan
de kademuur en het waterpeil in het Marshalldok en Hansadok, uitgezonderd ter plaatse van
deelgebied 84/85. Ter plaatse van deze deelgebieden bedraagt het verschil tussen
grondwaterstand en waterpeil in het dok slechts 10 cm.
Tabel 8.2: samenvatting hydrologie
Stratigrafie
Lithologie
Hydrogeologie
Diepte van basis van de laag Hydrologische
(m-mv)
Noord
Centraal
Zuid
parameters
Hydraulische
conductiviteit
(m/dag)
Opgespoten
zanden Zand met veen Freatische laag
(Antropogeen)
en kleilenzen
alluvium – polderklei
Klei/leem
ste
1
scheidende laag
ste
Kwartair zandcomplex Zand
1
Formatie van Lillo
laag
Formatie van Boom
Opmerking:
*
**
***
**** -
Klei
6
4
3
7
9
7
0,001
26
24
5,5
watervoerende 29
de
2 scheidende laag
***
4
**
****
*
80
Geohydrologische studie voor aanleg Liefkenshoektunnel
Envico, 1996, Bodemsaneringsproject Amoco-Fina te Antwerpen, nr. 66.00099
Envico, 1997, Haalbaarheidsstudie voor de recuperatie van drijflagen, Vorderingsnota Veldwerkfase I, nr. 66.00140
Fugro, 1990, 'Hydrologisch onderzoek Fina-Finaneste-Esso'
Walton 1988, 'Practical Aspects of Grondwater Modelling, Third Edition, Flow, Mass and Heat Transport and Subsidence Analytical
and Computer Models, National Water Well Association.
De grondwatertafel bevindt zich op gemiddeld 70 cm onder maaiveld. Dit kan lokaal sterk
verschillen al naargelang de drainage in het gebied. Er zijn verschillende opspuitdijken
aanwezig die lokaal de doorlatendheid wijzigen en die geohydrologische barrières vormen.
8.2.2 Infiltratiemogelijkheden
De Haven van Antwerpen heeft een studie laten uitvoeren door IMDC naar de toepassing
van het hemelwaterbesluit in het Antwerps havengebied op de rechteroever, in het bijzonder
de mogelijke rol van infiltratie in het tegengaan van de verzilting van het grondwater (K2205).
Het resultaat van deze studie zijn 3 deelrapporten:
1. Deelrapport Post 1- Actualiseren van de watertoetskaart (versie 3.0 06/01/2012)
2. Deelrapport Post 2 - Meerwaarde van infiltratie (ver. 3.0, 06/01/2012)
3. Deelrapport Post 3 - Meerwaarde van buffering (ver. 3.0 10/09/2010)
In voorliggend MER worden de voor de TRA relevante aspecten kort samengevat.
De rapporten inventariseren de infiltratiemogelijkheden en mogelijke knelpunten en kaderen dit
in de verplichting van de bedrijven om te voldoen aan de procedures van het
hemelwaterbesluit. De belangrijkste voorwaarden voor infiltratie zijn:
-
Een goed doorlatende grond
Een voldoende diepe grondwaterstand.
Voor de TRA geldt dat de gronden goed doorlatend zijn met een relatief ondiepe
grondwatertafel, volgens het rapport tussen 0,7 en 1,5 m-mv (deelrapport 1).
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
224
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Deelrapport 2 beschouwt de meerwaarde van infiltratie in het havengebied. Het
uitgangspunt van het hemelwaterbesluit is het bestrijden van wateroverlast. Het rapport
beschouwt niet de individuele percelen binnen het projectgebied maar eerder op grotere
schaal. Zo voldoen de dokken bv aan het hemelwaterbesluit met het principe van vertraagde
afvoer. Een belangrijke opmerking in het rapport betreft de infiltratie in verontreinigde zones. Er
wordt voorkeur gegeven aan infiltratie maar er zijn uitzonderingen waarbij infiltratie wordt
afgeraden:
-
Hoge grondwaterstand
Verontreinigde zones
Plaatsgebrek
Infiltratie in verontreinigde zones, of in de nabijheid ervan, kan verspreiding veroorzaken van
deze verontreiniging.
Citaat besluit rapport 2
Wel wordt voorgesteld om de aanvragers van stedenbouwkundige vergunningen
nadrukkelijk te wijzen op de mogelijke risico s voor verspreiding van
bodemverontreiniging door infiltratie, en de plicht om op basis daarvan een afwijking
te vragen volgens de procedure beschreven in §4. Omwille van de sterke
verontreinigingsgraad van sommige terreinen in het havengebied, betekent het
toestaan van dergelijke afwijkingen de facto een vermindering van infiltratie. De
studie wijst uit dat dergelijke vermindering niet leidt tot significante wijziging van de
heersende grondwaterstromingsprocessen en grondwaterkwaliteit.
Deelrapport 3
Dit deelrapport gaat meer in op de meerwaarde voor buffercapaciteit in de dokken en daardoor
minder relevant voor de discipline bodem en grondwater.
Figuur 8.3 illustreert de drainagetrap van het gebied. Aangezien het opgespoten gronden
betreft is er voor het projectgebied geen differentiatie.
8.2.3 Bodemtypologie
De bodemtypologie wordt afgeleid van de bodemserie, aangegeven op de bodemkaart. De
bodemserie wordt gekenmerkt door een textuurklasse, een drainageklasse en een
profielontwikkeling. Ter plaatse van het projectgebied is de bodem volledig verstoord (OB)
omwille van de industriële activiteiten. Het zijn opgespoten zanden die tijdens het aanleggen
van de dokken zijn gevormd. Hierdoor is het oorspronkelijke maaiveld ongeveer 4 meter
verhoogd. Figuur 8.1 en Figuur 8.2 in Bijlage 8.8 illustreren dit.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
225
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
8.2.4 Bodemgebruik
De bodem is volledig ingenomen voor industriële activiteiten. Figuur 8.4 illustreert dit.
8.2.5 Verontreinigingssituatie grond
Ter plaatse van de deelgebied 13 is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd.
Onderstaande paragrafen geven een samenvatting van de resultaten. De figuren grond en
grondwater uit deze onderzoeken zijn in Bijlage 8.8 ondergebracht. De geschatte volumes
geven een indicatie van de hoeveelheid verontreinigde grond aanwezig op de
respectievelijke terreinen. Tijdens bouwwerkzaamheden en grondverzet dient hiermee
rekening gehouden te worden, en is de noodzaak voor ontgraving en/of verwijdering ervan
functie van deze bouwwerkzaamheden. De bestemming van de ontgraven gronden zal
worden vastgelegd in technische verslagen.
Bij grondverzet dienen de geldende regels voor grondverzet te worden toegepast.
Deelgebied 13
Ter hoogte van deelgebied 13 is een verkennend bodemonderzoek in juli 2012.
Deelgebied 13 – zone piping
Grond
Tijdens een vorig bodemonderzoek in 2007 is door Haskoning een maximale concentratie
aan minerale olie (GC fractie C10-C40) aangetoond van 360 mg/kg ds op een diepte tussen
0,5 en 1,2 m-mv. Deze resultaten worden tijdens huidige veldwerkzaamheden bevestigd.
Tijdens een onderzoek in 2012 zijn in de grond maximale concentraties aan minerale olie
(GC fractie C10-C40) aangetoond van 4.300 mg/kg ds.
De maximaal aangetoonde
bodemsaneringsnorm.
concentratie
aan
minerale
olie
overschrijdt
de
Op basis van de zintuiglijke waarnemingen en de analyseresultaten kunnen we spreken van
ondiepe verontreinigingsvlekken langsheen het traject van de leidingen, tot op een diepte
van 1,2 m-mv.
Deelgebied 13 – zone T102 - T104
Grond
Tijdens een vorig bodemonderzoek in 2007 is door Haskoning een maximale concentratie
aan minerale olie (GC fractie C10-C40) aangetoond van 4.300 mg/kg ds op een diepte
tussen 0,0 en 0,3 m-mv. De aanwezigheid van een ondiepe grondverontreiniging werd
tijdens veldwerkzaamheden in 2012 deels bevestigd. Tijdens het onderzoek in 2012 zijn in
de grond maximale concentraties aan minerale olie (GC fractie C10-C40) aangetoond van
59.000 mg/kg ds. De maximaal aangetoonde concentratie aan minerale olie overschrijdt de
bodemsaneringsnorm.
Op basis van de zintuiglijke waarnemingen en de analyseresultaten is de
grondverontreiniging verticaal afgeperkt op 1,7 m-mv (cfr. boringen H8 en H9). Horizontaal
kan de verontreiniging afgeperkt worden in het noordoosten (cfr. boring H6).
Het is echter belangrijk om aan te geven dat er op basis van de onderzoeken geen uitspraak
gedaan kan worden over de situatie onder de tanks.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
226
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Deelgebied 13 – zone T113 - T116
Grond
Tijdens een vorig bodemonderzoek in 2007 is door Haskoning een maximale concentratie
aan minerale olie (GC, fractie C10-C40) aangetoond van 15.000 mg/kg ds op een diepte
tussen 0,1 en 0,5 m-mv. In een onderzoek in 2012 zijn in de grond maximale concentraties
aan minerale olie (GC, fractie C10-C40) aangetoond van 870 mg/kg ds.
Op basis van de zintuiglijke waarnemingen en de analyseresultaten is de
grondverontreiniging verticaal afgeperkt op circa 2 m-mv (cfr. boring H12). Horizontaal kan
de verontreiniging niet afgeperkt worden, ze bevindt zich over de hele zone. Het is tevens
belangrijk om aan te geven dat er op basis van de onderzoeken geen uitspraak gedaan kan
worden over de situatie onder de tanks.
Volume verontreinigde grond
Het totale volume verontreinigde grond in de onderzochte zones in deelgebied 13 wordt
geschat in de onderstaande Tabel 8.3. Voor de volumebepaling wordt getoetst aan 80% van
de bodemsaneringsnorm voor bestemmingstype V voor minerale olie (i.e. 1.200 mg/kg ds).
Tabel 8.3: Volumeraming grondverontreiniging met concentraties aan minerale olie > 80% BSN type V
Sublocatie
> 80% BSN type V
Omgeving tussen
350 m² x 1,5 m (gem. dikte
dijkwanden en tanks
verontreiniging) = ca. 525 m³
111 en 114
Deelgebied 13
Zone piping
Omgeving tussen
dijkwanden en tanks
0 m³
101 en 103
1.000 m² x 1,7 m (gem. dikte
Omgeving tank 102
verontreiniging) = ca. 1.700 m³
Deelgebied 13
Zone tanks 102-104
Onder tank 102
500 m² x 1,7 m (gem. dikte
(indicatief)
verontreiniging) = ca. 850 m³
Omgeving tanks 113 en
700 m² x 1 m (gem. dikte
116
verontreiniging) = ca. 700 m³
Deelgebied 13
Zone tanks 113-116
Onder tanks 113 en
250 m² x 1 m (gem. dikte
116 (indicatief)
verontreiniging) = ca. 250 m³
Totaal volume grondverontreiniging deelgebied 13
Ca. 4.025 m³ = ca. 6.482 ton
Deelgebied 13 – zone naast tankenpark
Grond
In huidig onderzoek zijn in de grond maximale concentraties aan minerale olie (GC fractie
C10-C40), vluchtige minerale olie (GC-vluchtig, fractie C6-C12) en BTEX aangetoond van
respectievelijk 1.300 mg/kg ds, 13 mg/kg ds en kleiner dan detectielimiet. De maximaal
aangetoonde concentratie aan minerale olie overschrijdt de richtwaarde. De
bodemsaneringsnorm wordt niet overschreden.
Op basis van de zintuiglijke waarnemingen en de analyseresultaten kunnen we spreken van
een ondiepe verontreinigingsvlek tussen 0,4 en 2,0 m-mv. Ter hoogte van boring H15
bevindt de verontreiniging zich net boven de kleilaag, op een diepte van ca. 3,5 mmv.
Het volume verontreinigde grond kon tijdens het onderzoek niet bepaald worden.
8.2.6 Verontreinigingssituatie grondwater
Deelgebied 13
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
227
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Deelgebied 13 – zone piping
Grondwater
In het grondwater zijn maximale concentraties aan minerale olie (GC-methode, fractie C10C40), BTEX en minerale olie vluchtig (GC-vluchtig, fractie C6-C12) kleiner dan detectielimiet
aangetoond.
De resultaten van de veldmetingen van de geleidbaarheid (EC) en de pH geven geen
afwijkende waarden aan.
Drijflaag
In geen enkele snijdende filter is puur product waargenomen. Op basis van de aangetoonde
concentraties bestaat er geen vermoeden van de aanwezigheid van een drijflaag.
Deelgebied 13 – zone T102 - T104
Grondwater
In het grondwater zijn maximale concentraties aan minerale olie (GC-methode, fractie C10C40), BTEX en minerale olie vluchtig (GC-vluchtig, fractie C6-C12) kleiner dan detectielimiet
aangetoond.
De resultaten van de veldmetingen van de geleidbaarheid (EC) en de pH geven geen
afwijkende waarden aan.
Drijflaag
In de snijdende filter 13p833 ter hoogte van tank 101-102 is in 2012 puur product
waargenomen met een dikte, gemeten in de peilbuis, van 0,5 cm. Er is geen puur product
waargenomen in de andere snijdende filter. De gemeten dikte in de peilbuis is groter dan de
reële dikte van de drijflaag. Dit is te wijten aan de accumulatie van product in de peilbuis ten
gevolge van de capillaire krachten in de bodem. Door dit fenomeen kan geen uitspraak
gedaan worden over de reële dikte van de drijflaag.
Deelgebied 13 – zone T113 - T116
Grondwater
In het grondwater zijn maximale concentraties aan minerale olie (GC-methode, fractie C10C40), BTEX en minerale olie vluchtig (GC-vluchtig, fractie C6-C12) van respectievelijk 1.200
µg/l, kleiner dan detectielimiet en kleiner dan detectielimiet aangetoond. Deze maximaal
aangetoonde concentratie aan minerale olie (GC-methode, fractie C10-C40) overschrijdt de
bodemsaneringsnorm.
De resultaten van de veldmetingen van de geleidbaarheid (EC) en de pH geven geen
afwijkende waarden aan.
Drijflaag
In geen enkele snijdende filter is puur product waargenomen. Op basis van de aangetoonde
concentraties bestaat er geen vermoeden van de aanwezigheid van een drijflaag.
Deelgebied 13 – zone naast tankenpark
Grondwater
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
228
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
In het grondwater zijn maximale concentraties aan minerale olie (GC-methode, fractie C10C40), minerale olie vluchtig (GC-vluchtig, fractie C6-C12) en BTEX van 660 µg/l, 150 µg/l en
kleiner dan detectielimiet aangetoond. De maximaal aangetoonde concentratie aan minerale
olie overschrijdt de bodemsaneringsnorm.
Op basis van de analyseresultaten kunnen we spreken van een verontreiniging met minerale
olie in het grondwater ter hoogte van peilbuis H21. Aangezien de verontreiniging zich niet
uitstrekt tot aan peilbuis H22, kan de verontreiniging eerder gelinkt worden aan de drijflaag
die opgemerkt werd in peilbuis 13p833 in mei 2012.
De resultaten van de veldmetingen van de geleidbaarheid (EC) en de pH geven geen
afwijkende waarden aan.
Drijflaag
In geen enkele snijdende filter is puur product waargenomen. Op basis van de aangetoonde
concentraties bestaat er geen vermoeden van de aanwezigheid van een drijflaag.
8.3 Effectbeschrijving en beoordeling
8.3.1 Constructiefase
Structuurwijziging
Structuurwijziging is een verandering in de structuur (stapeling van bodemdeeltjes) van de
bodem en kan zowel structuurverval als structuurverbetering omvatten.
Verdichting is het effect dat ontstaat door gebruik van machines (sporen van vrachtwagens,
bulldozers, kranen…) en belangrijke grondaanvullingen boven samendrukbare of
structuurgevoelige bodems. De gevoeligheid van de bodem voor verdichting is functie van
de textuur en de drainageklasse. Zandgronden zijn minder gevoelig dan leem- of
kleigronden. Droge gronden zijn stabieler dan natte gronden. Verharde oppervlakken zijn
niet gevoelig voor verdichting.
De functie van de bodem ter plaatse van de Raffinaderij is uitsluitend als fundering en
draagvalk voor de industriële installaties en noodzakelijke infrastructuur. Gezien de
bestemming van het terrein industriegebied is en gezien het hoofdzakelijk zandige karakter
van de bodem, wordt dit effect als neutraal beoordeeld.
Profielwijziging
Bij het uitgraven van grond en bij inbreng van vreemde materialen in de bodem wordt het
oorspronkelijke bodemprofiel verstoord. Profielverstoring kan enerzijds negatieve effecten
hebben door o.a. wijziging van de waterhuishouding en de lokale grondwaterstroming,
mogelijke afname van de microbiële activiteit en verlies van oorspronkelijke bodemfuncties.
Anderzijds kan profielwijziging ook positieve effecten hebben door verhoging van de
doorlatendheid en beluchting van de bodem en vergroting van de bewortelingsdiepte.
Verstoring van bodemprofielen wordt als een permanent effect aanzien omdat
bodemprofielontwikkeling een zeer lang proces is en bijgevolg als onomkeerbaar beschouwd
wordt.
Bodemprofielverstoring wordt als sterk negatief beschouwd in geval van verstoring van
nattere bodems (klei- en veengronden) met een goed ontwikkeld profiel en waar het
bodemgebruik nog natuurlijk is (niet antropogeen verstoord). Bovendien zijn
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
229
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
bodemprofielwijzigingen enkel relevant waar de bodem opnieuw gebruikt zal worden voor
het dragen van vegetatie (in de groenzones). Daar waar de bodem naderhand verhard of
bebouwd wordt, wordt profielwijziging niet als knelpunt beschouwd.
De locatie bevindt zich in een opgespoten gedeelte van de raffinaderij. In voorliggend geval
zal de oppervlakte voornamelijk verhard worden en bebouwd. De bodem zal nadien verhard
of verbouwd worden.
Gezien het bodemprofiel niet als uitzonderlijk te bestempelen is en gezien de toplaag
volledig bestaat uit opgespoten zanden, wordt profielwijziging als neutraal beoordeeld.
Wijziging bodemgebruik en bodemgeschiktheid
Het bodemgebruik en de bodemgeschiktheid worden niet gewijzigd als gevolg van de
geplande constructie. Het terrein bevindt zich binnen de grenzen van de Total Raffinaderij
met bestemming industrie. Het betreft een aanvulling en verbetering van de industriële
activiteiten.
De effecten worden daarom als neutraal beoordeeld.
Wijziging bodemstabiliteit
Wijzigingen in bodemstabiliteit zijn relevant in gronden die gevoelig zijn voor inklinking en
bodemzettingen. Inklinking is het gevolg van ontwatering van natte samendrukbare lagen
(klei/veen). Bodemzetting wordt veroorzaakt door externe belasting waarbij voornamelijk
zware gronden (klei) en veenhoudende gronden worden samengedrukt, of door een daling
van de grondwaterdruk zoals bij een bemaling.
In het projectgebied komen voornamelijk opgespoten zandgronden voor die niet gevoelig zijn
voor zettingen of inklinking.
De impact van de bemaling op de bodemstabiliteit en mogelijke gevolgen voor gebouwen in
de omgeving wordt gering geschat aangezien er nauwelijks inklinking wordt verwacht
omwille van de opgespoten zanden en de geringe grondwaterstandsverlaging die nodig zal
zijn. Verder is de infrastructuur vaak op palen gefundeerd.
Het effect van wijzigingen in bodemstabiliteit wordt als verwaarloosbaar beoordeeld.
Grondverzet
Voor het bouwrijp maken van het terrein zal grond zowel ontgraven als aangevoerd worden:
Voor het bouwrijp maken en de aanleg van de funderingsplaat dient de aanwezige toplaag
met een dikte van ongeveer 1 m afgegraven te worden. Het te ontgraven volume grond is
geschat in volgende tabel.
Tabel 8.4: Volume raming graafwerkzaamheden en grondverzet
Deelgebied
Installatie
Oppervlakte
werken
13
ROG
11160 m²
civiele
Volume raming (m3)
11160 m³
Grondverzet voor bouwrijp maken van het terrein
Aangezien het grondverzet groter is dan 250 m³ dient dit te gebeuren conform de vigerende
wetgeving. Om de verspreiding van bodemverontreiniging te beheersen, heeft de Vlaamse
Regering een regelgeving opgesteld met betrekking tot het gebruik van uitgegraven bodem.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
230
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Deze regelgeving wordt beschreven in Hoofdstuk XIII van het VLAREBO (het Vlaams
Reglement betreffende de Bodemsanering).
De resultaten van de uitgevoerde bodemonderzoeken ter plaatse tonen aan dat er
verontreiniging aanwezig is. Deels zal de uitgegraven grond niet voldoen aan de normen
voor hergebruik binnen de kadastrale werkzone. De gronden zullen onder milieukundige
begeleiding worden uitgegraven en afzonderlijk gestockeerd worden volgens hun kwaliteit.
De gronden die niet voldoen voor hergebruik binnen de kadastrale zone, zullen worden
afgevoerd voor externe verwerking.
Er zal maximaal gestreefd worden om alle verplaatsingen van uitgegraven herbruikbare
grond op het terrein of binnen de raffinaderij zelf te laten gebeuren, zonder afvoer van grond.
Zo zal de uitgegraven grond vermoedelijk op onbebouwde stukken groenzone kunnen
worden hergebruikt, of ten minste op andere locaties binnen de TRA (bufferwanden, andere
groenzones…).
Aangezien het grondverzet volgens de code van goede praktijk zal plaatsvinden wordt de
effect als verwaarloosbaar beoordeeld.
Erosie
Het bouwrijp maken van het terrein kan leiden tot erosie ter hoogte van het projectgebied.
Tijdens de constructiefase zal bovendien gewerkt worden met bouwputten en mogelijk
sleuven. Ter hoogte van deze putten en sleuven is de bodem gevoelig voor afkalven van de
putwanden zoals bij hevige regenval.
Gezien een groot gedeelte van het terrein finaal verhard zal worden, gezien het gebruik van
sleuven en bouwputten slechts tijdelijk is en gezien zandige bodems minder gevoelig zijn
voor erosie, wordt het effect als verwaarloosbaar beoordeeld.
Aantasting bodemhygiëne en wijziging grondwaterkwaliteit
Bemaling van grondwater
In functie van de funderingswerken zal er een bemaling van grondwater moeten
plaatsvinden aangezien het grondwater op gering diepte aanwezig is. In het noordoosten
van deelgebied 13 is een grondwater verontreiniging aangetoond en die binnen de
invloedsfeer van de bemaling valt. Het aantrekken van verontreinigd grondwater dient zo
maximaal mogelijk te moeten beperkt worden om te vermijden dat de
grondwaterverontreiniging zich verplaatst en dus toeneemt.
Dit effect wordt als significant negatief beoordeeld en milderende maatregelen dringen zicht
dus op.
Calamiteiten
Tijdens de constructiefase kan accidentele bodemverontreiniging optreden ten gevolge van
onder meer olie- en brandstoflekken bij het inzetten van materiaal en machines.
Verontreinigende stoffen die op of in de bodem terechtkomen, kunnen onder invloed van
insijpelend regenwater uitspoelen en naar het grondwater migreren. Rekening houdend met
het feit dat een dergelijke bodem- en/of grondwaterverontreiniging volgens de bepalingen
van het Bodemdecreet als nieuw te beschouwen is, dient de aannemer bij het optreden van
calamiteiten onmiddellijk in te grijpen en de nodige maatregelen te treffen om bodem- en
grondwaterverontreiniging uit te sluiten.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
231
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Indien het grondverzet conform de vigerende wetgeving gebeurt (zie eerder), is er geen
gevaar dat dit tot bodemverontreiniging zal leiden.
De impact van eventuele calamiteiten wordt als eerder beperkt en lokaal beschouwd, en
wordt bijgevolg als gering negatief tot verwaarloosbaar beoordeeld.
Wijziging van de grondwaterhuishouding
Gezien de diepte van de grondwatertafel zal tijdens de constructiefase op verscheidene
locaties een bemaling uitgevoerd worden. De grondwatertafel dient verlaagd te worden tot
op een halve meter onder de ontgravingsdiepte. De hoeveelheid af te voeren
bemalingswater wordt geschat op 110 m³/dag.
Hierbij is rekening gehouden met een freatische laag van 5 m opgespoten zand bovenop de
polderklei. Een eenvoudig model toont aan dat er per bemalingsput circa 10 m³ per dag zal
worden gepompt in de stationaire situatie. Bij opstart zal dit vermoedelijk meer zijn.
Voor de bepaling van de invloedstraal van de bemaling wordt gewerkt met volgende
aannames:
•
•
•
Noodzakelijke verlaging diepte ontgravingen bedraagt 50 cm onder het
oorspronkelijk grondwater peil.
Er wordt aangenomen dat de bemaling enkel ter hoogte van de freatische laag zal
plaatsvinden (tot een maximale diepte van ongeveer 1,5 m-mv);
De hydraulische doorlatendheid van de freatische laag bedraagt 3 m/d;
De invloedsstraal van de bemaling is beperkt tot <200 m vanaf het centrum van de
projectzone. Binnen deze invloedsstraal bevindt zich een verontreiniging in het grondwater
met minerale olie (deelgebied 14).
Dit betekent dat mogelijk de aanwezige grondwaterverontreiniging kan worden
aangetrokken. TRA zal de best beschikbare technieken inzetten om mogelijke verplaatsing
of verdere verspreiding van deze verontreiniging door de geplande bemalingen te
voorkomen. Als extra controle dient de kwaliteit van het bemalingswater op regelmatige
tijdstippen gecontroleerd te worden. Indien het bemalingswater verontreinigd zou blijken te
zijn, dienen de getroffen maatregelen onmiddellijk herzien en waar mogelijk aangepast te
worden.
Het bemalingswater wordt finaal (al dan niet na zuivering) geloosd op de interne
bedrijfsriolering dat het water afvoert naar de interne zuiveringsinstallatie voorzien op
oliehoudende afvalwaters.
Gezien de kans op het aantrekken van vastgestelde nabijgelegen grondwater
verontreiniging, worden de effecten van de bemaling als significant negatief beoordeeld.
Uitvoering van het project wordt als aanvaardbaar beschouwd mits toepassing van
milderende maatregelen die tot doel hebben de invloedstraal van de bemalingen maximaal
te reduceren en daarmee ook de kans op verplaatsing en verspreiding van de aanwezige
verontreiniging zo klein mogelijk te houden. Mogelijke milderende maatregelen worden
beschreven in paragraaf 8.6.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
232
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
8.3.2 Exploitatiefase
Wijziging grondwaterkwantiteit en wijziging bodemvochtregime
Een gedeelte van het terrein zal tijdens de exploitatiefase verhard zijn met beton en/of asfalt,
terwijl andere delen van het terrein verhard zullen worden met gravel. De beton- en
asfaltverhardingen zullen een verminderde infiltratie van hemelwater naar het grondwater tot
gevolg hebben. In dit kader kan verwezen worden naar de verschillende deelrapporten
uitgevoerd in opdracht van de Haven Van Antwerpen waarin onderzoek is uitgevoerd naar
de toepassing van het hemelwaterbesluit in het Antwerps havengebied, in het bijzonder de
mogelijke rol van infiltratie in het tegengaan van verzilting van grondwater.
De voorwaarden voor infiltratie namelijk een 1) goede doorlatendheid, 2) diepe
grondwaterstand, 3) afwezigheid van verontreiniging en 4) voldoende worden onvoldoende
ingevuld op de raffinaderij om infiltratie toe te laten. Met name de hoge grondwaterstand, het
plaatsgebrek en de (potentiële) aanwezigheid van verontreiniging zijn argumenten die
ongunstig zijn voor infiltratie. Er is op de raffinaderij geen behoefte aan meer grondwater,
meer in tegendeel het grondwater dient voldoende gedraineerd te worden opdat een goede
operationele werking mogelijk blijft.
In vergelijking met de omliggende deelterreinen nemen de nieuwe installaties een geringe
oppervlakte in, waardoor de infiltratie niet significant zal wijzigen binnen de raffinaderij.
Lokaal kunnen er kleine verschillen ontstaan maar die zijn niet relevant in het hydrologisch
systeem ter plaatse van de raffinaderij. Hierdoor wordt dit effect als verwaarloosbaar
ingeschat.
Aantasting bodemhygiëne en wijziging grondwaterkwaliteit
Tijdens de exploitatiefase kan de kwaliteit van bodem en grondwater beïnvloed worden door
de verspreiding of verplaatsing van bodemvreemde, milieugevaarlijke stoffen. Bodem- en/of
grondwaterverontreiniging kan ontstaan ten gevolge van incidenten of lekken tijdens het
productieproces. In het geval nieuwe verontreiniging zou optreden, bv. Ten gevolge van een
schadegeval, is sanering noodzakelijk van zodra de 80 % bodemsaneringsnormen
overschreden worden, ook al houdt de verontreiniging geen risico in voor de mens of het
milieu.
De opslag van chemicaliën, nodig voor het bedrijven van de ROG-eenheid en de
ondersteunende eenheden, is beperkt. Grotere hoeveelheden zullen in ingekuipte
opslagtanks, conform de bepalingen van Vlarem, Titel II worden opgeslagen. Kleinere
hoeveelheden zullen in vaten of IBC’s, geplaatst op lekbakken, worden opgeslagen.
De impact is daarom neutraal.
8.4 Nulalternatief
Het nulalternatief is gelijk aan de referentiesituatie.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
233
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
8.5 Uitvoeringsalternatief
Aangezien er in dit stadium een aantal opties mogelijk zijn voor de locatie van verschillende
eenheden zijn er verschillende uitvoeringsalternatieven mogelijk. Er is echter geen
noemenswaardig verschil tussen de verschillende opties met betrekking tot bodem.
8.6 Milderende maatregelen
Constructiefase
Het grondverzet dient te gebeuren conform de vigerende wetgeving (Hoofdstuk XIII van het
VLAREBO). Er dient gestreefd te worden naar zo min mogelijk afvoer van grond maar wel
naar hergebruik van grond binnen het industriegebied ‘TRA’. Bovendien dient men te streven
naar een maximaal gebruik van aanvoergrond van secundaire oorsprong, zoals grond
afkomstig van grote bouwprojecten uit de omgeving.
Bij de tussentijdse opslag van verontreinigde partijen grond moeten alle nodige
voorzorgsmaatregelen genomen worden om volgende bijkomende risico’s te vermijden:
•
•
•
•
het vermengen van de gestockeerde bodem met de onderliggende bodem;
het verontreinigen van de onderliggende bodem bij afwezigheid van een verharding
of een afdekfolie;
het afspoelen en opwaaien van bodemdeeltjes;
het rechtstreeks contact met gestapelde uitgegraven bodem.
Door de contractor dient een procedure te worden voorzien die de benodigde acties omvat in
het geval tijdens de constructiewerken een calamiteit optreedt of indien verontreiniging
aangetroffen wordt, om verspreiding van of blootstelling aan deze verontreiniging te
vermijden of op zijn minst te beperken.
Tijdens bemalingswerken dienen de best beschikbare technieken ingezet te worden om de
invloedstraal te beperken. Mogelijke maatregelen zijn:
•
•
•
De invloedstraal van de verontreiniging beperken door de duur van de bemalingen
te minimaliseren en de verscheidene bemalingsfases op elkaar af te stemmen
(optimalisatie van de bemalingsstrategie);
Een andere optie om te verhinderen dat de verontreiniging wordt aangetrokken, is
het plaatsen van een isolerend scherm. Dit kan een hydraulische barrière
(bijvoorbeeld door tegenpompen) zijn of een fysische al naargelang de praktische
haalbaarheid ervan.
De bewaking van de verontreinigde zones is eveneens belangrijk. Door het
plaatsen van monitoringspeilbuizen tussen de verontreinigde zone en de bemaling
kan het grondwaterpeil en de kwaliteit periodiek worden opgevolgd. De peilbuizen
bevinden zich in de onmiddellijke nabijheid van de verontreinigde zone. In het
geval er een migratie van de verontreiniging wordt vastgesteld kan men overgaan
tot actieve maatregelen. Deze actieve maatregel kan bestaan uit het actief
tegenpompen van grondwater in de verontreinigde zone. Met als gevolg dat er een
zuivering zal moeten worden voorzien.
De technische toepasbaarheid van de verscheidene mogelijke maatregelen en eventuele
andere maatregelen ter beperking van de invloedstraal van de bemaling dient onderzocht te
worden bij de voorbereiding van de graafwerken.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
234
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Exploitatiefase
TRA dient met betrekking tot alle bedrijfsactiviteiten te voldoen aan de Vlarem II normen.
Conform het Bodemdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten dient periodiek een oriënterend
bodemonderzoek uitgevoerd te worden (om de tien jaar). Aan de hand van deze
onderzoeken zal potentiële bodemverontreiniging verder opgevolgd worden.
Accidentele verontreiniging tijdens werkzaamheden kan vermeden of beperkt worden door
het opstellen en opvolgen van werkprocedures die periodiek op hun efficiëntie dienen
gecontroleerd te worden. Indien er zich een accidentele verontreiniging zou voordoen,
dienen volgens de bepalingen van het decreet maatregelen getroffen te worden om de
ontstane verontreiniging te verwijderen of om te voorkomen dat de verontreiniging zich zou
verspreiden. Nieuwe verontreinigingen dienen bij overschrijding van de 80 % waarde van de
bodemsaneringsnorm gesaneerd te worden tot aan de richtwaarde.
Er dienen richtlijnen opgesteld te worden ter opvolging van de reglementaire opslag, het
vaststellen van visuele verontreiniging en de acties die moeten ondernomen worden bij
calamiteiten.
8.7 Algemene besluiten
Tabel 8.5 geeft een overzicht van de evaluatie van de verscheidene potentiële milieueffecten ten gevolge van de bouw en exploitatie van de ROG eenheid met betrekking tot de
discipline bodem en grondwater.
Voor de discipline bodem- en grondwater kan besloten worden dat het project aanvaardbaar
is indien verdere verspreiding van de aanwezige verontreiniging met de best beschikbare
technieken wordt tegengegaan, door het beperken van de invloedstraal van de voorziene
bemalingen.
Tabel 8.5: Overzicht van de geëvalueerde effecten
Fase
Wijziging
Ingreep
Constructie
Structuur
Verdichting door machines
Profiel
Ontgraving
Bodemgebruik en geschiktheid
Bouw nieuwe eenheid
Stabiliteit
Grondwaterverlaging
Grondverzet
Ontgraving i.f.v. fundering
Erosie
Ontgraving
Bodemhygiëne
en Calamiteit en bemaling
grondwaterkwaliteit
Grondwaterhuishouding
Bemaling (tijdelijk)
Exploitatie
Grondwater
kwantiteit
en Verharde oppervlakte
wijziging bodemvochtregime
Bodemhygiëne
calamiteiten
Effect
Neutraal
Neutraal
Neutraal
Neutraal
Gering negatief
Neutraal
Significant
negatief
(bemaling)
Significant negatief
Neutraal
Gering negatief
8.8 Bijlagen
Figuur 8.1: Bodemserie
Figuur 8.2: Bodemprofiel
Figuur 8.3: Drainage
Figuur 8.4: BWK gebruik
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13.0028
januari ’14
Discipline Bodem en Grondwater
235
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
9
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Discipline mens
januari ’14
Discipline Mens
236
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
9.1 Methodologie
Voor de referentiesituatie in dit MER wordt de situatie beschouwd na de uitbreiding met het OPTARAproject waarvoor recent een goedgekeurd MER werd bekomen. (zie Besluit Dienst mer PRMER-0634GK dd.26/02/2013). Voor de milieu- effectbepaling voor de referentiesituatie zal bijgevolg een beroep
worden gedaan op de resultaten van dit goedgekeurd MER.
In de Discipline Mens worden vooreerst mogelijke gezondheidsaspecten voor de omwonenden als
gevolg van TRA (en het ROG- project) bestudeerd. Hierbij wordt tevens aandacht besteed aan de
directe en indirecte aspecten van de menselijke milieubeleving.
Fundamenteel omvat een gezondheidsrisicoanalyse volgende vijf stappen:
•
Identificatie van de relevante wijzigingen in het milieu
In dit gedeelte wordt een overzicht gegeven van de relevante wijzigingen. Met de gegevens uit de
andere disciplines zal worden nagegaan via welke weg agentia zich door de omgeving bewegen
(lucht, bodem, water) en in welke hoeveelheid ze in de verschillende milieucompartimenten
voorkomen. Dit is belangrijk om verspreiding en omvang van de verontreiniging te bepalen.
•
Beschrijving van het studiegebied (fysisch, geografisch, historisch, ...) en van de populaties
In het MER zal het ruimtegebruik in de omgeving van TRA worden opgelijst met vermelding van
afstand en windrichting tov de site. Ook locaties met gevoelige populaties (kinderdagverblijven,
kleuter-, lagere en middelbare scholen, speeltuinen en speelterreinen, ziekenhuizen, instellingen
voor mindervaliden, bejaardentehuizen, …) zullen opgenomen worden.
Identificatie en kwantificering van de blootstelling en van de belasting
In het MER zal op basis van de Disciplines Lucht, Water, Bodem en Grondwater en Geluid, de
blootstelling van de omwonende bevolking aan chemische en fysische agentia worden
gekwantificeerd.
Identificatie van de relevante gezondheidseffecten in de bestudeerde populatie
Aan de hand van de blootstelling en/of belasting worden de effecten voorspeld van de
verschillende
agentia
op
de
gezondheid
van
de
blootgestelde
populatie
(gezondheidsrisicoanalyse).
Bespreking van de te verwachten gevolgen voor de gezondheid van de populatie in kwestie en
voorstelling van milderende maatregelen.
Aan de hand van de vorige 4 punten worden te verwachten gevolgen voor de gezondheid van de
populatie in kwestie bestudeerd. Indien uit de analyse blijkt dat de gezondheidseffecten
onaanvaardbaar zijn, zullen milderende maatregelen voorgesteld worden.
Om de te verwachten bijdrage aan chemische agentia te beoordelen zal volgend significantiekader
gebruikt worden:
Verwaarloosbare bijdrage
x < 1% van de WGO- grenswaarde, RFC- of MTR-grenswaarde
Beperkte bijdrage
1 ≤ x < 5% van de WGO- grenswaarde, RFC of MTR-grenswaarde
Relevante bijdrage
5 ≤ x < 10% van de WGO- grenswaarde, RFC of MTR-grenswaarde
Belangrijke bijdrage
x ≥ 10% van de WGO- grenswaarde, RFC of MTR-grenswaarde
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
237
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Deze stappen zullen in detail behandeld worden in onderstaande paragrafen.
Mogelijke effecten op de mens zijn vaak het gevolg van effecten die voor andere disciplines (vooral
lucht, water, bodem en grondwater, geluid en trillingen) worden vastgesteld. Deze Discipline ‘mens’
gebruikt de andere disciplines bijgevolg meermaals als basis om effecten als relevant of niet-relevant
in te schatten.
Naast de gezondheidsaspecten wordt in dit hoofdstuk
verkeersafwikkeling in de nabije omgeving van de site.
ook aandacht
besteed aan de
De mobiliteit in de omgeving en de verkeersimpact van de site zullen onder deze paragraaf besproken
worden. Daartoe zullen volgende zaken bestudeerd worden:
•
Inschatting van het aantal transporten. Het aantal transporten van aangevoerde en afgevoerde
producten en dit zowel voor het wegverkeer als voor de scheepvaart
•
Inschatting van het aantal transporten als gevolg van het woon-werkverkeer van werknemers en
contractors op basis van het personeelsbestand
•
Een evaluatie van de verkeersafwikkeling in de nabije omgeving, rekening houdend met cumulatieve
effecten.
In het kader van dit MER zal gebruik gemaakt worden van de resultaten van de mobiliteitsstudie die
uitgevoerd werd door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen.
•
Een beoordeling van de impact op het weg- en scheepvaartverkeer als gevolg van de door TRA
gegenereerde transporten. Hiertoe zal beoordeeld worden of de theoretische capaciteit van de
transportwegen in de omgeving voldoende is om de transportstromen, gegenereerd door TRA, op te
vangen. Het genereerde transportverkeer zal als verwaarloosbaar, beperkt of relevant getypeerd
worden volgens onderstaand significantiekader.
Verwaarloosbare bijdrage
Beperkte bijdrage
Relevante bijdrage
Belangrijke bijdrage
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
x < 1% van de capaciteit van de beschouwde weg
1 ≤ x < 5% van de capaciteit van de beschouwde weg
5 ≤ x < 10% van de capaciteit van de beschouwde weg
x ≥ 10% van de capaciteit van de beschouwde weg
januari ’14
Discipline Mens
238
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
9.2 GezondheidsriSIcoanalysE
9.2.1 Identificatie van de relevante wijzigingen in het milieu
Nav het ROG- project zijn er volgende relevante wijzigingen in het milieu buiten de site:
Compartiment lucht
Geen relevante wijzigingen aan de immissieconcentraties/ deposities nav de uitbreiding
zie hoofdstuk 5
Compartiment water
Bijdrage tot de verontreiniging van het oppervlaktewater en de onderwaterbodem van de Schelde zie hoofdstuk 6
Compartiment geluid en trillingen
Bijdrage tot het geluidsklimaat in de omgeving
zie hoofdstuk 7
Compartiment bodem en grondwater
Verontreiniging van bodem en grondwater in de omgeving als gevolg van een calamiteit of depositie
van atmosferische polluenten
zie hoofdstuk 8
9.2.2 Beschrijving van het studiegebied en van de populaties
9.2.2.1 Afbakening van het studiegebied
Het studiegebied mens wordt bepaald als het grootste van de studiegebieden van de andere
Disciplines (Lucht, Water, Bodem en Grondwater, Geluid, …). Het betreft in dit geval het studiegebied
voor lucht. Dit gebied strekt zich uit over een gebied van 8 km rond TRA. Het studiegebied en de
situering van de woongebieden worden voorgesteld in Figuur 9.1.
Het studiegebied omvat de menselijke populaties die enige invloed kunnen ondervinden van de
exploitatie van de site op korte of lange termijn en in die mate dat er sprake kan zijn van blootstelling.
Dit betreft volgende menselijke aanwezigheid:
•
Omwonenden
•
•
Weggebruikers omgeving en werknemers van buurbedrijven
Overige personen die kunnen geconfronteerd worden met de milieugevolgen van de
exploitatie (bv. toeristen, …)
Er kan gesteld worden dat de invloed van TRA op de gezondheid van de mensen in de onmiddellijke
omgeving van het bedrijf groter zal zijn dan de invloed op de gezondheid van mensen die verder van
het bedrijf wonen/werken/aanwezig zijn. In de analyse zullen bijgevolg in eerste instantie de
gezondheidseffecten op de mensen die in de onmiddellijke omgeving van het bedrijf wonen,
bestudeerd worden.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
239
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
9.2.2.2 Beschrijving van het ruimtegebruik in het studiegebied
9.2.2.2.1 Woongebieden
De raffinaderij is gelegen op de rechteroever van de Schelde ter hoogte van het Marshalldok in het
havengebied van Antwerpen Noord op ongeveer 8 km ten noordwesten van het stadsgedeelte van
Antwerpen. De site is gelegen in industriegebied.
De dichtstbijzijnde bewoning bevindt zich op ca. 2,4 km ten westen van de bedrijfsgrens. Binnen het
studiegebied zijn volgende woongebieden gelegen:
Tabel 9.1 :Overzicht van de gemeenten binnen het studiegebied mens en hun situering tov TRA
woonkern
richting
1
Stabroek
NO
2
Kapellen
NO
3
Hoevenen
NO
4
Melsele
ZW
6
Beveren
ZW
7
Zwijndrecht
Z
8
Burcht
ZO
9
Kallo
W
10
Doel
NW
11
Lillo
NW
12
Antwerpen stad
ZO
13
Luchtbal
O
14
Ekeren
O
Afstand (km)
6,5
7,9
6,5
4,3
6,2
4,2
5,7
2,4
5,8
4,2
6,3
6
5,8
De bevolkingsopbouw van deze gemeenten is weergegeven in onderstaande tabel.
Tabel 9.2: Bevolkingsopbouw in de woonkernen in de omgeving van het studiegebied op 1/09/2012 (Bron: Algemene Directie
Statistiek en Economische Informatie - inlichtingen en documentatie)
Aantal vrouwen in
Aantal kinderen Aantal kinderen Aantal mensen Aantal mensen
reproductieve leeftijd
< 5 jaar
5-14 jaar
15-65 jaar
> 65 jaar
15-44 jaar
Stabroek
569,00
1074,00
6455,00
1312,00
1907,00
Kapellen
852,00
1931,00
12052,00
3403,00
3325,00
Hoevenen
463,00
887,00
6004,00
1041,00
1674,00
Melsele
531,00
1244,00
6923,00
1508,00
1978,00
Beveren
952,00
1972,00
13205,00
3718,00
3726,00
Zwijndrecht
561,00
1061,00
7574,00
1998,00
2141,00
Burcht
413,00
690,00
4913,00
1254,00
1366,00
Kallo
129,00
262,00
1296,00
250,00
399,00
Doel
8,00
34,00
238,00
49,00
49,00
Lillo
0,00
0,00
22,00
8,00
6,00
Antwerpen stad
32710,00
50646,00
307698,00
86882,00
94915,00
Luchtbal
606,00
746,00
3164,00
1228,00
1067,00
Ekeren
1226,00
2606,00
14559,00
4018,00
4286,00
9.2.2.2.2 Kwetsbare populaties
Eveneens relevant is de eventuele aanwezigheid, binnen de woonkernen, van kwetsbare of gevoelige,
menselijke populaties in de gemeenten. Het gaat hier ofwel om personen met verminderde of slechte
gezondheidstoestand (in ziekenhuizen of hospitalen), om oudere personen (bejaarden in rusthuizen)
ofwel jonge personen (scholen).
Binnen de nabijgelegen woongebieden kunnen volgende gevoelige populaties geïdentificeerd worden:
Stabroek
Hoevenen
Zandvliet
2 scholen / 1 rusthuis;
3 scholen / 2 rusthuizen;
2 scholen;
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
240
Mer ROG project
Kallo:
Total Raffinaderij Antwerpen
1 school/ 1 rusthuis;
9.2.2.2.3 Weggebruikers en overige populaties
Naast de omwonenden kunnen weggebruikers in de omgeving, werknemers van buurbedrijven (TOA,
Esso, …) en van TRA en overige personen (bv recreatief gebruik van de omgeving via fiets- en
wandelroutes) geconfronteerd worden met de milieugevolgen tgv de exploitatie van de raffinaderij.
Een opsomming maken van alle omliggende bedrijven en hun tewerkstelling zou weinig zinvol zijn. De
totale tewerkstelling in de bedrijven in de haven van Antwerpen bedraagt ca 64000 mensen. 21 De
publieke sector is het sterkst vertegenwoordigd door Antwerp Port Authority. Hier werken ca 1650
mensen.
Momenteel werken bij TRA ca 1100 personeelsleden. Daarenboven zijn nog talrijke contractors
aanwezig, namelijk niet-personeelsleden met voltijdse opdrachten op de terreinen van de raffinaderij.
Gemiddeld gaat het hier om ca. 865 personen per dag. Er wordt zowel overdag als ‘s nachts gewerkt en
in beide periodes is er een ploegensysteem.
21
bron: www.portofantwerp.be
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
241
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 9.1: Situering van de relevante woongebieden voor de discipline mens tov de raffinaderij
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Mens
242
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
9.2.3 Identificatie
en
lichaamsbelasting
kwantificatie
en
relevante
van
de
blootstelling,
gezondheidseffecten
voor
de
bestudeerde populatie in de huidige en toekomstige situatie
In het kader van dit MER worden enkel de relevante blootstellingen aan fysische en
chemische agentia gekarakteriseerd. Volgens de methodologie van de Afdeling Sociale en
Preventieve Gezondheidszorg dient een blootstelling verder te worden onderzocht indien:
• de achtergrondimmissie groter is dan 80% van de wettelijke norm of van de
wetenschappelijke advieswaarde;
• de bijdrage door de beschouwde activiteit groter is dan 1% van de wettelijke norm of
van de wetenschappelijke advieswaarde of van de huidige toestand;
• er reeds bestaande klachten geformuleerd werden
• er bij de bevolking reeds bestaande onrust met betrekking tot de stoffen is
9.2.3.1 Blootstelling aan chemische agentia via dispersie van
atmosferische polluenten
9.2.3.2 Toetsingskader
Voor de relevantiebepaling van de berekende bijdragen van TRA aan de
immissieconcentraties en deposities van atmosferische polluenten in de omgeving, wordt
beroep gedaan op de toetsingswaarden zoals vermeld in Tabel 5.12 (Discipline Lucht).
Selectie te bespreken parameters:
a. Achtergrondwaarde > 80% wettelijke norm / wetenschappelijke advieswaarde:
stikstofoxide (NOx)
b. Bijdrage TRA >1% van de wettelijke norm: NO2, SO2, Ni en PAK’s, benzeen
c. nvt
d. Dioxines
9.2.3.3 Directe blootstelling
De dispersie van atmosferische polluenten vanwege TRA zorgt voor volgende mogelijke
directe blootstellingsroute:
blootstelling aan verhoogde omgevingsconcentraties voor verschillende polluenten
:NOx, SOx, NMVOS, benzeen, tolueen, xyleen, PAKs, nikkel en dioxines
9.2.3.3.1 Stikstofoxiden
a. Mogelijke gezondheidseffecten
Stikstofdioxide is een wateroplosbaar oxidant dat de long als belangrijkste doelorgaan heeft.
De gezondheidseffecten van NO2 hebben vooral betrekking op de bovenste en onderste
luchtwegen (irritatie van de slijmvliezen, astma-aanvallen door een stijging van de bronchiale
reactiviteit, een vermindering van de longfunctie, een verergering van chronische
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
243
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
ademhalingsziekten, een daling van de weerstand tegen pathogenen). Astmalijders en
COPD-patiënten (chronisch obstructief longlijden) zijn uitermate gevoelig voor NO2 in lage
doses. Langdurige of frequente blootstelling aan hoge concentraties (concentraties hoger
dan normaal gesproken in de buitenlucht voorkomen) kunnen zorgen voor toegenomen
acute luchtweginfecties bij kinderen.
Opname van NO2 gebeurt voornamelijk via inhalatie. Tijdens inhalatie kan 80 tot 90% van
het NO2 worden geabsorbeerd. Een significant deel van de geïnhaleerde NO2 wordt
afgescheiden in de nasofarynx (neus-keelholte), bij honden en konijnen ongeveer 40%. Een
maximale NO2-dosis in het menselijk lichaam wordt verkregen door het weefsel thv de
verbinding van de luchtwegen en de gasuitwisselingsregio van de longen.
Stikstofoxiden spelen ook een belangrijke rol in de fotochemische ozonvorming, langs welke
weg er eveneens aantasting van slijmvliezen en longen kan optreden.
Experimentele studies hebben aangetoond dat NO2 en de chemische afgeleiden ervan
gedurende langere perioden in de longen kunnen achterblijven. De aanwezigheid van
salpeterzuur en salpeterig zuur of hun zouten wordt vastgesteld in het bloed en de urine na
blootstelling aan NO2.
Korte-termijn blootstelling (10-15 minuten) aan een hoge NO2-concentratie van 3.000 à
9.400 µg/m³ veroorzaakt duidelijk veranderingen in de longfunctie van gezonde personen.
Klachten werden geformuleerd bij NO2-concentraties vanaf 1.880 µg/m³. Diverse
onderzoeken tonen verschillende en elkaar tegensprekende resultaten bij lagere
concentraties. Het laagste blootstellingsniveau dat volgens meer dan 1 studie de
ademhalingsfunctie beïnvloedt, is een blootstelling gedurende 30 minuten, met
intermitterende inspanningen, aan een NO2-concentratie van 560 µg/m³. De laagste
vermelde concentraties met effecten liggen bij 200 à 300 µg/m³, maar deze resultaten staan
ter discussie.
Lange-termijn blootstelling aan lagere concentraties NOx wordt eveneens verondersteld
negatieve effecten te hebben op de longfunctie van volwassenen en kinderen. De
epidemiologische gegevens voor het duidelijk vaststellen van lange termijn dosis-respons
relatie, ontbreken evenwel. De beschikbare gegevens tonen echter het belang aan van het
beschermen van de bevolking tegen chronische NO2-blootstelling. Zo bleek een bijkomende
blootstelling binnenkamers aan 30 µg/m³ een verhoging van 20% te veroorzaken van
longaandoeningen bij kinderen. Het was echter moeilijk om de resultaten van deze studie te
extrapoleren naar blootstelling in de omgevingslucht. Studies van blootstelling via de
omgevingslucht, toonden een kwalitatief verband tussen blootstelling via de omgevingslucht
en longaandoeningen en vermindering van de longcapaciteit bij kinderen. Het duidelijkst was
de relatie bij concentratieniveaus van 50-75 µg/m³. Op basis van deze studies, en het feit dat
een richtwaarde van 40 µg/m³ naar voor werd geschoven in een Environmental Health
Criteria document over stikstofoxiden, stelt de WGO deze waarde voor als richtwaarde voor
lange termijn blootstelling22 . Het is deze waarde die ook in de Europese dochterrichtlijn lucht
werd opgenomen als grenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens.
b. Referentiesituatie
In Tabel 9.3 wordt de maximale berekende bijdrage van TRA mbt de NO2- emissies in de
omliggende woongebieden voorgesteld.
22
Air Quality Guidelines for Europe
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
244
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Voor de referentiesituatie is de maximale bijdrage van de raffinaderij voor wat betreft de
‘gemiddelde’ situatie als ‘verwaarloosbaar’ tot ‘beperkt’ te omschrijven ter hoogte van de
vermelde woonkernen.
De hoogste berekende ‘gemiddelde’ NO2-concentratie als gevolg van de activiteiten van
TRA werd bepaald ter hoogte van Kallo en bedraagt er 2,17 µg/m³ of 5,43% van de WGOrichtwaarde.
Gezien de immissiebijdrage als beperkt wordt beoordeeld en de maximale ‘gemiddelde
dagconcentratie’ ca. 18 maal lager is dan de laagst vastgestelde waarde, die een negatieve
invloed heeft op de gezondheid van mensen, kan gesteld worden dat de uitstoot aan
stikstofoxiden door TRA op zich geen relevante gezondheidseffecten zal hebben voor
mensen die wonen in de nabije omgeving.
Tabel 9.3: Toetsing van de berekende bijdrage van TRA in de NO2emissies in de omliggende woongebieden aan de WGO-normen
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
jaargemiddelde concentratie
23
bijdrage
beoordeling
% norm
(µg/m3)
1,27
0,97
1,54
0,63
0,52
0,34
0,35
2,17
0,64
0,95
0,37
0,75
0,89
3,18%
2,43%
3,85%
1,58%
1,30%
0,85%
0,88%
5,43%
1,60%
2,38%
0,93%
1,88%
2,23%
-1
-1
-1
-1
-1
0
0
-2
-1
-1
0
-1
-1
c. Geplande situatie
De bijkomende emissies van het Rog- project zijn te verwaarlozen. De emissies in de
toekomstige situatie zullen nauwelijks afwijken van deze in de referentiesituatie. Er werden
geen nieuwe immissieberekeningen toegepast: de immissies zullen als gevolg van het ROGproject niet significant wijzigen. Ook op immissieniveau zal de toekomstige situatie
vergelijkbaar zijn met de referentiesituatie.
9.2.3.3.2 Zwaveldioxiden
a. Mogelijke gezondheidseffecten
Van de zwaveloxiden is zwaveldioxide (SO2) de meest voorkomende. De bespreking van de
effecten wordt beperkt tot SO2.
SO2 wordt als gas via de lucht verspreid. De natuurlijke aanwezigheid van SO2 in de
omgevingslucht ligt onder 5 µg/m³ (24). In landelijke gebieden in Europa schommelen de
23
3
jaargrenswaarde: 40 µg/m voor de bescherming van de gezondheid van de mens
(24)
Air Quality Guidelines for Europe : Hoofdstuk 30; World Health Organisation, Regional Office for Europe;
Copenhagen; WGO Regional Publications; European Series No. 23; 1987.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
245
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
achtergrondwaarden echter tussen 5 en 25 µg/m³ of overschrijden ze deze waarden door de
verspreiding van emissies via hoge schoorstenen. In stedelijke gebieden worden verhoogde
waarden gemeten. Deze zijn in de voorbije periode echter gevoelig gedaald tot waarden
ruim onder 100 µg/m³ voor het jaargemiddelde.
SO2 is zeer goed oplosbaar in water waardoor het bij inademing grotendeels geabsorbeerd
wordt in de slijmlaag van de bovenste luchtwegen. De kleine hoeveelheden die in de longen
terecht komen worden in het bloed opgenomen. SO2 wordt door biotransformatie omgezet in
sulfaat (SO42-) en verlaat het lichaam voornamelijk via de urine. SO2 kan waargenomen
worden door zijn irritante geur. De geurdrempel ligt echter bij waarden van enkele duizenden
µg/m³, waarden die in de omgevingslucht vrijwel nooit voorkomen.
Acute effecten op de luchtwegen (bronchoconstrictie, chemische bronchitis en tracheïtis)
komen voor vanaf 10 000 µg/m³ (werkomgeving) en vanaf 2 600 à 2 700 µg/m³ bij
astmapatiënten. Tijdens inspanningen zullen astmapatiënten reeds aantoonbare effecten
ondervinden bij 1 000 µg/m³.
De grenswaarde voor blootstelling aan chemische agentia is in België voor SO2
(tijdgewogen gemiddelde) vastgelegd op 5 300 µg/m³
en de korte-tijdswaarde
(blootstellingslimiet op korte termijn) op 13 000 µg/m³ (25). Deze waarden gelden voor
werknemers in de werkruimte.
In combinatie met zwevende deeltjes kan SO2 gemakkelijker dieper in de longen penetreren
waardoor effecten reeds bij lagere concentraties voorkomen. Een daggemiddelde van 250
µg/m³ voor zowel stof als SO2 wordt bepaald als lowest observed effect level (LOEL) op
korte termijn. Op langere termijn wordt boven concentraties van 100 µg/m³ voor SO2 en stof
een verhoogd voorkomen van ziekten en symptomen van de ademhalingswegen
vastgesteld. Enkele studies tonen effecten aan bij nog lagere concentraties (ca. 50 µg/m³).
De WGO stelt als richtwaarde voor de bescherming van de gezondheid een concentratie van
500 µg/m³ SO2 gedurende 10 minuten of 350 µg/m³ als uurgemiddelde. Voor
gecombineerde blootstelling aan stof en SO2 gelden richtwaarden voor stof en SO2 van 125
µg/m³ voor daggemiddelden en 50 µg/m³ voor jaargemiddelden gesteld.
b. referentiesituatie
In Tabel 9.4 wordt de maximale berekende bijdrage van TRA mbt de SO2- emissies in de
omliggende woongebieden voorgesteld.
Voor de referentiesituatie is de maximale bijdrage van de raffinaderij voor wat betreft de
‘gemiddelde’ situatie als ‘beperkt tot ‘belangrijk’ te omschrijven ter hoogte van de vermelde
woonkernen.
De hoogste berekende ‘gemiddelde’ SO2-concentratie als gevolg van de activiteiten van
TRA werd bepaald ter hoogte van Kallo en bedraagt er 3,94 µg/m³ of 19,69% van de WGOrichtwaarde.
Aangezien de maximale ‘gemiddelde dagconcentratie’ ca. 5 maal lager is dan de laagst
vastgestelde waarde, die een negatieve invloed heeft op de gezondheid van mensen, kan
gesteld worden dat de uitstoot aan zwaveldioxiden door TRA op zich geen relevante
gezondheidseffecten zal hebben voor mensen die wonen in de nabije omgeving.
(25)
KB van 11 maart 2002 betreffende de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de werknemers
tegen de risico's van chemische agentia op het werk
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
246
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 9.4: Toetsing van de berekende bijdrage van TRA in de SO2emissies in de omliggende woongebieden aan de WGO-normen
receptor
woonzones
Stabroek
Kapellen
Hoevenen
Melsele
Beveren
Zwijndrecht
Burcht
Kallo
Doel
Lillo
Antwerpen
Luchtbal
Ekeren
Lambertcoördinaten
X
Y
150,244
154,444
152,444
144,144
141,844
147,344
148,444
143,744
142,744
144,544
152,444
153,644
153,544
bijdrage
(µg/m³)
224,556
223,656
222,256
212,456
212,056
212,056
210,456
215,856
222,256
221,656
211,756
216,756
218,956
2,78
2,17
3,26
1,22
1,12
0,71
0,78
3,94
1,26
1,78
0,83
1,59
1,87
jaargemiddelde concentratie
26
beoordeling
% norm
13,89%
10,86%
16,29%
6,12%
5,59%
3,56%
3,88%
19,69%
6,29%
8,92%
4,18%
7,96%
9,37%
-3
-3
-3
-2
-2
-1
-1
-3
-2
-2
-1
-2
-2
c. geplande situatie
De bijkomende emissies van het Rog- project zijn te verwaarlozen. De emissies in de
toekomstige situatie zullen nauwelijks afwijken van deze in de referentiesituatie. Er werden
geen nieuwe immissieberekeningen toegepast: de immissies zullen als gevolg van het ROGproject niet significant wijzigen. Ook op immissieniveau zal de toekomstige situatie
vergelijkbaar zijn met de referentiesituatie.
9.2.3.3.3 Koolwaterstoffen (NMVOS)
Voor de parameter NMVOS zijn geen drempelwaarden voor de menselijke gezondheid ter
beschikking. De NMVOS kunnen immers bestaan uit verschillende componenten zoals
benzeen, tolueen, xyleen(isomeren), ethyleen, octaan, hexaan, heptaan, … Gezien het hier
een globale groep van organische stoffen betreft komen de effecten van NMVOS tot uiting
door de toxicologische werking van de verschillende stoffen. Deze toxicologische werking
kan onderling dan ook sterk verschillen. In dit rapport zal enkel dieper worden ingegaan op
benzeen, tolueen en xyleen(isomeren) gezien de effecten van deze stoffen goed gekend en
ernstig (kunnen) zijn.
Uit de discipline Lucht blijkt dat de maximale bijdrage van de raffinaderij voor tolueen en
xyleen wordt berekend in Kallo. De immissiebijdrage bedraagt er resp. 0,01 µg/m3 en 0,12
27
µg/m3 (of 0,04% en 0,00% van de toetsingswaarde ). Conform het significantiekader is dit
een verwaarloosbare bijdrage.
Bijgevolg worden er geen gezondheidseffecten in de omgeving verwacht als gevolg van de
tolueen en xyleen-uitstoot van TRA.
26
3
Jaargrenswaarde: 20 µg/m voor de bescherming van de gezondheid van de mens
27
260 µg/m³ als weekgemiddelde voor tolueen
Voor xyleen (+ isomeren) bestaat noch een MKN, noch een WGO richtwaarde daarom wordt getoetst aan de
TLV/10 (= 22,1 mg/m³)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
247
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
9.2.3.3.4 Benzeen
a. Mogelijke gezondheidseffecten
Benzeen werkt bij blootstelling aan hoge concentraties irriterend op ogen en ademhalingswegen. De stof werkt verdovend op het zenuwstelsel en kan tot bewusteloosheid
leiden. Langdurige blootstelling aan lage concentraties kan inwerken op de bloedvormende
organen, op de lever en de nieren. Dit kan aanleiding geven tot bloedveranderingen, leveren nierbeschadiging.
De toxische werking werd in experimenten en epidemiologische studies vastgesteld vanaf
enkele tientallen mg/Nm³. Daar benzeen een apolaire stof is, wordt het geconcentreerd in
vetweefsel en in beenmerg. Ter hoogte van het beenmerg verstoort benzeen de productie
van bloedcellen en daardoor de samenstelling van het bloed. Eén studie rapporteert reeds
een verhoging van chromosomale afwijkingen in perifere bloedlymfocyten bij arbeiders die
gedurende gemiddeld 11 jaar aan concentraties tussen 0,6 en 40 mg/Nm³ blootgesteld
werden.
Benzeen wordt door het IARC als kankerverwekkend geklasseerd in groep 1. Groep 1 bevat
de stoffen waarvan voldoende bewijs bestaat bij de mens voor carcinogeniteit of
uitzonderlijk, er voldoende bewijsmateriaal bij dieren voorhanden is, en het agens bij de
mens via een relevant mechanisme zou inwerken.
Voor kankerverwekkende stoffen gaat men ervan uit dat er geen drempelwaarde (veilige
dosis) bestaat. Naarmate de dosis stijgt in een populatie zullen er over het algemeen meer
individuen kanker ontwikkelen. In epidemiologische studies en toxiciteitsstudies wordt
getracht een dosis-respons curve op te stellen. De helling die deze relatie beschrijft wordt
dan gebruikt om ook bij lagere blootstellingsniveaus (meestal door lineaire extrapolatie) het
risico op kanker te berekenen.
Voor de stoffen die de IARC als kankerverwekkend klasseert, geeft de WGO geen
limietwaarde voor blootstelling, maar wel risico-eenheden. Voor benzeen schat de WGO het
kankerrisico bij levenslange permanente blootstelling aan 1 µg/Nm³ op 4,4 x 10-6 à 7,5 x 106.
Het maximaal toelaatbare gezondheidsrisico is een maatschappelijke verantwoordelijkheid,
die wordt gedragen door beleidsmensen. De WGO verwijst in zijn richtwaarden naar 1 per 1
000 000 als extra kankerrisico bij levenslange blootstelling van de algemene bevolking en
naar 1 per 10 000 voor beroepsblootstellingen.
Volgens de richtlijn van de Europese Raad betreffende grenswaarden voor benzeen en CO
(1999/C53/07) mag de benzeenconcentratie de waarde van 5 µg/m³ niet overschrijden.
In stedelijke gebieden worden regelmatig benzeenconcentraties gemeten van enkele tot
tientallen µg/Nm³, en dit voornamelijk in gebieden met een hoge verkeersdichtheid.
b. Referentiesituatie
In Tabel 9.5 wordt de berekende bijdrage van TRA aan de benzeen- emissies in de
omliggende woongebieden voorgesteld.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
248
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Volgens WGO bedraagt het kankerrisico voor benzeen bij een concentratie van 0,17 µg/m3
1 op 1.000.000 (WGO richtwaarde28). Bij de beschrijving van de actuele luchtkwaliteit van
het studiegebied werd aangegeven in §5.4.1.6 dat de concentratie benzeen gemiddeld 0,95
-6
µg/m3 is. De bijdrage aan het kankerrisico in het studiegebied bedraagt bijgevolg 5,59*10 ..
Op basis van de berekende immissies door TRA kan op deze manier het kankerrisico tgv de
emissies van benzeen door TRA berekend worden. De resultaten hiervan zijn weergegeven
in onderstaande tabel.
Uit deze tabel blijkt dat de bijdrage van de TRA mbt de benzeen- immissies in de
omliggende woongebieden voldoet aan de Vlarem norm volgens de EU- richtwaarde. De
procentuele immissiebijdrage ten opzichte van deze norm wordt volgens het
significantiekader als verwaarloosbaar tot beperkt beoordeeld.
De procentuele bijdrage van de emissies van TRA t.o.v. WGO-advieswaarde wordt als
relevant tot belangrijk beschouwd, ze voldoet aan de gezondheidsdrempel (0,17 µg/m3). De
bijdrage van de raffinaderij aan het kankerrisico in de omgeving is voor benzeen maximaal
0,33*10-6 (in Kallo).
Tabel 9.5: Bijdrage aan benzeenimmissies en kankerrisico van TRA in de
referentiesituatie
receptor
Lambertcoördina
ten
X
Y
jaargemiddelde concentratie
Bijdrage
kankerrisi
co TRA
bijdra
ge
%
norm
(ug/m³
)
(5µg/m
3)
beoordeli
ng
% WGO
advieswaar
de
(0,17µg/m3
)
beoordeli
ng
-6
(10 )
kankerrisi
co
omgeving
-6
(10 )
woonzones
Stabroek
150,244 224,556
0,02
0,40%
0
11,76%
-3
0,12
5,59
Kapellen
154,444 223,656
0,02
0,30%
0
11,76%
-3
0,09
5,59
Hoevene
n
Melsele
152,444 222,256
0,03
0,50%
0
17,65%
-3
0,15
5,59
144,144 212,456
0,01
0,30%
0
5,88%
-2
0,08
5,59
Beveren
141,844 212,056
0,01
0,20%
0
5,88%
-2
0,06
5,59
Zwijndrec 147,344 212,056
ht
Burcht
148,444 210,456
0,01
0,20%
0
5,88%
-2
0,05
5,59
0,01
0,20%
0
5,88%
-2
0,05
5,59
Kallo
143,744 215,856
0,06
1,10%
-1
35,29%
-3
0,33
5,59
Doel
142,744 222,256
0,02
0,30%
0
11,76%
-3
0,09
5,59
Lillo
144,544 221,656
0,02
0,50%
0
11,76%
-3
0,14
5,59
Antwerpe
n
Luchtbal
152,444 211,756
0,01
0,10%
0
5,88%
-2
0,04
5,59
153,644 216,756
0,01
0,30%
0
5,88%
-2
0,08
5,59
Ekeren
153,544 218,956
0,02
0,30%
0
11,76%
-3
0,09
5,59
c. geplande situatie
28
Bron: WGO Regional Office for Europe, Copenhagen, Denmark, 2000, Air Quality Guidelines - Second Edition;
Chapter 5.2 Benzene. Deze drempel is de concentratie van benzeen in de lucht geassocieerd met een bijkomend
6
levenslang risico van 1/10 . In deze richtlijnen wordt opgemerkt dat benzeen kankerverwekkend is voor de mens
en er geen veilig niveau van blootstelling kan worden voorgesteld.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
249
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
De bijkomende emissies van het Rog- project zijn te verwaarlozen. De emissies in de
toekomstige situatie zullen nauwelijks afwijken van deze in de referentiesituatie. Er werden
geen nieuwe immissieberekeningen toegepast: de immissies zullen als gevolg van het ROGproject niet significant wijzigen. Ook op immissieniveau zal de toekomstige situatie
vergelijkbaar zijn met de referentiesituatie.
9.2.3.3.5 Polyaromatische koolwaterstoffen (PAK’s)
a. Mogelijke gezondheidseffecten
PAK’s zijn een groep van honderden organische stoffen opgebouwd uit twee of meer
benzeenringen, welke vooral in de belangstelling staan vanwege de daaraan toegedichte
carcinogene eigenschappen.
PAK’s kunnen ontstaan bij verbrandingsprocessen als organische verbindingen hoog
worden verhit. Ze worden vooral gevormd bij onvolledige verbranding of verkoling van
organisch materiaal. Daartoe behoren onder andere fossiele brandstoffen,
voedingsmiddelen en hout. PAK worden bijvoorbeeld gevormd bij de vergassing van kolen,
bij het aanbranden van eten (barbecueën), het verstoken van brandstof en zit tevens vervat
in sigarettenrook.
De belangrijkste emissiebronnen van PAK’s zijn het verkeer en de industrie. Voeding is de
belangrijkste weg van blootstelling aan PAK’s voor de mens.
Het gedrag van PAK’s in het milieu kan sterk verschillen en is afhankelijk van specifieke
stofeigenschappen. Zo kan circa 90% van de carcinogene potentie van PAK-mengsels
toegeschreven worden aan de stoffen benzo(a)pyreen, chryseen, fluoranteen, en
fenantreen. Benzo(a)pyreen is de meest toxische PAK en de parameter waarvoor de meeste
studiegegevens beschikbaar zijn.
In de WGO “Air quality guidelines, 2nd edition” (2000) is aangegeven dat de jaarlijkse
gemiddelde concentraties van benzo(a)pyreen in grote Europese stedelijke gebieden
gelegen is tussen 1-10 ng/m³. Op het platteland zijn de concentraties <1 ng/m3.
In dit richtsnoer wordt verder ook vermeld dat er geen specifieke richtwaarde kan worden
aanbevolen voor PAK’s in de buitenlucht omdat PAK’s complexe mengsels zijn. Daarom
werd de mogelijkheid bekeken om voor het opstellen van een richtwaarde uit te gaan van
één enkele parameter (bv. benzo(a)pyreen). Hierbij moet wel rekening gehouden worden
met het feit dat hier dan wel een onderschatting van de mogelijke carcinogeniteit kan
optreden aangezien er ook andere stoffen aanwezig zijn in het PAK-mengsel die
kankerverwekkend kunnen zijn.
In het richtsnoer werden uiteindelijk concentraties van benzo(a)pyreen vermeld waarbij
extra risico op kanker bij een levenslange blootstelling ontstaat. Deze concentratie –
overeenstemmend met een risico 1/10 000, 1/100 000 en 1/1 000 000 – zijn respectievelijk
1,2, 0,12 en 0,012 ng/m³.
In 2005 is – in Europa - de 4e dochterrichtlijn m.b.t. de luchtkwaliteit (2004/107/EG) van
kracht geworden met daarin normen voor de concentratie in de buitenlucht voor arseen,
cadmium, nikkel en PAK’s. De richtlijn geeft een streefwaarde aan van 1 ng/m3
benzo(a)pyreen voor de jaargemiddelde concentratie in de buitenlucht.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
250
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Voor Vlaanderen zijn meetgegevens voor PAK’s beschikbaar bij VMM. Recente gegevens
zijn vermeld in het “jaarrapport PAK en NPAK 2011”. Hierin is opgegeven dat in Borgerhout
(meetplaats dichtst bij TRA gelegen) een jaargemiddelde concentratie aan benzo(a)pyreen
van 0,16 ng/m³ wordt opgemeten. wat ruim beneden de EU-richtwaarde van 1 ng/m³ is.
Volgens de relatie tussen concentratie en extra risico van de WGO zou er bij de huidige
concentraties in Vlaanderen, uitgemiddeld over alle stations een extra risico zijn van
ongeveer 1 op 90.000. Deze waarden zijn niet alarmerend maar geven wel aan dat er een
gezondheidseffect kan optreden. Voor de meetplaats Borgerhout is in het rapport
aangegeven dat het verkeer waarschijnlijk de belangrijkste bron is voor de PAK- bijdrage.
b. Referentiesituatie
In Tabel 9.6 wordt de berekende bijdrage van TRA aan de PAK emissies in de omliggende
woongebieden voorgesteld.
Volgens WGO bedraagt het kankerrisico voor benzo(a)pyreen bij een concentratie van 0,012
ng/m3 1 op 1.000.000. Bij de beschrijving van de actuele luchtkwaliteit van het studiegebied
werd aangegeven in §5.4.1.7 dat de concentratie benzo(a)pyreen gemiddeld 0,25 ng/m3 is.
De bijdrage aan het kankerrisico in het studiegebied bedraagt bijgevolg 20,83*10-6 . Op
basis van de berekende immissies door TRA kan op deze manier het kankerrisico tgv de
emissies van PAK’s door TRA berekend worden. De resultaten hiervan zijn weergegeven in
onderstaande tabel.
Uit deze tabel blijkt dat de bijdrage van de TRA mbt de PAK-immissies in de omliggende
woongebieden voldoet aan de EU- richtwaarde van 1 ng/m3. De procentuele
immissiebijdrage ten opzichte van deze norm wordt volgens het significantiekader als
verwaarloosbaar tot beperkt beoordeeld.
De bijdrage van TRA voldoet niet altijd aan de gezondheidsdrempel van 0,012 ng/m3. Hierbij
dient opgemerkt dat de gebruikte gezondheidsdrempel (= 0,012 ng/m3) zeer streng is,
volgens de EU-richtwaarde wordt immers een jaargemiddelde concentratie aangehouden
van 1 ng/m³. De impact t.o.v. de gezondheidsdrempel wordt als zeer belangrijk beschouwd.
De bijdrage van de raffinaderij aan het kankerrisico in de omgeving is voor PAK’s maximaal
3,35 *10-6 (in Kallo).
Tabel 9.6: Bijdrage aan PAK- immissies en kankerrisico van TRA in de
referentiesituatie
receptor
Lambertcoördinaten
X
Y
jaargemiddelde concentratie
Bijdrage
Bijdrage
kankerrisico kankerrisico
TRA
omgeving
bijdrage % norm[1] beoordeling
% WGO
beoordeling
advieswaarde
(ng/m³)
(1 ng/m3)
(0,012 ng/m3)
(10 )
-6
(10 )
-6
Woonzones
Stabroek
150,244
224,556
0,012
1,24%
-1
100,0%
-3
1,03
20,83
Kapellen
154,444
223,656
0,009
0,92%
0
75,0%
-3
0,77
20,83
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
251
Mer ROG project
receptor
Total Raffinaderij Antwerpen
Lambertcoördinaten
X
Hoevenen
152,444
Y
222,256
jaargemiddelde concentratie
Bijdrage
Bijdrage
kankerrisico kankerrisico
TRA
omgeving
bijdrage % norm[1] beoordeling
% WGO
beoordeling
advieswaarde
(ng/m³)
(1 ng/m3)
(0,012 ng/m3)
0,015
1,55%
-1
125,0%
-3
(10 )
-6
(10 )
-6
1,29
20,83
Melsele
144,144
212,456
0,009
0,86%
0
75,0%
-3
0,72
20,83
Beveren
141,844
212,056
0,007
0,70%
0
58,3%
-3
0,58
20,83
Zwijndrecht
147,344
212,056
0,006
0,62%
0
50,0%
-3
0,52
20,83
Burcht
148,444
210,456
0,006
0,56%
0
50,0%
-3
0,47
20,83
Kallo
143,744
215,856
0,039
4,02%
-1
325,0%
-3
3,35
20,83
Doel
142,744
222,256
0,01
1,01%
-1
83,3%
-3
0,84
20,83
Lillo
144,544
221,656
0,016
1,64%
-1
133,3%
-3
1,37
20,83
Antwerpen
152,444
211,756
0,004
0,44%
0
33,3%
-3
0,37
20,83
Luchtbal
153,644
216,756
0,008
0,81%
0
66,7%
-3
0,68
20,83
Ekeren
153,544
218,956
0,009
0,93%
0
75,0%
-3
0,77
20,83
c. Geplande situatie
De bijkomende emissies van het Rog- project zijn te verwaarlozen. De emissies in de
toekomstige situatie zullen nauwelijks afwijken van deze in de referentiesituatie. Er werden
geen nieuwe immissieberekeningen toegepast: de immissies zullen als gevolg van het ROGproject niet significant wijzigen. Ook op immissieniveau zal de toekomstige situatie
vergelijkbaar zijn met de referentiesituatie.
9.2.3.3.6 Nikkel
a. Mogelijke gezondheidseffecten
Nikkel is een zilverwit, hard metaal. Alhoewel Ni componenten vormt in verschillende
oxidatievormen, is enkel het divalent ion belangrijk voor organische en anorganische
substanties. Nikkelvormen die gedeeltelijk oplosbaar zijn in water omvatten carbonaten,
sulfiden en oxiden. Oplosbare nikkelvormen omvatten chloriden, sulfaten en nitraten. Nikkel
carbonyl is een vluchtige, kleurloze vloestof.
Gemiddelde concentraties van Nikkel in stof in de lucht variëren van 0 tot 0,6 ng/m³ in
afgelegen gebieden, van 9 tot 50 ng/m³ in semi-afgelegen gebieden en van 60 tot 300 ng/m³
in stedelijke gebieden. Nikkelconcentraties van 3310µg/m³ zijn teruggevonden in
omgevingslucht van nikkelproces fabrieken.
Nikkel veroorzaakt zowel toxicologische als carcinogene effecten op mensen. Wat betreft de
toxicologische effecten zijn er vooral acute intoxicaties met nikkel carbonyl, allergie
dermatitis (vooral bij vrouwen), astma (arbeiders in de nikkelproductie) en slijmvlies- irritaties
vastgesteld.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
252
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Studies die de link tussen nikkelopname vanuit het milieu en kanker leggen in de
gemiddelde populatie zijn niet beschikbaar. Onderzoekers zijn er wel over eens dat nikkel
raffinaderij- werknemers in het verleden een hoger risico voor longkanker, neusholte- en
strottenhoofdkanker, maagkanker en bindweefselkanker hadden.
WGO bepaalt dat er een extra risico van 1/1.000.000 op kanker optreedt bij een levenslange
blootstelling aan een concentratie van nikkel in stof van 2,5 ng/m³ .
b. Referentiesituatie
In Tabel 9.7 wordt de berekende bijdrage van TRA aan de Ni- emissies in de omliggende
woongebieden voorgesteld.
Volgens WGO bedraagt het kankerrisico voor nikkel bij een concentratie van 2,5 ng/m3 1 op
1.000.000. Bij de beschrijving van de actuele luchtkwaliteit van het studiegebied werd
aangegeven in §5.4.1.4 dat de concentratie nikkel gemiddeld 2,65 ng/m3 is. De bijdrage aan
het kankerrisico in het studiegebied bedraagt bijgevolg 1,06*10-6 . Op basis van de
berekende immissies door TRA kan op deze manier het kankerrisico tgv de emissies van
nikkel door TRA berekend worden. De resultaten hiervan zijn weergegeven in onderstaande
tabel.
Uit deze tabel blijkt dat de bijdrage van de TRA mbt de nikkel- immissies in de omliggende
woongebieden voldoet aan de Vlarem norm (20 ng/m3) en de gezondheidsdrempel van
WGO van 2,5 ng/m3.
De procentuele immissiebijdrage ten opzichte van de Vlarem- norm (= 20 ng/m3) wordt
volgens het significantiekader als verwaarloosbaar tot beperkt beoordeeld.
De procentuele bijdrage van de raffinaderij t.o.v. de WGO-advieswaarde wordt als beperkt
tot belangrijk beoordeeld, ze voldoet aan de gezondheidsdrempel van 2,5 ng/m3. De
bijdrage aan het kankerrisico tgv de activiteiten van TRA voor nikkel is het hoogst thv
Hoevenen met een waarde 0,26 * 10-6..
Tabel 9.7: Bijdrage aan Ni- immissies en kankerrisico van TRA in de
referentiesituatie
receptor
Lambertcoördinaten
jaargemiddelde concentratie
Bijdrage
% WGO
advieswaarde
kankerrisico
TRA
X
Y
(ng/m³)
(20 ng/m3)
beoordeling
(2,5 ng/m3)
beoordeling
( 10 )
kankerrisico
omgeving
-6
( 10 )
Stabroek
150,244
224,556
0,52
2,62%
-1
20,80%
-3
0,21
1,06
Kapellen
154,444
223,656
0,42
2,11%
-1
16,80%
-3
0,17
1,06
Hoevenen
152,444
222,256
0,64
3,22%
-1
25,60%
-3
0,26
1,06
Melsele
144,144
212,456
0,24
1,21%
-1
9,60%
-2
0,10
1,06
Beveren
141,844
212,056
0,21
1,05%
-1
8,40%
-2
0,08
1,06
Zwijndrecht
147,344
212,056
0,12
0,59%
0
4,80%
-1
0,05
1,06
Burcht
148,444
210,456
0,13
0,66%
0
5,20%
-2
0,05
1,06
Kallo
143,744
215,856
0,6
2,99%
-1
24,00%
-3
0,24
1,06
Doel
142,744
222,256
0,22
1,12%
-1
8,80%
-2
0,09
1,06
Lillo
144,544
221,656
0,31
1,56%
-1
12,40%
-3
0,13
1,06
bijdrage
%norm[1]
-6
woonzones
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
253
Mer ROG project
receptor
Total Raffinaderij Antwerpen
Lambertcoördinaten
jaargemiddelde concentratie
Bijdrage
% WGO
advieswaarde
kankerrisico
TRA
X
Y
(ng/m³)
(20 ng/m3)
beoordeling
(2,5 ng/m3)
beoordeling
( 10 )
kankerrisico
omgeving
-6
( 10 )
Antwerpen
152,444
211,756
0,16
0,79%
0
6,40%
-2
0,06
1,06
Luchtbal
153,644
216,756
0,3
1,48%
-1
12,00%
-3
0,12
1,06
Ekeren
153,544
218,956
0,36
1,80%
-1
14,40%
-3
0,14
1,06
bijdrage
%norm[1]
-6
woonzones
c. Geplande situatie
De bijkomende emissies van het Rog- project zijn te verwaarlozen. De emissies in de
toekomstige situatie zullen nauwelijks afwijken van deze in de referentiesituatie. Er werden
geen nieuwe immissieberekeningen toegepast: de immissies zullen als gevolg van het ROGproject niet significant wijzigen. Ook op immissieniveau zal de toekomstige situatie
vergelijkbaar zijn met de referentiesituatie.
9.2.3.3.7 Dioxines
a. Mogelijke gezondheidseffecten
Met dioxinen worden bedoeld een groep gechloreerde en ten dele extreem toxische
verbindingen, behorende tot twee chemische families, namelijk:
de gechloreerde dibenzo-p-dioxinen
de gechloreerde dibenzofuranen
In hetgeen volgt wordt de eerste groep PCDD (polychlorinated dibenzo-p-dioxins), de
tweede PCDF (polychlorinated dibenzofurans) genoemd.
De PCDD-familie heeft als basisstructuur twee benzeenringen die met elkaar op twee
plaatsen verbonden zijn door telkens één zuurstofatoom. Op beide benzeenringen kan op 4
plaatsen een chlooratoom aanwezig zijn. Afhankelijk van het aantal aanwezige
chlooratomen (tussen 1 en 8) en hun positie in de molecule, bestaan er verschillende
varianten PCDD's (zogenaamde congeneren). De familie omvat 75 leden.
De basisstructuur van de PCDF-familie gelijkt sterk op deze van de PCDD's. De
tweevoudige verbinding tussen de twee benzeenringen wordt echter slechts één keer door
een zuurstofatoom gerealiseerd en een tweede keer door een directe binding. Door de
minder symmetrische structuur zijn er door chlorering meer congeneren mogelijk. De PCDFfamilie telt 135 leden.
Meten en analyseren van PCDD en PCDF kan globaal of specifiek (per congeneer)
verlopen. De belangrijkste eigenschap van dioxinen is evenwel hun toxiciteit, die binnen de
volledige groep congeneren zeer sterk verschilt. Daarom is een individuele bepaling van
belang, vooral dan voor wat betreft de meest toxische vertegenwoordigers.
De biochemische rol van dioxinen is niet precies gekend. De meest recente theorie gaat
ervan uit dat dioxinen in het lichaam een hormoonachtige werking uitoefenen. Vastgestelde
verschillen in gevoeligheid tussen diverse diersoorten hangen samen met de mate waarin
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
254
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
dioxinen zich aan erfelijk materiaal (DNA) kunnen binden en met de specifieke stofwisseling
van de betreffende soort.
Juist omdat er zulke grote verschillen bestaan in gevoeligheid is het ontwikkelen van een
norm voor mensen een moeilijke zaak. Zoals gebruikelijk in de toxicologie wordt daarbij
gebruik gemaakt van proefmodellen. Op basis daarvan stelt men een veiligheidsmarge voor
de mens vast (normaal gesproken een factor 100 lager dan die van de ratten, door de
onzekerheid bij dioxine een factor 250). Experimenten uit laboratoria doen vermoeden dat de
mens minder gevoelig is voor dioxinen dan de meeste proefdieren.
Om de giftigheid van dioxinen te illustreren worden hieronder enkele cijfers gegeven voor het
meest giftige en meest onderzochte dioxine, 2,3,7,8-TCDD :
Maximale dosis zonder nadelige gevolgen :
1 ng/kg.dag
Minimale letale dosis :
3.10-9 mol/kg
Daarmee is 2,3,7,8-TCDD veel giftiger (enkele grootte-ordes) dan andere door de mens
geproduceerde giftige producten zoals pesticiden en PCB's. Onder de natuurlijke gifstoffen
bestaan er enkele nog meer toxische. Het betreft toxines van bacteriën, zoals tetanustoxine
en difterietoxine.
De hierboven beschreven giftigheid geldt enkel voor 2,3,7,8-TCDD. De andere dioxinen zijn
minder giftig. Om alle dioxinen samen te kunnen beschouwen wordt de echte concentratie
vaak omgerekend tot een toxiciteits-equivalent (TEQ) gebaseerd op 2,3,7,8-TCDD. De
omrekening gebeurt door te vermenigvuldigen met een toxiciteits-equivalent-factor (TEF).
Een dioxine dat 1000 keer minder giftig is dan 2,3,7,8-TCDD krijgt bv. TEF = 0,001.
Men heeft momenteel lang niet van alle 210 congeneren van de PCDD- en PCDF-families
een goede kennis. Naast 2,3,7,8-TCDD worden nog 16 andere dioxinen milieuhygiënisch
van belang geacht, vanwege hun hoge giftigheid of doordat ze frequent voorkomen. Samen
worden zij de dirty seventeen genoemd. Veelal wordt nieuw onderzoek toegespitst op de 12
meest toxische dioxinen. Deze worden de dirty dozen genoemd. Uit deze selecties kan
afgeleid worden dat de meest giftige dioxinen 4, 5 of 6 chlooratomen bevatten (TEF = 0,05 à
1) en dat de toxiciteit verder afneemt bij dioxinen met 7 (TEF = 0,01) of 8 chlooratomen
(TEF = 0,001). De dioxinen met minder dan 4 chlooratomen worden meestal
milieuhygiënisch niet relevant geacht.
Dioxinen zijn persistente moleculen, waardoor zij zich opstapelen in het milieu. Men
vermoedt dat hoger gechloreerde dioxinen in het milieu kunnen worden gedechloreerd,
waardoor zij worden omgezet in lager gechloreerde, doch dikwijls meer toxische
congeneren. Mogelijk komen gisten en/of schimmels tussen in de dehalogenering en/of in de
volledige afbraak van aromatische verbindingen zoals dioxinen. Dioxinen worden vrijwel niet
aangetast door chemicaliën zoals zuren of basen. Ze worden in geringe mate afgebroken
door UV-straling. De halfwaardetijd van dioxinen in de lucht wordt geschat op 3 dagen in de
zomer en 30 dagen in de winter. In de bodem worden dioxinen vrijwel niet afgebroken en
dienen zij als zeer persistent te worden beschouwd. Ze zijn echter in de bodem weinig
mobiel, waardoor doordringen tot diepere bodemlagen of tot in het grondwater zeer traag
verloopt.
Hoe dioxines bij de mens terechtkomen wordt bepaald door de concentraties in voeding en
milieu en door de eetgewoonten. In onze streken wordt 90 % van de dioxinen ingenomen
met de voeding, waarvan meer dan de helft via melk en vlees. De opname via lucht en
drinkwater is praktisch te verwaarlozen (beide enkele procenten). Hieruit volgt dat de
opname door mensen die kortbij een verbrandingsoven wonen niet significant hoger zouden
liggen dan het gemiddelde van de bevolking, tenzij bij een extreem hoge verontreiniging.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
255
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Koeien die gras eten waarop dioxinen zijn neergeslagen vormen de belangrijkste route van
dioxinen naar de mens. Gras is een efficiënte collector en koeien begrazen grote
oppervlaktes. De dioxinebesmetting van een regio ziet men dus in de melk.
Voor humane blootstelling is moedermelk een goede indicator. De concentraties zijn een
factor 10 hoger dan in koemelk. Dioxineconcentraties in de Belgische moedermelk blijken
met 39,5 pg TEQ/g melkvet in 1989 en 34 pg TEQ/g melkvet in 1995 tot de hoogste ter
wereld te behoren.
De Wereldgezondheidsorganisatie stelt een aanvaardbare dagelijkse inname van dioxine
van 10 pg TEQ per kg lichaamsgewicht en per dag voor. In Nederland ligt de werkelijke
inname rond 2 pg TEQ/kg/dag. Voor zuigelingen wordt de Aanvaardbare Dagelijkse Inname
(ADI) overschreden door het hoge gehalte in moedermelk en het lage lichaamsgewicht. In
Nederland wordt daarom een ADI van 1 pg TEQ/kg/dag als advieswaarde gesteld.
Dioxinen worden vooral via de lucht verspreid en komen zo in het leefmilieu terecht
(immissie). Het merendeel van de dioxine-uitstoot via de schouw wordt verspreid over grote
afstanden. In de onmiddellijke omgeving van de bron is er een verhoogde concentratie in de
lucht en kunnen hogere natte en droge depositiecijfers worden gemeten. De neerslag van
dioxine is waarschijnlijk de meest bruikbare meting om de graad van vervuiling door dioxinen
in de omgeving vast te stellen.
Voor de luchtkwaliteit zijn noch in Vlaanderen, noch in Nederland, noch in Duitsland
immissienormen van toepassing. Op basis van een evaluatie van de door de WGO
aanvaardbaar geachte dagelijkse inname werd voor de depositie een grenswaarde van
14 pg/m².dag vooropgesteld.
De effecten van dioxines op de gezondheid van de mens zijn de volgende :
Acute toxiciteit : het effect van een eenmalig dosis is markant bij de cavia, die sterft na
een dosis van 1 µg per kg lichaamsgewicht. Forellen zijn nog gevoeliger, maar een
hamster kan vlot duizendmaal meer verdragen. Bij de mens zijn er geen aanduidingen
over gevoeligheid aan acute toxiciteitseffecten. Bij sterk blootgestelde arbeiders uit de
chemische industrie is chlooracne een bekend symptoom. Dit is een soort puisten die
littekens nalaten en die men herkent door belichting onder een UV lamp.
Carcinogeniteit : dioxine is geen initiator, maar wel een promotor van kanker. Voor
proefdieren rat, muis, hamster staat de carcinogeniteit vast. Bij de mens zijn de
correlaties tussen blootstelling aan dioxinen en kankerincidentie zwak.
Effecten op metabolisme:
- Enzyme-inductie, dit is een goed meetbaar effect van dioxinen bij proefdieren en
bij de mens. Enzyme-inductie is de reactie met de Ah-(Aromatic hydrocarbon)receptor, de stof die de afbraak van PAK’s inzet, waardoor er detoxificatieenzymes gevormd worden. Bij blootstelling aan benzo(a)pyreen leidt dit tot de
vorming van kankerverwekkende metabolieten maar voor dioxinen wordt het effect
op de gezondheid nog niet begrepen.
- Verstoring van vitamine A en vitamine K-metabolisme.
- Verstoring van de niveaus van het schildklier groeihormoon
Immunotoxiciteit: Onderdrukking van het immuunsysteem is vastgesteld, namelijk een
verminderde vorming van sommige types afweercellen. Dit brengt een verhoogd risico
op infecties en kanker mee. Geen sterke epidemiologische bewijzen bij de mens.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
256
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Huidtoxiciteit: Dit effect is het gevolg van verminderde EGF (epidermal growth factor).
Naast het reeds vermelde chlooracné kan ook hypersecretie van talg, hyperpigmentatie
in vlekken en vervroegde tanddoorbraak optreden.
Reproductietoxiciteit: De schadelijkheid van dioxines voor de foetus met misvormingen
als gevolg, is bij verschillende proefdieren aangetoond. Er zijn bij de mens negatieve
effecten waargenomen op mannelijke en vrouwelijke voortplantingsfuncties. Door de
anti-oestrogene werking van dioxine is er wel een verminderde incidentie van sommige
vrouwelijke kankers. Afwijkingen bij het nageslacht zijn veranderde sexe-verhouding,
verminderde ontwikkeling van de mannelijke geslachtsorganen, verhoogde kans op
miskraam. De in utero blootstelling heeft invloed op de latere ontwikkeling van het
individu, o.a. op het leervermogen.
Mutageniteit/genotoxiciteit: mutagene stoffen veroorzaken chromosoomafwijkingen
(mutaties) die via de geslachtscellen kunnen leiden tot genetisch bepaalde afwijkingen
van de nakomelingen. Dioxines zijn volgens de huidige stand der kennis niet mutageen.
Sommige PAK’s, zware metalen en chloorhoudende pesticiden zijn wel bekend als
mutageen.
b. Referentiesituatie
Uit de discipline Lucht blijkt dat de maximale bijdrage van de raffinaderij voor dioxines wordt
berekend in Stabroek. De dioxine immissiebijdrage bedraagt er 0,016 pg TEQ/m².dag (of
0,20% van de toetsingswaarde29).
Conform het significantiekader is dit een
verwaarloosbare bijdrage.
Bijgevolg worden er geen gezondheidseffecten in de omgeving verwacht als gevolg van de
dioxine-uitstoot van TRA.
c. Geplande situatie
De bijkomende emissies van het Rog- project zijn te verwaarlozen. De emissies in de
toekomstige situatie zullen nauwelijks afwijken van deze in de referentiesituatie. Er werden
geen nieuwe immissieberekeningen toegepast: de depositie van dioxines en furanen zal als
gevolg van het ROG- project niet significant wijzigen.
9.2.3.4 Indirecte blootstelling
9.2.3.4.1 Blootstelling aan chemische agentia via het oppervlaktewater
In de Discipline Water bleek dat de invloed van de raffinaderij op de kwaliteit van het
oppervlaktewater van de Schelde verwaarloosbaar is voor zowel de referentie- als de
geplande situatie na de uitbreiding met het ROG- project. Dit geldt ook voor de kwaliteit van
het water in het Hansa- en Marshalldok, waar enkel koelwater in geloosd wordt en geen
wijzigingen zullen optreden nav de uitbreiding met het ROG- project.
Bovendien heeft het Scheldewater geen bestemming als vis- of zwemwater. Mensen komen
dus noch via voeding (consumptie van aquatisch milieu), noch via zwemactiviteiten in
contact met de door de raffinaderij geloosde afvalstoffen van het afvalwater. Potentiële
29
Jaargemiddelde waarde voor de depositie van dioxines in agrarische gebieden en woonzones (= 8,2 pg
TEQ/m².dag)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
257
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
relevante gezondheidseffecten als gevolg van deze afvalwaterlozingen kunnen bijgevolg als
verwaarloosbaar bestempeld worden en worden niet verder behandeld worden.
De impact van het lozen van het afvalwater op de menselijke gezondheid wordt dan ook
verwaarloosbaar geacht.
9.2.3.4.2 Blootstelling aan chemische agentia via bodem en grondwater
Uit de discipline bodem en grondwater blijkt dat er bodem- en grondwaterverontreiniging
aanwezig is. Op het terrein van TRA werden verschillende verontreinigingskernen
afgebakend. Blootstelling naar de bevolking toe is verwaarloosbaar tot onbestaande. In de
directe omgeving van het bedrijf bevinden zich immers geen woningen.
Voor de ondergrond en het grondwater zijn er geen bestaande blootstellingsroutes via
bodem en grondwater naar de mens.
De impact van de bodem- en grondwaterverontreiniging op de menselijke gezondheid wordt
verwaarloosbaar geacht.
9.2.3.5 Bijdrage tot geurhinder
In het hoofdstuk lucht werd het overzicht gegeven van alle potentiële bronnen van
geurhinder op het bedrijfsterrein van TRA met de milderende maatregelen die getroffen
werden om mogelijke geurhinder tot een minimum te beperken. Hierbij wordt opgemerkt dat
het om potentiële bronnen gaat, die niet steeds hinder veroorzaken, of waarvan de hinder
beperkt blijft tot het bedrijfsterrein van TRA. Dit wordt ondersteund door het feit dat de
voorbije jaren geen klachten over geurhinder genoteerd werden.
TRA gebruikt een beschreven procedure bij een geurklacht zodat alle binnenkomende
klachten, ook qua geurhinder geregistreerd en opgevolgd worden. Er werden de afgelopen
jaren geen formele geurklachten genoteerd ten gevolge de activiteiten op de Total
Raffinaderij Antwerpen.
In het verleden werd melding gedaan van VOS emissies thv de gemeente Beveren. De
resultaten hiervan mbt geurhinder zijn vermeld in een rapport van PRG Odournet
(10/11/2010). Bij de belading van een zeeschip met benzines kon de geur windafwaarts nog
net waargenomen worden tot een afstand van circa 1.3 km. Beveren valt hier niet binnen.
Er zijn geen wijzigingen naar de aard van de emissies in de geplande situatie, de effecten
naar geurhinder tgv het ROG- project zijn als verwaarloosbaar te beschouwen .
9.2.3.6 Blootstelling aan fysieke agentia – geluid
In de discipline geluid werd vastgesteld dat de uitbreiding met het ROG- project slechts een
maximale theoretische wijziging van 0.2 dB(A) als gevolg heeft voor het specifiek geluid van
TRA in zijn geheel. Omwille van het feit dat er geen geluidsimpact is van het ROG project op
het specifiek geluid van TRA in zijn geheel en bijgevolg op het omgevingsgeluid wordt de
impact als verwaarloosbaar beschouwd voor het project voor de omwonenden van de
raffinaderij.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
258
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
In de bestaande situatie kunnen de huidige fakkels aanleiding geven tot een laagfrequent,
kortstondig geluid. Voor de uitbreiding met het ROG- project worden hier geen wijzigingen
verwacht.
9.2.3.7 Visuele impact
TRA is gelegen in een groot industriegebied dat duidelijk getekend is door menselijke en
industriële activiteiten. In het havengebied zelf is TRA niet overal visueel waarneembaar
omwille van tussenliggende bedrijven en installaties. De belangrijkste onderdelen zijn de drie
fakkels, met elk een hoogte van 204 m, die vanop relatief grote afstand waarneembaar zijn.
Ook de schoorstenen, koeltorens en de installaties zelf vormen opvallende elementen in het
landschap.
De installaties die in dit MER beschreven worden kunnen wel onderscheiden worden in het
landschap, maar hebben geen bepalende landschappelijke impact omdat de omgeving reeds
als industrieel ervaren wordt. De visuele impact van de raffinaderij kan bijgevolg als
verwaarloosbaar beschouwd worden tov het industrieel karakter van de omgeving.
Nav het ROG- project zal het uitzicht van de installaties van TRA nauwelijks veranderen
aangezien de nieuwe installaties zich centraal op de site bevinden. De impact op de
omgeving nav de uitbreiding met het ROG- project zal bijgevolg verwaarloosbaar zijn.
9.2.3.8 Lichthinder
Lichthinder doet zich vooral voor bij verhoogde fakkelwerking. Een situatie, waarbij hoge tot
zeer hoge fakkelgasdebieten (> 10 ton/h) verbrand worden, en er aanleiding is tot een
opvallende vlam, komt 10 tot 20 dagen per jaar voor. Bij normale werking van de installaties
branden de waakbranders bij de fakkels, wat geen aanleiding geeft tot lichthinder.
De algemene verlichting van TRA veroorzaakt in de omliggende woonzones geen directe
hinder of effecten. TRA en de hele haven blijven door de verlichting wel duidelijk zichtbaar.
Door de globale havenverlichting is er in de omgeving duidelijk lichthinder aanwezig.
De bijkomende installaties nav het ROG- project zullen net zoals de bestaande installaties
verlicht worden. Aangezien geen receptoren in de omgeving van het industriële landschap
aanwezig zijn, wordt verwacht dat de bijkomende lichtstraling geen aanleiding zal geven tot
lichthinder. De bijkomende installaties zullen niet afzonderlijk waarneembaar zijn, gezien hun
ligging centraal op de site.
9.2.3.9 Blootstelling aan isotopenbronnen
Alle vast opgestelde radioactieve bronnen op TRA zijn ofwel omgeven door een loden
omhulsel van voldoende dikte, ofwel zodanig beschermd dat op de kortste werkafstand, nl.
0,3 meter van de houder de toegelaten limietdosis NOOIT overschreden wordt. Metingen
met vast opgestelde radioactieve bronnen bieden soms enorme voordelen en zijn soms
veiliger dan de conventionele meetprincipes.
Nav de uitbreiding met het ROG- project zijn er geen wijzigingen op dit vlak.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
259
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
9.2.4 Klachtenregister
TRA gebruikt een beschreven “klachten”procedure zodat alle binnenkomende klachten, ook
qua geurhinder, geregistreerd en opgevolgd worden. Er werden de afgelopen jaren geen
formele geurklachten genoteerd tgv de activiteiten van de Total Raffinaderij Antwerpen.
9.2.5 Bespreking van de te verwachten gevolgen: determinatie
en implementatie van milderende maatregelen
Uit de bespreking in §9.2.3 werden geen relevante (potentiële) gezondheidseffecten voor de
omwonenden van TRA geïdentificeerd tgv de uitbreiding met het ROG- project. In de
geplande situatie zijn de immissiebijdragen tgv het project telkens als verwaarloosbaar te
beschouwen.
Uit bovenstaande bevindingen kan gesteld worden dat er geen bijkomende milderende
maatregelen noodzakelijk zijn. De bestaande milderende maatregelen zoals aangegeven in
de disciplines lucht, water, bodem en grondwater en geluid zijn voldoende om de impact van
het ROG- project naar de gezondheid van de mensen in de omgeving van het bedrijf te
beperken.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
260
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
9.3 Mobiliteit
9.3.1 Bereikbaarheidsprofiel referentiesituatie (en aanlegfase)
Het bereikbaarheidsprofiel in de referentiesituatie en de aanlegfase is quasi identiek.
9.3.1.1 Huidige transportinfrastructuur
TRA is bereikbaar langs de weg, per spoor, en langs het water. Het bedrijf is tevens
aangesloten op het landelijk pijplijnnet.
De bereikbaarheid van TRA langs de weg wordt geïllustreerd in Figuur 9.2.
In de volgende paragrafen worden de verschillende transportmodi en hun toepassingen kort
toegelicht.
Figuur 9.2: Wegennet in de buurt van TRA
9.3.1.1.1 Wegverkeer
9.3.1.1.1.1 Macroniveau
TRA ligt aan de Scheldelaan, die parallel aan de Schelde loopt. De Scheldelaan geeft via de
Liefkenshoektunnel en de R2 uit op de N49 (Zelzate- Knokke) en via de Tijsmanstunnel op de
A12 (Bergen op Zoom). De R2 sluit aan op de autosnelweg E17 (Gent), op de autosnelweg
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
261
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
E19 (Breda) en op de autosnelweg E34/E313 naar Eindhoven en Hasselt. Er is dus voor
vracht- en personenwagens een zeer goede aansluiting op het hoofdwegennet.
9.3.1.1.1.2 Meso- en microniveau
Gezien de barrièrewerking in de noord- zuidrichting door de Schelde en de havendokken is de
bereikbaarheid op meso- niveau slecht. Linkeroever en de gebieden aan de andere zijde van
de havendokken zijn maar bereikbaar via een grote omweg langs de Liefkenshoektunnel, Tijsmanstunnel of de Noordkasteelbruggen.
De bereikbaarheid op microniveau is vooral belangrijk voor fietsers en voetgangers. Gezien de
bovenbeschreven barrièrewerking en de grote afstand tot de woongebieden, is het bedrijf op
microniveau zeer slecht bereikbaar.
9.3.1.1.2 Spoorverkeer
Het spoorvervoer wordt niet langer gebruikt voor de afvoer van eindproducten. Enkel voor de
aanvoer van fluorwaterstofzuur (HF) wordt het spoor nog sporadisch gebruikt. In 2010 werd
HF 3 maal aangebracht via het spoor.
9.3.1.1.3 Scheepvaart
Voor het lossen en laden van schepen, zijn er zowel aanlegsteigers voorzien in het
Hansadok als in het Marshalldok. De steigers in deze dokken worden gebruikt voor verlading
van lichters en zeeschepen. Het Hansadok beschikt over 2 dokuitrustingseenheden, nl Z481
en
Z487,
het
Marshalldok
heeft
er
10,
nl
Z461,Z467,Z469,Z471A,Z471B,Z471CD,Z473A,Z473BC,Z473DE en Z473F.
9.3.1.1.4 Pijplijn
Belangrijke leveranciers of afnemers van specifieke producten zijn met het depot van Total
Belgium of met de raffinaderij verbonden via een pijpleiding.
De voornaamste pijpleiding voor TRA is de RAPL pijpleiding, waarlangs het overgrote deel
van de ruwe aardolie wordt ingevoerd.
De voornaamste uitvoerleidingen zijn die voor ethyleen (naar TOA, voor propyleen (naar
Total Petrochemicals Feluy via TOA) voor benzines en gasolie (pijpleiding naar Feluy) en
voor vliegtuigbrandstof, benzines en gasolie (NATO pijpleiding, o.a. naar Zaventem en
Noord- Frankrijk).
De uitvoer van ethyleen gebeurt in hoofdzaak via het pijpleidingnet op 90 bar. Ter hoogte
van de hoogpeil- wachtkom I is een aansluiting gemaakt met de ethyleenleiding komende
van Total Olefins Antwerpen. Via het compressorstation is Total Olefins Antwerpen
aangesloten op het West-Europese ARG- net dat Rotterdam met Terneuzen, Antwerpen,
Geleen en het Ruhrgebied verbindt.
De propyleenleiding naar Total Olefins Antwerpen is een 8 duimse leiding die het
bedrijfsterrein van Total Raffinaderij Antwerpen verlaat uit het LPG tankpark en onderaan het
Marshall dok TOA binnenkomt.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
262
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
De pijpleiding naar het TOTAL depot in Feluy (Total Petrochemicals Feluy) verlaat het
bedrijfsterrein ter hoogte van de zeesteigers in het noordoosten van het bedrijfsterrein. Deze
leiding kan zowel gasolie als benzine verpompen naar het zusterbedrijf in Wallonië.
Nav het Rog- project is er na de behandeling van de onverzadigde afgassen ( FCC gassen )
in de bestaande zuiveringssectie van de stoom kraakeenheid NC3 een extra productie van
ethyleen en propyleen. Een gedeelte van deze ethyleen stroom wordt geëxporteerd naar de
stoom kraakeenheid van NC2 ( TOA) via een nieuw te voorziene pijpleiding.
9.3.1.1.5 Openbaar vervoer
Het Antwerps havengebied op rechteroever wordt gedeeltelijk bediend door buslijn 37 van de
Lijn. Deze lijn gaat tussen de Van Cauwelaertsluis en de Rooseveltplaats, die op loopafstand
van het Centraal Station van Antwerpen ligt. De lijn wordt op uurbasis bediend tussen 7h45 en
9h55 ‘s ochtends en tussen 16h00 en 19h15 ‘s avonds. Tijdens de dag is er bediening tussen
13h00 en 14h00. De dichtbijgelegen halte bevindt zich aan de Van Cauwelaertsluis, op ca 1
km van de bedrijfstoegang.
TRA beschikt tevens over een gemeenschappelijk georganiseerde busvervoerdienst.
9.3.1.2 Selectie van de te bespreken wegen
In de onderstaande paragrafen wordt de aandacht gericht op het wegverkeer. Wat betreft de
waterwegen en transport per pijplijn en spoor wordt de capaciteit als voldoende geacht.
9.3.1.2.1 Wegverkeer
9.3.1.2.1.1 Methodologie
De capaciteit van een weg of een rijstrook wordt uitgedrukt in Personen Auto Equivalenten
(p.a.e.) waardoor het mogelijk wordt om de impact van verschillende vervoersmiddelen
onderling te kunnen vergelijken.
Er wordt uitgegaan van de volgende maatvoering:
-
fiets:
0,3 p.a.e.
motorrijwiel:
0,5 p.a.e.
auto en kleine bestelwagen:
1 p.a.e.
grote bestelwagen en kleine vrachtwagen: 2 p.a.e.
bus:
2 p.a.e.
zware vrachtauto:
3 p.a.e.
De capaciteit van een rijstrook staat gelijk aan het aantal p.a.e. die deze rijstrook op een uur
tijd kan verwerken. Algemeen wordt aangenomen dat de volgtijd tussen twee voertuigen 2
seconden bedraagt. Dit houdt in dat de maximale capaciteit van een rijstrook gelijk is aan
1.800 p.a.e./u. Op te merken valt hierbij nog dat allerlei externe invloeden dit cijfer negatief
kunnen beïnvloeden. Het vermelde cijfer gaat uit van een rijstrookbreedte van 3,50 m.
Smallere rijstroken, een bochtig tracé, hellingen, tegenliggers, obstakels en andere factoren
kunnen deze maximale capaciteit inperken.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
263
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Deze capaciteit geldt ook als maximumnorm voor de rijstroken op kruispunten met
verkeersafhankelijke regeling, namelijk in een situatie waarbij er zich op de kruisende weg
gedurende één uur geen enkel voertuig aanbiedt. Van zodra er zich een grote
verkeersstroom aanbiedt op de kruisende weg, zal de capaciteit van elk van de
respectievelijke wegen afnemen.
9.3.1.2.1.2 Capaciteit wegen nabij TRA
De Scheldelaan is uitgevoerd als expresweg op 2x2 rijstroken met gelijkvloerse kruisingen,
en uitgerust met verkeerslichten, die een verkeersafhankelijke regeling hebben.
Voor de capaciteitsbepaling van de Scheldelaan wordt een beroep gedaan op een recente
studie “Mobiliteitsstudie Haven Antwerpen”, uitgevoerd in opdracht van het Gemeentelijk
Havenbedrijf. De resultaten worden weergegeven in Figuur 9.3.
Voor beide wegen wordt een capaciteit van 1800 p.a.e./h per rijrichting vooropgesteld.
Gezien de Scheldelaan volledig in industriegebied is gelegen, er een verhoogd fietspad
aanwezig is en er geen kwetsbare weggebruikersgroepen gebruik van maken, kan de
vooropgestelde capaciteit gelijk gesteld worden met de aanvaardbare capaciteit.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
264
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 9.3: Capaciteit Scheldelaan in de buurt van TRA [Bron:
“Mobiliteitsstudie Haven Antwerpen”, i.o.v. Gemeentelijk Havenbedrijf]
De intensiteiten zullen uitgedrukt en beoordeeld worden volgens het significantiekader zoals
hieronder weergegeven:
Verwaarloosbare bijdrage
Beperkte bijdrage
Relevante bijdrage
Belangrijke bijdrage
x < 1% van de capaciteit van de beschouwde weg
1 ≤ x < 5% van de capaciteit van de beschouwde weg
5 ≤ x < 10% van de capaciteit van de beschouwde weg
x ≥ 10% van de capaciteit van de beschouwde weg
9.3.1.2.1.3 Intensiteit geselecteerde wegen
Voor de bepaling van de intensiteiten van de Scheldelaan thv TRA wordt eveneens een
beroep gedaan op de eerder aangehaalde studie “mobiliteitsstudie Haven Antwerpen”. In het
onderzoek werden de intensiteiten bepaald tijdens de ochtend- en avondspits. De resultaten
worden weergegeven in Figuur 9.4 en Figuur 9.5.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
265
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
De hoogste waarde werden vastgesteld tijdens de avondspits richting van Cauwelaertsluis met
562 p.a.e., tijdens de ochtendspits was de waarde in deze richting meer dan de helft lager met
238 p.a.e.. Richting Antwerpen werden eerder lage intensiteiten vastgesteld. De resultaten zijn
vergelijkbaar voor de ochtend- en avondspits en bedroegen resp. 102 en 97 p.a.e.
Figuur 9.4: : Intensiteiten op de Scheldelaan thv TRA tijdens de
ochtendspits
[Bron:
“Mobiliteitsstudie
Haven
Antwerpen”,
i.o.v.
Gemeentelijk Havenbedrijf]
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
266
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 9.5: Intensiteiten op de Scheldelaan thv TRA tijdens de avondspits
[Bron:
“Mobiliteitsstudie
Haven
Antwerpen”,
i.o.v.
Gemeentelijk
Havenbedrijf]
9.3.1.2.1.4 Belasting geselecteerde wegen
De maximale belasting op de Scheldelaan thv TRA op basis van de vastgestelde intensiteit
en capaciteit volgens de bovenvermelde mobiliteitsstudie doet zich voor tijdens de
avondspits richting de Van Cauwelaertsluis en bedraagt 31%. Een dergelijke belasting houdt
in dat het verkeer globaal gezien onder een regime van "relatief grote vrijheid" verloopt.
Enkel aan de kruispunten kan enige belemmering ontstaan. Tijdens de ochtendspits
bedraagt de belasting in deze richting 15% en in de richting Antwerpen telkens 5% voor de
ochtend- en avondspits. Dit wordt voorgesteld in Figuur 9.6 en Figuur 9.7
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
267
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 9.6: I/C ratio voor Scheldelaan tijdens de ochtendspits thv TRA
[Bron:
“Mobiliteitsstudie
Haven
Antwerpen”,
i.o.v.
Gemeentelijk
Havenbedrijf]
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
268
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 9.7: I/C ratio voor Scheldelaan tijdens de avondspits thv TRA [Bron:
“Mobiliteitsstudie Haven Antwerpen”, i.o.v. Gemeentelijk Havenbedrijf]
9.3.2 Bereikbaarheidsprofiel geplande situatie
Het bereikbaarheidsprofiel in de geplande situatie na uitvoering van het ROG- project is
identiek aan de referentiesituatie.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
269
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
9.3.3 Mobiliteitsprofiel – Referentiesituatie
9.3.3.1 Personenvervoer
Op de site van TRA werken ca 1100 mensen waarvan ca. 500 in een ploegsysteem. Nav het
ROG- project zijn er geen wijzigingen in het personeelsbestand van TRA.
In Tabel 9.8 worden de transportmodi voor de personeelsleden van TRA voorgesteld. Het
overgrote deel (66%) van de personeelsleden komt met de wagen, 14% doet aan carpooling
en 9% maakt gebruik van een gemotoriseerd rijwiel om naar het werk te komen. TRA
beschikt eveneens over een collectieve bedrijfsvervoersdienst, 11% maakt hier gebruik van.
Tabel 9.8 Modal split personeelsleden van TRA
Wijze van verplaatsen
absoluut aantal werknemers
Personenwagen
Carpooling
Bus
Fiets / bromfiets/motorfiets
Totaal
726
154
120
99
1099
Percentage van het personeelbestand
[%]
66%
14%
11%
9%
100%
Tabel 9.9 toont de resp. uurroosters voor het personeel van TRA. Op een weekdag zijn
gemiddeld 1099 werknemers aan het werk op de site.
Tabel 9.9: Uurrooster voor werknemers van TRA
Gemiddeld aantal aanwezige
werknemers op een weekdag
Aankomst
Vertrek
101
269
8u30
07u45
17u00
16u15
495
12
18
06u00
14u00
22u00
06u00
06u30
14u00
22u00
06u00
14u00
06u30
Dagdienst met vaste
uren
Ploegensysteem:
Ploeg 1
Ploeg 2
Ploeg 3
vroege- late
Brandweer
bedienden/arbeiders
met ander uurrooster
Totaal
204
Werkrooster
glijdende uren
1099
Op de site van TRA werkten in 2010 gemiddeld 865 contractoren per dag. Deze verplaatsen
zich vnl via georganiseerd vervoer (bestelwagens) met gemiddeld een 4 tal werknemers per
transport.
Sporadisch komen er bezoekers langs , hier zal verder geen rekening mee gehouden
worden in het MER.
Tabel 9.10 geeft het overzicht van de verkeersstroom door het personeel en de
contractoren op een gemiddelde weekdag. Deze verkeersstromen werden berekend
uitgaande van de hypothese dat de procentuele verdeling van het volledige
personeelsbestand over de verschillende vervoersmodi gehandhaafd blijft voor de
verschillende shiften.
In totaal vertegenwoordigen de 1099 werknemers en 865 contractoren een verkeersstroom
van ca. 1.368 p.a.e./dag heen en 1.368 p.a.e./dag terug.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
270
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tabel 9.10: Verkeersstroom personeel en contractoren TRA .
Dagdienst met vaste uren
Ploegensysteem:
Ploeg 1
Ploeg 2
Ploeg 3
vroege- late
Brandweer
bedienden/arbeiders met ander
uurrooster
contractoren
totaal
Verkeersstroom [p.a.e./dag]
Aantal werknemers
101
269
106
282
495
518
12
18
13
19
204
865
1.964
214
216
1.368
30
9.3.3.2 Goederenvervoer
De aan- en afvoer van grondstoffen en eindproducten gebeurt, naargelang het product, via
pijplijn, schip, spoor of weg. In onderstaande Tabel 9.11 worden de verladen producthoeveelheden per transportmodus weergegeven.
Tabel 9.11: Verladingshoeveelheden bij TRA in de referentiesituatie
Modus
Pijpleiding
Zeeschepen
Lichters
Vrachtwagens
Spoor (HF)
totaal
Aanvoer (ton/j)
15835823
1246589
1834906
3
18917321
Afvoer (ton/j)
756991
139585
1657071
14933
2568580
Totaal (ton/j)
16592814
1386174
8134606
14933
3
26128530
%
63,50%
5,31%
31,13%
0,06%
0,00%
100,00%
Uit deze tabel blijkt dat ca 63 % van het goederentransport per pijplijn verloopt, ca 31% per
lichter en ca 5% per zeeschip. De overige transportmodi zijn te verwaarlozen.
Nav het ROG- project zal het aandeel via pijpleiding toenemen aangezien een nieuwe
pijpleiding wordt geïnstalleerd voor het transport van het extra geproduceerde ethyleen van de
NC3 naar NC2 van TOA.
Het totaal aantal verladingoperaties voor de schepen op jaarbasis 1.230. Het aantal schepen
dat grondstoffen vervoert bedraagt gemiddeld 4 à 5 per werkdag voor de referentiesituatie.
Deze bijdrage aan het scheepvaartverkeer kan bijgevolg als beperkt beschouwd worden.
9.3.3.2.1 Verkeersgeneratie vrachtwagenverkeer
Vrachtwagenbelading op TRA is mogelijk gedurende 24 uur per dag en 365 dagen per jaar.
In 2010 werden er in totaal ca 18250 vrachtwagens geladen, of 50 per werkdag. De
vrachtwagens (3 p.a.e. per eenheid) genereren 150 p.a.e. per dag of 6 p.a.e./h .
Hierbij moet opgemerkt worden dat de vrachtwagens die beladen worden in het KVC niet meegerekend werden. Het KVC wordt uitgebaat door Total Belgium. De afgewerkte producten
30
modal split gebruikt zoals bij totaal aantal werknemers en voor contractors met maximale inschatting voor
busvervoer en carpooling
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
271
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
worden van TRA per pijplijn getransporteerd naar het KVC. Dit transport zit dus mee verrekend
in het transport per pijpleiding (Tabel 9.11) en niet in het transport per vrachtwagen.
9.3.4 Impact personen- en goederenverkeer TRA
Tabel 9.12 geeft een overzicht van de gegenereerde verkeersstroom van TRA (in
p.a.e/uur), veroorzaakt door het personen- en goederenverkeer van TRA.
Voor de contractoren wordt aangenomen dat deze zich per 4 in een kleine bestelwagen naar
de site begeven. Dit houdt in dat dit verkeer kan gelijk gesteld worden met 2*216 p.a.e/dag.
Voor de impactberekening is aangenomen dat de contractoren in dagploeg werken zodat
voor de ochtend- en avondspits een worst- case beschouwing wordt berekend. Voor het
personeel wordt de verkeersstroom bepaald op basis van het uurrooster en de modal split
van het personeel.
De totaal gegenereerde verkeersstroom van TRA in de referentiesituatie bedraagt 2.707
p.a.e./dag, waarvan 84% door het personeel en 16% door contractoren. Het overgrote deel
(ca. 64 %) van de aan- en afvoer van producten gebeurt bij TRA per pijplijn. Hierdoor is de
bijdrage van de goederenstromen van TRA op de andere modi (weg, water) beperkt tot
marginaal. Hierbij moet opgemerkt worden dat de vrachtwagens die beladen worden in het
KVC niet meegerekend worden in de berekening, aangezien dit transport beschouwd wordt
als een transport per pijplijn van TRA naar het KVC (zie Tabel 9.11).
De grootste verkeersstromen worden gegenereerd tussen 5 en 9 uur ’s morgens en tussen
16 en 18 uur ’s avonds tgv de overlapping van aankomst/vertrek dag- en ploegendiensten
met een piekverkeersstroom van 473 p.a.e/uur tussen 07 en 08 en 16 en 17 uur. Deze piek
vertegenwoordigt een maximale procentuele bijdrage van 25,6% tov de totale capaciteit van
de Scheldelaan (=1.800 p.a.e/u). Buiten deze piekuren daalt de bijdrage van het verkeer
gegenereerd door het bedrijf. Enkel tussen 6-7 en 8-9 uur ‘s morgens en 17- 18 uur ’s
avonds is de bijdrage belangrijk.
Buiten deze uren is de bijdrage van het bedrijf steeds lager dan 10% en kan de bijdrage als
verwaarloosbaar (= > < 1%), beperkt (= > > 1%) tot relevant (= > 5%) beschouwd worden.
De capaciteit van de Scheldelaan wordt echter nooit overschreden tgv het wegverkeer door
TRA. Er wordt wel een belangrijke bijdrage vastgesteld (= >10%) tijdens bepaalde piekuren,
wat logisch is gezien het bedrijf één van de grootste werkgevers in de omgeving is.
Tabel 9.12: Overzicht gegenereerde verkeersstroom (p.a.e/h) voor het
personen- en goederenverkeer voor de referentiesituatie
0:00-1:00
1:00-2:00
2:00-3:00
3:00-4:00
4:00-5:00
5:00-6:00
6:00-7:00
7:00-8:00
8:00-9:00
9:00-10:00
10:00-11:00
11:00-12:00
12:00-13:00
13:00-14:00
14:00-15:00
15:00-16:00
16:00-17:00
personeel TRA
contractoren TRA
185
282
353
178
108
108
143
186
353
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
108
totaal referentie
situatie
0
0
0
0
0
185
282
461
286
0
0
0
0
143
186
0
461
januari ’14
% bijdrage TRA tov
capaciteit Scheldelaan
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
10,3%
15,7%
25,6%
15,9%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
7,9%
10,3%
0,0%
25,6%
Discipline Mens
272
Mer ROG project
17:00-18:00
17:00-18:00
19:00-20:00
20:00-21:00
21:00-22:00
22:00-23:00
23:00-24:00
TOTAAL
Total Raffinaderij Antwerpen
personeel TRA
contractoren TRA
177
72
108
totaal referentie
situatie
285
72
0
0
173
173
0
2707
173
173
2275 (84%)
432 (16%)
% bijdrage TRA tov
capaciteit Scheldelaan
15,8%
4,0%
0,0%
0,0%
9,6%
9,6%
0,0%
9.3.5 Mobiliteitsprofiel Aanlegfase
9.3.5.1 Personenverkeer
Het extra personenverkeer tijdens de aanlegfase van het ROG- project omvat het verkeer
van de contractoren. Het maximaal aantal contractoren tijdens de aanlegfase wordt geschat
op 1000 per dag en kan, in de veronderstelling dat deze zich verplaatsen met kleine
bestelwagens met telkens 4 werknemers, op piekmomenten een verkeersstroom van ca 250
kleine bestelwagens of 250 p.a.e./dag genereren.
Voor de contractoren wordt aangenomen dat deze zich per 4 in een kleine bestelwagen naar
de site begeven. Dit houdt in dat dit verkeer kan gelijk gesteld worden met 2*250 p.a.e/dag.
Er wordt aangenomen dat de contractoren in dagploeg werken zodat voor de ochtend- en
avondspits een worst- case beschouwing wordt berekend.
Extra impact op het wegverkeer wordt verondersteld tijdens de ochtend- en avondspits en
wordt volgens het significantiekader als relevant beoordeeld. Gezien de capaciteit van de
Scheldelaan echter nooit overschreden wordt en deze impact tijdelijk van aard is wordt dit
verder niet behandeld in het MER.
Tabel 9.13: Impact tijdens aanlegfase
totaal
personeel contractoren
referentie
TRA
TRA
situatie
6:00-7:00
7:00-8:00
8:00-9:00
9:00-10:00
13:00-14:00
14:00-15:00
15:00-16:00
16:00-17:00
17:00-18:00
282
353
178
108
108
143
186
353
177
108
108
282
461
286
0
143
186
0
461
285
aanlegfase
totaal
tijdens
aanlegfase
125
125
586
411
125
125
586
410
% bijdrage
TRA tov
% bijdrage
capaciteit
TRA
Scheldelaan
aanlegfase
tijdens
aanlegfase
15,7%
6,9%
32,6%
6,9%
22,8%
0,0%
7,9%
10,3%
0,0%
6,9%
32,6%
6,9%
22,8%
9.3.5.2 Goederenverkeer
Bovenop het huidige verkeer zal er tijdens de aanlegfase van het ROG- project
vrachtwerfverkeer gegenereerd worden.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
273
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
De grondstoffen voor de bouw (zand, cement, … ), de werfmachines en verschillende
installatieonderdelen voor de installaties zullen per vrachtwagen worden aangevoerd. De
exacte aantallen vrachtwagens of hoeveelheden grondstoffen zijn op dit moment nog niet
gekend. De impact van het uitbreidingsproject op het globale wegverkeer zal echter gering
zijn.
Het scheepvaartverkeer zal nav de uitbreiding in de aanlegfase niet wijzigen.
9.3.6 Mobiliteitsprofiel Geplande fase
Voor de uitbreiding met het rog- project worden geen extra werknemers voorzien in de
raffinaderij, het huidige aantal van ca. 1.100 personeelsleden blijft behouden in de geplande
situatie.
Er zijn ook geen wijzigingen te verwachten voor het wegverkeer t.o.v. de referentiesituatie.
De bijkomende productie aan ethyleen zal getransporteerd wordt via een nieuwe pijpleiding
tussen NC3 en NC2 (TOA).
9.3.7 Besluit mobiliteit
Voor de referentiesituatie is het wegverkeer door de raffinaderij op de Scheldelaan vnl
tijdens de piekuren van 6-9 uur ’s morgens en 16-18 uur ’s avonds als belangrijk te
beschouwen.
Buiten deze uren is de impact van het bedrijf veel beperkter en voor het overgrote deel van
de dag als verwaarloosbaar tot beperkt te beschouwen.
De capaciteit van de Scheldelaan wordt echter nooit overschreden tgv het wegverkeer door
TRA. Er wordt wel een belangrijke bijdrage vastgesteld tijdens bepaalde piekuren, wat
logisch is gezien het bedrijf één van de grootste werkgevers in de omgeving is.
Aangezien het overgrote deel (ca. 64 %) van de aan- en afvoer van producten gebeurt bij
TRA per pijplijn is de bijdrage van de goederenstromen van TRA op de andere modi (weg,
water) beperkt tot marginaal.
Het extra personen- en vrachtwerfverkeer tijdens de aanlegfase van het ROG- project zal
een bijkomende verkeersstroom genereren. Voor het personenvervoer betreft dit een
tijdelijke relevante bijdrage, voor het vrachtwerfverkeer is het exacte aantal vrachtwagens op
dit moment nog niet gekend. Het scheepvaartverkeer zal niet wijzigen.
Het personen- en goederenverkeer over de weg zal nav het ROG- project niet wijzigen. De
mobiliteitseffecten tgv de uitbreiding met het OPTARA- project kan voor de geplande situatie
als te verwaarlozen beschouwd worden.
9.4 Milderende maatregelen
Aangezien het ROG- project op zich geen noemenswaardige gezondheids- en
mobiliteitseffecten als gevolg heeft worden geen bijkomende milderende maatregelen
voorgesteld.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
274
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
De bestaande milderende maatregelen zoals aangegeven in de disciplines lucht (zie §5.6
voor SO2 en NO2 en voor benzeen , PAK, nikkel en stof (zie hieronder)), water, bodem en
grondwater en geluid zijn voldoende om de impact van het project naar de omwonenden in
de omgeving van de raffinaderij te beperken.
Benzeen
•
VRU eenheid voor alle P1 producten
• De aromateneenheid heeft online benzeen metingen rond de eenheid en er zijn speciale
lekvoorkomings voorzieningen getroffen ( afdichtingen )
• Dubbele afdichtingen op tanks met vlottende daken
• Dubbele afdichting en koepel op benzeenhoudende tanks
• Benzeen immissie metingen aan de terreinsgrenzen om de 16 maanden
• LDAR methodologie in de procesinstallaties
• Wijziging van de productspecificatie van benzeen in benzine , van 5 vol% -> 1 vol%
PAK , nikkel, stof
• 2 ESP installaties , jaarlijkse reductie van 1000 ton/ jaar stof
• Vermindering van het stookolie verbruik , van 7 t/ u ( 2003 ) naar 0.5 t/u ( 2013 )
• Ni en V gehalte in het stookgas / stookolie gedaald door de demetallizatie katalysator in
de ARDS eenheid 81.
9.5 Besluit discipline mens
In de discipline Mens werd zowel een gezondheidsanalyse als een mobiliteitsanalyse
uitgevoerd.
Wat betreft de gezondheidsanalyse werden er naar de omwonenden toe geen
noemenswaardige impacten vastgesteld. Uit de dispersieberekeningen voor de
referentiesituatie blijkt dat de atmosferische emissies van TRA op zich geen effecten op de
gezondheid van de mens veroorzaken. In combinatie met de andere emissiebronnen in de
omgeving, kunnen, voor zwaveldioxiden hoge immissieconcentraties voorkomen in de buurt
van het bedrijfsterrein. Deze kunnen aanleiding geven tot hinder voor gevoelige personen
gedurende korte perioden. Ook voor stikstofoxiden en nikkel kunnen in combinatie met
andere emissiebronnen, verhoogde immissieconcentraties voorkomen in de buurt van het
bedrijfsterrein.
De immissiebijdragen tgv het ROG- project kunnen als verwaarloosbaar beschouwd worden.
De activiteiten van TRA veroorzaken – onder normale bedrijfsomstandigheden - geen
geurhinder in de omgeving. Dit geldt eveneens voor de geplande situatie.
Wat betreft de mobiliteitsanalyse werd gesteld dat TRA goed bereikbaar is en dit zowel per
waterweg, per spoor en over de weg.
Wat betreft de mobiliteitsanalyse werd gesteld dat bijdrage van TRA in de referentie en
geplande situatie voor het scheepvaart- en spoorverkeer te verwaarlozen is. De impact op
het wegverkeer door TRA kan als beperkt getypeerd worden. Het overgrote deel van de
goederen wordt per pijpleiding vervoerd.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Mens
275
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
10 Discipline Fauna en Flora
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
276
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
10.1 Methodologie
De discipline Fauna en Flora onderzoekt de effecten van het voorgenomen project op het natuurlijke
biologische milieu. Om de effecten van het project te beoordelen wordt in een eerste stap de huidige
actuele situatie beschreven (referentiesituatie). De impacten van de deelingrepen van het project op
het biologische milieu worden daarna beschreven en beoordeeld in functie van de referentiesituatie.
Voor de beschrijving van de referentiesituatie worden de belangrijke natuurgebieden in het
studiegebied geselecteerd en op kaart aangeduid. Deze gebieden krijgen niet allemaal evenveel
aandacht. Belangrijke selectiecriteria voor een al dan niet diepgaande bespreking zijn:
• afstand en oriëntatie tot het projectgebied;
• aanwezigheid van kwetsbare ecotopen voor verzuring en eutrofiëring; de invloed van het
project op de natuurgebieden op grotere afstand beperkt zich immers vooral tot deze
effectgroepen.
In het kader van dit MER werden geen bijkomende inventarisaties uitgevoerd. Er wordt bij gevolg
beroep gedaan op bestaande gegevens.
De mogelijke effecten die de realisatie van het project tot gevolg kan hebben zijn:
-
bijdrage aan de verzurende en eutrofiërende depositie in de omliggende beschermde
natuurgebieden;
mogelijke invloed op het visbestand in de Schelde door lozing van afvalwater en koelwater;
mogelijke invloed op het visbestand in de dokken door lozing van koelwater;
mogelijke invloed van lichthinder.
10.2 Afbakening van het studiegebied
Het studiegebied voor de discipline fauna en flora omvat het projectgebied en de invloedssfeer
luchtverontreiniging. Voor de beoordeling van de depositie van verzurende en eutrofiërende
luchtverontreinigende stoffen is een studiegebied van ca. 8 km rond het projectgebied afgebakend.
10.3 Juridische en beleidsmatige context
Een overzicht van de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden wordt weergegeven in paragraaf
1.2.
10.4 Beschrijving van de referentiesituatie
10.4.1
Situering
De referentiesituatie omvat in principe het volledige studiegebied namelijk de zone van circa 8 km
rond het voorziene projectgebied. Wegens de grootte van dit theoretische studiegebied worden een
aantal aandachtsgebieden geselecteerd.
De aandachtsgebieden worden afgebakend in functie van de volgende te verwachten effectgroepen:
• verzuring en eutrofiëring;
• waterverontreiniging;
• rustverstoring.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
277
Mer ROG project
10.4.1.1
Total Raffinaderij Antwerpen
Directe omgeving van het projectgebied
Waardevolle biotopen ter hoogte van het projectgebied bevinden zich langs de Schelde. Een overzicht
van de aanwezige biotopen (conform de typologie van de BWK) is weergegeven in Tabel 10.1.
Tabel 10.1: Overzicht van de biotopen langs de Schelde ter hoogte van Total
Raffinaderij Antwerpen
bwk_
eenheid
ae
ds
kd
ku
kub
mr
sz
wat
waardering
z
z
w
w
w
z
w
/
omschrijving
eutrofe plas met natuurlijke oevers
slik of spuikom
Dijk
ruigte (op vergraven en opgehoogde terreinen)
ruigte met struik- en boomopslag
rietland (ook andere Phragmition-vegetaties)
opslag van allerlei aard (vaak op sterk gestoorde gronden)
Schelde
klasse_
zeldz
3
2
2
3
/
De slikken en een deel van de schorren (vooral mr) en de Schelde zijn afgebakend als
habitatrichtlijngebied.
Tussen de Scheldelaan en de Schelde bevinden zich ter hoogte van Total Raffinaderij Antwerpen
enkele waardevolle biotopen. Vanaf de weg naar de Schelde toe, vinden we achtereenvolgens
volgende biotopen: opgehoogde en vergraven terreinen met verruigd grasland (ku), dijken (kd),
plassen (ae), rietvelden (mr) en slikken (ds). De rietlanden, slikken en plassen langs de Schelde zijn
biologisch zeer waardevol. Slikken en schorren zijn in Vlaanderen zeldzame biotopen.
De plas van het oude Fort St.-Filip (BWK: ae) en omliggende gronden zijn niet opgenomen in het
habitatrichtlijngebied. Total Raffinaderij Antwerpen loost haar afvalwater in deze plas. Bij laagtij wordt
deze plas geledigd in de Schelde en wordt de vijver herleid tot een slik met een smalle geul
erdoorheen. Bij een terreinbezoek is gebleken dat de plas en nabije omgeving avifaunistisch relatief
waardevol zijn. Diverse meeuwen- en eendensoorten, ganzen en de gewone fuut werden
waargenomen. Delen van de plas zijn momenteel begroeid met een dichte rietvegetatie met o.a.
Kleine karekiet. De natuurlijke oevers zijn rijk begroeid met ruigtekruiden.
10.4.1.2
Natura 2000
Een overzicht van de gebieden van het Natura-2000 netwerk binnen het studiegebied zijn opgenomen
in Tabel 10.2. Naast de Speciale Beschermingszone is in de tabel de kortste afstand van het
projectgebied tot de SBZ en de oriëntatie van de SBZ t.o.v. van het projectgebied opgenomen. De
Schelde zelf maakt deel uit van de SBZ-H Schelde- en Durmeëstuarium van de Nederlandse grens tot
Gent. Het bedrijf ligt op korte afstand van dit habitatrichtlijngebied en is ervan gescheiden door de
Scheldelaan. De ligging van deze gebieden t.o.v. het projectgebied zijn weergegeven op Figuur
10.1.
Tabel 10.2: Overzicht van de SBZ’s in de omgeving van het projectgebied
situering t.a.v. voorgenomen
project
afstand (km)
oriëntatie
Gebieden
SBZ-H: Speciale BeschermingsZone - Habitatrichtlijngebied
BE2300006: Schelde- en Durmeëstuarium van Nederlandse grens tot Gent
SBZ-V: Speciale BeschermingsZone - Vogelrichtlijngebied
BE2300222 De Kuifeend en de Blokkersdijk
BE2301336 Schorren en polders van de Beneden Schelde
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
0,1
Z
3,1
0,8
NO
W
Discipline Fauna en Flora
278
Mer ROG project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Total Raffinaderij Antwerpen
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
279
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 10.1: Situering van het Natura-2000 netwerk t.o.v. het projectgebied. (schaal 1:70 000)
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Fauna en Flora
280
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
De SBZ-V Schorren en polders van de Beneden Schelde strekt zich voornamelijk uit op de
Linkerscheldeoever. De SBZ-V De Kuifeend en de Blokkersdijk situeert zich op de
Rechterscheldeoever. Tussen deze twee SBZ’s is er sprake van een dagelijke vogeltrek.
De SBZ-H beperkt zich voornamelijk tot de slikken en schorren langs de Schelde. Belangrijke
deelgebieden zijn hier Galgenschoor, Ketenisse, Groot Buitenschoor en de slikken en schorren ten
noorden van Doel. Het gebied ‘Schorren van de Beneden- Schelde’ is eveneens aangeduid als
RAMSAR- gebied.
In het studiegebied zijn twee SBZ-V (Vogelrichtlijngebieden) gelegen.
1. De Kuifeend en Blokkersdijk. SBZ-V BE2300222. Aangemeld als volgt:
• oppervlakte: 192 ha;
• het belangrijkste kenmerk voor dit gebied is het voorkomen van 1.220 Krakeenden
(Anas strepera) en 1.400 Slobeenden (Anas clypeata), naast een redelijk aantal andere
watervogels, van nationaal belang;
• eveneens komen enkele Bijlage I- soorten voor.
2. Schorren en polders van de Beneden Schelde. SBZ-V BE2301336. Aangemeld als volgt:
•
•
•
•
oppervlakte: 7.085 ha;
meest opvallende Bijlage I- soorten: 350 broedgevallen van de Kluut (Recurvirostra
avosetta), met een maximum aantal van 1.800 niet broedende exemplaren;
niet-broedende Bijlage I-soorten: 2.000 Goudplevieren (Pluvialis apricaria) en 1.400
Kemphanen (Philomachus pugnax);
een aantal watervogels met internationaal belangrijke aantallen, nl.: Rietgans (Anser
fabalis); Kolgans (Anser albifrons); Grauwe Gans (Anser anser); Bergeend (Tadorna
tadorna); Krakeend (Anas strepera) en Slobeend (Anas clypeata).
Het Ketenisseschor werd aangediend als natuurontwikkelingsgebied ter compensatie voor de
Noordzee containerterminal. In 2002 werd het gebied afgegraven tot hoog slikniveau om een gunstige
uitgangssituatie voor schorvorming te creëren.
In het studiegebied is één SBZ-H gelegen.
1. De SBZ-H BE2300006 ‘Schelde- en Durmeëstuarium van de Nederlandse grens tot Gent’
maakt deel uit van het studiegebied. Dit SBZ-H werd aangemeld voor volgende habitattypes:
1130 Estuaria;
1140 Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten;
1310 Eenjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia-soorten
en andere zoutminnende planten;
1320 Schorren met Slijkgrasvegetatie (Spartinion maritimae);
1330 Atlantische schorren (Glauco-Puccinellietalia maritimae)
2310 Psammofiele heide met Calluna- en Genista-soorten
2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen
3150 Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamium of
Hydrocharition
4030 Droge heide (alle subtypen)
6410 Grasland met Molinia op kalkhoudende bodem en kleibodem (Eu-Molinion)
6430 Voedselrijke ruigten
6510 Laaggelegen, schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba
officinalis)
9160 Eikenbossen van het type Stellario-Carpinetum
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
281
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
91E0(+) Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion,
Alnion incanae, Salicion albae) (prioritair habitattype).
Uit de inventarisatie (INBO) blijkt dat niet alle voor het SBZ-H BE2300006 aangemelde habitattypes
ook effectief in het studiegebied voorkomen.
Geldend voor zowel de brakwater- als de zoetwaterzone van de Schelde kunnen de slikken onder
habitattype 1140 worden gebracht.
Wat de schorren in de brakwaterzone betreft, kunnen de volgende vegetatietypes worden
onderscheiden. Enerzijds pioniersvegetaties bestaande uit zeekraal (Salicornia spp.), of anderzijds
bestaande uit heen (Scirpus maritimus). Volgend op dit pionierstadium treffen we met strandkweek
(Elymus athericus) gedomineerde vegetaties aan met uiteindelijk als climax op de brakwaterschorren,
een met riet (Phragmites australis) gedomineerde vegetatie. Indien begrazing op deze
brakwaterschorren plaatsvindt, kunnen zich zilte graslanden ontwikkelen. Vegetaties met Engels
slijkgras (Spartina townsendii) als aspectbepalende soort zijn weinig voorkomend in de brakwaterzone
langs de Schelde en behoren tot habitattype 1320. Pioniersvegetaties van Salicornia behoren tot
habitattype 1310. Met uitzondering van de Phragmites vegetaties ressorteren alle andere types
vegetatiekundig onder de Glauco-Puccinellietalia maritimae wat overeenkomt met habitattype 1330.
Phragmites vegetaties langs de Schelde kunnen onder geen enkel ander habitattype worden
ondergebracht dan onder type 1130.
Volgende habitattypes komen dus voor in het habitatrichtlijngebied:
1130
1140
1310
Estuaria
Bij eb droogvallende slikwadden en zandplaten
Eenjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia-soorten en
andere zoutminnende planten
1320 Schorren met slijkgrasvegetatie (Spartinion maritimae)
1330 Atlantische schorren (Glauco-Puccinellietalia maritimae)
91E0(+) Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion,
Alnion incanae, Salicion albae) (prioritair habitattype)
Bij besluit van de Vlaamse regering van 15 februari 2008 werd de “Waterzone van het
Scheldeestuarium en Durmëstuarium van de Nederlandse grens tot Gent” vastgesteld als
habitatrichtlijngebied. Hierbij wordt dit gebied toegevoegd aan het bestaande habitatrichtlijngebied
“Schelde- en Durme-estuarium van de Nederlandse grens tot Gent” en maakt er bijgevolg deel van uit.
Het bijkomende habitatrichtlijngebied is aangemeld voor een oppervlakte van 2.954 ha en strekt zich
uit van de monding van de Durme en het begin van de Rupel tot aan de Nederlandse grens. Ook het
Paardeschor, een buitendijks gebied ter hoogte van Doel, werd opgenomen in dit
habitatrichtlijngebied.
Het gebied werd afgebakend om een continuïteit van de levensgemeenschappen langsheen de
estuariumgradiënten, zowel longitudinaal als transversaal te verzekeren.
Het gebied werd aangemeld voor:
•
•
habitat 1130 : Estuaria;
vissen: 1099 Rivierprik (Lampetra fluviatilis) en 1134 Bittervoorn (Rhodeus sericeus
amarus)
Hoewel niet aangemeld, is ook de Fint (Allosa fallax) (bijlage II-soort) een belangrijke soort voor het
estuarium van de Schelde. Deze soort wordt sinds 1996 regelmatig met fuiken gevangen in de
Zeeschelde. In de periode 2005-2008 werden ter hoogte van Liefkenshoektunnel gemiddeld 8
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
282
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
volwassen finten gevangen in fuiken. In de centrale van Doel werden in september 2006 bij de
maandelijkse bemonstering 35 juveniele finten gevangen (Stevens M, 2008).
Het Schelde- estuarium vormt belangrijke kraam- en kinderkamers voor mariene vissoorten, en vormt
de toegangsweg voor trekkende vissoorten die de rivier opzwemmen naar de paaiplaatsen. Door de
verbeterde waterkwaliteit kunnen verschillende soorten verder stroomopwaarts doordringen en
werden Bittervoorn en Rivierprik (2 bijlage II soorten, waarvoor leefgebieden dienen afgebakend te
worden) weer waargenomen.
Het grote voedselaanbod in estuaria geeft aanleiding tot een hoge concentratie aan ongewervelde
bodemorganismen, het benthos. De grote voedselrijkdom trekt eveneens grote aantallen vogels aan
met als belangrijke soorten : Grauwe gans, Bergeend, Smient, Krakeend, Wintertaling, Wilde eend,
Pijlstaart en Tafeleend, Scholekster, Kluut, Kievit, Bonte strandloper, Wulp en Tureluur.
10.4.1.3
Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN)
Een overzicht van de gebieden die deel uitmaken van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en
gelegen zijn in het studiegebied, zijn opgenomen in Tabel 10.3. De situering van het Vlaams
Ecologisch Netwerk binnen het studiegebied is weergegeven in Figuur 10.2.
Tabel 10.3: Overzicht van de gebieden die deel uitmaken van het Vlaams
Ecologisch Netwerk
Gebieden
situering t.a.v. projectgebied
afstand (km)
oriëntatie
gebieden opgenomen in het VEN
304: De Slikken en Schorren langs de Schelde (GEN)
303: De Kuifeend (GEN)
340: De Blokkersdijk (GEN)
306: De Oude Landen en Bospolder
243: Golf Beveren
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
0,3
2,4
7,9
6,9
1,6
januari ’14
W
ONO
ZZO
O
W
Discipline Fauna en Flora
283
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
284
Total Raffinaderij Antwerpen
Figuur 10.2: Situering van de gebieden opgenomen in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) t.o.v. het studiegebied. (schaal
1:70 000)
Mer Uitbreiding ROG-project
Mer ROG project
10.4.1.4
Total Raffinaderij Antwerpen
Natuurreservaten
Een overzicht van de natuurreservaten gelegen binnen het studiegebied zijn weergegeven in
onderstaande tabel. De ruimtelijke ligging is weergegeven in Figuur 10.3.
Tabel 10.4: Overzicht van de erkende natuurreservaten in het studiegebied
erkend natuurreservaat
beheerder
Bospolder – Ekersmoeras
Blokkersdijk
Galgenschoor
Imalso – Gronden Linkeroever
Kuifeend – Grote Kreek
Oude Landen
Groot Rietveld - Vlakte van Zwijndrecht
Zuidelijke Groenzone
De Oude Landen en Bospolder
Natuurpunt vzw
NWL
Natuurpunt
ANB
Natuurpunt
Natuurpunt
ANB
ANB
Natuurpunt vzw
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
afstand tot projectgebied
(km)
6,1
4,2
6,8
2,8
4,8
7,4
3,2
7,1
7,0
oriëntatie
ONO
ZZO
NNW
Z
NNO
O
ZW
WZW
O
Discipline Fauna en Flora
285
Projectnummer: 13.0028
SGS Belgium NV
januari ’14
Figuur 10.3: Situering van de natuurreservaten in de omgeving van TRA
Mer Uitbreiding ROG-project
Discipline Fauna en Flora
286
Total Raffinaderij Antwerpen
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Een overzicht van de belangrijkste biotopen in de geselecteerde deelgebieden is
weergegeven in onderstaande tabel.
Tabel 10.5: Overzicht van de belangrijkste biotopen in de geselecteerde
natuurgebieden
biotoo
p
biologisch
e
waarderin
g
Omschrijving
Bospolders - Ekers moeras
mr
rietland (ook andere Phragmition-vegetaties)
hf
natte ruigte met Moerasspirea (Filipendulion)
sz
opslag van allerlei aard (vaak op sterk gestoorde gronden)
hfb
natte moerasspirearuigte met struik- of boomopslag
ku
ruigte (op vergraven en opgehoogde terreinen, voormalig akkerland…)
kub
ruigte met struik- en boomopslag
n
loofhoutaanplanten (exclusief populier, eik of beuk)
hp
soortenarm permanent cultuurgrasland (ook hooilanden)
Blokkersdijk
ae
eutrofe plas (diverse plantengemeenschappen)
ku
ruigte (op vergraven en opgehoogde terreinen, voormalig akkerland…)
mru
verruigd rietland
k(mr)
bermen, perceelsranden,... met elementen van rietvegetaties
sf
vochtig wilgenstruweel op voedselrijke bodem (Salicetum triandrae-viminalis)
sz
opslag van allerlei aard (vaak op sterk gestoorde gronden)
kbp
bomenrij met dominantie van populier
kd
Dijk
Galgenschoor
ds
slik of spuikom
mr
rietland (ook andere Phragmition-vegetaties)
da
Schorre
Kuifeend - Grote Kreek
ae
eutrofe plas (diverse plantengemeenschappen)
ku
ruigte (op vergraven en opgehoogde terreinen, voormalig akkerland…)
mr
rietland (ook andere Phragmition-vegetaties)
kbs
bomenrij met dominantie van (al dan niet geknotte) wilg
hpr
weilandcomplex met veel sloten en/of microreliëf (ook hooilanden)
Oude Landen
hc
vochtig, licht bemest grasland (dotterbloemhooiland, Calthion)
mr
rietland (ook andere Phragmition-vegetaties)
kbs
bomenrij met dominantie van (al dan niet geknotte) wilg
mrb
rietland met struik- of boomopslag
mru
verruigd rietland
sf
vochtig wilgenstruweel op voedselrijke bodem (Salicetum triandrae-viminalis)
kbcr
bomenrij met dominantie van meidoorn
sp
doornstruweel met meidoorn, sleedoorn, hondsroos ...(Rubion subatlanticum)
ku
ruigte (op vergraven en opgehoogde terreinen, voormalig akkerland…)
hp
soortenarm permanent cultuurgrasland (ook hooilanden)
vochtig, licht bemest grasland gedomineerd door russen (Pitrus en Zeegroene rus; geen
hj
Veldrus)
houtkant of oude heg (tussen haakjes kunnen de dominante boomsoorten weergegeven
kh
worden)
n
loofhoutaanplanten (exclusief populier, eik of beuk)
sz
opslag van allerlei aard (vaak op sterk gestoorde gronden)
qs
zuur eikenbos (vaak met ruderale ondergroei)
Groot rietveld - Vlakte van Zwijndrecht
mr
rietland (ook andere Phragmition-vegetaties)
kz
opgehoogd terrein
ku
ruigte (op vergraven en opgehoogde terreinen, voormalig akkerland…)
mz
Zeebiesvegetatie
ae
eutrofe plas (diverse plantengemeenschappen)
kd
Dijk
sz
opslag van allerlei aard (vaak op sterk gestoorde gronden)
Zuidelijke groenzone
ku
ruigte (op vergraven en opgehoogde terreinen, voormalig akkerland…)
kub
ruigte met struik- en boomopslag
kz
opgehoogd terrein
sz
opslag van allerlei aard (vaak op sterk gestoorde gronden)
mr
rietland (ook andere Phragmition-vegetaties)
ae
eutrofe plas (diverse plantengemeenschappen)
sf
vochtig wilgenstruweel op voedselrijke bodem (Salicetum triandrae-viminalis)
n
loofhoutaanplanten (exclusief populier, eik of beuk)
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
z
z
w
z
w
w
w
m
z
w
w
z
z
w
w
w
z
z
z
z
w
z
w
w
z
z
w
z
w
z
w
z
w
m
w
z
w
w
z
z
m
w
z
z
w
w
w
w
m
w
z
z
z
w
Discipline Fauna en Flora
287
Mer ROG project
10.4.2
Total Raffinaderij Antwerpen
Het visbestand van de Schelde
De inventarisgegevens over het visbestand in de Schelde ter hoogte van het projectgebied
werden ontleend aan het INBO (Stevens, 2008) en hebben betrekking op de periode
15/03/2007 t.e.m. 10/01/2008. De staalnames vonden plaats ter hoogte van Doel, Lillo en
Ketenisse. Deze te Ketenisse en Lillo werden uitgevoerd met behulp van een dubbele
schietfuik. De fuik te Ketenisse is opgesteld juist onder de laagwaterlijn en werd bij laagwater
geledigd. De fuik te Lillo stond aan de stijger te Lillo in het subtidaal (in de geul). Op beide
locaties werden maandelijks stalen genomen. De gevangen vissen werden gedetermineerd
en hun lengte bepaald. De stalen in Doel werden aan de uitstroom van koelwater van de
electriciteitscentrale genomen. Een overzicht van de gevangen soorten is weergegeven in
Tabel 10.6. Het voorkomen van de verschillende vissoorten is uitgedrukt als een
percentage van het totaal aantal gevangen vissen over de periode op een bepaalde locatie.
Tabel 10.6: Overzicht van het visbestand in de Schelde. De waarden in de
tabel zijn weergegeven als percentages van het totaal
Nr
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
Nederlandse naam
Alver
Adderzeenaald
Ansjovis
Baars
Bittervoorn
Blankvoorn
Blauwbandgrondel
Bot
Brakwatergrondel
Brasem
Dikkopje
Driedoornige stekelbaars
Dunlipharder
Dwergtong
Fint
Giebel
Glasgrondel
Grondel spec.
Grote zeenaald
Haring
Harnasmannetje
Kabeljauw
Karper
Klein zeepaardje
Kleine pieterman
Kleine zeenaald
Kolblei
Koornaarvis
Lozano's grondel
Paling
Pitvis
Pos
Rietvoorn
Rivierprik
Rode poon
Schar
Schol
Slakdolf
Snoek
Snoekbaars
Snotolf
Spiering
Sprot
Steenbolk
Tiendoornige stekelbaars
Tong
vissoort
Wetenschappelijk naam
Alburnus alburnus
Entelurus aequoreus
Engraulis encrasicolus
Perca fluviatilis
Rhodeus sericeus
Rutilus rutilus
Pseudorasbora parva
Platichthys flesus
Pomatoschistus microps
Abramis brama
Pomatoschistus minutus
Gasterosteus aculeatus
Liza ramado
Buglossidium luteum
Alosa fallax
Carassius gibelio
Aphia minuta
Pomatoschistus sp.
Syngnathus acus
Clupea harengus
Agonus cataphractus
Gadus morhua
Cyprinus carpio
Hippocampus hippocampus
Echiichthys vipera
Syngnathus rostellatus
Blicca bjoerkna
Atherina presbyter
Pomatoschistus lozanoi
Anguilla anguilla
Callionymus lyra
Gymnocephalus cernuus
Scardinius erythropthalmus
Lampetra fluviatilis
Chelidonichthys lucernus
Limanda limanda
Pleuronectes platessa
Liparis liparis liparis
Esox lucius
Sander lucioperca
Cyclopterus lumpus
Osmerus eperlanus
Sprattus sprattus
Trisopterus luscus
Pungitius pungitius
Solea solea
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Doel
locatie
Ketenisse
0,06%
Lillo
0,03%
0,00%
0,21%
0,002%
0,13%
0,74%
0,09%
4,36%
0,36%
0,18%
2,98%
34,62%
18,62%
2,33%
0,03%
13,35%
0,51%
0,12%
0,01%
0,01%
0,47%
3,18%
0,09%
41,89%
0,01%
0,003%
0,003%
1,72%
0,23%
0,05%
0,40%
0,05%
0,002%
0,002%
0,03%
0,02%
0,012%
0,04%
0,00%
2,72%
0,20%
10,49%
0,06%
0,03%
1,49%
43,58%
0,04%
3,10%
0,97%
1,09%
3,58%
0,72%
0,09%
0,06%
0,54%
0,08%
14,07%
0,58%
0,12%
41,68%
0,09%
1,97%
0,015%
1,06%
0,09%
1,99%
2,50%
0,14%
0,23%
0,007%
0,05%
0,18%
0,007%
10,84%
0,007%
0,68%
0,007%
0,11%
6,88%
2,27%
0,89%
1,43%
0,18%
1,82%
Discipline Fauna en Flora
288
Mer ROG project
Nr
47
48
49
50
51
52
53
Nederlandse naam
Vijfdradige meun
Winde
Zandspiering
Zeebaars
Zeeforel
Zonnebaars
Eindtotaal
Total Raffinaderij Antwerpen
vissoort
Wetenschappelijk naam
Ciliata mustela
Leuciscus idus
Ammodytes tobianus
Dicentrarchus labrax
Salmo trutta trutta
Lepomis gibbosus
Doel
0,02%
0,02%
1,45%
100%
locatie
Ketenisse
0,88%
7,67%
0,007%
0,015%
100%
Lillo
0,27%
1,25%
2,77%
100%
Het totale aantal waargenomen soorten (diversiteit) bedraagt 53. De soortendiversiteit van
vissen in de Schelde is hiermee zeer hoog. Soorten die relatief veel voorkomen zijn Haring,
Zeebaars, Snoekbaars, Brakwatergrondel en Bot. Soorten die relatief weinig voorkomen zijn:
Ansjovis, Bittervoorn, Dwergtong, Zeeforel, Harnasmannetje, Kleine pieterman, Klein
zeepaardje, Pitvis, Schar, Snoek, Snotolf, Winde en Zonnebaars. De beschermde soorten
Rivierprik en Bittervoorn worden eerder sporadisch waargenomen. De Kleine modderkruiper
werd tot nu toe nog niet vastgesteld.
De Schelde vormt ter hoogte van het projectgebied een overgangszone van licht brak tot
brak water. Er is m.a.w. een sterke saliniteitsgradiënt aanwezig, die beperkingen of
mogelijkheden voor bepaalde vissoorten bevat.
Figuur 10.4 geeft een overzicht van de belangrijkste trends in het voorkomen van enkele
vissoorten op het slik ter hoogte van Liekenshoektunnel. Bot, Haring, Snoekbaars,
Zeebaars, Blankvoorn en Tong zijn de meest abundante soorten op het slik. Bot is altijd vrij
talrijk aanwezig in deze zone en vertoont twee densiteitspieken: de eerste piek in het begin
van de zomer (massale intrek van jonge bot) en een tweede piek in het najaar (terugkomst
opgegroeide botten). Het densiteitsverloop van de haring vertoont een gelijkaardig patroon.
Snoekbaars is abundant in de zomermaanden, terwijl de piek van tong ongeveer één maand
eerder valt. In het najaar trekken dikkopjes (grondels) en kabeljauwachtigen het estuarium
in. Zoetwatervissen als Blankvoorn en enkele diadrome soorten als Stekelbaars en Spiering
treffen we in het voorjaar aan, als de rivierafvoer het hoogst is (M. Stevens, 2008).
Figuur 10.4: Overzicht van het voorkomen van vissoorten in de Schelde
(Bron: Stevens, 2008).
Een aantal soorten zoals de Kleine zeenaald worden door de grote maaswijdte niet in de
fuiken gevonden. In het koelwater van Doel wordt deze soort echter massaal aangetroffen
op het einde van de zomer (augustus – september).
Garnalen worden niet geregistreerd in de fuikvangsten, maar maken een belangrijk deel uit
van de fauna in dit deel van het estuarium. De grijze garnaal wordt vooral in het najaar
aangetroffen.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
289
Mer ROG project
10.4.3
Total Raffinaderij Antwerpen
Het visbestand in de dokken
In januari 2008 en oktober 2010 voerde VisAdvies BV (Nederland) in opdracht van het
Havenbedrijf en Agentschap voor Natuur en Bos een visstandonderzoek uit in de dokken
langs de Schelde te Antwerpen (Kemper & Vis, 2010). Als beheerder van de dokken wou het
Havenbedrijf het huidige visbestand kennen als referentie voor het toekomstig te bereiken
goed ecologisch potentieel (GEP) van de haven. Het onderzoek van 2010 vormde een
aanvulling op dit van 2008 omdat het visbestand in havengebieden verschilt in de winter en
de zomer.
In totaal werden 11 locaties onderzocht met een bemonsteringsoppervlakte van ca. 25 ha.,
waarvan 6 op de rechterscheldeoever en 5 op de linkerscheldeoever. Een overzicht van het
totale bemonsterde visbestand in de dokken is gepresenteerd in Tabel 10.7.
In de studie werd het visbiomassa voor het havengebied berekend op 52 kg/ha voor de
Rechteroeverschelde en 83 kg/ha voor de Linkerscheldeoever. In vergelijking met de
gemiddelde vis-biomassa in oppervlaktewateren, is deze visbiomassa aan de lage kant.
Belangrijke factoren hierbij zijn de diepte van het water, de verstoring door scheepvaart en
het gebrek aan rust- en paaigelegenheden. In vergelijking met het Albertkanaal (biomassa
13 kg/ha) is de biomassa in de dokken relatief hoog. Het Albertkanaal wordt ook gekenmerkt
door intensieve scheepvaart en een gebrek aan paaiplaatsen. Het verschil moet worden
gezocht in de relatieve voedselrijkdom van de haven ten opzichte van het Albertkanaal. In de
haven is op sommige plaatsen een regelmatige toevoer van graanproducten die tijdens de
overslag vanuit schepen in het water terecht komen. Dit is een directe voedselbron voor
kleine en plantivore vissoorten en een indirecte voor roofvis. Een tweede externe
voedselbron voor roofvis in de dokken zijn de jonge haringen (sprot) die in het voorjaar
massaal de brakke waters van de havens intrekken.
Tabel 10.7 : Overzicht van het visbestand
rechterscheldeoever en linkerscheldeoever.
Bron Visadvies BV (Nederland)
soort
Aantal
Aal
Baars
Brakwatergrondel
Bot
Brasem
Blankvoorn
Haring/Sprot
Karper
Knorrepos
Kolblei
Kleine zeenaald
Snoekbaars
Spiering
Tong
Zeebaars
Zwartbekgrondel
totaal
42
28
2
14
31
6
26
0
1
0
0
63
12
0
2
1
228
rechterscheldeoever
gewicht
gewicht
(kg)
(% totaal)
14
17%
12
15%
<0,1
<0,1%
1
1%
23
28%
2
2%
0,1
0%
0%
<0,1
<0,1%
0%
0%
30
36%
<0,1
<0,1%
0%
0,6
1%
<0,1
<0,1%
82,7
100%
aantal
2
21
4
100
29
4
35
1
0
2
1
121
3
1
1
0
325
in
de
dokken
op
linkerscheldeoever
gewicht
gewicht
(kg)
(% totaal)
0,3
0%
7
8%
<0,1
<0,1%
20
23%
30
34%
0,8
1%
0,4
0%
5
6%
1
<0,1
24
<0,1
<0,1
<0,1
1%
<0,1%
27%
<0,1%
<0,1%
<0,1%
88,5
100%
Dicht bij het projectgebied werd een staalname uitgevoerd in het Zesde Havendok. Op deze
lokatie werden twee vissoorten bemonsterd namelijk Baars en Snoekbaars. Waarschijnlijk is
hier ook Aal aanwezig.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
290
Mer ROG project
10.4.4
Total Raffinaderij Antwerpen
Aanwezigheid rugstreeppad TRA- site
Op 06 augustus 2013 vond ikv de uitbreiding met het OPTARA- project een verkennend
terreinonderzoek plaats op de raffinaderij met als doel na te gaan of er geschikt biotoop
aanwezig is voor de rugstreeppad, er rugstreeppad aanwezig is en hoe een inventarisatie
dient plaats te vinden.
Uit het onderzoek blijkt dat er rugstreeppad op de TRA- site aanwezig is, maar niet direct in
de buurt van de OPTARA-projectsite. Op korte termijn zijn geen bijkomende inventarisaties
noodzakelijk in de buurt van de OPTARA-projectsite en indien tijdens de bouwwerken de
rugstreeppad wordt aangetroffen volstaat het deze te verplaatsen, bij voorkeur naar het
meer zuidelijk gelegen tankpark.
In het verleden werd voortplanting van de rugstreeppad vastgesteld. Het betreft een zone
waar water aanwezig is en enkele honderden larven te vinden zijn. Deze locatie is gelegen
naast de bestaande NC3- eenheid in de buurt van de installaties van het geplande ROGproject. Er wordt voorgesteld om, zoals voor het OPTARA- project, bij het aantreffen van de
rugstreeppad tijdens de bouwfase deze te verplaatsen naar het meer zuidelijk gelegen
tankpark.
10.5 Beschrijving van de milieueffecten
10.5.1
Ingreep- effectenschema
In Tabel 10.8 is een overzicht gegeven van de mogelijke effecten van de uitbreiding van
Total Raffinaderij Antwerpen (ROG- project) op de natuurgebieden in de omgeving.
Tabel 10.8: Overzicht van de verwachte effecten (P/T: permanent of
tijdelijk effect; omvang: x: *: gering; **: matig; ***: mogelijk groot)
ingreep
exploitatiefase
10.5.2
effecten op F&F
Verzuring en eutrofiering
verstoring (geluid)
onttrekken en lozen koelwater
lichthinder
P/T
P
P
P
P
omvang
*
*
*
*
Effecten op het watersysteem
Het ROG- project heeft geen invloed op de effectgroepen verstoring van de
waterhuishouding en structuurverstoring van waterlopen.
Door de lozing van afvalwater in het oppervlaktewater worden milieuvreemde stoffen in het
ecosysteem gebracht. Mogelijk is dan ook de effectgroep ‘vergiftiging’ belangrijk voor de
discipline fauna en flora.
Hieronder worden de mogelijke ecotoxicologische effecten van de afvallozingen in het
aquatisch ecosysteem beschreven. Een indruk van de risico's door de verontreiniging van
het water wordt verkregen door de kwaliteit van deze componenten te vergelijken met een
ecotoxicologische drempelwaarde (NOEC ) van enkele soorten voor deze stoffen. Met
behulp van deze toetsing kan een indicatie gegeven worden of een toxisch effect mag
verwacht worden of niet. De aard van het effect is hiermee niet eenduidig bepaald en
bovendien hoeft het toxisch effect niet noodzakelijkerwijs tot een afname van een populatie
van een soort aanleiding te geven.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
291
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Het risico voor organismen uitgedrukt als de kans dat een toxisch effect optreedt wordt
bepaald door deling van de berekende kwaliteit (PEC) door de soortspecifieke of algemene
ecotoxicologische drempelwaarde. Deze ratio wordt PEC/NOEC genoemd. Voor de
beoordeling van het effect wordt het volgend significantiekader toegepast ( indeling volgens
Dogger et al. (1994).
Tabel 10.9 Indeling van de PEC/ NOEC ratio’s met waardebeoordeling
(volgens Dogger et al., 1994)
PEC/NOEC
< 0,1
0,1 - 1,0
1.0 - 10
> 10
geen effect
geringe kans op effect
meer dan geringe kans op effect
grote kans op effect
In het kader van deze MER werden geen ecotoxicologische analyses uitgevoerd. De
effectenanalyse is aldus beschrijvend en niet soortspecifiek.
Het totale lozingsdebiet van Total Raffinaderij Antwerpen bedraagt 12.395.400 m³/jaar. Voor
de verdere berekeningen zal voor de Schelde een gemiddeld debiet van 100 m³/s of
8 640 000 m³/dag worden aangenomen. Dit getal wordt bevestigd door IMDC, dat reeds
talrijke studies en modelleringen op de Schelde heeft uitgevoerd.
Uit bovenstaande cijfers blijkt dat het lozingsdebiet van het industrieel afvalwater van Total
Raffinaderij Antwerpen verwaarloosbaar is t.o.v. het debiet van de Schelde. Het aandeel van
de lozing van TRA in het totale debiet van de Schelde bedraagt namelijk slechts 0,39 % (zie
ook discipline water).
Het effect van de afvalwaterlozing van Total Raffinaderij Antwerpen op de Schelde is als
gevolg van de grote verdunning verwaarloosbaar. Enkele in de onmiddellijke omgeving van
het lozingspunt kan over een kleine oppervlakte een negatief effect optreden. Deze beperkte
zone zal gemeden worden door de gevoelige organismen.
Risico-analyse
De risicoanalyse wordt uitgevoerd voor de Schelde in zijn geheel en niet uitsluitend voor de
bijdrage van Total Raffinaderij Antwerpen. Deze bijdrage is als gevolg van het grote
watervolume van de Schelde immers minimaal.
De PEC- waarden voor de berekening van de PEC/NOEC ratio werden overgenomen van
het VMM station 159000, stroomopwaarts van Total Raffinaderij Antwerpen (zie ook
discipline Water). De NOEC waarden voor de metalen werden overgenomen uit de literatuur
(VITO, 2006).
De risico- analyse is in Tabel 10.10 gepresenteerd. Uit de tabel blijkt dat vooral de
metalen lood, cadmium en zink mogelijk een belangrijk negatief effect hebben op de fauna
en flora in de Schelde. De geloosde concentraties van Total Raffinaderij Antwerpen zijn voor
deze metalen Cd: < DL, Pb: < Detectielimiet, Zn : 1,3 ppb. Total Raffinaderij Antwerpen
levert vrijwel geen bijdrage aan de verontreiniging van de Schelde voor deze metalen.
Tabel 10.10: Overzicht van de gemiddelde concentraties aan zware
metalen in het water van Schelde, de NOEC- waarde voor vissen en de
PEC/NOEC ratio.
metaal
Cu
basiskwaliteit
(µg/l)
50
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
NOEC
(µg/l)
8
PEC
(µg/l)
4,2
Schelde
PEC/NOEC
januari ’14
0,5
Discipline Fauna en Flora
292
Mer ROG project
Pb
Zn
Cr
Ni
As
Se
Cd
Total Raffinaderij Antwerpen
50
200
50
50
30
10
1
10
50
33
45
10
10
0,5
12,0
61
0,5
6,1
7,9
4,6
0,6
1,2
1,2
0,0
0,1
0,8
0,5
1,2
De groei van organismen in water kan maar normaal gebeuren als binnen bepaalde
randvoorwaarden van een aantal parameters wordt gebleven. Belangrijke parameters zijn
pH, geleidbaarheid en ammoniumgehalte.. De randvoorwaarden (Postma et al, 2002) samen
met de concentraties in de Schelde zijn hieronder samengebracht:
parameter
pH
conductiviteit (µS/cm)
hardheid (mg/l CaCO3)
+
ammonium (mg/l NH4 )
chloride (mg/l Cl)
sulfaat (mg/l)
fluoride (mg/l)
Randvoorwaarde
8,1-8,5
< 4.000
< 1.000
< 2,2
< 1.300
< 150
< 1,5
Schelde
7,76
4.810
/
0,39
1.440
/
/
Uit een studie van Witters (1996) blijkt dat de sulfaatconcentraties niet toxisch zijn voor
algen. Voor fluoriden zijn geen specifieke waarden voorhanden. Wij hanteren een maximum
waarde gelijk aan de grenswaarde in oppervlaktewater van respectievelijk 150 en 1,5 mg/l.
Uit bovenstaande tabel blijkt dat zich overschrijdingen voordoen voor conductiviteit en
chloride. Aangezien in dit deel van de Schelde menging optreedt met zeewater, is de
parameter chloride minder relevant.
BBI
De biologische kwaliteit van de Vlaamse oppervlaktewateren wordt bepaald aan de hand
van de Belgische Biotische Index (BBI). Deze index is gebaseerd op de aanwezigheid van
zoetwaterongewervelden in het water, waaronder wormen, bloedzuigers, slakken,
kreeftachtigen, schaaldieren en insecten.
De BBI kan als waardemeter gelden voor de algemene toestand van een waterloop over een
langere periode (weken tot maanden). De BBI bedraagt maximaal 10 (zeer goed) en
minimaal 0 (zeer slecht of biologisch dood). Een BBI van 7 of meer voldoet aan de Vlarem II
norm. De waarden zijn ingedeeld in zes klassen met overeenkomstige kleurencode:
In 2011 werd voor de Schelde een waarde 2 genoteerd wat duidt op een slechte biotische
kwaliteit van de Schelde.
Koelwater
Total Raffinaderij Antwerpen loost haar afvalwater in de Schelde. Het koelwater, afkomstig
van open koelwatersystemen op het bedrijf, wordt geloosd in de Schelde, het Hansadok en
in veel mindere mate het Marshalldok. In 2010 werd ca. 270.900 m3 koelwater per dag
3
geloosd in de Schelde en 261.300 m /dag in het Hansadok. Het geloosde koelwater in het
Marshalldok was in 2010 vrijwel nihil.
De huidige capaciteit van het open koelwatersysteem wijzigt niet in het kader van het ROGproject. Er wordt een nieuw toegewezen gesloten koelwatersysteem voorzien. In de
discipline water wordt dit koelsysteem toegelicht.
Bij het lozen van koelwater ontstaat in het oppervlaktewater een thermische pluim. Vlakbij
het lozingspunt heeft deze pluim de temperatuur van het geloosde koelwater, verder van het
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
293
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
lozingspunt neemt de temperatuur af als gevolg van de menging met het ontvangende
oppervlaktewater. Bij hoge lozingstemperaturen kunnen lokaal de stressniveaus of zelfs de
letale niveaus van organismen worden overschreden.
De warmwaterpluim zal alleen in de warmste maanden van het jaar (juli, augustus,
september) als het Scheldewater reeds een temperatuur heeft van meer dan 23 °C
plaatselijk een probleem vormen voor de gevoeligste vissoorten (haringachtingen). Voor de
andere vissoorten waaronder rivierprik, bittervoorn en fint is de kans dat er problemen
ontstaan veel kleiner. In de winter kan een warmwaterpluim betere leefomstandigheden
bieden voor exoten die mogelijk kunnen gaan woekeren, wat uiteraard een ongewenst effect
is.
In de discipline water wordt berekend dat de temperatuurstijging t.g.v. koelwaterlozing in de
Schelde en de dokken zeer gering is. Het geloosde water is ongeveer 10°C warmer dan het
ingenomen water. Alleen kort bij het lozingspunt zal de temperatuurstijging merkbaar zijn en
over een kleine oppervlakte negatieve effecten op de fauna hebben. De discipline water
berekent een gemiddelde temperatuurstijging van 0,19 °C. Deze temperatuurstijging is
minimaal en behoort tot de normale temperatuurschommelingen. Er zullen geen significant
negatieve effecten optreden op de flora in de Schelde en de dokken.
10.5.3
Eutrofiëring
Beschrijving van het effect
De hoeveelheid beschikbaar voedsel bepaalt de soortensamenstelling van een ecosysteem.
Plantensoorten verschillen onderling in de hoeveelheid voedingsstoffen die ze vereisen.
Vooral de ecosystemen die groeien op voedselarme gronden (psammofiele planten) zijn
gevoelig voor eutrofiëring.
Indirect heeft de luchtemissie van eutrofiërende componenten (in casu NO2) een effect op de
bodemkwaliteit. De depositie van nitraten oefent immers een indirect effect uit op de
gevoelige vegetaties. Voedselarme gebieden worden rijker waardoor de biodiversiteit
meestal afneemt of wijzigt.
De gevoeligheid van de natuur voor eutrofiëring is variabel. Vooral oligo- en mesotrofe
ecotopen, waar stikstof en/of fosfor van nature vaak sterk gelimiteerd zijn, zijn gevoelig voor
eutrofiëring. Ook bossen en riviervalleien zijn kwetsbaar.
Uit experimenten (bosbodemmeetnet) is gebleken dat bossen gemakkelijk verdubbelde
hoeveelheden stikstof opvangen in vergelijking met open vegetaties. Eveneens blijkt dat de
deposities langs de bosrand en op open plekken in het bos nog veel hoger kunnen oplopen.
De luchtturbulenties zijn daar immers nog hoger. Ook blijkt dat de stikstofinput onder het
naaldbos groter is dan onder het loofbos.
Uit gegevens van de floradatabank blijkt in Vlaanderen een algemeen verlies van
voedselarme en een algemene vooruitgang van voedselrijke ecotopen op te treden. De
invloed van eutrofiëring zet zich door op de hogere trofische niveaus. Ook de fauna die
afhankelijk is van voedselarme vegetaties, gaat achteruit. Bij de meeste vlindersoorten uit de
Rode Lijst, wordt vermesting als één van de belangrijkste oorzaken van de achteruitgang
aangewezen. De vegetatie wordt te hoog voor het afzetten van eitjes, en het voor de vlinders
essentiële warmere microklimaat nabij de bodem verdwijnt door de toenemende
beschaduwing.
Beoordeling van het effect
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
294
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
De bijkomende luchtemissies van het ROG- project zullen wat betreft stikstofverbindingen te
verwaarlozen zijn. De bijdrage van dit project aan de eutrofiërende depositie in de
nabijgelegen natuurgebieden zal verwaarloosbaar zijn. Er worden geen significante effecten
tgv het ROG- project verwacht op het niveau van de VEN of Natura 2000- gebieden in de
omgeving van de raffinaderij.
10.5.4
Verzuring
Beschrijving van het effect
Bodemverzuring is de verandering van het protonenevenwicht in de bodem, wat resulteert in
hogere concentraties waterstofionen (en dus lagere pH-waarden), wat ook gevolgen heeft
voor andere chemische evenwichten in de bodem.
Vele natuurlijke processen zijn afhankelijk van de zuurtegraad. De opname van
voedingstoffen door planten verloopt moeilijker bij zuurdere bodems. De activiteit van
bodemorganismen wordt ook bepaald door de zuurtegraad. De hoogste activiteit ligt
gemiddeld rond pH 6 – 8, zwak zure tot zwak basische bodem. Deze bodemorganismen
zorgen voor afbraak van planten- en dierenresten en vrijmaken van voedingstoffen. Hogere
planten verschillen sterk in hun aanpassingsvermogen ten opzichte van de zuurtegraad van
de bodem.
Een lage bodem pH veroorzaakt:
•
•
•
•
•
•
•
verhoogde oplosbaarheid van metalen, tot zelfs giftige concentraties;
verminderde beschikbaarheid van fosfaat, wegens neerslag met ijzer en aluminium;
verminderde activiteit van bodemorganismen;
hierdoor opstapeling van organische zuren en giftige stoffen;
verminderde nitrificatie (omzetting van ammonium tot nitraat) en fixering van stikstof;
verlaagde activiteit van mycorhiza-schimmels;
verhoogde kans op infectie door in de bodem voorkomende ziekteverwekkers.
Wanneer de bodem-pH daalt, breidt een beperkt aantal tolerante soorten uit, terwijl een
groot aantal gevoelige soorten verdwijnt. Vooral de hogere planten en de bodemfauna
reageren op verzuring. Dit leidt automatisch tot een verminderde activiteit van de
bodemfauna. Deze verminderde activiteit heeft op zijn beurt als gevolg dat strooisel minder
intensief vermengd wordt met de minerale bodem en accumuleert, wat dan weer gevolgen
teweegbrengt voor de vestiging van planten. De verminderde diversiteit van planten en
bodemfauna, wordt opgevolgd door een afname van de diversiteit op hogere trofische
niveaus.
De gevoeligheid van de natuur voor verzuring is variabel. Dit heeft vooral te maken met de
buffercapaciteit van de bodem. Vooral voedselarme en weinig of matig gebufferde bodems
zijn gevoelig voor verzuring.
Uit het bosbodemmeetnet blijkt dat bossen de verzurende stoffen gemakkelijker opnemen
dan openstaande vegetaties. Dit is een gevolg van de landschappelijke ruwheid waardoor
luchtturbulenties ontstaan en de grote totale naald- of bladoppervlakte, waardoor de
opvangcapaciteit groter is. Ook is er een captatieverschil met betrekking tot verzuring tussen
heide, loofbossen en naaldbossen.
Verzuring bedreigt vooral schrale systemen via o.a. vergrassing en vermossing. Ook
verhoogt het risico op mineralengebrek, verhoogt de mobiliteit van metalen in de bodem en
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
295
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
wordt de vegetatie gevoeliger voor (insecten)plagen. De nood aan terugkerend beheer voor
verzurende voedselarme systemen stijgt, en daarmee ook de interne dynamiek.
Beoordeling van het effect
De bijkomende emissies van het ROG- project zullen wat betreft stikstof- en
zwavelverbindingen verwaarloosbaar zijn. De bijdrage van dit project aan de verzurende
depositie in de nabijgelegen natuurgebieden zal verwaarloosbaar zijn. Er worden geen
significante effecten tgv het ROG- project verwacht op het niveau van de VEN of Natura
2000- gebieden in de omgeving van de raffinaderij.
10.5.5
Rustverstoring
Methodiek
Uit studies (Reijnen et al., 1992; Reijnen & Foppen, 1994, e.a) is gebleken dat vogels
gevoelig zijn voor verkeersgeluid. Op basis hiervan nemen wij aan dat vogels ook gevoelig
zijn voor andere geluidsbronnen, zeker als de geluidsintensiteit in de tijd verandert en
onverwachte geluiden optreden.
De geluidsverstoring op de avifauna wordt in principe geëvalueerd op basis van
geluidskaarten (zie discipline geluid). Voor de beoordeling nemen wij aan dat effecten
optreden als binnen de geluidscontour van 50 dB(A) gevoelige en kwetsbare vogelsoorten
tot broeden komen.
Omschrijving van het effect
Van de verschillende taxonomische groepen zijn, voorzover bekend, vooral vogels gevoelig
voor geluidsoverlast. De geluidshinder interfereert direct met hun zang en bijgevolg met hun
territoriumgedrag en reproductie. Een toename van de geluidsdruk leidt tot een daling van
het aantal broedkoppels. Voor de meeste vogels ligt de drempel waaronder geen negatief
effect werd vastgesteld tussen de 40 en de 55 dB(A). Sommige bosvogels zijn echter
gevoeliger en reageren vanaf een geluidsniveau van 36 dB(A). In een gesloten bos kan
weliswaar een extra demping van 15 dB(A) optreden. Ondanks de sterke correlatie tussen
geluidsverstoring en dichtheid van broedparen, varieert de gevoeligheid voor
geluidsverstoring sterk naargelang de soort en de biotoop (Reijnen et al, 1995).
Effectbeoordeling
Uit de discipline Geluid en Trillingen blijkt dat:
• Het geluidsniveau als gevolg van de realisatie van het ROG- project ter hoogte van de
slikken en schorren langs de Schelde zal niet wijzigen (∆ 0,0 dB(A))
• De huidige geluidsniveaus in het slikkengebied langs de Schelde liggen tussen de 50
en 60 dB(A).
De vegetatie ter hoogte van de slikken en schorren langs de Schelde bestaat vooral uit
rietvegetaties, ruigtevegetaties en slikken. Belangrijke broedsoorten van deze biotopen zijn:
Wintertaling, Waterral, Waterhoen, Blauwborst, Sprinkhaanrietzanger, Bosrietzanger, Kleine
karekiet en Rietgors. Over het algemeen zijn rietvogels gevoelig voor geluidsverstoring.
Waarschijnlijk zullen de geluidsniveaus in de referentiesituatie een negatieve invloed
uitoefenen op het rietvogelbestand langs de Schelde. De geluidshinder in de rietvelden
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
296
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
achter de dijk zal wellicht minder zijn, omdat de dijk hier gaat fungeren als een
geluidsscherm voor de achterliggende gebieden.
De bijdrage van het ROG- project aan de geluidsniveaus in de slikken en schorren zullen
echter verwaarloosbaar zijn t.o.v. de huidige niveaus. We nemen dan ook aan dat de
realisatie van het ROG- project geen significant negatieve invloed zal hebben op het huidige
vogelbestand langs de Schelde.
10.5.6
Lichthinder
De dagelijkse afwisseling van licht en donker is zeer belangrijk voor verschillende
biologische processen. Plant en dier, maar ook de mens, heeft er baat bij dat deze
natuurlijke afwisseling onverstoord blijft.
Bij dieren kunnen de biologische processen verstoord worden en kan verlichting zowel een
aantrekkende als afstotende werking hebben. Een verstoord functioneren, met een
mogelijke invloed op hun conditie en op de locale populatie kan hiervan het gevolg zijn.
Lichtcycli worden gebruikt om de timing van allerlei dagelijkse en seizoensgebonden
activiteiten te sturen. Kunstmatige verlichting, waardoor de dagperiode verlengd wordt,
kunnen deze timing ontregelen. De ontregeling van de biologische klok kan een invloed
hebben op de voortplanting, het trekgedrag, de winterslaap,….door verschuivingen naar
perioden die eigenlijk minder geschikt zijn voor deze processen en activiteiten.
Bij Total Raffinaderij Antwerpen kunnen vooral de fakkels een negatief effect uitoefenen. De
dagelijkse vogeltrek van de Kuifeend en omgeving naar Linkeroever zal echter geen
significante barrière-effecten ondervinden. Deze vogeltrek verloopt immers via de oost- west
as, terwijl Total zich ten zuiden van het natuurreservaat ‘de Kuifeend’ bevindt.
10.6 Milderende maatregelen
Aangezien er geen significante effecten tgv het ROG- project verwacht op het niveau van de
VEN of Natura 2000- gebieden in de omgeving van de raffinaderij.worden geen specifieke
milderende maatregelen voorgesteld.
Mbt de aanwezigheid van de rugstreeppad wordt voorgesteld om, zoals voor het OPTARAproject, bij het aantreffen van de rugstreeppad tijdens de bouwfase deze te verplaatsen naar
het meer zuidelijk gelegen tankpark.
10.7 Besluit
De belangrijkste effecten voor fauna en flora hebben betrekking op:
eutrofiërende en verzurende depositie;
vergiftiging als gevolg van afvalwaterlozing en warmwaterlozing;
verstoring als gevolg van geluidsproductie;
lichthinder.
De bijdrage van het ROG- project aan de verzurende en eutrofiërende depositie in
nabijgelegen natuurreservaten is als verwaarloosbaar te beschouwen aangezien er geen
bijkomende luchtemissies voor stikstof- en zwavelverbindingen te verwachten zijn. Er
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
297
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
worden geen significante effecten tgv het ROG- project verwacht op het niveau van de VEN
of Natura 2000- gebieden in de omgeving van de raffinaderij.
Total Raffinaderij Antwerpen loost zijn afvalwater in de Schelde. De bijdrage van het ROGproject aan de verontreiniging van de Schelde is minimaal. Er wordt bijgevolg geen
negatieve impact op de ecologie van de Schelde verwacht. Dit neemt niet weg dat de
kwaliteit van het Scheldewater momenteel niet optimaal is. Dit blijkt uit een lage BBI (2) en
overschrijding van een aantal ecotoxicologische drempelwaarden.
De geluidsimpact van het ROG- project ter hoogte van de rietvelden langs de Schelde zal
minimaal zijn. Er worden bijgevolg geen bijkomende negatieve effecten verwacht op het
huidige vogelbestand langs de Schelde. De huidige achtergrondniveaus ter hoogte van de
slikken en schorren zijn gelegen tussen de 50 en 60 dB(A). Gevoelige vogelsoorten
(blauwborst, rietzanger e.a rietvogels.) ondervinden bij deze niveaus negatieve effecten,
waardoor de broeddichtheid wellicht reeds gedaald is t.o.v. de potenties.
De opwarming van het Scheldewater en dokwater als gevolg van de lozing van koelwater
varieert van maand tot maand. De gemiddelde verwachte temperatuurstijging bedraagt ca.
0,2 °C. Deze temperatuurstijging wordt als gering bestempeld en kan optreden binnen het
natuurlijke variatiepatroon. Alleen heel kort bij het lozingspunt kunnen potentiële negatieve
effecten ontstaan. Bij kritische temperaturen zullen waterdieren deze zone verlaten. Dit is de
bestaande situatie, het ROG project brengt hierin geen wijzigingen teweeg.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Discipline Fauna en Flora
298
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
11 Overige disciplines
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Overige Disciplines
299
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
11.1 Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
11.1.1
Inleiding
In de discipline ‘landschap’ worden de potentiële effecten van het voorgenomen project op landschap
en bouwkundig erfgoed bestudeerd. Daar dit geen sleuteldiscipline is zal dit kort, beschrijvend en
kwalitatief besproken worden.
In het hoofdstuk ‘afbakening van het studiegebied’ wordt nagegaan welke effecten en effectgroepen
relevant zijn voor het onderzoek en wat hun (ruimtelijke) draagwijdte is. Verder wordt ingegaan op de
karakteristieken van het bedrijf en haar installaties. Er zal ook een beschrijving gegeven worden van
de relevante gebieden qua landschappelijke waarden in de omgeving van het bedrijf.
11.1.2
Afbakening van het studiegebied
Het studiegebied voor de discipline ‘Landschap’ wordt gevormd door het gebied waar de aanwezigheid
van TRA visueel waarneembaar is. Dit gebied wordt als volgt afgebakend:
•
•
•
•
•
de Ringweg R2 van de aansluiting met de N49 tot de Tijsmanstunnel ten westen en noordwesten;
de oostkade van het Kanaaldok B1 en het 6de Havendok, en de Noorderlaan tot aan het kruispunt
met de Oosterweelsteenweg ten noorden en noordoosten
de Oosterweelsteenweg van het kruispunt met de Noorderlaan tot aan de Royerssluis ten oosten;
de Oosterweelsteenweg, Rijnkaai, en Tavernierkaai, van de Royerssluis tot aan de Waaslandtunnel
(Brouwersvliet) ten zuidoosten
de N49 van de Waaslandtunnel tot de afrit naar de R2 ten zuiden
11.1.3
Referentiesituatie
11.1.3.1
Situering van het landschap
Het landschap rond TRA bestaat uit verschillende goed te onderscheiden delen. Deze gebieden worden
meestal gescheiden door duidelijke lijnvormige landschapselementen zoals autowegen en waterwegen.
De verschillende landschapselementen worden hieronder opgesomd:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
De Scheldelaan en de Polderdijkweg begrenzen het bedrijfsterrein van TRA in het noorden, westen
en zuiden
Het Marshall- en het Hansadok begrenzen het bedrijfsterrein in het noordoosten en het oosten.
De Schelde bevindt zich ten zuiden en ten westen van TRA. Langs de oevers, zowel rechter- als
linkeroever, bevinden zich waardevolle natuurgebieden
Het Kanaaldok B1, het Leopolddok, het 4de, 5de en 6de havendok, met diverse haveninstallaties
gelegen langs de oevers: sluizencomplex Van Cauwelaert- en Boudewijnsluis, Noordkasteel- en
Oosterweelbruggen, kranen, …
Diverse chemische en petrochemische bedrijven, gelegen langs de oevers van de Schelde en de
dokken. In de directe nabijheid van TRA bevinden zich de installaties van TOA en van de Esso
Raffinaderij
De woonkernen van Kallo en de St.-Annawijk (Antwerpen Linkeroever)
Het erkend natuurreservaat Blokkersdijk en de natuurgebieden St.-Annabos en Fort St.-Marie op de
linker Schelde-oever
Scheepvaart op de Schelde en de dokken.
Hoogspanningsleidingen in de omgeving van TRA
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Overige Disciplines
300
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Het beschouwde studiegebied omvat voornamelijk sites met een industrieel karakter, waarvan het
uitzicht vooral bepaald wordt door de industriële installaties en op- overslaginstallaties (tanks, kranen,…)
rond de Schelde en de dokken. Dit gebied is duidelijk getekend door menselijke, industriële activiteiten.
We kunnen spreken van een landschappelijk bovenweefsel. Er komen echter ook natuurlijke gebieden
voor langs de oevers van de Schelde (restanten van een landschappelijk basisweefsel).
Het beschreven industriegebied strekt zich uit over een grotere afstand dan het hier besproken
gebied, vooral in noordelijke en westelijke richting. Ten zuiden en ten noordoosten bevinden zich
agrarische gebieden en polderlandschappen die een schril contrast vormen met het nabijgelegen
industriegebied. In het zuidoosten gaat het havengebied over in de bebouwde stadsrand van
Antwerpen met de bijhorende randgemeenten.
11.1.3.2 Landschappelijke karakteristieken in de omgeving
De landschappelijke karakteristieken in de omgeving van de TRA worden beschreven aan de hand
van de relict- en ankerplaatsen in de buurt van de raffinaderij. Deze worden in onderstaande
paragrafen aangeduid en beschreven.
11.1.3.2.1 Beschermde monumenten, landschappen en dorpsgezichten
In het studiegebied komen een aantal beschermde landschappen, stads- en dorpsgezichten voor. De
meest nabijgelegen worden in onderstaande tabel weergegeven.
Tabel 11.1: Overzicht van de nabijgelegen beschermde gezichten in de omgeving
van TRA
Type
Beschermd stadsgezicht
Beschermd Landschap
Beschermd Landschap
Beschermd Landschap
Beschermd Landschap
Beschermd Landschap
Beschermd Dorpsgezicht
Beschermd Landschap
Objectnr
OA001077
OA000134
OA000389
OA000364
OA000365
OA000366
OO001673
OO000153
Naam
Lillo-fort met veer en getijdehaventje
Uitbreiding omgeving kasteel Veltwijck
Oude Landen 1
Blokkersdijk
Het Vliet
Het Rot
Hof Ten Damme en tuin (met Ginkgo Biloba)
De Singelberg
11.1.3.2.2 Relictzones
In het studiegebied komen een aantal relictzones voor. De meest nabijgelegen worden in
onderstaande tabel weergegeven.
Tabel 11.2: Overzicht van de nabijgelegen relictzones in de omgeving van TRA
Objectnr
R10011
R10013
R10017
R10021
R10023
R40033
R10079
R10080
Naam
Ontginningsblok Stabroek - Kapellen
Brakwaterschorren van de Schelde
Fortengordel Linker Oever
Leugenberg- Schriek
Vormingsstation Antwerpen Noord en Muisbroek
Scheldepolders Beveren en de Scheldeschorren
Blokkersdijk
Polder van Zwijndrecht
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Overige Disciplines
301
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
11.1.3.2.3 Ankerplaatsen
In het studiegebied komen een aantal ankerplaatsen voor. De meest nabijgelegen worden in
onderstaande tabel weergegeven.
Tabel 11.3: Overzicht van de nabijgelegen ankerplaatsen in de omgeving van TRA
Objectnr
A14001
A10073
Naam
Brakwaterschorren langsheen de Schelde ten noorden van Antwerpen
Poldergebied van Stabroek met overgangszone naar de Kempen
11.1.3.2.4 Visuele karakteristieken van het bedrijf
De meest opvallende onderdelen van TRA worden gevormd door de drie fakkels die elk een hoogte
hebben van 204 m. Omwille van hun grote hoogte springen deze fakkels sterk in het oog, en dit zelfs tot
ver buiten het hoger beschreven studiegebied. Zeker bij verhoogde fakkelwerking ‘s nachts, kunnen de
fakkels tot op grote afstand waargenomen worden. Ook de fakkels van de buurbedrijven, en de
nabijgelegen hoogspanningsleidingen vormen sterk opvallende elementen in de omgeving van TRA.
Naast de fakkels vormen de schoorstenen van TRA ook opvallende elementen in het landschap.
Schoorsteen 127 is de hoogste schoorsteen (120 m), gevolgd door schoorsteen 117 (94 m). De overige
schoorstenen hebben een hoogte tussen 30 en 90 m. Bij werking van de installaties zijn rookpluimen
zichtbaar, die er voor zorgen dat de schoorstenen nog meer in het oog springen. Ook de installaties zelf
(hoogte: 50 à 85 m) vormen duidelijk zichtbare elementen op het bedrijfsterrein. De damp- en
stoomontwikkeling (vnl. vanuit koelcellen) zijn eveneens duidelijk waarneembaar.
Het geheel van de installaties is vanop zekere afstand (1 à 5 km) duidelijk zichtbaar. Vooral vanop de
tegenovergelegen linker Schelde-oever, waar zich o.a. woonwijken (St.-Annawijk) en natuurgebieden
(Blokkersdijk, St.-Annabos, Schelde-oevers) bevinden, vormen de installaties van TRA, samen met
deze van de buurbedrijven, een opvallend element. In het havengebied zelf is TRA niet overal visueel
waarneembaar omwille van tussenliggende bedrijven en installaties.
11.1.4
Aanlegfase
Tijdens de aanlegfase van het geplande ROG- project zal het landschapsbeeld niet wijzigen door de
aanwezigheid van bouwmaterieel daar de nieuwe eenheden zich centraal op de site bevinden. De
aanwezigheid van de bouwwerken zal derhalve geen significante wijziging van het landschapsbeeld
veroorzaken.
11.1.5
Geplande situatie
Nav de uitbreiding met het ROG- project zullen geen significante wijzigingen ontstaan in het
landschapsbeeld. De geplande eenheden bevinden zich centraal op de bedrijfssite van de raffinaderij
en zullen geïntegreerd worden in het bestaand industrieel karakter van de omgeving.
11.1.6
Besluit en milderende maatregelen
TRA is gelegen in een groot industriegebied dat duidelijk getekend is door menselijke en industriële
activiteiten, maar waarin ook nog enkele natuurlijke gebieden voorkomen langs de oevers van de
Schelde.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Overige Disciplines
302
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
TRA vormt visueel een vrij opvallend onderdeel van het omliggende landschap. Vooral vanuit de
tegenoverliggende linker Schelde- oever, waar zich o.a. woon- en natuurgebieden bevinden, zijn de
installaties van TRA duidelijk zichtbaar. In het havengebied zelf is TRA niet overal visueel
waarneembaar omwille van tussenliggende bedrijven en installaties.
De belangrijkste onderdelen zijn de drie fakkels, met elk een hoogte van 204 m, die op relatief grote
afstand waarneembaar zijn. Ook de schoorstenen, koeltorens en de installaties zelf vormen
opvallende elementen in het landschap. De impact van TRA op het landschap is niet te milderen. De
fakkels zullen steeds opvallende landschapselementen blijven, die op relatief grote afstand
waarneembaar zullen zijn.
Nav de uitbreiding met het ROG- project worden geen wijzigingen verwacht in het landschapsbeeld.
De nieuwe eenheden bevinden zich centraal op de site en worden geïntegreerd in het bestaande
industriële karakter van de bedrijfssite en zijn omgeving.
De visuele impact van de uitbreiding op het landschap is bijgevolg als verwaarloosbaar te
beschouwen. Er worden bijgevolg geen bijkomende milderende maatregelen voorgesteld.
11.2 Licht, warmte en stralingen
In dit hoofdstuk wordt de lichthinder tgv de activiteiten van TRA besproken. Hierbij wordt voornamelijk
aandacht besteed aan de 3 fakkels, waarbij de zichtbaarheid en de lichthinder de voornaamste
aandachtspunten vormen.
Tevens worden de meer plaatselijke effecten van de bedrijfsverlichting buiten het terrein toegelicht.
11.2.1
Referentiesituatie
11.2.1.1 Fakkels
Beschrijving van de fakkels
Bij TRA zijn er drie fakkels aanwezig: de fakkel Noord, de fakkel van de NC3 en de fakkel van de ARDS.
Fakkel Noord is gelegen in de noordelijke hoek van het bedrijfsterrein op ca. 90 m van de bedrijfsgrens.
Aan de overzijde van bedrijfsgrens is de Scheldelaan gelegen. De NC3 fakkel bevindt zich aan de
westelijke zijde van het terrein op ca. 100 m van de bedrijfsgrens en de Scheldelaan. De ARDS- fakkel is
meer centraal op het bedrijfsterrein gelegen op ca. 400 m van de westelijke bedrijfsgrens.
Elk van de drie fakkels bestaat uit twee fakkelpijpen, waarvan er steeds één in gebruik is, terwijl de
andere stand-by wordt gehouden. Beide fakkelpijpen zijn telkens opgenomen in een gemeenschappelijke structuur met een hoogte van 204 m. Elke fakkeltip is uitgerust met waakbranders voorzien
van vlamdetectie, en een stoominjectie om de volledigheid van de verbranding te bevorderen.
De fakkelgasstromen kunnen gegroepeerd worden in:
•
kleine (semi)-continue stromen: ontgassingen van tanks, circuits van pompen, …;
•
discontinue stromen: regeneratie van reactoren, katalysatoren, …;
•
occasionele stromen bij afwijkende productiesituaties (incidenten, storingen, opstarten of stilleggen
van een installatie, …) en noodsituaties.
Effecten of hinder tgv de fakkels
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Overige Disciplines
303
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
De fakkels vormen bij werking opvallende lichtbronnen. Vooral in de fakkel van de NC3 worden bij
calamiteiten relatief grote restgasstromen verbrand. Verbranding van dergelijke verhoogde
restgasdebieten geeft aanleiding tot een opvallende vlam.
De opvallende vlam bij verbranding van grote restgasdebieten trekt zeker ’s avonds of ’s nachts de
aandacht bij een waarnemer in de omgeving. Er kan in dergelijk geval zeker gesproken worden van
lichthinder door de fakkelwerking.
De woonzone van Kallo bevindt zich op ca. 2,4 km van TRA. Ook Lillo en een aantal gemeenten en
wijken op Linkeroever (Melsele, Zwijndrecht, St.-Annawijk) zijn relatief dicht bij TRA gelegen. In deze
gemeenten zijn de lichteffecten van de fakkels, bij verhoogde fakkelwerking, min of meer opvallend
waarneembaar.
Bij zeer grote, maar ook zeer uitzonderlijke, fakkelwerking kan het visuele effect van de fakkels ook op
grotere afstand waarneembaar zijn. Ook in de stad Antwerpen, en in de gemeenten Stabroek,
Hoevenen, Kapellen en Ekeren, kunnen de fakkels waarneembaar zijn bij sterk verhoogde
fakkelwerking.
De fakkels zijn zo ontworpen dat geen schade kan ontstaan op het terrein aan installaties, wegen, …
door verhitting bij werking van de fakkel.
11.2.1.2 Algemene verlichting
Bij nacht is de verlichting in de onmiddellijke omgeving van TRA duidelijk aanwezig. Het betreft niet
enkel de verlichting van het bedrijfsterrein, maar ook deze van de toegangswegen en van de andere
bedrijven in de haven.
Mogelijke plaatsen waarop de verlichting effect kan hebben zijn de omliggende woongebieden en het
natuurgebied op de Schelde- oever.
Er is geen directe hinder door de bedrijfsverlichting van TRA in de omliggende woonkernen. Wel
resulteert de dominerende verlichting erin dat TRA en de hele haven bij duisternis duidelijk aanwezig
blijven, zoals zij ook tijdens de dag zichtbaar zijn. Er is in de omgeving van de haven duidelijk lichthinder
aanwezig.
Eénmaal in werking kunnen de lichteffecten (visueel effect, lichtvervuiling in de omliggende woonwijken)
niet meer gemilderd worden. Daarom dient de aandacht te gaan naar preventieve maatregelen.
Getroffen maatregelen zijn:
•
minimalisatie van restgasdebieten bij geplande start/stopoperaties;
•
aanwezigheid van systemen die voorkomen dat een bepaalde uitrusting op overdruk komt en
afblaast naar de fakkel bv. door afsluiten van de energietoevoer;
•
het balanceren van de hoofdgaslijn voor het raffinaderijgas: de afname aanpassen aan het aanbod
d.m.v. meer of minder gasstook op bepaalde stookinstallaties.
11.2.2
Aanlegfase
Het bouwen van de verschillende nieuwe eenheden gebeurt in principe overdag. Uitzonderlijk kan er
’s nachts worden doorgewerkt.
Bijkomende lichthinder tijdens de aanlegfase moet dan ook niet worden verwacht.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Overige Disciplines
304
Mer Uitbreiding ROG-project
11.2.3
Total Raffinaderij Antwerpen
Geplande situatie
De nieuwe installatieonderdelen zullen verlicht worden zoals de bestaande installaties. Met betrekking
tot de fakkels worden geen wijzigingen aangebracht. De geplande eenheden bevinden zich centraal
op de bedrijfssite van de raffinaderij.
Nav de uitbreiding met het ROG- project worden geen bijkomende lichteffecten verwacht.
11.2.4
Besluit en milderende maatregelen
Op het terrein zijn drie fakkels aanwezig: de fakkel van de NC3, die van de ARDS- eenheid, en de
fakkel Noord. In deze laatste worden restgasstromen van de overige raffinaderij- eenheden verbrand.
Bij normale werking van de installaties branden bij de fakkels de waakbranders en worden kleine
hoeveelheden restgas al of niet op continue wijze verbrand. Dit geeft geen aanleiding tot lichthinder.
Bij storingen in de operaties, maar vooral bij geplande stop- en startoperaties en calamiteiten, kunnen
hoge tot zeer hoge fakkelgasdebieten optreden die resulteren in een opvallende tot zeer opvallende
vlam die tot lichtvervuiling leidt in de omliggende woongebieden. Ook op grotere afstand zijn de
vlammen van de fakkels dan waarneembaar.
De verbranding van grotere restgasstromen resulteert in een opvallende vlam die tot lichtvervuiling
leidt. In de omliggende woonzones zijn dan ook lichteffecten van de fakkels waarneembaar.
De algemene verlichting van TRA veroorzaakt in de omliggende woonzones geen directe hinder of
effecten. TRA en de hele haven blijven door de verlichting wel duidelijk zichtbaar. Door de globale
havenverlichting is in de omgeving wel lichtpollutie aanwezig.
De uitbreiding met het ROG- project zal geen bijkomende significante lichthinder veroorzaken. Er
worden geen bijkomende milderende maatregelen voorgesteld naast de reeds bestaande getroffen
milderende maatregelen zoals beschreven in de referentiesituatie.
11.3 Afval
Tabel 11.4 geeft een overzicht van de afvalproductie geproduceerd door TRA voor de
referentiesituatie.
De belangrijkste bijdrage van vast afval voor het ROG- project is afkomstig van de niet
regenereerbare vulmaterialen / adsorbenten van:
•
•
•
De H2O drogers
De arseen waterstof en fosfor waterstof drogers
De carbonyl sulfide drogers
Tabel 11.4: Afvalstoffen TRA en hun verwerkingswijze [Bron: IMJV 2010]
COKES
NC3 COKE
TANKBODEMSLIB
TANKBODEMSLIB TK115
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
storten
verbranden
79,61
14,98
557,34
140,48
composteren
05 01 03
05 01 03
05 01 03
05 01 03
recyclage
ton
sorteren
Euralcode
andere
voorbehandeling
hergebruik
verwerkingswijze
Afvalstof
X
X
X
X
Overige Disciplines
305
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
storten
15,66
114,7
23,58
668,24
42,82
223,04
856,76
834,86
209,18
280,44
322,97
569,02
256,56
24,2
23,544
55,78
66,04
114,08
114,24
29,9
28,88
19,58
17,62
170,38
41
61,16
16,86
1,35
426,86
20,86
48,96
24,72
3,34
20,018
6,18
4,64
4,34
2,02
46,12
14,14
15,297
111,96
261,32
1794,07
5,135
34,5
200,188
2695,79
336
391,46
807,72
56,18
41,52
1041,9
84,22
18,94
38,34
99,52
957,02
721,4
78,18
1283,06
12,26
15,78
verbranden
05 01 03
05 01 03
05 01 06
05 01 06
05 01 08
05 01 09
05 01 09
05 01 09
05 01 09
05 01 09
05 01 09
05 01 11
05 01 15
05 01 16
05 01 99
05 01 99
06 03 14
06 04 05
07 01 04
07 01 08
07 01 08
07 01 08
07 01 08
07 01 08
07 01 10
07 01 10
07 02 99
08 03 18
12 01 17
13 02 08
13 08 99
13 08 99
15 01 02
15 01 10
15 01 10
15 01 10
15 02 02
16 01 03
16 07 08
16 08 01
16 08 02
16 08 02
16 08 02
16 08 02
16 08 03
16 08 03
16 08 03
16 08 04
16 08 04
16 08 04
16 08 04
16 08 04
17 01 01
17 01 01
17 01 01
17 01 02
17 01 03
17 01 07
17 03 01
17 03 02
17 04 05
17 04 05
17 04 07
17 04 11
composteren
TANKSLIB VAST
VLOEIBAAR TANKSLIB (VERPOMPBAAR)
SLIB VICTOR OIL
SLIB VICTOR OIL
UITGEHARDE BITUMEN,TEER,ZAND,IN VATEN
API SLIB
API SLIB
BAGGERSPECIE LOW LEVEL EENH.15
FILTERKOEKEN ARDS-CATALYST (SOLIDIFICATIE)
FLOCULAAT
SLIB ZWARTE BAK
SPENT CAUSTIC / KEROSINE
KLEI FILTERVULLING
ZWAVELRESTANTEN (pH < 4)
AKTIEVE KOOL (VERZADIGD)
MOLECULAIRE ZEVEN UOP ORG-E / MRG-C
ZOUT EX ZOUTFILTER EENH.35
OPRUIMAFVAL VERONTREINIGD MET KWS, TEL…
TANKBODEMSLIB TK115
GLYCOL
KALK NEUTR. ALKIL. EENH.69 (DUN, VLOEIBAAR)
KALK NEUTR. ALKIL. EENH.69 (DUN, VLOEIBAAR)
KALKSLUDGE EENH.69
NC3 RODE OLIE (Gekraakte gasolie NC3)
AKTIEVE KOOL (Verbranding)
AKTIEVE KOOL (Verbranding)
RUBBER STOOM EN LUCHTSLANGEN + RUBBERAFVALLEN
TONERCARTIDGES (RECYCLEERBAAR)
STRAALGRIT
SMEEROLIE
SMEEROLIE (+BENZEEN)
SMEEROLIE (+BENZEEN)
BIG-BAGS (kunststof)
METALEN VATEN
LEGE VERFBUSSEN
RECIPIENTEN VAN PETROLEUMDERIVATEN
FILTERKAARSEN MDEA
MOTORBANDEN (GEMENGD BANDENAFVAL)
TANKBODEMSLIB TK115
SPENT CCR CATALYST (PLATINAHOUDEND)
COMO/NIMO CATALYSATOR
GEAKTIVEERD ALUMINA (C4-DROGERS) (VERBRANDING)
NATTE FILTERKOEK PTU FINES
SPENT ARDS CATALYST
COMO/NIMO CATALYSATOR
DIVERSE KATALYSATOREN
TITAAN OXIDE CATALYST (TiO2)
FCC ALUMINIUMSILICAAT
FCC ALUMINIUMSILICAAT
FCC ALUMINIUMSILICAAT FINES ESP1
FCC ALUMINIUMSILICAAT FINES ESP2
FCC CATALYST (Al.Silikaat)
BOUWAFVAL (BETON)
BOUWAFVAL (BETON)
VUURVAST BETON EN STENEN
BOUWAFVAL ( BAKSTEEN)
VERONTREINIGD KERAMISCH MATERIAAL (F2)
BOUWAFVAL ( GEMENGD)
TEERHOUDEND ASFALT
BOUWAFVAL (ASFALT)
METAALSCHROOT
METAALSCHROOT
METAALSCHROOT (GEMENGDE METALEN)
KABELAFVAL
recyclage
ton
sorteren
Euralcode
andere
voorbehandeling
hergebruik
verwerkingswijze
Afvalstof
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Overige Disciplines
306
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
OLIEHOUDEND ZAND > 5% OLIE
VERONTREINGDE GROND
VERONTREINIGD PUIN
ASBEST
CALCIUM SILICATE INSULATION
ETERNITPLATEN
GLASWOLAFVAL / ROTSWOLAFVAL
GLASWOLAFVAL / ROTSWOLAFVAL / FOAMGLAS
KERAMISCHE VEZEL
AFVAL VAN GEZONDHEIDSZORG BIJ DE MENS
IONENWISSELAAR HARS DEMINERALISATIE
(VERBRANDING)
KARTON
PAPIER - CONFIDENTIEEL ( classeurs inbegr.)
PAPIERAFVAL
GLASAFVAL (STAALNAME)
GLASAFVAL (STAALNAME)
GASONTLADINGSLAMPEN
RESTHOUT ( A-HOUT )
RESTHOUT ( C-HOUT)
KUNSTSTOF BEKERTJES (PS)
PLASTICAFVAL
GEMENGD GROENAFVAL
GEMENGD KEUKENAFVAL
GEMENGD KEUKENAFVAL
WORTELS EN SNOEIHOUT > 20 CM
RESTAFVAL (AFZETCONTAINERS)
RESTAFVAL (ROLCONTAINERS)
BEDRIJFSAFVAL
ASBEST(gebonden)
AFVALWATER
BATTERIJEN
Ni-Cd BATTERIJEN
LOODBATTERIJEN
GLYCOL
DETERGENTEN (ORGANISCH)
LABOAFVAL
SPUITBUSSEN
BRANDBLUSSER
POEDERS GEVAARLIJK
ELECTRONISCH AFVAL (niet gevaarlijk)
CONDENSATOREN (pcb vrij)
BEELDSCHERMEN
KOELKASTEN
KOELVLOEISTOF
OPRUIMAFVAL IN VATEN
OPRUIMAFVAL
VERPAKKINGSAFVAL METAAL (LEEG)
LEGE METALEN VATEN
LEGE IBC CONTAINERS
SOLVENTAFVAL IN VATEN
HALOGEENVRIJE SOLVENTEN
TRANSFORMATOROLIE PCB VRIJ
AFVALOLIE
OLIE/WATER MENGSEL
VERF,INKT-EN LIJMAFVAL
UITGEHARDE PRODUCTEN
PASTEUSE AFVALSTOFFEN
KWIKHOUDEND AFVAL
ANORGANISCHE ZOUTEN
ANORGANISCHE BASEN
ORGANISCHE ZUREN
ANORGANISCHE ZUREN
11,96
1,167
43,82
1,18
17,08
0,734
214,88
2,28
1,9
4,1
11,14
0,63
4,9
4,08
118,96
305,66
0,117
0,005
28,005
0,434
0,303
1,372
0,695
1,313
0,373
0,311
0,305
0,955
3,659
0,041
3,312
0,205
0,217
0,734
0,261
0,143
0,221
1,37
0,28
7,173
3,676
1,397
0,588
0,094
0,777
6,602
0,039
2,728
13,223
0,014
0,066
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
storten
20 01 01
20 01 01
20 01 01
20 01 02
20 01 02
20 01 21
20 01 38
20 01 38
20 01 39
20 01 39
20 02 01
20 02 01
20 02 01
20 02 01
20 03 01
20 03 01
20 03 99
17 06 01
16 10 01
16 06 04
16 06 02
16 06 01
16 05 08
16 05 08
16 05 06
16 05 04
16 05 04
16 03 06
16 02 13
16 02 13
16 02 13
16 02 11
16 01 14
15 02 02
15 02 02
15 01 10
15 01 06
15 01 06
14 06 03
14 06 03
13 03 07
13 02 05
13 01 05
08 01 11
07 01 99
07 01 04
06 04 04
06 03 13
06 02 05
06 01 06
06 01 01
verbranden
730,94
6187,14
143,68
7,16
7,2
0,72
153,74
15,06
1,91
0,202
13,3
composteren
17 05 03
17 05 04
17 05 04
17 06 01
17 06 04
17 06 04
17 06 04
17 06 04
17 06 04
18 01 03
19 09 05
recyclage
ton
sorteren
Euralcode
andere
voorbehandeling
hergebruik
verwerkingswijze
Afvalstof
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Overige Disciplines
307
Mer Uitbreiding ROG-project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Total Raffinaderij Antwerpen
januari ’14
Overige Disciplines
308
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
12 Veiligheid
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Overige Disciplines
309
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
12.1 Inleiding
In het kader van de uitbreiding met het ROG- project wordt eveneens een veiligheidsnota opgesteld.
De nota beschrijft de externe veiligheidsrisico’s die gepaard gaan met de exploitatie van de Total
Raffinaderij Antwerpen in het algemeen en de impact van het ROG- project op deze risico’s in het
bijzonder.
12.2 Algemeen besluit van de veiligheidsstudie
Voor de besluiten van de veiligheidsnota wordt verwezen naar de studie, uitgevoerd door het
studiebureau SGS. Deze nota werd recent goedgekeurd (dd.24 oktober 2013) door de dienst VR.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Veiligheid
310
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
13 De Watertoets
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Watertoets
311
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
13.1 Inleiding
Het decreet Integraal Waterbeleid heeft tien doelstellingen:
1
Het grond- en oppervlaktewater op een zodanige manier beschermen, verbeteren en herstellen
dat tegen eind 2015 een goede toestand van de watersystemen wordt bereikt.
De verontreiniging van oppervlakte- en grondwater voorkomen en verminderen.
De voorraden aan oppervlakte- en grondwater duurzaam beheren en gebruiken.
De verdere achteruitgang van aquatische ecosystemen, van rechtstreeks van waterlichamen
afhankelijke terrestrische ecosystemen en van waterrijke gebieden voorkomen.
De aquatische ecosystemen en rechtstreeks van waterlichamen afhankelijke terrestrische
ecosystemen in specifieke gebieden verbeteren en herstellen.
Het beheer van hemelwater en oppervlaktewater organiseren.
De landerosie, de aanvoer van sedimenten naar het oppervlaktewater en het door menselijke
ingrepen veroorzaakt transport en afzetting van slib en sediment terugdringen.
De waterwegen beheren en ontwikkelen met het oog op de bevordering van een
milieuvriendelijker transportmodus van personen en goederen via de waterwegen, het realiseren
van de intermodaliteit met de andere vervoersmiddelen en het bevorderen van de internationale
verbindingsfunctie ervan.
De diverse functies binnen een watersysteem en de onderlinge verbanden integraal afwegen.
De betrokkenheid van de mens met het watersysteem bevorderen, waaronder het vermogen
van de belevingswaarde in stedelijk gebied en vormen van zachte recreatie.
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Het decreet Integraal Waterbeleid reikt instrumenten aan die een sleutelrol moeten spelen in het
Vlaamse waterbeleid, o.a. de Watertoets.
Doel
De Watertoets heeft als doel mogelijke schadelijke effecten van plannen, programma’s en
vergunningen op het watersysteem in een vroeg stadium te beoordelen en daarover te adviseren. Bij
elke beslissing over een vergunning, plan of programma moet de betrokken overheid de impact op het
watersysteem evalueren. Deze evaluatie gebeurt in het licht van de doelstellingen en de beginselen
van het integraal waterbeleid. Dat betekent ook dat de waterbeheerders van meet af aan actief
betrokken worden bij het opmaken van ruimtelijke plannen. De toets moet er onder meer voor zorgen
dat verkavelingen en woningen niet meer in overstromingsgevoelige gebieden komen te liggen, of dat
minstens maatregelen worden opgelegd waardoor de kans op wateroverlast beperkt wordt.
Beoordeling schadelijke effecten
Als er op basis van de Watertoets schade aan het watersysteem wordt verwacht, zal de
verantwoordelijke overheid maatregelen nemen om die schade te vermijden, te beperken, te
herstellen of te compenseren. Dat kan ze door gepaste voorwaarden of aanpassingen aan een
vergunning, plan of programma op te leggen. De overheid kan ook - in laatste instantie - als
schadelijke effecten niet te vermijden of te beperken zijn of als herstel onmogelijk blijkt, een
vergunning of de goedkeuring van een plan of programma weigeren.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Watertoets
312
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
13.2 Potentiële effecten op het watersysteem
Een overzicht van de watertoets en de eraan gekoppelde potentiële effecten is te vinden in Tabel
13.1.
Van de 13 verschillende activiteiten die mogelijk een effect hebben op het lokale watersteem zijn voor
de TRA volgende wijzigingen van toepassing (= grijs aangeduide vakken in tabel):
Wijziging overstromingsregime
Wijziging afstromingshoeveelheid
Wijziging infiltratie naar grondwater
Wijziging afvoergedrag waterloop
Belemmering migratie fauna op de oever
Toename / bestendiging knelpunten vismigratie
Wijziging grondwaterwinning
X
Wijziging reliëf
X
Wijziging vegetatie
X
Opslag of storten bodemvreemd materiaal
X
Buffering en infiltratie hemelwater
Wijziging infiltratie naar grondwater
X
Wijziging aantal puntbronnen
Wijziging afstromingshoeveelheid
X
Wijziging grondwaterstromingspatroon
Wijziging overstromingsregime
Tabel 13.1 Overzicht activiteiten met mogelijks schadelijke effecten op het lokale
watersysteem
Wordt er in het project grond verkaveld?
Worden er in het project gebouwen voorzien?
Worden er in het project ondergrondse constructies
voorzien?
Worden er in het project verhardingen voorzien?
Is de lozing op het rioleringsstelsel, oppervlaktewater
of grondwater een ingedeelde ingreep?
Wordt in het project een buffer- of infiltratiesysteem
voorzien voor de opvang van oppervlaktewater of
hemelwater?
Wordt in het project bodemvreemd materiaal
opgeslagen of gestort?
Wordt in het project een vegetatiewijziging
doorgevoerd?
Wordt in het project het reliëf van het terrein gewijzigd
(ophoging, uitdieping, uitgraving of aanvulling?
Is de grondwaterwinning een ingedeelde ingreep?
Wordt door uitvoering van het project een nieuw
knelpunt voor vismigratie gecreëerd of wordt een
bestaand knelpunt in stand gehouden?
Wordt door de uitvoering van het project de
mogelijkheid voor migratie van fauna op de oever, of
de mogelijkheid van fauna om uit het water te geraken
beperkt?
Wordt door de uitvoering van het project de
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Watertoets
313
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
structuurkwaliteit van de waterloop aangetast?
13.3 Werkelijke effecten
13.3.1
Effecten op de waterkwantiteit
De site van TRA is gesitueerd in het Beneden- Scheldebekken en bevindt zich deels in effectief
overstromingsgevoelig gebied (cfr. Watertoetskaarten : donkerblauw ingekleurd gebied ).
De nieuwe eenheid wordt op een verharde ondergrond gebouwd (beton ) waardoor het hemelwater –
op die plaatsen - niet langer kan infiltreren in de bodem. Het water dat op de verhardingen terechtkomt
(hemelwater) wordt afgevoerd en behandeld door de afvalwaterbehandelingsinstallatie van de
2
raffinaderij (J15). De totale toename in verharde oppervlakte (= 8.870 m ) is beperkt tov de totale
2
oppervlakte 2.200.000 m (= 220 ha) van de raffinaderij. (= 0,4 %).
Ongeveer 1.000 m² verharde oppervlakte is voorzien voor amine houdende toestellen ( pompen ,
toren,vaten). Alle water en eventuele lekken op deze zone worden opgevangen in een gesloten
opvangsysteem en naar een amine vat gepompt.
Er wordt verwacht dat de bijkomende verharding geen invloed zal hebben op het overstromingsrisico.
13.3.2
Oppervlaktewater- captatie
Captatie van dokwater is noodzakelijk voor de exploitatie van de raffinaderij, waarbij het water vnl
wordt ingezet als koelwater. Voor de referentiesituatie bedroeg deze jaarhoeveelheid 201.798.682 m3.
Dit water wordt na gebruik vnl teruggeloosd in de Schelde en het Hansadok.
Er wordt geen invloed verwacht op de waterkwantiteit van het dok in de geplande situatie. Er wordt
geen bijkomend water gecapteerd of geloosd in het dok tgv het project. Het dok is nl. onderhevig aan
de werking van het getij waarbij bij elk getij een belangrijke hoeveelheid water in- en uitstroomt.
13.3.3
Effecten op de waterkwaliteit
Al het opgevangen regenwater op de bijkomende verharde oppervlakten wordt afgevoerd en
behandeld door de afvalwaterbehandelingsinstallatie (eenheid 15) van de raffinaderij wegens mogelijk
risico op vervuiling binnen de productie eenheden.
3
Dit geeft ca. 6.300 m3 /jaar (op een totaal van 12.395.400 m³. m /jaar) extra debiet dat naar de
waterzuivering gaat. Dit is 0,05 %.
13.4 Beoordeling schadelijke effecten
Nav de uitbreiding met het ROG- project worden geen significante effecten verwacht als gevolg van de
uitvoering en exploitatie van het project.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Watertoets
314
Mer Uitbreiding ROG-project
14.
Total Raffinaderij Antwerpen
Synthese milieueffecten en milderende maatregelen
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
315
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
In onderstaande paragrafen worden de relevante milieueffecten samengevat en aangevuld met de
milderende maatregelen, die ofwel reeds genomen werden of die bijkomend worden voorgesteld nav
de uitbreiding met het ROG- project.
Voor de referentiesituatie zal een beroep worden gedaan op de resultaten van de geplande situatie
voor het MER nav het OPTARA- project, dat recent werd goedgekeurd.(Besluit LNE/MER/PR0634
dd28/02/2013).
Volgende milieueffecten werden beschreven:
-
Impact luchtkwaliteit
-
Impact oppervlaktewaterkwaliteit
-
impact bodem en grondwater
-
impact op geluid
-
impact op de volksgezondheid
-
impact op de verkeerscongestie
-
impact fauna en flora
-
impact overige aspecten (landschap, licht)
14.1 Impact luchtkwaliteit
14.1.1
Betrokken disciplines
Lucht, mens, fauna en flora.
14.1.2
Effecten luchtkwaliteit
De Total Raffinaderij Antwerpen plant op haar vestiging in het Antwerps havengebied een uitbreiding
van haar installaties met het ROG- project (Refinery Off Gases). Deze uitbreiding bestaat er in om de
waardevolle koolwaterstoffen ( in het bijzonder de C2 & C3 ketens ) die zich in het raffinaderij gas
netwerk bevinden, te valoriseren. Momenteel dienen deze gassen als stookgas voor verschillende
ovens.
De nieuwe ROG eenheid, die gebouwd wordt naast de bestaande nafta kraak installatie, zuivert deze
afgassen en scheidt de niet waardevolle componenten af. De voorbehandelde verzadigde afgassen
(vnl. ethaan, propaan en butaan) kunnen gerecupereerd worden als grondstof voor de kraak ovens
van de stoom kraakeenheid NC3 ter vervanging van de nafta grondstof , de voorbehandelde
onverzadigde gassen (vnl. ethyleen en propyleen) kunnen behandeld worden in de bestaande
zuiveringssectie van de stoom kraakeenheid NC3. Het verlies aan raffinaderij gas
wordt
gecompenseerd door extra import van aardgas.
De eenheden die betrekking hebben op het ROG- project zijn :
• Voor de verzadigde gassen:
o J82 : PSA 2 : de waterstofzuiveringseenheid
o J81 : ARDS & MHC : atmosferisch residu ontzwavelingseenheden
o De gasplanten ; J53G : gasplant 1, J65 : gasplant 2 en J74 : waterstofbehandeling /
katalytische ontzwaveling 2
• Voor de onverzadigde gassen:
o FCC I en FCC II : de katalystische kraakeenheden J31 en J67
o Afgas van de deethaniser van J 36
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
316
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Tgv het ROG- project worden een aantal wijzigingen aan de bestaande NC3 eenheid doorgevoerd en
nieuwe nutsvoorzieningen voorzien.
De achtergrondwaarden in het gebied zijn :
• Zwaveldioxide (SO2): 6,75 µg/m3
• Stikstofoxide (NO2): 36,8 µg/m3
• Fijn stof (PM10): 31,9 µg/m3
• Aantal overschrijdingen PM10: 33
3
• Fijn stof (PM2,5): 21,25 µg/m
3
• Koolstofmonoxide (CO): 302 µg/m
• Nikkel (Ni): 2,65 ng/m3
• Dioxines en furanen: 5,8 pg/m2.dag
• NMVOS : benzeen – 0,95 µg/m3, tolueen- 1,61 µg/m3, xyleen – 1,33 µg/m3
3
• PAK’s (benzo(a)pyreen): 0,25 ng/m
De luchtkwaliteitsdoelstellingen van SO2 (20 µg/m3), en PM10 (40 µg/m3), CO (10.000 µg/m3), Ni (20
ng/m3 ), dioxines en furanen (8,2 pg/m2.dag) , NMVOS – benzeen (5 µg/m3) – tolueen (260 µg/m3) –
xyleen 22,1 mg/m3 en PAK’s (1 ng/m3) worden op jaarbasis gerespecteerd in de omgeving van TRA.
Enkel voor de parameter NO2 wordt een overschrijding van de norm (40 µg/m3) vastgesteld thv
meetpost 42M802. De jaargemiddelde emissie bedraagt er 44 µg/m3. Ook het maximum aantal
overschrijdingen van de dagwaarden voor fijn stof (PM10) ( maximum 35 overschrijdingen) wordt in de
huidige situatie gerespecteerd. Er zijn geen gegevens beschikbaar voor Vanadium en Chloriden.
De totale emissies van het bedrijf werden voor de referentiesituatie en voor de relevante
verontreinigende stoffen verzameld. Met behulp van het selectieschema werden de belangrijkste
emissies geselecteerd, namelijk zwaveloxide (SO2), stikstofoxide (NO2), fijn stof (PM10),
koolstofmonoxide (CO), zware metalen nikkel en vanadium, dioxines en furanen, KWS (benzeen,
tolueen en xyleen), PAK’s en chloriden. Voor deze verontreinigende stoffen werden
verspreidingsberekeningen uitgevoerd.
Uit de resultaten blijkt dan de bijdragen van TRA aan de immissieniveaus van fijn stof (PM10 en
PM2,5), CO, vandium, nikkel, dioxines en furanen, KWS (benzeen, tolueen en xyleen), PAK’s en
chloriden in de omgeving verwaarloosbaar zijn. Ook de bijdragen van het bedrijf aan de verzurende
depositie blijkt beperkt te zijn.
Stikstofdioxiden (NO2) en zwaveldioxiden (SO2) zijn de belangrijkste verontreinigende stoffen die door
TRA worden geëmitteerd. De jaargemiddelde achtergrondwaarde in het gebied bedraagt resp. 36,8 en
3
6,75 µg/m . In deze waarde is de bijdrage van TRA reeds ingecalculeerd. De gemiddelde bijdrage van
TRA aan de jaarwaarde bedraagt resp. ongeveer 0,9 µg/m3 en 1,95 µg/m3. In de ruimere omgeving
worden de luchtkwaliteitsdoelstellingen gerespecteerd.
3
Ter hoogte van het pluimmaximum bedraagt de bijdrage voor NO2 en SO2 echter resp. 8,4 µg/m en
9,7 µg/m3. Ter hoogte van het pluimmaximum wordt de jaargrenswaarde bijgevolg overschreden voor
NO2. Dit maximum situeert zich op ca. 0,4 km ten NO van het bedrijf (ter hoogte van het dok). Op
deze locatie is geen bewoning aanwezig. Voor SO2 wordt de jaargrenswaarde gerespecteerd ter
hoogte van het pluimmaximum.
Het ROG- project zal geen aanleiding geven tot emissies van nieuwe verontreinigende stoffen.
Er worden binnen het ROG- project geen nieuwe afgaskanalen gerealiseerd.
De nieuwe installaties van het ROG-project zullen bijgevolg geen relevante emissies veroorzaken. De
emissies in de toekomstige situatie zullen quasi dezelfde zijn dan deze in de referentiesituatie. Ook de
bijdragen aan de immissieconcentraties zullen t.o.v. de referentiesituatie niet significant wijzigen.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
317
Mer Uitbreiding ROG-project
14.1.3
Total Raffinaderij Antwerpen
Milderende maatregelen
Gezien er geen relevante milieueffecten vastgesteld werden voor de uitbreiding met het ROG- project
dringen zich geen milderende maatregelen op.
Gelet op de significatieve impact van SO2 en NO2, is een strikte en frekwente opvolging van deze
parameters zowel op gebied van emissie als immissie aangewezen.
Op gebied van emissieopvolging werd n.a.v. de ernstige daling van de emissielimiet voor SO2 ( op
jaarbasis) in 2010 niet alleen de belangrijke nieuwe investering van de SOx scrubber op FCCU2 in
dienst genomen, doch werd ook een nieuw SO2 monitoring IT-systeem opgezet. Het betrokken
programma bewaakt naast de jaar-tot-dag SO2 bubble, ook de voorspelde bubble op het einde van
het jaar. Daarnaast worden ook de SO2 vrachten van de diverse SO2 bronstromen duidelijk in kaart
gebracht alsmede hun evolutie. Uit de opgedane ervaring blijkt dat ongunstige trends tijdig kunnen
worden gedetecteerd en bijgestuurd wanneer nodig.
De raffinaderij realiseerde ook een geleidelijke, maar stelselmatige overgang naar minder zwavelrijke
brandstoftypes, met name: minder stookolie ten voordele van zwavelarm gas en aardgas. De
raffinaderij beschikt over low NOx branders en er wordt gebruik gemaakt van rookgascirculatie voor de
beheersing van de NOx – emissies.
Bovenstaande maatregelen leidden tot een aanzienlijke daling in de totale vrachten van deze
parameters: t.o.v. de hervergunningssituatie in 2001 werd een daling van 30% (van 9.995 ton naar
6962 ton) voor SO2 en 16% (van 4.623 ton naar 3.898 ton) voor NOx gerealiseerd t.o.v de
referentiesituatie.
Op gebied van immissie kan hierbij verwezen worden naar de sinds 2005 ingevoerde extra
vooralarmering bij het bereiken van een SO2 glijdend uur gemiddelde van 350 µg/m³ op meetpost
R822. Deze vooralarmering gebeurt door VMM per email, de gekozen drempel komt overeen met
deze die gedurende max. 24 uren per jaar mag worden overschreden.
Deze regeling is ingevoerd bovenop de wettelijke regeling inzake zomer- en wintersmog alarmering.
14.2 Impact oppervlaktewaterkwaliteit
14.2.1
Betrokken disciplines
Water, fauna en flora.
14.2.2
Effecten op de waterkwaliteit
TRA beschikt over 5 lozingspunten (LP). LP1, in de Schelde, wordt gebruikt voor de lozing van
industrieel afvalwater van de raffinaderij installaties, een gedeelte van het koelwater, regenwater, en
spui van koeltorens.
Het afvalwater van de raffinaderij wordt behandeld in de waterzuiveringsinstallatie waar het een
fysicochemische voorzuivering en een biologische behandeling ondergaat. Afvalwater van de NC3
ondergaat een aparte fysicochemische behandeling, waarna het naar het buurbedrijf, en tevens
eigenaar van NC3, TOA gevoerd wordt, waar het verder biologisch gezuiverd en vervolgens in de
Schelde geloosd wordt.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
318
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Het koelwater wordt via de 4 andere lozingspunten afgevoerd naar de Schelde (LP2) en het Hansa
(LP3)- en Marshalldok (LP 4 en 11).
In de geplande situatie na uitbreiding met het ROG- project zal de totale waterbalans nagenoeg
ongewijzigd blijven. Er wordt enkel voorzien dat er een extra spui van 60 m3/u zal zijn dat naar de
waterzuiveringsinstallatie van TRA wordt afgevoerd en behandeld. Dit betreft een toename van
slechts 2,4 % tov de referentie situatie.
Een kleine extra afvalwaterstroom , afkomstig van de NAOH scrubber wordt behandeld door de
Zimpro eenheid op TRA en nadien afgevoerd , tesamen met het andere afvalwater van NC3, naar de
waterzuivering van TOA. Deze stroom zal normalerwijze geen invloed hebben op de waterzuivering
van TOA Bij calamiteiten (bv. bij te hoge sulfaatconcentraties) wordt de toevoer stopgezet.
De lozingen voldeden (in 2010) allen ruim aan de lozingsnormen opgelegd in de lozingsvergunning.
Vanaf 01 januari 2015 gelden nieuwe lozingsnormen voor de raffinaderij. Op basis van een onderzoek
werd vastgesteld dat met de huidige installatie in normale bedrijfsvoering aan deze nieuwe normen
voldaan zal worden. Nav de uitbreiding met het ROG- project treden geen significante
wijzigingen op voor de lozingen. Er zal in de geplande situatie dan ook voldaan worden aan de
huidige en toekomstige lozingsnormen.
De bijdrage van TRA in de immissieconcentraties van de Schelde is verwaarloosbaar (<1%) voor alle
onderzochte parameters. Voor de parameter Chloriden wordt een relevante afname van de
immissieconcentratie genoteerd. In de geplande situatie worden geen significante wijzigingen
verwacht tov de referentiesituatie.
De thermische impact van de lozingen van het koelwater in de Schelde via LP2 wordt als
verwaarloosbaar (<1%) ingeschat voor zowel de referentie als de geplande situatie na de uitbreiding
met het ROG- project.
Ook voor de dokken is er geen thermische impact op het dokwater nav ROG- project. Er wordt
geen bijkomend koelwater geloosd. Voor de dokken werd vastgesteld dat voor de lozing van het
koelwater via het voornaamste lozingspunt (LP3) steeds voldaan wordt aan de milieukwaliteitsnorm
voor viswater van 25°C in de referentiesituatie. De maximale gemeten temperatuur bedroeg 22,1°C.
Voor de Schelde, waarin het industriële afvalwater en een gedeelte van het koelwater geloosd
worden, gelden de basiskwaliteitsdoelstellingen. De basiskwaliteitsdoelstellingen worden in de
Schelde stroomop- en afwaarts van TRA overschreden voor een aantal parameters: opgeloste
zuurstof, geleidbaarheid, Chloride, CZV, fosfor en zwevende stoffen en bijkomend voor pH, orthofosfaat en arseen tov de nieuwe milieukwaliteitsnormen. Deze overschrijdingen zijn echter niet het
gevolg van de lozingen van TRA. Uit de effectenbepaling van de lozing op de Schelde blijkt dat de
immissiebijdrage van TRA steeds verwaarloosbaar is en er zelfs een relevante concentratiedaling
werd vastgesteld voor de parameter chloriden.
Voor de dokken, waarin koelwater geloosd wordt, geldt de viswaterkwaliteitsdoelstelling. De
viswaterkwaliteitsnormen werden in de dokken overschreden voor geleidbaarheid, nitriet, orthofosfaat , koper en zink. en bijkomend voor fosfor totaal tov de nieuwe milieukwaliteitsnormen.
14.2.3
Milderende maatregelen
Uit bovenstaande bevindingen kan gesteld worden dat er geen bijkomende milderende maatregelen
noodzakelijk zijn. De bestaande milderende maatregel , namelijk de waterzuiveringsinstallatie
(eenheid 15) , bestaande uit een fysicochemische voorzuivering, gevolgd door een biologische behandeling (biofilters) is voldoende om de impact naar de ontvangende waterloop te beperken.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
319
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
14.3 Impact bodem en grondwater
14.3.1
Betrokken disciplines
Bodem en grondwater, water
14.3.2
Effecten op bodem en grondwater
In onderstaande tabel worden de verscheidene potentiële milieu-effecten ten gevolge van de bouw en
exploitatie van de ROG eenheid geëvalueerd met betrekking tot de discipline bodem en grondwater.
Fase
Constructie
Exploitatie
Wijziging
Structuur
Profiel
Bodemgebruik en geschiktheid
Stabiliteit
Grondverzet
Erosie
Bodemhygiëne en grondwaterkwaliteit
Grondwaterhuishouding
Grondwater
kwantiteit
en
wijziging
bodemvochtregime
Bodemhygiëne
Ingreep
Verdichting door machines
Ontgraving
Bouw nieuwe eenheid
Grondwaterverlaging
Ontgraving i.f.v. fundering
Ontgraving
Calamiteit en bemaling
Bemaling (tijdelijk)
Verharde oppervlakte
Effect
Neutraal
Neutraal
Neutraal
Neutraal
Gering negatief
Neutraal
Significant negatief (bemaling)
Significant negatief
Neutraal
calamiteiten
Gering negatief
Voor de discipline bodem- en grondwater kan besloten worden dat het project aanvaardbaar is indien
verdere verspreiding van de aanwezige verontreiniging met de best beschikbare technieken wordt
tegengegaan, door het beperken van de invloedstraal van de voorziene bemalingen.
14.3.3
Milderende maatregelen
Constructiefase
Het grondverzet dient te gebeuren conform de vigerende wetgeving (Hoofdstuk XIII van het
VLAREBO). Er dient gestreefd te worden naar zo min mogelijk afvoer van grond maar wel naar
hergebruik van grond binnen het industriegebied ‘TRA’. Bovendien dient men te streven naar een
maximaal gebruik van aanvoergrond van secundaire oorsprong, zoals grond afkomstig van grote
bouwprojecten uit de omgeving.
Bij de tussentijdse opslag van verontreinigde partijen grond moeten alle nodige voorzorgsmaatregelen
genomen worden om volgende bijkomende risico’s te vermijden:
•
•
•
•
het vermengen van de gestockeerde bodem met de onderliggende bodem;
het verontreinigen van de onderliggende bodem bij afwezigheid van een verharding of een
afdekfolie;
het afspoelen en opwaaien van bodemdeeltjes;
het rechtstreeks contact met gestapelde uitgegraven bodem.
Door de contractor dient een procedure te worden voorzien die de benodigde acties omvat in het
geval tijdens de constructiewerken een calamiteit optreedt of indien verontreiniging aangetroffen
wordt, om verspreiding van of blootstelling aan deze verontreiniging te vermijden of op zijn minst te
beperken.
Tijdens bemalingswerken dienen de best beschikbare technieken ingezet te worden om de
invloedstraal te beperken. Mogelijke maatregelen zijn:
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
320
Mer Uitbreiding ROG-project
•
•
•
Total Raffinaderij Antwerpen
De invloedstraal van de verontreiniging beperken door de duur van de bemalingen te
minimaliseren en de verscheidene bemalingsfases op elkaar af te stemmen (optimalisatie
van de bemalingsstrategie);
Een andere optie om te verhinderen dat de verontreiniging wordt aangetrokken, is het
plaatsen van een isolerend scherm. Dit kan een hydraulische barrière (bijvoorbeeld door
tegenpompen) zijn of een fysische al naargelang de praktische haalbaarheid ervan.
De bewaking van de verontreinigde zones is eveneens belangrijk. Door het plaatsen van
monitoringspeilbuizen tussen de verontreinigde zone en de bemaling kan het grondwaterpeil
en de kwaliteit periodiek worden opgevolgd. De peilbuizen bevinden zich in de onmiddellijke
nabijheid van de verontreinigde zone. In het geval er een migratie van de verontreiniging
wordt vastgesteld kan men overgaan tot actieve maatregelen. Deze actieve maatregel kan
bestaan uit het actief tegenpompen van grondwater in de verontreinigde zone. Met als
gevolg dat er een zuivering zal moeten worden voorzien.
De technische toepasbaarheid van de verscheidene mogelijke maatregelen en eventuele andere
maatregelen ter beperking van de invloedstraal van de bemaling dient onderzocht te worden bij de
voorbereiding van de graafwerken.
Exploitatiefase
TRA dient met betrekking tot alle bedrijfsactiviteiten te voldoen aan de Vlarem II normen.
Conform het Bodemdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten dient periodiek een oriënterend
bodemonderzoek uitgevoerd te worden (om de tien jaar). Aan de hand van deze onderzoeken zal
potentiële bodemverontreiniging verder opgevolgd worden.
Accidentele verontreiniging tijdens werkzaamheden kan vermeden of beperkt worden door het
opstellen en opvolgen van werkprocedures die periodiek op hun efficiëntie dienen gecontroleerd te
worden. Indien er zich een accidentele verontreiniging zou voordoen, dienen volgens de bepalingen
van het decreet maatregelen getroffen te worden om de ontstane verontreiniging te verwijderen of om
te voorkomen dat de verontreiniging zich zou verspreiden. Nieuwe verontreinigingen dienen bij
overschrijding van de 80 % waarde van de bodemsaneringsnorm gesaneerd te worden tot aan de
richtwaarde.
Er dienen richtlijnen opgesteld te worden ter opvolging van de reglementaire opslag, het vaststellen
van visuele verontreiniging en de acties die moeten ondernomen worden bij calamiteiten.
14.4 Impact op geluid
14.4.1
Betrokken disciplines
Geluid, mens, fauna en flora
14.4.2
Effecten op het achtergrondgeluid
De berekeningen tonen aan dat de geluidsimpact van het ROG project geen verhoging zal geven in
het gemiddeld LA95,1h van het omgevingsgeluid. Immers, het specifiek geluid van TRA in zijn geheel,
dat per definitie kleiner of gelijk aan het omgevingsgeluid is, verandert theoretisch enkel met maximaal
0.2 dB(A) ter hoogte van de beschouwde referentiepunten.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
321
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
Omwille van het feit dat er geen geluidsimpact is van het ROG project op het specifiek geluid
van TRA in zijn geheel en bij gevolg het omgevingsgeluid is de tussenscore of effectscore
gelijk aan “0” en dit voor al de beschouwde Vlarempunten.
Voor 4 evaluatiepunten ligt tevens het specifiek geluid van de nieuwe en gewijzigde installaties
gekoppeld aan het ROG project lager dan de toepasselijke limietwaarde en is de eindscore dus
eveneens “0” hetgeen impliceert dat er voor deze punten geen bijkomende milderende maatregelen
nodig zijn.
14.4.3
Milderende maatregelen
Er werden een groot aantal maatregelen in het project voorzien om het bijkomend
geluidsvermogenniveau in de mate van het mogelijke zo veel mogelijk te beperken met als uiteindelijk
doel een “stand still” principe te realiseren om aldus de geluidsimpact van de NC3 eenheid en van
volledig TRA na het ROG project niet te verhogen. Het gezamenlijk geluidsvermogenniveau van de
meest relevante bijkomende bronnen ligt, volgens de bekomen inlichtingen, inderdaad meer dan 10
dB(A) lager dan het geluidsvermogenniveau van de NC3 eenheid. Dit beperkte vermogen werd
mogelijk gemaakt door het implementeren van heel wat geluidsreducerende maatregelen in het ROG
project, bij voorbeeld:
Geluidsarme elektromotoren voor pompen en compressoren (en/of plaatsen in geluidsomkasting);
Akoestische isolatie voor emissierelevante leidingen en kleppen;
Plaatsen van geluidswerende opvangplaten boven het wateroppervlak van de koeltoren om het
impactgeluid van de waterval te reduceren.
Het geschatte globale geluidsvermogenniveau van de bijkomende bronnen van het ROG project zou,
dankzij de hierboven omschreven maatregelen, beperkt kunnen worden tot afgerond 119 dB(A). Deze
vrij strikte eis zal zich derhalve vertalen in het opleggen van vrij strenge limietwaarden voor individuele
geluidsbronnen van het project.
14.5 Effecten mens
14.5.1
Betrokken disciplines
Mens (Sociaal – organisatorische,
landschap.
14.5.2
toxicologische en psychosomatische aspecten), lucht, geluid,
Effecten volksgezondheid en mobiliteit
In de discipline Mens werd zowel een gezondheidsanalyse als een mobiliteitsanalyse uitgevoerd.
Wat betreft de gezondheidsanalyse werden er naar de omwonenden toe geen noemenswaardige
impacten vastgesteld. Uit de dispersieberekeningen voor de referentiesituatie blijkt dat de
atmosferische emissies van TRA op zich geen effecten op de gezondheid van de mens veroorzaken.
In combinatie met de andere emissiebronnen in de omgeving, kunnen, voor zwaveldioxiden hoge
immissieconcentraties voorkomen in de buurt van het bedrijfsterrein. Deze kunnen aanleiding geven
tot hinder voor gevoelige personen gedurende korte perioden. Ook voor stikstofoxiden en nikkel
kunnen in combinatie met andere emissiebronnen, verhoogde immissieconcentraties voorkomen in de
buurt van het bedrijfsterrein.
De immissiebijdragen tgv het ROG- project kunnen als verwaarloosbaar beschouwd worden.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
322
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
De activiteiten van TRA veroorzaken – onder normale bedrijfsomstandigheden - geen geurhinder in de
omgeving. Dit geldt eveneens voor de geplande situatie.
Wat betreft de mobiliteitsanalyse werd gesteld dat TRA goed bereikbaar is en dit zowel per waterweg,
per spoor en over de weg.
Wat betreft de mobiliteitsanalyse werd gesteld dat bijdrage van TRA in de referentie en geplande
situatie voor het scheepvaart- en spoorverkeer te verwaarlozen is. De impact op het wegverkeer door
TRA kan als beperkt getypeerd worden. Het overgrote deel van de goederen wordt per pijpleiding
vervoerd.
14.5.3
Milderende maatregelen
Aangezien het ROG- project op zich geen noemenswaardige gezondheids- en mobiliteitseffecten als
gevolg heeft worden geen bijkomende milderende maatregelen voorgesteld.
De bestaande milderende maatregelen zoals aangegeven in de disciplines lucht (zie §5.6 voor SO2 en
NO2 en voor benzeen , PAK, nikkel en stof (zie hieronder)), water, bodem en grondwater en geluid zijn
voldoende om de impact van het project naar de omwonenden in de omgeving van de raffinaderij te
beperken.
Benzeen
•
VRU eenheid voor alle P1 producten
• De aromateneenheid heeft online benzeen metingen rond de eenheid en er zijn speciale
lekvoorkomings voorzieningen getroffen ( afdichtingen )
• Dubbele afdichtingen op tanks met vlottende daken
• Dubbele afdichting en koepel op benzeenhoudende tanks
• Benzeen immissie metingen aan de terreinsgrenzen om de 16 maanden
• LDAR methodologie in de procesinstallaties
• Wijziging van de productspecificatie van benzeen in benzine , van 5 vol% -> 1 vol%
PAK , nikkel, stof
• 2 ESP installaties , jaarlijkse reductie van 1000 ton/ jaar stof
• Vermindering van het stookolie verbruik , van 7 t/ u ( 2003 ) naar 0.5 t/u ( 2013 )
Ni en V gehalte in het stookgas / stookolie gedaald door de demetallizatie katalysator in de ARDS
eenheid 81.
14.6 Effecten op Fauna en Flora
14.6.1
Betrokken disciplines
Fauna en flora, lucht, water, geluid, licht
14.6.2
Effecten op fauna en flora
De belangrijkste effecten voor fauna en flora hebben betrekking op:
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
323
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
eutrofiërende en verzurende depositie;
vergiftiging als gevolg van afvalwaterlozing en warmwaterlozing;
verstoring als gevolg van geluidsproductie;
lichthinder.
De bijdrage van het ROG- project aan de verzurende en eutrofiërende depositie in nabijgelegen
natuurreservaten is als verwaarloosbaar te beschouwen aangezien er geen bijkomende luchtemissies
voor stikstof- en zwavelverbindingen te verwachten zijn. Er worden geen significante effecten tgv het
ROG- project verwacht op het niveau van de VEN of Natura 2000- gebieden in de omgeving van de
raffinaderij.
Total Raffinaderij Antwerpen loost zijn afvalwater in de Schelde. De bijdrage van het ROG- project aan
de verontreiniging van de Schelde is minimaal. Er wordt bijgevolg geen negatieve impact op de
ecologie van de Schelde verwacht. Dit neemt niet weg dat de kwaliteit van het Scheldewater
momenteel niet optimaal is. Dit blijkt uit een lage BBI (2) en overschrijding van een aantal
ecotoxicologische drempelwaarden.
De geluidsimpact van het ROG- project ter hoogte van de rietvelden langs de Schelde zal minimaal
zijn. Er worden bijgevolg geen bijkomende negatieve effecten verwacht op het huidige vogelbestand
langs de Schelde. De huidige achtergrondniveaus ter hoogte van de slikken en schorren zijn gelegen
tussen de 50 en 60 dB(A). Gevoelige vogelsoorten (blauwborst, rietzanger e.a rietvogels.)
ondervinden bij deze niveaus negatieve effecten, waardoor de broeddichtheid wellicht reeds gedaald
is t.o.v. de potenties.
De opwarming van het Scheldewater en dokwater als gevolg van de lozing van koelwater varieert van
maand tot maand. De gemiddelde verwachte temperatuurstijging bedraagt ca. 0,2 °C. Deze
temperatuurstijging wordt als gering bestempeld en kan optreden binnen het natuurlijke
variatiepatroon. Alleen heel kort bij het lozingspunt kunnen potentiële negatieve effecten ontstaan. Bij
kritische temperaturen zullen waterdieren deze zone verlaten. Dit is de bestaande situatie, het ROG
project brengt hierin geen wijzigingen teweeg.
Tijdens een recent terreinonderzoek op de raffinaderij werd vastgesteld dat er rugstreeppad op de site
aanwezig is. In het verleden werd voortplanting van de rugstreeppad vastgesteld. Het betreft een zone
waar water aanwezig is en enkele honderden larven te vinden zijn. Deze locatie is gelegen naast de
bestaande NC3- eenheid in de buurt van de installaties van het geplande ROG- project.
14.6.3
Milderende maatregelen
Aangezien er geen significante effecten tgv het ROG- project verwacht op het niveau van de VEN of
Natura 2000- gebieden in de omgeving van de raffinaderij.worden geen specifieke milderende
maatregelen voorgesteld. Mbt de aanwezigheid van de rugstreeppad wordt voorgesteld om, zoals
voor het OPTARA- project, bij het aantreffen van de rugstreeppad tijdens de bouwfase deze te
verplaatsen naar het meer zuidelijk gelegen tankpark.
14.7 Effecten op landschap, bouwkundig erfgoed, archeologie
14.7.1
Betrokken disciplines
Landschap, mens, fauna en flora.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
324
Mer Uitbreiding ROG-project
14.7.2
Total Raffinaderij Antwerpen
Effecten op het landschap, bouwkundig erfgoed, archeologie
TRA is gelegen in een groot industriegebied dat duidelijk getekend is door menselijke en industriële
activiteiten, maar waarin ook nog enkele natuurlijke gebieden voorkomen langs de oevers van de
Schelde.
TRA vormt visueel een vrij opvallend onderdeel van het omliggende landschap. Vooral vanuit de
tegenoverliggende linker Schelde- oever, waar zich o.a. woon- en natuurgebieden bevinden, zijn de
installaties van TRA duidelijk zichtbaar. In het havengebied zelf is TRA niet overal visueel
waarneembaar omwille van tussenliggende bedrijven en installaties.
De belangrijkste onderdelen zijn de drie fakkels, met elk een hoogte van 204 m, die op relatief grote
afstand waarneembaar zijn. Ook de schoorstenen, koeltorens en de installaties zelf vormen
opvallende elementen in het landschap. De impact van TRA op het landschap is niet te milderen. De
fakkels zullen steeds opvallende landschapselementen blijven, die op relatief grote afstand
waarneembaar zullen zijn.
Nav de uitbreiding met het ROG- project worden geen wijzigingen verwacht in het landschapsbeeld.
De nieuwe eenheden bevinden zich centraal op de site en worden geïntegreerd in het bestaande
industriële karakter van de bedrijfssite en zijn omgeving.
14.7.3
Milderende maatregelen
De visuele impact van de uitbreiding op het landschap is bijgevolg als verwaarloosbaar te
beschouwen. Er worden bijgevolg geen bijkomende milderende maatregelen voorgesteld.
14.8 Lichthinder
14.8.1
Betrokken disciplines
Mens, fauna en flora.
14.8.2
Effecten
Op het terrein zijn drie fakkels aanwezig: de fakkel van de NC3, die van de ARDS- eenheid, en de
fakkel Noord. In deze laatste worden restgasstromen van de overige raffinaderij- eenheden verbrand.
Bij normale werking van de installaties branden bij de fakkels de waakbranders en worden kleine
hoeveelheden restgas al of niet op continue wijze verbrand. Dit geeft geen aanleiding tot lichthinder.
Bij storingen in de operaties, maar vooral bij geplande stop- en startoperaties en calamiteiten, kunnen
hoge tot zeer hoge fakkelgasdebieten optreden die resulteren in een opvallende tot zeer opvallende
vlam die tot lichtvervuiling leidt in de omliggende woongebieden. Ook op grotere afstand zijn de
vlammen van de fakkels dan waarneembaar.
De verbranding van grotere restgasstromen resulteert in een opvallende vlam die tot lichtvervuiling
leidt. In de omliggende woonzones zijn dan ook lichteffecten van de fakkels waarneembaar.
De algemene verlichting van TRA veroorzaakt in de omliggende woonzones geen directe hinder of
effecten. TRA en de hele haven blijven door de verlichting wel duidelijk zichtbaar. Door de globale
havenverlichting is in de omgeving wel lichtpollutie aanwezig.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
325
Mer Uitbreiding ROG-project
14.8.3
Total Raffinaderij Antwerpen
Milderende maatregelen
De uitbreiding met het ROG- project zal geen bijkomende significante lichthinder veroorzaken. Er
worden geen bijkomende milderende maatregelen voorgesteld naast de reeds bestaande getroffen
milderende maatregelen zoals beschreven in de referentiesituatie.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Synthese milieu-effecten en milderende maatregelen
326
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
15.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Monitoring en evaluatie
januari ’14
Monitoring en Evaluatie
327
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
15.1 Discipline Lucht
Binnen TRA worden de SO2, NOx, stof, CO, Ni en V emissies continu opgevolgd d.m.v. een onlinecomputerprogramma, het zogeheten “bubble” programma. Gezien de complexiteit van de
berekeningen en het grote aantal bronnen, gebeurt de berekening één maal per uur.
Sinds 2011 worden voor de (stook)installaties, zonder continue metingen, de emissies van CO, NOx
en stof opgevolgd via een manueel , discontinue meetprogramma.
Er zijn jaarlijkse emissiemetingen voor de parameters dioxine (aan schoorsteen 121) en HCl.
Om de 16 maanden wordt een immissiemeetcampagne voor benzeen uitgevoerd om het
immissieniveau rond de betrokken productie- en opslaginrichtingen te meten en te evalueren.
15.2 Discipline Water
Op de raffinaderij worden de waterlozingen in de Schelde geanalyseerd voor volgende parameters :
•
•
•
Dagelijkse schepmonsters voor chlorides, sulfiden, BOD, COD, zwevende stoffen, fenolen,
olie, stikstof, bezinkbare stoffen;
3 maal per week voor benzeen;
Beperkt aantal 24- uur debietsproportionele monsters voor fosfor, fluorides, stikstof, AOX,
TOC, ethylbenzeen, tolueen, xyleen-isomeren, PAKs, arseen, cadmium, chroom, koper, kwik,
lood, molybdeen, nikkel, seleen, vanadium, zilver en zink;
Aan de lozingspunten 2 (Schelde) en 3 (thv Hansa dok) wordt dagelijks een staal genomen voor
oliebepaling in het geloosde koelwater.
15.3 Discipline Bodem en grondwater
Periodieke bodemonderzoeken worden uitgevoerd cfr. Vlarebo- voorschriften (periodiek om de10
jaar). Een laatste bodemonderzoek werd uitgevoerd in 2004.
Er wordt een BBO opgestart voor het gehele terrein van de raffinaderij
15.4 Discipline Geluid en trillingen
Aangezien de detailengineering van het ROG project nog niet in een ver gevorderd stadium is, zijn er
nog heel wat onbekenden die een invloed kunnen hebben op het geschatte geluidsvermogenniveau
van de uitbreiding. Bovendien werden er in het kader van dit MER geen aannames gedaan met
betrekking tot geluidsvermogens van eventuele installaties m.b.t. nutsvoorzieningen.
In de loop van de verdere detailengineering van het project dient er derhalve op gepaste tijden een
terugkoppeling te zijn in hoeverre de veronderstellingen in dit MER nog steeds in lijn liggen met de
meest recente gegevens. Deze veronderstellingen hebben betrekking op het maximale totale
geluidsvermogenniveau van 119 dB(A) voor de nieuwe geluidsbronnen, het geschatte totale
geluidsvermogen van 105 dB(A) m.b.t. de leidingen en kleppen, de door de leveranciers
vooropgestelde geluidsreducties van de geluidsreducerende maatregelen en de uiteindelijke
haalbaarheid hiervan, en de ligging en aannames met betrekking tot de volledige geometrie van de
toekomstige eenheden van het ROG project.
Het zou bijgevolg wenselijk kunnen zijn een tussentijdse geluidsstudie te voorzien waarbij het
geluidsmodel in het kader van deze MER in een verder projectstadium wordt geactualiseerd met meer
concrete, gedetailleerde inputgegevens omtrent de geluidsvermogens, ligging en geometrie van de
relevante geluidsbronnen en vervolgens op basis van dit geactualiseerde model opnieuw een
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Monitoring en Evaluatie
328
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
berekening uit te voeren m.b.t. de verwachte specifieke impact op het omgevingsgeluid en op de
totale geluidsimpact van TRA na implementatie van het project.
Verder is het belangrijk om na de realisatie van het project de nodige geluidsmetingen te voorzien om
het immissierelevant geluidsvermogenniveau van het ROG project, meer bepaald Job 94 en de
nieuwe en/of gewijzigde installaties van Job 91, op te meten en te vergelijken met de aannames van
dit MER.
15.5 Discipline Fauna en Flora
Aangezien de verwachte effecten van het ROG- project relatief gering zullen zijn, wordt geen
monitoring van biologische waarden voorgesteld.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Monitoring en Evaluatie
329
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
16.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Leemten in de kennis
januari ’14
Leemten kennis
330
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
16.1 Discipline Lucht
Voor de discipline lucht zijn er geen leemten in de kennis die een significante invloed zouden hebben
op de beschreven effecten.
16.2 Discipline Water
Voor de discipline water zijn er geen leemten in de kennis die een significante invloed zouden hebben
op de beschreven effecten.
16.3 Discipline Bodem en Grondwater
Voor de discipline bodem- en grondwater zijn er geen leemten in de kennis die een significante
invloed zouden hebben op de beschreven effecten.
16.4 Discipline Geluid en Trillingen
Voor de discipline geluid en trillingen zijn er geen leemten in de kennis die een significante invloed
zouden hebben op de beschreven effecten.
16.5 Discipline Mens (toxicologie en mobiliteit)
Voor de discipline mens zijn er geen leemten in de kennis die een significante invloed zouden hebben
op de beschreven effecten.
16.6 Discipline Fauna en Flora
Voor de discipline fauna en flora zijn er geen leemten in de kennis die een significante invloed zouden
hebben op de beschreven effecten.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Leemten kennis
331
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
17.
Tewerkstelling, Investering en Materialen
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Tewerkstelling, Investering, Materialen
332
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
17.1 Tewerkstelling
Op de TRA zijn momenteel ca 1100 personen tewerkgesteld, waarvan ca 500 in een
drieploegensysteem.
De uitbreiding met het ROG- project heeft geen invloed op het personeelsbestand van de raffinaderij.
17.2 Investering
Het project is momenteel nog in de ‘basic engineering fase’ waardoor op dit moment nog geen zekerheid
over het exacte investeringsbudget bestaat.
17.3 Gebruikte materialen
Rekening houdende met de aard van de activiteiten en de constructiestandaarden kan gesteld worden
dat voornamelijk volgende materialen zullen gebruikt worden:
•
Beton voor de funderingen en vloerplaten.
•
Staal voor leidingen en structuren
•
isolatiemateriaal
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Tewerkstelling, Investering, Materialen
333
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
18.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Grensoverschrijdende aspecten
januari ’14
Grensoverschrijdende effecten
334
Mer Uitbreiding ROG-project
Total Raffinaderij Antwerpen
De raffinaderij is gelegen op ca. 10 km van de Belgisch- Nederlandse grens. Er zijn geen relevante
impacten te verwachten voor de onderzochte disciplines nav de uitbreiding met het ROG- project.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Grensoverschrijdende effecten
335
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
19.
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
BIJLAGEN
januari ’14
Bijlagen
336
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Bijlage 1: Legende Gewestplan
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Bijlagen
337
Mer ROG project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Total Raffinaderij Antwerpen
januari ’14
Bijlagen
338
Mer ROG project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Total Raffinaderij Antwerpen
januari ’14
Bijlagen
339
Mer ROG project
Total Raffinaderij Antwerpen
Bijlage 2: Situering van de eenheden van de raffinaderij op een plattegrond
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
januari ’14
Bijlagen
340
Mer ROG project
SGS Belgium NV
Projectnummer: 13 0028
Total Raffinaderij Antwerpen
januari ’14
Bijlagen
341

Verbeelding - Gemeente Nijmegen

ffi"W*%i - Fresh Valley

KALENDER TRAMPOLINE C,B en i 2014-2015

Verkoopsplan

Bebin Inspiratiedag

CAO schalen minimumloon per 1-7

Declaratieformulier BAN-Opleidingen

GROTE WONING - OCMW Heusden

Planning_Luchthavenbesluit_Gilze-Rijen

een pdf downloaden