Gezond werken met gevaarlijke stoffen

Ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid
Gezond werken met gevaarlijke stoffen
Maandag 2 juni 2014, Utrecht
In veel bedrijven wordt met gevaarlijke stoffen
gewerkt. Hier moeten de risico’s voor werknemers
grondig geïnventariseerd, beoordeeld en beheerst
worden. Een tijdrovend proces. Brancheorganisaties
en bedrijven zoeken naar generieke, slimme
oplossingen. De Inspectie SZW biedt een platform om
goede voorbeelden uit te wisselen.
Utrecht, 2 juni 2014.
Ruim honderd vertegenwoordigers van bedrijven, brancheverenigingen en de overheid
ontmoeten elkaar in de
Utrechtse Jaarbeurs.
Onder hen kwaliteitsmanagers, adviseurs en
directeuren afkomstig
van branches waar met
gevaarlijke stoffen wordt
gewerkt: transport en
logistiek, metaal, bouw,
autoschadeherstel,
afvalverwerking, aardolie, chemie, farmacie,
kunststof- en rubberindustrie en de
schoonmaakbranche.
Gezond en veilig werken heeft prioriteit
Het doel van deze ochtend is generieke oplossingen te ontwikkelen om
gezond werken met gevaarlijke stoffen te vergemakkelijken. Na een kort
welkomstwoord en een toelichting op het programma geeft dagvoorzitter en
procesbegeleider Eefje Nienhuis (MVC) het woord aan de initiators van deze
bijeenkomst.
Paul van Lieshout is manager arbeidsomstandigheden bij de Inspectie. Diana Martens is
landelijk projectleider gevaarlijke stoffen. Zij
vertellen kort iets over de verantwoordelijkheid
en de rol van de Inspectie SZW op het gebied
van gezond werken met gevaarlijke stoffen. Om
het aantal slachtoffers terug te dringen, is de
Inspectie SZW drie jaar geleden gestart met het
meerjarenprogramma ‘De risico’s van het
werken met gevaarlijke stoffen’. Een belangrijk
onderdeel van dit programma is de zelfinspectiegevaarlijke stoffen met het vierstappenmodel. “Bedrijven kennen de wetgeving en weten
welke stappen ze moeten doorlopen”, zegt Van
Lieshout. Maar ze worstelen met het werk dat
erbij komt kijken. Het beheersen en beoordelen van de risico’s is lastig. Als Inspectie SZW
zien we ook dat bedrijven weliswaar maatregelen nemen, maar dat een goede onderbouwing
ontbreekt.”
Wat doet de Inspectie?
Paul van Lieshout: “De focus ligt nu
sterk op informatiemanagement.
Een belangrijke eerste stap. De volgende
stap is: beheersen.”
De Inspectie is toezichthouder en handhaver.
Bedrijven moeten zelf hun verantwoordelijkheid nemen. “Bedrijven gaan zelf aan de slag
met de tools die de Inspectie beschikbaar stelt
en bedenken zelf ook oplossingen. Vervolgens
willen we graag met hen in gesprek: in een
vroeg stadium oplossingen toetsen aan het
wettelijk kader”, zegt Martens.
Diana Martens: “We zien een omslag
in het denken. Het bedrijfsleven is zich
meer bewust geworden van de
risico’s. De komende jaren wil ik graag
dat het aandeel bedrijven dat de
zaken op orde heeft flink gaat stijgen.”
Dialoog
Op welke manier kunnen brancheverenigingen de bedrijven ondersteunen?
Colette Alma, de directeur van de
branchevereniging voor de chemische
industrie (VNCI),benadrukt het belang
van een gezamenlijke aanpak: “Met een
gezamenlijke aanpak maken we deze
ingewikkelde klus hanteerbaar voor
individuele bedrijven. Denk bijvoorbeeld
aan schriftelijke informatie voor de
leden, workshops, goede voorbeelden en
praktische tools.”
Daarnaast gaat de VNCI met de Inspectie
de dialoog aan over werkbare regels. “De
wet is de wet, maar de inspecteurs
interpreteren de wetgeving. Daarom is
het voor brancheorganisaties belangrijk
om in gesprek te blijven.”
Flitsende voorbeelden
Vijf branches presenteren hun oplossingen
tijdens een serie korte ‘lightning talks’. De
oplossingen die langskomen variëren van
veiligheidsinformatiebladen en werkinstructiekaarten voor schildersbedrijven tot
trainingen en een professionaliseringsladder
voor alle branches.
Marga Zuurbier over het belang van gezond werken
Ondernemingsdossier en
zelfinspectie
Na een korte schets van de regelhulp het
“Ondernemingsdossier” volgt een belangrijk moment in
deze bijeenkomst: de lancering van een koppeling tussen de
zelfinspectie gevaarlijke stoffen van de Inspectie SZW en het
Ondernemingsdossier, dat is ontwikkeld door het bedrijfsleven. Marga Zuurbier, directeur van de directie
Arbeidsomstandigheden van de Inspectie SZW licht toe.
“Een jaar geleden zijn we benaderd door de branchevereniging van de rubber- en kunststofindustrie, die betrokken is
bij de ontwikkeling van het Ondernemingsdossier. Ze
kenden de door de Inspectie ontwikkelde zelfinspectie.
Hun vraag was: kunnen we het samen slimmer en gebruiksvriendelijker doen?”
Koppeling vandaag actief
Besloten werd om de twee systemen aan elkaar te koppelen.
Die koppeling is vanaf juni, actief. Vanuit het
Ondernemingsdossier schakel je met een enkele muisklik
door naar de zelfinspectie. “Erg handig”, merkt Zuurbier op.
“Nu kun je de actiepunten uit de zelfinspectie opslaan in het
Ondernemingsdossier, zodat je ze later weer kunt
oproepen.”
Een belangrijk aspect van de zelfinspectie blijft ongewijzigd:
de Inspectie SZW heeft geen toegang tot de ingevulde
gegevens. “Groot voordeel van de koppeling is dat u op deze
manier heel systematisch kunt werken aan het verbeteren
van de arbeidsomstandigheden”, zegt Zuurbier.
De koppeling is ook zo gemaakt dat de bedrijven altijd
gebruik maken van de meest actuele versie van de zelfinspectie. De vernieuwde zelfinspectie gevaarlijke stoffen is
voorzien van een online bibliotheek met hulpmiddelen. De
Inspectie zorgt ervoor dat de informatie actueel blijft.
Wijzigingen in de regelgeving worden direct doorgevoerd in
de tool. Ook de FAQ zijn uitgebreid en geactualiseerd. “Ga
dus regelmatig kijken en doe er je voordeel mee.”
“Te veel mensen worden ziek of overlijden als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen tijdens hun werk. Elk jaar overlijden
naar schatting duizend mensen. Dat aantal kan en moet omlaag.
Daarom zijn we als Inspectie SZW met dit programma gestart.
Veilig werken is een thema waarop je elkaar moet helpen en
bijstaan binnen de branche. Het is niet een onderwerp waarop
concurrentie moet plaatsvinden. Samen sta je sterk. Daarom
creëren we mogelijkheden om elkaar te ontmoeten.
Met het vierstappenplan kunnen bedrijven hier op een systematische manier mee aan de slag gaan. Er zijn prima oplossingen te
bedenken om werken veiliger te maken. Als je het probleem maar
onderkent en goed analyseert wat er aan de hand is. Soms zijn er
bruikbare alternatieven te vinden. Soms kun je het proces aanpassen, zodat mensen niet meer worden blootgesteld. Of je kunt het
zoeken in persoonlijke beschermingsmiddelen. Per situatie zoek je
de beste aanpak.”
Samen op zoek naar oplossingen
Na een korte koffiebreak vormen de deelnemers acht groepen. Tijdens de eerste ronde inventariseren
zij de belangrijkste problemen en vragen die binnen een bepaalde branche leven. Daarna bespreken
zij oplossingen en houden die kritisch tegen het licht.
In de tweede ronde komt een illustrator langs om de hoofdlijnen van de oplossingen te schetsen. Zo
wordt het idee in beelden gevat. In de derde ronde verplaatsen de deelnemers zich naar een volgende
tafel, terwijl de voorzitter blijft zitten. Met een frisse blik kunnen zij nu de oplossingen van een andere
groep aanscherpen en aanvullen.
Dit leidt tot een etalage vol veelbelovende ideeën. Ze worden kort toegelicht door de voorzitters.
Na een stemronde blijken er twee winnende oplossingen te zijn.
Twee winnende ideeën:
1
Carrosseriebranche
Het grootste probleem in de carrosseriebranche is de grote
hoeveelheid stoffen waarmee wordt gewerkt. “Het moet eenvoudiger. Daarom willen we toe naar één generieke oplossing voor het
grootste deel van die stoffen. Voor deze stoffen willen we als
branche goed onderbouwde inventarisaties maken en maatregelen
ontwikkelen”, zegt Jenda Horak (Focwa). “Zo voorkom je dat al die
2.500 carrosseriebedrijven zelf het wiel gaan uitvinden. Bovendien:
als je de grote bulk aan stoffen snel en gemakkelijk kunt oplossen,
kun je daarna meer aandacht besteden aan enkele specifiekere
stoffen. Juist die stoffen wil je goed beoordelen, zodat werknemers
ook met die stoffen op een veilige en verantwoorde manier kunnen
werken.”
2
Chemische industrie
Hoe ga je om met mengsels van gevaarlijke stoffen? Hoe kunnen
mensen gezond met dat soort mengsels werken? Binnen deze groep
zocht men een praktisch instrument waar ook een kleinschalige
verffabriek of kunststoffabriek mee uit de voeten kan. Voorzitter
Dirk van Well (VNCI) licht toe: “Onze oplossing is om te kijken naar
de meest kritische component. Wij stellen voor om voor die
component een worst case-scenario door te rekenen. Vervolgens
kun je vaststellen welke maatregelen nodig zijn om veilig te kunnen
werken.
De twee winnaars krijgen een daverend applaus en nemen hun prijs
in ontvangst. “Uitstekende ideeën, waar we gegarandeerd meer van
zullen horen”, concludeert Martens. Als speciale verrassing krijgen
beide brancheorganisaties bezoek van de illustrator. Hij maakt een
visuele uitwerking van de twee ‘gouden’ ideeën.
Tekst: Eva van Teeseling, Tekstbureau Opus 1
Foto’s en lay out: Rolf Resink, hetismooiwerk.nl
Tot slot
Na afloop kijken de deelnemers terug op een inspirerende en boeiende ochtend: “Stimulerend om hier
samen mee bezig te zijn. Ik heb verrassende en interessante oplossingen gehoord. Het biedt genoeg handvatten om verder te gaan”, concludeert een ondernemer.
“Enorm belangrijk dat SZW dit soort dagen organiseert
en zich openstelt voor de dialoog”, benadrukt een
deelnemer van een branchevereniging. “We hebben
allemaal hetzelfde doel: veilig werken. Op een dag als
vandaag krijg ik vertrouwen. Een inspectiemedewerker
concludeert: “Ik zie dat we allemaal op weg zijn naar die
stip op de horizon”.

Download Report