geen of een échte circulaire belasting

POSITION PAPER VA OVER AFVALSTOFFENBELASTING
Beter
geen of een échte
circulaire
belasting
© Vereniging Afvalbedrijven • maart 2014 • www.verenigingafvalbedrijven.nl • 1
BETER GEEN OF EEN ÉCHTE CIRCULAIRE BELASTING
De Vereniging Afvalbedrijven (VA) keert zich
tegen de opgelegde afvalstoffenbelasting van
jaarlijks 100 miljoen euro. De stortbelasting,
die 1 april terugkeert, moet vanaf 2015 weer
van tafel. Mocht de afvalstoffenbelasting
blijven bestaan, belast dan het restafval van
huishoudens en bedrijven, adviseert de VA in
een position paper. Pieter Hofstra, voorzitter van
de VA, geeft tekst en uitleg.
Auteur: Addo van der Eijk
Afvalsturing moet
je aan het begin
van de keten doen,
daar waar het afval
ontstaat. Dat is
circulair denken.
Pieter Hofstra, voorzitter van de VA,
geeft een toelichting op de position
paper
C
ompleet verrast was Pieter Hofstra, voorzitter van de Vereniging
Afvalbedrijven (VA), toen hij afgelopen najaar hoorde dat de
stortbelasting terugkeert. “Een donderslag bij heldere hemel.
Het werd gebracht onder het mom van vergroening, maar eigenlijk had het kabinet gewoon geld nodig”, vertelt hij. Zes miljard moest er
bezuinigd worden, waarvan het Herfstakkoord 100 miljoen euro op het bord
van de afvalsector legde. Een raar besluit, vindt Hofstra. “In het akkoord is
het bedrag - waarschijnlijk onder tijdsdruk - lukraak en ad hoc op de afvalwereld geplakt. Zonder gedegen onderbouwing.”
De belastingopgave is buiten alle proportie, zeker voor de stortplaatsen, die het bedrag moeten ophoesten. “De stortsector zet met moeite 40
miljoen euro per jaar om. De financiële toekomst van de sector is zorgelijk.
Stortplaatsen leiden structureel verlies. En net hen wil de regering met 100
miljoen euro belasten? Ik vind dat buitensporig en onhaalbaar. Laten we
niet vergeten waarom de stortbelasting eerder is afgeschaft: omdat ze niet
voldoende opbracht.”
Ook het argument vergroening veegt Hofstra van tafel. “Voor het milieubeleid is een stortbelasting niet meer nodig. Wat tegenwoordig wordt
gestort kun je niet verbranden of recyclen. Het moet naar de stort.” Voor
de vergroening kan de stortbelasting zelfs contraproductief uitpakken,
waarschuwt Hofstra. “Maak je storten duur, dan zoeken partijen creatieve
uitwegen, zoals mijnen in Duitsland. Of nog erger: dan gooien ze het in
natuurgebieden. Belangrijker nog: hogere stortkosten maakt recycling
duurder. Bij het sorteren en recyclen komen residustromen vrij, die naar de
stort moeten. Diverse marktspelers geven aan hun recyclingactiviteiten bij
hogere kosten naar het buitenland te verplaatsen. Daarmee komt de wens
om in Nederland een grondstoffenrotonde te realiseren in gevaar. Dat moet
niemand willen.”
© Vereniging Afvalbedrijven • maart 2014 • www.verenigingafvalbedrijven.nl • 2
BETER GEEN OF EEN ÉCHTE CIRCULAIRE BELASTING
De circulaire economie
levert 7,3 miljard euro aan
besparingen en baten op
Gentlemen’s agreement
Het kabinet moet
geen maatregelen
nemen die de
Nederlandse
hoogwaardige
afvalinfrastructuur
aantasten.
Met dit pleidooi kreeg Hofstra bijval
in Den Haag. Voormalig staatssecretaris Weekers van Financiën - en
inmiddels ook zijn opvolger Wiebes
- de Tweede Kamer en het ministerie van Infrastructuur en Milieu:
allemaal zagen ze in dat aan de
stortbelasting grote nadelen kleven.
Met Weekers sloot Hofstra een
gentlemen’s agreement: “Vanaf 1
april wordt de stortbelasting eerder
dan gepland en tegen een lager
tarief ingevoerd, en tegelijkertijd
zoeken we naar een creatievere
belasting die 1 januari 2015 ingaat,
waarbij de stortbelasting kan
verdwijnen.”
Wat overeind bleef, was de
beraamde inkomstenpost van 100
miljoen euro per 2015. Helaas een
politieke realiteit, stelt Hofstra. “Het
liefst willen we ook het bedrag van
100 miljoen euro van tafel. Komt er
een creatief alternatief, dan moet
het tijdelijk zijn. Zodra de economie
weer opleeft, kan er wat mij betreft
een streep door.”
Een torenhoge belasting opleggen
is niet zonder risico’s en onbedoelde
neveneffecten. De opgave kan de
Nederlandse afvalinfrastructuur
schade berokkenen, stelt Hofstra.
“In Nederland is de afgelopen
decennia een hoogwaardige afvalinfrastructuur opgebouwd, waarmee
we internationaal aan de top staan.
Het kabinet moet geen maatregelen
nemen die dit fundament aantasten.” Gebeurt dat wel, dan komt
de circulaire economie in gevaar,
vreest Hofstra. De afvalsector speelt
in de transitie naar een circulaire
economie een belangrijke rol. Die
economie levert vele malen meer
op, dan de nu opgelegde belasting.
Studies spreken van 7,3 miljard
euro aan besparingen en baten, met
alle belastinginkomsten van dien.
Met ondoordachte ingrepen, zoals
met de stortbelasting, gooit het
kabinet het kind met het badwater
weg. “Daar moeten we voor waken”,
zegt Hofstra.
Circulaire economie
Ondanks deze bezwaren denkt
de afvalsector constructief mee
over een alternatief. Na intern rijp
beraad bracht de VA recent een
position paper uit. Met de circulaire
economie op het netvlies komt
Hofstra uit op een belasting vooraan
de keten. “Afvalsturing moet je niet
© Vereniging Afvalbedrijven • maart 2014 • www.verenigingafvalbedrijven.nl • 3
BETER GEEN OF EEN ÉCHTE CIRCULAIRE BELASTING
Het liefst willen
we het bedrag van
100 miljoen euro
van tafel.
aan het einde van de keten doen,
bij het storten, maar juist in het
begin, waar het afval ontstaat. Dat
is circulair denken.” Een belasting
op restafval is de enige fiscale
maatregel waar de VA iets in ziet.
Hofstra verwijst naar de titel van
het recent verschenen programma
van staatssecretaris Mansveld:
Van Afval Naar Grondstof. “Je moet
sturen bij de eerste wissel: de ene
kant voert richting grondstoffen, de
andere richting afval. Het belasten
van restafval bevordert het scheiden
aan de bron. Je laat degene betalen
die zich van het afval ontdoet. Het
past naadloos binnen het principe
van ‘de vervuiler betaalt’.”
Restafval komt vrij bij burgers,
maar ook bij kantoorgebouwen,
winkels en instellingen. Hofstra wil
dat iedereen een steentje bijdraagt,
ook de bedrijven. “Het innen van
de belasting van burgers kan via
gemeenten. Voor belastingplichtige
bedrijven is het innen complex.
Voor bedrijven pleiten we voor
een verplichting om - zoals dat in
Vlaanderen gebeurt - meer en beter
te scheiden. Het bedrijfsafval draagt
dan niet bij aan de opbrengst van
100 miljoen euro, maar we laten
wel zien dat restafvalproducerende
bedrijven hun bijdrage aan de circulaire economie moeten leveren.”
Belastingplan 2015
Hofstra stelt met nadruk dat het
om een belasting op Nederlands
restafval gaat, niet om buitenlands
geïmporteerd brandbaar afval.
“Import van restafval moeten
we niet extra belasten. Het helpt
Een belasting op restafval
is de enige fiscale
maatregel waar de
Vereniging Afvalbedrijven
iets in ziet
© Vereniging Afvalbedrijven • maart 2014 • www.verenigingafvalbedrijven.nl • 4
BETER GEEN OF EEN ÉCHTE CIRCULAIRE BELASTING
belasting van
100 miljoen euro opleggen
Een torenhoge
is niet zonder risico’s en
onbedoelde neveneffecten
Engeland met de transitie naar een
circulaire economie. In plaats van
het afval te storten, maken wij er
duurzame elektriciteit en warmte
van. Onze installaties leveren maar
liefst 15 procent van de huidige
duurzame energieproductie in
Nederland.”
Een verbrandingsbelasting,
die door sommigen wordt geopperd, wijst Hofstra van de hand.
“Daarmee stuur je, net als met de
stortbelasting, aan het einde van
de keten. Bovendien brengt het de
infrastructuur in gevaar. Neemt
de import af, en moeten centrales uit bedrijf worden genomen,
dan schatten wij de kosten voor
de samenleving op meer dan één
miljard euro. Meer dan de helft
van de Nederlandse gemeenten
heeft direct financieel profijt bij de
huidige verbrandingscapaciteit. Een
verbrandingsbelasting zorgt bovendien - net als een stortbelasting voor hogere recyclingkosten, omdat
de AEC’s residustromen uit de sortering en recycling verwerken.”
De position paper ligt inmiddels
op tafel bij ministeries en de twee
onderzoeksbureaus, die momenteel onderzoek doen naar de
afvalstoffenbelasting. Eind maart
verschijnt hun rapport. Enige haast
is geboden. “Het alternatief moet in
het Belastingplan 2015 komen. Die
wordt altijd in potlood gemaakt in
april en mei, zodat het in september
bij Prinsjesdag gepubliceerd wordt.”
Hofstra is optimistisch gestemd. Hij
verwacht dat constructief overleg
zal leiden tot een positief eindresultaat. “Ik heb goede hoop dat we
eruit komen, en dat straks in het
Belastingplan 2015 een voor alle
partijen bevredigend verhaal staat.”
Het belasten van
restafval past
naadloos bij het
principe van ‘de
vervuiler betaalt’.
Meer lezen:
• Position paper VA over vormgeving afvalstoffenbelasting
• Artikel ‘Afvalstoffenbelasting: nee, tenzij’ van de Vereniging Afvalbedrijven,
februari 2014
• Nieuwsbericht ‘Belastingplan 2014 aangenomen door Kamer’
• Artikel ‘Geen vergroening door stortbelasting’ van de Vereniging
Afvalbedrijven, oktober 2013
• Programma Van Afval Naar Grondstof
Vormgeving: Suggestie & illusie, www.illusie.nl
© Vereniging Afvalbedrijven • maart 2014 • www.verenigingafvalbedrijven.nl • 5

Download Report