Invloed op de energiekosten dankzij touchscreen

Hoewel tennissers verlichting beschouwen als ‘noodzakelijk’ en
‘essentieel’, zijn maar weinig spelers zich echt bewust van de
kosten voor de vereniging. Slimme systemen kunnen daar
verandering in brengen. En door de aansturing prominent in
het paviljoen te plaatsen, creëren verenigingen gelijk een vorm van
bewustzijn bij de leden.
Auteur: Guy Oldenkotte
Invloed op de energiekosten dankzij
touchscreen
Belichting vanachter de bar manipuleren
Het verlichten van sportparken wordt vaak als
vanzelfsprekend beschouwd. Weinig leden zijn
zich er echt van bewust wat de kosten zijn voor
een vereniging om de banen te verlichten. In het
verleden hadden parkeigenaren weinig invloed
op die kosten. Verlichting werd tijdig aangedaan,
en vaak pas vlak voor sluiting van het park weer
uitgezet. Bij conventionele sportveldverlichting
was het nauwelijks mogelijk de verlichting tijdelijk
uit te zetten wanneer een baan niet werd
gebruikt. Elke aan- of uitschakeling droeg aanzienlijk bij aan de verkorting van de levensduur
van de kostbare lamp, terwijl het licht doorgaans
een aantal minuten nodig had om op de juiste
sterkte te komen. En zelfs al was het door vroegtijdige beëindiging van wedstrijden mogelijk om
de verlichting uit te schakelen, dan nog koos
men ervoor om deze op volle sterkte te laten
branden om te voorkomen dat het complex zich
in donkerte zou hullen.
Met de komst van led-verlichting kwam daar verandering in. In de vorige editie van Groundsmen
stonden we al stil bij deze nieuwe vorm van verlichting. Behalve dat de lichtkwaliteit beter is,
maakt de techniek het mogelijk dat lampen veelvuldig worden aan- of uitgezet zonder dat de
kwaliteit en levensduur worden aangetast.
Bovendien zijn de kabels voor led-verlichting
goedkoper. Dat maakt het mogelijk om de verlichting te besturen vanaf een grotere afstand,
bijvoorbeeld vanuit de kantine. Door de verlichting te koppelen aan een slim besturingssysteem
kan men echter ook het energieverbruik verminderen, en de leden stimuleren om deze kennis
door te voeren in hun eigen energieverbruik
elders. “Door de bediening van de baanverlichting via een scherm in het paviljoen te laten
plaatsvinden, kan men enerzijds proactief het
energieverbruik bijsturen en anderzijds de leden
bewustmaken van de besparingen die je als vereniging probeert door te voeren”, meent Joost
Verhoeks van AAA-Lux. Volgens Verhoeks is een
visuele benadering de beste oplossing. Om dat te
bereiken, is een computerscherm vereist. AAA-
Lux heeft dat onlangs gecombineerd in een touchscreen-module die gebruikt kan worden om de
led-verlichting op het park aan te sturen. Volgens
Peter den Hartog van TFT Solutions, een specialist
op het gebied van touchscreens, worden touchscreens tegenwoordig op grote schaal toegepast.
“In huishoudens worden ze nog niet echt toegepast, maar daarbuiten kom je touchscreens op
veel plaatsen tegen.” Het bekendste voorbeeld is
wel de I-Phone en I-Pad van Apple.
Simpel ding
Volgens Den Hartog moet er over touchscreens
niet te moeilijk worden gedaan. Een touchscreen
laat zich het beste vergelijken met een computermuis, merkt hij op. “Een computermuis is een
kwestie van ‘plug and play’, waarbij de muis
direct doet wat jij wilt zodra je ‘m aansluit op de
computer. Een touchscreen is gewoon een glasplaat met een stukje techniek waarvoor je software dient te installeren. Het succes van de toepassing hangt echter voor 99% af van die soft-
www.groundsman.nl
61
Achtergrond
van zes à zeven jaar is naar mijn mening overzichtelijk.”
Adriaan van Assem
ware.” AAA-Lux heeft dus wat software geschreven. “Het is tegenwoordig mogelijk om de verlichting van een tennisbaan aan of uit te zetten
vanuit de kantine. Daarnaast hebben we een
dimstand ingevoerd, waarbij de sterkte van de
verlichting kan worden teruggebracht wanneer
een baan niet wordt gebruikt. Op deze manier
blijft de omgeving toch verlicht, zonder dat het
ontzettend veel stroom kost”, licht Joost
Verhoeks toe.
Een voorbeeld stellen
TC Elzenhagen in Amsterdam probeert dat principe sinds kort in de praktijk te brengen. “Wij hebben de traditionele verlichting van onze acht tennisbanen eind vorig jaar omgezet naar led-verlichting, omdat de oude verlichting niet langer de
gewenste kwaliteit leverde. De aansturing van die
verlichting vindt plaats via een touchscreen dat in
het paviljoen hangt, achter de bar”, legt Kees van
Vloten uit. De verlichting kan per baan worden
geregeld. “Behalve dat we de verlichting aan of
juist uit kunnen zetten, beschikken we ook over
een speciale stand voor de verlichting van de
banen naast het terras. Deze stand verlicht wat
minder sterk. Wanneer er niet wordt gespeeld,
dan geven die lampen nog voldoende licht om de
andere activiteiten te verlichten. Je kijkt daardoor
dus niet direct in een zwart gat.” Bij TC
Elzenhagen is het ‘t barpersoneel dat de verlichting bedient. “Meer mensen die de verlichting
bedienen vinden wij ongewenst, hoewel we elke
avond wel ander personeel achter de bar hebben.
Daarom zullen we ze binnenkort nog extra trainen, om ze er nog even extra bewust van te
maken”, vervolgt Van Vloten. Het feit dat de verlichting onmiddellijk aan of uit kan worden
geschakeld, en het gemak waarmee dat kan worden gedaan vanachter de bar, zou voor TC
Elzenhagen in de nabije toekomst een aanzienlijke besparing moeten kunnen opleveren. “Zodra
Joost Verhoeks
een wedstrijd of training is afgelopen, kun je de
verlichting uitdoen of eventueel wat dimmen. De
verlichting is standaard 350 lux en dat is voldoende. Met het touchscreen achter de bar is de wijziging zo gedaan, terwijl het voor iedereen zichtbaar is dat je bewust bezig bent met je energieverbruik.”
Iedereen voorzitter
Adriaan van Assem van tennisvereniging PVDV uit
De Meern, heeft inmiddels wel gemerkt hoe de
poging tot bezuinigen overslaat op de leden. “Ik
hoor wel eens mensen zeggen dat ze nu ook datgene kunnen doen wat de voorzitter doet.” Ook
PVDV laat de besturing van de led-verlichting via
een touchscreen lopen, maar gaat zelfs een stap
verder. “Wij hebben de verlichting gekoppeld aan
ons elektronisch afhangsysteem Tennisbox. De
verlichting gaat aan zodra de partij begint en
neemt af wanneer deze zou moeten zijn afgelopen.” Het touchscreen in de bar is puur om het
systeem te overrulen indien dat nodig is. “Soms is
een partij eerder afgelopen, of willen spelers juist
even wat langer doorgaan. Dan kunnen wij dit
vanachter de bar manipuleren, zonder dat men
helemaal naar het afhangbord hoeft te lopen.
Dat voorkomt eventuele problemen of onnodige
verspilling. Het is ook nuttig wanneer er een toernooi plaatsvindt. Dan wil je graag dat de verlichting blijft branden in afwachting van een nieuwe
partij.” Hoewel zijn investering zou moeten bijdragen aan een besparing, heeft Van Assem
besloten toch te gaan voor een verlichting die de
kosten niet direct zal doen dalen. “Wij hebben
binnen in de overdekte banen juist 500 lux, waar
doorgaans 300 lux wordt toegepast. We hebben
dit gedaan op advies van de KNLTB, omdat er
dan ook belangrijke toernooien onder de overkapping gespeeld mogen worden. De extra investering vond ik acceptabel. Led-verlichting is
sowieso duurzamer, en een terugverdienperiode
Menselijke planners
Zowel bij TC Elzenhagen als bij PVDV wordt de
verlichting bediend door meerdere personen.
Voor het systeem maakt dat echter weinig uit.
“Touchscreens heb je in verschillende kwaliteiten
en technieken. De leverancier van – in dit geval –
de led-verlichting zal bij de keuze voor het juiste
screen onder meer kijken naar de toepassing en
de locatie. Die zijn bepalend voor de kwaliteit”,
legt Den Hartog uit.
De touchscreens op TC Elzenhagen en PVDV zijn
geplaatst in de kantine. Van Assem van PVDV
maakt daarbij gebruik van z’n eigen I-pad.
Volgens Den Hartog maakt het voor de werking
niet veel uit. “Het ene touchscreen is wat minder
gevoelig dan het andere. Zo zijn er touchscreens
die bijvoorbeeld niet reageren wanneer je ze aanraakt met handschoenen aan. Die reageren alleen
op prikkels van de blote vinger.”
Vrees voor vandalisme of angst dat men het computersysteem op z’n kop zet, is volgens Joost
Verhoeks echter nergens voor nodig. “Wij kunnen vanaf een afstand meekijken en zien wat er
gebeurt. Indien nodig kunnen we de software
direct uploaden.” De vrees dat de inhoud van
een omvallend glas het complex in duisternis
hult, is eveneens overbodig.
Financieel rendabel?
Het is volgens zowel Van Assem als Van Vloten
nog te vroeg om aan te geven hoeveel ze hebben
bespaard dankzij de ‘slimme verlichting’. “Het is
winter en dan verbruik je altijd meer”, zegt Van
Assem. “Wij hebben tot dusver nog niet echt de
tijd gehad om te monitoren, maar dat gaan we
binnenkort wel doen. Bovendien komt de
gemeente Amsterdam binnenkort met een eigen
onderzoek om de eventuele besparing theoretisch
te kunnen vaststellen”, voegt Van Vloten toe. De
verenigingen kunnen daarom nog niet direct het
resultaat communiceren naar hun leden. Dat
weerhoudt Joost Verhoeks er echter niet van na
te denken over manieren om die communicatie
nog verder te verbeteren. “We overwegen om
wat charts in te bouwen, waarin je allerlei data
en grafieken kunt laten zien. Je kunt het systeem
namelijk ook prima inzetten om mensen ‘op te
voeden’. Het gebeurt nog te vaak dat men het
licht vergeet uit te doet wanneer men een ruimte
of tennisbaan verlaat. Dat moet veranderen”,
zegt hij. Verhoeks denkt daarbij aan grafieken en
overzichten die inzicht geven in het verbruik.
www.groundsman.nl
63

Download Report