Download - Deze Tekenen.nl

Het vallen
in de Geest:
heilig
of occult?
Drs Martie Dieperink
Het vallen
in de Geest:
heilig
of occult?
Drs Martie Dieperink
Inhoud
1. Inleiding
2
2. Het onderscheiden van de geesten
4
3. Is het bijbels?
5
4. Voorbeelden uit de Bijbel
6
5. Voorbeelden uit de kerkgeschiedenis
12
6. Wat er gebeurt in onze tijd
14
7. Suggestie of hypnose?
16
8. Aan de vruchten kent men de boom
18
9. Gevaren
21
10. Waarom mensen vallen over het vallen
22
1. Inleiding
Er is in evangelisch Nederland een enorme strijd ontstaan rond het zg.
"vallen in de Geest". In haar nieuwe boek 'Twee heren' trekt Rianne van
der Smitte ten strijde tegen het vallen in de Geest. Ze suggereert dat
mensen die naar genezingssamenkomsten gaan waar mensen vallen,
verwerpelijke ervaringszoekers zijn, die gebruik maken van een techniek of
methode. Ze ziet zelfs een schisma aankomen tussen mensen, die de
ervaring van het vallen zoeken, en zij die God willen dienen. Door hier
een tegenstelling te scheppen, raken voor-en tegenstanders met elkaar in
conflict. Dit is een zeer ongewenste situatie daar de Reer wil dat we een
zijn. Twist, tweedracht en partijzucht zjjn volgens Paulus werken van het
vlees, dus van de boze (zie Gal. 5).
Maar natuurlijk, als vallen occult zou zijn, moeten we ervoor waarschu
wen. Daarom is een grondig onderzoek nodig, uit welke bron de ervaring
komt. M.F.G. Parmentier heeft onlangs een boekje doen uitkomen over
'het rusten in de Geest' , maar hij gaat voorbij aan de evangelische proble
matiek. Onze grote vraag is: "Is het vallen uit God of uit de boze, is het
heilig of occult?"
We mogen het verschijnsel niet veroordelen, omdat het een ervaring be
treft. De Bijbel getuigt zelf genoeg van ervaringen. Niet ieder verlangen
naar ervaring wordt in de Bijbel veroordeeld. De discipelen wachtten actief
op de ervaring van de uitstorting van de Reilige Geest. Ais mensen vallen,
wil dat bovendien nog niet zeggen dat ze de ervaring gezocht hebben.
Laten we voorzichtig zijn in ons oordeel. Jezus heeft ons een dergelijk
oordeel over mensen verboden. "Oordeelt niet, opdat ge niet geoordeeld
wordt" (Matth.7: 1).
Ik ben zelf nooit gevallen. Ik heb ook niemand laten vallen. Ik heb
alleen mensen zien vallen. Ais godsdienstwetenschapper ben ik gei'nte
resseerd in de studie van religieuze verschijnselen. Bovendien schrijf ik de
brochure uit pastorale zorg, omdat door deze strijd veel verwarring is
ontstaan. am een nauwkeurig onderzoek te doen, heb ik de literatuur van
voor- en tegenstanders gelezen. Ik heb het concept laten meelezen door
3
voor- en tegenstanders als ook door een professor in de godsdienstweten
schap. Door dit onderzoek hoop ik in de ontstane verwarring wat ophelde
ring te kunnen brengen.
2. Het onderscheiden van de geesten
Een van de argumenten die worden aangedragen om te bewijzen dat het
verschijnsel occult is, is dat het zo veel lijkt op wat we ook in andere
godsdiensten vinden. Men wijst bijv. op het hindoei'stische shakti-pat. Rabi
Maharaj schrijft in zijn boek 'De goeroe is dood': "De Shakti-pat is een
uitdrukking die gebruikt wordt voor de aanraking van een goeroe, gewoon
lijk met zijn hand, op het voorhoofd van de vereerder, wat bovennatuurlij
ke effecten teweeg brengt. Shakti betekent letterlijk 'macht' en in het toe
brengen van de Shakti-pat wordt de goerae een kanaal van oerkracht, de
kosmische kracht, die aan het universum ten grondslag ligt en die beli
chaamd is in de godin Shakti, de gemalin van Shiva. Ret bovennatuurlijke
effect van Shakti door de aanraking van de goeroe kan de vereerder tegen
de grand doen slaan, of hij kan een helder licht zien, en een ervaring
krijgen van innerlijke verlichting of nog een andere mystieke of psychische
ervaring hebben"(p.247). Maar als dit een occulte ervaring betreft, bete
kent dat dan dat ook het 'vallen in de Geest' occult is, omdat het een op
het ander lijkt? Laten we zien wanneer iets occult is. 'Occult' betekent dat
we te maken hebben met het bereik van de boze, de satan.
Satan is geen god, die over een eigen kracht beschikt. Rij is een ge
schapen engel (Job 1:6). De kracht die hij heeft, heeft hij dus van God
ontvangen. Zijn kracht is van oorsprong niet een heel andere, duivelse
kracht, maar een goddelijke kracht. Alleen heeft hij Gods kracht voor zijn
eigen doel gebruikt en verduisterd. Maar daarmee is het nog niet een heel
andere kracht geworden. De kracht is alleen onrein geworden in zijn
handen. Dit is de reden dat satan de wonderen van God kan imiteren. Zijn
wonderen lijken daarom precies op die van God. Ret valse bestaat dus
4
dankzij het echte. Vals geld bestaat aIleen omdat er echt geld is. Ais het
valse bestaat, moet het echte ook aanwezig zijn. Rianne van der Smitte
schrijft in haar boek 'Twee heren': "Het is misschien schokkend om te
lezen, maar deze ervaringen (bij het vallen in de Geest) zijn exact dezelfde
die zich voordoen bij mensen die bezig zijn met transcendente meditatie,
zen-boeddhisme of hypnose, of die meetings van de Bhagwan bijwonen."
Maar het argument: "Het een lijkt op het ander, dus is het occult",
heeft geen geldigheid. Ais mensen vallen door de kracht van satan, zal dat
lijken op het vallen door de kracht van God. Terwijl de critici de voorstan
ders van het vallen in de Geest ervan beschuldigen dat ze de geesten niet
toetsen, maar de ervaring gevoelsmatig aanvaarden, is men daarentegen
zelf degene ,die de geesten niet onderscheidt, maar ieder vallen zonder
onderscheid op de hoop van het occulte gooit. Dezelfde soort ervaring kan
echter uit twee bronnen komen: uit God of uit satan. We moeten dus
onderzoeken uit welke bron de ervaring voortkomt. Het vallen kan of van
God of van de duivel zijn of ook gewoon een natuurlijke zaak zijn. De
vraag is dus hoe we het een van het ander onderscheiden.
3. Is het bijbels?
Het volgende belangrijkste argument dat wordt gebruikt om het ver
schijnsel 'vallen in de Geest' occult te noemen, is dat het in de Bijbel he
lemaal niet zou voorkomen. En wat niet letterlijk in de Bijbel te vinden is,
zou duivels zijn. Maar is dit een redelijk argument? Deze eis vinden we
namelijk niet in de Bijbel, dat is een eis van de critici zelf. De apostel
Johannes schrijft dat de Bijbel geen volledige opsomming geeft van aIle
mogelijke manifestaties, want zij zijn onuitputtelijk. "Er zijn echter nog
vele andere dingen die Jezus gedaan heeft; indien deze een voor een
beschreven werden, dan zou, naar ik meen, de wereld zelf de boeken die
geschreven werden, niet kunnen bevatten" (Joh.21 :25). Voorts schrijft
Paulus over de "werking van krachten" als een van de gaven van de
5
Heilige Geest (1 KOL12: 10). De werking wordt hier niet nader ingevuld en
kan dus van alles zijn, ook vallen.
Er is nog een ander argument dat wordt aangedragen om te beweren dat
het vallen in de Geest niet in het bijbels patroon past . Want vaak geschiedt
het vallen in de Geest in de nabijheid van een mens en zo'n menselijke
bemiddeling zou in de Bijbel niet voorkomen. Echter in het Oude Testa
ment kennen we het geval van Elia, die zijn kracht doorgaf aan Elisa door
middel van een mantel. "Daarop raapte hij de mantel van Elia, die van
hem afgevallen was, sloeg op het water en riep: Waar is de Here, de God
van Elia, ja Hij? Hij sloeg op het water en dit verdeelde zich herwaarts en
derwaarts, zodat Elisa kon oversteken. De profeten van Jericho, die op
enige afstand stonden, zagen hem en zeiden: De geest van Elia rust op
Elisa" (2 Kon.2: 14, 15).
In het Nieuwe Testament kan de Heilige Geest door handoplegging
worden bemiddeld. Paulus schreef aan Timotheiis: "Om die reden herinner
ik u eraan, de gave Gods aan te wakkeren, die door mijn handoplegging in
u is" (2 Tim. 1: 6). In Handelingen 5 lezen we dat mensen al werden
genezen als Petrus voorbijliep. Door de handen van de apostelen geschied
den tekenen en wonderen. "En door de handen van de apostelen geschied
den vele tekenen en wonderen onder het volk" (Hand.5: 12). Niet aIleen
een goeroe kan kracht overdragen, maar dit geschiedt ook door bemidde
ling van christenen.
4. Voorbeelden uit de Bijbel
Toch is het goed te zien of het vallen in de Geest past binnen het bij
bels patroon. We kunnen met de critici niets accepteren wat in strijd is met
het Woord van God. Ais iemand bijv. zou zeggen dat de Heilige Geest kan
liegen, kunnen we dit nooh voor juist aannemen. Nu is het toetsen van een
leer gemakkelijker dan het toetsen van manifestaties. Een vreemde lering
hebben we weI gauw in de gaten, maar hoe weten we of vallen van God is
6
of van de duivel? Waar vinden we een richtlijn in de Bijbel?
'Het vallen in de Geest' is eigenlijk een te eng begrip. 'Overcome by
the Spirit', de benaming van Francis MacNutt, is een betere omschrijving:
overweldigd worden door de kracht van God. Want daar gaat het om, dat
we lichamelijk de tegenwoordigheid van Gods kracht zo ervaren dat we
niet kunnen blijven staan. En dan zien we van dit verschijnsel in de Bijbel
herhaaldelijk voorbeelden.
De Heilige Geest valt op mensen
Laten we eerst beseffen wat de tegenwoordigheid van de Heilige Geest
betekent. De Heilige Geest is een bron van kracht. "Maar gij mit kracht
ontvangen, wanneer de Heilige Geest over u komt" (Hand. 1:8). En dan
merken we het opvallende verschijnsel op: De Heilige Geest valt zelf op
mensen. Er zijn daarvan in het boek Handelingen drie voorbeelden.
"Terwijl Petrus deze woorden nog sprak, viel de Heilige Geest op al
Ien, die het woord hoorden" (Hand. 10:44). In Hand. 8: 16 staat er ook
leUerlijk: "Want de Heilige Geest was nog op niemand gevallen." De
Heilige Geest valt, maar hoe? In Hand. 11: 15 wordt het vallen van de
Heilige Geest vergeleken met de uitstorting op de Pinksterdag. "En toen ik
begonnen was te spreken, viel de Heilige Geest op hen, evenals in het
begin ook op ons." De uitstorting van de Heilige Geest met Pinksteren is
dus geen eenmalig gebeuren, zoals anti-charismatici beweren, maar kan
zich herhalen. Ais de Heilige Geest op ons valt, zal dit een menselijke
reaktie teweeg brengen. Ais de Heilige Geest kracht geeft en op ons valt,
kunnen we dan zelf ook niet vallen? In het Oude Testament betekent het
hebreeuwse woord voor de heerlijkheid van God: 'kabod' eigenlijk 'ge
wicht'. Wat gebeurt er als er een gewicht op je valt? Dan kun je toch zelf
vallen? Het vallen past binnen het bijbelse patroon. Maar komt het ook
concreet voor?
7
r
1
i
;
Het overweldigd worden door de kracht van God
We kunnen in de Bijbel een paar soorten reakties opmerken, wanneer
mensen de tegenwoordigheid van Gods kracht ervaren. In de eerste plaats
is er een bewuste reaktie van vrees en aanbidding, waarbij mensen voor
over op hun aangezicht vallen. Dit levert beide partijen geen problemen op
en een voorbeeld is genoeg. "Ik boog mijn knieen en wierp mij neder voor
de Here, en ik prees de Here, de God van mijn heer Abraham" (Gen.24:
48). Moeilijker is de volgende passage. Ais de profeet Ezechiel de heerlijk
heid van God ziet, valt hij op zijn aangezicht. "Aldus was het voorkomen
der verschijning van de heerlijkheid des Heren. Toen ik haar zag, viel ik
op mijn aangezicht, en ik hoorde de stem van Een, die sprak"(Ez.l :28).
Hier zijn twee mogehjkheden: Het kan een bewuste reaktie zijn ge
weest, maar ook een overweldigd worden door de kracht van God. Dit
laatste is duidelijk in het geval van Daniel, toen hij een visioen kreeg. Hij
viel bezwijmd op zijn aangezicht ter aarde (Dan. 10). Hij viel dus voorover.
Hetzelfde overkwam Johannes, toen hij een verschijning van Jezus kreeg
op Patmos. "En toen ik Hem zag, viel ik als dood voor zijn voeten"
(Gp.l: 17). Hier lezen we niet, of hij voor- of achterover vie!.
Blijkbaar doet dat niet ter zake. Waar het om gaat is dat hij door de
kracht die er van Jezus uitgaat, neervalt. Dit kan ook ongelovigen overko
men. Paulus was nog ongelovig, toen hij zijn visioen kreeg op de weg naar
Damascus. Hij werd door een licht getroffen en viel ter aarde (Hand.9:4).
Er staat ook niet bij of hij voor- of achterover vie!. De soldaten die Jezus
kwamen arresteren, vielen achterover, toen ze bij Jezus kwamen (Joh.
18:6).
Gericht of extase
Ais gelovigen door de kracht van God worden overweldigd, kan dat op
verschillende manieren gebeuren. Er is in het boek Handelingen een voor
beeld van een gericht van God. Ananias en Sapphira vielen dood neer ter
aarde door de kracht van de Heilige Geest als een oordeel over hun zonde.
Maar het kan ook gebeuren dat we niet kunnen blijven staan, omdat we
de heerHjkheid van God ervaren. Hiervan zijn in het Gude Testament
8
verschillende voorbeelden. Ze komen het meest overeen met het verschijn
sel 'rusten in de Geest', zoals het ook weI wordt genoemd.
In het boek Kronieken lezen we op een paar plaatsen dat de priesters
niet konden blijven staan om dienst te doen vanwege de heerlijkheid des
Heren. "Toen werd het huis, het huis des Heren, vervuld met een wolk,
zodat de priesters vanwege de wolk niet konden blijven staan om dienst te
doen, want de heerlijkheid des Heren had het huis Gods vervuld" (2 Kron.
5: 13,14). "De priesters konden het huis des Heren niet binnengaan, want
de heerlijkheid des Heren had het huis des Heren vervuld" (2 Kron.7:2).
Bovendien lezen we in het boek Koningen: "Toen de priesters uit het
heiligdom traden, vulde een wolk het huis des Heren, zodat de priesters
vanwege de wolk niet konden blijven staan om dienst te doen, want de
heerlijkheid des Heren had het huis des Heren vervuld ( 1 Kon.8: 11). In
alle gevallen gaat het erom dat de heerlijkheid des Heren (kabod) zo zwaar
op de tempel rustte, dat de priesters niet in de tempel konden blijven staan,
ja, ze konden er zelfs niet binnengaan. We vinden hier niet expliciet dat de
priesters vielen. Maar wat gebeurt er als je niet kunt blijven staan? Dan
kun je vallen. We hoeven niet altijd te vallen, als we de heerlijkheid van
God ervaren. Ik weet van mensen die dronken van de Geest aan de grond
bleven staan. Ze konden niet meer lopeno Er wordt weI gezegd dat de
priesters de tempel uit zijn gelopen. Maar als je niet kunt blijven staan,
kun je ook niet lopeno
Het volgende voorbeeld betreft Saul, die in geestvervoering raakte, toen
hij een schare profeten tegenkwam. Ook hier vind je dus het verschijnsel
van menselijke bemiddeling. Hij werd door de schare profeten 'aangesto
ken'. "Toen ging hij daarheen, naar Najot, bij Rama en ook over hem
kwam de Geest Gods en hij verkeerde, terwij1 hij zijn weg vervolgde, in
geestvervoering, totdat hij te Najot bij Rama kwam. Ook hij trok zijn
klederen uit en (ook hij) was in geestvervoering in tegenwoordigheid van
Samuel: hij lag die gehele dag en gehele nacht naakt teneer. Daarom zegt
men: Is Saul ook onder de profeten?" (1 Sam.19:23,24)
Hij lag niet gewoon te slapen, maar bleef zelfs de gehele dag op de
grond liggen. Dit lijkt op een geval van rusten in de Geest. Nu wordt door
9
r
j
sommigen dit gebeuren negatief uitgelegd, omdat Saul naakt teneer lag.
Maar het hebreeuwse woord voor ontkleden geeft aan dat Saul niet naakt
was in onze zin van het woord, doch slechts een onderkleed aanhad.
Hetzelfde gebeurde met David, toen hij voor de ark danste (2 Sam.6). Zijn
vrouw sprak er schande van, dat David zich ontbloot had, maar hij zag zelf
het gebeuren positief: het hoorde bij zijn geestvervoering. De Bijbel duidt
het geval van Saul positief als een profetisch gebeuren: Is Saul ook onder
de profeten?
Mensen kunnen tenslotte teneerliggen, omdat God een werk aan hen wi!
doen. God bracht Adam in een diepe slaap om de vrouw te scheppen.
We kunnen hieruit concluderen, dat er een varieteit aan werkingen is.
Daarom mogen we ook niet te snel zeggen: Nee, zo kan God het niet doen.
Laten we liever aan God zelf overlaten, op welke wijze Hij zijn werk aan
een mens wi! doen.
De natuur beeft
Niet aIleen mensen reageren op de kracht van God, maar ook gebou
wen en de natuur. "En de berg Sinai stond geheel in rook, omdat de Here
daarop nederdaalde in vuur, de rook daarvan steeg op als de rook van een
oven, en de gehele berg beefde zeer." Ook de mensen doen mee met deze
reaktie: "Zodat al het Yolk dat in de legerplaats was, beefde" (Ex.19: 16
,18).
Toen de discipelen eenparig gingen bidden, werd de plaats waar ze wa
ren, bewogen. "En terwijl zij baden, werd de plaats, waar zij vergaderd
waren, bewogen; en zij werden allen vervuld met de Heilige Geest en spra
ken het Woord Gods met vrijmoedigheid"
(HandA:3l). Ais ze hadden gestaan, hadden ze kunnen vallen.
Extase
In het geval van Saul en Johannes is het vallen in de Geest een begelei
dingsverschijnsel van geestvervoering. We kunnen dus twee aspecten
onderscheiden bij dit vallen in de Geest:
10
1. Het innerlijke aspect van de geestvervoering;
2. Het uiterlijke aspect van het vallen.
Het gaat in wezen niet om het uiterlijke aspect, maar om de geestver
voering, om de spirituele ervaring. Het vallen betekent dat de kracht van
God iemand dermate vervult met een verhoogd innerlijk bewustzijn, dat de
kracht het lichaam verzwakt totdat het zich niet meer staande kan houden.
Door M. Amesz wordt beweerd, dat extase geen bijbelse zaak is, maar
dat we te allen tijde nuchter en waakzaam moeten zijn. Maar Paulus ge
bruikt zelf het woord extase. "Want hetzij wij in geestvervoering (extase)
kwamen, het was in de dienst van God, hetzij wij nuchter van zin zijn, het
is terwille van u" (2 Kor. 5: 13). Paulus vertelt zelf van een extatische erva
ring. "Ik weet van een mens in Christus, veertien jaar is het geleden - of
het in het lichaam was, weet ik niet, of dat het buiten het lichaam was,
weet ik niet, God weet het - dat die persoon werd weggevoerd tot in de
derde hemel. En ik weet van die persoon - of het in het lichaam was of
buiten het lichaam was, weet ik niet, God weet het - dat hij weggevoerd
werd naar het paradijs en onuitsprekelijke woorden gehoord heeft, die het
een mens niet geoorloofd is uit te spreken" (2 Kor.12:2). Er zijn verschil
lende voorbeelden in het Nieuwe Testament van geestvervoering. "En hij
werd hongerig en verlangde te eten, en terwijl men iets gereed maakte, ge
raakte hij in zinsverrukking" (Hand. 10: 10). Er staat niet bij wat hem fysiek
overkwam. Het lichamelijke aspect is ook niet het belangrijkste. Er zijn
verschillende lichamelijke reakties mogelijk.
Het vallen door de boze
Na deze gevallen, waarbij de kracht van God een menselijke reaktie te
weegbrengt, zijn er in het Nieuwe Testament ook een paar voorbeelden,
waarbij mensen worden teneer geworpen door de kracht van de boze. "En
toen zij bij de schare gekomen waren, kwam iemand tot Hem, knielde voor
Hem neder, en zeide: Here, heb medelijden met mijn zoon, want hij is
maanziek en hij is er slecht aan toe; want dikwijls valt hij in het vuur en
dikwijls in het water" (Matth.17: 14, 15). Toen een vader een bezeten knaap
bij Jezus bracht "en toen de geest Hem zag, deed hij hem terstond stuip
11
r
!
trekken en op de grond gevallen, wentelde hij zich, al schuimende"
(Marc.9:20). Rierbij constateren we dat de persoon schade wordt berok
kend: hij valt in water en vuur of ligt gespannen op de grond. Door het
rusten in de Geest zullen mensen echter, als dit van God is, worden
gezegend.
We kunnen uit de bijbelse voorbeelden dus de algemene conclusie trek
ken, dat vallen uit twee bovennatuurlijke bronnen kan komen: uit God of
uit de boze.
5. Voorbeelden uit de kerkgeschiedenis
Niet alleen in het Nieuwe Testament, maar door de hele kerkgeschie
denis heen vinden we voorbeelden van mensen, die door de kracht van
God overweldigd worden.
Uit de Oude Kerk kennen we bijv. het geval van Perpetua, die opstond
uit wat op een slaap leek, zo volledig was ze in de Geest en in extase ge
weest.
Niet alleen komt dit rusten in de Geest verder voor bij katholieke
mystici, maar ook in de protestantse traditie tijdens de grate opwekkingen.
Ret kwam voor bij mensen als John Wesley, Jonathan Edwards, George
Whitefield en Charles Finney. Er wordt weI eens gedacht dat het hierbij
alleen ging om mensen die bewust uit berouw op hun knieen vielen, maar
dat is niet waar.
John Wesley heeft in zijn dagboek geschreven (l januari 1739): "Toen
wij ongeveer drie uur in de ochtend voortdurend aan het bidden waren,
kwam de kracht van God machtig op ons, zodat velen het uitschreeuwden
van vreugde en velen op de grond vielen. Zo spoedig als we een beetje
bijkwamen van die eerbied voor en verwondering over de majesteit van
God, riepen we met luide stem eenparig uit: "Wij prijzen u 0 God, wij
erkennen u als Reer." In mei 1759 lezen we hoe een vreemdeling in zijn
tegenwoordigheid plotseling achterover tegen de muur viel.
12
1
1
1
Toen Finney, de grootste Amerikaanse opwekkingsprediker, door wie
duizenden mensen tot bekering zijn gekomen. aan het prediken was,
gebeurde het opeens tijdens een bijeenkomst dat na een kwartier 400
mensen uit hun stoelen op de grond vielen.
I.H. Gunning schreef over een 'revival' in Cornwall (1861): "Het was
toch een merkwaardige beweging die in deze jaren door de Engelse en
WeIse landen ging. De mensen door Gods Geest getroffen - een andere
verklaring kan ik onmogelijk aannemen - vielen soms plotseling, vaak
letterlijk, als een stok en een blok ter aarde, zonder - ook dat is merk
waardig - zich ooit ernstig te bezeren, vielen in een soort bezwijming om,
als ze dan bijkwamen, te snikken en te roepen om genade, om vergeving
van zonden, om tenslotte als men met hen gesproken en gebeden had, als
gelukkige, vernieuwde mensen op te staan. Soms waren het enkelen, soms
tot veertig, vijftig toe, jongeren en vooral ook ouderen, die aldus met grote
ontroering en beverig wenend, handen klappend, ja dansend van vreugde,
tot volkomen verlossing kwamen. Soms hadden zij in de ogenblikken, dat
zij min of meer bewusteloos ter aarde vielen, wonderbaar-heerlijke visioe
nen, die zij gedeeltelijk ook onthouden, doch waarover zij later zelden
spreken konden of wilden, geheel naar het voorbeeld van de apostel, die
ook zulke extasen kenden. Ook kwamen af en toe plotselinge genezingen
voor, soms bij mensen, die jarenlang door een kwaal of een lijden bezocht
waren geweest en die volkomen door's Heren ingrijpende hand herstelden.
(Vit: D.G. Molenaar: De doop met de Heilige Geest, p.I?1 v.)
Francis MacNutt schrijft dat het vallen tijdens die opwekkingen vaak
bestond uit bezwijmen, vergezeld van stuiptrekkingen. Ais oorzaak van
deze meer beangstigende symptomen heeft Wesley zelf aangegeven:
1) dat er, aangezien de preken met bekering te maken hadden, vanzelf
sprekend kreten en snikken aan te pas kwamen;
2) dat genade zich vermengde met emoties, zoals hysterie; en
3) dat sommige mensen werden gekweld door demonische krachten en
bevrijd moesten worden.
William de Arteaga laat in zijn boek zien dat er niets nieuws onder de
zon is. Deze opwekkingen zijn ook uitgedoofd door critici die meenden dat
13
dergelijke verschijnselen van de duivel waren. Ja, de Farizeeers beschul
digden Jezus er al van dat Rij door de duivel genas.
6. Wat er gebeurt in onze tijd
Terwijl er in de tijd van de grote opwekkingen het vallen speciaal een
begeleidingsverschijnsel was bij bekering - een verklaring kan zijn dat in
die tijd de genezingsbediening nog niet bekend was -, komt in onze tijd het
vallen in de Geest vooral voor bij genezingsbedieningen. Er staan een
aantal christenen om bekend, dat bij hen mensen vaIlen, zoals bijv. wijlen
Kathryn Kuhlman, Francis MacNutt, Martie Raayer, John Wimber en
Benny Rinn.
Nu wordt er weI gedacht dat het speciaal een verschijnsel is bij Ameri
kanen of bij degenen die door hen belnvloed zijn, maar dat is niet waar.
Ret komt ook voor bij Afrikanen zoals Benson Idahosa en de katholieke
aartsbisschop Milingo.
Ret is een misverstand te menen dat de bedienaars zelf het vallen
bewerken, al kan het weI eens voorkomen dat er een duwtje wordt gege
Yen. Zij nemen waar dat de zalving van de Geest aanwezig is en geven dan
ruimte aan de Geest. Ze bidden voor genezing en niet voor het vallen. De
meesten bij wie mensen vaIlen, ontdekten dit verschijnsel bij toeval en
waren verwonderd, toen het begon te gebeuren. Toen het bij John Wimber
voor de eerste keer in zijn gemeente gebeurde, meende hij zelfs dat het van
de duivel was. Ret vallen wordt niet door mensen bewerkt, maar weI
kunnen mensen bemiddelen zoals we hebben gezien.
Om te begrijpen wat er gebeurt, wil ik een drietal vragen stellen.
Wat is de geestelijke betekenis van het vallen in de Geest?
Terwijl sommigen aIleen een geestvervoering meemaken zonder te
vaIlen, is het anderzijds mogelijk te vallen zonder dat er innerlijk iets
gebeurt. Maar vaak gaat het vallen gepaard met een innerlijke ervaring.
14
Francis MacNutt - die de meeste informatie over het vallen in de Geest
verschaft- geeft als voIgt de betekenis aan van dit verschijnsel. (Zijn
conclusies berusten op jarenlange praktijkervaring)
a. Het ervaren van de aanwezigheid van God. Veel mensen die in de Geest
rusten, ervaren niet aIleen rust en vrede, maar ook de aanwezigheid van de
HeeL Francis MacNutt ontving de volgende brief: "Op 11 juni 1975, toen
u zo vriendelijk uw persoonlijke bediening aanbood, legde u mij de handen
op en bad voor genezing van artritis, hernia en sinusitis. Het besef van de
aanwezigheid van Jezus, en de vreugde waren zo intens dat ik door de
Geest werd overmand. Dat besef blijft bij mij, hoewel ik de lichamelijke
genezing niet heb ontvangen. Het werkelijk belangrijke is dat ik Jezus elke
dag beter leer kennen. "
b. Er zjjn ook vele gevallen waarin weI genezing optreedt. Het tweede doel
is: Het vergemakkelijken van de genezing, wanneer er geen tijd is om
werkelijk te praten en te bidden zoals we zouden willen. Het vallen komt
speciaal voor bij mensen die innerlijke genezing nodig hebben. Zoals God
Adam in een slaap bracht om een werk te doen, zo laat Hij mensen rusten
in de Geest om hen innerlijk te genezen.
c. Het rusten in de Geest is nuttig, wanneer in moeilijke gevallen een
bijzondere kracht van God nodig is. Dit geldt in het bijzonder voor geval
len, waar bevrijding van boze machten nodig is.
Rusten in de Geest is geen noodzaak voor de genezing. Het bewerkt
ook niet de genezing, maar is een begeleidende omstandigheid die de
genezing gemakkelijker kan maken.
Zijn er verschillende vormen van het vallen?
God houdt van varieteit. Er zijn verschillende mogelijkheden bij het
rusten in de Geest. De meeste mensen raken niet buiten bewustzijn, maar
vertellen van een hogere vorm van bewustzijn, zodat de energie uit het
lichaam wordt getrokken. De persoon blijft bewust van wat er om hem
heen gebeurt, maar heeft afstand genomen. "Ik was bij bewustzijn en kon
vaag horen, maar kon niet zien of spreken. "
Theresia van Avila schrijft over extase: "Het individu verliest zelden
15
het bewustzijn; soms heb ik het helemaal verloren, maar aIleen zelden en
dan slechts voor een korte tijd."
Ook wat betreft het gewicht kunnen er verschillende dingen gebeuren.
Sommigen ervaren een gewichtloosheid, maar anderen ervaren daarentegen
juist een zwaarte, die ze aan de grond vastgenageld houden. Er zijn
verschillende fysieke houdingen mogelijk bij het rusten in de Geest. Velen
vallen achterover, maar ook voorover kan voorkomen. Er zijn ook mensen
die aan de grond genageld blijven staan.
Ook de tijd dat men rust kan verschillen, van enkele minuten tot uren.
Wie valt wei en wie valt niet?
Het is niet zo dat men automatisch vall. Dan wordt de vraag actueel
waarom de een weI valt en de ander niet. Volgens Francis MacNutt
behouden we een zekere keuze. We kunnen ervoor kiezen om ons over te
geven en te vallen of ons been stijf te houden en te blijven staan. Er was
een priester die besloot niet te willen vallen, toen Francis MacNutt met
hem bad. Toen ervoer hij een zwevende sensatie en had de indruk alsof hij
naar boven ging! Snel besloot hij wat minder argwanend te zijn als hij zou
vallen en prompt viel hij.
Soms kan het overigens ook mensen overkomen, die niet willen vallen.
Men wordt eenvoudig door een kracht overweldigd. Maar men valt gauwer
als men er open voor staat.
7. Suggestie of hypnose?
De vraag kan worden gesteld in hoeverre we niet met eigen suggestie te
maken hebben of met hypnose. Rianne van der Smitte vergelijkt in het
Reformatorisch Dagblad mensen als Wimber met een hypnotiseur. Ze
lOuden erop uit zijn de mensen te bei"nvloeden. "Als de suggestie overtui
gend wordt gegeven, dan is dat voldoende om de hypnose onmiddellijk in
te leiden. Het slaan met de hand of het blazen (dat komt bij Benny Hinn
16
.
voor) wordt gebruikt als inductie en hierdoor kan een deel van de aanwezi
gen in de zaal achterover vallen zonder dat men begrijpt hoe het kan,
waardoor het wordt beschouwd als een werk van God." In de eerste plaats
moeten we de bewering, alsof bij aIle bedienaren de zaal of een deel van
de zaak plat gaat, nuanceren. Bij Wimber komt het vanen slechts spora
disch voor. Ik was drie dagen op de conferentie van Wimber, maar heb
toen niemand zien vanen.
Bovendien zijn er een paar duidelijke verschillen tussen hypnose en rusten
in de Geest op te merken. Bij hypnose legt de hypnotiseur de suggestie op
aan de proefpersoon dat hij zal vallen. Hij brengt ook de persoon weer
terug uit zijn hypnose. Wimber e.a. spreken echter niet suggestief over het
vallen, maar bidden voor genezing. Bovendien wordt niet bij het vallen in
de Geest de eigen wil uitgeschakeld, wat weI bij hypnose gebeurt. Niet
kunnen opstaan is wat anders dan niet willen opstaan.
Suggestie kan een eventueel bijkomende faktor zijn. Er zijn mensen die
zo graag willen vallen dat ze bij het minste of geringste vanen. Dan
kunnen we aan suggestie denken. Deze menselijke faktor is verder niet
occult. Maar het vallen kan nooit altijd suggestie zijn. Want mensen vallen
ook, terwijl ze er nog nooit van gehoord hadden en niets verwacht hadden.
Dr David Lewis, de wetenschapper die 1890 reakties van mensen die de
Harrogate conferentie van Wimber meemaakten, analyseerde, kwam tot de
conclusie dat de ongewone verschijnselen die daar voorkwamen, niet
voornamelijk aan de kracht van suggestie te danken waren. De ondervraag
den voelden zelf dat dit niet het geval was: Slechts een van de bijna
tweeduizend ondervraagden geloofde dat suggestie haar had doen vallen.
Hadden de ondervraagden dan niet in de gaten, dat ze gemanipuleerd
werden? Dr Lewis, die het optreden van Wimber onderzocht, concludeerde
dat het nooit aan zijn wijze van optreden gelegen kan hebben. Ik heb ook
op de bijeenkomsten ervaren dat het volkomen ontspannen toeging.
17
8. Aan de vruchten kent men de boom
Tot nu toe hebben we verschillende tegenwerpingen gehoord tegen het
vallen.
a. Er is geen stevig bijbels fundament.
We hebben geconstateerd dat dit geen geldig argument is.
b. Het verschijnsel lijkt op wat er in oosterse godsdiensten gebeurt. Maar
het argument: het een lijkt op het ander, dus is het occult, is niet juist.
c. Ook de theorie van de hypnose blijkt niet op te gaan.
Hoe kunnen we dan weI de geesten onderscheiden?
a. In de eerste plaats noemt Paulus als een van de gaven van de Heilige
Geest de gave van het onderscheiden van geesten (l Kor. 12). Dit is een
direkte openbaringsgave: we zien in de Geest uit welke bron een bepaalde
manifestatie voortkomt. Zo wist Paulus dat de waarzeggerij van de slavin
(Hand. 16) te danken was aan een pythonsgeest die hij uitdreef.
b. Ais we deze openbaringsgave niet bezitten, zijn er nog enkele algemene
kriteria om de geesten te onderscheiden.
Het belangrijkste praktische principe gaf Jezus Christus als voIgt aan: "Aan
de vruchten kent men de boom. "
Nu, volgens de critici zouden de vruchten negatief zijn. Rianne van der
Smitte beweert bijv.: "Na een bepaalde periode zijn symptomen te herken
nen als manisch-depressiviteit, rebellie, boosheid of woede ten opzichte van
de personen die twijfelen aan deze "bediening", het in verhevigde mate
terugkeren van lichamelijke klachten, emotionele stoornissen, eenzaamheid,
teleurstelling, verering van degene bij wie men valt. Het zijn stuk voor
stuk tekenen die wijzen op een demonische besmetting of zelfs gebonden
heid." Dit wordt beweerd zonder enig bewijs te leveren, hetgeen weten
schappelijk ongeoorloofd is. Een van de mensen die dit verhaal de wereld
in heeft geholpen, heeft zijn conclusie gebaseerd op een aantal mensen, die
met problemen zaten, in de eigen gemeente niet werden geholpen, naar
Martie Haayer zijn gegaan en ook daar niet zijn genezen. Maar dan is
18
Martie Haayer niet de schuld van de problemen! We zouden ook nog aan
het geval van Saul kunnen denken. Na zijn ervaring heeft hij zelf een einde
aan zijn leven gemaakt. Zijn eigenlijke probleem was door het rusten in de
Geest niet opgelost. Maar deze ervaring was weI uit God.
Ook M. Amesz verhaalt van negatieve vruchten in haar boek. Ik heb
haar geschreven en naar de bronnen gevraagd, maar geen enkel antwoord
ontvangen. Haar bewering berust ook niet op een onderzoek. We hebben
een zorgvuldig onderzoek te doen, alvorens wij conclusies mogen trekken.
Nu gaan zulke onjuiste oordelen een eigen leven leiden.
Parmentier vermeldt in zijn boek dat sommigen negatieve gevoelens bij
het vallen hebben. Iemand vertelt: "Ik ging dus om. Volgens de mensen
om mij heen 30 tot 40 minuten. Daar lag ik dan. Ik had een zwaar gevoel
in mijn hoofd wat ik niet echt als aangenaam ervoer. Ik luisterde naar de
mensen om mee heen, had geen besef van tijd" (p.33). Dit is echter geen
bewijs dat het vallen uit occulte bron is. Mensen kunnen verschillend
reageren op de werking van Gods kracht: door geestvervoering, maar ook
met vrees en beven.
De mensen die ik ken en die zijn gevallen, zijn of niet innerlijk aange
raakt, of door de ervaring gezegend.
Nu is natuurlijk een gelukservaring op zichzelf nog niet de uiteindelijke
toetssteen. Want ook die kan uit twee bronnen komen. Maar als we de
zalving van de Heilige Geest hebben ervaren, kennen we heel goed het
verschil tussen de blijdschap van de Heilige Geest en een occulte roes.
Wanneer men alles op de ene hoop van het occulte gooit, laat men daarmee
zien dat men geen onderscheid kan maken tussen het heilige en het occulte.
Maar laten we het geluksgevoel nog niet als laatste kriterium nemen.
Wat zijn de vruchten?
Een kennis vertelde, hoe hij door deze ervaring een persoon met wie hij in
onmin was, kon liefhebben en vergeven. Een dergelijke vrucht komt niet
van de duivel.
Wanneer de vrucht is - en daar kan Francis MacNutt vele voorbeelden
van geven - : meer liefde voor Jezus, voor het Woord van God en een
intenser gebedsleven, kan het vallen niet uit de boze zijn.
19
Wat gebeurde er in de gemeente van Wimber, toen daar voor de eerste
keer mensen waren gevallen? Wimber vertelt daarover: "Er kwam nieuw
leven in onze gemeente. Iedereen werd door de Heilige Geest aangeraakt
en gaf zich aan Hem over -of zij nu vielen, begonnen te schudden, heel stH
en rustig werden, of in tongen spraken - en zij aanvaardden die ervaring
als iets heerlijks, dat hen dichter tot God trok. Belangrijker nog was dat
bidden, bijbellezen, zorg voor anderen en de liefde voor God toenamen."
En bovenal: "Er zijn ongeveer zeventien honderd mensen tot geloof
gekomen in een tijd van drie maanden"( Een koninkrijk van kracht, p.4I).
Ais we gereinigd zijn door het bloed van Jezus en we bidden om de
Heilige Geest, zo heeft God beloofd, ontvangen we de Heilige Geest en
niet een demon. "Want een ieder,die bidt, ontvangt en wie zoekt, vindt en
wie klopt, hem zal opengedaan worden. Is er soms een vader onder u, die,
als zijn zoon hem om een vis vraagt, hem voor een vis een slang zal
geven? Indien dan gij, hoewel gij slecht zijt, goede gaven weet te geven
aan uw kinderen, hoeveel te meer zal uw Vader uit de hemel de HeHige
Geest geven aan hen, die Hem daarom bidden?" (Luk.ll: 10-13). Ais we
oprecht bidden om genezing, zal God dan een demon sturen, zodat we
gebonden raken? Nee, natuurlijk niet. Het gaat er dus om of wij oprecht
met geloof in Jezus Chrisms bidden. Francis MacNutt schrijft: "Indien de
man in de bediening een christen is, die zich tot God wendt, zal de bedie
ning niet satanisch zijn." Daar hoeven we dan inderdaad niet bang voor te
zijn.
Volgens Rianne van der Smitte is het vallen occult, dus is de bedienaar
een valse profeet. Zo kom je in een cirkelredenering terecht. Ais bewijs
voert ze de tekst van Mattheus 7 aan: "Velen zullen te dien dage tot Mij
zeggen: Here, Here, hebben wij niet in uw naam geprofeteerd en in uw
naam boze geesten uitgedreven en in uw naam vele krachten gedaan? En
dan zal Ik openlijk zeggen: Ik heb u niet gekend. Gaat weg van Mij, gij
werkers der wetteloosheid." Maar hier is geen sprake van valse wonderen.
Jezus bedoelt: Je kunt in Mijn naam nog zoveel echte wonderen doen,
maar als je de liefde niet hebt en je laat onrecht toe, dan hebben ze voor
mij geen waarde. Een genezing, puur verricht in de naam van Jezus, is niet
20
occult. Dan is ook het vallen niet occult.
WeI kan zich een occulte manifestatie voordoen. Want als Jezus zijn
bevrijdend werk doet, beginnen de demonen zich te manifesteren. Maar dat
wit niet zeggen dat de bedienaar occult is. Dit zou ook kunnen verklaren
dat volgens M.Amesz in Zuid Afrika tijdens zulke genezingsbijeenkomsten
bij bepaalde mensen hindoe-geesten zich manifesteren.
9. Gevaren
Zijn er dan geen gevaren aan dit verschijnsel verbonden? Natuurlijk
kunnen die er zijn. Waakzaamheid is geboden. Daarom kan ik de oprechte
zorg van critici waarderen. AIleen mogen we het kind niet met het badwa
ter weggooien. We krijgen de indruk dat de critici het verschijnsel teveel
beoordelen aan de mogelijke uitwassen.
Er zijn ook voorstanders van het vallen die hun bedenkingen hebben
tegen Benny Hinn. Ook hier hebben we voorzichtig in ons oordeel te zijn.
Zelfs als iemand fouten zou maken, dan hoeft dat nog niet te betekenen dat
de kracht die werkt, occult is.
Het vallen wordt gevaarlijk, als wij de kracht zelf willen opwekken.
Dan kunnen we bij toverij uitkomen. John White zegt daarover: "We
zouden de macht van satan verdonkeremaande macht kunnen noemen. En
dat is precies wat toverij is - gestolen kracht, die voor het vermaak van de
gebruiker gebruikt wordt. Wanneer iemand, christen of niet-christen, engel
of boze geest, macht voor zelfzuchtige doeleinden gebruikt (voor de
begeerte naar macht of voor de rechtvaardiging en verheerlijking van
onszelt), kan die macht toverkracht worden genoemd. Het is dezelfde
macht, met dezelfde kenmerken, die op een verkeerde manier wordt
gebruikt en op een subtiele manier door dat gebruik verandert. Christenen
die de kracht van God op deze manier gebruiken, beginnen zich als
tovenaars te gedragen. Engelen, die haar op zo'n manier gebruiken,
vaIlen." Ais Jezus zijn kracht had gebruikt om stenen in brood te verande
21
iF
ren, was Hij ook een tovenaar geworden.
Het is gevaarlijk als we op sensatiezucht uit zijn of als we er een show
van willen maken om mensen te imponeren. Mensen omduwen is natuurlijk
ook niet juist.
Het is een bijbelse zaak om handen op te leggen, maar ook hier kan een
gevaar schuilen. In de eerste plaats moeten we ons niet de handen laten
opleggen door iemand met een onreine geest. Bovendien moet een christen
ook niet iedereen ijlings de handen opleggen voor de vervulling met de
Heilige Geest. Want een labiel persoon kan door het opleggen van handen
in moeilijkheden geraken. Dit is een oorzaak van de negatieve gevolgen die
men soms kan constateren. Daarom heeft Paulus ook gewaarschuwd: "Legt
niemand overijld de handen op" (1 Tim.5:22).
10. Waarom mensen vallen over het vallen
I
I
I
I
j
I
:
Tenslotte willen we nog overwegen wat de eigenlijke reden is waarom
er zo'n weerstand bestaat tegen het verschijnsel van het vallen in de Geest.
William de Arteaga wijst op het verschijnsel van het Farizelsme. Dit
betekent dat men volkomen orthodox wil zijn en wettisch is, op de letter
af. Een argument tegen het vallen in de Geest is, dat men het niet letterlijk
in de Bijbel zou vinden. De Farizeeers gebruikten eenzelfde argument om
te bestrijden dat Jezus de Zoon van God is. Dat stond ook niet letterlijk in
de Schriften. We moeten ervoor oppassen dat we naar de letter gaan
oordelen in plaats van naar de Geest.
Ik heb ook het argument gehoord: "Ik kan het verschijnsel niet plaat
sen", of: "We willen het buiten de deur van onze gemeente houden". Maar
het gaat er niet om of wij het verschijnsel in onze dogmatiek of onze
kerkdienst kunnen plaatsen, maar of het de wil van God is. We willen
maar al te gauw Gods Geest aan onze dogmatiek aanpassen. Francis
MacNutt zegt terecht dat mensen bang zijn van iets dat ze niet door middel
van hun verstand kunnen beheersen. We willen de dingen onder onze eigen
22
controle houden. Daarom heeft men angst voor ervaring.
Hier schuilt een grondprobleem. We kunnen ook door geesten worden
gebruikt om angst en twUfel onder christenen te zaaien. De duivel doet
niets liever dan christenen bang maken voor het werk van de Heilige
Geest.
Hierdoor kunnen we de volle zegen van God niet ervaren en doen we
tevens geen recht aan de souvereiniteit van God. Laten we het aan Gods
Geest overlaten of we wei of niet vallen.
We moeten dus oppassen voor een nieuw evangelisch wetticisme. Er is
geen gebod in de Bijbel, dat we niet mogen vallen. Er is ook geen gebod
dat we moeten vallen. Waar de Geest des Heren is, daar is vrijheid.
Het grote gebod is: "Hebt elkander lief". Laten we elkaar daarom niet
veroordelen op ondergeschikte punten. Ik heb de brochure ook niet ge
schreven om de critici aan te klagen, maar om mensen vertrouwen te geven
in het werk van God.
We kunnen van elkaar leren. De tegenstanders leren dat we waakzaam
moeten zijn voor de uitwassen en de voorstanders leren dat we geen
overdreven angst moeten hebben voor de verschijnselen die we nog niet
kennen.
Ais we elkaar liefhebben, dan zullen we gezegend worden. Dan kunnen
de gaven van de Geest tot ontplooiing komen. En er zijn geen grenzen aan
Gods macht. Eer en glorie aan de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
23
Literatuur
Pro:
1. Martie Dieperink e.a.: "John Wimber en de derde golf", Bezinning op
bijbelse spiritualiteit, Kok Voorhoeve.
2. Francis MacNutt: "De macht van het gebed", Gideon.
3. Francis MacNutt: "Overcome by the Spirit", Guildford, UK.
4. M.F.G. Parmentier: "Het Rusten in de Geest", SL Vuur.
5. John Wimber: "Een koninkrijk van kracht", Gideon.
6. John Wimber: "Een kracht tot genezing", Gideon.
7. John White: "Tekenen van Gods kracht?" Gideon.
8. Dennis Bennet: "In het spoor van de Geest", SLVuur.
9. Dr David Lewis: "Healing, Fiction or Fact?" (a comparative analysis
of healings and associated phenomena at John Wimber's Harrogate
Conference),Hodder and Stoughton, UK.
10. William de Arteaga: "Quenching the Spirit", (Examining Centuries of
Opposition to the Moving of the Spirit), Creation House, USA.
11. "Slain in the Spirit", in: Encyclopedia of Pentecostal and Charismatic
Movements.
I
I,
Contra:
12. M. Amesz: "In drie golven", Buijten en Schipperheijn.
13. Rianne van der Smitte: "Twee heren... " Gideon.
14. Rianne van der Smitte: "Kritische houding gewenst ten aanzien van
'vallen in de Geest''', artikel in het Reformatorisch Dagblad,
13 augustus 1992.
24

Download Report