Forop 1 - hoofdstuk 1[pdf, 1324kb]

18-9-2014
Pedagogische opleiding
theorie
Hoofdstuk 1
Communicatie en feedback
Doelstellingen
De kennis over de begrippen:
“communicatie”,
“feedback”,
“opleiden” en
“leren”
kunnen uitdrukken en verfijnen
Doelstellingen
• De voornaamste elementen in het
communicatieschema onderscheiden
• De verschillende stijlen van leiderschap
van de instructeur (theorie/praktijk)
benoemen en de impact op het leren en
het leven in de klas beargumenteren
1
18-9-2014
Doelstellingen
• De invloed van verbale en non-verbale
communicatie tijdens een openbare
tussenkomst uitleggen
• Verklaren hoe feedback te geven en te
krijgen
• Een informatiesessie onderscheiden van
een les
1.1 De roos van Leary
Relatie
Mens
-
<->
Medemens
Onderling beïnvloeden
Variëteit aan interacties
Gedrag roept gedrag op
…
1.1 De roos van Leary
De interacties worden herleid tot 2 dimensies:
- Eén tussen de uitersten BOVEN-ONDER
- Eén tussen de uitersten SAMEN-TEGEN
Afhankelijk van de nadruk spreken we van:
- Bovengedrag of ondergedrag
- Samengedrag of tegengedrag
2
18-9-2014
1.1 De roos van Leary
1.1 De roos van Leary
- Alle rollen uit de roos kunnen constructief zijn
- Elke instructeur past best de rol die op dat
moment gewenst is…
maar dit vraagt (veel) oefenen
- 8 stijlen …
1.1 De roos van Leary
3
18-9-2014
1.1 De roos van Leary
1.1.1 Acht leraarstypen
- Directief
Alles stevig in handen – regels te volgen
kordaat – nadruk op “het vak”
- Gezaghebbend
duidelijke structuur – enthousiast en boeiend –
cursist als persoon betrokken
1.1 De roos van Leary
1.1.1 Acht leraarstypen
- Tolerant gezaghebbend
cursist krijgt ruimte en structuur – goede sfeer –
vak en cursist evenwaardig
- Tolerant
samenwerking – individuele verschillen (tempo
– kennis) bepalen de les - rommelig
1.1 De roos van Leary
1.1.1 Acht leraarstypen
- Onzeker tolerant
lkr TE goed – weinig structuur – wel/geen
interesse – lkr is niet de baas
- Onzeker agressief
cursisten reageren TEGEN lkr – dagen uit –
chaos – lkr reageert hevig maar verkeerd –
energie/nadruk op orde mislukt ten nadele van
de les
4
18-9-2014
1.1 De roos van Leary
1.1.1 Acht leraarstypen
- Autoritair
veel structuur – geen betrokkenheid – discipline
– prestatie en competitie – stilte – weinig steun
naar persoon als vak
- Moeizaam dominerend
vaak vraag naar orde – zakelijk – routine – saai
– vakgericht – lkr straalt geen motivatie uit
1.1 De roos van Leary
1.1.1 Acht leraarstypen
Opdracht 1
1.1 De roos van Leary
1.1.2 Twee opleidingsstijlen
• Formele opleidingsstijl:
- lkr regelt alles
- cursisten zijn passief
- nadruk op prestaties
- weinig aandacht voor wensen en
ervaringen van de cursisten
5
18-9-2014
1.1 De roos van Leary
1.1.2 Twee opleidingsstijlen
• Informele opleidingsstijl:
- cursisten zijn actief
- interactie lkr – cursist bepaalt de vorm van de
cursus
- aandacht voor wensen en ervaringen van de
cursisten
1.1 De roos van Leary
1.1.3 Relatie tussen de leraarstypen of
opleidingsstijlen en de effecten op het
leren en leven tijdens de lessen
1.1 De roos van Leary
1.1.3 Relatie tussen de leraarstypen of
opleidingsstijlen en de effecten op het leren en
leven tijdens de lessen
- Analyse van het eigen leraarstype
- Cursisten vertrouwen geven –
gelijkwaardigheid nastreven
- Er is geen “ideaal” type
gulden middenweg
6
18-9-2014
1.1 De roos van Leary
1.1.3 Relatie tussen de leraarstypen of
opleidingsstijlen en de effecten op het leren en
leven tijdens de lessen
1.1 De roos van Leary
1.1.3 Relatie tussen de leraarstypen of
opleidingsstijlen en de effecten op het
leren en leven tijdens de lessen
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.1 Wat is communicatie?
• Met elkaar praten
• Het geheel van mogelijkheden waardoor
mensen onderling info uitwisselen – gedrag dat
info doorgeeft
• Beïnvloeding
7
18-9-2014
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.2 Het communicatieschema
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.2 Het communicatieschema
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.2 Het communicatieschema
8
18-9-2014
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.2 Het communicatieschema
Communicatie is wederkerig feedback
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.3 Het belang van duidelijke communicatie
“Overeenkomen van het doel van ons gedrag
met het effect van ons gedrag”
Oppassen voor valkuilen:
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.3 Het belang van duidelijke communicatie
9
18-9-2014
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.4 Verbale en non-verbale communicatie
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.4 Verbale en non-verbale communicatie
Non-verbale elementen die onze aandacht
vragen:
-
Positionering
Oogcontact
Gebaren
Houding
Stem
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.5 Communicatie naar inhoud en relatie
“Communicatie is overdracht van informatie”
Inhoudsaspect:
“Wat? Waar gaat het over”
10
18-9-2014
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.5 Communicatie naar inhoud en relatie
“Communicatie is overdracht van informatie”
Betrekkingsaspect:
“Hoe? Relatie zender/ontvanger”
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.5 Communicatie naar inhoud en relatie
Een lkr moet rekening houden met 3 elementen:
- “wat moet gezegd worden” heeft betrekking op de
inhoud en doelstellingen
- “wanneer moet het gezegd worden” heeft te
maken met tijd en plaats van de mededeling
- “hoe zeggen” gaat over structuur van de
boodschap – formulering en stijl
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.6 Communicatie vanuit het referentie-kader
en het zelfbeeld
Referentiekader:
mensen kijken vanuit een verschillend
gezichtspunt en geven van daaruit hun mening
Is iets persoonlijks en is steeds in ontwikkeling
11
18-9-2014
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.6 Communicatie vanuit het referentiekader en het zelfbeeld
Zelfbeeld:
Het beeld dat je van jezelf hebt
Wordt bepaald door communicatie
Beïnvloedt communicaties
Ontstaat door communicatie – gekregen door
boodschappen – houdingen - gedragingen
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
“Iedereen is elke seconde aan het
communiceren”
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
- Luistervaardigheden
Opdracht 2
- Luisteren is een houding
acceptatie van de ander als persoon
respect voor de gevoelens van de ander
12
18-9-2014
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
- Luisteren is een vaardigheid
Passief luisteren: horen wat de ander zegt
Actief luisteren: tonen dat men luistert en
horen wat de ander zegt
Inlevend luisteren: het weergeven van de
gedachten en gevoelens achter de inhoud die
de ander aangeeft
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
- Beginselen van goed luisteren:
wees gemotiveerd
maak oogcontact
toon belangstelling
vermijd gedrag die de aandacht afleidt
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
- Beginselen van goed luisteren:
stel vragen – reageer gepast
parafraseer – herhaal in eigen woorden
zorg voor wederzijdse soepele overgangen
wees bewust van je vooroordelen
WEES JEZELF
13
18-9-2014
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
- Gespreksvaardigheden
soms moet je luisteren en niets zeggen …
soms moet je vragen en/of confronteren
Deze vaardigheden zijn altijd nodig – welk
gesprekmodel je ook volgt
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
- Gespreksmodellen
beoordelingsgesprek
correctiegesprek
conflicthanteringgesprek
delegeringgesprek
14
18-9-2014
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
- Gespreksmodellen
interview
onderhandeling
slecht nieuwsgesprek
1.2 Verbale en non-verbale
communicatie
1.2.7 Communicatievaardigheden
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.1 Wat is feedback?
De lkr geeft zijn kijk over het functioneren van
de cursist en bespreekt dit met de cursist
DOEL: komen tot gedragsverandering
15
18-9-2014
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.1 Wat is feedback?
feedback geven houdt het risico in dat deze
vooral negatief wordt geïnterpreteerd
met nodige zorg aangeven
wat gebeurt er bij het geven van feedback?
“het Johari-venster”
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.1 Wat is feedback?
Het Johari-venster
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.2 Soorten en gevolgen van feedback
Verbaal/non-verbaal – bewust/onbewust
spontaan/op verzoek – direct/indirect
We reageren op die feedback
Maar er zijn valkuilen:
16
18-9-2014
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.2 Soorten en gevolgen van feedback
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.2 Soorten en gevolgen van feedback
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.2 Soorten en gevolgen van feedback
17
18-9-2014
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.2 Soorten en gevolgen van feedback
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.3 Technieken en regels voor het geven van
feedback
• De “ik-boodschap”
… ik heb het gevoel dat… ik vind dat ….
• Concreet gedrag
…ik vind het storend als je niet stil zit…
• Het positieve eerst/zorg voor evenwichtige FB
maar toch steeds correct blijven
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.3 Technieken en regels voor het geven van
feedback
Om naar positieve resultaten te leiden
• Kies een geschikt moment
zo snel mogelijk na de actie als de cursist wil
luisteren
• Wees voldoende specifiek
meer dan “dat ziet er goed uit – dit is slecht“
18
18-9-2014
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.3 Technieken en regels voor het geven van
feedback
• Verwijs naar actie of gedrag die kan aangepast
worden
• Reik alternatieven aan indien FB negatief is
opbouwende kritiek
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.3 Technieken en regels voor het geven van
feedback
• Wees oprecht en niet beoordelend
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.3 Technieken en regels voor het geven van
feedback
• Ga na of de cursist de FB begrepen heeft
• Sta commentaar toe op uw observaties
19
18-9-2014
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.3 Technieken en regels voor het geven van
feedback
• Bied informatie AAN – dring ze niet op
• Wees alert voor vergelijkingen
1.3 Geven en krijgen van feedback
1.3.3 Technieken en regels voor het geven van
feedback
• Vraag info indien die er niet spontaan komt
let ook op non-verbale gedrag van de cursist
Opdracht 4
20