Juryrapport Ellen Deckwitz Geachte Utrechters, Wat

Juryrapport Ellen Deckwitz
Geachte Utrechters,
Wat waren de verwachtingen hooggespannen. Jullie stad heeft een zeer goede
schrijfopleiding waar de nieuwste literaire sterren als Hannah van Wieringen en natuurlijk
onze eigen Elfie Tromp hebben gestudeerd. Daar tegenover staat de Universiteit Utrecht,
waar onder bezielde leiding van, ik noem maar iemand, Fabian Stolk, de studenten worden
ondergedompeld in de letteren, wat jonge talenten als Maarten van der Graaff oplevert.
In deze stad komen qua opleiding twee van de drie basisvoorwaarden voor het maken van
literatuur samen: veel oefenen en veel lezen. De derde basisvoorwaarde, het cultiveren van
de eigen fantasie, staat bij geen van beide opleidingsinstellingen in het curriculum vermeld
maar geloof me, dat hebben jullie ook niet nodig. Wat heeft Utrecht een verbeeldingskracht,
het lijkt wel alsof er hier LSD uit de kraan vloeit.
De jury werd overstelpt met goedgeschreven columns over de Ikea en de smikkeleconomie
die ons deden opspringen van enthousiasme. Daarnaast waren er veel korte verhalen over
allerhande onderwerpen: feestjes, herbaria, goden, nieuwjaarsborrels van theatergezelschap
de Gouden Koe, trouwambtenaren, noedels, Emma, Moen, de zaak Ilja, een zwaardspel
tussen elven, Quantumslierten, de ramp met het heilig hout, gekkenhuizen, kinderdisco’s,
oorlogsverslagen en ga zo maar door!
De jury heeft er een gewoonte van gemaakt om naast de top drie, twee eervolle
vermeldingen per stad uit te delen. Sterauteurs als Joost de Vries en Willem Claassen
hebben hier al veel profijt van gehad. Bij Utrecht was het zoeken, want er waren ontzettend
veel inzendingen die in aanmerking kwamen voor een eervolle vermelding. Dit in
tegenstelling tot een prijs want, lief Utrecht, we weten dat het niet mooi op je beeldscherm
staat, maar doe tijdens het schrijven nou asjeblieft die spelling- en grammaticacontrole aan.
En zorg ervoor dat je na het schrijven je werk even laat liggen en de volgende dag weer
overleest, want veel teksten, die een winnaar hadden kunnen zijn, lazen stroef vanwege de
vele onhandigheden. Fouten in enkelvoud en meervoud. Literatuur is je lezer iets laten
geloven wat nog niet bestond. Maar als je lezer al niet kan geloven dat je kan spellen, tja,
hoe moet het dan verder?
Deze strenge tip geldt alleen voor de prozaïsten, want, lieve dichters onder jullie: jullie
hadden je spellingcontrole wél aan staan. Jullie snappen dat een gedicht goed leesbaar en
vooral beeldend moet zijn. Meer dan een opeenstapeling van mooie zinnen. Het gemiddelde
niveau onder de dichters lag hoog voor Write Now!, maar het was het net niet. Sommigen
hadden acht gedichten ingestuurd, waarvan er twee heel goed en de andere middelmatig
waren. En dat betekent: doorschrijven. Doorlezen. Lees je gedichten alsof iemand, die je
echt haat, ze heeft geschreven. Of iemand die je eigenlijk helemaal niet goed vindt. Daar ga
je beter van redigeren. Zorg ervoor dat je slot geen conclusie wordt. Haal bij twijfel je eerste
en laatste twee zinnen gewoon weg. Poëzie is geen essay of een afgeronde conclusie. Het
is een vraag die een antwoord oproept dat je niet meteen paraat had, maar altijd wel
vermoedde. Een gedicht is een eenheid. Niet te open, niet te gesloten. En juist die balans
moeten jullie nog vinden.
Het proza was, ondanks de spelfouten, zeer sterk.
Martin Rombouts, steek je vinger eens op. Jij hebt een eervolle vermelding bij elkaar
geschreven. De eerste eervolle vermelding was een verhaal waarin een engel eens een
uitstapje naar de aarde maakt en belandt in een Ibishotel. Deze sluikreclame staat de jury
toe wanneer het zulke mooie beelden oplevert als bij jouw verhaal. De jury stoorde zich
soms een beetje aan je overmoedige toon, maar prees tegelijkertijd de bravoure. Schrijf
door.
De andere eervolle vermelding viel heel erg goed bij de jury. Van een van de leden was het
zelfs het lievelingsverhaal. Geachte Marieke Rijneveld, sta eens op. We vonden je verhaal
fris, vol originele vondsten, maar ook af en toe erg onduidelijk. Het mocht wat ons betreft een
roman worden.
Dan de top drie. De eerste plaats gaat direct door naar de Write Now! finale, de nummers
twee en drie kunnen nog in aanmerking komen voor een wildcard. Daarnaast ontvangt ieder
in de top drie een klein geldpakhuis aan boekenbonnen.
De derde plaats is voor een verhaal dat de jury spannend, ontroerend en zeer origineel vond.
Het verhaal in kwestie is schetsmatig, maar dat draagt ook bij aan het mysterie. De tekst
stond bol van mooie, mysterieuze zinnen als “slapen wil je, dromen over de armen van je
verloofde”. Een manisch enthousiaste reis blijkt niet meer dan een uitvlucht. Jolanda Naafs
won terecht de derde plek.
Op nummer twee hebben we een verhaal in een verhaal! Er wordt een tragisch grappige
geschiedenis uit de doeken gedaan over een echtpaar wiens huwelijk nogal in de sleur is
beland. De tekst bevat vele grappige en rake observaties, zoals: “Rupsen die zich in een
droge omgeving verpoppen, worden zwakkere vlinders. Mijn echtgenoot is het bewijs dat
hetzelfde voor mensen geldt, al laten wij de hele coconscène achterwege.” Een verhaal dat
je, net als de legendarische Lorelei, langzaam naar binnen zingt, om je vervolgens te laten
stranden op haar rotsen. Daarom dankt de jury Mathijs Hoogenboom en beloont zij hem met
de tweede plaats.
Dan is er een eerste plaats. Deze gelukkige winnaar gaat in een keer door naar de finale.
Het verhaal was origineel en grillig met een einde dat naschrijnt en getuigt van durf. Ook al
lees je het verhaal vaker, het voelt alsof je telkens nieuwe dingen ontdekt. Ondanks de wat
onbeholpenheid toonde het een duidelijk gevoel, met een prachtig slot. De mooie zinnen zijn
te talrijk om allemaal te noemen maar ik noem er een: “Jos, die ook maar wat doet bij gebrek
aan openbaring.” Sacha Hilhorst, kom eens naar voren, want jij bent dit jaar de beste van
Utrecht.

Download Report