De Verderkijker
Jaargang 33, nummer 1
Januari 2014
vereniging voor
Natuur- en Milieubescherming Pijnacker
NMP
Colofon
Inhoud
De Verderkijker:
Viermaal per jaar (januari, april, augustus en november) verschijnend periodiek van de vereniging
voor Natuur- en Milieubescherming Pijnacker
(NMP). Oplage: 380 stuks.
Doelstelling vereniging:
a. Behoud en verbetering van landschappelijke en
natuurlijke waarden en van het leefmilieu, in het
bijzonder in en rondom Pijnacker;
b.
Het opwekken, vergroten c.q. stimuleren van
de belangstelling voor en de kennis van natuur,
landschap en milieu.
NMP is opgericht in 1961.
Lidmaatschap vereniging:
€ 7,-- per jaar.
Aanmelden van nieuwe leden door overmaking van
dit bedrag op NL35 TRIO 0197 666 299 t.n.v. Natuur- en Milieubescherming Pijnacker (voluit) te
Pijnacker, onder vermelding van ‘nieuw lid’.
Opzegging schriftelijk vòòr het einde van het jaar
bij het secretariaat (postbus).
Ook verhuizingen graag melden via de postbus of
per email. Voor adressen zie hieronder.
Van de redactie
3
Uitnodiging ALV 1 maart 2014
3
Notulen ALV 2013
4
Jaarverslag 2013
7
Oproep NL Doet zaterdag 22 maart
10
Digitale Vogelavond 19 februari
11
Van de werkgroep nestkasten
11
Op de voedertafel
11
Financieel verslag en begroting
12
Oproep paddentrek
13
Wat is er gaande
14
Puzzelen met een plant
16
Nachtvlinderen in de Ackerdijkse Plassen18
Pijnacker bespied
21
Vogelwaarnemingen in 2013
23
Natuur- en Milieu Agenda
27
Cursus 'Natuur Dichtbij' in 2014
28
Redactie Verderkijker:
Marleen Lekkerkerk,
e-mail: [email protected]
en
Nico van der Helm,
e-mail : [email protected]
Druk:
Editoo B.V., Arnhem
Adressen
Postbus:
Website:
E-mail:
Voorzitter
Secretaris
Penningmeester
Bestuurslid
Bestuurslid
Bestuurslid
Bestuurslid
Postbus 26, 2640 AA Pijnacker
www.nmpijnacker.nl
[email protected] of [email protected]
Nico van der Helm
[email protected]
VACATURE
Teake Stavenga
[email protected]
Gerard de Hoog
[email protected]
Bert van den Braak
[email protected]
Cora Cox
[email protected]
Richard Smokers
[email protected]
NMP
(015) 369 45 31
(015) 369 29 12
(015) 369 71 80
(015) 369 59 22
(015) 256 34 48
(015) 364 04 53
Naast bovengenoemde personen leveren enkele actieve leden hun bijdrage aan de activiteiten
2
Van de redactie
Zoals in het vorige nummer van de Verderkijker al aangekondigd, zou het eerste nummer van 2014 er
anders uit gaan zien. Nou, hier is ie dan: de Verderkijker nieuwe stijl! Wij hopen dat u het een succes
vindt, wij in ieder geval wel. Er is duidelijk een kwaliteitsverbetering te zien en de kleurenfoto’s komen
beter tot hun recht. Waarschijnlijk zullen er de komende edities nog wel wat veranderingen worden
doorgevoerd; de mogelijkheden moeten nog verder worden verkend. Voor de redactie is het zeker even
wennen. Wij zijn benieuwd wat u ervan vindt!
U kunt ervoor kiezen om voortaan alleen een digitale versie te ontvangen. Daarvoor is een online versie
beschikbaar, waar u doorheen kunt bladeren. Wilt u geen papieren Verderkijker meer, maar alleen een
digitale versie? Geef dit dan door aan de redactie (gegevens zie colofon).
Voor de eerste maal hebben we de oude vertrouwde uil op de voorkant gehandhaafd, maar die zal plaats
gaan maken voor andere afbeeldingen en foto’s. Die kunt u zelf aan ons aanleveren, evenals alle andere
bijdragen. Natuurlijk blijven uw tekst en artikelen welkom, maar in het bijzonder zijn wij nu in afwachting
van uw foto’s (met bijschrift).
U kunt ook zelf redactielid worden en rechtstreeks de artikelen en foto’s via het programma van Editoo
aanleveren. Geef dit dan door aan de redactie, dan spreken we een wachtwoord af om in te loggen.
Maar voor al uw bijdragen blijft het redactie-adres [email protected] beschikbaar, en ook
het algemene e-mail adres van de vereniging: [email protected]
De Verderkijker is een blad vòòr en dòòr de leden!
Uitnodiging Algemene Ledenvergadering 1 maart 2014
Als bestuur nodigen wij u uit voor de Algemene Ledenvergadering (ALV) op:
Zaterdag 1 maart 2014
U bent van harte welkom in de beheerboerderij van Natuurmonumenten bij Ackerdijk, adres Ackersdijkseweg 32, 2645 EB Delfgauw. De ingang is aan de Rijksstraatweg parallel aan de A13, het laatste pad
vóór de manege, met een bord van Natuurmonumenten erbij.
We starten om 13.30 uur. Als u wat eerder komt, kunt u nog van een kopje koffie of thee genieten.
De ledenvergadering gebruiken we als bestuur om te vertellen wat er afgelopen jaar allemaal is gebeurd
en ook om te praten over wat we dit jaar gaan doen.
We nodigen u uit om langs te komen en van u te horen wat u bezig houdt op het gebied van natuur en
milieu. Wat gaat er goed en natuurlijk, wat kan er beter. De ledenvergadering is een mooie gelegenheid
om dat te doen. Onze vergaderingen zijn altijd heel informeel, we zijn geen vergadertijgers. We doorlopen ook enkele officiële punten, dat hoort er bij.
Na de vergadering zullen we met geïnteresseerden nog een korte wandeling maken door het gebied van
de Ackerdijkse Plassen.
AGENDA
1. Opening en welkomstwoord door de voorzitter
2. Ingekomen stukken en afmeldingen
3. Notulen Algemene Ledenvergadering 2 maart 2013 (zie pag. 4 t/m 7)
4. Jaaroverzicht 2013 (zie pag. 7 t/m 10) en vooruitblik
5. Verslag van de penningmeester (zie pag. 12 t/m 13)
6. Verslag van de kascommissie (Arie de Jong en Pieter Bierma), decharge van de penningmeester
7. Verkiezing nieuwe kascommissie (Arie is aftredend)
8. Bestuurssamenstelling:
Nico van der Helm, Cora Cox, Richard Smokers en Gerard de Hoog zijn aftredend bestuuslid. Cora, Richard
en Gerard stellen zich herkiesbaar.
Gerard vervult de rol van secretaris en wil verder als bestuurslid.
Leden van de vereniging worden opgeroepen om eventuele andere kandidaten voor te dragen voor het
bestuur. Kandidaten dienen door tenminste twee leden minimaal twee weken voor de ALV schriftelijk aan
het bestuur gemeld te worden.
9. Vaststellen contributie 2014
10. Wat verder ter tafel komt / Rondvraag
11. Sluiting
3
Notulen ALV 2013
Aanwezig: het bestuur en 9 leden
1. Opening:
De voorzitter opent de vergadering om 13:40 en
heet iedereen van harte welkom.
2. Ingekomen stukken en afmeldingen: Geen.
3. Notulen ALV 3 maart 2012:
Ten onrechte stond de datum 4 maart 2012 vermeld.
Dit moet zijn 3 maart.
Naar aanleiding van de vorig jaar gemelde overlast
door paardenvijgen meldt de voorzitter dat dit is
doorgegeven aan de gemeente (ambtenaar Gerald
Stam). De gemeente komt pas in actie als er te veel
overlast is. Ruiters en maneges hebben hierin een
eigen verantwoordelijkheid en kunnen daarop ook
worden aangesproken. In sommige omliggende
gemeenten staan borden, die enig positief effect
schijnen te hebben.
Arie de Jong vraagt naar de ruil van percelen aan
de Onderweg in het kader van de compensatiegebieden. Gerard de Hoog legt uit dat het om gebieden
ging die in handen zijn van de overheid (BBL) en
dat de voor weidevogels kwalitatief slechte gronden
aan de Onderweg zijn geruild voor betere gebieden
naast de bestaande compensatiegebieden langs de
N470. Daardoor is er nu zowel een aaneengesloten
gebied, als een gebied met hogere natuurwaarden.
Over het functioneren van de klankbordgroep
Groenzoom wordt gemeld dat dit na een gesprek
met de projectleider is verbeterd. Hij erkende dat
niet altijd goed werd teruggekoppeld wat er met
adviezen van de klankbordgroep was gedaan. Bij de
bespreking van het inrichtingsplan van de Groenzoom is bovendien wel geluisterd naar het commentaar, waardoor een plan met populieren van tafel is
gegaan.
Uitzicht naar het oosten over de Groenzoom vanaf de
Klapwijkse Knoop
4
Zowel bij Keulseweg als in de Bergboezem blijven
er open weidevogelgebieden. In de Bergboezem was
moeras voorzien. Verzet van de boeren en kostenoverwegingen hebben ruimte gemaakt voor een
soberder plan zonder moeras. Wij kunnen daar goed
mee leven. Het plan moet nog gepresenteerd worden aan de bestuurders. Als er open gebied blijft,
komen er voorwaarden voor de boeren voor het
beheer (bijv. uitgestelde maaidatum).
De voorzitter meldt dat een plan voor een natuurleerpad bij de manege bij het krekengebied in de
ijskast is gezet. Een plannetje voor een natuurtuin
bij de kinderopvang in Tolhek is niet doorgegaan
omdat de betreffende kinderopvang daar inmiddels
weg is.
Caroline Elfferich vraagt naar de ledenwerving in
Nootdorp. Er is via de cursus bekendheid gegeven
aan NMP, maar resultaten zijn uitgebleven.
Het aantal leden dat opzegt is niet groot, wel is een
klein aantal wanbetalers afgevoerd.
De notulen worden vastgesteld, met dank aan de
notulist.
4. Jaaroverzicht 2012 en blik in de toekomst:
De voorzitter wijst op de nog bestaande vacature
voor secretaris. Er zal opnieuw gepoogd worden
iemand te vinden via Bureau vrijwilligers. Caroline
doet de suggestie te zorgen voor een goede taakomschrijving en een indicatie van de benodigde tijd.
De secretaris moet echter wel enig inzicht hebben
in wat er speelt.
Uitgebreid wordt stilgestaan bij de plannen van de
gemeente met de aansluiting van de Komkommerweg op de N470. Er is daarover overleg geweest
met wethouder Van Staalduyne, maar daar bleek
dat de gemeente niet bereid is de plannen aan te
passen. De aansluiting op de N470 leidt ertoe dat
een stuk(je) van de compensatiegebieden afgaat.
Groter bezwaar is dat dit tot extra licht- en geluidhinder zal leiden. De bezwaren die in het verleden
bij de provincie bestonden tegen een extra rotonde
lijken niet meer aanwezig. We zullen ons verzetten
tegen de aansluiting. Als die onverhoopt toch
doorgaat, is compensatie en goede afscherming
nodig.
In het oostelijk deel van de Groen-Blauwe Slinger
zorgt de oostelijke randweg (en rotonde) voor
aantasting. Verder zijn tennisbanen en kassen
voorzien, die eveneens afbreuk doen aan de kwaliteit van het gebied. Binnenkort wordt gesproken
over ‘groene’ inpassing van de randweg.
Het baart ons zorgen dat voortdurend stukjes
worden ‘afgeknabbeld’ van het groen. De groene
grenzen staan steeds onder druk, ook al zegt de
gemeente dat er geen (grootschalige) uitbreidingsplannen meer zijn.
Bij de aanleg van wegen lijkt bovendien geen reke-
ning te worden gehouden met de gewijzigde economische omstandigheden. Zo is de ontwikkeling (met
FES-gelden) van bedrijven in het Oostland en aanleg van een weg om die te ontsluiten, inmiddels
feitelijk achterhaald.
De voorzitter meldt dat de vuurwerkproblematiek
aan de orde is gesteld in het Milieuplatform. De
gemeente neemt suggesties die daar zijn gedaan
mee voor het overleg met andere gemeenten (in
het kader van bespreking in VNG-verband).
In het Milieuplatform is verder gesproken over de
evaluatie van het mobiliteitsplan. Bij de gemeente
is aangedrongen vooral uitvoering van bestaande
voornemens ter hand te nemen bij nieuwe plannen.
Wij zien geen noodzaak voor de aanleg van nieuwe
wegen.
In het kader van NLDoet is er in maart een dag
waarop vrijwilligers gaan knotten bij Rodenburg aan
de Zuideindseweg.
Verheugd kan de voorzitter melding maken van het
realiseren van de herinrichting van de compensatiegebieden. Dit heeft veel overleg en overreding
gevergd, maar in oktober vorig jaar zijn de werkzaamheden verricht waarop lang was aangedrongen. Hierdoor zijn eindelijk gebieden ontstaan die
geschikt zijn voor bijvoorbeeld grutto’s (niet te
droog en niet te nat). Gerard wijst er wel op dat
maaien dit voorjaar nodig is, vanwege de te verwachten verruiging en distelgroei. Hopelijk kan
eenmalig maaien dit in de toekomst voorkomen.
Uiteraard zullen dan maatregelen worden genomen
om nesten te beschermen.
De compensatiepercelen werden aangepast
Het informatiebordenproject ondervond enige vertraging, maar lijkt binnenkort te worden afgerond.
Er komen zes nieuwe borden (enkele ter vervanging
van bestaande borden). De vertraging kwam mede
omdat ook GZH vernoemd wilde worden op het bord
bij de compensatiegebieden. Dit is nu geregeld,
waarbij een financiële bijdrage van GZH zal worden
gevraagd.
In plaats van de aanschaf van een vogelherkenbord
(voor in de uitkijktoren) komt er een in eigen beheer
gemaakt bord, met foto’s van Gerard.
Gevraagd naar de kosten hiervan (door Caroline)
zegt de voorzitter dat dit project dankzij subsidies
ons per saldo niets kost.
Bij het onderdeel Landschapsonderhoud vraagt
Chris Rodenburg naar mogelijke verlichting langs
het toegangspad bij Ackerdijk. Daarover wordt
gedacht, maar concrete plannen zijn er niet. Wij zijn
tegen gewone verlichting, maar bijvoorbeeld wegmarkering of aangepast licht zou wel kunnen.
Gemeld wordt dat tegenwoordig ook soms door de
week aan landschapsonderhoud wordt gedaan.
Naar aanleiding van vragen over zwerfafval in het
buitengebied is er contact van Nico en Teake Stavenga met de boswachter van Staatsbosbeheer
(SBB). SBB plaatst geen bakken bij bankjes langs
fietspaden, maar ruimt na melding wel de rommel
op. Wij zijn sceptisch over deze aanpak. Gekeken
zal worden of via een opruimdag (bijvoorbeeld bij
de Dobbeplas) iets kan worden gedaan aan bewustwording. De ervaring leert dat als ergens rommel
ligt, de drempel om meer te dumpen lager wordt.
Vanuit het bestuur is steun gegeven aan het verzet
van bewoners tegen de nieuwbouwplannen bij de
RK-kerk. Een deel van het groen (knotessen) bij de
kerk gaat daardoor verloren. Wij vinden dat de
plannen zodanig worden aangepast dat het bestaande groenstrookje met essen blijft bestaan.
Uitgebreid wordt gesproken over de plannen voor
de komst van windmolens. Naar aanleiding van een
verzoek van tuinders heeft de gemeente een locatiestudie laten verrichten. Op basis van landelijke
criteria zijn twaalf mogelijke locaties overgebleven.
Onze bezwaren hebben zich vanaf het begin gericht
tegen de komst van windmolens langs de N470,
vanwege de te verwachten aantasting van natuurwaarden in de Zuidpolder. Op andere gronden keren
bewoners uit Delfgauw zich hier eveneens tegen.
Wij staan echter niet volstrekt afwijzend tegen de
komst van windmolens, maar willen wel dat bij de
beoordeling van locaties ook rekening wordt gehouden met natuur en met mogelijke nieuwe bouwlocaties. In de inspraak zal dat worden ingebracht.
Als dat wordt toegevoegd blijven er feitelijk maar
twee of drie locaties over (Heron, Boezem). Plaatsing verder van de N470 af zou ook kunnen. Arie
wijst op de mogelijke negatieve effecten van slagschaduwen bij kassen. Er zijn echter voorbeelden
van windmolens die een deel van de dag worden
stilgezet om dat te voorkomen. De algemene lijn
van NMP is ‘ja, mits’. Op 5 maart is er een bijeenkomst met forumdiscussie.
5
Voor de cursus die dit voorjaar door Cora Cox en
Caroline wordt gegeven, is veel belangstelling (32
aanmeldingen). Er zijn zelfs enkele mensen op een
wachtlijst terecht gekomen.
Arie vraagt naar het opruimen van het afval bij de
boerderij van Sonneveld langs de N470. De gemeente heeft daarvan een deel weggehaald. Inmiddels
zijn door onze vrijwilligers ook de bomen geknot.
Dat moet over vier jaar opnieuw gebeuren.
Caroline vraagt of, vanwege de aanblik, bij het
gemaaltje in het krekengebied om-en-om geknot
kan worden. Gerard zegt dat dit niet praktisch is.
5. Verslag van de penningmeester:.
De penningmeester meldt er in 2013 een positief
saldo is. Eerder ontvangen subsidies voor het bordenproject waren al ingeboekt, maar zijn nog niet
uitgegeven. De vermogenspositie van de vereniging
is goed.
Er zijn stappen gezet om de rekeningen over te
zetten naar de Triodos Bank, maar dat verloopt
moeizamer dan voorzien.
Bij het bestuur leven gedachten om de Verderkijker
te restylen en te voorzien van kleurenfoto’s. Vooralsnog is er nog een aantal omslagen en pas als die
op zijn, kan dit eventueel worden doorgevoerd. Er
zitten echter wel kosten aan en wellicht een contributieverhoging als we dit bij een reguliere copyshop
laten doen. Er is een bedrijf die dit relatief voordelig kan verzorgen, maar daarin is tevens de verzending gekoppeld en dat zorgt wel voor extra kosten
(nu gebeurt dat immers door vrijwilligers). Jan
Kromkamp vraagt in verband hiermee of dat bedrijf
niet alle exemplaren naar één adres kan sturen (dat
wordt uitgezocht). De behoefte aan kleurenfoto’s
blijkt niet groot. Bekeken kan nog worden of dit
beperkt kan blijven tot het middendeel van jaarlijks
één nummer. Het bestuur onderzoekt wat haalbaar
is.
7. Verkiezing nieuwe kascommissie:
Jan ’t Hart treedt af en Arie de Jong is herkiesbaar.
Als nieuw lid wordt benoemd Pieter Bierma.
8. Bestuurssamenstelling:
Bert van den Braak wordt herkozen als bestuurslid.
Er zijn geen andere kandidaten aangemeld.
9. Contributie 2013:
In het licht van de uitkomst van de discussie over
de Verderkijker wordt besloten het bedrag onveranderd te laten.
10. Wat verder ter tafel komt:
Jan Kromkamp doet de suggestie meer gebruik te
maken van de mogelijkheden van social media, met
name ook voor foto’s. De voorzitter meldt dat de
vereniging is aangemeld bij Linkedin (vooral zakelijke contacten). Het plaatsen van foto’s op de eigen
website moet na de upgrading van de site eenvoudiger worden.
Caroline Elfferich doet de suggestie een nieuwe
oproep te plaatsen, bijvoorbeeld via de Vrijwilligersbank (het bestuur zal dit oppakken).
Gevraagd wordt naar de graafwerkzaamheden in de
groenzoom. Er is – vooral na aandringen van Gerard – enig toezicht. Als iemand op dat vlak zaken
ziet, die hij/zij niet vertrouwt, kan dit het beste
direct worden gemeld (bij Gerard of Michel).
Arie de Jong spreekt zijn waardering uit over het
overzicht van vogelwaarnemingen in de Verderkijker.
11. Sluiting:
Nico van der Helm sluit de vergadering om 15.55
uur. Daarna volgt er een korte excursie door het
gebied van de Ackerdijkse Plassen.
Bert van den Braak, 14 maart 2013
Er vindt verder een discussie plaats over de besteding van de Lansbergen-gelden. Het mooiste zou
zijn een groter project, waarbij ook externe subsidie
kan worden betrokken. Suggesties zijn onder meer:
publiciteit, het natuurleerpad, een kleinschalige
natuurproject, adoptiegroen, de aanleg van een
haag en het via een klassieke windmolen tot stand
brengen van stromend water.
Er komt een nieuwe oproep voor ideeën en samen
met Michel Barendse wordt bekeken welke mogelijkheden er zijn voor samenwerking met de gemeente. Het toekomstige onderhoud moet steeds
in het achterhoofd worden gehouden.
6. Verslag van de kascommissie:
Jan ‘t Hart meldt mede namens Arie de Jong dat de
financiële administratie er overzichtelijk en verzorgd
uitziet. De goedkeuring is schriftelijk vastgelegd. De
penningmeester wordt gedechargeerd.
6
Uitzicht tijdens een winterse wandeling in Ackerdijk
Jaarverslag 2013
Het afgelopen jaar stond vooral in het teken van
alternatieve energie. Op allerlei gebieden was hier
veel om te doen in onze gemeente. Er was een
discussieavond over windmolens die de gemoederen
hoog deed oplaaien en dat werd nog eens over
gedaan in de discussie rondom de structuurvisie
waarin diezelfde windmolens worden genoemd. Ook
waren er bijeenkomsten om na te denken over
andere vormen van alternatieve energie, er was een
energie-atelier en er is een website bij de gemeente ingericht, www.energiekpn.nl.
Langzamerhand begint een kentering te ontstaan in
het denken over ons energieconsumptie. Het is mooi
om vast te stellen dat we als vereniging daar een
behoorlijke steen aan bij hebben kunnen dragen in
2013. We zijn er natuurlijk nog lang niet, we zullen
er onze persoonlijke energie in blijven steken.
Organisatie van NMP in 2013
Ons bestuur bestond in 2013 uit zes koppen. Bert
van de Braak was aftredend bestuurslid en werd
direct herkozen. De zes vullen allemaal verschillende taken in.
Er is een aantal vaste functies in het bestuur. Gerard
de Hoog is bestuurslid en neemt de functie van
secretaris waar. Er is een vacature voor die functie,
maar het lukt ons niet om deze door een andere
persoon in te laten vullen. Naast secretariële taken
coördineert Gerard de buitenwerkzaamheden en het
landschapsonderhoud en neemt hij deel aan een
aantal overleggroepen.
Teake Stavenga is penningmeester en verzorgt de
financiële huishouding. Nico van der Helm is voorzitter, schrijft inspraakreacties en neemt ook deel
aan diverse overleggen.
Bert van de Braak, Richard Smokers en Cora Cox
zijn algemeen bestuurslid. Bert maakt de notulen
van vergaderingen en werkt mee in de zaterdaggroep in Ackerdijk. Richard onderhoudt de website,
verstuurt de digitale nieuwsbrief en is deskundige
op het gebied van milieuzaken. Cora doet publiciteit
en voorlichting, vooral door cursussen en haar
creatieve inbreng bij de informatiestands.
Het bestuur vergaderde in 2013 8 keer en de ALV
was op zaterdag 2 maart in Ackerdijk.
Een paar actviteiten doen we in de vorm van werkgroepen.
Er is de werkgroep Landschapsonderhoud onder
regie van Gerard de Hoog. Een groep van in totaliteit zo’n twintig mensen is hierin actief en op bijna
elke zaterdagmiddag is er een groep in Ackerdijk
bezig. Steeds vaker wordt er ook op andere plekken
gewerkt. Verderop leest u meer hierover.
De werkgroep Duurzaamheid heeft afgelopen jaar
veel gedaan in het kader van gemeentelijke acties
rondom alternatieve energie. Er is meegedacht in
workshops en in een energie-atelier. Ook is men
actief geweest bij discussieavonden en zijn we bij
de opzet van de website van de gemeente betrokken.
Cora Cox doet de werkgroep Natuur in eigen omgeving. Afgelopen jaar organiseerde Cora samen met
Caroline Elfferich een succesvolle cursus Natuur in
Pijnacker-Nootdorp. Ook in 2014 komt er weer een
cursus. Ook wordt gesproken met de gemeente over
een informatieavond over ecologie.
Een kleine groep onderhoudt, onder coordinatie van
Hans Holtring, de nestkasten die overal in onze
gemeente zijn opgehangen. Deze moeten, liefst 2
keer per jaar, worden schoongemaakt en indien
nodig gerepareerd of vervangen.
Marleen Lekkerkerk doet de eindredactie van de
Verderkijker en coördineert de verspreiding. Afgelopen jaar is besloten om naar een nieuwe drukker
te gaan en met een nieuwe layout te gaan werken.
Marleen heeft dit allemaal voorbereid.
Overleg
Om onze doelstellingen te bereiken nemen we ook
deel aan verschillende overlegstructuren. Natuurlijk
om de belangen van u als natuurliefhebber te vertegenwoordigen, maar ook om in samenwerking
met de deelnemende partijen, tot constructieve
oplossingen te komen op het gebied van natuur en
milieu.
Onze belangrijkste gesprekspartner is de gemeente
Pijnacker-Nootdorp. Wethouders, raadsleden en
ambtenaren spreken we in verschillende fora. In juni
was er bestuurlijk overleg met wethouder Van
Staalduijne en een belangrijk onderwerp was de
verlengde Komkommerweg in Pijnacker.
We spreken met ambtenaren over inrichting en
beheer van het openbare groen en via het Milieuplatform over zaken rondom duurzaamheid.
7
We nemen deel aan de klankbordgroep Groenzoom,
waar wordt gesproken over de inrichting van het
gebied dat ligt tussen het Balijbos bij Zoetermeer
en de Bergboezem bij Oude Leede. Tegen alle
verwachtingen in werd er afgelopen jaar een alternatief plan voor inrichitng van de Bergboezem
vastgesteld, waardoor een groot deel van de waardevolle veenweidegebieden niet omgevormd worden tot moeras. Vooral door de inspanningen van
De Vrienden van de Bergboezem die het plan
maakten en de andere leden van de klankbordgroep
waaronder NMP die het plan steunden, kon dit door
de politiek worden geloodst. Inmiddels zijn de
werkzaamheden gestart die de polder gaan omvormen tot een gebied dat geschikt is voor waterberging, recreatie en weidevogelvriendelijke landbouw.
Ook werd in de klankbordgroep nagedacht over het
toekomstig beheer van de Groenzoom.
Afgelopen jaar werd drie keer vergaderd in het Milieuplatform. Het platform is een adviesorgaan van
het College van B&W waaraan een aantal organisaties deelnemen waaronder NMP. In 2013 werd o.a.
gesproken over windmolenlocaties, alternatieve
energiebronnen en de structuurvisie. Helaas worden
de adviezen van het Milieuplatform regelmatig niet
gehoord of zonder opgaaf van redenen niet overgenomen door het College. Dat is natuurlijk frustrerend, zeker omdat er veel tijd wordt besteed aan
een zorgvuldig advies. We werken eraan om dat in
2014 beter te laten lopen.
nieuwe exemplaren op, soms op plekken die alleen
per boot/ponton zijn te bereiken. Door te voorkomen
dat de boom opnieuw gaat uitzaaien, lukt het echter
wel steeds beter om het ‘probleem’ onder controle
te krijgen.
Een tweede terugkerend werk is het verwijderen
van wilgenopslag (en enkele berken) uit de drassige
gebieden. Die liggen vooral tussen de Plassen en de
Zweth. Deze klus is vele weken uitgevoerd, in
verschillende weersomstandigheden en in uiteenlopende soorten terrein. Dat ging soms om zeer
drassig moeras. Ook hier geldt dat goed verwijderen
van boompjes, takken en stronken nodig is, om
terugkeer van de bomen te voorkomen. Zonder dit
onderhoud zouden deze plas-drasgebieden op den
duur dichtgroeien met bomen.
In het voorjaar wordt door het afzetten met een
losse afrastering-met-schrikdraad voorkomen dat
met name de vos broedende weidevogels verstoort.
Het gaat om een flink gebied en daarom moeten er
vele paaltjes worden geplaatst en veel gaas opgehangen. Nadien is geregeld onderhoud nodig om te
voorkomen dat de stroom gaat weglekken en het
schrikdraad minder goed werkt.
Onderhoud op kleinere schaal is er geregeld aan
Leden
Ons ledenaantal was op 31 december 2013 362.
Mede door de cursus en de Bieslandse dagen werd
een aantal mensen lid. Mensen die hun lidmaatschap
niet betalen moeten we als lid uitschrijven en dat
moesten we helaas bij een paar mensen doen. Ook
zijn een paar leden overleden. Daardoor bleef in
2013 het ledenaantal stabiel.
Landschapsonderhoud en andere buitenwerkzaamheden door vrijwilligers
In 2013 is er vrijwel wekelijks op zaterdagen in de
natuur gewerkt door vrijwilligers. Het totale aantal
vrijwilligers op de zaterdag is ca. twintig, maar uiteraard is niet iedereen altijd aanwezig. De aanwezigheid lag tussen de drie en twaalf.
Het ging hoofdzakelijk om natuuronderhoud in de
Ackerdijkse Plassen. Andere plaatsen waar onderhoud plaatsvond waren het Krekengebied in het
Bieslandse Bos, bij de oeverzwaluwwand in de
woonwijk Rietlanden in Pijnacker en bij de boerderij
van Rodenburg aan de Zuideindseweg in Delfgauw.
Dat laatste was in het kader van NL-Doet.
In Ackerdijk zijn veel werkzaamheden terugkerend.
Zo worden geregeld esdoorns opgespoord en verwijderd. Esdoorns horen niet in het gebied, omdat
ze zich snel verspreiden en daarmee lagere begroeiing gaan overwoekeren. Ondanks vele jaren opsporing en bestrijding duiken er toch steeds weer
8
Landschapsonderhoud op een zaterdagmiddag in
Ackerdijk
rietmatten, onverharde paden (zoals het uitrijden
van houtsnippers), de excursieroute (het wegknippen van overhangende takken en bramen en aanbrengen van nieuwe stronken op het pad).
Als op de hooilandjes is gemaaid, zorgen de vrijwilligers dat de balen hooi eerst per ponton en vervolgens met de tractor worden afgevoerd naar een boer
die het als voer en voor de mest gebruikt. Geregeld
wordt, zeker in de zomermaanden, door enkele
vrijwilligers rond de boerderij gewerkt. Het gaat dan
zowel om het weghalen van onkruid langs de boerderij als onderhoud aan de fruitbomen in de boomgaard.
Door enkele stormen waren er dit jaar geregeld
bomen in de terecht sloten gekomen en die zijn
indien nodig op de kant gehaald. Dat is vaak niet
een echt eenvoudige klus, maar de aanwezigheid
van een ponton maakt het wat gemakkelijker. Die
ponton deed ook goede dienst bij het herbouwen
van een brug. Het verwijderen van de oude brug en
plaatsen van palen en brugdelen is zeker niet eenvoudig, maar gelukkig is in de loop van de jaren op
dat gebied de nodige ervaring opgedaan. En het
bouwen van een nieuwe brug biedt uiteraard altijd
veel voldoening.
In het najaar zijn vanaf de ponton overhangende
takken en geheel of gedeeltelijk omgevallen bomen
uit de sloten verwijderd. De afgezaagde takken en
stronken zijn in het gebied gedeponeerd. Verder
werd het dak in de silo die als kijkhut wordt gebruikt,
20 centimeter verhoogd. Bij het pad naar de silo zijn
houtsnippers uitgereden.
Helaas verliep het dit jaar wat moeizaam met de
aansturing van de vrijwilligers door Natuurmonumenten, deels door een wisseling van terreinbeheerder. We zijn in overleg met hen om dit te verbeteren
en vertrouwen er op dat dit in 2014 gaat lukken.
Inspraak
Twee inspraakreacties slokten dit jaar veel tijd.
Als eerste het plan om met het verlengen van de
Komkommerweg deze aan te sluiten met een rotonde op de N470. Wij zijn tegen dit plan omdat de
rotonde ten koste gaat van een deel van de compensatiepercelen. Deze percelen zijn er juist om
door bebouwing verloren gegaan veenweidegebied,
te compenseren. Ook zal de rotonde extra verstoring
introduceren door licht van de lantaarnpalen en licht
uit de koplampen van roterend verkeer. Samen met
de KNNV hebben we ingesproken en ook overleg
gehad met de wethouder over dit onderwerp. Wij
pleiten voor een andere ontsluiting van het kassengebied via de nieuwe wijk in aanbouw Tuindershof.
Helaas leidde het niet tot aanpassing van de plannen. De gemeente biedt een schade vergoeding van
7500,- euro om elders gebied te compenseren.
Wat nog op de loer ligt is het volgende. Als deze
rotonde er komt, moet de rotonde bij Keizershof
verdwijnen. De provincie wil namelijk niet teveel
rotondes in de N470. Het verkeer uit Oude Leede
zal dan over een nieuw aan te leggen parallelweg
langs de N470 moeten gaan rijden naar de verderopgelegen rotonde. Deze parallelweg zal ook weer
ten koste gaan van veenweidegebied van de Zuidpolder waaronder een deel van een compensatieperceel. De bekende salamitactiek.
We hebben daarom besloten om beroep aan te tekenen tegen het plan bij de Raad van State.
Een tweede stuk met grote impact waar we op inspraken is de Structuurvisie. Dit plan geeft in
hoofdlijnen het ruimtelijk beleid tot 2040 voor onze
gemeente weer.
We hebben een paar kritische kanttekeningen gesteld. Met name over het ontbreken van concrete
besluiten over windmolenlocaties en het voorstel
van een nieuw bedrijventerrein bij Ruijven in Delfgauw. In ‘Wat is er gaande’ in deze Verderkijker
treft u meer details aan.
Verder spraken we in op het Mobiliteitsplan, de
voorontwerp- bestemmingsplannen Ackerswoude,
Lint Oude Leede II en Tuindershof. Ook kijken we
via de Milieufederatie mee naar plannen op provinciaal niveau.
Publiciteit en informatievoorziening
Cora organiseerde samen met Caroline Elfferich de
curus Natuur in Pijnacker-Nootdorp. Ditmaal was
het aantal inschrijvingen zo hoog dat we mensen
moesten teleurstellen omdat de inschrijving vol was.
Met verschillende sprekers werden verschillende
onderwerpen onder de loep genomen. De deelnermers waren zo enthousiast dat er zelfs een extra
plantenexcursie werd georganiseerd.
Cora is ook al weer bezig met een nieuwe cursus.
In september konden we eindelijk zes nieuwe informatieborden plaatsen. We hadden er eerst zeven
door de gemeente verspreid staan, maar op drie
plaatsen hebben we ze weg moeten halen vanwege
functieveranderingen in het gebied. De gemeente
Pijnacker-Nootdorp, Fonds 1818 en Prins Bernhard
Cultuurfonds betaalden mee aan zes nieuwe borden.
Omdat ze ook op een bord worden genoemd, kregen
we een financiële bijdrage van de Vrienden van
Biesland.
De nieuwe borden staan bij Ackerdijk (aan de
oostkant), aan het einde van het Virulypad bij de
Bieslandse Polder, bij de oeverzwaluwwand in
Rietlanden en drie borden bij de compensatiepercelen in de Zuidpolder van Delfgauw.
De oude borden staan bij het gemaaltje in het
Krekengebied van het Bieslandse bos, aan de
Zuideindseweg van Delfgauw (eendenkooi) en langs
de Boezemweg bij de Bergboezem van Oude Leede.
Een vogelherkenningsbord (gefinancierd door Vogelbescherming Nederland, de gemeente en door
NMP zelf) is in de maak en zal binnenkort worden
geplaatst op de kijktoren bij de compensatiepercelen.
9
Er kwamen vier Verderkijkers uit onder eindredactie
van Marleen Lekkerkerk. We hebben een aantal
mensen die er regelmatig stukjes in schrijven met
als uitschieter natuurlijk Caroline Elfferich. Daarnaast is er een aantal vrijwilligers die de blaadjes
rondbrachten.
Vanaf dit jaar hoeft dat niet meer, omdat de Verderkijker per post verspreid zal gaan worden. Uiteraard bedankten we die vrijwilligers voor hun trouwe
diensten met een aardigheidje.
Richard Smokers doet het beheer van de website
en stuurde een digitale nieuwsbrief. We hopen
binnenkort een nieuwe versie van de website te
lanceren.
Ook dit jaar stonden we weer op de Bieslandse
dagen. Door het mooie weer en de leuke kwis van
Cora, trokken we aardig wat belangstellenden.
Peter Elfferich organiseerde in mei een fietstocht
langs enkele leuke vogelkijkpunten. Dit sloot ook
aan bij de cursus van Cora. Helaas was het die dag
koud en nat waardoor een deel van de fietsers
eerder moest afhaken. Desalniettemin konden we
een aantal leuke waarnemingen bijschrijven.
Caroline Elfferich publiceert regelmatig een leuk
stukje over de natuur in onze buurt in de Telstar.
Andere leuke feitjes
De door de provincie beloofde aanpassingen bij de
Klapwijkse Knoop (het grote kruispunt tussen
Pijnacker en Lansingerland) hebben gestalte gekregen. Het fietspad aan de oostkant is verlegd, ecologische verbindingen zijn voorzien van loopgoten,
een kasperceel en een schuur zijn afgebroken en op
enkele plaatsen zijn waterverbindingen gegraven
met natuurvriendelijke oevers;Het wemelt van de
vogels in de plasdras gebieden van de compensatiepercelen in de Zuidpolder van Delfgauw en in de
nieuwe plassen in de Groenzoom ten zuidoosten van
de woonwijk Tolhek;We gaan samen met scouting
Nootdorp onder leiding van Dienst Landelijk Gebied
werken aan een natuurleerpad. Het pad moet nabij
de locatie van de scouting komen ten oosten van de
Noordweg;Op verschillende plaatsen in onze gemeente worden ecologische verbindingen tot stand
gebracht door bij onderhoudswerkzaamheden hier
direct rekening mee te houden
Nico van der Helm / Bert van den Braak / Marleen
Lekkerkerk
10
Nieuwe ecologische verbinding
Oproep NL Doet zaterdag 22
maart
Dobbeplas schoon, heel gewoon
Op zaterdag 22 maart 2014 doen we weer mee
met de landelijke vrijwilligersactie NL Doet. Deze
keer gaan we rond de Dobbeplas zwerfvuil opruimen. We zijn benaderd door mensen die daar
vaker wandelen en die zich hieraan ergeren. Als
snel was het idee geboren om dit via NL Doet
samen met een groep vrijwilligers te doen. Natuurlijk doen de wandelaars ook mee.
Wilt u ook mee doen? Meld u dan aan via de
website van NL doet (http://www.nldoet.nl/).
We verzamelen bij restaurant Buytenhout, Oudeweg 100, 2631PB Nootdorp. Vanaf 10 uur gaan
we dan ruimen. We zorgen tussendoor voor een
natje en een droogje, maar neem voor onder de
middag zelf een lunchpakketje mee. Hopelijk tot
dan!
Op de voedertafel
Digitale vogelavond 19 febr
Op woensdag 19 februari aanstaande organiseren
wij een avondje digitaal vogels spotten. Met de
smartphones en tablets van tegenwoordig kan
heel veel. We hebben Jan Mudde van onze zustervereniging Rotta bereid gevonden ons van alles
te leren over de mogelijkheden van digitale ondersteuning bij het vogels spotten. De deur gaat
rond 19.30 uur open. We starten om 20.00 uur
en we denken dat het tot ongeveer 22.00 uur zal
duren. Tussendoor is er een kleine pauze.
Het adres is Ontmoetingskerk, Klapwijkseweg 91,
2642 RA Pijnacker. Het is natuurlijk het leukst als
u uw eigen smartphone of tablet meeneemt. Dan
kunt u er direct mee aan de slag, er is wifi aanwezig.
Het aantal plaatsen is beperkt, daarom verzoek
ik u om ons even door te geven als u wilt deelnemen. Dat kan op [email protected] bel
even naar 0153694531.
Er zijn verder geen kosten aan verbonden, wel
vragen wij een bijdrage voor de geserveerde
koffie of thee.
Op de voedertafel in mijn tuin is het een drukte van
belang,
De vogels doen zich tegoed en zitten wang aan wang
aan wang.
Mussen, spreeuwen, hun snavels roffelen en gaan
tekeer,
De voorraad is weer bijna op, ze willen meer, nog
meer!
Maar de dagen worden langer, het voorjaar is in
zicht,
Dan is het uit met de pret en wacht hen de dure plicht
Om weer zélf voedsel te zoeken voor zich en hun
broed,
Als dan insecten vliegen en eitjes leggen is dat goed.
Zojuist keek ik even naar buiten en wat ik daar zag
Deed me werkelijk vertederen en ontlokte me een
lach:
Op de voedertafel zaten tevreden heel dicht naast
elkaar
De trouwe tortelduifjes, als een liefelijk bruiloftspaar.
C.M. van Rossum-Nieboer
Pijnacker, 23 januari 1999.
Van de werkgroep nestkasten
In oktober en november van 2013 hebben de vijf
leden van de werkgroep nestkasten van NMP hun
jaarlijkse rondje gehouden. De kasten zijn schoongemaakt en zo nodig gerepareerd.
De nestkasten, die voor mezen zijn bestemd, hangen aan bomen in groenstroken en parkjes in Pijnacker. Er waren twee kasten weg, één daarvan is
teruggebracht door een attente buurtbewoner.
Evenals verleden jaar was ongeveer in de helft van
de kasten gebroed. Er is een aantal toplocaties met
elk jaar broedresultaat. Op een aantal plaatsen
wordt het ene jaar wel gebroed en het andere jaar
niet. Sommige kasten worden alleen gebruikt als
slaapplaats. Nestkasten, waarin drie jaar achtereen
geen nest wordt aangetroffen, worden verplaatst.
Er zijn een paar nieuwe kasten opgehangen. Met
name in de boszoom bij de Plas van Van Buijsen,
een ideale broedplek voor mezen.
We hebben nu 56 nestkasten hangen, waarvan 33
voor pimpelmezen en 23 voor koolmezen.
Hierbij roepen we de vogels op om komend jaar
gebruik te maken van al onze nestkasten. Een 75
procent score in 2014 en dan in 2015 100%. Wij
wachten het af.
Hans Holtring
Op de ladder om een nestkast schoon te maken
11
Toelichting financieel verslag 2013 en begroting 2014
Inkomsten en uitgaven 2013
Omdat de informatieborden in het afgelopen jaar (2013) geplaatst zijn, maar de subsidies reeds in 2011
ontvangen zijn, is de jaarrekening van 2013 met een negatief saldo geëindigd. Het negatief saldo is
minder dan begroot, omdat o.a. de kosten van de Verderkijker lager waren dan begroot en omdat de
begrote kosten voor een vernieuwde website nog niet uitgegeven zijn.
In tegenstelling tot 2012, toen een licht verlies geleden is op de cursus Natuur Dichtbij, is er dit jaar op
deze cursus wel een positieve bijdrage geboekt.
Begroting 2014
Het komend jaar wordt de Verderkijker met meer kleur uitgevoerd. Daardoor is deze uitgavenpost verhoogd. Ook de website dient een facelift te krijgen, waarvoor professionele hulp nodig is.
Spaarrekening Rabobank
NMP heeft samen met de gemeente bij de Rabobank een spaarrekening, waarmee compensatieplannen
kunnen worden gerealiseerd. Eind 2013 bedroeg het saldo van de rekening € 9486,15.
ING- en Triodos bank
Op verzoek van de algemene ledenvergadering van 2012 om de financiën via een meer milieubewuste
bank te laten lopen, heeft het bestuur een betaal- en een spaarrekening geopend bij de Triodos bank. In
het afgelopen jaar zijn alle betalingen nog via de ING-bank verlopen, maar dit jaar zullen deze (hoofdzakelijk) via de Triodos bank gaan. Wij verzoeken de leden om hun contributies naar de nieuwe rekening
over te maken. Het nummer van de betaalrekening is: NL35 TRIO 0197 6662 99.
FINANCIEEL OVERZICHT 2013
Inkomsten
Resultaat 2012 Begroting 2013 Resultaat 2013 Begroting 2014
Contributie
Subsidies
Landschapsonderhoud
Rente
4254,00
4200,00
203,50
Cursus Natuur Dichtbij
128,50
Subsidie infoborden
Negatief Saldo
Totaal
4586,00
600,00
330,00
4130,00
100,00
420,00
329,72
4200,00
100,00
420,00
330,00
300,00
570,00
500,00
1500,00
750,00
1400,00
2120,00
9050,00
593,64
6893,36
50,00
7000,00
BALANS PER 31 DECEMBER 2013
Activa
31-12-2012
ING betaalrekening
ING spaarrekening
TRIODOS betaalrek.
TRIODOS spaarrek.
Totaal
12
1.887,64
19.672,00
21.559,64
31-12-2013
964,72
7.001,72
499,56
12.500,00
20.966,00
Oproep paddentrek
200 mensen gevraagd!!
Geef je op als overzetter voor de komende paddentrek.
De Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV), afdeling Delfland zet in de periode
tussen half-februari en begin-april weer padden, kikkers en salamanders over tijdens de jaarlijkse
voorjaarstrek van winterverblijf naar voortplantingsplaats. Dat doet deze vereniging omdat heel veel van
deze beschermde dieren in het voorjaar worden doodgereden door het (auto)verkeer. Zonder hulp van
paddenoverzetters sterven ca. 5000 amfibieën in Bergschenhoek, Bleiswijk, Delfgauw, Delft, Hoek van
Holland, Leidschenveen, Maasland, Monster, Nootdorp en Pijnacker, elk voorjaar een vroegtijdige dood
omdat zij tijdens hun trektocht de wegen en straten oversteken.
De KNNV zoekt minimaal 200 mensen om op verschillende locaties deze dieren over te zetten. Ook ouders
met kinderen of verenigingen zijn welkom.
De werkzaamheden houden in:
·
amfibieën die op de weg of straat lopen handmatig overzetten
·
levende en dode dieren tellen en noteren
·
zonodig informatie geven aan passanten via een folder
·
op één locatie hekken openen en sluiten
De periode en tijden:
·
tussen half-februari en begin-april (ongeveer vier à vijf weken)
·
één avond per week
·
van 19.00 (begin van de schemering) tot 22.00 uur
Ter ondersteuning ontvangt men:
·
handleiding met instructies, plattegrond en overige informatie
·
folders voor belangstellenden
Er zullen op een aantal plaatsen instructiebijeenkomsten worden georganiseerd.
Aan het einde van de actie worden de resultaten besproken tijdens een afsluitingsbijeenkomst in De
Papaver.
Voor informatie en deelname kun je bellen of mailen met:
Geert van Poelgeest, 015 - 261 00 48, [email protected]
Uitgaven
Resultaat 2012 Begroting 2013 Resultaat 2013 Begroting 2014
Verderkijker
Secr. kosten
Landschapsonderhoud
Contributies/giften
Publiciteit
Cursus Natuur Dichtbij
Representaties
Infoborden
Website
Reservering/natuurproject
Juridische kosten
Positief saldo
Totaal
1275,82
617,91
196,29
91,00
160,05
185,00
2000,00
800,00
150,00
100,00
300,00
300,00
1165,02
583,41
257,51
66,00
0,00
264,93
4500,00
900,00
3899,70
232,32
1795,00
4586,00
9050,00
320,40
2000,00
500,00
250,00
100,00
100,00
500,00
300,00
1400,00
900,00
600,00
350,00
6893,36
7000,00
369,00
Passiva
31-12-2012
Reservering/natuurproject
Vermogen
Totaal
31-12-2013
4.000,00
17.559,64
4.000,00
16.966,00
21.559,64
20.966,00
13
Wat is er gaande
In deze rubriek wordt u op de hoogte gehouden van
onderwerpen waar de vereniging zich mee bezig
houdt.
De nieuwe Verderkijker
Daar is hij dan, de nieuwe Verderkijker. We hopen
dat we u net als voorheen kunnen blijven informeren
over natuur en milieu in onze gemeente. De nieuwe
Verderkijker biedt echter gelegenheid om met (veel)
foto’s te werken en 1 foto zegt vaak meer dan 1000
woorden, daarom nog een keer een oproep: Heeft
u een leuke foto van natuur in onze omgeving, mail
deze naar de redactie. Zet er een korte toelichting
bij of een leuke anekdote wat of waarom de foto u
aanspreekt. We vermelden bij plaatsing natuurlijk
ook wie de foto gemaakt heeft. Een voorbeeld van
een ingestuurde foto ziet u hieronder.
Zachte winter
Dat de winter 2013/2014 tot nu toe zacht is, bewijst
deze foto: de vetbollen worden niet opgegeten, maar in
plaats daarvan ontkiemen de zaden.
(foto: Tinie Mast)
Inspraak structuurvisie 2040
Onze vereniging heeft ingesproken op de structuurvisie van de gemeente Pijnacker-Nootdorp. Deze
visie bestrijkt het hele grondgebied van de gemeente en laat zien welke geplande ruimtelijke plannen
men wil gaan realiseren tot 2040. Het is een heel
14
belangrijk document waarop alle andere bestemmingsplannen op worden gebaseerd.
Eerder hadden we via het Milieuplatform een advies
van gelijke strekking aan het College van B&W
gegeven over de structuurvisie, maar helaas hadden
deze niets met dit advies gedaan. Naast het feit dat
dit uitermate teleurstellend is voor de mensen die
hier tijd en energie in hebben gestoken, is het ook
nog eens een gemiste kans omdat het advies van
het Milieuplatform inhoudelijk en steekhoudend
goede argumenten bevat.
Wij hebben daarom het advies van het Milieuplatform overgenomen in onze formele inspraak. De
hoofdlijnen zijn:
1. In de visie is geen enkele verwijzing opgenomen
naar haar eerdere adviezen van het Milieuplatform
over (brom)fietsbeleid, het mobiliteitsplan, energieneutraliteit en windturbines.
2. Er is geen aparte paragraaf over duurzaamheid
waarin alle aspecten van duurzame energieopwekking en energiebesparing aan de orde komen. Het
lijkt er op alsof het bij die duurzaamheid alleen om
windturbines gaat en dat is een gemis. Windmolens
zijn belangrijk voor het realiseren van de energieneutraliteitsdoelstelling van de gemeente. Wanneer
de mogelijkheden voor windmolens sterk worden
beperkt, dan is er vanuit de energieneutraliteitsdoelstelling de verplichting om na te denken over
andere wijzen om duurzaam en lokaal elektriciteit
op te wekken. Het is een illusie dat die alternatieven
geen ruimtelijke consequenties zouden hebben.
3. Wij betreuren het dat in de visie nog geen keuzes
worden gemaakt over de wenselijkheid, c.q. (on)mogelijkheden voor plaatsing van windturbines. Er
gaat nu tijd verloren zonder dat enige vooruitgang
in overleg en besluitvorming is geboekt.
4. Wij zijn tegen het plan dat Ruyven-Zuid een
mogelijk alternatief bedrijventerrein zou kunnen
zijn voor Boezem-Oost omdat Ruyven een belangrijk
weidevogelgebied is. Flora, fauna en landschappelijke waarden worden snel ondergeschikt gemaakt
worden aan economische waarde van zichtlocaties.
5. De visie gaat volledig voorbij aan de ontwikkelingen op het gebied van elektrische voertuigen.
Deze zullen het toekomstige woon-werkverkeer
voor de middellange afstand flink veranderen en
hiervoor oplaadpunten nodig.
6. In de visie komt de noordelijke randweg met
aansluiting op de A12 verbindingstechnisch als beste
optie naar voren, maar ook worden diverse ‘aanslagen’ op natuur en milieu gemeld. Mede omdat de
weg vooral door veel niet-lokaal verkeer gebruikt
zal worden, bevelen wij aan om alle relevante aspecten vóór eventuele besluitvorming goed in kaart
te laten brengen opdat alle mogelijke alternatieven
beschouwd worden en, bij een eventueel besluit tot
aanleg van de randweg, de nadelige gevolgen voor
het doorkruiste natuurgebied voldoende tegengegaan en/of gecompenseerd worden.
7. De visie wil enerzijds “de functie van de Zuidpolder, Ruyven, Polder Berkel en Polder Oude Leede
versterken voor weidevogels, met hoge natuurwaarden voor sloten, oevers en graslanden” terwijl
er anderzijds plannen worden genoemd om de
toegankelijkheid van het gebied te vergroten met
een recreatief pad door de Zuidpolder van oost naar
west. Die twee ambities zijn moeilijk verenigbaar
en wij hebben dan ook verzocht om dit fietspad en
het fietspad door het lage deel van de Zuidpolder,
te schrappen.
Er zijn en komen voldoende mogelijkheden om
rondom het gebied te fietsen met hier en daar uitkijkposten om het gebied te kunnen overzien. Paden
door de gebieden leidt tot verdere verstoring en
versnippering en dat heeft juist een zeer ongunstige uitwerking op weidevogels.
8. Er wordt in de visie gesproken over het opwaarderen van het Virulypad voor gebruik door fietsers,
wandelaars en ruiters. Dat vergt een goede scheiding ter plaatse i.v.m. verkeersveiligheid en daar
lijkt nu geen ruimte voor. Extra verharding is niet
wenselijk omdat dat weer ten koste zal gaan van
open ruimte. Wij pleiten daarom voor een ruiterpad
en een onverhard wandelpad op de zuidelijk gelegen
kade. Ruiters hoeven dan vanuit de manege niet het
Virulypad te kruisen als ze naar Delftse Hout willen.
Rondleiding Bergboezem
Op 30 november was er een rondleiding door de
Bergboezem. Dit op initiatief van betrokken gemeenten, het Hoogheemraadschap en mensen van
de Groenzoom. Er was veel belangstelling, vooral
natuurlijk van omwonenden. In een aantal groepen
werden we de polder ingeleid en werd uitgelegd
welke werkzaamheden er allemaal plaats vinden. Er
wordt veel grond verzet om de polder in geval van
dreiging van overstroming, onder water te kunnen
zetten. Dijken worden verhoogd en er wordt een
extra vaart gegraven voor in en uitlaat van water.
Daarnaast worden enkele recreatieve voorzieningen
gerealiseerd. In 2014 moet het allemaal klaar zijn.
Benieuwd hoe al die plannen er uit zien, kijk ook
Verzamelen voor de excursie
eens op www.degroenzoom.nl
Rotonde N470
Onze vrees dreigt werkelijkheid te worden dat de
gemeente vanwege de gewenste aanleg van een
extra rotonde op de N470 ter hoogte van de verlengde Komkommerweg, een andere rotonde richting Oude Leede zal moeten afsluiten. De huidige
parallelweg ten zuiden van de N470 zal dan opgewaardeerd worden voor het verkeer van en naar
Oude Leede. Hierdoor zal weer een deel van de
Zuidpolder verdwijnen onder het asfalt en dat zal
ook weer ten koste gaan van een ander compensatieperceel ter plaatse dat door ons en GZH wordt
beheerd. Bewoners van Oude Leede zijn hier ook
niet blij mee, omdat ze dan veel verder moeten
omrijden om in Pijnacker te komen. We hebben voor
deze zaak beroep ingesteld bij de Raad van State.
Wist u dat:
·
We een leuke ontmoeting hadden met Dienst
Landelijk gebied en de Scouting Nootdorp over het
mogelijke natuurleerpad in het gebied rondom de
Laakweg en de Noordweg;
·
Dat het vooral zal afhangen van politieke
besluiten in Den Haag of er middelen komen om het
gebied in te richten maar als die komen we er iets
leuks van gaan maken;
·
Gerard de Hoog met GZH spreekt over het
plaatsen van enkele sternvlotjes in het water van
de natte compensatiepercelen in de Zuidpolder
zodat deze vogels daar kunnen gaan nestelen
Dit was een kort overzicht van zaken waar we ons
mee bezig houden, maar er gebeurt nog veel meer
en we kunnen uw hulp goed gebruiken. Mail of bel
ons. Zie voor gegevens de eerste pagina van deze
Verderkijker.
Nico van der Helm
Locatie van natuurleerpad bij scoutinggebouw
15
Puzzelen met een plant
Daar sta ik dan…. met in mijn hand een dor takje
waar twee fraaie zaaddozen aan zitten en verder
nog enkele verdroogde bladeren en knoppen. Truus
van der Hulst heeft het takje geplukt van een plant
uit de tuin van haar zus in Zoeterwoude Dorp (bij
Leiden). De plant was uit zichzelf opgekomen op
braakliggend zand, op de plek waar een serre aan
de boerderij werd gebouwd. Aandachtig bekijk ik de
opvallende zaaddozen. Ze komen me totaal niet
bekend voor, ik heb zelfs geen idee in welke plantenfamilie ik moet zoeken!
Het dorre takje leg ik in de vensterbank zodat ik het
regelmatig zie. Na een paar dagen schiet het me te
binnen dat de bouw van de zaaddoos een beetje lijkt
op die van akelei. Misschien is het een plant uit de
ranonkelfamilie. In de ecologische flora bekijk ik alle
inheemse vertegenwoordigers uit deze familie,
maar er is er geen met zulke zaaddozen. Zou het
wel een inheemse plant zijn? In tuinen kunnen
natuurlijk ook tuinplanten opschieten. Bovendien zie
je in het stedelijk gebied vaak allerlei exotische
planten, die met transport van elders zijn aangevoerd, soms uit verre buitenlanden.
Kiemplanten
Staren naar het takje levert geen heldere inzichten
op en ik neem het vraagstuk mee naar mijn moeder,
die meer verstand van tuinplanten heeft dan ik. Ook
zij herkent de zaaddozen niet, maar ze heeft wel
een goed idee: “Stop een zaadje in de grond en kijk
wat er uit komt.” Zo gezegd, zo gedaan. Het is nog
vroeg in het voorjaar, maar ik kan de zaden alvast
binnen zaaien. In een klein potje doe ik vijf zaden
en dit gaat weer op de vensterbank waar eerder het
takje stond. De zaden kiemen verrassend snel en
een week later staan er 5 kiemplantjes fier rechtop
te pronken met hun twee kleine kiemblaadjes.
Na de bliksemsnelle start is de fut er echter helemaal
uit. Wekenlang zie ik niets veranderen, totdat opeens een kiemplantje om knakt en afsterft. Kort
daarna volgt de tweede en de derde. Ik heb wel
vaker gezien dat kiemplanten zich binnenshuis niet
goed ontwikkelen, naar mijn idee hebben ze een
16
gebrek aan zonlicht. Dan moeten ze maar naar
buiten, al is het eigenlijk nog te koud. De twee
laatste kiemplantjes waarderen deze verhuizing niet
en de volgende dag zijn ze beide ook om geknakt.
Dat vraagt om een herkansing, maar eerst nog
enkele weken wachten tot het buiten warmer begint
te worden!
Het voorjaar blijft tergend lang koud, maar dan
eindelijk in de loop van mei lijkt de temperatuur wat
op te lopen en zaai ik opnieuw vijf zaden. Stevige,
zwarte, niervormige zaden. Na ruim een week is er
anderhalve kiemplant boven de grond. Bij de halve
plant zijn de kiemblaadjes niet krachtig genoeg om
de stugge zaadhuid weg te drukken en af te werpen.
Dit krachteloze gebeuren gaat spoedig ten onder,
maar de ander heeft er wel zin in. De groei gaat
aanvankelijk langzaam: traag komen de eerste
echte blaadjes tevoorschijn. Fluweelzachte, beweeglijke blaadjes. Overdag opzij uitgespreid en ’s
avonds naar beneden hangend en zelfs een beetje
naar de stengel toe gebogen.
Vertel me je naam…
Met de stijgende temperatuur in de zomer neemt
de groeilust toe en dan begint het verpoten. Enkele
weken na het verpoten is de pot alweer te klein. De
plant lijkt mij met licht verwijt te zeggen: “Zie je
niet dat ik in een veel te klein potje sta?” Ook de
wortels groeien indrukwekkend hard en vullen de
pot met hun aanwezigheid. Na vier verpotingen
staat de plant in de grootste plastic pot die ik heb
en is ongeveer 1.20 meter hoog. Een klein boompje
met een soepele stam en grote bladeren. De stam
geeft een typische geur af als je er langs wrijft,
herkenbaar, maar toch niet thuis te brengen. Zo op
het eerste gezicht lijkt de plant nu wel wat op een
kamerlinde, maar de bladeren zijn veel zachter. De
plant is inmiddels zo groot dat er koolmezen in
kunnen klimmen via de bladstelen. Vol ongeduld
wacht ik op bloemen, want die onthullen mij vaak
de identiteit van de plant.
De bloemen laten lang op zich wachten, maar eindelijk verschijnen er eind augustus bloemknoppen
in de bladoksels.
De eerste knop opent zich enkele weken later om
een klein puntje van de opgerolde dooiergele
kroonbladeren te onthullen. Telkens kijk ik naar de
bloem in wording, maar de kroonbladeren ontrollen
zich weinig. Op het toppunt van de bloei kan ik net
in een piepklein geel kokertje kijken naar een
knotsvormige stamper. Ik kijk in het hart van de
bloem en vraag zijn naam. In mijn hoofd hoor ik:
‘Abutilon’. Waar komt die naam vandaan en hoe ziet
een Abutilon er uit?
vertelt ze dat de knoppen van haar stokrozen ook
niet meer uit zichzelf opengaan, maar wel als ze ze
een beetje open peutert. Nadat we de plant enige
tijd hebben bekeken wil ik haar nog een afbeelding
van een andere plant laten zien in de ecologische
flora. Ik zoek in de index en daar valt mijn oog
spontaan op het woord ‘Abutilon’…
Apotheose
Vol gespannen nieuwsgierigheid zoek ik de plant op
in de ecologische flora: Abutilon theophrasti, in het
Nederlands ‘fluweelblad’. Dat is hem! Wat een
toepasselijke naam! De omschrijving klopt perfect,
maar helaas staat er geen afbeelding van de plant
in de flora. Op internet zijn gelukkig volop foto’s te
bewonderen van fluweelblad en er is geen twijfel
mogelijk. De bloemen blijken onder gunstige omstandigheden helemaal open te bloeien en dan lijken
ze op de bloemen van heemst, maar dan warm geel
van kleur. Fluweelblad is een Zuid-Europese plant,
die zich in Nederland spontaan kan vestigen op
opspuitterreinen. Soms kan het determineren van
een plant even tijd in beslag nemen, maar de voldoening is dan des te groter als de puzzel is opgelost!
Caroline Elfferich
Windstoten en hagelbuien
Op internet typ ik Abutilon in en er komen vele afbeeldingen van kamerplanten en kuipplanten. De
Abutilon is een vertegenwoordiger uit de kaasjeskruidfamilie. De groei en bloeiwijze van mijn opgekweekte plant lijkt wel enigszins te kloppen met de
kaasjeskruidfamilie. Er zijn overeenkomsten te zien
met stokroos en heemst. Ik zit op de goede weg,
maar heb de puzzel nog niet helemaal opgelost.
Tevergeefs zoek ik naar afbeeldingen van zaaddozen van de Abutilon. In teksten staat beschreven
dat de Abutilon mooie zaaddozen maakt, maar afbeeldingen kan ik niet vinden.
Het weer slaat om, de herfst begint in te vallen. De
plant zit propvol kleumende knoppen die nauwelijks
opengaan. Bij hevige slagregens, windstoten en
hagelbuien kan ik het niet aanzien hoe de plant krom
buigt en alle kanten opwaait, de bladeren slingeren
mee als treurige natte zakdoekjes. Staat de plant
na een haastige reddingsactie druipend en wel
binnen, dan richt de stengel zich weer snel rechtop
met de blaadjes vrolijk zijwaarts. Het is waarschijnlijk een mooi weer plant en de reddingsacties zijn
vast niet voor niets.
De puzzeltocht lijkt weer vast te lopen. Ik nodig
Truus uit om naar de plant te komen kijken. Ze
vertelt dat ze vroeger een Abutilon als kamerplant
heeft gehad, maar die was kleiner en anders dan de
plant die ik heb opgekweekt. Naar aanleiding van
mijn verhaal dat de knoppen niet goed opengaan
17
Nachtvlinderen in de
Ackerdijkse Plassen
In het dagelijks leven zie ik niet zo vaak nachtvlinders; meestal is het een toevalstreffer als er eentje
mijn pad kruist. Dat komt omdat ik een overdag-mens ben. Als de nachtvlinders actief worden, lig ik
meestal te slapen. De nachtvlindersoorten die
overdag rondvliegen zie ik nog het meest. Zo zaten
er afgelopen zomer op klaarlichte dag veel gammauiltjes op onze vlinderstruik. Deze bruine nachtvlinders hebben een kleine witte Griekse letter gamma
( ) op de vleugels. Met de grote doe-het-zelf winkel
hebben ze niets te maken…
Vroeg donker
Als je nachtelijke nachtvlinders wilt inventariseren
moet je het niet hebben van toevallige ontmoetingen; je moet ze lokken met licht en/of stroop. Bij
de Ackerdijkse Plassen worden al ruim tien jaar
nachtvlinders
geïnventariseerd.
Tegenwoordig
neemt Ben van As deze tellingen voor zijn rekening.
Truus van der Hulst vertelt me dat ze enkele malen
bij zo’n inventarisatie aanwezig is geweest en dat
ze dat erg leuk en leerzaam vond. Ik vraag aan Ben
van As of ik ook een keer mag komen kijken bij het
nachtvlinderen en dat vindt hij goed.
Opstelling om nachtvlinders te bekijken
18
Op 21 oktober 2013 is het zover. De weersomstandigheden zijn gunstig: warm en weinig wind. Voor
nachtvlinders is het al tamelijk laat in het seizoen
en Ben waarschuwt van tevoren dat de vangsten
tegen kunnen vallen. Een voordeel van deze tijd van
het jaar is dat het vroeg donker is, waardoor de
nachtvlinders eerder op de avond beginnen rond te
vliegen.
Omstreeks 20.00 uur rijd ik met de auto naar de
Ackerdijkse Plassen. Het is al aardig donker en het
kost me de grootste moeite om het smalle onverlichte weggetje te vinden dat naar het gebied leidt.
Bij daglicht heb ik de Ackerdijkse Plassen vaak bezocht, maar in het donker ziet alles er anders uit.
Langzaam rijd ik op de parallelweg langs de A13 en
tuur in het duistere weiland naar een zijweg. In zo’n
geval heb je eigenlijk lampen aan de zijkant van je
auto nodig… Ik ben al een paar keer langs de ingang
gereden als er een auto vanuit het gebied komt
aanrijden. Aha, daar moet ik zijn! Even later bereik
ik mijn bestemming.
Licht in de duisternis
Naar Ben hoef ik niet te zoeken. Hij zit op een stoel
naast een opstelling die bestaat uit een verticaal
opgehangen laken met aan weerszijden een grote
felle lamp. Op de grond eronder ligt ook een wit
laken, alles bij elkaar een lichtend baken in de
duisternis. Na een korte kennismaking richten we
onze aandacht op de nachtvlinders die op het laken
zitten. Ben heeft al een paar vlinders voor me gevangen en in potjes gedaan, zodat ik ze kan bekijken. Terwijl ik naar de vlinders in de potjes en op
het laken kijk, noemt Ben de namen en schrijft ze
op in zijn aantekeningenboekje: herfstrietboorder,
bruine herfstuil, … De namen van de vlinders zeggen
het al, het is herfst!
Herfstrietboorder
In Nederland komen honderden nachtvlindersoorten voor. Die zijn niet allemaal tegelijkertijd actief:
vroege soorten vliegen in de lente, late soorten in
de herfst, maar de meeste nachtvlinders vliegen in
de zomermaanden. Op een avond in juli kun je wel
meer dan honderd soorten waarnemen. Daarna
nemen de aantallen snel af, maar dat wil niet zeggen
dat er op nachtvlindergebied niets meer te beleven
valt. De kleine wintervlinder vliegt pas na de eerste
nachtvorst. In november en december zitten ze wel
eens op de buitenkant van onze voordeur als de
buitenlamp aan staat.
Sommige soorten kun je maar enkele weken per
jaar als vlinder aantreffen. Andere soorten komen
twee of meerdere keren per jaar voor in het vlinderstadium (meer dan 1 generatie per jaar) en nog
weer andere zijn maandenlang van de partij. Kortom, als je wilt weten welke nachtvlindersoorten in
een gebied voorkomen, dan moet je van de vroege
lente tot de late herfst inventariseren. Niet dagelijks,
want dat is te arbeidsintensief en het zou teveel
verstoring opleveren. In praktijk gaat Ben om de
paar weken nachtvlinderen.
Groot en klein
Het eerste half uur na mijn aankomst duiken er
telkens nieuwe vlinders op uit de duisternis die ons
omgeeft. Geen grote aantallen, maar genoeg om
ons aangenaam bezig te houden. Soms blijft een
vlinder rond de lamp fladderen zonder op het laken
te landen. Dan gaat Ben er achter aan met zijn
vlindernet. Hij waarschuwt dat ik goed moet kijken
waar ik mijn voeten neerzet, want de vlinders gaan
ook op de grond zitten naast het laken en dan zijn
ze moeilijk te zien. Bij vrijwel alle soorten die verschijnen noemt Ben dadelijk een naam. We zien de
agaatvlinder, een heel herkenbare soort die ik ook
een paar keer in onze tuin heb gezien.
De schimmelspanner is een stuk lastiger, want dat
is een nachtvlinder met veel individuele variatie
binnen de soort. Bovendien zijn er andere spannersoorten die er op lijken. We kijken in de nachtvlindergids naar talloze foto’s van opgeprikte vlinders;
zoek de verschillen! Enkele twijfelachtige vlindersoorten gaan in een potje om thuis nader te bestuderen. Sommige nachtvlinders zijn alleen met zekerheid te determineren aan de hand van een microscopische studie van de geslachtsorganen. Dat
is niet de grootste hobby van Ben en volgens eigen
zeggen is hij er ook niet zo handig in. Soms stuurt
hij wel eens vlinders naar specialisten om ze te laten
determineren.
Om praktische redenen heeft men de nachtvlinders
onderverdeeld in micronachtvlinders (klein) en
macronachtvlinders (groot). In het algemeen zijn
de voorvleugels van micronachtvlinder kleiner dan
10 millimeter en van macronachtvlinders groter dan
10 millimeter. Ben heeft voor beide groepen belangstelling en hij probeert alle nachtvlindersoorten op
naam te brengen. Micronachtvlinders zijn vaak
moeilijk te determineren, maar bij tienmaal vergroting zijn ze wonderschoon. Sommige soorten kunnen schade aanrichten aan opgeslagen levensmiddelen en goederen. Het merendeel van de micronachtvlinders veroorzaakt echter geen overlast voor
de mens.
Agaatvlinder
De maan als stoorzender
Terwijl we zitten te wachten op de komst van
nieuwe vlinders vertelt Ben iets over de lampen. De
ene is een menglichtlamp en de ander een kwikdamplamp die in lantarenpalen gebruikt wordt.
Beide lampen stralen veel ultraviolet (UV) licht uit.
Ben draagt een pet om zijn ogen te beschermen
tegen het licht en voor mij heeft hij ook een pet te
leen. Hij waarschuwt dat we onmiddellijk weg
moeten lopen als één van de lampen kapot gaat,
want dan komen er giftige gassen vrij. Zo’n lamp
19
kan uit elkaar spatten als er bijvoorbeeld een regendruppel op komt. Gelukkig is het droog en hopelijk blijft het zo.
Er is weinig bewolking en de net niet meer volle
maan geeft tamelijk veel licht. Ben vertelt dat er
gewoonlijk meer nachtvlinders op de lampen afkomen als er geen maan schijnt, bijvoorbeeld door
bewolking of bij nieuwe maan. En een nog onbewezen theorie is, dat nachtvlinders zich op UV-licht
oriënteren naar waar dat het sterkst is. Zo vliegen
ze, als ze hoog vliegen, al van veraf in een grote
cirkel in de richting van de lichtbron. De maan straalt
echter ook UV-licht uit en daardoor worden de
vlinders niet zo sterk naar één punt toegetrokken
als er veel maneschijn is.
Kleine zwartwitmot
Of het ermee te maken heeft weet ik niet, maar
naarmate de maan hoger aan de hemel klimt, neemt
het aantal nachtvlinders bij de lampen af. Het kan
ook best toeval zijn, want nachtvlinders schijnen
vaak in golven bij de lampen te verschijnen, er is
meestal geen continue aanvoer. Op zeker moment
besluit Ben dat het tijd is om de plekken te gaan
controleren waar hij stroop heeft gesmeerd op
bomen.
Strooplikkers
Voorzien van zaklampen lopen we rond de boerderij en bekijken enkele tientallen bomen. De stroop
wordt met een kwast als een lange verticale streep
aangebracht op de schors. Zo ongeveer op ooghoogte, zodat je de plekken gemakkelijk kunt controleren. Ben vertelt dat hij in zijn schuur een emmer
heeft staan waarin hij zelf die stroop maakt. Er gaat
soms een tros overrijpe bananen in de emmer, of
een kilo suiker. Voordat hij de stroop heeft uitgesmeerd, heeft hij nog een scheut Grappa toegevoegd. De alcohol uit deze sterke drank zorgt ervoor
dat de stroop extra aantrekkelijk wordt voor nachtvlinders, die graag gistende zoetigheid opzuigen.
Het aantal nachtvlinders bij de stroopstrepen is
gering, maar er zitten opvallend veel pissebedden
20
bij de stroop. Grote oranje duizendpoten jagen langs
de stroopoever, we zien er één met een pissebed
tussen zijn kaken. Nog meer jagers nemen een
kijkje bij de stroop, waaronder tientallen hooiwagens. Niet eerder heb ik deze dieren zo actief zien
rondrennen. Op één plek wijst Ben me op een groot
gezelschap mieren dat zich tegoed doet aan de
stroop. We zien ook diverse tijgerslakken, enkele
huisjesslakken, zuidelijke boomsprinkhanen, een
bonte mierkever en platte wielwebspinnen op de
boomstammen met stroop.
In de boomgaard liggen veel rottende appels, dus
er is mogelijk concurrentie op het gebied van gistende zoetigheid. Uiteindelijk zien we op de stroop
enkele agaatvlinders, bruine herfstuilen en nog
enkele andere soorten die we ook al op het laken
hadden aangetroffen. In dit geval voegde de stroop
weinig toe aan de waarnemingen, maar sommige
nachtvlindersoorten worden niet door licht aangelokt, maar wel door stroop, dus het is altijd de
moeite van het proberen waard.
Gepluimde spanner
Na een rondje langs de gestroopte bomen gaan we
weer bij de lampen kijken of er nieuwe nachtvlinders
zijn gearriveerd. Dat blijkt niet het geval te zijn. We
blijven nog een poosje bij het laken wachten.
Brandganzen vliegen gakkend over en kieviten. Zo
nu en dan vliegen er vleermuizen over, zouden die
‘onze’ nachtvlinders oppeuzelen? De lampen trekken trouwens niet alleen nachtvlinders aan, maar
ook andere insecten, waaronder een mestkever met
een groen glanzende buik. Vermoedelijk gaat het
om de paardenmestkever en dat zou goed kunnen,
want er is een manege naast de Ackerdijkse plassen.
Verder zien we schietmotten, het volwassen levensstadium van kokerjuffers. Deze dieren worden ‘motten’ genoemd, maar men rekent ze niet tot de
nachtvlinders.
En dan opeens toch nog een nieuwe nachtvlindersoort: de gepluimde spanner. Het is een mannetje,
hetgeen je kunt zien aan de enorme geveerde antennes. Indrukwekkend gewoon! Terwijl het dier op
het laken zit kan ik hem mooi bekijken met een
vergrootglas. Ben vertelt dat nachtvlinders met hun
gespecialiseerde antennes één molecuul van een
geurstof kunnen detecteren. Het gaat dan om de
geurstof die de vrouwelijke vlinders afscheiden om
mannetjes te lokken.
Ondertussen is het 22.30 uur geworden, een mooie
tijd om weer naar huis te gaan. Ben vraagt of hij
nog even met de zaklamp moet meelopen naar de
auto, maar dat lijkt mij niet nodig. Even later heb
ik daar een beetje spijt van, want als je van het licht
naar het donker loopt zie je weinig. Maar met enige
moeite weet ik toch de auto weer te vinden. Naderhand krijg ik bericht van Ben dat we in totaal 16
verschillende nachtvlindersoorten hebben gezien.
Caroline Elfferich
foto's: Sylvia Rousse
Pijnacker bespied
Op 10 november 2013 wandel ik door Klapwijk, als
een kennis mij vraagt of ik een vogel wil bekijken
die tegen haar raam te pletter is gevlogen. Het blijkt
een houtsnip te zijn. Een bijzondere vogel, maar
toch ben ik niet enorm verrast door de dode snip.
In november trekken er jaarlijks vele duizenden
houtsnippen door ons land. Vanwege hun rechtlijnige nachtvluchten botsen er velen tegen ramen,
hetgeen vaak niet goed afloopt. Ieder najaar worden
er enkele tientallen raamslachtoffers bij de Vogelen Egelopvang in Delft gebracht, maar het hoeft niet
altijd verkeerd te gaan…
De volgende dag krijg ik bericht van een andere
bewoner van Klapwijk, Rik van Hazendonk: “Toen
ik rond 13.30 uur de achterdeur verliet, scharrelde
er een grote bruin gespikkelde vogel door het bijna
lege stukje moestuin, naast de heg. De vogel kroop
snel onder de heg. Ik bleef stilstaan en pakte mijn
telefoon voor een foto, maar de vogel kwam weer
tevoorschijn en vloog op (en weg). Ik zag toen de
grote lange en rechte snavel, die zwart en bruin
gespikkeld was. Ook viel me op dat de staart (als je
daarvan kon spreken) stomp was. Al bladerend in
de vogelgids kom ik bij de houtsnip uit. De maatvoering: ongeveer een duif, klopt wel. Het gegeven
dat een houtsnip graag op de grond nestelt, zou met
het scharrelen in de tuin en kruipen onder de heg
overeen kunnen stemmen. Een gedrongen bouw
klopt ook wel. Is dit een logische waarneming?”
Inderdaad, dit is een logische en bovendien zorgvuldige waarneming van uiterlijk en gedrag!
gebleven en na enige tijd ingedroogd. Maar rond de
eikenboom stonden de afgelopen weken een heleboel van deze bolletjes. Via een gaatje aan de bovenkant komen er nu sporen uit. Ze zitten met een
wortelachtige myceliumstructuur in de grond vast.
Het lijkt me dat het inderdaad aardappelbovisten
zijn.”
De (gele) aardappelbovist is in Nederland een zeer
algemene paddenstoel in loofbossen en parken,
vooral op zandige bodems. In de omgeving van
Pijnacker moeten de zwammen een beetje zoeken
naar zandige plekjes, zoals bijvoorbeeld tussen de
tegels. Overigens zie ik ze in het dorp niet eens zo
vaak, waarschijnlijk omdat de bodem hier van
oorsprong niet zandig is, maar vooral bestaat uit
klei en veen. Met de aanvoer van zand in de afgelopen jaren voor allerlei bouwprojecten is hier
echter verandering in gekomen, dus wie weet
worden ze talrijker.
Aardappelbovisten (foto Birgit Speulman)
Houtsnip (foto Gerard de Hoog)
Aardappels tussen de tegels
Eind juli 2013 stuurde Richard Smokers een foto
met daarbij de vraag: “Enig idee wat voor zwammen
dit zijn? Ze groeien bij mij in de achtertuin in een
kier van de stoep, in de schaduw van een eikenboom.” Op de foto zie ik één grote en vijf kleinere
aardappels, die gedeeltelijk in de grond zijn verzonken. Het moeten bijna wel aardappelbovisten zijn!
Een aantal weken later vraag ik Richard hoe de
zwammen zich verder hebben ontwikkeld. Hij antwoordt: “De zwammen in de stoep zijn bolletjes
Rupsen in eikje
Richard doet eind september nog een andere leuke
waarneming: “In mijn voortuin groeit een klein eikenboompje (er staan geen eiken vlak in de buurt
en toch vind ik soms eikels in de voortuin en ontspruiten er aan de lopende band eikenboompjes) en
daar worden momenteel door harige rupsen met
grote zwarte ogen en veel geel op de flanken de
blaadjes van opgevreten.”
Waarschijnlijk heeft Richard de eikenopslag in zijn
voortuin te danken aan gaaien die in het najaar
eikels verstoppen, die niet allemaal worden opgegeten en de kans krijgen om te ontkiemen. Maar…
de vraag ging over rupsen! Ik zoek op de website
van de Vlinderstichting (www.vlindernet.nl) en daar
kom ik met behulp van het rupsenzoeksysteem uit
op de rups van de wapendrager. Richard is het
daarmee eens.
De wapendrager is een tamelijk grote nachtvlinder
die in rust op een afgebeten takje lijkt. Jonge wapendragerrupsen hebben een glanzende zwarte
kop. Zo op het eerste gezicht lijken ze opvallend
grote ogen te hebben, maar dat is niet het geval.
De echte ogen zijn klein en bevinden zich dichtbij
de kaak. Een rups heeft 6 paar ogen, dus twaalf in
21
totaal, waarmee ze vooral lichtintensiteit waarnemen.
Jonge wapendragerrupsen hebben een grote kop in
verhouding tot hun lichaamslengte. Wellicht hebben
ze die grote kop met stevige kaken nodig om de
taaie eikenbladeren te kunnen eten. Bij volgroeide
rupsen is de kop in normale verhouding tot het lichaam. De eik is een waardplant van de wapendrager, maar de rupsen lusten ook wilg, hazelaar, linde
en berk. Deze rupsen komen voor tot in september,
dus de rupsjes van Richard zijn van de laatste
lichting van 2013.
Wapendragerrupsen op eikenblad (foto Richard Smokers)
Kleurvariatie bij bonte kraaien
Onlangs vertelde mijn moeder dat ze in Rome bonte
kraaien heeft gezien die er anders uitzagen dan de
bonte kraaien die ze vroeger wel eens in Nederland
zag. In het ‘Handbook birds of the world’ lees ik dat
er inderdaad kleurvariatie is bij bonte kraaien. De
geografische verspreiding van de kleurvarianten is
niet helemaal duidelijk afgebakend, maar over het
algemeen is het zo dat de bonte kraaien naar het
zuiden toe steeds kleiner van formaat worden en
steeds lichter van kleur. In Italië zijn de grijze delen
dusdanig lichtgekleurd dat deze bonte kraaien tot
de ondersoort (Corvus cornis sharpii) worden gerekend.
De waarneming van mijn moeder komt dus overeen
met de informatie in het ‘Handbook’. Er zijn nog wel
enkele complicaties als het gaat over de kleur van
het verenkleed. Zo zijn jonge bonte kraaien donkerder grijs dan volwassen vogels en door slijtage van
de veren (bleken) worden de vogels steeds lichter
van kleur naarmate de rui langer geleden is. Bovendien is lichtinval heel belangrijk bij het beoordelen
van kleur: bij fel zonlicht ziet grijs er lichter uit dan
bij bewolkt winterweer. Maar al deze kanttekeningen doen niets af aan het feit dat de bonte kraaien
in Rome er anders uitzien dan de vogels die in de
winter ons land bezoeken.
Het is lang geleden dat ik in Pijnacker een bonte
kraai zag; ik denk dat het omstreeks 1982 is geweest. De bonte kraai was vroeger een algemene
wintergast in Nederland, maar tegenwoordig zie je
ze niet meer zo vaak in ons land. Voor zover ik weet
gaat het niet slecht met deze soort, maar overwinteren ze nu elders. Op www.waarneming.nl zijn voor
de maand december van 2013 toch nog wel 50
22
waarnemingen van bonte kraaien ingevoerd, vooral
van Texel, Groningen, Overijssel en Noord-Holland
komen meldingen. Een bonte kraai bij Wassenaar
(Lentevreugd) is door meerdere waarnemers gemeld, maar verder zijn er nauwelijks recente waarnemingen gedaan in Zuid-Holland.
Bonte kraaien broeden in het oosten van Europa.
Wij hebben daarvoor in de plaats de nauw verwante zwarte kraai, die een heel wat kleiner verspreidingsgebied heeft dan de bonte kraai. De bonte
kraaien die in Nederland overwinteren zijn afkomstig uit Scandinavië en het noordwesten van Rusland.
Appel met ontkiemende pitten
Tot slot nog een vraag van Joop Greven, die mij
bereikte via de redactie van de Telstar: “Op bijgaande foto is een deel van een appelklokhuis te zien.
Het bijzondere is dat in alle parten de zaadjes zijn
uitgelopen. De appel was net geschild, zag er goed
uit en smaakte uitstekend. Ik ben 88 jaar oud, we
eten veel fruit, maar ik heb nog nooit gezien dat het
zaad ontkiemde in de vrucht zelf. Is er misschien
iemand die hier een verklaring voor heeft ? Ik vind
het zo bijzonder dat ik hier meer van wil weten, kunt
u mij hier verder mee helpen ?”
Zelf heb ik ook wel eens kiemende pitten aangetroffen in een appel, maar ik heb het vaker gezien in
tomaten. Daarom leg ik de vraag voor aan Piet
Steenbergen, die de houdbaarheid (het uitstalleven)
van tomaten onderzoekt bij WUR Glastuinbouw in
Bleiswijk. De reactie van Piet: “Voor tomaat heb ik
er een verklaring voor en ik denk dat deze verklaring
ook voor andere vruchten zal gelden. In de natuur
is het gebruikelijk dat als een vrucht rijp is van de
plant afvalt, na het vallen openbarst en de zaadjes,
mits de omstandigheden goed zijn, gaan kiemen.
De mensheid is echter gaan veredelen, heeft er voor
gezorgd dat de vruchten langer aan de plant blijven
hangen en steviger worden en dus niet openbarsten.
Hormonaal blijft echter de aandrang tot kieming,
dus gebeurt het in de vrucht.”
Deze verklaring vind ik heel aannemelijk. Heeft u
een betere, dan hoor ik het graag!
Caroline Elfferich
Ontkiemende tomatenzaden (foto Piet Steenbergen)
Vogelwaarnemingen in 2013
HOENDERS TOT FUTEN Twee Patrijzen liepen op
28 april, 3, 5 en 15 mei in de Zuidpolder. Op 6 juli
werd er één gemeld uit de Ackerdijkse Plassen. Een
roepende Kwartel werd op 29 juni opgemerkt in de
Oude Polder. De enige Toendrarietganzen die
werden doorgegeven vlogen op 20 oktober (twee)
over de Bergboezem en op 11 december (twaalf)
boven Delfgauw. Hier vlogen op 16 oktober 15
Kleine Rietganzen over en twaalf exemplaren
trokken over de Ackerdijkse Plassen op 28 december. Solitaire vogels bivakkeerden op 19 februari in
de Ackerdijkse Plassen en op 21 februari in de
Bergboezem. Het maximum aantal Kolganzen
bedroeg circa 1000 op zowel 2 december als 4 maart
in de Ackerdijkse Plassen. Op 18 februari werden in
de Zuidpolder acht Wilde Zwanen gezien en op 23
februari zaten er daar nog drie. Het dagmaximum
van de Kleine Zwaan was 77 op 6 maart langs
Delfgauw. In de Zuidpolder werden op 22 januari
maximaal 39 vogels geteld en op 18 februari vloog
daar een groep van 63 over. Op 8 en 9 juni verbleef
een Casarca in de Ackerdijkse Plassen. Op 20 maart
werden de eerste twee Zomertalingen van het jaar
gezien in de Ackerdijkse Plassen. Het hoogste
aantal op één dag was negen op 4 augustus op
diezelfde locatie, het laatste exemplaar werd in de
Ackerdijkse Plassen gemeld op 28 september. Van
27 maart tot 18 april verbleef een paartje in de Balij
en in het compensatiegebied in de Zuidpolder
werden alleen op 4 juli (twee) en 18 augustus vogels
doorgegeven.
Zomertaling
Een Marmereend, vermoedelijk ontsnapt uit een
watervogelcollectie aan het einde van Zuideindseweg, werd op 29 september gemeld op de Bosplas
in de Ackerdijkse Plassen. De enige twee
Brilduikers die werden doorgegeven zwommen op
18 november op de grote plas in de Ackerdijkse
Plassen. Ook Nonnetjes waren schaars met waarnemingen tussen 18 en 28 januari op de Dobbeplas
met een maximum van vijf op 20 januari. Op 1 en
5 maart zwom een vrouwtje in de Balij. Een
Roodhalsfuut zwom van 1 tot 10 januari op de
Dobbeplas.
Geoorde Futen werden in de Ackerdijkse Plassen
waargenomen op 16 april en 23 april (drie), op 18
mei (twee) en op 29 juli (drie). In de Scheg werd
de soort opgemerkt op 5, 7 en 12 september.
Geoorde fuut
FLAMINGOS TOT AALSCHOLVERS Opmerkelijk was
de juveniele Chileense Flamingo die op 26 maart
ineens in de Polder van Biesland stond; de vogel
bleef tot 5 april. De eerste twee Lepelaars werden
op 3 maart gezien in de Bieslandse Bovenpolder,
het maximale aantal was 24 op 15 juli in de Ackerdijkse Plassen en de laatste vijf vlogen daar over op
25 september. Buiten het broedseizoen werden in
de Dobbeplas regelmatig Roerdompen gezien, op
26 januari maar liefst vijf. Ook in de Polder van
Biesland, in de Ackerdijkse Plassen en in de Balij
werd er af en toe één opgemerkt. In dit laatste
gebied werd eveneens tijdens het broedseizoen op
19 april en 19 en 20 mei een vogel gezien en gehoord. Tussen 19 mei en 25 september werd in de
Ackerdijkse Plassen op maar liefst 21 dagen een
Purperreiger waargenomen, op 14 april vlogen
daar twee exemplaren over. Op 24 juli en op 8 en
28 augustus stond er één in de Balij. Anderen vlogen
op 28 augustus over Delfgauw en op 15 en 25
september over en in de Zuidpolder. Grote
Zilverreigers zijn tegenwoordig het gehele jaar te
zien in de poldergebieden. Maxima op de slaapplaats
in de Ackerdijkse Plassen waren 50 in de avond van
4 maart en 38 in de ochtend van 26 maart. Tussen
begin april en eind augustus werden maximaal twee
vogels gezien. Kleine Zilverreigers waren minder
algemeen, maar talrijker dan gewoonlijk met enkelingen in de Ackerdijkse Plassen in de laatste decade van maart en op 15 juli, op 7 september (drie)
bij trektelpost Pijnacker-Zuid in Klapwijk en in juni,
augustus en september één tot drie in de Balij. Op
de laatste locatie werden op 2 september vier
exemplaren gefotografeerd, op 12 december tenslotte was er een melding van een vogel over de
Zuidpolder. De Blauwereiger kolonie in de Ackerdijkse Plassen telde 35 bewoonde nesten, de
Aalscholverkolonie 328 bewoonde nesten.
VISAREND TOT VALKEN De enige Visarend die
werd opgemerkt vloog in de avond van 24 mei over
de Zuidpolder. Wespendieven vlogen over Delf-
23
gauw op 11 mei, over de oude polder op 26 augustus, boven de Balij op 28 augustus en op 29 augustus werd gezien dat twee exemplaren opvlogen uit
de eendenkooi in de Zuidpolder. Een ruiende Rode
Wouw werd op 25 april gefotografeerd boven
Pijnacker Noord. Bruine Kiekendieven waren
aardig vertegenwoordigd met vooral waarnemingen
uit de Ackerdijkse Plassen, niet verwonderlijk want
hier kwam een paar succesvol tot broeden. De
eerste vogel in 2013 werd gezien op 22 maart, de
laatste op 19 oktober. Bijzonder was de aflezing van
derde kalenderjaar mannetje met wingtags op 17
april, deze vogel bleek als nestjong te zijn geringd
in juni 2011 bij Ossenisse in Zeeuws Vlaanderen.
Een juveniele Grauwe Kiekendief werd in de avond
van 23 augustus gefotografeerd terwijl deze in
zuidelijk richting wegvloog uit de groenzoom in
Klapwijk. Op 15 dagen werd een Blauwe
Kiekendief gezien, de meeste rond de Ackerdijkse
Plassen, waarbij de melding op 16 juni het meest in
het oog springt. Op 5 maart was een Smelleken
ter plaatse in de Zuidpolder, het enige andere
exemplaar vloog op 8 oktober over de Ackerdijkse
Plassen. Slechtvalken worden tegenwoordig het
gehele jaar gezien, waarnemingen ontbreken alleen
uit de periode 15 mei tot 6 juli. Op 29 augustus
vlogen drie vogels boven de wijk Emerald, vermoedelijk het paar van de TU Delft met een jong.
RALLEN TOT STERNS In de Scheg bevond zich een
territoriale Waterral, op 7 september werd hier een
juveniel gefotografeerd.
Waterral
Kraanvogels vlogen op 9 februari over de Polder
van Biesland en op 6 maart, wederom drie, boven
de Scheg. Op 17 maart trok een groep van 16 over
de polder van Biesland en op 8 april een groep van
20 over de Ackerdijkse Plassen, op 24 april was daar
één vogel ter plaatse. Op 12 en 13 juli foerageerde
een Steltkluut in de Ackerdijkse Plassen. Tussen 8
maart en 18 augustus waren, vooral in de Ackerdijkse Plassen en de Zuidpolder, tot maximaal 18
Kluten aanwezig, op beide locaties werd succesvol
gebroed. In de nieuwe droogmaking ten zuiden van
Tolhek werden maximaal 300 Goudplevieren ge-
24
teld. Een Zilverplevier werd op 10 maart gefotografeerd in de Zuidpolder en op 29 september
trokken er twee over telpost Pijnacker-Zuid. Tussen
2 mei en 30 augustus verbleven vooral in de Zuidpolder
tot
maximaal
zes
(op
24
mei)
Bontbekplevieren. Vanaf 18 maart werden kleine
aantallen Kleine Plevieren waargenomen, tot
maximaal negen op een braakliggend terrein langs
de A12 tussen Nootdorp en de Balij. Hier werd ook
succesvol gebroed. Eén van de jongen werd op 15
juni binnengebracht in vogelasiel De Wulp in Den
Haag. Na te zijn opgelapt werd de vogel op 13 augustus geringd en losgelaten in De Banken bij Ter
Heijde. Op tien dagen werd een Houtsnip opgemerkt, waaronder twee exemplaren op 11 november bij het kantoor van Bever Zwerfsport. Op bijna
dezelfde locatie, op het braakliggende terrein De
Boezem II, werd (door dezelfde waarnemer) op 24
oktober een Poelsnip gemeld. Helaas kon de vogel
niet worden teruggevonden. Indien aanvaard door
de Nederlandse zeldzaamhedencommissie betreft
dit (uiteraard) een nieuwe soort voor Pijnacker-Nootdorp. In het braakliggende terrein bij Nootdorp
werden tussen 23 november en 8 december af en
toe Bokjes opgestoten, op 24 november maar liefst
19. In de droogmakerij in de Oude Polder werden
25 oktober, 13 november en 11 december ook één
of twee exemplaren gevonden. Op 21 september
werd een Rosse Grutto samen met twee Wulpen
gefotografeerd boven de Zuidpolder, op 28 september vlogen er twee over trektelpost Pijnacker-Zuid.
Regenwulpen worden in recente jaren nog weinig
gezien, met slechts negen waarnemingen in april,
één in mei en in juli en drie in september, in totaal
hooguit 90 vogels. Een Kanoet was op 11 mei te
zien in de Ackerdijkse Plassen. Bosruiters werden
waargenomen tussen 23 april en 18 mei. Het dagmaximum bedroeg vijf op 7 mei in de Ackerdijkse
Plassen. In de maand juli werden drie solitaire vogels
doorgegeven. Winterwaarnemingen van Witgatten
waren er op 16 januari en 6 december in de Ackerdijkse Plassen. Het maximale aantal op één dag was
zeven op 8 augustus in de Scheg. Groenpootruiters
werden doorgegeven tussen 20 april en 19 mei, met
maximaal elf op 9 mei in de Ackerdijkse Plassen. Op
slechts 14 dagen tussen 20 april en 7 september
dagen werden één of twee Zwarte Ruiters gemeld.
Daarnaast werden in juli en augustus nog zes solitaire vogels gezien. Een vroege Oeverloper werd
al op 10 maart gefotografeerd in de Ackerdijkse
Plassen. Tussen 19 april en 26 mei maximaal zeven
op één dag en tussen 14 juli en 7 september maximaal vier. Een Kleine Strandloper verbleef op 5
en 8 mei in de Zuidpolder en op 9 mei twee in de
Ackerdijkse Plassen. Twee Temmincks Strandlopers
waren van 8 tot 15 mei te zien in de Zuidpolder en
op 9 mei werd een Krombekstrandloper gevonden
in de Ackerdijkse Plassen (foto op volgende pagina).
Bonte Strandlopers waren aanwezig in de Polder
van Biesland op 8 maart (twee), in de Zuidpolder
op 10 maart (twee), 10 april (vijf), op 21 en 27
september en op 8 november (twaalf), in de Ackerdijkse Plassen op 9 mei (vier) en 17 november (drie)
en in Klapwijk op 21 september (twee).
Kemphanen werden gezien tussen 23 maart en 7
mei (maximaal 23 in de Zuidpolder op 15 april) en
tussen 12 en 29 juli, evenals één op 25 september.
Zwartkopmeeuwen vlogen over de Ackerdijkse
Plassen op 21 april en 26 mei, over de Noordpolder
op 30 mei en boven Klapwijk op 6 juli. Er werden
slechts twee Grote Mantelmeeuwen gemeld, op
2 november in de Balij en op 17 december in
Nootdorp. In de Ackerdijkse Plassen kwamen enkele paren Visdief tot broeden. Op 25 april vloog een
Zwarte Stern boven de grote plas in de Ackerdijkse Plassen.
april boven de Ackerdijkse Plassen. IJsvogels
waren vrij schaars met waarnemingen in de Scheg
op: 25 juni (twee), 1 juli (twee), 12 september, 1
en 7 oktober, 22 en 26 november en op 2 en 11
december. In de Zuidpolder werd de soort gezien
op 7, 18 en 31 oktober en in de Noordpolder op 18
januari. Op 18 september was een exemplaar te
zien in een tuin in Delfgauw. Op 17 april liet een op
mieren foeragerende Draaihals zich fotograferen
in een tuin langs de Pauwmolen in Delfgauw.
Holenduif
Krombekstrandloper
DUIVEN TOT SPECHTEN De grootste groep
Holenduiven bedroeg 32 in de nieuwe droogmaking op 14 januari. De Zomertortel ontbrak dit jaar
volledig! Zomerse slaaptrek van Halsbandparkieten
werd waargenomen op 5 juli (305) en 17 juli (300)
in zuidelijke richting boven Delfgauw. De enige
waarneming van een Kerkuil die bekend werd zat
op 30 mei in een schuur ten zuiden van de Ackerdijkse Plassen. Van de zes nestkasten die door
Steenuilen gebruikt werden, waren slechts vier
paren succesvol. Ook Bosuilen waren schaars met
slechts een broedpoging in de Polder van Biesland
(twee niet uitgekomen eieren) en een door een
solitaire vogel bewoonde nestkast in de Noordpolder
van Delfgauw. Anderen werden waargenomen in de
Ackerdijkse Plassen, langs de Delftsestraatweg op
21 juli en in de Balij op 9 december. Vermoedelijk
één of hooguit twee territoria Ransuil bevonden
zich in Oude Leede, daarnaast wellicht nog een enkel
territorium langs de Oude Bovendijk. Winterwaarnemingen kwamen uit Klapwijk op 20 februari en
13 november en in Koningshof op 8 januari evenals
één in de Scheg op 2 december. Merkwaardig was
de melding van een Nachtzwaluw, die op 12 mei
kort aan de grond werd gezien in de Zuidpolder,
helaas kon de vogel niet worden teruggevonden.
De eerste Gierzwaluw van het jaar vloog op 19
KLAUWIEREN TOT VINKEN Eén van de hoogtepunten van dit jaar betrof het vrouwtje Grauwe
Klauwier dat op 27 mei werd gefotografeerd in de
Scheg. Zoals gebruikelijk de laatste jaren zong in
het Bieslandsebos bij de Dobbeplas mei een Wielewaal, de vogel werd waargenomen van 12 tot 22
mei. Op 30 juni was er een melding van een roepend
mannetje in de Balij. Een ander hoogtepunt was de
melding van een in noordelijke richting vliegende
Raaf over de Noordpolder op 30 augustus. Vermoedelijk één van de eerste ooit in de gemeente Pijnacker, deze soort was wel te verwachten daar de
afgelopen twee jaren succesvol werd gebroed in de
Horsten bij Wassenaar. De enige Zwarte Mees die
werd doorgegeven werd op 4 oktober gezien in het
Bieslandse Bos. Baardmannen werden gezien op
26 juli (drie jonge vogels) en 10 december in de
Ackerdijkse Plassen, op 28 september trok een
groep van zeven over de Zuidpolder en op 2 november verbleven er twee in de Scheg. Naar zuid trekkende Boomleeuweriken werden opgemerkt op
29 september over de Bergboezem op 16 (vier) en
19 oktober over Delfgauw en op 13 november een
groep van acht over Nootdorp. Veldleeuweriken
zijn bijna verdwenen met nog slechts enkele zangposten in de Zuidpolder en een enkeling bij de Balij
en in de Bergboezem. Heel bijzonder was het
groepje van zeven Strandleeuweriken dat op 16
oktober over het huis van een vogelaar in Delfgauw
trok. Op 28 april vlogen maar liefst 250
Oeverzwaluwen op uit de kunstmatige zwaluwwand bij Klapwijk. De eerste Boerenzwaluw werd
gezien op 7 april en de eerste Huiszwaluw al op 8
25
april. Tijdens de jaarlijkse Huiszwaluwinventarisatie
in Pijnacker werden 196 bewoonde nesten aangetroffen. In januari werden op twee locaties
Tjiftjaffen opgemerkt. Een Fluiter zong op 28 april
langs de Ackerdijkseweg en in mei en juni werden
op circa tien locaties zingende Spotvogels waargenomen. Een deel van de waargenomen vogels zal
betrekking hebben op doortrekkers. Snorren werden gehoord in de Ackerdijkse Plassen en in de
Polder van Biesland (alleen van 12 tot 16 juli) en in
de Balij waren twee of zelfs drie territoria aanwezig.
Braamsluipers blijven schaars in Pijnacker, op
slechts vier locaties werd een vogel gemeld. De
enige Beflijster werd op 13 april gefotografeerd in
de Balij. Grote Lijsters werden opgemerkt in de
Balij op 8 maart, over de Ackerdijkse Plassen op 6
april (vier) en op 31 oktober twee ter plaatse en
over Delfgauw op 19 oktober (twee). De eerste twee
Blauwborsten zongen op 29 maart in de Scheg.
Blauwborst
vember werden 40 exemplaren genoteerd. Op 16
en 23 april werden twee mannetjes Engelse
Kwikstaarten gezien in de Ackerdijkse Plassen, op
23 april één. Het maximale aantal Grote Gele
Kwikstaarten was vier op 15 april in Ackerdijkse
Plassen. Een mannetje Rouwkwikstaart werd op
13 mei gefotografeerd in de Zuidpolder; gezien de
tijd van het jaar zou dit betrekking kunnen hebben
op een territorium, wat zeldzaam is in Nederland.
Andere mannetjes werden gezien op 16 maart en
16 april in de Ackerdijkse Plassen. Op 18 mei werd
een Boompieper in een boom gefotografeerd in de
Ackerdijkse Plassen en op 28 mei was er één ter
plaatse in de Balij. De enige najaarswaarneming
betrof een vogel die in zuidelijke richting over de
Ackerdijkse Plassen trok. Waterpiepers blijven
relatief schaars met waarnemingen tot 12 april van
maximaal enkele vogels, vooral in de Ackerdijkse
Plassen. In het najaar werden alleen in december
maximaal twaalf exemplaren geteld, eveneens in de
Ackerdijkse Plassen. Zowel in het Dobbeplasgebied
als langs de Ackerdijkseweg werd eind februari een
groep van ongeveer 200 Sijzen geteld. Barmsijzen
werden in klein aantal, van maximaal twaalf op 9
februari in de Ackerdijkse Plassen, maar vrij regelmatig gemeld tot 25 april en wederom vanaf 12
oktober. Om welke (onder)soort het ging was lang
niet altijd duidelijk. Kruisbekken vlogen over
Delfgauw op 6 juli (negen) en 15 september. Op 12
oktober zat er één in de top van een populier in de
Polder van Biesland, op diezelfde dag vlogen er
twaalf over trektelpost Pijnacker-Zuid, waar op 6
oktober 105 Kneuen langstrokken. De enige
Appelvink in 2013 werd op 16 oktober gefotografeerd over Delfgauw.
Rinse van der Vliet
Nachtegalen waren territoriaal in de polder van
Biesland en in de Scheg, op deze laatste plaats werd
ook voedseltransport gezien. Zowel in Nootdorp als
in Koningshof werd een territorium van een Zwarte
Roodstaart genoteerd. Zingende Gekraagde
Roodstaarten werden waargenomen op 30 mei
op een erf aan de Zuideindseweg en op 8 juni bij
een boerderij langs de Ackerdijkseweg. Andere
mannetjes werden gezien op 9, 14 en 24 april. Op
28 april werd het eerste Paapje gefotografeerd in
de Ackerdijkse Plassen en ook de laatste werd daar
op 18 oktober gefotografeerd. Roodborsttapuiten
verbleven in de Ackerdijkse Plassen van 10 maart
tot 13 april (maximaal vier op 21 maart), in de Balij
op 12 april, op 1 en 7 oktober en twee op 16 november. In de Bieslandse Polder één op 17 maart.
Winterwaarnemingen op 14 januari in de Bergboezem en op 11 december in de nieuwe droogmaking.
Het hoogste aantal Tapuiten bijeen was acht op 28
september in de Zuidpolder. Alleen in en rond Ackerdijkse Plassen werd op drie locaties een Grauwe
Vliegenvanger waargenomen. Op het terrein langs
de ‘s-Gravenweg in Nootdorp werd op 19 november
een groep van 50 Ringmussen geteld, op 24 no-
26
Kruisbek
foto's: Gerard de Hoog
Natuur- en Milieuagenda
Elke zaterdag
Om 10.00 of 13.00 uur, 2-3 uur: Natuur- en milieuactiviteit voor kinderen van 8 t/m 14 jaar. In de Natuurschuur, achter de Papaver, Korftlaan in Delft. Eén keer gratis meedoen, daarna alleen voor leden.
Informatie / aanmelden: www.natuurwacht.nl of (015) 261 7739, of email [email protected]
Bijvoorbeeld:
Zaterdag 8 februari
Delftse Natuurwacht, groep 10-12 jaar: Snoeien in het bos. Kleed je warm aan en steek je handen uit de
mouwen! 10.00 – 12.00 uur. Start om 10.00 uur bij de Natuurschuur.
Zaterdag 15 februari
Delftse Natuurwacht, groep 8-10 jaar: Vogelmaaltijden maken. In de winter moeten vogels veel eten om
warm te blijven. Het is goed om te weten wat de verschillende soorten vogels graag eten. Eerst gaan we
erover praten en dan gaan we vogelmaaltijden klaar maken. Van 10.00 – 12.00 uur in de Natuurschuur.
Zaterdag 22 februari
Delftse Natuurwacht, groep 12-14 jaar: De Nieuwe Wildernis. We doen het licht uit in de Natuurschuur
en de beamer aan om te genieten van de film De Nieuwe Wildernis. Na de film discussiëren we over
Nieuwe Natuur en maken we een snertwandeling.
t/m 21 april 2014
Tentoonstelling ‘Speuren naar sporen’ in de Papaver, Korftlaan 6 in Delft.
Openingstijden: ma-vr 10.00 – 17.00 uur, zo 13.30 – 16.00 uur.
Informatie: (015) 2197977 of [email protected].
Zondag 9 februari
Winterwandeling in het Abtswoudse Bos. De winter saai? Niet in het Abtswoudse Bos! Geniet van de mooi
doorkijkjes die de winterrust biedt en het uitzicht op diverse wintergasten. Start om 14.00 uur bij
Sportpark Tanthof, hoek Tanthofdreef / H. van Riessenlaan, Delft. Organisatie: IVN Delft e.o.
Donderdag 13 februari
Natuurlezing ‘De Kosmos’. Vanaf 20.00 uur in de Papaver. De winter is bij uitstek geschikt om, met het
blote oog, oneindig ver de ruimte in te kijken. Maar wat zien we dan eigenlijk? Een verrassende ontdekkingstocht van de kosmos. De lezing wordt gegeven door Wim van Schie, deskundige op het gebied van
kosmisch onderwijs en opvoeding. U hoeft zich niet aan te melden. Organisatie: IVN Delft e.o.
Zondag 9 maart
Natuurexcursie ‘Knoppen’ in het Wilhelminapark Delft, met speciale natuurontdektocht voor de jeugd
vanaf 6 jaar. De bomen botten al uit, de eerste voorjaarsbloeiers zijn te vinden. Bomen en struiken zijn
ook in de winter goed te herkennen. Tijdens deze wandeling leren we de verschillende soorten m.b.v.
zoekkaarten en bomenboekjes te herkennen. Start om 14.00 uur bij het Sportfondsenbad aan de Colijnlaan in Delft. Organisatie: IVN Delft e.o.
Donderdag 13 maart
Natuurlezing ‘Nestkasten’. Vanaf 20.00 uur in de Papaver. Met de lente op komst een passend onderwerp.
Want wat maakt de ene nestkast beter dan de andere? En wie woont waar? Organisatie: Vogelwacht Delft
e.o.
Zaterdag 22 maart
NL Doet: Afvalopruimactie bij de Dobbeplas. We gaan aan de slag met het opruimen van zwerfafval. Start
om 10.00 uur bij Restaurant Buytenhout, Oudeweg 100, Nootdorp. Organisatie: NMP. Meld u aan via NL
Doet (www.nldoet.nl).
Zaterdagen 22 maart t/m 26 april
Vogelexcursies in de Delftse Hout. Elke week een wandeling van 2-3 uur. Wanneer het je lukt aan deze
serie wandelingen deel te nemen, merk je hoeveel er verandert qua aanwezigheid van vogels in zo’n korte
tijd. 7.00 – 10.00 uur. Start bij de Papaver, Korftlaan, Delft. Organisatie: Vogelwacht Delft e.o. Aanmelden niet nodig. Informatie: Ieke de Leeuw (015) 256 33 60 of Marian Koning (015) 212 58 83 of Lia Prins
(015) 262 00 53.
27
www.editoo.nl
Indien onbestelbaar:
Vereniging voor
Natuur- en Milieubescherming Pijnacker
Postbus 26, 2640 AA Pijnacker
Cursus 'Natuur Dichtbij'
in 2014
In april van dit jaar organiseert de vereniging weer
een nieuwe cursus ‘natuur dichtbij’. Wegens
succes wordt de cursus weer gehouden in ‘Het
Baken’ in Pijnacker. De cursusavonden zijn op
donderdag 3, 10, 17 en 24 april van 20.00 uur tot
ca. 22.15 uur. De cursus zal weer iets anders zijn
dan de cursus van voorgaande jaren. Bij het ter
perse gaan van deze vernieuwde Verderkijker zijn
de onderwerpen helaas nog niet helemaal bekend.
Zeker is dat insecten en planten in de cursus aan
bod zullen komen. Houdt u dus de website en de
mail in de gaten. Naast de cursusavonden worden
er ook een paar excursies in het weekend gehouden. De data hiervan moeten nog gepland worden. Eind januari zal de planning rond zijn.
Voor de cursus kunt u zich al opgeven bij Cora
Cox, e-mail: [email protected] of telefonisch
06 12592685. Ook kunt u bij haar terecht voor
meer informatie.

de poster

Presentatie 2 - Catharina Ziekenhuis

download de folder

klik hier - Arcanum

Blaasfunctieonderzoek. Bij de uroloog

Plasadviezen voor vrouwen 1. Zit ontspannen Ga op

aan : cie GROW van: : college onderwerp : grondverkoop

DOE DE PLASTEST OP: KLEINEBOODSCHAP.NL

Wedstrijd- en Toertochtkalender 2014

Laatste Nieuwsbrief