Lessen uit de Nederlandse praktijk

Risicobeheersing in het
mededingingsrecht
Lessen uit de Nederlandse praktijk
Esther Glerum-van Aalst
Overzicht
• Wettelijk kader
• Jurisprudentie
• Clementieregeling natuurlijke personen
• Lessen uit de Nederlandse praktijk
Wettelijk kader I
Artikel 56 lid 1 Mededingingswet:
“Ingeval van overtreding van artikel 6, eerste lid, of van artikel 24, eerste lid,
kan de Autoriteit Consument en Markt de overtreder:
a. een bestuurlijke boete opleggen;
b. ….”
Wettelijk Kader II
Artikel 5:1 lid 3 Algemene wet bestuursrecht:
“Overtredingen kunnen worden begaan door natuurlijke personen en
rechtspersonen. Artikel 51, tweede en derde lid, van het Wetboek van
Strafrecht is van overeenkomstige toepassing.”
Wettelijk kader III
Artikel 51 Wetboek van Strafrecht:
In de wet voorziene straffen en maatregelen kunnen worden uitgesproken:
1°
tegen de rechtspersoon, dan wel
2°
tegen hen die tot het feit opdracht hebben gegeven, alsmede
tegen hen die feitelijk leiding hebben gegeven aan de verboden
gedraging
Wettelijk kader IV
•
Accessoir aan boete onderneming
•
Opdracht geven tot…
•
Feitelijk leidinggeven
•
Functioneel daderschap
HR Slavenburg (1987): “Er is sprake van feitelijk leidinggeven aan
verboden gedragingen indien de betreffende functionaris, hoewel daartoe
bevoegd en redelijkerwijs gehouden, maatregelen ter voorkoming van
deze gedragingen achterwege laat en bewust de aanmerkelijke kans
aanvaardt dat deze verboden gedragingen zich zullen voordoen.”
Toekomstige wetgeving
•
Boetemaxima worden verhoogd
•
Onvoldoende afschrikwekkende werking
•
EUR 450.000  EUR 900.000
•
Was het nodig voor natuurlijke personen?
Jurisprudentie I
•
Wegener (2010)
•
Limburgse Bouwzaken (2010)
•
Landelijke Huisartsen Vereniging LHV (2011)
•
Taxivervoer Rijnmond/IJsselsteden (2012)
•
Leesmappen (2013)
Jurisprudentie II
Wegener
•
Actief betrokken
•
Een bestuurder en vier commissarissen
•
Vijf boetes tussen EUR 150.000 en EUR 350.000
•
Uiteindelijk beperkt tot één boete van EUR 50.000
•
Commissarissen geen feitelijk leidinggevenden (in het
algemeen: “niet snel”)
Jurisprudentie III
Limburgse Bouwzaken:
•
Actief betrokken
•
Bestuurders (directeuren)
•
Boetes tot en met EUR 250.000
•
Boetes ingetrokken wegens onrechtmatig verkregen bewijs
Jurisprudentie IV
LHV
•
Leidinggevenden (slechts) verantwoordelijk voor beleid
•
Bestuurders van een ondernemersvereniging
•
Eén boete van EUR 50.000 en één van EUR 25.000
•
Boetes herroepen wegens gefragmenteerd beleid
Jurisprudentie V
Taxivervoer Rijnmond/IJsselsteden
•
Actief betrokken
•
Boetes tussen EUR 50.000 en EUR 120.000
•
Twee boetes van EUR 1.000 wegens faillissement van de onderneming
Jurisprudentie VI
Leesmappen
•
Actief betrokken
•
13 DGA’s
•
Boetes tussen EUR 10.000 en EUR 150.000
•
Hoofdelijke aansprakelijkheid voor deel boetes onderneming
(Kan dit? Verschillende soorten inbreuken)
Clementieregels
•
Clementie natuurlijke personen mogelijk
•
Ook voormalige leidinggevenden
•
Niet tegelijk namens de onderneming
•
Art. 10 en 11 Beleidsregels Clementie (juni 2014)
•
Boete-immuniteit (ook nog ná start onderzoek)
•
Boetereductie 50%-30%
•
Boetereductie 30%-20%
•
Boetereductie tot 20%
Lessen uit de Nederlandse praktijk I
Wegener en LHV
•
•
Boete gedragen door onderneming = boeteverzwarend
Verzekerbaarheid en vrijwaring niet uitgesloten
Limburgse bouwzaken
•
Strenge zorgvuldigheidstoets bewijs
Taxivervoer Rijnmond/IJsselsteden
•
Toestand (faillissement) onderneming relevant
Lessen uit de Nederlandse praktijk II
Algemeen:
•
Sterke preventieve werking
•
Bevordering werking clementieregeling
•
Soep wordt niet zo heet gegeten…
•
Ook in Nederland nog volop in ontwikkeling