Hoogheemraadschap vanDelfland IN TIJDEN VAN DROOGTE Bert Kort Coördinator LCW Rijkswaterstaat Wim Ponsteen Adviseur Beleid, innovatie en onderzoek waterkeringen Hoogheemraadschap Delfland Netwerkdag Water Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 Nederland in tijden van droogte 1 september 2014 Wat verstaan jullie onder droogte? • Vaak is het een combinatie van: lage rivierafvoer • 2 gebrek aan neerslag kleine grondwatervoorraad En niet te vergeten: verwachtingen m.b.t. weer en afvoeren! Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 1 Wanneer is droogte een probleem? 3 • Wat merkt de burger van droogte? • Wat merkt het bedrijfsleven van droogte? • Wat betekent droogte voor je crisisorganisatie? Wanneer wordt het in je vakgebied een probleem? Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte Knelpunt: beschikbaarheid (grond)water • 4 Hoge zandgronden; droogval waterlopen Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 2 Knelpunt: doorgang scheepvaart • • • • • • • Schepen aan de grond/in botsing met sluisdrempel Scheepvaart minder lading Langere wachttijden Inhaalverboden en oploopverboden Eenrichtingsverkeer Konvooivaart Stremmingen Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 5 Knelpunt: zoutindringing • 6 Indringen zouttong (waardoor water te brak) – Schade aan kwetsbare natuur – Schade aan gewassen – Inname stop drinkwater – Inname stop proceswater Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 3 Droogte voor waterbeheerders • Droogte betekent nog niet direct een watertekort! En dus een problemen! • Watertekorten zijn wel een probleem! 7 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte Wat betekent droogte: • Californie 8 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 4 Indicatoren droogte en watertekort • Wat is een watertekort? • Een situatie waarin watervraag en aanvoer/beschikbaarheid niet meer matchen en gebruiksfuncties in hun behoefte gekort worden. • Twee situaties in Nederlands watersysteem: Gebieden waar water aangevoerd kan worden via rivieren en kanalen Gebieden waar geen water aangevoerd kan worden (neerslag afhankelijk) 9 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte Indicatoren voor droogte en watertekort 10 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 5 Indicatoren voor droogte en watertekort Formele criteria (voor opschaling): • Afvoer Rijn bij Lobith: – Mei 1400 m3/s – Juni 1300 m3/s – Juli 1200 m3/s – Augustus 1100 m3/s – September 1000 m3/s • Afvoer Maas bij St. Pieter: <25 m3/s • Watertemperatuur: >23 °C • Regionale watertekorten • Mate van media-aandacht • Politiek-bestuurlijke aandacht/gevoeligheid Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 11 Te weinig aanvoer • Gevolgen: – Watervraag > wateraanbod – verzilting – watertemperatuur – waterkwaliteit • Gevolgen voor sectoren: o.a. – landbouw – scheepvaart – drinkwatervoorziening – elektriciteitsproductie – natuur – industrie • Prioritering waterverdeling volgens de verdringingsreeks 12 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 6 Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Actief bij: - Watertekorten - Te hoge temperaturen van het oppervlaktewater Doel: Door proactief handelen tijdig maatregelen nemen om water optimaal te verdelen en schade waar mogelijk te voorkomen. Werkwijze: - Verzamelen informatie m.b.t. weersverwachting en watersituatie in stroomgebied rivieren en in de regio’s, - opstellen landelijk waterbeeld en - geven van advies over mogelijke maatregelen Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 13 Partners • • • • • • • • Unie van Waterschappen Waterschappen RWS onderdelen RWS Bestuurstaf Inter Provinciaal Overleg Provincies KNMI DCC • Deltares 14 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 7 Regionaal DroogteOverleg (RDO) • • • • Nederland is opgedeeld in 6 Droogte-regio’s Indeling wordt bepaald door wateraanvoermogelijkheden Per regio is er een Regionaal Droogte Overleg (RDO) Taken RDO zijn: – Verzamelen/distribueren info – Afstemmen/coördineren regionale maatregelen – Afspraken regionale uitwerking van de verdringingsreeks Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 15 Verdringingsreeks Categorie 1 Veiligheid en voorkomen van onomkeerbare schade Categorie 2 Nutsvoorzieningen Categorie 3 Kleinschalig hoogwaardig gebruik Categorie 4 Overige belangen (economische afweging, ook voor natuur) 1. stabiliteit van waterkeringen 2. klink en zetting (veen en hoogveen) 3. natuur (gebonden aan bodemgesteldheid) 1. drinkwatervoorziening 2. energievoorziening • tijdelijk beregening kapitaalintensieve gewassen • proceswater • scheepvaart • landbouw • natuur (zolang geen onomkeerbare schade optreedt) • industrie • waterrecreatie • binnenvisserij gaat voor 16 gaat voor gaat voor Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 8 Preventieve maatregelen Anticiperen: • Stuwprogramma’s laag water • Haringvliet dicht • Peilopzet IJsselmeer/Markermeer • Vasthouden/bergen waterschappen • Goede (proactieve) communicatie! Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 17 Maatregelen tijdens de droogte • • • • • • • 18 Waterverdeling/inlaat wijzigen (verdringingsreeks) Pompen Beperkingen t.a.v. scheepvaart Beregeningsverbod Doorspoelen – bij blauwalgen – bij botulisme – bij hoog chloridegehalte Water met verhoogd chloridegehalte inlaten Koelwater: – elders elektriciteit opwekken – koeltorens Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 9 Maatregelen bij waterkeringen • Wie heeft wel eens problemen met een dijk meegemaakt? • Wie heeft een rol wanneer er problemen zijn bij een dijk? • Wat is een droogtegevoelige dijk? Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 19 Welk risico hebben droogtescheuren? 20 • Plotseling bezwijken (scheuren) • Lekke dijk (natte plekken) • Overstromen (krimp) overstromen polder Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 10 Wat betekent droogte voor Delfland? • Droogte is sluimerend en zichtbaar • Voorspellen risicolocaties en kans van optreden is moeilijk / niet mogelijk • Bezwijken dijk door droogte betekent wateroverlast – Droge calamiteit wordt natte calamiteit ! Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 21 Wat betekent droogte voor Delfland? Stap 1: jaarlijks nulmeting Stap 2: >100mm neerslagtekort -> start droogte-inspectie Stap 3: >175mm neerslagtekort -> intensiveren inspectie Stap 4: geleidelijke afschalen inspecties via stap 3 & 2 22 Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 11 Wat betekent droogte voor Delfland? • • Inspectie Reparatie droogtescheuren Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 23 Wat betekent droogte voor Delfland? Bij extreme droogte: - 195 km inspecteren - Wekelijks - Lopend, 2 personen Inzet grote delen organisatie en dijkleger 24 Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 12 Wat betekent droogte voor een calamiteitenorganisatie? 25 Actie Nulmeting begin april Rol calamiteiten organisatie geen -> team onderhoud Droogte-inspectie (>100 mm neerslagtekort) geen -> regiegroep droogte Droogte-inspectie (>175 mm neerslagtekort) geen -> regiegroep droogte Dreigende doorbraak Calamiteiten Bestrijdingsplan Langdurige droogte Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte Risico’s en extreme droogte Kunnen we de risico’s inschatten? • Theoretische benadering droogte in toetsing • Geen rekening gehouden met scheuren • Nieuw model aanvulling op rekenregels Hoe vaak komt extreme droogte voor en wat is extreem droog? • Nu droogte obv neerslagtekort • SPI / SPEI geeft inzicht in relatie neerslag tov langjarig gemiddelde • SP(E)I = Standardized Precipitation (Evaporation) Index 26 Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 13 Hoe goed is ons geheugen en welke data is beschikbaar? Wie weet zich een extreem droge zomer te herinneren? Hoe lang worden de meteorologische gegevens al bijgehouden? Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 27 Wilnis 2003 • Bezwijken veendijken door uitdroging 28 Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 14 Neerslagtekort tov langjarig gemiddelde 29 Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte citaat uit de archieven ... 1901 Op den 27 augustus j.l. den namiddag ten ongeveer 4 uur is onverwachts tijdens of onmiddelijk na een onweersbui, plotseling de Nieuweweg, zijnde boezemwaterkeerende kade van den Duifpolder langs de Middelwatering, over een lengte van ongeveer 50 meter verzakt. Tegelijk met die verzakking, welke vrijwel loodrecht plaats vond, had eene oppersing of rijzing van den binnenberm en van het binnengelegen maaiveld plaats, waardoor veenbonken opsprongen en bovenkwamen. Door dien overloop werden de losgeraakte veenbonken medegevoerd en werd het gat grooter en dieper tot ruim 1m onder DP. Aan een bezwijken dezer kade met zulken dwarsprofiel is dan ook nooit gedacht. 30 Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 15 December Januari SPI-index weerstation Rotterdam 1976 Jaren 1996 2014 Weerstation Rotterdam (1975-2014) SPI = neerslag t.o.v. langjarig gemiddelde Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 31 Wat bij weersomslag • • • • • 32 Het waterschap organiseert en bewaakt de keringen tijdens droogte Bij erg droge zomers worden verschillende organisatie onderdelen ingezet En als het echt extreem droog wordt? Wat kan de veiligheidsregio dan betekenen? Zijn we voldoende voorbereid? Hoogheemraadschap van Delfland Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland Nederlandinintijden tijde van vandroogte droogte 16 Afsluitende vragen • Welke behoeftes zijn er bij jullie omtrent droogte? • Worden jullie genoeg betrokken? Wat kun je nog voor andere organisaties betekenen? • Waar halen jullie kennis vandaan? Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 33 Conclusie • • • • • 34 Droogte is pas een probleem als er watertekorten of incidenten ontstaan Het is een sluimerend en langdurig proces Waterbeheerders zijn heel actief en alert; beheersen de situatie en proberen vervolgschade te voorkomen Voor veiligheidsregio’s wordt droogte vaak pas een issue bij incidenten – Bosbranden – Problemen met drinkwatervoorziening – Bezwijken keringen, overstromingen – Vastlopen schepen – Etc. Samenwerking… wel nodig… van elkaar leren??? Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 17 Vragen ? 35 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 25 september 2014 Nederland in tijden van droogte 18
© Copyright 2024 ExpyDoc
