1
Voorwoord.....................................................................................................................................5
2
Bestuurder brengt verslag uit ......................................................................................................6
3
4
5
6
2.1
Terugblik op 2013 ....................................................................................................................6
2.2
Speerpunten: acties en stand van zaken .................................................................................7
2.3
Governance ........................................................................................................................... 13
2.4
In Control Statement .............................................................................................................. 13
Verslag van de Raad van Commissarissen .............................................................................. 15
3.1
Inleiding ................................................................................................................................. 15
3.2
Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden .................................................................. 15
3.3
Samenstelling ........................................................................................................................ 16
3.4
Het werk van de RvC ............................................................................................................. 17
3.5
Het functioneren van de RvC ................................................................................................. 19
3.6
Auditcommissie ..................................................................................................................... 20
3.7
Externe accountant ................................................................................................................ 20
3.8
Remuneratiecommissie ......................................................................................................... 21
3.9
Vastgoedcommissie............................................................................................................... 21
3.10
De werkgeversrol van de RvC ............................................................................................... 21
3.11
Tot slot .................................................................................................................................. 22
Verslag van de Ondernemingsraad ........................................................................................... 23
4.1
Dit is de Ondernemingsraad .................................................................................................. 23
4.2
Dit kan en mag de Ondernemingsraad .................................................................................. 23
4.3
De Ondernemingsraad in 2013 .............................................................................................. 23
4.4
Achterban op de hoogte houden ............................................................................................ 25
Huurdersplatform ....................................................................................................................... 26
5.1
Stichting Platform Huurdersverenigingen Hoeksche Waard ................................................... 26
5.2
Dit doet het Huurdersplatform ................................................................................................ 26
5.3
Op de agenda ........................................................................................................................ 26
5.4
HW Wonen neemt Huurdersplatform serieus ......................................................................... 26
Missie, visie en strategische doelstellingen ............................................................................. 27
6.1
Missie en visie ....................................................................................................................... 27
6.2
Werkgebied ........................................................................................................................... 27
6.3
Ondernemingsplan 2011-2014 .............................................................................................. 27
6.4
Samenwerking ....................................................................................................................... 27
7
HW Wonen Balans 2013 ............................................................................................................. 28
8
Onze werkwijze ........................................................................................................................... 32
8.1
HW Wonen Werken ............................................................................................................... 32
8.2
Medewerkers ......................................................................................................................... 32
8.3
Duurzame organisatie............................................................................................................ 33
8.4
KWH-Huurlabel...................................................................................................................... 34
8.5
Afhandelen van klachten ....................................................................................................... 34
2
9
Huisvesten van onze doelgroepen ............................................................................................ 36
9.1
Scherp toewijzen ................................................................................................................... 36
9.2
Mutaties en verhuringen ........................................................................................................ 36
9.3
Verhuringen naar huurklasse en inkomen.............................................................................. 37
9.4
Huurachterstanden ................................................................................................................ 37
9.5
Ontruimingen ......................................................................................................................... 37
10 Het woningbezit van HW Wonen ............................................................................................... 39
10.1
Strategisch Voorraadbeleid.................................................................................................... 39
10.2
Duurzaam bouwen en onderhouden ...................................................................................... 39
10.3
Samenstelling woningbezit .................................................................................................... 40
10.4
Verkochte woningen
10.5
Onderhoud ............................................................................................................................ 43
10.6
Nieuwbouwprojecten ............................................................................................................. 45
10.7
Grondposities ........................................................................................................................ 46
......................................... 42
11 Leven in een Nationaal Landschap ........................................................................................... 49
11.1
Contacten met huurders en relaties ....................................................................................... 49
11.2
Leefbaarheid, wonen, welzijn en zorg .................................................................................... 50
12 HW Wonen financieel ................................................................................................................. 51
12.1
Financieel dashboard ............................................................................................................ 51
12.2
Jaarresultaat 2013 ................................................................................................................. 52
12.3
Het vermogen per 31 december 2013 ................................................................................... 55
12.4
Treasury ................................................................................................................................ 57
12.5
Fiscaliteiten ........................................................................................................................... 60
12.6
Risicomanagement ................................................................................................................ 61
12.7
Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche Waard........................................................................ 67
13 De jaarrekening........................................................................................................................... 68
13.1
Balans per 31 december ........................................................................................................ 68
13.2
Winst- en verliesrekening ...................................................................................................... 70
13.3
Kasstroomoverzicht ............................................................................................................... 71
13.4
Waarderingsgrondslagen ....................................................................................................... 73
13.5
Toelichting op balans ............................................................................................................. 84
13.6
Mutatie bedrijfswaarde materiële vaste activa ....................................................................... 90
13.7
Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen............................................................ 91
13.8
Toelichting op winst- en verliesrekening ................................................................................ 94
14 Overige gegevens ..................................................................................................................... 102
14.1
Statutaire resultaatbestemming ........................................................................................... 102
14.2
Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2013 ...................................... 102
14.3
Gebeurtenissen na balansdatum ......................................................................................... 102
14.4
Controle verklaring van de accountant ................................................................................. 102
14.5
Verklaring besteding middelen in het belang van de Volkshuisvesting ................................. 106
3
15 Bijlagen ..................................................................................................................................... 107
15.1
Woningvoorraad & kengetallen ............................................................................................ 107
15.2
Waarde vastgoedportefeuille (per kern, per type) ................................................................ 111
4
Voor u ligt ons jaarverslag 2013. Het derde uitvoeringsjaar van het ondernemingsplan
2011- 2014 ‘Vitaal Wonen in een Nationaal Landschap’. De leidende thema’s uit het
ondernemingsplan zijn ook dit jaar onverkort van kracht geweest en zijn geactualiseerd met
een in het voorjaar van 2013 opgestelde tussenbalans: ‘Het Ondernemingsplan Halverwege’.
De effecten van de tussenbalans en de resultaten op deze thema’s zijn leidraad voor dit
jaarverslag.
Het jaar 2013 kenmerkt zich door aanhoudende forse tegenwind, in zowel economisch als
politiek opzicht. In economisch opzicht omdat de Nederlandse economie jammer genoeg
maar niet wilde meeliften op de prille opleving die in de landen om ons heen waarneembaar
was. Gecombineerd met de politieke tegenwind heeft dit gezorgd voor heel veel
onduidelijkheid op ons werkterrein, de woningmarkt. In zowel de huur- als de koopsector
leidde dit tot weinig vertrouwen bij de consument die in toenemende mate in onzekerheid
verkeert over inkomen en werkgelegenheid. Middels een gematigde huurverhoging in het
verslagjaar hebben wij maar in beperkte mate antwoord kunnen geven op dat verslechterde
consumentenvertrouwen. Alle tegenwind en onzekerheid is mede aanleiding geweest om
zowel ons strategisch voorraadbeleid als onze projectenportefeuille aan te passen aan de
veranderde omstandigheden.
Vanzelfsprekend is ook in 2013 opnieuw veel aandacht besteed aan het verder optimaliseren
van de kasstromen en het op peil houden van ons (volkshuisvestelijke) vermogen. Dit is altijd
al van groot belang maar wint steeds meer aan importantie vanwege de grote financiële
bijdragen die vanaf 2013 en de jaren daarna aan de Rijksoverheid (middels de
verhuurdersheffing) en het Centraal Fonds Volkshuisvesting (middels sectorspecifieke
saneringssteun) moeten worden afgedragen. De gevolgen hiervan tekenen zich scherp af in
dit jaarverslag.
Het jaar 2013 sluiten wij door alle extra lasten af met een negatief resultaat van 29,9 miljoen
euro. In dit resultaat is de verhuurderheffing voor de resterende looptijd van het bezit
ingerekend, waardoor de bedrijfswaarde met € 115 miljoen afneemt. De feitelijke uitgave aan
verhuurdersheffing en saneringssteun in 2013 was 2,5 miljoen euro. Dit bedrag loopt de
komende jaren op tot 10 miljoen euro per jaar. Het is onbegrijpelijk dat deze wijze van
afroming ten koste gaat van de mogelijkheden voor mensen met een smalle beurs om prettig
en betaalbaar te kunnen wonen.
Door deze ontwikkeling is het bijna onmogelijk om op een positieve manier terug te kijken op
het jaar 2013. Tegelijkertijd stel ik vast dat wij samen met onze partners onverminderd hard
hebben gewerkt aan onze doelstellingen en ons motto ‘Thuis in de Hoeksche Waard’. Daaruit
putten wij onze energie. Deze energie heeft ook de basis gevormd voor het thema van dit
jaarverslag: ‘Samen één’. Samen één HW Wonen organisatie, samen werken voor één
Hoeksche Waard. We kunnen het tenslotte niet alleen en doen het samen voor de huidige en
toekomstige inwoners van de Hoeksche Waard. Omdat wij in 2014 inmiddels terugkijken op
100 bewogen jaren sociale woningbouw in de Hoeksche Waard blijven wij ook voor de
toekomst optimistisch over de kansen voor ons gebied, de veerkracht van onze organisatie en
partners en de nieuwe mogelijkheden die zich ongetwijfeld voor gaan doen.
Ik bedank onze medewerkers en samenwerkingspartners die dit mogelijk hebben gemaakt.
Daarnaast nodig ik u graag uit om ons jaarverslag te lezen.
Ben C. Pluimer
Directeur-bestuurder
5
2.1 Terugblik op 2013
Tegenwind
2013 was een jaar waarin we, zeker in politiek en economisch opzicht, te maken hebben
gehad met forse tegenwind. Economisch omdat de Nederlandse economie maar niet wilde
meeliften op de opleving die in de landen om ons heen waarneembaar was. Maar vooral door
heel veel onduidelijkheid op ons werkterrein, de woningmarkt. In zowel de huur- als de
koopsector hadden we te maken met weinig vertrouwen bij de consument en een toenemende
onzekerheid over inkomen en werkgelegenheid. Forse tegenwind die versterkt werd door
maatregelen in de politieke arena. Sinds het huidige kabinet eind 2012 is aangetreden wordt
onze sector vooral gezien als remedie tegen begrotingstekorten.
Prestaties van formaat
Het is daarom een prestatie van formaat dat wij er in 2013 in geslaagd zijn om binnen
strakkere budgettaire kaders onze doelstellingen te verwezenlijken. We hebben bijna 1000
verhuismutaties afgehandeld, wat overeenkomt met 10 procent van het totale woningbestand.
Ook hebben we 85 woningen uit de bestaande woningvoorraad kunnen verkopen aan vooral
starters. We hebben 50 nieuwbouwwoningen verkocht en we konden onze projecten
continueren waar anderen dat uitstellen.
Bij nieuwe projecten hebben we onze focus verlegd van uitbreiding met nieuwbouw naar
aanpak en verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. De woningvoorraad die ons in
staat moet stellen om een passend antwoord te geven op de veranderingen in de
bevolkingssamenstelling van de Hoeksche Waard.
Het is ook een prestatie van formaat dat wij in 2013, ons eerste jaar met een nieuwe manier
van werken, geconcentreerd in één kantoor met steunpunten in de Hoeksche Waard, een
flexibele aanpak en een nieuw klantbedieningsconcept met goed gevolg hebben opgezet. En
nog meer: wij hebben in 2013 de basis gelegd voor het verder stroomlijnen en optimaliseren
van onze organisatie en onze werkprocessen, voor onszelf en samen met andere
maatschappelijke organisaties in de Hoeksche Waard. Deze veranderingen moeten ons in
staat stellen om ons werk als maatschappelijk ondernemer blijvend te kunnen voortzetten. Met
het realiteitsbesef dat de verzorgingsstaat van de BV Nederland anders wordt, met grote
financiële uitdagingen en ombuigingen, met een andere moraliteit om de burgers van de
Hoeksche Waard van dienst te zijn. De omslag naar de participatiemaatschappij die voor de
deur staat.
Ik beperk mij ten slotte nog tot één afsluitende prestatie van formaat, die in weerwil van
bezuinigingen in 2013 wel een forse financiële opbrengst kende. Daarmee doel ik op ons Alpe
d’HuZes team dat in 2013 een bedrag van bijna 50 duizend euro heeft gegenereerd. Niet
alleen een enorm geldbedrag, maar ook een enorme prestatie van ons team ter plaatse, de
vrijwilligers en alle medewerkers die op allerlei manieren geld voor dat goede doel hebben
ingezameld. Onder het motto dat wij zo goed herkennen: ‘Opgeven is geen optie’.
Jubileumjaar 2014
Opgeven is geen optie. Al 100 jaar is dat zo, en dat is in het jubileumjaar 2014 meer van
toepassing dan ooit. Een jubileum dat wij ingetogen, sober en doelmatig gaan vieren. Met veel
festiviteiten en blijvende herinneringen voor onze huurders en alle andere bewoners van de
Hoeksche Waard.
Met oog voor de geschiedenis die ons tot hier heeft gebracht, en waarvan wij het een
voorrecht vinden om dat werk voort te zetten. Eigentijds en eigenzinnig. Daarmee gaan wij,
tegenwind of niet, onvermoeibaar verder. Met het vizier op onze meest kwetsbare bewoners
gericht, met scherp oog voor de kansen die zich gaan voordoen nu het economisch klimaat
gunstiger lijkt te worden. Dat gaan we met dat 100-jarig jubileum als vertrekpunt in 2014
verder concretiseren.
6
Ondernemingsplan 2011-2014
In 2014 loopt ons ondernemingsplan ‘Vitaal Wonen in het Nationaal Landschap’ ten einde.
Om heel veel redenen geven wij in 2014 onze toekomst opnieuw vorm. Dit met als
belangrijkste doelstelling om een brug te bouwen tussen de ‘nieuwe’ en ‘oude’ wereld. In
heldere en concrete plannen, in toetsbare afspraken, in breed draagvlak met huurders,
gemeenten en belanghouders. Wat ons betreft is die toekomst vooral samen met partners in
het maatschappelijk middenveld van wonen, zorg en welzijn. Onze blik op de toekomst ook
met oog voor de ontwikkelingen om ons heen, buiten de Hoeksche Waard. In zowel onze
eigen sector als de sectoren waarmee wij gezamenlijk de participatiemaatschappij gaan
vormgeven. Om een krimp in de Hoeksche Waard op te vangen en tegen te gaan, om met
elkaar vitaal wonen en werken mogelijk te maken.
2.2 Speerpunten: acties en stand van zaken
Ons Ondernemingsplan 2011-2014 bevat de koers van onze organisatie voor deze periode.
Hierin wordt de strategie samengevat in vijf thema’s:
1. Eén organisatie in beleid en presentatie: zo doen wij dat!
2. Professionele dienstverlening
3. Betaalbare huisvesting voor verschillende doelgroepen
4. Een leefbaar en vitaal Nationaal Landschap
5. Presteren naar vermogen: zakelijk en maatschappelijk
Door de zwakke economie en het regeerakkoord van Rutte II is het ondernemingsplan in een
ander daglicht komen te staan. De leidende thema’s uit het ondernemingsplan zijn echter
onverkort van kracht gebleven. Om op deze ontwikkelingen in te spelen hebben wij in het
voorjaar van 2013 de notitie ‘Ondernemingsplan Halverwege’ opgesteld. Deze is leidend voor
de resterende periode tot eind 2014. Dit jaar worden er voorbereidingen getroffen voor een
nieuw ondernemingsplan dat ingaat per 2015. De uitkomsten van strategische
toekomstverkenningen die in 2013 van start zijn gegaan, zijn hierbij leidend.
In het jaarresultaat 2013 is de verhuurderheffing voor de resterende looptijd van het bezit
ingerekend in de bedrijfswaardeberekening 2013. De bedrijfswaarde neemt hierdoor af met
€ 115 miljoen. Wij hebben een aantal compenserende maatregelen getroffen om de
lastenverhoging als gevolg van de verhuurderheffing te kunnen compenseren (huurverhoging
en vermindering van onderhouds- en beheerlasten). Per saldo echter zijn deze maatregelen
niet voldoende om het negatieve effect van de verhuurderheffing te compenseren en daardoor
eindigt 2013 met een fors negatief jaarresultaat van ruim € 29 miljoen. In 2014 en komende
jaren dient monitoring plaats te vinden op de toekomstige bezuinigingsopgave.
Met de RvC heb ik afspraken gemaakt over de speerpunten 2013 die zijn afgeleid van de
thema’s uit het ondernemingsplan. De speerpunten hebben betrekking op:
Projectontwikkeling
Doelstelling
Verder inzicht in de totale projectenportefeuille, uitwerking van nog niet gekwantificeerde
projecten, verder inzicht in (goed en slecht weer) scenarioberekeningen, bepaling van
personele capaciteit (kwantitatief en kwalitatief) en bepaling van de investeringsruimte.
Verdere verfijning van de huidige meerjarenbegroting.
Acties 2013


Het ondertekenen van de prestatieafspraken met de gemeenten Korendijk en Cromstrijen
waardoor met ingang van 2013 met alle gemeenten prestatieafspraken zijn gemaakt.
Het opstellen en fiatteren van een aangepaste en geactualiseerde
nieuwbouwprogrammering waarbij de effecten van het regeerakkoord en voorgenomen
heffingen zijn verwerkt.
7


Besluitvorming over diverse nieuwbouwprojecten, inclusief daarbij behorende verbetering
van het voorbereidings- en besluitvormingsproces.
Voorbereiding van het opstarten van een renovatie- en groot onderhoudsprogramma in
combinatie met duurzaamheidsinvesteringen.
Resultaten 2013




Ondanks de slechte marktomstandigheden zijn in het jaar 2013 weer 6 projecten
opgeleverd. Het gaat daarbij om 104 huurwoningen (begroot voor 2013: 128 woningen)
en 50 koopwoningen (begroot voor 2013: 50 woningen). Ook is de renovatie van 160
woningen in de Oranjebuurt Strijen afgerond. Verder zijn er in 2013 103 woningen
gesloopt (begroot voor 2013: 133 woningen) en zijn er nog 6 projecten in aanbouw per 31
december (72 huurwoningen en 24 koopwoningen).
Verdere temporisering en beheersing van de projectenportefeuille heeft plaatsgevonden
met als uitgangspunt het strategisch voorraadbeleid (zie hierna). Hierop is de
nieuwbouwprogrammering afgestemd. Voor de bestaande voorraad zijn scenario’s
afgerond voor de aanpak en verduurzaming van circa 7.000 woningen. Besluitvorming
vindt plaats in het voorjaar van 2014.
De (aangepaste) projectenbegroting is gerealiseerd: verdere temporisering en fasering
van de projecten is noodzakelijk vanwege bijgestelde financiële kaders en afgenomen
marktbehoefte. Deze aanpassingen zijn met belanghouders afgestemd.
De besluitvorming over projectinvesteringen vindt onder invloed van toegenomen
risicomanagementmaatregelen steeds meer volgens overeengekomen kaders en
uitgangspunten plaats. Desondanks is er nog verdere verbetering mogelijk in de
afstemming van het besluitvormingsproces tussen MT en RvC.
Strategisch voorraadbeleid/verkoopbeleid
Doelstelling
Verder inzicht in de overall portfolio strategie, wat doen we met de voorraad, waar voegen we
nieuwe producten toe, wat gaat in de verkoop en onder welke condities. Wat wordt gesloopt
en wat wordt opgeknapt. We kijken niet alleen naar klantpotentie (de maatschappelijke
waarde) maar ook naar de financiële waarde (creatie).
Acties 2013




Het vaststellen van het aangepaste verkoopbeleid. Een belangrijk onderdeel van dit
aangepaste beleid is het besluit om in principe alleen te verkopen in de ‘vrije verkoop’ met
korting en alleen in uitzonderingsgevallen gebruik te maken van het product koopgarant.
Het opstarten van de herijking van het strategisch voorraadbeleid vanwege gewijzigde
markt- en politieke omstandigheden.
Het analyseren van de portefeuille op basis van waarde-management om als basis te
dienen voor nadere (des)investeringsbeslissingen.
Er zijn 85 woningen uit de bestaande voorraad verkocht. Er waren er 53 begroot.
Stand van zaken 2013

Na doorrekening van de financiële gevolgen in april/mei 2014 zal de vaststelling van het
herijkte strategisch voorraadbeleid eind mei 2014 plaatsvinden. Op basis van deze
herijking:
* worden (des)investeringsbeslissingen getoetst en geëvalueerd;
* wordt het huurprijsbeleid bepaald en wordt de huurverhoging 2014 bepaald;
* worden marktontwikkelingen en signalen uit de primaire verhuurprocessen gemonitord
en in de risicoafweging opgenomen.
8
Onderhoudsbeleid
Doelstelling
Betere afstemming en meer efficiëntie en klantgerichtheid in het onderhoudsbeleid en de
daarmee samenhangende geldstromen en personele inzet. Concreet betekent dit een betere
afstemming het dagelijks- en planmatig onderhoud. Dit moet resulteren in een met alle partijen
afgestemd meerjarenonderhoudsplan per complex.
Acties 2013



Optimalisatie van het dagelijks onderhoud en processen binnen de afdeling Wonen.
Optimalisatie van het niet-dagelijks onderhoud bij de afdeling Vastgoed.
Verbetering van de afstemming tussen de beide afdelingen.
Stand van zaken 2013




Het dagelijks/niet-planmatig onderhoud is in 2013 gewijzigd door middel van optimalisatie
van de opdrachtgeversrol en contractvorming met externe aannemers. Dit heeft
geresulteerd in uniformering van de opdrachtverstrekking en de selectie van vijf regieaannemers met onderaannemers per gebiedsteam die voldoen aan kwaliteitscriteria voor
niet-planmatige onderhoudsactiviteiten. Hiermee is verdere versnippering voorkomen, is
hogere (in- en externe) efficiëntie te bereiken en kan de klanttevredenheid beter
gewaarborgd en gemonitord worden.
Het planmatig onderhoud is verder ingebed in de vorm van Resultaat Verantwoordelijk
Onderhoud. Met deze manier van werken wordt verdere standaardisering en uniformering
van werkwijzen bereikt.
Het planmatig onderhoud per woning (PO per TOE) is verder aangescherpt, mede op
basis van beleidsmatige uitgangspunten en kostenbeheersing. Hierdoor is een forse
onderbesteding van het beschikbare budget gerealiseerd.
Actieve budgetsturing heeft ertoe geleid dat het totaal onderhoudsbudget in 2013 niet is
overschreden. Dit anticipeert op een aanzienlijk lager onderhoudsbudget voor de
komende jaren, te beginnen in 2014 met circa 1 miljoen euro lagere kosten dan in 2013.
Klantconcept/-bediening
Doelstelling
Op weg naar een meer klant gerichte organisatie verandert ons denken en handelen van
aanbod- naar vraaggericht. Door de aanpassing van ons kantoorconcept en het werken vanuit
de centrale vestiging Oud-Beijerland met decentrale steunpunten worden de werkprocessen,
de aansturing en de ondersteunende faciliteiten daarop ingericht.
Acties 2013




Het vormgeven van een klantbedieningsconcept met nieuwe stijl van werken (HW Wonen
Werken en het Klant Service Centrum). Hierbij kunnen medewerkers zich verder
ontwikkelen en proactief hun werk doen en wordt de efficiëntie bevorderd door de
centrale huisvesting.
De lancering van een sterk verbeterde en klantvriendelijkere website met een
huurdersportaal.
De implementatie van een nieuwe woonruimteverdeling module.
De optimalisatie van de kwaliteit van dienstverlening en in dit kader het uitvoeren van
KWH-metingen.
Stand van zaken 2013

Het KWH-label is geldig tot maart 2014. Er hebben in 2013 tussentijdse metingen op
labelonderdelen plaatsgevonden zoals onder andere de telefonische bereikbaarheid en
afhandeling van onderhoudsklachten. Onze score op het KWH-Huurlabel is 7,7. Het
streefcijfer voor 2014 blijft een 8,0.
9


In 2013 hebben we bijna 1000 verhuismutaties afgehandeld, wat overeenkomt met
10 procent van het totale woningbestand.
In 2013 hebben we vijf keer overlegd met het Huurdersplatform. We hebben advies
gevraagd over onder andere het huurbeleid, de begroting en jaarrekening en diverse
huurderszaken.
Inkoopbeleid
Doelstelling
Op verschillende terreinen willen we scherper inkopen en daarbij gebruik maken van de
voordelen van onze schaalgrootte. Dit kan door strakkere interne aansturing, transparante
externe processen/procedures en samenwerking met andere partijen, bijvoorbeeld op het
gebied van (duurzame) inkoop van energie, ict-ondersteuning of materialen. Dit alles moet
resulteren in 10 tot 15 procent inkoopvoordeel.
Acties 2013

Het vaststellen van een aangescherpt inkoopbeleid.
Stand van zaken 2013



De inkoopprocessen en richtlijnen zijn verder geüniformeerd. Budgethouders zijn
nadrukkelijker verantwoordelijk voor hun (deel)budgetten die maatgevend zijn voor de
inkoop; lastiger is vast te stellen of en in hoeverre daarmee ook daadwerkelijk 10 tot15
procent inkoopvoordeel wordt gerealiseerd.
In 2013 is een inkoopvoordeel van 5 procent gerealiseerd ten opzichte van 2012.
In 2013 is er een onderzoek uitgevoerd naar onze algemene bedrijfskosten. Dit heeft al
geleid tot nieuwe afspraken met leveranciers. De begroting 2014 bevat een bezuiniging
op de algemene bedrijfskosten van 250 duizend euro ten opzichte van 2013. Voor 2015
en de jaren daarna loopt dit bedrag op tot 500 duizend euro.
Benchmarking
Doelstelling
Meer inzicht verkrijgen in de effectiviteit van de organisatie op terreinen waar dit gemeten kan
worden langs de meetlat van de IPD/Aedex en daardoor betere beoordeling van onze
resultaten. Doen we het goed (genoeg), kan het met beschikbare middelen nog beter en wat
kunnen we leren van de benchmark. Ook de benchmark van klanttevredenheid van KWH is
hiervoor belangrijk (zie hierboven) en bovendien beschikken wij over diverse corporatiebenchmarks inzake formatie, onderhoudsuitgaven et cetera.
Acties 2013

Het verrichten van diverse benchmarkmetingen.
Stand van zaken 2013

Volgens onze IPD/Aedex-deelname presteert HW Wonen op het gemiddelde van de
benchmark en kan aanscherping plaatsvinden op onderstaande onderdelen:
De relatief hoge onderhoudskosten van HW Wonen blijven opvallend en is
gedeeltelijk te verklaren door investeringen in het zogenaamde PO per TOEonderhoud.
De personeelsbezetting is kwantitatief in lijn met de benchmark en de gemiddelde
personeelskosten liggen beneden de benchmark.
In termen van direct/indirect rendementen per complex ontstaat een gevarieerd
beeld.
10
-
In de beheersing van de bedrijfsvoering zijn verbeteringen mogelijk. Dat is vertaald
in de nieuwe begroting / jaarplan 2014.
In 2013 is voor het personeelsbeleid de personele regeling afgesproken die tot
1 augustus 2014 van kracht is. Op basis van de integrale bedrijfsvoering 2014 wordt
bekeken of de personeelsformatie in overeenstemming is met de ambities en
opgaven van onze organisatie.
Governance
Doelstelling
Een modern functionerende onderneming in het maatschappelijk middenveld waarin de
maatschappelijke resultaten tellen en de bedrijfsvoering op een bedrijfsmatig/zakelijk
verantwoorde manier gebeurd. We voldoen aan de eisen van Governance zoals die in onze
sector gelden, en zijn daarin proactief.
Acties 2013





Het actualiseren van het directie-/managementreglement.
Het vaststellen van diverse procesbeschrijvingen.
Het aanpassen van de manier van werken bij de afdeling Wonen.
Discussie en besluitvorming over aanpassingen van de honorering van de bestuurder en
commissarissen aan de Wet Normering Topinkomens.
Herbenoeming van leden van de Raad van Commissarissen (RvC) en het bestuur.
Stand van zaken 2013



De resultaten van de in 2012 uitgevoerde visitatie zijn mede de basis geweest voor het
Jaarplan 2013. De concreet benoemde verbeterpunten zijn in 2013 doorgevoerd.
In onze contacten met belanghouders hebben onderdelen van de uitkomsten van de
visitatie tot scherpere focus en prioritering geleid.
In 2013 heeft er een externe jaarlijkse evaluatie plaatsgevonden van het functioneren van
de RvC (zie hiervoor paragraaf 3.5).
Organisatieontwikkeling
Doelstelling
Onze ambitie is om de organisatie verder te professionaliseren en onze bedrijfsvoering
efficiënter en doelmatiger te maken. In dit verband wordt gekeken naar de onderlinge interne
samenwerking, optimale klantprestaties, betere procesbeheersing en de (maatschappelijke)
waardeontwikkeling.
Voor de verdere professionalisering en organisatieontwikkeling wordt met een extern bureau
een programma opgesteld voor management, middenkader en medewerkers.
Acties 2013




Het vaststellen van diverse (beleids- en verantwoordings) documenten, zoals het
jaarverslag en de jaarrekening 2012, de bedrijfsbegroting 2014 en de meerjarenbegroting
2014-2018 en het treasury jaarplan 2014.
Het vaststellen van bezuinigingsmaatregelen 2013 en 2014.
Het vaststellen van het huurbeleid 2013.
Het vaststellen en actualiseren van beleid op verschillende terreinen zoals de
investeringen, het VVE-beheer, het onderhoud, het overleg met stakeholders, de
sponsoring en de communicatie.
11
Stand van zaken 2013


Eind 2012 is de notitie ‘Organisatieontwikkeling HW Wonen’ vastgesteld, die geldt als
leidraad voor onze activiteiten. Op onderdelen is de geïntegreerde huisvesting van het
HW Wonen Werken benut om dit op natuurlijke (organische) wijze te faciliteren. Hiertoe is
in goed overleg met de Ondernemingsraad de ´Personele Regeling´ ontwikkeld. In 2014
wordt deze regeling geëvalueerd.
In 2013 is een start gemaakt met de Strategische Toekomst Verkenning.
De toekomstverkenningen zijn uitgevoerd en die worden in 2014 verder uitgewerkt.
Risico-management
Doelstelling
De ontwikkelingen in de sector sociale woningbouw en het economisch klimaat vragen om
een aangescherpt risicoprofiel. Hiertoe wordt intern extra aandacht gevraagd voor, en besteed
aan risicomanagement bij individuele besluitvormingsprocessen. Voor het management
betekent dit een aanvulling op reeds bestaande procedures.
Acties 2013




Het treffen van voorbereidingen voor een jaarlijkse ‘In Control Statement’.
Het verrichten van een integriteitsaudit.
Het instellen van een klokkenluidersregeling en dito commissie.
Het organiseren van workshops voor management en medewerkers in het kader van het
‘In control Statement’.
Stand van zaken 2013

In 2013 is het risicomanagement verder vormgegeven, onder andere door aanscherping
van werkprocessen, diverse workshops en toegenomen besef bij medewerkers. Met hulp
van de NAR (Nederlands Adviesburo Risicomanagement) wordt dit geïmplementeerd. In
het jaarverslag 2013 is een eerste ‘In Control Statement’ opgenomen, zie ook paragraaf
2.4. Voortaan wordt deze verklaring in de trimesterapportages en het jaarverslag
opgenomen.
Duurzaamheid
Doelstelling
Wij willen een structurele bijdrage leveren aan het verduurzamen van het wonen. We
realiseren zoveel mogelijk toekomstbestendige woningen die energiezuinig zijn. Enerzijds om
de leefomgeving zo min mogelijk te belasten en anderzijds vanwege de toenemende
energiekosten.
Acties 2013



Het vaststellen van het duurzaamheidsbeleid.
Het uitwerken van een zonnepanelenbeleid.
Onderzoek naar de mogelijke oprichting van een Corporatie Energie B.V.
Resultaten 2013


De vaststelling van een meerjarenplanning van investeringen op dit terrein vindt plaats in
het voorjaar van 2014. De duurzaamheidsingrepen en de planning hiervan zijn gekoppeld
aan het geactualiseerde strategisch voorraadbeleid dat begin 2014 wordt afgerond.
Hierdoor is vertraging ontstaan. Desondanks zijn er, vooruitlopend op de totaalplanning,
diverse duurzaamheidsmaatregelen uitgevoerd. Zo zijn er duurzaamheidsmaatregelen
gekoppeld aan het planmatig onderhoud (tot een bedrag van 532 duizend) en zijn er 2
renovatieprojecten uitgevoerd. (Oranjebuurt Strijen en Groningen/Vezelstraat) waar bij
elkaar voor bijna 1 miljoen aan duurzaamheidsmaatregelen is uitgevoerd.
Ons kantoor is energiezuiniger door onder andere het plaatsen van zonnepanelen. In
2013 is mede hierdoor het BREAAM-certificaat (duurzaamheidscertificaat) ontvangen.
12

In 2012 hebben al onze woningen een energielabel gekregen. Hiervoor is in 2013 een
beheercontract opgezet om ervoor te zorgen dat de energielabels actueel blijven. Ook is
hiervoor een beheerproces opgesteld dat in 2014 wordt geïmplementeerd. Uitgevoerde
verbeteringen hebben geleid tot betere energielabels voor de bestaande woningvoorraad.
2.3 Governance
Met de Aedescode laten corporaties zien waar zij voor staan. De aangesloten corporaties
streven naar kwaliteit en willen zich verantwoorden naar hun omgeving. De Governancecode
Woningcorporaties is ook voor ons een belangrijke leidraad.
Aan de hand van principe II.3 van de Governancecode is bekeken of er voor mij, als
bestuurder van HW Wonen in 2013, sprake is geweest van mogelijke
belangenverstrengelingen. Dat is niet het geval.
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken, het Centraal Fonds en het Waarborgfonds Sociale
Woningbouw (WSW) hebben in 2013 onze prestaties en activiteiten beoordeeld.
De beoordeling van het ministerie was positief op één uitzondering na. Deze betreft het
streekmuseum. Op 13 februari 2014 hebben wij een aanwijzing van de minister ontvangen om
het gebruik van een gebouw voor het streekmuseum binnen zes weken te beëindigen. De
minister beschouwt de verhuur van het streekmuseum als een nevenactiviteit die niet in het
belang van de volkshuisvesting is. Wij hebben inmiddels in samenspraak met de RvC
besloten om hiertegen in beroep te gaan.
Op 21 oktober 2013 heeft het WSW aan ons een faciliteringsvolume van 61 miljoen euro voor
2013 en 2014 beschikbaar gesteld. Het WSW heeft daarbij aangegeven dat zij een drietal
onzekerheden heeft geconstateerd waarover zij het gesprek wil aangaan. Het gaat daarbij om
het volgende:
1. de te verwachten beheersing van de verkochte woningen in Koopgarant;
2. de projectontwikkeling en de grondposities;
3. de liquiditeitsrisico’s met betrekking tot de afgesloten renteswap met de Deutsche Bank.
Hierover zijn wij in gesprek met het WSW en daarom is het faciliteringsvolume voor 2015 nog
niet vrijgegeven.
2.4 In Control Statement
Als bestuurder van HW Wonen ben ik verantwoordelijk voor het opzetten en in stand houden
van het stelsel van interne beheersings- en controlemaatregelen om te waarborgen dat de
realisatie van strategische, operationele en financiële doelstellingen wordt bewaakt, onze
verslaggeving betrouwbaar is en wet- en regelgeving wordt nageleefd.
Hoe goed ons interne risicobeheersings- en controlesysteem ook is opgezet, het kan nooit
absolute zekerheid bieden dat onze doelstellingen op het gebied van strategie, operatie,
berichtgeving en naleving van alle van toepassing zijnde wet- en regelgeving altijd worden
bereikt. Menselijk falen of samenspanning kan leiden tot het omzeilen van interne controle
maatregelen en medewerkers kunnen intern gemaakte afspraken negeren.
Verder wil ik benadrukken dat de activiteiten van onze organisatie enkele risico’s met zich
meebrengen die buiten de eigen invloedsfeer liggen. Zoals politieke besluiten en
veranderingen in wet- en regelgeving en ingrijpende conjuncturele ontwikkelingen. Met het
oog hierop heeft het systeem van interne beheersing als doel eventuele risico’s tijdig te
signaleren en de effecten ervan te minimaliseren. Als bestuurder beoordeel en bewaak ik
voortdurend de prestaties, de omgeving en de risico’s met betrekking tot onze activiteiten.
13
Uitgaande van het in beeld gebrachte risicoprofiel, rekeninghoudend met de genoemde
beperkingen die inherent zijn aan het systeem van interne beheersing, en met inachtneming
van de geïdentificeerde mogelijkheden tot verbetering, is de bestuurder van oordeel dat de
risicobeheersings- en controlesystemen in het verslagjaar qua opzet toereikend zijn geweest.
In het verslagjaar is daarbij ook nadrukkelijk stilgestaan bij de noodzakelijke verbeteracties.
Deze zijn opgenomen in de risicoparagraaf op bladzijde 63.
Verder verklaar ik dat:


de jaarstukken zijn opgemaakt met inachtneming van de bepalingen in boek 2 titel 9 van
het Burgerlijk Wetboek, alsmede de voorschriften van de minister van het ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties;
de middelen van Stichting HW Wonen in 2013, onder verwijzing naar artikel 26, lid 2 sub
n van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH), uitsluitend zijn ingezet in het belang
van de volkshuisvesting.
Oud-Beijerland, 17 april 2014
Ben C. Pluimer
directeur-bestuurder
14
3.1 Inleiding
Ook in het vierde jaar van zijn bestaan heeft HW Wonen het nodige gepresteerd, zoals te
lezen valt in dit jaarverslag. Het financiële resultaat (uit gewone bedrijfsuitoefening) was
positief, diverse projecten gingen van start of werden opgeleverd, alle medewerk(st)ers van
HW Wonen werken nu onder één dak, en ga zo maar door. Dit alles, terwijl het economisch
klimaat in Nederland in mineur bleef en met name de bouw- en vastgoedsector in zwaar weer
verkeerden.
Terwijl eind 2013 duidelijke tekenen van economisch herstel zich aandienden staat nu al vast
dat het slechte weer in corporatieland de komende jaren gaat voortduren. Het kabinet Rutte
verraste de corporaties in Nederland met een grote financiële aderlating om de
staatsfinanciën op orde te brengen. Voor HW Wonen betekent dit een jaarlijkse bijdrage die
uiteindelijk oploopt tot circa10 miljoen euro op jaarbasis in 2017. Bovenop deze bijdrage komt
de bijdrage voor de ondersteuning en sanering van in zwaar weer verkerende collegacorporaties. Ook op langere termijn is het weerstandsvermogen van HW Wonen toereikend
om al deze tegenvallers op te vangen. Maar op vele plaatsen verkeren steeds meer
woningcorporaties hierdoor in grote problemen. Daarbij komt dat ten gevolge van enkele,
hoewel ernstige maar daardoor uitvergrote incidenten in de sector, het speelveld en de
legitimiteit van de sector onder het politieke vergrootglas liggen.
Desondanks heeft HW Wonen in dit strijdgewoel het jaar 2013 gebruikt om haar strategische
koers voor de toekomst vast te houden. Een koers waarin onze huurders centraal staan en we
ons vastgoed als middel inzetten. En een koers waarin samenwerking, maatschappelijk
ondernemen en professionaliteit leidende principes zijn.
3.2 Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden
De RvC is onafhankelijk en vervult tegenover het bestuur van HW Wonen drie rollen:
toezichthouder, adviseur en werkgever. Belangrijke aandachtsvelden van de RvC zijn:







de realisatie van de doelstellingen en volkshuisvestelijke opgaven van HW Wonen;
de strategie van HW Wonen;
de opzet en werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen;
het kwaliteitsbeleid;
de kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording;
de financiële beheersing en verslaggeving;
de naleving van wet- en regelgeving.
Wat precies de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de RvC zijn, is terug te
vinden in de statuten van HW Wonen en het ‘Reglement voor de Raad van Commissarissen
van HW Wonen’. Deze documenten zijn terug te vinden op onze website,
www.hwwonen.nl/raadvancommissarissen. Op de website staat ook hoe de RvC is
samengesteld en de wijze waarop zijn onafhankelijkheid is gewaarborgd. Ook geeft deze
website informatie over de benoeming en het ontslag van RvC-leden, de wijze waarop de RvC
functioneert en besluiten neemt, en hoe de relatie van de RvC is met de directeur-bestuurder.
Voorts wordt ingegaan op de relatie en contacten van de RvC met de accountant, de
Ondernemingsraad en het Huurdersplatform en de wijze waarop de RvC toezicht houdt op
HW Wonen zelf en op de deelnemingen Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche Waard BV en
Union Assink Projectontwikkeling VOF.
Zoals in het verslag van de bestuurder wordt uiteengezet is het ondernemingsplan een
belangrijk document voor HW Wonen. Op deze plaats wordt hiervoor dan ook verder
verwezen naar het verslag van de bestuurder. De realisatie van het ondernemingsplan wordt
door de RvC gevolgd en beoordeeld op basis van periodieke rapportages.
15
Daarnaast zijn voor de directeur-bestuurder speerpunten benoemd die mede de basis vormen
voor de jaarlijkse beoordeling van de directeur-bestuurder.
De RvC onderschrijft de AedesCode en Governancecode. Hiermee laat HW Wonen zien
waarvoor zij staat en waarop zij aanspreekbaar is, dat zij kwaliteit biedt en dat zij zich
verantwoordt naar de omgeving waarin zij opereert.
3.3 Samenstelling
De RvC bestaat uit zeven leden. Zij worden benoemd voor een periode van vier jaar. Daarna
kunnen ze nog één keer herbenoemd worden. Nieuwe leden selecteren we op basis van een
profielschets. Hierin wordt de gewenste deskundigheid en ervaring beschreven. De
Ondernemingsraad en het Huurdersplatform zijn hierover geïnformeerd.
Leden van de RvC moeten aan een aantal voorwaarden voldoen:





alle leden zijn onafhankelijk van HW Wonen;
er zijn geen overlappingen met andere bestuursfuncties;
geen van de leden is of was in dienst van HW Wonen of onderhoudt een directe of
indirecte band met toeleveranciers of afnemers;
geen van de leden verleent andere diensten dan die voortvloeien uit het lidmaatschap van
de RvC of onderhoudt – direct of indirect – banden met HW Wonen buiten het
commissariaat;
bij hun benoeming geven alle leden een ‘Verklaring omtrent het gedrag’ af.
Eind 2013 zag de RvC van HW Wonen er als volgt uit:
De heer mr. W.G. van Hassel – 67 jaar
Oud-advocaat en oud-algemeen deken van de Nederlandse Orde van Advocaten,
commissaris/toezichthouder bij onder meer Eurocommercial Properties N.V. en ASVB B.V.,
voorzitter Kunsthal Rotterdam, voorzitter Nationaal Register Commissarissen en
Toezichthouders, arbiter bij het NAI, onderzoeker in opdracht van de Ondernemingskamer
Gerechtshof Amsterdam en auteur/docent op het terrein van good governance.
Functies binnen de RvC: voorzitter, lid van de remuneratiecommissie en lid van de
auditcommissie.
De heer R.E. Baan EMIA RO AC – 55 jaar
Directeur-bestuurder bij de Rabobank Goeree-Overflakkee, penningmeester
Bejaardensociëteit ’t Trefpunt in ’s-Gravendeel en penningmeester Stichting Streekmuseum
Hoeksche Waard in Heinenoord.
Functies binnen de RvC: lid en voorzitter van de auditcommissie.
Mevrouw P.M. Sangers – 55 jaar
Directeur Grondzaken en Sturing bij Staatsbosbeheer, lid kwaliteitsteam bouwlocatie Vathorst
gemeente Amersfoort, lid Raad van Toezicht landgoed De Reehorst en voormalig
kwartiermaker gemeenschappelijk ontwikkelingsbedrijf voor de rijksoverheid.
Functies binnen de RvC: vice-voorzitter en voorzitter van de remuneratiecommissie.
De heer mr. P.A. de Lange – 51 jaar
Advocaat, voorzitter van het landelijk hoofdbestuur van de Vereniging van Kerkrentmeesterlijk
Beheer in de Protestantse Kerk in Nederland in Dordrecht en kerkordeadviseur van de classis
Barendrecht in Oud-Beijerland.
Functies binnen de RvC: lid (op voordracht van de huurdersverenigingen) en lid van de
remuneratiecommissie.
16
De heer drs. P. de Bruijn RA – 41 jaar
Zelfstandig ondernemer in de financiële dienstverlening en business recovery.
Functies binnen de RvC: lid (op voordracht van de huurdersverenigingen) en lid van de
auditcommissie.
Mevrouw drs. M. Wiegman – 44 jaar
Sociaal ondernemer, project-, proces- en programmamanager in stedelijke
vernieuwingsopgaven, lid Raad van Toezicht theater de Veste in Delft, voorzitter Raad van
Toezicht Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam en cultuurmakelaar Rotterdamse
Cultuurscouts.
Functies binnen de RvC: lid en lid van de Vastgoedcommissie.
De heer ing. T. van Craaikamp – 59 jaar
Interim-manager in de vastgoedsector, sectormanager vastgoed bij GroenWest in Woerden.
Functies binnen de RvC: lid en lid van de Vastgoedcommissie.
Benoeming en zittingstermijnen
Naam
P.M. Sangers
R.E. Baan
P.A. de Lange
P. de Bruijn
M. Wiegman
W.G. van Hassel
T. van Craaikamp
Datum benoeming
04-01-2010
04-01-2010
26-03-2010
26-03-2010
17-06-2010
04-01-2010
01-01-2012
Zittingsperiode1
2010-2014
2010-2014
2012-2015
2013-2016
2013-2016
2014-2017
2012-2015
Aftredend
31-12-2014
31-12-2014
31-12-2015
31-12-2016
31-12-2016
31-12-2017
31-12-2015
Herbenoembaar
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
1 = De zittingsperiode loopt van1 januari tot 1 januari van het jaar volgend op het genoemde
jaar.
Door het terugbrengen van het aantal leden van de RvC van 7 naar 5 en het spreiden van
aftreden van commissarissen kan mogelijk nog een wijziging optreden in de zittingsperiode.
3.4 Het werk van de RvC
In 2013 vergaderde de RvC zeven keer. Tijdens deze vergaderingen zijn de onderwerpen die
zijn opgenomen in het verslag van de directeur-bestuurder aan de orde geweest en
besproken. De belangrijkste bespreekpunten en besluiten in 2013 waren:
Projectontwikkeling en woningbezit
Besluiten




diverse renovatie- en nieuwbouwprojecten;
verkoop en aankoop van gronden en panden;
de vaststelling van het verkoopbeleid;
de verbetering van de projectcontrol.
Opiniërende onderwerpen


startnotitie inzake demografische transitie;
de mogelijke oprichting van een Energie BV.
Financiën en Planning en Control cyclus
Besluiten



de managementletter 2013;
de jaarrekening, het jaarverslag en het accountantsverslag 2012;
de meerjarenbegroting 2014-2018 en het jaarplan 2014;
17




het treasuryjaarplan 2014;
de vaststelling van het investeringsstatuut;
de vaststelling van het treasurystatuut;
de benoeming van de controlerend accountant van HW Wonen.
Opiniërende onderwerpen




het huurbeleid 2013;
de implementatie van een ‘In Control Statement’;
de periodieke rapportages als sturings- en verantwoordingsdocument;
de derivatenportefeuille.
Rapportage / communicatie toezichthouders
Besluiten



rapportage van bevindingen accountant en goedkeurende accountantsverklaringen;
oordeelsbrief 2012;
verstrekken lastgeving / volmacht WSW.
Opiniërende onderwerpen





corporaties in Perspectief;
solvabiliteit- en continuïteitsoordeel Centraal Fonds Volkshuisvesting;
kabinetsbeleid aangaande de woningmarkt;
bezwaarschrift tegen de verhuurdersheffing;
contacten met ministerie BZK omtrent de exploitatie van het Streekmuseum te
Heinenoord.
Governance structuur
Besluiten



installatie Vastgoedcommissie;
actualisatie directie-/managementreglement;
voordracht aangaande de beroepscommissie BOK.
Opiniërende onderwerpen:


de samenwerking met het Huurdersplatform;
de scheidslijn tussen toezicht houden en besturen.
Organisatie
Besluiten



het Ondernemingsplan 2011-2014 en in relatie hiermee de tussenbalans Vitaal Wonen;
de organisatieontwikkeling / HW Wonen Werken / Personele Regeling;
de klantgerichte huisvesting binnen HW Wonen.
Opiniërende onderwerpen



strategische toekomstverkenning;
100 jaar volkshuisvesting in de Hoeksche Waard in 2014;
het lidmaatschap van Aedes.
18
Functioneren RvC en directeur-bestuurder
Besluiten




de evaluatie van het functioneren van directeur-bestuurder en RvC-leden;
de herbenoeming van commissarissen en directeur-bestuurder;
de honorering van de directeur-bestuurder en de RvC-leden;
het rooster van aftreden.
Bijeenkomsten
Een delegatie van de RvC heeft in 2013 twee keer gesproken met de Ondernemingsraad. Aan
de orde kwamen onder meer de organisatieontwikkeling en het HW Wonen Werken, de
personele regeling, installatie van de commissie BOK, de actualisatie in de corporatiesector
en de strategische toekomstverkenning.
Ook heeft een delegatie van de RvC in 2013 twee keer gesproken met het Huurdersplatform.
Onder meer is gesproken over het huurbeleid 2014 en de huurverhoging 2013, het jaarverslag
en jaarrekening 2012, het strategisch voorraadbeleid (visieontwikkeling), het
huurdersonderhoud, de (meerjaren)begroting en de klachtenafhandeling. Ook is de
voorgestelde wijziging ten aanzien van vergaderstructuur en samenstelling van het
Huurdersplatform besproken.
In 2013 heeft de RvC twee themabijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten stonden
in het teken van ‘vermogen en vitaliteit’ en in relatie hiermee de strategische
toekomstverkenning. Tijdens deze bijeenkomsten zijn vermogen en vitaliteit gekoppeld aan de
doelstellingen uit het huidige ondernemingsplan en is gezocht naar aansluiting met
ontwikkelingen in de sector en andere maatschappelijke middenveld organisaties. Op basis
van deze analyse heeft een eerste toekomstverkenning plaatsgevonden welke in 2014 verder
zijn beslag krijgt.
3.5 Het functioneren van de RvC
In november 2013 is het eigen functioneren van de RvC geëvalueerd. Deze evaluatie is extern
begeleid. De opzet hiervan is besproken met de voorzitter van de remuneratiecommissie, de
voorzitter van de RvC en de directeur-bestuurder. Door alle commissarissen zijn vragenlijsten
beantwoord. Ook heeft de extern begeleider relevante documentatie bestudeerd. Over het
geheel genomen luidde de conclusie dat de RvC als geheel goed functioneert. Uit een
oogpunt van doelmatigheid en efficiency wordt de agenda van de RvC nog meer toegespitst
op onderwerpen van strategisch belang. Verder wordt de komende jaren de raad
teruggebracht naar vijf leden (in plaats van zeven) hetgeen voldoende is bij de omvang van
een corporatie als HW Wonen.
De Governancecode is leidraad voor het functioneren van de RvC. De aandachtsgebieden uit
de Governancecode waren in het vergaderschema 2013 ingepland. Ook in 2014 wordt deze
werkwijze gehanteerd.
De leden hebben in 2013 onafhankelijk van elkaar en het bestuur gefunctioneerd en aan de
besluitvorming deelgenomen. Tegenstrijdige belangen hebben zich in 2013 niet voorgedaan.
Het lid van de RvC, de heer Baan, heeft niet deelgenomen aan het beraad over het
streekmuseum vanwege zijn functie bij deze instelling. Van de Regeling Melding
Onregelmatigheden is in 2013 geen gebruik gemaakt.
Met het oog op de toezichtstaak van de RvC zijn in 2013 diverse documenten, zoals
periodieke rapportages, voortgangsrapportages over lopende projecten en de uitvoering van
het jaarplan 2013 aan de RvC voorgelegd en met de directeur-bestuurder besproken.
19
3.6 Auditcommissie
Ten behoeve van het inzicht in de financiële gang van zaken en het interne
beheersingssysteem heeft de RvC een auditcommissie ingesteld. De auditcommissie heeft
een adviserende rol. De taken en werkwijze van de auditcommissie zijn vastgelegd in een
reglement. Het reglement is op onze website gepubliceerd.
De auditcommissie kwam in 2013 vier keer bijeen. Twee keer waren de accountants bij (een
deel van) deze vergaderingen aanwezig. Met verslagen van deze vergaderingen heeft de
auditcommissie aan de RvC gerapporteerd.
De belangrijkste thema’s van de auditcommissie in 2013 waren:












de jaarrekening, het jaarverslag en het accountantsverslag over 2012;
de jaarrekeningen 2012 van Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche Waard en
VOF Union – Assink;
de waarderingsgrondslagen voor de materiële vaste activa van HW Wonen;
de implementatie en normenkader van het In Control Statement;
het jaarplan 2014 en treasury jaarplan 2014;
de meerjarenbegroting 2014-2018;
de drie periodieke rapportages als sturings- en verantwoordingsdocument;
de financieringspositie en vermogensscan;
het verstrekken van lastgeving / volmacht aan het WSW;
het concept investeringsstatuut en concept treasurystatuut;
de managementletter over 2013;
het auditplan 2013.
3.7 Externe accountant
Deloitte is als accountant benoemd door de RvC na advies van de directeur-bestuurder. Eind
2011 is het functioneren van de accountant beoordeeld. De RvC was toen van mening dat
Deloitte goed functioneerde. In 2014 wordt het functioneren van de accountant opnieuw
geëvalueerd.
De accountant woonde het gedeelte van de vergadering van de RvC bij waarin het verslag
van de controle van de jaarrekening 2012 is besproken. Na de bespreking van dit verslag
heeft de RvC de jaarrekening 2012 goedgekeurd.
In 2013 is de accountant uitgenodigd voor de bespreking van de jaarrekening 2012 en de
managementletter 2013 in de auditcommissie.
Aandachtspunten volgens de accountants
In het najaar van 2013 is door Deloitte een interimcontrole uitgevoerd. Naar aanleiding van
deze controle zijn de volgende aandachtspunten naar voren gekomen:




verbeterpunten aangaande de interne beheersing van verschillende processen en het
treffen van beheersingsmaatregelen;
(de formulering van) de ‘In Control Statement’;
fraude- en integriteitsrisico’s;
de beheersing van risico’s rondom de projecten.
20
De resultaten van de accountantscontrole zijn opgenomen in een managementletter. Deze is
op 28 november 2013 besproken met de auditcommissie.
3.8 Remuneratiecommissie
De remuneratiecommissie adviseert de RvC over benoeming, honorering en overige
arbeidsvoorwaarden van de directeur-bestuurder en de honorering van commissarissen. Deze
commissie heeft een adviserende rol.
Voor het beloningsbeleid heeft de RvC op advies van de remuneratiecommissie besloten de
‘Code voor de honorering van commissarissen in woningcorporaties’ en de ‘Sectorbrede
beloningscode voor bestuurders van woningcorporaties’ te volgen.
De remuneratiecommissie vergaderde in 2013 twee keer over de volgende onderwerpen:






de prestatieafspraken 2013 met de directeur-bestuurder;
het functioneren van de directeur-bestuurder;
de honorering van de directeur-bestuurder en de leden van de RvC;
de herbenoeming van de directeur-bestuurder per maart 2014 voor een periode van vier
jaar;
de herbenoeming van de voorzitter van de RvC;
de vacatures in de RvC vanaf 2014.
3.9 Vastgoedcommissie
In 2013 heeft de RvC voorts een vastgoedcommissie ingesteld. De vastgoedcommissie
adviseert de RvC over de besluitvorming over nieuwe projecten om daarmee de snelheid en
kwaliteit van besluitvorming van de raad te bevorderen. Het overleg van de
vastgoedcommissie wordt ook benut om de voortgang van grote en/of complexe projecten te
bespreken alsook dilemma’s en/of keuzes daarbij. De vastgoedcommissie vergaderde in 2013
6 keer, steeds enkele weken voorafgaande aan een reguliere RvC-vergadering.
3.10 De werkgeversrol van de RvC
De RvC is verantwoordelijk voor de besturing van HW Wonen en is in die rol de werkgever
van de directeur-bestuurder. De directeur-bestuurder is per 1 maart 2010 benoemd voor vier
jaar. Deze periode kan telkens worden verlengd met nog eens vier jaar. De RvC heeft op 1
november besloten om de directeur-bestuurder te herbenoemen met ingang van 1 maart 2014
voor een periode van opnieuw vier jaar.
De RvC beoordeelt jaarlijks het functioneren van de directeur-bestuurder. Zijn beloning en
overige arbeidsvoorwaarden zijn vastgelegd in een renumeratierapport. In het eerste kwartaal
2013 heeft de evaluatie van de directeur bestuurder plaatsgevonden.
De remuneratiecommissie beoordeelde begin 2014 het functioneren van de directeurbestuurder. Hierbij is met name gekeken naar de realisatie van de prestatieafspraken hetgeen
heeft geleid tot een positief advies aan de RvC.
Naast zijn functie als directeur-bestuurder is de heer Pluimer bestuurslid van Hoeksche Waard
Duurzaam, lid van de Ledenraad Rabobank Hoeksche Waard en voorzitter van ‘De
Maatschappij’, departement Hoeksche Waard. De specificatie van de honorering van de Raad
van Commissarissen en de bestuurder vindt u op pagina 99.
Per 1 januari 2013 is de Wet Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en
semipublieke sector (WNT) in werking getreden voor zowel de RvC als voor de directeurbestuurder.
21
De hierop gebaseerde, specifieke honoreringsregeling van directeur-bestuurders in de sector
werd in oktober 2013 door de Haagse rechtbank ongeldig verklaard. Als gevolg hiervan heeft
de beloning van de directeur-bestuurder in 2013 plaatsgevonden conform de ‘Sectorbrede
beloningscode voor bestuurders van woningcorporaties’.
De beloning van de RvC in 2013 was in overeenstemming met de ‘Code voor de honorering
van commissarissen in woningcorporaties’. De honorering van de RvC voldoet voorts aan de
adviesregeling van de Vereniging Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). Voor het
voorzitterschap en lidmaatschap van commissies gelden toeslagen. De honorering van de
RvC is niet gekoppeld aan de prestaties van HW Wonen.
3.11 Tot slot
HW Wonen werkt continu aan een open en transparante relatie met haar belanghouders. In
2013 was er vooral aandacht voor investeren, bouwen en beheren van vastgoed in
economische mindere tijden. Intern is veel aandacht besteed aan de verdere ontwikkeling van
de organisatie, het opzetten van risicomanagement, de verbetering van de projectcontrol en
de voorbereiding op het jubileumjaar 2014: ‘100 jaar volkshuisvesting in de Hoeksche Waard’.
Ook over 2013 is de RvC tevreden over de bereikte resultaten en de gemotiveerde wijze
waarop de directeur-bestuurder en de medewerkers hun taken hebben vervuld.
Oud-Beijerland, 17 april 2014
W.G. van Hassel
voorzitter
22
Het opkomen voor de belangen van de medewerkers, daar draait het om bij de
Ondernemingsraad (OR). Ook dit jaar waren er weer volop zaken waarover zij zich konden
buigen.
4.1 Dit is de Ondernemingsraad
In het jaarverslag legt de OR verantwoording af over alle belangrijke zaken uit het afgelopen
jaar. Uitschieters waren het tot stand komen van de Personele regeling ‘HW Wonen in
verandering’, de organisatieontwikkelingen en de ontwikkelingen in de sector.
De OR heeft een gezicht
De OR bestaat uit zeven vaste leden. Zij zijn door de medewerkers gekozen en zetten zich
actief voor hen in. In 2013 zag de OR er als volgt uit:
Ondernemingsraad
Voorzitter
Tweede voorzitter
Secretaris
Tweede secretaris
Lid
Lid
Lid
Yvonne van Son
Ellen van Rijswijk
Karin Benschop-Boon
Leen de Kreek
Hans van Efferen
Ilona Stooker
Marcel Mulder
4.2 Dit kan en mag de Ondernemingsraad
De OR voert namens het personeel overleg met de werkgever. Belangrijke taken zijn:




het vertegenwoordigen van het personeel;
een bijdrage leveren aan de doelen van de organisatie;
invloed uitoefenen op (beleids-)zaken die medewerkers direct raken;
medewerkers de gelegenheid geven mee te denken, mee te praten en mee te beslissen
over het beleid.
In de Wet op de ondernemingsraden staat wat de OR mag en kan doen. Volgens de wet is het
functioneren van een bedrijf een zaak van zowel de werkgever als de werknemers. De
werknemers worden vertegenwoordigd door de OR. De OR kan invloed uitoefenen via het
adviesrecht, het instemmingsrecht en het initiatiefrecht. De OR kan ook een beroep doen op
passende ondersteuning. De OR heeft een strategische visie en een reglement. De
documenten ‘De OR als strategisch partner’ en ‘Het OR-reglement’ zijn voor onze
medewerkers op ons intranet terug te vinden.
4.3 De Ondernemingsraad in 2013
In 2013 is de OR één keer in de twee weken bij elkaar geweest. Eens in de zes weken was er
een bijeenkomst met de directeur-bestuurder. Voorafgaand aan dit overleg spraken de
directeur-bestuurder en het dagelijks bestuur van de OR elkaar tijdens het zogenaamde
agendaoverleg. In 2013 zijn er ook gesprekken geweest met de Raad van Commissarissen
(RvC), de achterban en het managementteam (MT).
Op de agenda
In 2013 stonden er diverse onderwerpen op de agenda van de OR, zoals:
 het overeenkomen van de ‘Personele Regeling HW Wonen in Verandering’ (in plaats van
een vangnetregeling en ter vervanging van het Sociaal Statuut 2010);
 het HW Wonen Werken;
23
















de ontwikkelingen en actualiteiten in de sector;
de organisatieontwikkelingen in het algemeen;
het projectplan en de ontwikkelingen bij het Klant Service Centrum (KSC);
optimalisatie dagelijks onderhoud;
de incidentele afwijkingen Werving- & Selectiebeleid en tijdelijke arbeidscontracten;
de ontwikkelingen ICT-beleid;
de mogelijkheid om extern in te loggen op het bedrijfsnetwerk;
het wagenparkbeleid;
de werkkostenregeling;
de verplichte snipperdagen 2014;
de werkomstandigheden in Oud-Beijerland;
de installatie commissie BOK(Klokkenluidersregeling);
het actualiseren verzuimprotocol;
het actualiseren secundaire arbeidsvoorwaarden;
het functioneringsmanagement;
de deelname aan stuur- en de werkgroep 100 jaar volkshuisvesting.
Bijzondere agendapunten
Een aantal zaken sprong er dit jaar uit, zoals de totstandkoming van de ‘Personele regeling
HW Wonen in verandering’. Voorafgaand hieraan hebben er onder andere bijeenkomsten met
de achterban en de bonden (FNV en CNV) plaatsgevonden. Daarnaast waren er de
ontwikkelingen op het Klant Service Centrum (KSC), de verdere invulling van het HW Wonen
Werken en de organisatieontwikkelingen. Speciale aandacht was er ook voor de
ontwikkelingen in de sector, de kabinetsmaatregelen en de mogelijke gevolgen hiervan voor
HW Wonen en haar medewerkers. Een blijvend aandachtspunt is de klimaatbeheersing in het
kantoor.
Informatie voor de OR
In 2013 is de OR door de directeur-bestuurder geïnformeerd over:
 het jaarverslag 2012;
 het jaarplan 2013 en de meerjarenbegroting 2013-2017;
 de evaluatie ziekteverzuimprotocol, het werving- en selectiebeleid en de collectieve
ziektekostenverzekering;
 de externe adviseurs;
 het informatiebeveiligingsbeleid HW Wonen;
 de enquête HW Wonen Werken;
 de zelfevaluatie HW Wonen Werken;
 de RI&E;
 het functieprofiel preventiemedewerker/BHV coördinator.
Instemming van de OR
In 2013 heeft de OR ingestemd met:
 de ‘Personele regeling HW Wonen in verandering’;
 functieprofielen en aanbiedingsbrief KSC;
 het Woondiensten Cafetaria Systeem 2013: de keuzeperiode en -ronde.
Bij het HW Wonen Werken en de organisatieontwikkelingen volgt de OR de ontwikkelingen
nauwgezet. De OR vindt het zeer belangrijk dat de ‘Personele Regeling HW Wonen in
verandering’ er is gekomen voor de medewerkers die in dit proces buiten de boot dreigen te
vallen.
24
Scholing
De leden van de OR doen er alles aan om de belangen van het personeel zo goed mogelijk te
behartigen. In 2013 hebben de leden hun kennis vergroot tijdens de gehouden tweedaagse
bijeenkomsten.
4.4 Achterban op de hoogte houden
Het goed en transparant informeren van de achterban is voor de OR van groot belang. Het
personeel is in 2013 op de hoogte gehouden van lopende of te verwachten zaken met
algemene personeelsbijeenkomsten en via het intranet. Alle verslagen van zowel het eigen
overleg als de gesprekken met de directeur-bestuurder, nieuwsbrieven en andere relevante
stukken zijn voor de medewerkers op ons intranet te lezen.
25
De huurders van HW Wonen worden vertegenwoordigd door de plaatselijke
huurdersverenigingen. Deze verenigingen (Cromstrijen, Hoeksche Waard Oost en Hoeksche
Waard West) hebben zich wat betreft het overleg met HW Wonen verenigd in een platform.
Het platform is in 2013 opgericht om naar HW Wonen toe met één mond te spreken.
5.1 Stichting Platform Huurdersverenigingen Hoeksche Waard
Omdat de wet een platform niet erkend als wettige vertegenwoordiger van een huurder, de
wet spreekt alleen van (een) huurdersorganisatie(s), hebben de gezamenlijke
huurdersverenigingen een stichting opgericht met de naam Platform Huurdersverenigingen
Hoeksche waard. Deze stichting overlegt met HW Wonen namens alle huurdersverenigingen
in de Hoeksche Waard. Het bestuur van het platform bestaat uit bestuursleden van de
huurdersverenigingen.
5.2 Dit doet het Huurdersplatform
Aan het begin van het jaar wordt samen met HW Wonen de agenda voor het komende jaar
vastgesteld. De inhoud van deze agenda is op dat moment grotendeels ingevuld. In 2013
heeft het platform vijf keer met HW Wonen vergaderd waarbij diverse malen (een of)
meerdere leden van de RvC aanwezig (was) waren.
5.3 Op de agenda
De jaarlijkse huurverhoging staat elk jaar standaard op de agenda. Een punt waar wij als
huurdersplatform (en huurdersverenigingen) het minst over te zeggen hebben omdat dit
vooral in Den Haag bepaald wordt. HW Wonen was voor wat betreft de extra huurverhoging in
2013 het eens met het platform om deze niet toe te passen. Verder is er veel overleg geweest
over het strategisch voorraadbeleid, waar het platform een duidelijke mening over heeft. En
die mening komt lang niet altijd overeen met de voorstellen van HW Wonen op dit punt.
Het afgelopen jaar is ook uitvoerig met HW Wonen gediscussieerd over het te voeren beleid,
zeker met betrekking tot de plannen die de regering in Den Haag uit wil voeren op het gebied
van huren. Helaas is vanuit Den Haag een beleid ontwikkeld wat desastreus is voor de
huurder die afhankelijk is van de sociale huurwoning.
5.4 HW Wonen neemt Huurdersplatform serieus
Over één ding zijn HW Wonen en het Platform het zeker eens, willen wij nog sociaal
betaalbare huren houden dan moeten huurder en verhuurder gezamenlijk optrekken tegen het
beleid wat in Den Haag wordt bedacht. Want als de huidige plannen worden uitgevoerd is het
sociale huur tijdperk ten einde. Het platform ziet 2013 als een jaar waarin veel beleid bepaald
is over hoe zij in de toekomst de belangen van de huurders van HW Wonen kan en zal
behartigen.
26
6.1 Missie en visie
Onze missie luidt als volgt: ‘In een Nationaal Landschap woondiensten en woonproducten
aanbieden die aansluiten bij maatschappelijke ontwikkelingen en individuele woonwensen’.
De visie die hierbij hoort is ‘Samen Wonen meer Waard’. Goed wonen in een vitaal Nationaal
Landschap. Wij gaan uit van onze eigen kracht en werken van daaruit graag samen met de
mensen en organisaties om ons heen. Wij voelen ons niet alleen verantwoordelijk voor goede
huisvesting, maar ook voor de kwaliteit van wonen en leven.
6.2 Werkgebied
Wij hebben als basis de Hoeksche Waard en zien het ook als ons primaire werkgebied. Dit is
een zelfstandig maar geen geïsoleerd gebied. Daarom vindt beleidsafstemming ook met
andere regio’s plaats.
Het in de statuten vastgelegde werkgebied is veel groter. Dit werkgebied omvat de gemeenten
Alblasserdam, Alblasserwaard, Barendrecht, Bernisse, Binnenmaas, Brielle, Capelle aan den
IJssel, Cromstrijen, Dordrecht, Giessenlanden, Goeree-Overflakkee, Gorinchem,
Graafstroom, Hardinxveld-Giessendam, Hellevoetsluis, Hendrik-Ido-Ambacht, Korendijk,
Krimpen aan den IJssel, Lansingerland, Leerdam, Liesveld, Maassluis, Nieuw-Lekkerland,
Oud-Beijerland, Papendrecht, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Schiedam, Sliedrecht,
Spijkenisse, Strijen, Vlaardingen, Zederik, Zwijndrecht.
6.3 Ondernemingsplan 2011-2014
Voor de periode 2011-2014 hebben wij een ondernemingsplan opgesteld. Voor de inhoud van
het ondernemingsplan wordt verwezen naar het betreffende document (te vinden op onze
website www.hwwonen.nl) Inmiddels is dit ondernemingsplan ingehaald door de economische
en politieke ontwikkelingen. Daarom is er begin 2013 een tussenbalans opgemaakt. Ook deze
tussenbalans staat op www.hwwonen.nl/ondernemingsplan.
6.4 Samenwerking
Binnen de Hoeksche Waard wordt met alle gemeenten en zorg- en welzijnspartijen in meer of
mindere mate samengewerkt. Onze indruk is dat deze samenwerkingen zijn gebaseerd op
wederzijds vertrouwen, respect voor elkaars positie en de gedachte dat we samen meer
kunnen bereiken. Wij koesteren deze samenwerkingen en is er veel aan gelegen de
samenwerkingen verder uit te bouwen.
Buiten de Hoeksche Waard werken wij samen met Trivire uit Dordrecht, Maasdelta uit
Spijkenisse, Woonbron vestiging Dordrecht en WoonCompas uit Rotterdam. Met deze
corporaties hebben wij (gezamenlijk) vastgoed en/of zorgen wij samen voor het beheer van dit
vastgoed.
27
Met de HW Wonen Balans brengen wij op overzichtelijke wijze de voorgenomen en
gerealiseerde prestaties van HW Wonen in kaart. De basis voor de voorgenomen prestaties
zijn terug te vinden in het ondernemingsplan en het jaarplan 2013. De toelichting op de
gerealiseerde prestaties en de relevante afwijkingen ten opzichte van de voorgenomen
prestaties zijn in dit jaarverslag verwerkt.
Doelstelling
2013
Realisatie
2013
Convenant woonruimteverdeling en/of huisvestingsverordening geactualiseerd?
Ja
Nee
Prestatieafspraken met de gemeenten actueel?
Ja
Ja
Participatiebeleid opgesteld?
Ja
Nee
Voortgang Coöperatie Hoeksche Waard Duurzaam?
Ja
Ja
Duurzaamheidbeleid afgerond?
Ja
Ja
Door HW Wonen wordt op alle aspecten voldaan aan de Governancecode
Ja
Ja
Personeelsbeleid vastgelegd in personeelsbeleidplan?
Ja
Ja
Project "Ontwikkeling Organisatiecultuur" uitgevoerd?
Ja
Loopt
(tweejaarlijks) Medewerkers Tevredenheids Onderzoek uitgevoerd?
Ja
Nee
Communicatiebeleid vastgesteld?
Ja
Deels
Sponsorbeleid geëvalueerd?
Ja
Ja
Jaarlijkse bijeenkomst stakeholders georganiseerd?
Ja
Nee
Jaarlijkse verantwoording over woningtoewijzing afgerond?
Ja
Ja
Is de Governancecode onderdeel van de besprekingen met de rvc?
Ja
Ja
Is de Governancecode onderdeel van de besprekingen met het mt?
Ja
Ja
Arbo-jaarplan opgesteld?
Ja
Nee
94,25
93,34
Hoeveel bedragen de kosten van inhuur van de tijdelijke medewerkers?
€ 397 duizend
€ 400 duizend
Hoeveel bedragen de uitgaven voor opleiding van personeel?
€ 155 duizend
€ 191 duizend
Hoeveel procent van de beschikbare tijd is het personeel ziek?
4,0%
6,1%
Hoeveel procent van de beschikbare tijd (exclusief langer dan 6 weken ziek)
is het personeel ziek?
2,5%
1,6%
€ 25 duizend
€ 33 duizend
4
4
Aandachtsgebied
Strategie en organisatie
Beleid
Beheer
Aantal fte’s vastgestelde formatie
Budget sponsoring
Aantal malen per jaar dat het bewonersblad wordt uitgegeven.
28
Doelstelling
2013
Realisatie
2013
Lange termijn doelstelling voorraad goedkope woningen
75%
73%
Lange termijn doelstelling voorraad middeldure woningen
15%
23%
Lange termijn doelstelling voorraad dure woningen
10%
4%
Lange termijn doelstelling voorraad woningen geschikt voor starters
30%
31%
Lange termijn doelstelling voorraad woningen geschikt voor senioren
40%
30%
Lange termijn doelstelling voorraad woningen geschikt voor gezinnen
30%
39%
Lange termijn doelstelling streefhuurpercentage voorraad goedkope woningen
73%
74%
Lange termijn doelstelling streefhuurpercentage voorraad middeldure woningen
78%
78%
Lange termijn doelstelling voorraad koopwoningen
1.300
1.425
Ja
Nee
Gesloopte woningen
133
103
Opgeleverde huurwoningen
128
104
Opgeleverde koopwoningen (inclusief grondkavels)
50
50
Opgeleverd maatschappelijk vastgoed
0
0
€ 5,6 miljoen
€ 5,9 miljoen
Budget contractonderhoud
€ 975 duizend
€ 656 duizend
Budget energiemaatregelen
€ 3,0 miljoen
€ 532 duizend
53
85
Ja
Nee
KWH-Huurlabel behaald?
Ja
Ja
Mutatiegraad totale bezit
6,00%
9,40%
Aantal procedures Huurcommissie
5
2
Aantal ingekomen klachten Interne Klachten Procedure
15
31
Aantal procedures Klachten Advies Commissie
5
17
Aantal maal overleg met het Huurdersplatform
8
5
Aantal woningzoekenden geregistreerd
1.500
2.225
% beschikbare woningen verhuurd aan de BBSH-doelgroep?
90%
82%
Aandachtsgebied
Vastgoed
Beleid
Programma van eisen levensloopbestendigheid opgesteld?
Beheer
Budget planmatig onderhoud per complex
Hoeveel bestaande woningen worden verkocht?
Wonen
Beleid
Trendrapport klant opgesteld?
Beheer
29
Doelstelling
2013
Realisatie
2013
% beschikbare woningen verhuurd aan jongeren (jonger dan 35 jaar) ?
35%
40%
% beschikbare woningen verhuurd aan senioren (ouder dan 55 jaar) ?
35%
32%
Hoeveel dagen frictie- en mutatieleegstand is per woning gemiddeld acceptabel?
< 20
29,5
€ 536 duizend
€ 536 duizend
0,75%
0,86%
573
791
Welk percentage van de leeggekomen woningen wordt aansluitend verhuurd?
5,0%
3,8%
Wat is de acceptatiegraad?
75%
42%
€ 200 duizend
€ 228 duizend
€ 1,6 miljoen
€ 1,6 miljoen
20.000
22.869
Budget mutatieonderhoud
€ 1,1 miljoen
€ 1,4 miljoen
Budget contractonderhoud
€ 826 duizend
€ 712 duizend
€ 5,6 miljoen
€ 4,2 miljoen
Hoeveel ontruimingen worden er aangezegd?
50
50
Hoeveel ontruimingen gaan er door?
15
16
Hoeveel overlastklachten worden er behandeld?
500
654
Voortgang in de procesbeschrijvingen en procesevaluatie?
Ja
Ja
Informatievoorziening budgetten op orde?
Ja
Loopt
Risicomanagement geformaliseerd?
Ja
Ja
€ 435 duizend
€ 379 duizend
< 1%
0,90%
Aantal verzonden eerste aanmaningen huurachterstand?
600
678
Aantal verzonden tweede aanmaningen huurachterstand?
375
392
Hoeveel procent van de huurders maakt gebruik van de mogelijkheid tot
automatische incasso?
75%
73%
A
A
kredietwaardig
kredietwaardig
Solvabiliteit op bedrijfswaarde
> 25%
30,3%
Intrest Coverage Ratio (ICR)
> 1,6
2,0
> 4,2%
5,7%
Aandachtsgebied
Wonen Beheer vervolg
Hoeveel bedraagt de inkomstenderving door frictie- en mutatieleegstand
maximaal?
Hoeveel bedraagt de frictie- en mutatieleegstand als percentage van de jaarhuur?
Hoeveel woningen worden er na mutatie verhuurd?
Budget leefbaarheid
Budget herstelonderhoud
Hoeveel reparatieverzoeken worden er behandeld?
Budget planmatig onderhoud per woning
Bedrijfsvoering
Beleid
Beheer
Hoeveel bedraagt het beschikbaar gestelde budget voor investeringen ten
dienste van de exploitatie?
Huurachterstand als percentage van de jaarhuur
Status Centraal Fonds
Kredietwaardigheidsbeoordeling WSW
Direct rendement (op basis van bedrijfswaarde)
30
Doelstelling
2013
Realisatie
2013
In Control Statement afgegeven door bestuurder en MT-leden?
Ja
Ja
Aedex-resultaten voorgaand jaar bekend en gecommuniceerd?
Ja
Ja
Informatieverstrekking CFV-benchmarkgegevens afgerond?
Ja
Ja
Onderhoudslasten als percentage van de bedrijfslasten?
44,3%
42,3%
Personeelskosten als percentage van de bedrijfslasten?
18,3%
19,0%
Gemiddelde huurstijging per 1 juli?
2,50%
4,00%
Hoeveel bedragen de netto kosten van de werkorganisatie per woning?
€ 1.001
€ 1.047
Gemiddelde kosten voor klachtenonderhoud per woning (inclusief loonkosten)?
€ 160
€ 158
Gemiddelde kosten voor mutatieonderhoud per woning (inclusief loonkosten)?
€ 114
€ 135
Gemiddelde kosten voor contractenonderhoud per woning?
€ 177
€ 135
Gemiddelde kosten voor planmatig onderhoud per woning?
€ 1.104
€ 1.000
Hoeveel bedraagt de gemiddelde rente op de leningenportefeuille?
4,23%
4,07%
Aandachtsgebied
Bedrijfsvoering Beheer vervolg
31
8.1 HW Wonen Werken
Vanaf januari 2013 wordt er vanuit één locatie gewerkt. Het kantoor in Oud-Beijerland is in
2012 verbouwd om alle medewerkers te faciliteren in hun werk. Door toepassing van het HW
Wonen Werken, een variant op het nieuwe werken, was het mogelijk om in hetzelfde gebouw
alle medewerkers van een werkplek te voorzien.
8.2 Medewerkers
In juli 2013 is de personele regeling van HW Wonen definitief vastgesteld. In deze regeling is
opgenomen dat de formatie van HW Wonen in 2014 85 fte bedraagt. Om deze doelstelling te
halen worden verschillende instrumenten ingezet. De vastgestelde formatie bedraagt ultimo
2013 93,3 fte. Van deze formatie wordt 86,8 fte ingevuld door medewerkers met een vast
contract. 6,5 fte wordt op dit moment niet ingevuld of ingevuld door tijdelijke medewerkers. De
verwachting is dat een deel van deze formatie op termijn kan vervallen / kan worden gebruikt
voor het creëren van noodzakelijke andere functieprofielen. In dit kader is inmiddels een
proces gestart om de gewenste organisatieontwikkeling van HW Wonen de komende jaren
verder vorm te geven.
Drie medewerkers hebben vorig jaar onze organisatie verlaten. We hebben geen nieuwe
medewerkers aangenomen, maar wel 10 stagiaires mogen verwelkomen. Bij HW Wonen
werken nu 58 vrouwen en 43 mannen. Er zijn 39 parttimers.
De leeftijdsopbouw van het personeel ziet er per 31 december 2013 als volgt:
Werknemers
<25
25-34
35-44
45-54
Aantallen
5
9
27
41
Percentages
5
8
27
41
55-64
19
19
De gemiddelde leeftijd is 46 jaar.
Ziekteverzuim
Het langdurig ziekteverzuim bij HW Wonen is in 2013, zeker in historisch perspectief, vrij hoog
geweest (6 procent). Naast een aantal langdurige ziektegevallen op basis van lichamelijke
problemen is ook sprake van verschillende ziektegevallen op grond van ‘psychische
problemen’. Het kortdurend ziekteverzuim is daarentegen relatief laag (1,6 procent).
Ondersteuning bij ziekteverzuim
Arbo Unie ondersteunt HW Wonen bij ziekteverzuim en arbeidsomstandigheden. Onze
leidinggevenden en managers hebben een belangrijke en duidelijke verantwoordelijkheid in
de begeleiding van zieke medewerkers. Hun aanpak is terug te vinden in ons
ziekteverzuimbeleid en -protocol.
Zorgvuldige re-integratie
Om de nadelige gevolgen van ziekte zoveel mogelijk te beperken, ziet HW Wonen het als
haar taak om werknemers zo snel en zo verantwoord mogelijk weer aan het werk te krijgen.
Ons doel is om medewerkers op een goede manier en tot tevredenheid van alle betrokkenen
terug te laten keren in het arbeidsproces: zorgvuldige re-integratie is het halve werk.
Vertrouwenspersoon
Binnen onze organisatie is er een externe vertrouwenspersoon bij wie medewerkers terecht
kunnen met vertrouwelijke zaken. In 2013 is er geen beroep op deze persoon gedaan.
32
>65
0
0
Functioneren en investeren
Voor ons functioneringsmanagement hebben de leidinggevenden met alle medewerkers een
jaarplangesprek, een voortgangsgesprek en een beoordelingsgesprek gevoerd.
Uitkomsten beoordelingsgesprekken
D-beoordeling (excellent)
C-beoordeling (zeer goed)
B-beoordeling (normaal/goed)
A-beoordeling (slecht/matig)
0 medewerkers
10 medewerkers
86 medewerkers
4 medewerkers
Investeren in onze mensen
Verdere professionalisering van onze medewerkers is belangrijk in ons beleid. Om dit te
bereiken hebben we in 2013 volop geïnvesteerd in de persoonlijke ontwikkeling van onze
mensen door opleidingen, trainingen en coachingstrajecten aan te bieden.
Personeelsbijeenkomsten
Ongedwongen, sportief, informatief en sfeervol waren de personeelsbijeenkomsten die we in
2013 hielden. Een overzicht:
Mei
September
November
December
–
–
–
–
informatieve lunchbijeenkomsten in het HW Kaffee;
actieve sportmiddag met BBQ Burgh Haamstede;
Sintfeest voor kinderen en kleinkinderen
Kersthappas medewerkers en partners.
HW Kaffee
Het initiatief ‘Blokje kaas’ is gestart in september en is inmiddels een maandelijks
terugkerende informele ontmoeting voor medewerkers in het HW Kaffee.
Stages
HW Wonen vindt het belangrijk dat jonge mensen kennis maken met het werk bij een
woningcorporatie. Stages zijn daarvoor een prima instrument voor. In 2013 hebben we 10
stagiaires begeleid.
8.3 Duurzame organisatie
Tijdens de verbouwing van ons kantoor in 2012 is ook aan de verdere verduurzaming
gewerkt. Dit laatste heeft geresulteerd in een certificering van maar liefst 4 sterren BREEAMNL In-Use. Ons gebouw is het eerste bestaande kantoor in Nederland dat deze certificering
ontvangt. Tijdens ons open huis op 14 april 2013 werd dit feestelijk uitgereikt. Het certificaat
met de achterliggende normeringssystematiek is te vinden op onze website www.hwwonen.nl.
De verduurzaming uit zich in het aanbrengen van pv-panelen, monitoring en actief
communiceren over energieopwekking en gebruik, optimalisering van de werking van het
klimaatsysteem, toepassing ledverlichting en het actief schakelen op de noodzakelijke
verlichting.
Eind 2012 zijn bijna 300 pv-panelen aangebracht op het gebouw met een systeemcapaciteit
van ongeveer 70 kWp. In 2013 heeft het systeem ruim 61.000 kWh aan stroom opgewekt
waarvan circa 80 procent rechtstreeks is gebruikt. 12.000 kWh is terug geleverd. Maandelijks
wordt het verbruik geregistreerd en gecommuniceerd met het personeel via de narrowcasting.
Medio 2014 wordt het een actief systeem dat realtime de productie en het verbruik van
energie registreert.
In 2013 is de software die het WKO-systeem aanstuurt vervangen en geoptimaliseerd om een
zo goed mogelijk gebruik te kunnen maken van de natuurlijke bronnen voor verwarming en
koeling van het gebouw. Hierdoor kan ook het gasverbruik aanzienlijk worden gereduceerd.
33
Ten slotte zijn in 2013 voorbereidingen getroffen om Swycs (See what you can save) toe te
passen in ons kantoorpand. Met dit systeem kan het verbruik tot op verbruikersniveau worden
gemonitord en beheerd. Het is de bedoeling om bijvoorbeeld door actieve schakeling op
verlichting en/of andere grootverbruikers flinke besparingen te realiseren. In het eerste
kwartaal 2014 wordt het systeem operationeel.
8.4 KWH-Huurlabel
Wij hechten grote waarde aan een goede dienstverlening aan haar klanten. Om de kwaliteit
van de dienstverlening te borgen wordt gebruik gemaakt van het KWH. In het verleden werd
er slechts een korte periode gemeten, vanaf 2013 wordt er continu gemeten. De meting vindt
plaats voor de kwaliteit; telefonische bereikbaarheid; communicatie & informatie; woning
zoeken; nieuwe woning; huur opzeggen; reparaties; onderhoud en tot slot de behandeling van
klachten over onze dienstverlening. Inmiddels is bekend dat wij het KWH-huurlabel voor 2013
hebben behouden.
8.5 Afhandelen van klachten
Interne klachtenprocedure
HW Wonen doet er alles aan om het wonen zo aangenaam mogelijk voor huurders te maken.
Toch kan het voorkomen dat huurders niet tevreden zijn over onze dienstverlening of onze
medewerkers. Huurders kunnen dan een klacht bij HW Wonen indienen.
HW Wonen kent een interne klachtenprocedure waarbij regels en termijnen zijn vastgesteld
om de klacht van de huurder op te lossen dan wel te verhelpen. In 2013 heeft HW Wonen 31
klachten ontvangen en afgehandeld (in 2012 waren dat er 17). Een behoorlijke stijging; de
klachten hebben voornamelijk betrekking op niet (goed) uitgevoerde
onderhoudswerkzaamheden en de communicatie met medewerkers.
Met uitzondering van één klacht zijn alle gemelde klachten naar tevredenheid van de huurders
binnen de gestelde termijnen opgelost. Het verbeteren van de communicatie met huurders
heeft intern echter voortdurend de aandacht.
Het kan voorkomen dat na het doorlopen van onze interne klachtenprocedure er nog
onenigheid bestaat. In dat geval kan de huurder terecht bij de Klachten Advies Commissie
Hoeksche Waard. In 2013 is één klacht vanuit de interne klachtenprocedure door de huurder
alsnog ingediend bij de Klachten Advies Commissie (2012: 0). De Klachten Advies Commissie
heeft die klacht via een hoorzitting in behandeling genomen en de klacht gegrond verklaard.
HW Wonen heeft de uitspraak van de commissie opgevolgd.
Klachten Advies Commissie
Voorzitter
Vice voorzitter
Ambtelijk secretaris
Lid
Lid
de heer H. Stapel
de heer F. van Heusden
mevrouw A.C. Groenendijk
de heer H. Zwartkruis
mevrouw A.M.R. van Nierop – van ‘t Grunewold
De Klachten Advies Commissie ontving in 2013 17 (2012: 12). Van de 17 klachten bleken 4
klachten op grond van het klachtenreglement niet ontvankelijk. Zij konden dus niet behandeld
worden. De andere dertien klachten waren wel ontvankelijk. 6 klachten zijn in behandeling
genomen via hoorzittingen; 3 klachten worden in januari 2014 via hoorzittingen in behandeling
genomen, 1 klacht is tijdig door HW Wonen opgelost, één klacht wordt in januari 2014 nader
onderzocht en 2 klachten worden opgeschort tot 1 maart 2014.
34
De commissie heeft vier klachten gegrond verklaard en twee klachten ongegrond.
De behandelde klachten hebben betrekking op:
Veiligheid van de woning in combinatie met compensatie
gegrond
Communicatie in relatie tot wijzigen van het hoofdhuurderschap
ongegrond
Energiebesparende maatregelen in relatie tot huurverhoging
gegrond
Communicatie en het maken van afspraken
gegrond
Achterstallig onderhoud
gegrond
Vochtproblemen in de woning en onkostenvergoeding
ongegrond
Onderhoud en overlast
Oordeel januari 2014
Geschil over voorstel keukenrenovatie
Oordeel januari 2014
Afvoer / afzuigingsproblemen buren
Oordeel januari 2014
Bejegening door HW Wonen
Opschorting maart 2014
Achterstallig onderhoud
Opschorting maart 2014
Achterstallig onderhoud
Onderzoek januari 2014
Tijdens het voorjaarsoverleg van onze directeur-bestuurder en de commissieleden van de
Klachten Advies Commissie is vastgesteld dat de commissie objectief oordeelt en zich aan de
afgesproken procedures houdt.
HW Wonen heeft ook in 2013 de uitspraken van de commissie opgevolgd.
Geschillencommissie Woonruimteverdeling Hoeksche Waard
In 2008 is de Geschillencommissie Woonruimteverdeling Hoeksche Waard gestart. Het doel
van deze commissie is:




klachten behandelen van iedere woningzoekende die zich in zijn persoonlijk belang
geschaad acht door de huisvestingsverordening;
bijdragen aan een goede behandeling van klachten en daarmee voor optimalisering van
de relatie tussen de partijen te zorgen;
tegemoet komen aan de behoefte van woningzoekenden om invloed uit te oefenen op de
huisvestingsverordening;
het signaleren van knelpunten in het woonruimteverdelingssysteem.
De Geschillencommissie Woonruimteverdeling bestaat uit dezelfde personen als de Klachten
Advies Commissie Hoeksche Waard. HW Wonen ondersteunt het secretariaat door het
leveren van een ambtelijk secretaris. Dit is mevrouw A.C. Groenendijk, medewerker
Bestuurszaken van HW Wonen. In 2013 heeft de geschillencommissie vier klachten
ontvangen (in 2012: drie).Twee klachten waren ontvankelijk. Hiervoor zijn hoorzittingen
gehouden. Beide klachten, afkomstig uit de gemeenten Oud-Beijerland en Binnenmaas, zijn
ongegrond verklaard en hadden betrekking op de wijze waarop HW Wonen het
woonruimteverdelingssysteem / sanctiebeleid heeft toegepast. De gemeente Binnenmaas was
vertegenwoordigd tijdens de hoorzitting.
35
Meer dan 10.000 woningen en appartementen hebben wij in ons bezit. Daarmee zorgen we
ervoor dat heel wat inwoners van de Hoeksche Waard een dak boven het hoofd hebben. Het
is ons primaire doel om ons in te zetten voor mensen met een laag inkomen. Bij de
woningtoewijzing gaat bijzondere aandacht uit naar de doelgroep senioren en starters.
9.1 Scherp toewijzen
Door regels van de Europese Commissie zijn de toewijzingseisen voor
woningbouwcorporaties een stuk strenger geworden. Onze eigen toewijzingsregels zijn in
2012 aangepast om aan het toegestane percentage van 10 procent verhuur aan de doelgroep
met hogere inkomens te kunnen voldoen. In 2013 is 5,3 procent van de leeggekomen sociale
huurwoningen verhuurd aan mensen met een inkomen boven de 34.229 euro. Hiermee zijn
wij binnen het toegestane percentage gebleven.
9.2 Mutaties en verhuringen
Een overzicht van de mutaties in de bestaande woningvoorraad per gemeente:
Aantal
woningen
369
Mutaties
2013
29
Mutatiegraad
2013
7,86%
Mutaties
2012
31
Mutatiegraad
2012
8,24%
Maasdam
284
17
5,99%
11
3,97%
Mijnsheerenland
278
31
11,15%
26
9,19%
Puttershoek
1.016
92
9,06%
79
7,75%
‘s-Gravendeel
1.187
178
15,00%
107
8,71%
208
20
9,62%
11
5,29%
Binnenmaas
3.342
367
10,98%
265
7,81%
Strijen
1.074
143
13,31%
123
11,05%
278
35
12,59%
31
9,87%
Numansdorp
1.076
95
8,83%
80
7,71%
Cromstrijen
1.354
130
9,60%
111
8,22%
Goudswaard
224
19
8,48%
25
11,90%
Nieuw-Beijerland
265
21
7,92%
25
9,43%
Piershil
147
12
8,16%
20
13,61%
Zuid-Beijerland
349
28
8,02%
14
4,11%
Korendijk
985
80
8,12%
84
8,72%
Oud-Beijerland
2.571
227
8,83%
189
7,27%
Totaal HW Wonen
9.326
947
10,15%
772
8,20%
Kern – gemeente
Heinenoord
Westmaas
Klaaswaal
36
In het tabel op de vorige pagina zijn de woningen in de Hoeksche Waard van HW Wonen per
1 januari 2013 opgenomen. Ons totale bezit bestaat ook uit woningen buiten de Hoeksche
Waard, overige woongelegenheden, maatschappelijk vastgoed, bedrijfsonroerendgoed en
garages en omvat per 31 december 2013 in totaal 10.448 verhuureenheden.
9.3
Verhuringen naar huurklasse en inkomen
Huurklasse
Laag
(< € 34.229)
Hoog
≥ € 34.229)
Nietpersonen
Eindtotaal
goedkoop (< € 374,45)
82
0
5
87
aftoppingsgrens IHS laag (< € 535,92)
391
5
10
406
aftoppingsgrens IHS hoog (< € 574,36)
87
14
0
101
bovengrens IHS (< € 681,03)
158
21
5
184
20
778
0
115
718
vrije sector (≥ € 681,03)
Eindtotaal
94,72%
13
40
5,28%
102
13
11,30%
102
88,70%
0
115
731
83,73%
142
17,37%
20
893
9.4 Huurachterstanden
Wij voeren een strak incassobeleid. Rond de 10e en 20e van iedere maand worden de
aanmaningen verstuurd. In onderstaand overzicht is de huurachterstand nader gespecificeerd.
Maanden achterstand
< 1 maand
1-2 maanden
2-3 maanden
3-4 maanden
> 4 maanden
Aantal
354
58%
96
16%
61
10%
32
5%
64
11%
Totaal
607
100%
2013
achterstand
122.073
22%
81.038
14%
107.90
19%
66.439
12%
189.915
33%
567.365
100%
aantal
339
55%
83
14%
67
11%
28
5%
94
15%
611
100%
2012
achterstand
103.203
17%
62.025
10%
102.017
17%
50.740
8%
298.885
48%
616.869
Begin 2014 zijn alle dossiers met betrekking tot de “Huur” en “Overige vorderingen” opnieuw
beoordeeld. Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat een aantal vorderingen definitief als
oninbaar moet worden beschouwd. In alle gevallen betreft het bedragen waarvoor een
voorziening is gevormd. Het betreft met name vorderingen waar een WSNP-regeling of een
traject via budgetbeheer & schuldhulpverlening is afgesloten. Van de resterende vorderingen
is een inschatting gemaakt van de kans dat deze vorderingen daadwerkelijk worden
geïncasseerd. Op grond van de uitgevoerde beoordeling is in 2013 106 duizend euro ten laste
van de voorzieningen gebracht. Na deze afboeking resteert een voorziening van circa 168
duizend euro.
9.5 Ontruimingen
In 2013 is 50 keer (2012: 49; 2011: 64) een ontruiming aangezegd. Van deze aanzeggingen
zijn er in 2013 uiteindelijk 16 (2012: 12; 2011: 18) woningen ontruimd.
37
100%
2013
2012
2011
2010
Ontruimingen
Totaal
aanzeggingen
Ontruimingen
Totaal
aanzeggingen
Ontruimingen
Totaal
aanzeggingen
Ontruimingen
Totaal
aanzeggingen
Heinenoord
0
2
0
3
1
2
0
0
Maasdam
0
0
3
4
0
0
1
2
Mijnsheerenland
0
0
0
2
0
1
0
1
Puttershoek
1
5
0
3
1
10
1
11
's-Gravendeel
4
10
0
4
2
4
1
6
Westmaas
0
2
1
3
0
2
0
2
Totaal gemeente Binnenmaas
5
19
4
19
4
19
3
22
Strijen
4
7
1
9
3
8
2
8
Totaal gemeente Strijen
4
7
1
9
3
8
2
8
Goudswaard
0
0
0
1
1
1
0
0
Nieuw-Beijerland
1
2
0
2
3
7
2
3
Piershil
0
0
0
0
0
1
0
0
Zuid-Beijerland
0
0
1
1
0
3
1
2
Totaal gemeente Korendijk
1
2
1
4
4
12
3
5
Numansdorp
2
5
1
4
1
5
0
2
Klaaswaal
1
2
1
1
2
5
0
0
Totaal gemeente Cromstrijen
3
7
2
5
3
10
0
2
Oud-Beijerland
3
15
4
12
4
15
1
13
Totaal gemeente Oud-Bijerland
3
15
4
12
4
15
1
13
16
50
12
49
18
64
9
50
Per gemeente/kern
Gemeente Binnemaas
Gemeente Strijen
Gemeente Korendijk
Gemeente Cromstrijen
Gemeente Oud-Beijerland
Totaal
38
In 2013 waren de gevolgen van de crisis op de woningmarkt voor makelaars en ontwikkelaars
duidelijk te merken. Voor HW Wonen was 2013 echter een bijzonder jaar, waarbij een aantal
ontwikkelingen zelfs lijnrecht stonden tegenover de algemene neergaande tendensen in de
woningmarkt. Zo was er onverwacht veel beweging op de huurmarkt met zelfs meer mutaties
dan in de afgelopen jaren. Ook liep de verkoop van woningen uit de bestaande voorraad
boven verwachting en lag de oplevering van nieuwbouw nog gewoon op het gemiddelde
productiecijfer vanaf het jaar 2000.
Omdat de verkoop en sloop van woningen een grotere omvang had dan de
nieuwbouwopleveringen, is ons totale woningbestand iets verminderd. Eind 2013 bestaat de
voorraad uit 10.448 verhuureenheden (10.547 in 2012), waarvan ruim 9.300 woningen in
exploitatie in de Hoeksche Waard.
10.1 Strategisch Voorraadbeleid
In 2013 is een aanvang gemaakt met een herijking van ons strategisch voorraadbeleid
(SVB).De belangrijkste doelstellig is om de sterk veranderde woningmarkt, sinds de
totstandkoming van het SVB in 2011, te analyseren en om op die veranderingen in te kunnen
spelen. Ten behoeve van die analyse zijn actuele gegevens verzameld over de huishoudens,
waarbij samenstelling en inkomen de belangrijkste elementen vormen en is de
huishoudensontwikkeling tot 2025 in kaart gebracht. Op basis van deze gegevens is de
gewenste omvang en samenstelling van de woningportefeuille per dorpskern in beeld
gebracht. Begin 2014 wordt de herijking afgerond met een eindrapportage.
10.2 Duurzaam bouwen en onderhouden
In 2013 hebben we gezamenlijk met Deloitte een duurzaamheidsbeleid opgesteld. Hier
worden onze visie, doelstellingen en strategie verwoord. Hierin zijn een aantal werkgroepen
benoemd om de duurzaamheid te implementeren in de organisatie:



De werkgroep PV-panelen heeft een aanbesteding gehouden en een raamovereenkomst
overeengekomen met Qsolar. Momenteel worden de communicatiemiddelen uitgewerkt
waarna we in het eerste kwartaal van 2014 een pilot voor 200 huurwoningen starten.
De werkgroep energiemaatregelen bestaande bouw heeft gevraagd om een nieuw
strategisch voorraadbeleid (SVB) om zeker te weten dat de juiste energiemaatregelen op
de complexen worden uitgerold. Het SVB 2.0 is half 2013 opgestart en wordt begin 2014
opgeleverd en loopt parallel met de energiemaatregelen. Hieruit volgen complexplannen
die een onderdeel uit gaan maken van de meerjarenbegroting. Een aantal pilots is al wel
geselecteerd en deze wordt in 2014 uitgevoerd.
De werkgroep BREAAM heeft zich bezig gehouden met de verduurzaming van het
kantoor. Dit heeft geleid tot de uitreiking van het BREAAM-in-use **** certificaat op 19
april 2013. We zijn trots op dit certificaat omdat het aangeeft dat HW Wonen het
‘duurzaamste bestaande gebouw’ van Nederland heeft.
Begin 2012 waren al onze woningen voorzien van een energielabel. Hiervoor is in 2013 een
beheercontract afgesloten om ervoor te zorgen dat de energielabels actueel blijven. Ook is
hiervoor een beheerproces opgesteld dat in 2014 wordt geïmplementeerd.
In bijgaande tabellen zijn de energielabel verbeteringen van begin 2014 ten opzichte van
begin 2013 weergegeven:
39
Gemiddeld energielabel
Energielabel 2012 -2013
2500
1500
1000
500
0
A
B
C
D
E
F
G
2012
318
1359
2271
1983
1942
1216
181
2013
359
1575
2324
2025
1872
1094
130
A
B
C
D
E
F
G
31-12-2012
3%
15%
24%
21%
21%
13%
2%
31-12-2013
4%
17%
25%
22%
20%
12%
1%
1,90
Gemiddelde energie index (EI)
2000
1,70
1,50
1,30
1,10
0,90
0,70
Gemiddelde EI
A
B
C
D
E
F
G
2012
2013
1,81
1,77
=< 1,05
1,06-1,30
1,31-1,60
1,61-2,00
2,01-2,40
2,41-2,90
=> 2,91
De energie-index van het bezit van HW Wonen is in 2013 licht verbeterd. Er wordt hard
gewerkt om de komende jaren deze index fors te verbeteren. De eerste projecten in dit kader
zijn in 2013 gestart. Hieronder staat een overzicht van de duurzaamheidsprojecten die wij
hebben uitgevoerd of op dit moment aan het uitvoeren zijn.
In het plan Oranjewijck in Klaaswaal zijn 28 grondgebonden seniorenwoningen gerealiseerd.
Naast het gegeven dat de woningen heel goed geïsoleerd zijn en aan alle huidige eisen
voldoen, heeft
HW Wonen als extra duurzaamheidsmaatregel op deze woningen zonnepanelen gemonteerd.
De stroom die hiermee opgewekt wordt komt ten goede aan de bewoner.
De laatste fase van de nieuwbouw van het plan Oranjewijk in Numansdorp is inmiddels
opgeleverd. Ook in dit plan hebben we naast goede isolatie extra maatregelen toegepast.
Deze woningen zijn voorzien van zonneboilers. Het warme water dat de bewoners gebruiken
wordt opgewarmd door de zon en eventueel bij verwarmd met de cv-ketel. Het gasverbruik
wordt hiermee fors gereduceerd.
Het project de Buitensluis in Numansdorp betreft de nieuwbouw van een woon-zorgcentrum
Het mooie van het gebouw is dat het in de toekomst eventueel omgebouwd kan worden van
woon- zorgcentrum naar een appartementengebouw. Daarnaast is de techniek warmte- en
koude opwekking (WKO) toegepast. De WKO bestaat uit een omkeerbare warmtepomp en
een hoog rendement cv ketel, opgesteld in de technische ruimte op het dak van de 2e
verdieping. Doorgebruik te maken van aardwarmte wordt het gasgebruik fors gereduceerd.
Het project Oranjewijk in Strijen is een onderhouds- en verbeteringsproject van 160 woningen.
De schil van de woningen is voorzien van spouwmuurisolatie, dakisolatie, HR++ dubbelglas
en vloerisolatie. Daarnaast is in de woningen een moderne hoog rendement cv-ketel
geïnstalleerd. Deze woningen zijn qua energielabel opgewaardeerd van G-, F- en E-label naar
een B-label. Als extra bijzonderheid zijn er speciale vogelschroten toegepast onder de
dakpannen waarin de vogels kunnen nestelen.
10.3 Samenstelling woningbezit
In deze paragraaf richten wij ons op de samenstelling van ons woningbezit in de Hoeksche
Waard (ruim 9.300 woningen).
Verdeling over de dorpen
Ruim een kwart van ons woningbezit in de Hoeksche Waard bevindt zich in het grootste dorp
Oud-Beijerland en 45 procent in de andere 4 grote dorpen, In de 9 kleine dorpen staat een
kwart van onze woningen en in de buurtschappen 2 procent.
40
Mookhoek,
Strijensas,
Schenkeldijk
2%
Goudswaard, NieuwBeijerland, Piershil, ZuidBeijerland, Westmaas,
Mijnsheerenland.,
Maasdam, Heinenoord,
Klaaswaal
Oud-Beijerland
28%
26%
's-Gravendeel
Strijen
12%
10%
Numansdorp
Puttershoek
11%
12%
Verdeling naar bouwjaren
Meer dan 60% van het woningbezit is gebouwd in de periode 1960-1980. Het woningbezit van
voor 1960 (hoofdzakelijk eengezinswoningen) neemt steeds verder af door verkoop en sloop.
Door nieuwbouw neemt het aandeel van na 1990 gebouwde woningen steeds verder toe tot
bijna 25 procent.
30%
27%
25%
20%
18%
15%
18%
13%
11%
10%
10%
5%
3%
2%
0%
<1950
50-60
60-70
70-80
80-90
41
90-00
00-10
>10
Verdeling naar type
Meer dan de helft van ons bezit bestaat uit eengezinswoningen. Door verkoop van
eengezinswoningen en nieuwbouw van appartementen en grondgebonden seniorenwoningen
neemt het aandeel eengezinswoningen af en het aandeel van appartementen en
grondgebonden seniorenwoningen toe.
Verdeling naar huurklassen
Een groot deel van ons woningbezit is goedkoop (huur onder de lage aftoppingsgrens
huurtoeslag1) = € 535,91 in 2013). Door huurharmonisatie, sloop en nieuwbouw neemt dit
aandeel gestaag af (in 2012 was nog 76 procent goedkoop). Door huurharmonisatie en
nieuwbouw neemt het aandeel bereikbaar (huur tussen lage aftoppingsgrens en bovengrens
huurtoeslag2) juist toe (was in 2012 nog 20 procent). Het aandeel vrije sectorwoningen3 blijft
stabiel op 4 procent van onze voorraad.
duur
(vrije sector)
4%
bereikbaar
25%
goedkoop
71%
1
In 2013 lag de lage aftoppingsgrens huurtoeslag op € 535,91.
In 2013 lag de bovengrens voor de huurtoeslag op € 681,02.
3
In 2013 lag de vrije sectorgrens op € 681,02 (= bovengrens voor de huurtoeslag).
2
42
10.4 Verkochte woningen
In 2013 zijn 85 woningen van onze bestaande woningen verkocht. In de begroting was
rekening gehouden met 53 te verkopen woningen. Sinds 1 januari 2013 werken wij met een
aangepast verkoopbeleid (minder koopgarant en meer vrije verkoop met korting). Halverwege
het jaar is het beleid nog verder aangepast naar verkopen zonder Koopgarant. In 2013 zijn in
totaal 18 huurders overgegaan tot aankoop.
In 2013 zijn in het kader van de Koopgarantregeling 8 woningen teruggekocht. Van deze 8
woningen waren er ultimo 2013 weer 7 verkocht.
Gemiddeld zijn de verkochte woningen getaxeerd op 157 duizend euro. Op grond van de
verschillende kortingsregelingen is gemiddeld 22 duizend euro (14,2 procent) korting per
woning verleend. De gemiddelde boekwaarde per verkochte woning bedraagt circa 43
duizend euro en de gemiddelde boekwinst circa 104 duizend euro.
De ontwikkeling van de gemiddelde taxatiewaarde en verkoopprijzen van de door ons
verkochte bestaande woningen zien er als volgt uit:
Jaar
2010
2011
2012
2013
Taxatiewaarde
€ 185.000
€ 180.000
€ 165.000
€ 157.000
Verkoopprijs inclusief korting
€ 150.000
€ 140.000
€ 130.000
€ 138.000
De doorloopsnelheid verschilt per kern. Oud-Beijerland is nog steeds het meest gewild.
Gemiddeld is in Oud-Beijerland de verkooptijd ongeveer 2-3 maanden. In andere kernen
bedraagt de verkooptijd langer (4-6 maanden).
Koopgarant
Eind 2013 hebben wij totaal 308 (2012: 258) woningen met de Koopgarantregeling verkocht.
In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de verkochte woningen en de per saldo
verstrekte korting.
Gemeente
Binnenmaas
Cromstrijen
Dordrecht
Korendijk
OudBeijerland
Strijen
Totaal
Aantal woningen
73
64
21
46
86
18
308
Totale korting
€ 3.366.000
€ 2.457.000
€ 689.000
€ 1.973.000
€ 3.884.000
€ 782.000
€ 13.151.000
Slimmer Kopen
In ’s-Gravendeel zijn in het verleden tien woningen verkocht onder ‘Slimmer Kopen’voorwaarden. Anders dan bij de Koopgarant-variant geldt hier voor HW Wonen geen
terugkoopplicht, maar een terugkooprecht. De totale korting die op deze woningen is verstrekt
bedraagt ongeveer 446 duizend euro.
10.5 Onderhoud
Beheersing onderhoudskosten
Wij streven er steeds naar om het woningbezit aan te laten sluiten op de eisen van de tijd.
Als het kan met onderhoud en herstelwerkzaamheden. Maar sloop en nieuwbouw zijn soms
noodzakelijk. Het uitvoeren van onderhoud is een belangrijke kostenpost. In het volgende
overzicht is inzichtelijk gemaakt wat onze organisatie in 2013 en voorgaande jaren aan het
onderhoud heeft uitgegeven.
43
Jaarrekening
2013
Begroting
2013
Jaarrekening
2012
Jaarrekening
2011
Jaarrekening
2010
Herstelonderhoud
Mutatieonderhoud
Contractonderhoud
Planmatig onderhoud
Af: loonkosten eigen dienst
1.602.375
1.369.289
1.368.221
10.682.429
-407.088
1.630.000
1.161.000
1.801.000
11.542.000
-480.000
1.984.000
1.350.000
1.288.000
12.881.000
-514.000
1.932.000
1.371.000
1.412.000
12.832.000
-542.000
1.845.000
1.283.000
1.088.000
11.337.000
-598.000
Totaal
14.615.226
15.654.000
16.989.000
17.005.000
14.955.000
Soort Onderhoud
Optimalisatie uitvoering dagelijks onderhoud
In het kader van het project optimalisatie dagelijks onderhoud is vanaf 1 januari 2013 gestart
met de implementatiefase van de optimalisatie van het dagelijks onderhoud, oftewel het
klachtenonderhoud. In februari 2012 is het project gestart met een onderzoek en zijn in
werkgroepen de selectie, prijsvorming en gunningsfase doorlopen. Vanaf januari 2013 is met
de nieuwe werkwijze gestart. Dit betekent dat met een beperkte groep bouwkundige
aannemers en installateurs gewerkt wordt aan standaard werkopdrachten en met
eenheidsprijzen. Het resultaat in 2013 is dat de kosten voor het dagelijks onderhoud
(reparatie-, mutatieonderhoud en Po per TOE) circa 6 procent lager zijn dan in 2012.
In het najaar hebben wij na een evaluatie en analyse besloten om vanaf 1 januari 2014 een
verdere stap in de optimalisatie van het dagelijks onderhoud te nemen. Vanaf 1 januari 2014
wordt er gewerkt met vijf aannemers die binnen de ingerichte werkgebieden als regieaannemer gaan optreden. De regie-aannemer verzorgt de uitvoering van de door HW Wonen
opgedragen werkzaamheden en kan een deel van het werk uitbesteden aan
onderaannemers. Hiermee wordt een efficiëntere administratie en een betere verdeling van
opdrachten gerealiseerd.
De kantoorautomatisering loopt nog niet in pas met de organisatieontwikkeling. Het primaire
systeem ondersteunt nog niet alle werkwijzen. Daarom wordt nog gewerkt met tijdelijke
oplossingen. In 2014 wordt verder gewerkt aan het aan laten sluiten van de
kantoorautomatisering op de nieuwe werkprocessen.
Herstelonderhoud
Aan het uitvoeren van kleine reparaties, het kleine dagelijks onderhoud, is in 2013 1,6 miljoen
euro uitgegeven. Dit is 158 euro per reparatieverzoek. De gerealiseerde uitgaven liggen in de
lijn van het in de vastgestelde begroting opgenomen budget. De tevredenheid over de
afhandeling van reparatieverzoeken is goed, maar nog voor verbetering vatbaar.
Mutatieonderhoud
De uitgaven van het mutatieonderhoud bedroegen in 2013 1,4 miljoen euro en lag daarmee
17 procent hoger dan begroot. De overschrijding van het budget is vooral veroorzaakt door
het hogere aantal mutaties dan begroot. Het werkelijk aantal mutaties bedraagt 947 terwijl er
574 zijn begroot. Per mutatie is gemiddeld 1.446 euro (2012: 1.748 euro) uitgegeven.
Contractonderhoud
De uitgaven van 1,4 miljoen euro voor het contractonderhoud liggen 24 procent lager dan
begroot. Het gemiddeld bedrag dat in 2013 aan het contractonderhoud is uitgegeven bedraagt
135 euro per woning (2012: 126 euro).
44
Planmatig onderhoud per woning
Als de huur van een woning wordt opgezegd, wordt deze woning geïnspecteerd en waar
nodig verbeterd. Per woning wordt de kwaliteit van de keuken, douche en toilet beoordeeld.
Dit onderhoud wordt het planmatig onderhoud per woning genoemd. De omvang van de
uitgaven hangt samen met het aantal woningen dat leegkomt. De cijfers tonen aan dat de
mutatiegraad hoger is dan de jaren daarvoor. In 2013 is 4,2 miljoen euro (2012: 5,1 miljoen
euro) uitgegeven aan dit soort onderhoud. Dit is fors minder dan het in de begroting
opgenomen budget van 5,6 miljoen euro. De lagere uitgaven hebben alles te maken met onze
bewuste keuze om in het kader van de opgelegde verhuurdersheffing op deze
onderhoudssoort te bezuinigen.
Planmatig onderhoud per complex
In 2013 is totaal 5,9 miljoen euro besteed aan planmatig onderhoud per complex. Dit is circa
300 duizend euro meer dan oorspronkelijk begroot. De overschrijding is voor een groot deel te
verklaren door opdrachten die met een apart bestuursbesluit zijn geaccordeerd en niet in de
vastgestelde begroting waren opgenomen.
Eind 2012 is gestart met de conditiemeting van ons bezit. In drie jaar tijd wordt het hele bezit
geïnventariseerd. Eind 2013 waren circa 3000 woningen van het bezit geïnventariseerd.
Daarmee liggen deze werkzaamheden op schema.
Het RVO-schilderwerk over 2013 is geëvalueerd met de contractpartijen. De ervaringen zijn
overwegend goed, waar nodig is bijgestuurd. Omdat de werkzaamheden in 2013 zich
hoofdzakelijk hebben geconcentreerd op uitvoering geven aan de werkbegroting en de
conditiemeting, is een verdere uitrol van het RVO-schilderwerk voor het gehele bezit niet
gerealiseerd.
Het RVO-dak onderhoud, waarmee in 2013 zou worden aangevangen, loopt vertraging op
omdat de informatie die uit de meerjaren onderhoudsbegroting wordt gegenereerd onvolledig
blijkt te zijn. De ontbrekende informatie wordt de komende tijd in samenspraak met enkele
marktpartijen verzameld.
Opplussen seniorenwoningen
In 2013 zijn de laatste seniorenwoningen aan de Apollostraat, Saturnusstraat en Sportlaan in
Strijen opgeplust. De werkzaamheden bestonden hoofdzakelijk uit het beter door- en
toegankelijk maken van het complex waarbij deuren zijn voorzien van deurautomaten en
kozijndorpels en niveauverschillen in vloeren zijn aangepast voor rollator-gebruik.
Renovatie projecten
In 2012 is de renovatie van het appartementengebouw aan de van Groningen- en Vezelstraat
te ’s-Gravendeel voorbereid. In 2013 is de renovatie uitgevoerd. De laatste appartementen
zijn in december opgeleverd. De renovatiekosten waren begroot op 1,85 miljoen euro. De
werkzaamheden zijn uiteindelijk uitgevoerd voor een bedrag van 1,72 miljoen euro.
10.6 Nieuwbouwprojecten
Ondanks de slechte marktomstandigheden zijn in het jaar 2013 toch weer 6 projecten
opgeleverd. Het gaat daarbij om 104 huurwoningen (begroot voor 2013: 128 woningen) en 50
koopwoningen (begroot voor 2013: 50 woningen). Tevens is de renovatie van 160 woningen
in de Oranjebuurt Strijen afgerond. Verder zijn er in 2013 103 woningen gesloopt (begroot
voor 2013: 133 woningen) en zijn er nog 6 projecten in aanbouw per 31 december (72
huurwoningen en 24 koopwoningen).
45
De uitgaven voor projectontwikkeling de afgelopen jaren is weergegeven in onderstaande
tabel:
Jaarrekening
2013
Begroting
2013
Jaarrekening
2012
Jaarrekening
2011
Jaarrekening
2010
13.388
32.647
20.267
22.548
14.749
1.326
8.595
2.248
12.840
4.033
4.634
5.821
1.976
9.155
1.110
23.310
47.735
28.934
30.345
25.014
2.757
5.571
3.921
9.059
5.124
20.553
42.164
25.012
21.286
19.889
Uitgaven:
Nieuwbouw huurwoningen
Nieuwbouw verkoop woningen
Woningverbetering huurwoningen
Ontvangsten:
Gedeclareerde verkooptermijnen
Totaal
Voor een toelichting op de projecten van HW Wonen kunt u terecht op onze website
www.hwwonenjaarverslag.nl.
10.7 Grondposities
De grondposities van HW Wonen per 31 december 2013 zijn opgenomen in het volgende
overzicht:
Grondposities
Locatie Immanuël
Loc. Politiebureau
Centrumplan
Gemeentewerf
Bernhardstraat e.o.
Prinsenhof II
Rustenburgstraat
Sportlaan
Nassaustraat e.o.
Grondposities:
complexen in exploitatie
Garages (12) Bevershoek
Open Waard WC
Zoomwijck
Huys te Hoecke (TAS)
Aanschafwaarde
x € 1.000,--
Voorziening
x € 1.000,--
Gemeente
Hectare
Aankoop jaar
's-Gravendeel
's-Gravendeel
Goudswaard
Mijnsheerenland
Oud-Beijerland
Puttershoek
Puttershoek
Strijen
Zuid-Beijerland
1,45
0,25
0,08
0,14
0,30
0,13
2,92
2,40
0,60
8,27
2002
2005
2008
2006
2009
2009
1998
2007
2005
Gemeente
Hectare
Aankoop jaar
's-Gravendeel
0,02
2010
298
0
Oud-Beijerland
0,26
2010
2.332
3.459
Puttershoek
0,61
2010
1.625
0
4.255
3.459
0,89
46
2.344
547
126
340
110
190
475
2.100
300
6.532
Aanschafwaarde
x € 1.000,--
775
698
290
247
112
0
0
2.072
559
4.753
Voorziening
x € 1.000,--
Grondposities:
Off-Balance
Thomaskerk
Dam (fase 2)
Wijk van je Leven
(50% grondexploitatie)
Totaal
Gemeente
Oud-Beijerland
Strijen
Puttershoek
Hectare
Aankoop jaar
0,69
0,50
3,50
2009
Aanschafwaarde
x € 1.000,--
Voorziening
x € 1.000,--
591
103
1.438
2.510
4,69
591
4.051
13,85
11.378
12.263
Locatie Immanuël, ‘s-Gravendeel
Immanuëlhof 1 is inmiddels gesloopt. De verwachting is dat op deze locatie de komende jaren
geen ontwikkeling plaatsvindt. De investering bedraagt circa 2,8 miljoen euro. Ultimo 2013
bedraagt de gevormde voorziening 775 duizend euro.
Locatie Oude Politiebureau, ‘s-Gravendeel
Het oude politiebureau is in 2005 aangekocht. Ook voor deze locatie is de verwachting dat er
de komende jaren nog geen ontwikkeling plaatsvindt. Onderzocht wordt of de verkoop van
kavels voor woningbouw een optie is. De investering bedraagt circa 900 duizend euro. Ultimo
2013 bedraagt de gevormde voorziening 698 duizend euro.
Sportlaan (kassenterrein), Strijen
In 2007 is ongeveer 3,2 hectare kassenterrein verworven voor 2,1 miljoen euro. Op deze
locatie is woningbouw voorzien. De locatie is opgenomen in de Structuurvisie Hoeksche
Waard en in de structuurvisie van gemeente Strijen. Ook voor deze locatie wordt op korte
termijn geen ontwikkeling verwacht. Ultimo 2013 bedraagt de gevormde voorziening 2,1
miljoen euro.
Locatie Thomaskerk, Oud-Beijerland
Samen met ontwikkelaar Assink hebben wij de Thomaskerk in Oud-Beijerland gekocht. Het
plan om op deze locatie 45 seniorenwoningen te bouwen staat, vanwege de
marktomstandigheden, op een laag pitje. Ultimo 2013 bedraagt de gevormde voorziening 100
duizend euro.
Grondexploitatie Dam, Strijen
Voor de ontwikkeling van Dam wordt de grondexploitatie door de gemeente Strijen gevoerd. In
de op 28 november 2006 getekende Projectontwikkelingsovereenkomst Dam is opgenomen
dat wij het volledige risico op deze grondexploitatie dragen, met uitzondering van de grond
voor de brede school. De grondexploitatie voor Dam, fase 1 is inmiddels afgewikkeld.
De ontwikkeling van Dam fase 2 loopt nog steeds. Het resterende saldo op de
grondexploitatie bij de gemeente Strijen bedraagt circa 1,7 miljoen euro. In dit bedrag zijn de
aankoopbedragen van twee panden opgenomen die nog worden doorverkocht. Inmiddels is 1
pand verkocht voor 225 duizend euro (transport januari 2014). De verwachte opbrengst voor
het andere pand bedraagt circa 200 duizend euro. Verwacht wordt dat de grondexploitatie
uiteindelijk met een tekort van 1,4 miljoen euro wordt afgesloten. Voor dit bedrag is een
voorziening gevormd. Daarnaast is een voorziening gevormd voor de door ons inmiddels
gemaakte kosten.
De feitelijke afrekening van het negatieve resultaat op de grondexploitatie leidt de komende
jaren tot een uitgaande geldstroom van 1,4 miljoen euro. Met deze geldstroom wordt vanaf
2014 in onze liquiditeitsprognoses rekening gehouden.
47
Grondexploitatie Wijk van je Leven/Tas, Puttershoek
HW Wonen en de gemeente Binnenmaas dragen samen, ieder voor 50 procent, het risico
voor de grondexploitatie van de Wijk van je Leven (fase 1 en 2). In 2011 is het afsprakenkader
tussen de gemeente en HW Wonen geactualiseerd. Dit afsprakenkader is medio november
2012 getekend. Op basis van de laatste berekeningen is de verwachting dat deze
grondexploitatie kan worden afgesloten met een tekort, op basis van netto contante waarde
per 31 december 2013, van circa 3,7 miljoen euro. Van dit bedrag zal dan circa 1,7 miljoen
euro ten laste van HW Wonen komen. Uit simulatieberekeningen blijkt dat het risico voor ons
groter is dan het bedrag waarvoor een voorziening is gevormd. De berekeningen geven aan
dat wij mogelijk nog met een extra tekort van ongeveer
80 duizend euro geconfronteerd kunnen worden. Ook voor dit bedrag is in 2013 een
voorziening gevormd. Daarnaast hebben wij een lening verstrekt om de aankoop van de
woonwinkel Wols mogelijk te maken. Het is nog onzeker of deze betaling in de toekomst kan
worden terugverdiend. In dit kader is voor de Wijk van je Leven een voorziening gevormd van
2,5 miljoen euro. Deze voorziening is als volgt opgebouwd:



Bijdrage aankoop woonwinkel
€
550.000
Overige kosten
€
160.000
Tekort grondexploitatie
€ 1.800.000
De feitelijke afrekening van het negatieve resultaat op de grondexploitatie leidt de komende
jaren nog tot een uitgaande geldstroom van 1,4 miljoen euro. Met deze geldstroom wordt
vanaf 2014 in de liquiditeitsprognoses van HW Wonen rekening gehouden.
Diverse grondposities
Verder hebben wij nog voor circa 6,5 miljoen euro aan grondposities in de boeken staan waar
binnen een periode van vijf jaar plannen ontwikkeld moeten worden. Gezien de huidige
economische situatie is het onzeker of dat ook feitelijk in deze periode gaat gebeuren. Ultimo
2013 is voor deze locaties een voorziening getroffen van circa 4,8 miljoen euro.
48
11.1 Contacten met huurders en relaties
Gebiedsteams
De maatschappij is volop aan het veranderen. Onderwerpen als participatiemaatschappij,
transitie en veranderingen in de zorg staan dagelijks op de agenda. Al deze onderwerpen
hebben te maken met de verandering van de maatschappij. Als organisatie die afhankelijk is
van haar huurders moet je voorsorteren op deze ontwikkelingen. Het wordt steeds belangrijker
nog meer van de klant te weten en preventieve maatregelen te nemen. Het langer thuis
wonen en geven van thuishulp en de ondersteuning door vrijwilligers wordt nog belangrijker
dan het nu is. We gaan meer samenwerking zien tussen woningcorporatie, zorginstellingen,
gemeenten, en vrijwilligers (inwoners van de Hoeksche Waard). Het gezamenlijk leveren van
diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg wordt de uitdaging voor de nabije
toekomst. Een uitdaging die er voor moet zorgen dat het Goed Wonen in de Hoeksche Waard
ook in de toekomst gegarandeerd is.
Om deze verandering te ondersteunen heeft HW Wonen haar afdeling Wonen inmiddels
georganiseerd in vijf gebiedsteams. Door een verdeling in vijf gebieden wordt het mogelijk
beter inzicht in de wens van onze klanten te krijgen en hun woonbehoefte beter mogelijk te
maken. We zijn er nog niet, maar het eerste jaar dat wij deze veranderingen hebben
doorgevoerd hebben goede resultaten opgeleverd. Medewerkers hebben inmiddels hun draai
gevonden en de samenwerking met welzijn en zorg wordt voortvarend opgepakt.
Website
In 2014 hebben wij onze concern website vernieuwd. De website heeft een moderne
uitstraling gekregen, de toegankelijkheid is gebruiksvriendelijker gemaakt en vanaf nu kunnen
huurders 24 uur per dag 7 dagen per week bij hun gegevens via Mijn HW Wonen. Op deze
manier kunnen huurders bij steeds meer gegevens over hun woning en hun relatie met onze
organisatie.
Woonruimteverdeling
Voor de woonruimteverdeling is een nieuwe module in gebruik genomen. Eind 2013 is deze
nieuwe module operationeel geworden. Het eerste kwartaal van 2014 wordt gebruikt als
overgangstermijn. In die periode is ons woningaanbod zowel op onze website als in de
woonkrant te vinden. Vanaf begin april 2014 komt de papieren woonkrant te vervallen.
Fusie huurderverenigingen
De huurdersvereniging Oost, de Huurderbelangenvereniging Korendijk (HBVK),
Huurdersvereniging Oud-Beijerland en Huurdersvereniging Cromstrijen hebben 2013 gebruikt
om belangrijke stappen te zetten in de onderlinge samenwerking en de samenwerking met
ons. In 2013 zijn de HBVK en Huurdersvereniging Oud-Beijerland samen opgegaan in de
nieuwe Huurdersvereniging West. Een belangrijk besluit. Vervolgens zijn de drie
huurdersverenigingen opnieuw georganiseerd in het Platform Huurdersverenigingen
Hoeksche Waard. Dit platform is het formele overlegorgaan met onze organisatie. De inbreng
en resultaten voor dit overleg worden voorbereid en teruggekoppeld door het Platform met de
afzonderlijke huurdersverenigingen. De eerste resultaten daarvan zijn positief. Er wordt op
een meer efficiënte manier overleg gevoerd, waardoor onderwerpen als huurbeleid,
betaalbaarheid en onderhoudsbeleid met meer diepgang worden bediscussieerd. Hierdoor
worden de belangen van onze huurders via het huurdersplatform nog beter vertegenwoordigd.
49
11.2 Leefbaarheid, wonen, welzijn en zorg
Sponsoring
Om er voor te zorgen dat de Hoeksche Waard een fijn gebied is om te wonen én te leven, zijn
er veel verenigingen en stichtingen die hun steentje hieraan bijdragen. Vaak doen zij een
beroep op ons om hen op een of andere manier te ondersteunen. Dit vindt plaats aan de hand
van een sponsorbeleid. Wij hebben in 2013 56 sponsorverzoeken toegekend, met een
gemiddeld sponsorbedrag van 453 euro.
Daarnaast hebben wij een sponsorovereenkomst met het G-team van Zinkwegse Boys
(voetbal) en het G-team van Korbatjo (korfbal). Aan de Stichting Welzijn Hoeksche Waard
hebben wij, ter ondersteuning van de exploitatie van het seniorensteunpunt De Beijerkorf, 20
duizend euro overgemaakt. Ten slotte hebben wij, als medeorganisator, de Rabobankfietsdag met 2,5 duizend euro ondersteund.
50
12.1 Financieel dashboard
Onze financiële positie is nog steeds goed. Wel is door het Regeerakkoord van Rutte II de
onzekerheid over onze (financiële) toekomst toegenomen. Per saldo zien wij de komende
jaren voorzichtig optimistisch tegemoet. Wij verwachten dat we in staat blijven om de
belangrijkste doelstellingen uit ons ondernemingsplan te realiseren. De effectuering van de
ingezette (financiële) bijsturing is daarbij wel zeer belangrijk.
Het uitgangspunt voor het financiële beleid van HW Wonen is de (financiële) continuïteit van
de organisatie. Naast een eigen dashboard, zijn de beoordelingen van het Centraal Fonds en
het WSW belangrijke graadmeters. De doelstellingen voor de komende jaren blijven een
ongelimiteerde kredietwaardigheidsverklaring van het WSW en de A-status bij het Centraal
Fonds.
Voor de interne bewaking wordt een financieel dashboard gehanteerd. In dit dashboard zijn
de normen opgenomen waaraan wij minimaal willen voldoen. Ons dashboard ziet er als volgt
uit:
Algemeen
Status CFV
Kredietwaardigheid WSW
Portefeuille
Interest dekkingsratio
Loan to Value o.b.v. bedrijfswaarde
Loan to Value o.b.v. marktwaarde
Loan to Value o.b.v. woz-waarde
Schuldrestand per woning
Beheer
Direct rendement o.b.v. balanswaarde
Direct rendement o.b.v. bedrijfswaarde
Direct rendement o.b.v. marktwaarde
Efficiency ratio
Norm
2012
2013
2014
2015
2016
2017
A
Ja
A1
Ja
A1
Ja
A1
Ja
A1
Ja
A1
Ja
A1
Ja
≥1,6
≤75%
≤45%
≤30%
≤ € 30.000
2,0
56,8%
29,3%
17,9%
€ 30.458
2,0
64,1%
29,3%
18,6%
€ 31.346
2,0
64,8%
32,1%
20,0%
€ 31.566
2,1
64,0%
32,1%
20,5%
€ 33.490
2,2
60,0%
31,2%
20,7%
€ 33.288
2,2
57,2%
29,6%
19,8%
€ 32.030
≥4,2%
≥4,5%
ntb
<55%
6,6%
4,7%
2,4%
52,6%
7,4%
5,7%
2,6%
52,0%
7,6%
5,3%
2,5%
48,1%
7,7%
5,3%
2,5%
46,1%
7,4%
5,1%
2,6%
44,7%
7,1%
4,8%
2,5%
44,8%
Status Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV)
Voor ons is de status A1/‘voldoende’ uitgangspunt.
Kredietwaardigheid Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW)
Voor ons is een ongeclausuleerde kredietwaardigheidsverklaring van het WSW uitgangspunt.
Interest-dekkingsratio (icr)
De icr geeft aan hoe vaak uit de operationele kasstroom (som van het resultaat voor
belastingen en de rentelasten) de verschuldigde rente aan de verschaffers van vreemd
vermogen kan worden betaald. Dit wordt berekend door de exploitatiekasstromen te delen
door de financieringslasten. Het kengetal laat dus zien of de exploitatie voldoende
winstgevend is.
Lening-waarde ratio (loan to value)
De lening-waarde ratio laat zien welk deel van het bezit is gefinancierd met vreemd vermogen,
ofwel de financiering uitgedrukt in een percentage van de waarde van het bezit. Het gaat
hierbij om de waardering op basis van de balanswaarde, bedrijfswaarde, marktwaarde
verhuurde staat en de WOZ-waarde.
51
Schuldrestant per vhe
Met de ratio ‘schuldrestant per vhe’ wordt op eenvoudige wijze inzicht verkregen in de mate
waarin een enkele verhuureenheid (vhe) bij ons met vreemd vermogen is gefinancierd.
Naarmate de component 'vreemd vermogen’ toeneemt, nemen ook de kosten voor de inzet
van dit vreemde vermogen (rente) toe.
Direct rendement
Direct rendement is de exploitatiekasstroom uitgedrukt in een percentage van de waarde van
het onderliggende bezit. Een direct rendement onder de gemiddelde vermogenskostenvoet
duidt op het interen op het vermogen. Er wordt dan onvoldoende rendement behaald om de
inflatie op het eigen vermogen en de rente op vreemd vermogen goed te maken. Voor onze
organisatie is vastgesteld dat het direct rendement gelijk moet zijn aan de gemiddelde
rentevergoeding die over de gehele leningenportefeuille moet worden voldaan.
Efficiency-ratio
De ‘efficiency ratio’ betreft de verhouding tussen de exploitatie-uitgaven (personele lasten,
onderhoudslasten en overige bedrijfslasten) en exploitatie-inkomsten (huuropbrengsten,
vergoedingen en overige opbrengsten).
Op basis van het financieel dashboard kunnen de volgende conclusies worden getrokken:
 De ingediende stukken tot en met de begroting 2013 zijn door de externe toezichthouders
beoordeeld en voorzien van de door ons gewenste kwalificaties. Wel zijn we in gesprek
met het WSW over een drietal door het WSW gesignaleerde risico’s die de toekomstige
vrijgave van faciliteringsvolume door het WSW kunnen beïnvloeden. Ook de beoordeling
van de jaarcijfers 2013 en de begrotingscijfers 2014 en volgende jaren wordt met
vertrouwen tegemoet gezien.
 Wij voldoen ultimo 2013 niet aan alle ‘eigen’ normen voor wat betreft de financiële
bedrijfsvoering. De verhoudingen tussen enerzijds de waarde van de activa op grond van
de verschillende waarderingsgrondslagen zijn prima. Het schuldrestant per vhe blijft een
aandachtspunt voor de komende jaren.
 De icr ofwel interest dekkingsratio voor 2013 voldoet ruim aan de gestelde norm. De icr
komt met name door de externe heffingen de komende jaren onder druk te staan. Dat is
een aandachtspunt waarop wordt bijgestuurd. Daarvoor zetten wij verschillende
instrumenten in, zoals het temporiseren van projecten, het op peil houden van de
verkopen bestaand bezit, verlaging van de onderhouds- en bedrijfskosten en
huurverhoging.
De conclusie over 2013 is dat onze organisatie een gezond bedrijf is en ‘tegenwind’ kan
opvangen. Dit gegeven is echter geen garantie voor de toekomst. Vooral door het
Regeerakkoord Rutte II en de afspraken over de verhuurdersheffing blijft bijsturing de
komende jaren noodzakelijk. Dat proces is inmiddels volop in gang.
12.2 Jaarresultaat 2013
Het resultaat over 2013 bedraagt 29,9 miljoen euro negatief (2012: 22,8 miljoen euro
negatief). Het netto resultaat na belastingen, gecorrigeerd voor de waardeveranderingen,
bedraagt 3,5 miljoen euro positief. Het grote verschil tussen het resultaat uit gewone
bedrijfsuitoefening en het totale jaarresultaat wordt voornamelijk veroorzaakt door de
inrekening van de jaarlijkse verhuurdersheffing. Per saldo neemt het ‘verdienend’ vermogen,
ofwel de bedrijfswaarde, door de heffing met circa 30 miljoen euro af. Deze
waardevermindering is verwerkt in het jaarresultaat 2013.
52
De afwijking van het jaarresultaat ten opzichte van de begroting wordt veroorzaakt door:
Huuropbrengsten
-1,0
Verkoop onroerende zaken bestaand
2,7
Verkoop onroerende zaken nieuw
0,8
Overige bedrijfsopbrengsten
0,2
Afschrijvingen en overige waardeveranderingen
-38,2
Onderhoudslasten
1,0
Belasting en heffingen
Overige bedrijfslasten
0,5
-0,8
Afwaardering c.q. opwaardering verkopen onder voorwaarden
Vennootschapsbelasting
0,3
-0,4
Totaal
Hogere huurderving, lagere huurverhoging DAEBbezit, meer verkopen, snellere uitverhuizing i.k.v.
sloop en latere opleveringen nieuwbouw
Een hogere verkoopopbrengst door meer verkopen
(85) dan begroot (52)
Een hogere verkoopopbrengst door verkoop reeds
in 2012 opgeleverde woningen
Hogere opbrengst door verrekening btw (pro-rata)
en servicekosten voorgaande jaren
Toename van de afwaardering de materiële vaste
activa door inrekening verhuurdersheffing vanaf
2014
Lagere uitgaven met betrekking tot
onderhoudskosten
Verhuurdersheffing lager dan begroot
Hogere uitgaven met betrekking tot niet
verrekenbare servicekosten, oninbare huren (incl.
invorderingskosten), verwijderen nutsaansluitingen
sloopwoningen, advieskosten
Opwaardering door lichte stijging verkoopprijzen
woningen
Mutatie belastinglatenties t.g.v. minder toekomstige
verkopen bestaand bezit
-34,9
De grootste verschillen hebben betrekking op:


de inrekening van de verhuurdersheffing met ingang van 2014. De besluitvorming over de
verhuurdersheffing is eind 2013 definitief geworden. In dat kader is voor het bepalen van
de bedrijfswaarde ultimo 2013 rekening gehouden met de jaarlijkse verhuurdersheffing. In
de begroting 2013 was alleen rekening gehouden met de te betalen verhuurdersheffing in
2013;
een hogere verkoopopbrengst door meer verkopen van bestaande woningen.
De afwijking van het jaarresultaat 2013 ten opzichte van 2012 wordt veroorzaakt door:
Huren
1,8
Verkoop onroerende zaken bestaand
2,8
Verkoop onroerende zaken nieuw
-0,2
Overige bedrijfsopbrengsten
-0,4
Afschrijvingen
Afwaardering c.q. opwaardering tot aan de bedrijfswaarde
Onderhoudslasten
2,1
-13,1
2,4
Belasting en heffingen
Overige bedrijfslasten
-2,2
-0,8
Afwaardering c.q. opwaardering verkopen onder voorwaarden
Totaal
0,5
-7,1
53
Hogere huuropbrengsten door opleveringen in 2012
en 2013
Een hogere verkoopopbrengst door toename van
het aantal verkochte woningen: 85 in 2013 ten
opzichte van 65 in 2012
Een hogere verkoopopbrengst door resultaatneming
nog op te leveren woningen (was begroot voor
2013)
Hogere opbrengst door verrekening btw (pro-rata)
en servicekosten voorgaande jaren
Extra afschrijving zorgvastgoed in 2012
Toename van de afwaardering de materiële vaste
activa door inrekening verhuurdersheffing vanaf
2014
Lagere uitgaven met betrekking tot
onderhoudskosten
Verhuurdersheffing in 2013 van toepassing
Hogere uitgaven met betrekking tot overige
bedrijfslasten
Opwaardering door lichte stijging verkoopprijzen
woningen
De grootste verschillen hebben betrekking op:
 de inrekening van de verhuurdersheffing met ingang van 2014. De besluitvorming over de
verhuurdersheffing is eind 2013 definitief geworden. In dat kader is voor het bepalen van
de bedrijfswaarde ultimo 2013 rekening gehouden met de jaarlijkse verhuurdersheffing. In
de jaarrekening 2012 was alleen de te betalen verhuurdersheffing in 2013 ingerekend;
 de lagere dotatie aan de voorzieningen voor lopende projecten en afwaardering van
grondposities.
Huuropbrengst
De belangrijkste bron van inkomsten is de huuropbrengst. In 2013 bedroeg de huuropbrengst
60,9 miljoen euro. Dat is 3,7 procent van de WOZ-waarde van ons bezit per 1 januari 2013.
Per 1 juli 2013 is de huur verhoogd met gemiddeld 2,5 procent, plus een extra verhoging van
1,5 procent voor de woningen in het DAEB-segment (2012: 2,3 procent, 2011: 1,3 procent).
Per 31 december 2013 bedraagt de gemiddelde huurprijs 491 euro, ofwel 70 procent (2012:
69 procent) van de maximaal redelijke huur.
Onderhoud
In 2013 is voor 14,6 miljoen euro (2012: 17 miljoen euro) uitgegeven aan onderhoud. Per
woning is dat gemiddeld 1.428 euro (2012: 1.683).
Rente
Per 31 december 2013 hadden wij 111 leningen uitstaan met een totaalbedrag van ongeveer
318 miljoen euro. Van dit bedrag staat per 31 december 15 miljoen op een deposito. Per saldo
is 303 miljoen ingezet voor de financiering van de vaste activa (2012: 114 leningen en 309
miljoen euro).
De gemiddelde rente die over deze leningen is betaald bedraagt 4,07 procent (2012: 4,15
procent). Ten opzichte van 2012 zijn de rentelasten met 291 duizend euro gedaald tot 12,8
miljoen euro.
Algemene kosten
De post ‘algemene kosten’ bestaat uit de volgende componenten (x 1 miljoen euro):
Overige personeelskosten
Huisvestingskosten
Bestuurskosten
Apparaatskosten
Belastingen en verzekeringen
Sectorspecifieke heffingen / contributies
Overige bedrijfslasten
Te verrekenen servicekosten
2013
1,2
0,3
0,1
2,5
3,3
2,5
1,7
1,6
2012
1,1
0,3
0,1
2,4
3,3
0,3
1,5
1,8
2011
1,0
0,3
0,1
2,5
3,3
0,3
2,0
1,7
13,1
10,8
11,2
Personeelskosten
De personeelskosten over 2013 bedragen 6,5 miljoen euro (2012: 6,5 miljoen euro) Deze post
is als volgt opgebouwd (x 1 miljoen euro):
2013
2012
2011
Lonen en salarissen
4,9
4,9
5,0
Sociale lasten
0,7
0,7
0,7
Pensioenlasten
0,9
0,8
0,9
6,5
54
6,4
6,6
In onderstaand overzicht wordt weergegeven op welke wijze de huuropbrengsten per € zijn
besteed.
Restant € 0,23
Financieringslasten
€ 0,20
Personeelslasten
€ 0,11
Onderhoudslasten
€ 0,29
Overige
bedrijfslasten
€ 0,22
Waarde vastgoedportefeuille
De opbouw van onze portefeuille per 31 december 2013 ziet er als volgt uit:
vhe type
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Garage
Eindtotaal
Aantal Gemiddeld Gemiddelde Gemiddelde
Totale
vhe's bouwjaar netto-huur
GBO
WOZ-waarde
(x € 1.000)
5.817
3.577
601
33
73
347
10.448
1971
1989
1999
1999
1995
1986
1978
491
473
7.855
2.477
1.793
69
533
89
72
767
385
223
19
87
1.005.502
520.123
70.901
17.068
17.514
5.355
1.636.463
Totale
Totale
leegwaarde marktwaarde
(x € 1.000)
(x € 1.000)
916.220
497.642
75.713
14.733
15.999
4.364
1.524.671
585.062
342.009
75.466
14.826
15.718
4.364
1.037.445
Voor de uitsplitsing per kern wordt verwezen naar de bijlagen vanaf pagina 105.
12.3 Het vermogen per 31 december 2013
Het vermogen op basis van de historische kostprijs
Na verwerking van het jaarresultaat 2013 bedraagt ons eigen vermogen per 31 december
2013 56,8 miljoen euro, ofwel ongeveer 5.592 euro per verhuureenheid. In onderstaande
tabel zijn de jaarresultaten, het eigen vermogen en het solvabiliteitspercentage - op basis van
historische kostprijs of lagere bedrijfswaarde c.q. bruto open marktwaarde per complex - per
31 december weergegeven:
Jaarresultaat (x € 1.000)
Eigen Vermogen (x € 1.000)
Eigen Vermogen per vhe
Solvabiliteit (o.b.v. historische kostprijs)
Solvabiliteit (o.b.v. bedrijfswaarde)
2013
-29.856
56.778
5.592
12,9
30,3
55
2012
-18.694
83.853
8.201
18,3
38,1
2011
17.207
102.547
9.957
22,6
41,0
2010
-4.341
85.340
8.310
19,8
38,8
2009
-2.535
89.679
8.923
20,8
41,3
Voor de bepaling van het eigen vermogen is met name de waarderingsgrondslag van de
materiële vaste activa en de vastgoedbeleggingen van belang.
Wij waarderen de materiele vaste activa op historische kostprijs of lagere bedrijfswaarde en
de vastgoedbeleggingen op historische kostprijs of de lagere bedrijfswaarde c.q. bruto open
marktwaarde (hoogste van de twee). De historische kostprijs van het bezit vertegenwoordigt
de prijs waarvoor het bezit destijds is gebouwd, rekening houdend met eventuele subsidies,
verminderd met een jaarlijkse afschrijving. De boekwaarde op basis van deze
waarderingsgrondslag per 31 december 2013 bedraagt 357 miljoen euro; 303 miljoen euro
aan sociaal vastgoed (DAEB) en 54 miljoen euro aan commercieel vastgoed (niet-DAEB). Het
vermogen op basis van deze waarderingsgrondslag bedraagt 56,8 miljoen euro (2012: 83,9
miljoen euro).
Het vermogen op basis van de bedrijfswaarde
Voor de beoordeling van onze vermogenspositie is ook de bedrijfswaarde van belang. De
bedrijfswaarde drukt het verschil uit tussen de inkomsten en uitgaven van het bezit,
gedurende de periode dat het bezit nog geëxploiteerd wordt, gebaseerd op uitgangspunten
van het eigen beleid. Jaarlijks worden de uitgangspunten van beleid vastgesteld en stemmen
wij deze zoveel mogelijk af op de uitgangspunten van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en
het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. De bedrijfswaarde verandert wanneer een complex
een andere bestemming krijgt. Ook mutaties in externe factoren, zoals de verhuurdersheffing,
inflatie, rente en huurverhoging, leiden tot een andere bedrijfswaarde.
De bedrijfswaarde van het totale bezit is gedaald van 528 miljoen euro ultimo 2012 naar 467
miljoen euro per 31 december 2013, uitgesplitst in 404 miljoen euro voor sociaal vastgoed en
63 miljoen euro voor commercieel vastgoed. Het vermogen op basis van deze
waarderingsgrondslag bedraagt 167 miljoen euro (2012: 231 miljoen euro). Voor het
berekenen van de bedrijfswaarde zijn de volgende parameters gehanteerd:
2014
Inflatie% loonkosten
Inflatie% consumentenprijzen
Inflatie% bouwkosten
Inflatie% marktprijzen
Disconteringsvoet
2015
2016
2017
2018
2019 ev
2,00%
2,00%
2,00%
-3,00%
5,25%
2,30%
2,00%
2,30%
2,00%
5,25%
2,50%
2,00%
2,50%
2,00%
5,25%
2,70%
2,00%
2,70%
2,00%
5,25%
3,00%
2,00%
3,00%
2,00%
5,25%
3,00%
2,00%
3,00%
2,00%
5,25%
Jaarlijkse huurstijging per 1 juli (woningen)
Extra huurstijging DAEB-woningen
2,50%
1,50%
2,00%
0,00%
2,00%
0,00%
2,00%
0,00%
2,00%
0,00%
2,00%
0,00%
Huurderving woningen
(exclusief leegstand door sloop en verkoop)
1,00%
1,00%
1,00%
1,00%
1,00%
1,00%
56
De ontwikkeling van de bedrijfswaarde per 31 december 2013 ten opzichte van de
bedrijfswaarde
per 31 december 2012 kan als volgt worden toegelicht:
Alle bedragen in € 1.000
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
Huur
Huurderving
Planmatig onderhoud
Klachten onderhoud
Mutatie onderhoud
Personeelskosten
Bedrijfskosten
Belasting en verzekering
Verhuurdersheffing
Overige bedrijfsopbrengsten
Verkoop
(Des)investeringen
Grondwaarde
Bedrijfswaarde
2013
1.037.032
-9.916
-215.149
-20.479
-14.496
-105.752
-64.916
-53.588
-115.458
0
27.504
-21.747
23.548
Alle bedragen in € 1.000
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
CW
Huur
Huurderving
Planmatig onderhoud
Klachten onderhoud
Mutatie onderhoud
Personeelskosten
Bedrijfskosten
Belasting en verzekering
Verhuurdersheffing
Overige bedrijfsopbrengsten
Verkoop
(Des)investeringen
Grondwaarde
466.584 Bedrijfswaarde
2012
985.509
-9.228
-207.820
-20.192
-21.276
-117.403
-71.141
-52.462
-212
0
43.987
-25.533
23.679
527.908
De grootste verschillen hebben betrekking op:
 de inrekening van de verhuurdersheffing. In de bedrijfswaarde ultimo 2012 was alleen
rekening gehouden met de te betalen verhuurdersheffing in 2013. Ultimo 2013 wordt
rekening gehouden met een ‘doorlopende’ verhuurdersheffing. Per saldo heeft deze
inrekening een negatief effect van circa 115 miljoen euro op de bedrijfswaarde ultimo
2013.
 De inrekening van minder te verkopen woningen. In verband met de
marktomstandigheden is het ingerekende aantal te verkopen woningen ultimo 2013
gehalveerd ten opzichte van 2012. Dit leidt tot een verlaging van de bedrijfswaarde met
circa 16 miljoen euro.
 De inrekening van een afnemende personele formatie de komende jaren. De vastgestelde
doelstelling is om de formatie te laten krimpen tot 85 fte. Deze doelstelling is voor de
komende jaren ingerekend. Dit heeft een verbetering van de bedrijfswaarde tot gevolg.
Het vermogen op basis van de bruto open marktwaarde
Voor de berekening van de bruto open marktwaarde is aangesloten bij de systematiek van
IPD-aeDex. Deze waardering komt ultimo 2013 uit op 1.037 miljoen euro, uitgesplitst in 969
miljoen euro voor sociaal vastgoed en 68 miljoen euro voor commercieel vastgoed. Het
vermogen op basis van deze waarderingsgrondslag bedraagt 738 miljoen euro (2012: 745
miljoen euro).
Het vermogen op basis van de WOZ-waarde
De WOZ-waarde van het bezit heeft betrekking op het bedrag waarvoor de gemeente de
woningen heeft getaxeerd, indien ze aangeboden worden in de vrije verkoop. Voor 2013 is het
totale bezit getaxeerd op 1.636 miljoen euro (waardepeildatum 1-1-2012). In 2012 was deze
waarde 1.714 miljoen euro. Het vermogen op basis van deze waarderingsgrondslag bedraagt
1.337 miljoen euro (2012: 1.417 miljoen euro).
12.4 Treasury
Algemeen
Ons treasurybeleid kenmerkt zich als risicomijdend. Het treasurybeleid is vastgelegd in een
treasurystatuut. Dit treasurystatuut vormt de basis voor het functioneren van onze
treasuryfunctie.
57
In het statuut zijn de plaats en inrichting van de treasuryfunctie en de doelstellingen, taken en
verantwoordelijkheden opgenomen. Jaarlijks wordt een treasuryjaarplan opgesteld. Dit
treasuryjaarplan vormt de basis voor de in het betreffende jaar uit te voeren
treasuryactiviteiten. Tenslotte worden maandelijks geactualiseerde liquiditeitsprognoses
opgesteld. Ongeveer één keer per kwartaal komt onze treasurycommissie bij elkaar om de
actuele stand van zaken op treasurygebied door te nemen en concrete treasurytransacties
voor te bereiden.
Liquiditeitspositie
De kasstroom uit operationele activiteiten bedroeg in 2013 10,9 miljoen euro positief. Ten
opzichte van 2012 is deze kasstroom met circa 1,4 miljoen afgenomen. Deze afname wordt
voornamelijk veroorzaakt door de vennootschapsbelasting die voor de eerste keer betaald
moest worden (2,5 miljoen euro) en de saneringsheffing van 2,2 miljoen euro. Daar staan een
hogere huuropbrengst van 2,5 miljoen euro en lagere onderhoudslasten van 1,5 miljoen euro
tegenover. Hoewel de kasstroom fors onder druk staat vormt deze nog steeds de basis voor
een gezonde bedrijfsvoering van onze organisatie.
Financiële instrumenten
Binnen ons treasurybeleid wordt gebruik gemaakt van financiële instrumenten ter beperking
van inherente renterisico’s. Op grond van het vigerende interne treasurystatuut is het gebruik
van financiële instrumenten slechts toegestaan voor zover er een materieel verband met het
belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing ervan tot een positie
van de totale leningen/beleggingsportefeuille leidt welke vergelijkbaar is met een positie
zonder gebruik te maken van deze instrumenten. Financiële derivaten worden initieel niet in
de balans verwerkt en gewaardeerd (kostprijshedge-accounting). De financiële effecten van
dergelijke instrumenten worden verantwoord bij afloop van het contract, of bij de effectuering
van de ingedekte positie.
Renteswaps
Wij bezitten geen swaps met marging calls. Daarom zijn wij niet verplicht tot stortingen bij
negatieve marktwaarde ontwikkeling. Het eerste risicomoment voor de rentederivaten doet
zich niet eerder voor dan 1 september 2019. Op deze datum bestaat de mogelijkheid dat
gebruik wordt gemaakt van de MTC (Mutual Termination Clause) in het contract. Dit houdt in
dat beide partijen ieder na vijf jaar (voor het eerst 1 september 2019; startdatum swap 1
september 2014) het recht hebben om de swap tegen marktwaarde af te wikkelen. Hoe hoog
de marktwaarde op dat moment is - positief of negatief - valt nu nog niet te voorspellen. De
mogelijke afwikkeling maakt deel uit van onze risicopositie in 2019.
In 2013 zijn er geen nieuwe renteswaps afgesloten. Wij hebben eind 2013 zes renteswaps in
portefeuille. De totale marktwaarde van de swaps bedraagt per 31-12-2013 7,9 miljoen euro
negatief. Deze negatieve marktwaarde is tot 1 september 2019 niet opeisbaar.
Een specificatie van de swaps is opgenomen in het volgende overzicht:
Soort
Swap 1
Swap 2
Swap 3
Swap 4
Swap 5
Swap 6
Contractpartij
AAB
Rabo
Rabo
Rabo
Rabo
DB
Begindatum
Einddatum
6-8-2007
1-9-2008
1-6-2009
5-11-2008
1-6-2012
1-9-214
5-8-2016
1-9-2010
1-6-2017
6-11-2017
1-6-2022
1-9-2064
Modaliteiten
Betalen
9Y 3,69%
12Y 4,385%
8Y 3,48%
9Y 4,2175%
10Y 3,9675%
50y 3,88%
Ontvangen
3M EUR
3M EUR
6M EUR
3M EUR
6M EUR
6M EUR
Hoofdsom
5.000.000
5.000.000
5.000.000
4.000.000
5.000.000
15.000.000
39.000.000
58
Het Centraal Fonds Volkshuisvesting heeft, met peildatum 31 december 2013, onderzocht of
corporaties met een derivatenportefeuille voldoende buffers aanhouden om te kunnen voldoen
aan onderpandverplichtingen bij een fictieve rentedaling van zowel 1 procentpunt als 2
procentpunt. De uitkomsten van dit onderzoek zien er voor ons als volgt uit:
Soort
Swap 1
Swap 2
Swap 3
Swap 4
Swap 5
Swap 6
Contractpartij
AAB
Rabo
Rabo
Rabo
Rabo
DB
Marktwaarde
31 december
2012
-660.872
-1.300.371
-715.878
-720.479
-1.236.483
-5.975.608
Marktwaarde
31 december
2013
-483.243
-1.006.577
-546.406
-541.336
-928.259
-4.422.777
Marktwaarde
-/- 100
basispunten
-598.013
-1.311.749
-704.223
-680.854
-1.347.000
-10.523.786
Marktwaarde
-/- 200
basispunten
-736.242
-1.696.922
-873.126
-852.211
-1.819.264
-19.745.149
-10.609.691
-7.928.598
-15.165.625
-25.722.914
Stresstest Centraal Fonds Volkshuisvesting
De uitslag van deze test is dat de liquiditeitsbuffer en buffer “overige zekerheden” als
voldoende wordt beoordeeld.
Faciliteringsruimte Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW)
In 2013 hebben wij in onze financieringsbehoefte kunnen voorzien binnen de geldende
regelgeving en de door het WSW beschikbaar gestelde faciliteringsruimte. Op 21 oktober
2013 heeft het WSW bekend gemaakt dat HW Wonen de beschikking krijgt over een
faciliteringsvolume van 61 miljoen euro voor 2013 en 2014. Ultimo 2013 is de stand van zaken
met betrekking tot ons faciliteringsvolume van als volgt:
Faciliteringsvolume volgens prognose dPi2012
Claims
Vooruit ontvangen leningen
Uitgegeven leningen sinds 1 januari 2013
Vrijgegeven faciliteringsvolume per 31 oktober 2013 (afgerond)
= stand per 31 december 2013
115.377.000
-19.399.000
-2.978.000
-32.000.000
61.000.000
Het WSW heeft bij ons een drietal onzekerheden geconstateerd waarover zij het gesprek wil
aangaan. In verband met deze onzekerheden is het faciliteringsvolume voor 2015 nog niet
vrijgegeven. Het gaat om de volgende onzekerheden:
1. de te verwachten beheersing van de verkochte woningen in Koopgarant;
2. de projectontwikkeling en de grondposities;
3. de liquiditeitsrisico’s met betrekking tot de afgesloten renteswap met de Deutsche Bank.
De "claim" bestaat grotendeels uit het saldo van het faciliteringsvolume 2015 ad 31,4 miljoen
euro minus de aflossing in 2015 van geborgde leningen ad 11,3 miljoen euro.
In 2011 en 2012 is (volgens het WSW) cumulatief 2,9 miljoen euro meer besteed aan DAEBinvesteringen en aflossing van geborgde leningen dan noodzakelijk op basis van het Eigen
Middelen beleid (EM-beleid).
Wij hebben contact met het WSW over het (niet)vrijgegeven faciliteringsvolume. Het WSW
heeft aangegeven haar beoordeling nog niet afgerond te hebben en daarom nog geen
gesprek aan te willen gaan. Vooralsnog kunnen we vooruit met het beschikbaar gestelde
volume.
59
Nieuwe beoordelingssystematiek
Het WSW heeft aangekondigd haar beoordelingskader aan te scherpen. Wij hebben de
jaarresultaten 2013 afgezet tegen het nieuwe beoordelingskader en de normen die het WSW
gaat hanteren. De uitkomsten zijn dat wij op alle normen positief scoren en daarmee in de
toekomst waarschijnlijk ook over het benodigde faciliteringsvolume voor geborgde
financieringen kunnen beschikken. De feitelijke beoordeling zal in het najaar 2013 door het
WSW worden uitgevoerd.
12.5 Fiscaliteiten
Fiscaal statuut
Begin 2012 is ons fiscaal statuut vastgesteld. In het fiscaal statuut zijn de kaders, de
randvoorwaarden en uitgangspunten ten aanzien van de fiscale visie, het fiscale beleid, de
fiscale processen en de organisatie- en informatiestructuur vastgelegd. Ook zijn hierin de
verantwoordelijkheden, taken, bevoegdheden en verantwoording daarover afgebakend. Het
fiscaal statuut wordt bij alle handelingen en processen waarbij fiscaliteit een rol speelt of kan
spelen in acht genomen.
Vennootschapsbelasting
Van de Belastingdienst hebben wij de ANBI-Status ontvangen. Hierdoor kan definitief gebruik
worden gemaakt van de geclaimde herbestedingsreserve over de jaren 2008 tot en met 2011.
Over de jaren 2008, 2009 en 2010 zijn de definitieve aanslagen vennootschapsbelasting
ontvangen (alle nihil). De aangifte over 2011 is inmiddels, na optimalisatie opnieuw,
ingediend.
De in de jaarrekening opgenomen vennootschapsbelasting berust voor een deel op
aannames, waarbij met stelposten is gerekend. De definitieve berekening vindt in 2014 plaats
waarna gelijk de aangifte voor de vennootschapsbelasting 2013 wordt gedaan. De eventuele
verschillen worden in de jaarrekening 2014 verwerkt.
Ook wordt in 2014 de aangifte vennootschapsbelasting 2012 gedaan. De tot nu toe bekende
verschillen over het boekjaar 2012 zijn in deze jaarrekening reeds verwerkt (zie toelichting bij
de winst- en verliesrekening).
VSO-2
De oorspronkelijke looptijd van de VSO-2 regeling was van 1 januari 2008 tot en met 31
december 2012 en is nu voor de 2e keer door alle betrokken partijen (stilzwijgend) verlengd.
Vooral de geboden rechtszekerheden (onder andere gemengde projectenregeling, vorming
voorziening grootonderhoud) heeft voor HW Wonen de doorslag gegeven om wederom voor
verlenging met een jaar te kiezen.
BTW
Per 1 maart 2013 tot en met 31 december 2014 (in eerste instantie tot 1 maart 2014) is met
een tijdelijke regeling het btw-tarief op arbeid van 21 procent naar 6 procent verlaagd. Deze
regeling vindt zijn toepassing op renovatie en herstel van woningen na meer dan 2 jaar na het
tijdstip van eerste ingebruikneming.
Op 30 september 2013 is een nieuw vastgoedbesluit omzetbelasting gepubliceerd. Het
nieuwe vastgoedbesluit is een actualisering van het vastgoedbesluit uit 2009 en met name
ingegeven door de ontwikkelingen in de rechtspraak en de gewijzigde regelgeving.
Pro rata
In deze jaarrekening is met betrekking tot de pro rata regeling btw gerekend met een
percentage van 10%. De definitieve vaststelling van dit percentage en eventuele verrekening
van btw met de belastingdienst zal in het voorjaar van 2014 plaatsvinden.
WOZ-waarde
Het Samenwerkingsverband Vastgoedinformatie Heffing en Waardebepaling (SVHW) te
Klaaswaal heft en int de lokale belastingen voor onder andere de 5 gemeenten in de
60
Hoeksche Waard waar het merendeel van ons vastgoed is gesitueerd. Daarnaast is het
SVHW verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ).
Dit betekent dat SVHW de WOZ-waarde van alle onroerende zaken in de aangesloten
gemeenten vaststelt.
In 2013 zijn bij het SVHW 655 bezwaren ingediend tegen de hoogte van de WOZ-waarde
genoemd in de verschillende aanslagen van het vastgoed. Hiervan hadden 26 bezwaren
betrekking op overige objecten (niet zijnde woningen). De bezwaarschiften zijn door het
SVHW in het verslagjaar 2013 (nog) niet in behandeling genomen.
De WOZ waarde van de woningen is in 2013 verder gedaald van 167.000 euro naar 162.000
euro (peiljaar: 1 januari 2012) . Dit is een daling van ca. 3 procent. Cijfers (bron: The WOX®
2013) wijzen uit dat deze daling zich over de jaren 2012 en 2013 verder heeft voortgezet.
12.6 Risicomanagement
In 2012 zijn wij gestart met de implementatie van risicomanagement binnen de organisatie
met als doel het afgeven van een ‘In Control Statement’ in het jaarverslag. Inmiddels zijn de
nodige stappen gezet, maar zal ook in 2014 nog het nodige moeten gebeuren. In het
jaarverslag 2013 is voor de eerste maal een In Control Statement (ICS) opgenomen.
Om het risicomanagement vorm te geven hebben wij gekozen voor het afgeven van een ‘In
Control Statement’ zodat wij onze stakeholders een redelijke mate van zekerheid kunnen
bieden ten aanzien van:
 het behalen van haar doelstellingen;
 de effectiviteit en efficiency van de processen;
 de tijdigheid en betrouwbaarheid van de (tussentijdse) interne en externe verslaggeving;
 het voldoen aan relevante wet- en regelgeving.
De ‘In Control Statement’ wordt afgegeven op basis van het ‘Normenkader In Control
Statement’ (ICS). Met de stappen die de afgelopen periode zijn gezet is invulling gegeven aan
dit normenkader ICS.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
HW Wonen identificeerde aan de hand van haar doelstellingen en strategie haar
belangrijkste risico’s, de key risico’s. Het betreft zowel interne als externe risico’s die op
HW Wonen afkomen.
HW Wonen stelde vast binnen welke processen deze key risico’s worden beheerst, dan
wel zouden moeten worden beheerst. Deze processen vallen binnen de scope van het
Normenkader ICS van HW Wonen.
In een workshop met het MT en het middenkader stelden we gezamenlijk vast bij wie het
eigenaarschap van de verschillende risico’s moet liggen. De risico-eigenaren zijn
verantwoordelijk voor de beheersing van het risico en de rapportage over de ontwikkeling
van het risico.
We beschreven de beheersomgeving waarin de processen worden uitgevoerd. De
beheersomgeving is het fundament voor alle interne controle maatregelen en bepaalt de
houding van medewerkers ten aanzien van controlemaatregelen. De factoren die van
invloed zijn op de beheersomgeving zijn onder meer integriteit, de ethische waarden en
deskundigheid van de medewerkers, de managementstijl en zijn filosofie, de
organisatiecultuur, de toewijzing van gezag en verantwoordelijkheden en het HRM-beleid.
Samen met de risico-eigenaren inventariseerden we per risico de getroffen maatregelen
om de risico’s te beheersen. Op basis van de geïnventariseerde beheersmaatregelen
beoordeelden we of de beheersing ‘in opzet’ voldoende is. Bij een onvoldoende opzet
werden een of meerdere verbeteracties geformuleerd. Een verbeteractie kan bestaan uit
het schrappen, het toevoegen of het wijzigen van een beheersmaatregel.
De bereidheid van HW Wonen risico’s te accepteren maakt onderdeel uit van het
normenkader ICS. Tezamen met de risico-eigenaar is per risico in kaart gebracht tussen
welke grenzen het key risico zich mag bewegen. Dit noemen we de risicotolerantiegrens.
Deze risicotolerantiegrens kan bestaan uit meerdere onderdelen.
61
7.
8.
9.
Naast het opstellen van het normenkader is de afgelopen periode een risicorapportage
format ontwikkeld. Om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de bestaande
rapportagestructuur maakt de risicorapportage onderdeel uit van de trimesterrapportage
van HW Wonen. In de risicorapportage wordt gerapporteerd over de ontwikkeling van het
risico in de voorgaande periode, de verwachtingen ten aanzien van het risico in de
komende periode en de voortgang op de verbeteracties.
De ICS is tot stand gekomen via de bottom-up aanpak. Hierbij heeft iedere
afdelingsmanager een partiële ICS opgeleverd. Op basis van de 4 partiële verklaringen
heeft de directeur-bestuurder de ICS voor onze organisatie afgegeven. Deze ICS is zowel
een inhoudelijke verklaring als een systeemverklaring. De inhoudelijke verklaring zegt iets
over de risico’s die nu bekend zijn. De systeemverklaring zegt iets over inrichting van het
risicomanagement systeem en daarmee over de mate waarin HW Wonen in staat is
toekomstige risico’s te onderkennen en te beheersen.
In een bijeenkomst op december 2013 met het MT is ter afronding van de implementatie
gesproken over de taken en verantwoordelijkheden van de risico-eigenaren. De risicoeigenaren zijn verantwoordelijk voor de beheersing van de onderkende risico’s en de
rapportage omtrent de risico’s. Daarnaast wordt er van de risico-eigenaren een proactieve
houding verwacht ten aanzien van het onderkennen en rapporteren van nieuwe risico’s.
Op onderdelen behoeft het normenkader nog aanvulling. Binnen onze organisatie vindt op
deze onderdelen nadere analyse plaats van de beschikbare instrumenten om een risico beter
in kaart te brengen, dan wel beter te beheersen. De komende periode moet het normenkader
verder worden aangevuld met de resultaten van deze analyses.
Daarnaast verandert de omgeving waarin wij opereren continu. Het normenkader moet iedere
keer aan deze veranderende omgeving worden aangepast. Dat betekent dat risico’s worden
toegevoegd of uit het normenkader verdwijnen, nieuwe beheersmaatregelen moeten worden
geïmplementeerd en risicotolerantiegrenzen worden aangepast. Het normenkader is een
dynamisch document. De gehele HW Wonen organisatie en meer specifiek de risicoeigenaren zijn verantwoordelijk voor het actueel houden van het normenkader. Zij moeten
nieuwe ontwikkelingen onderkennen en rapporteren. De risicomanagementfunctie is
verantwoordelijk voor het faciliteren van dit proces.
Risicoparagraaf
In de volgende tabel zijn de grotere risico’s en de daarvoor getroffen beheersmaatregelen in
beeld gebracht.
62
Risico
Beheersmaatregelen
Verbeteracties
Onvoldoende innovatief om antwoord
te blijven geven op de eisen van deze
tijd.
1. Document organisch
ontwikkelen.
Optimaliseren beoordelingscyclus door
veranderbereidheid mee te nemen in de beoordeling.
2. Opleidingsbeleid.
Duidelijker positioneren middenkader.
3. Beoordelingscyclus.
Personeelsbeleid vastgesteld in
personeelsbeleidsplan.
Medewerkers vormen hierbij een
belangrijke schakel. Wanneer zij
onvoldoende in staat zijn om mee te
veranderen, bestaat de mogelijkheid
dat onze organisatie onvoldoende in
staat om externe veranderingen op te
vangen.
4. Personele regeling als
vangnet om veranderingen
in te voeren.
Het project 'ontwikkeling organisatiecultuur' uitvoeren.
2 jaarlijkse medewerkers tevredenheidsonderzoek
uitvoeren.
Opleidingsbeleid uitwerken. Opleidingsbudget is nu
niet gekoppeld aan een helder beleid. Het
opleidingsbudget moet meer worden ingezet voor
gerichte competentie-ontwikkeling.
Actief medewerkers verleiden gebruik te maken van
de personele regeling ten behoeve van outplacement
of functieverandering.
Implementeren meetinstrument om het
competentieniveau van de medewerkers te meten (Efactory). In kaart brengen gewenste competenties van
medewerkers. Vastleggen van groeipad van
medewerkers. Hiermee wordt vastgelegd waar een
medewerker nu staat en waar hij/zij naartoe moet
groeien.
Implementeren klanttevredenheidsmeting per
werkgebied.
Integriteit en fraude.
1. Klokkenluidersregeling.
Opstellen fraude risico analyse.
2. Integriteitscode.
Onze organisatie aan alle aspecten van de
Goverancecode.
Integriteitsbeleid actualiseren.
Actief uitdragen van het integriteitsbeleid en
bespreken van dilemma's, cultuur en
integriteitsvraagstukken.
Onvoldoende aansluiting bezit op de
vraag als gevolg van:
- Onvoldoende inzicht in de
toekomstige doelgroep;
- Onvoldoende anticiperen op
veranderingen in de regio.
1. 4-jaarlijks woningbehoefte
onderzoek voor de
Hoeksche Waard in
samenwerking met 5
gemeenten.
2. Demografische gegevens
vanuit de 4-jaarlijkse
herijking van de
gemeentelijke woonvisie.
3. Afstemmen SVB met
gemeenten.
4. Herziening
prestatieafspraken aan de
hand van het gewijzigde
SVB.
Frequentie woningmarkt onderzoek aanpassen naar
iedere twee jaar in samenwerking met
samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard.
Verzamelen en verwerken signalen en trends van
verhuurmakelaars in het SVB.
SVB meer in de lijn beleggen. Gegevens uit de
werkprocessen moeten in het SVB worden
meegenomen. Afdeling Strategie en Beleid treedt
hierbij als adviseur op.
Afspraken maken met de gemeenten over de
beleidscyclus om het afstemmingsproces te
verbeteren.
SVB ook opstellen voor het BOG en het MOG.
Daarin meenemen het zorgvastgoed.
Waardedenken en verkoopprogramma integreren in
het SVB.
63
Risico
Beheersmaatregelen
Voorzieningen niveau Hoeksche
Waard onvoldoende, hetgeen leidt tot
leegstand en prijsdaling.
1. Kernvisie gemeente
Onvoldoende klanttevredenheid.
Verbeteracties
Beoordelen alternatief voor de samenwerking met
KWH.
Onvoldoende tevredenheid
stakeholders, waardoor er
onvoldoende draagvlak bestaat voor
ons beleid.
Leegstand (duurdere huurwoningen,
sociale huurwoningen, sloop,
verkoop).
1. Toetsing op
leegstandsduur.
Optimaliseren en verder inrichten van de rapportage
omtrent de verschillende vormen van leegstand.
2. Toetsing op aansluitende
verhuring.
Optimalisatie maandrapportage.
Opstellen begripsomschrijvingen.
3. Huurprijsverlaging
woningen.
Aanbieden van 1 x in de 2 weken naar 1x per week,
via de website.
Actief woningzoekenden benaderen voor de
beschikbare woningen. (Website en de aanpassing
van de manier van toewijzen onder voorbehoud van
aanschaf software).
Meten en rapporteren over de aanbiedingsgraad, met
als streefwaarde 12 (gem. aantal van acceptatie)
onder voorbehoud van aanschaf ondersteunende
software.
Implementeren van het urenschrijven voor de
medewerkers Sociaal Beheer inzake de
werkzaamheden voor uitverhuizen.
Niet voldoen aan de 90 procent
norm.
1. Aparte DAEB module in
NCCW die realtime
verhuringen registreert bij
vastleggen huurcontract.
Uitzonderingen worden
vooral gemaakt ten aanzien
van senioren.
Maandelijkse controle op juistheid en volledigheid
verhuurdossiers.
2. 100 procent controle door
de afdeling Wonen van
volledigheid van de
verhuurdossiers op
aanwezigheid van
inkomensverklaring.
3. 3 Maandelijkse controle op
basis van deelwaarneming.
van de verhuurdossiers op
de aanwezigheid van
inkomensverklaring.
Onvoldoende in staat om de
gebudgetteerde huurverhoging te
realiseren.
De afdeling Wonen moet verantwoordelijkheid dragen
voor de realisatie van de gebudgetteerde
huurverhoging.
De afdeling Wonen heeft de bevoegdheid
gemotiveerd af te wijken van de streefhuren.
64
Risico
Beheersmaatregelen
Verbeteracties
Huuropbrengsten lager gerealiseerd
dan begroot per vhe.
1. Huurbeleid.
Standenregister maandelijks huren (mutatie
voorgaande maand en mutatie streefhuur).
Opstellen procedure huurmutaties (functiescheiding
en autorisatie).
Controleren volledigheid streefhuur in primair
systeem en aanvullen.
Opstellen en implementeren proces energie labelling
en controleren op volledigheid in primair systeem en
indien nodig aanvullen.
Norm afwijking beleid analyseren .
Onvoldoende sturing op de
onderhoudsuitgaven
- klachtenonderhoud
- planmatig onderhoud per woning
- mutatieonderhoud
Onvoldoende sturing op de
onderhoudsuitgaven
planmatig onderhoud en
contractenonderhoud.
Opstellen programma van eisen door Wonen.
1. Onderhoudsplanning en
begroting.
Conditiemeting uitvoeren per vhe om inzicht te krijgen
in de onderhoudsbehoefte.
2. Conditiemeting en
onderhoud.
Vastgoedbezit in kaart brengen inzake de
hoeveelheden en materialisering en deze registreren.
Verantwoordelijkheid inzake contractenonderhoud
duidelijk beleggen.
Optimalisatie en actualisatie proces renovatie,
planmatig- en grootonderhoud met name inzake de
rolverdeling tussen de afdelingen Wonen en
Vastgoed.
Ontwikkelen van besluitformulieren voor renovatie,
planmatig-, grootonderhoud en contractonderhoud.
Onvoldoende beheersing van het
proces projectontwikkeling, met name
op gebied van juiste en volledig
registratie/ presentatie van stand van
zaken.
1. Samenwerking met de
afdeling wonen in het
projectteam.
2. Gebruik fasedocumenten;
besluitvorming op basis van
de fasedocumenten.
Opstellen woon technisch programma van eisen.
Rapportage omtrent projecten verder optimaliseren
en verscherpen op het gebied van besluitvorming,
budgeten, kosten, planning actualisatie van risico's en
aansluiting met onderliggende documenten en
verantwoording in de administratie.
3. Bij 5>miljoen of 20 procent
onrendabel of complexe
zaken voorleggen aan de
RvC.
Optimalisatie liquiditeitsplanning.
4. Investeringsstatuut.
Projectleiders verantwoordelijk maken voor de kosten
van leegstand van projecten en renovatie.
Asbest.
Implementatie / optimalisatie van de projectenmodule.
Opstellen beleidsplan.
Opstellen en implementeren asbestproces.
Onvoldoende verkoopopbrengst en te
hoge verkoopkosten.
1. Verkoopbeleid.
2. Rapportage over de
verkopen.
3. Verkopen met korting.
4. Sturen op opbrengst.
5
Controle op kernen
(voorkomen dat er teveel
aanbod in de kern is, hierbij
is aandacht voor de markt).
65
Actualiseren proces verkoop bestaande- en
nieuwbouw, inclusief de opdrachtverstrekking voor
verkoop bevorderende maatregelen.
Procuratiebeleid actualiseren verkoop bevorderende
maatregelen.
Implementeren en actualiseren van de verkoop
maatregelen (onder andere promotie, verlaging
verkoopprijs, omzetten naar huur).
Risico
Beheersmaatregelen
Verbeteracties
Leegstand Bedrijfs Onroerend Goed
(BOG).
1. Toetsing op
leegstandsduur.
Onderzoeken resterende contractduur BOG.
2. Toetsing op aansluitende
verhuring.
Onvoldoende kredietwaardig.
1. Treasury statuut.
Waardesturing verder vormgeven.
2. Treasury jaarplan.
3. Treasury Commissie.
4. Meerjarenbegroting.
5. Maandelijkse
liquiditeitsrapportages.
Terugkoopverplichting Koopgarant.
1. Verkoopbeleid.
Actualiseren verkoopbeleid.
2. Periodieke analyse.
Onvoldoende continuïteit
geautomatiseerde systemen,
onvoldoende beveiliging data en
systemen.
1. Informatie
beveiligingsbeleid.
Implementatie ICT beveiligingsplan (rollen vaststellen
op basis van. taken, verantwoordelijkheden en
bevoegdheden).
2. Informatie beveiligingsplan.
3. Probleem-, verander- en
wijzigingsmanagement.
Implementatie ICT beveiligingsplan (token
authenticatie en encryptie vaststellen en
implementeren).
4. Periodieke audit op
beveiliging.
Implementatie ICT beveiligingsplan (opleiding
eindgebruikers en aanstellen functioneel beheerders).
Calamiteitenplan opstellen (onderdeel is per systeem
bepalen afspraken in- extern (up-time verplichting).
ICT beheersingsproces formaliseren en
implementeren (SLA, Integriteitscode, gedragscode
ICT ).
Afspraken maken (herzien) inzake vertrouwelijkheid
omgang data en ICT middelen en social media
(gedragscode ICT).
Externe partijen afspraken maken (herzien) inzake
vertrouwelijkheid omgang data en ICT middelen en
social media.
Soft- en hardware voldoet niet of
onvoldoende aan de eisen van
HW Wonen.
1. ICT beleidsplan.
Implementatie ICT beveiligingsplan (business case
opstellen bij intentie aanschaf ICT dienst / product).
Administratieve organisatie en
informatievoorziening onvoldoende
op orde.
1. Continue aandacht voor
opstellen, evalueren en
aanpassen
procesbeschrijvingen.
Implementeren budgetsturing, waardoor sturing op
alle budgeten mogelijk wordt.
2. Opstellen jaarplannen per
afdeling.
Optimaliseren van de rapportages voor de afdelingen
Wonen en Projectontwikkeling.
2. Fit gap analyse.
3. Uitvoeren audits.
66
Opstellen en implementeren interne controleplan.
12.7 Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche Waard
Verbindingen verbonden partijen
Onze organisatie heeft een 100 procentbelang in de Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche
Waard B.V. Deze B.V. is oorspronkelijk op 18 mei 2005 opgericht. Het maatschappelijk
aandelenkapitaal bedraagt 90.000 euro. Het geplaatste kapitaal bedraagt 18.000 euro (180
gewone aandelen van nominaal 100 euro). De vennootschap is gevestigd in Oud-Beijerland
aan de Lamborghinilaan 4 en is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van
Koophandel in Rotterdam, onder nummer 24377907. Ultimo 2013 bedraagt het eigen
vermogen van de Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche Waard BV 187.606 euro negatief. Het
resultaat over 2013 bedraagt 125.719 euro negatief en wordt voor een bedrag van 102.500
euro veroorzaakt door vormen van een voorziening afwaardering kerkgebouw welk eigendom
is van de Vof Union-Assink.
Doel vennootschap
Deze vennootschap heeft als doel:
 het verrichten van werkzaamheden als omschreven in het Besluit Beheer Sociale
Huursector (BBSH). De werkzaamheden worden uitsluitend verricht in de regio ZuidHolland-Zuid;
 het oprichten van, deelnemen in en het financieren van vennootschappen en
ondernemingen;
 het samenwerken met, het voeren van directie over en het verlenen van adviezen en
andere diensten aan vennootschappen en ondernemingen;
 het opnemen en verstrekken van geldleningen;
 het verstrekken van zekerheden voor schulden en andere verplichtingen van de
vennootschap of andere vennootschappen of ondernemingen die met haar in een groep
verbonden zijn of derden;
 het verkrijgen, exploiteren en vervreemden van industriële en intellectuele
eigendomsrechten;
 het verrichten van al hetgeen met het vorenstaande verband houdt of daartoe bevorderlijk
kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord, voor zover dit mogelijk is binnen de kaders
van het BBSH.
Op 23 juli 2009 is de Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche Waard BV met Assink Vastgoed
Projectontwikkeling B.V. bij akte een vennootschap onder firma aangegaan. Deze
vennootschap heeft als doel het verwerven van gronden voor de ontwikkeling en realisatie van
woningbouw en ander (commercieel) vastgoed, en al dat wat met het vorenstaande verband
houdt in de ruimste zin van het woord. Door ons is een lening verstrekt aan de
Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche Waard BV met een hoofdsom van 600.000 euro, rente
4 procent, looptijd tot 30 oktober 2014. Van deze lening is ultimo 2013 591.676 euro
opgenomen.
Het doel van deze lening is een gezamenlijke aankoop met Assink Vastgoed
Projectontwikkeling B.V. van het kerkgebouw aan de Graaf van Egmondstraat 48/
Margrietstraat 2 in Oud-Beijerland te financieren.
Gezien de omvang en grootte van de deelneming Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche
Waard BV is er niet geconsolideerd.
67
13.1 Balans per 31 december (na resultaatbestemming) (x € 1.000)
2013
Vaste activa
Materiële vaste activa
Sociaal vastgoed in exploitatie
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de
exploitatie
2012
302.819
4.840
326.061
6.202
7.619
9.686
315.278
Vastgoedbeleggingen
Commercieel vastgoed in exploitatie
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie
53.543
41.086
490
341.949
55.221
33.382
1.196
95.119
Financiële vaste activa
Deelnemingen
Latente belastingvorderingen
Leningen u/g
Totaal financiële vaste activa
0
7.434
745
89.799
0
12.490
752
8.179
13.242
418.576
444.990
240
256
Vastgoed bestemd voor verkoop
1.459
1.800
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop
2.561
4.916
372
-102
Totaal vaste activa
Vlottende activa
Voorraden
Onderhanden projecten
Vorderingen
Huurdebiteuren
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Overige vorderingen
Overlopende activa
400
463
1.148
389
Totaal vorderingen
483
0
1.626
148
2.400
2.257
Liquide middelen
15.073
4.358
Totaal vlottende activa
22.105
13.485
440.681
458.475
68
2013
Eigen vermogen
Overige reserves
Resultaat boekjaar
Resultaat verkopen onder voorwaarden uit bestaand bezit
83.853
-29.856
2.781
Egalisatierekening
Voorzieningen
Voorziening latente belastingverplichtingen
Voorziening onrendabele investering nieuwbouw
Overige voorzieningen
2012
102.547
-22.796
4.102
56.778
83.853
245
312
350
11.442
570
375
14.649
477
12.362
Langlopende schulden
Leningen overheid
Leningen kredietinstellingen
Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden
17.473
300.780
41.592
15.501
19.306
289.930
33.974
359.845
Kortlopende schulden
Schulden aan gemeente
Schulden aan leveranciers
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Overlopende passiva
Rekening courant bank
0
2.302
297
8.556
296
69
343.210
0
4.659
3.242
7.697
0
11.451
15.598
440.681
458.475
13.2 Winst- en verliesrekening (x € 1.000)
Huidig
boekjaar
2013
Bedrijfsopbrengsten
Huuropbrengsten
Opbrengstens servicecontracten
Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille
Wijziging in onderhanden projecten
Geactiveerde productie eigen bedrijf
Overige bedrijfsopbrengsten
Som der bedrijfopbrengsten
Begroting
boekjaar
2013
Voorgaand
boekjaar
2012
60.879
61.847
59.043
1.573
2.040
1.835
6.752
3.255
4.084
1.843
0
1.651
480
694
594
445
76
710
71.972
67.912
67.917
---------------------------------------------------------------------------------
Bedrijfslasten
Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en
vastgoedportefeuille
Overige waardeveranderingen van (im)materiële
vaste activa en vastgoedportefeuille
Erfpacht
Lonen en salarissen
Sociale lasten
Pensioenlasten
Onderhoudslasten
Leefbaarheid
Lasten servicecontracten
Kosten uitbesteed werk
Overige bedrijfslasten
Som der bedrijfslasten
16.339
15.894
18.487
33.389
-4.379
20.329
5
4
5
4.921
4.898
4.908
713
638
736
915
926
808
14.615
15.654
16.989
228
200
353
1.592
2.091
1.818
1.592
0
1.516
11.546
10.936
8.944
85.855
46.862
74.893
-----------------------------------------------------------------------------
Bedrijfsresultaat
-13.883
21.050
-6.976
73
-258
-431
537
12.907
952
13.592
1.261
13.099
-26.180
8.152
-19.243
-3.551
-126
-3.129
0
-3.527
-26
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen
-29.856
5.023
-22.796
Waarvan aandeel van derden
Netto resultaat na belastingen
0
-29.856
0
5.023
0
-22.796
Direct via vermogen verwerkt resultaat VoV bestaand bezit
Mutatie vermogen
2.781
-27.075
2.935
7.958
4.102
-18.694
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
Financiële baten en lasten
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten
Rentelasten en soortgelijke kosten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
Belastingenresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
Resultaat deelnemingen
70
13.3 Kasstroomoverzicht (x € 1.000)
(volgens de directe methode)
2013
Kasstroom uit operationele activiteiten
Ontvangsten:
Ontvangsten van huurders
Ontvangsten van subsidiegevers
Ontvangsten van overige
Saldo ingaande kasstromen
2012
63.265
0
766
60.672
0
709
64.031
Uitgaven:
Betalingen aan werknemers
Betalingen aan leveranciers onderhoud
Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten
Betalingen aan overige
Saldo uitgaande kasstromen
61.382
-7.733
-17.593
-3.529
-8.649
-7.707
-18.452
-3.072
-7.168
-37.504
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
-36.399
26.527
Ontvangen interest
Betaalde interest
Betaalde winstbelasting
51
-13.078
-2.490
24.983
37
-12.737
0
-15.517
11.010
Kasstroom uit operationele activiteiten
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
MVA ingaande kasstroom
Verkoopontvangsten bestaande huurwoningen
Verkoopontvangsten doorverkoop
Koopgarantwoningen
Verkoopontvangsten nieuwbouw woningen
Totaal ingaande kasstroom MVA
12.056
1.043
-12.700
12.282
9.600
824
2.757
3.921
15.857
MVA uitgaande kasstroom
Nieuwbouw huurwoningen
Woningverbetering huurwoningen
Terugkoop Koopgarantwoningen
Aankoop huurwoningen
Nieuwbouw verkoop woningen
Investeringen overig bezit
Externe kosten bij verkoop bestaand bezit
Totaal uitgaande kasstroom MVA
14.345
-13.388
-8.683
-1.004
0
-1.326
-621
448-
-20.267
-4.634
-868
-747
-4.033
-2.139
-348
-25.471
Financiële vaste activa
Ontvangsten
Uitgaven
Saldo in- en uitgaande kasstromen FVA
-33.035
7
0
-365
372
7
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
7
-9.608
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Ingaand
Ontvangsten uit langlopende leningen
Uitgaand
Aflossingen van langlopende leningen
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Toename / afname geldmiddelen
71
-18.683
22.900
26.237
-13.883
-16.915
9.017
9.322
10.419
2.921
Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Deze directe methode
rapporteert de ontvangsten en uitgaven die als zodanig hebben plaatsgevonden in de
verslagperiode 2013.
Ontvangsten van huurders
De ontvangsten betreffen de huren, servicekosten en aan huurders doorberekende reparaties.
Ontvangsten van overige
In 2013 zijn de (aanvullende) suppleties btw pro-rata over de jaren 2005 tot en met 2012
ontvangen.
Betalingen aan werknemers
In deze post is opgenomen de salarissen, sociale lasten, pensioenpremies en overige
personeelskosten (inclusief kosten van uitzendkrachten).
Betaalde winstbelasting
Betreft de betaalde voorlopige aanslag vennootschapsbelasting 2012.
Betalingen aan leveranciers onderhoud
Dit betreft betalingen voor (niet)planmatig onderhoud, overig onderhoud en ontvangsten van
schade uitkeringen van verzekeringsmaatschappijen (ca. 0,3 miljoen euro). In deze betalingen
voor het onderhoud is een bedrag van ca. 1,3 miljoen euro begrepen inzake te activeren
onderhoudskosten.
Verkoopontvangsten bestaande huurwoningen
In 2013 zijn 95 woningen getransporteerd (waarvan 4 verkocht in 2012; 8 aan- en verkocht in
2013; 83 verkocht in 2013). De gemiddelde verkoopopbrengst per woning bedraagt ca. 136
duizend euro met een bandbreedte tussen de 77 duizend euro en 273 duizend euro. Voor
2013 was het aantal te verkopen woningen begroot op 53.
Financiële vaste activa
Dit betreft de ontvangen aflossing inzake verstrekte leningen.
Ontvangsten uit langlopende leningen
Deze leningen zijn aangetrokken ter financiering van (lopende) projecten en herfinanciering
van leningen.
72
13.4 Waarderingsgrondslagen
Algemeen
De activiteiten van HW Wonen, statutair gevestigd te Oud Beijerland ( Lamborghinilaan 4,
3261 ND) bestaan uit werkzaamheden die uitsluitend binnen de doelstelling op het gebied van
de volkshuisvesting passen en omschreven zijn in het Besluit Beheer Sociale Huursector
(BBSH).
Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening
De jaarrekening is opgesteld conform de richtlijnen van het Besluit Beheer Sociale Huursector
(BBSH) en in overeenstemming met de verslaggevingsvoorschriften en bepalingen zoals
weergegeven in Titel 9 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, behoudens enkele
uitzonderingen van specifieke aard. Deze uitzonderingen zijn opgenomen in richtlijn 645 van
de Raad voor de Jaarverslaggeving. In deze richtlijn zijn onder meer modellen voor de balans
en de winsten verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector presentatie-,waarderings- en
verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De waardering van activa en passiva en de
bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de
desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de
activa en passiva gewaardeerd volgens het kostprijsmodel.
Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten
worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en
mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in
acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Schattingswijzigingen
In het kader van de bepaling van de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa in exploitatie
zijn schattingswijzigingen doorgevoerd die nader uiteengezet zijn in de toelichting (toelichting
mutatie bedrijfswaarde).
Verwerking verplichtingen
In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen ook feitelijke
verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als ‘intern geformaliseerd en extern
gecommuniceerd’. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan
richting huurders, gemeenten en overige partners aangaande verplichtingen betreffende
toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke
verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom
projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is meestal sprake indien
de formalisering van de definitief ontwerpfase en afgeleid het aanvragen van de
bouwvergunning heeft plaatsgevonden.
Financiële instrumenten
Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals
vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de toelichting van primaire
financiële instrumenten wordt verwezen naar de specifieke postgewijze toelichting.
Binnen ons treasurybeleid dient het gebruik van financiële derivaten ter beperking van
inherente rente-, looptijden- en marktrisico’s. Het gebruik van financiële derivaten is slechts
toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/gefinancierde vermogen kan
worden gelegd en de toepassing ervan tot een positie van de totale leningen/beleggingsportefeuille leidt die vergelijkbaar is met een positie zonder gebruik te maken van
deze instrumenten.
Kredietrisico's worden gereduceerd door alleen zaken te doen met derden met een hoge
kredietwaardigheid, waarbij voor elke entiteit vastgestelde limieten van kracht zijn.
Wij maken gebruik van financiële derivaten om het renterisico af te dekken. Voor de
verwerking, waardering en resultaatbepaling passen wij met betrekking tot deze derivaten
kostprijshedge-accounting toe op basis van individuele documentatie per individuele
hedgerelatie.
73
Het effectieve deel van financiële derivaten dat is toegewezen voor kostprijshedge-accounting
wordt tegen lagere kostprijs gewaardeerd. Voor het ineffectieve deel wordt het verschil tussen
de kostprijs en de lagere reële waarde in de winst- en verliesrekening verwerkt.
De reële waarde van de derivaten ultimo balansdatum is toegelicht onder Niet uit de balans
blijkende rechten en plichten.
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva
Sociaal vastgoed in exploitatie
Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens,
het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een
algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks per 1 januari door de minister van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Ultimo 2013 bedraagt deze grens 681,02 euro (2012:
664,66 euro).
Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerendgoed dat is verhuurd aan maatschappelijke
organisaties, waaronder zorg-, welzijns-, onderwijs- en culturele instellingen en
dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de
Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun
voor toegelaten instellingen. HW Wonen kwalificeert het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel,
aangezien HW Wonen een beleid heeft dat gericht is op het realiseren van de
volkshuisvestelijke taken. Het volkshuisvestelijk beleid staat hierbij centraal.
De oorspronkelijke investeringen in complexen worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of
vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting
duurzame) bijzondere waardeverminderingen. De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt
bepaald als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven, eventueel vermeerderd met nainvesteringen. Ook worden hierbij de rente tijdens de bouw op vreemd vermogen en direct
toerekenbare interne kosten evenals transactiekosten geactiveerd. Voor zover verkregen
subsidies zijn te kwalificeren als investeringssubsidie worden deze in mindering gebracht op
de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. De geactiveerde rente wordt berekend tegen de
gemiddelde rentevoet over het totale vreemde vermogen. Voor onroerende zaken waarvoor
specifieke financiering is aangetrokken wordt de interestvoet van deze specifieke financiering
gehanteerd. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een
waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing.
Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen waarvan de feitelijke
verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan, worden in de
waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren
of vergroten van de oorspronkelijke capaciteit. Complexen worden gedefinieerd op basis van
groepen van gelijksoortige activa (kasstroom genererende eenheid). De
kasstroomgenererende eenheden zijn bepaald in overeenstemming met het strategisch
voorraadbeleid. Deze complexen worden in het strategisch voorraadbeleid gedefinieerd op
basis van onderkende productmarktcombinaties. Onze organisatie kent de volgende
productgroepen: eengezinswoningen, meergezinswoningen, maatschappelijk vastgoed,
bedrijfsruimtes, winkels, parkeervoorzieningen en overig vastgoed.
Binnen deze productgroepen vindt een nadere onderverdeling naar bouwjaren plaats:






gebouwd voor 1945;
gebouwd tussen 1945 en 1959;
gebouwd tussen 1960 en 1974;
gebouwd tussen 1975 en 1990;
gebouwd tussen 1990 en 2004;
gebouwd na 2004.
Jaarlijks vindt toetsing plaats van de boekwaarde en bedrijfswaarde. De toetsing gebeurt op
complexniveau.
74
Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de
bedrijfswaarde duurzaam overschrijdt. Van duurzaamheid is sprake wanneer de verwachte
bedrijfswaarde gedurende een periode van ten minste vijf jaar lager is dan de boekwaarde. De
bedrijfswaarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen.
De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden
aangehouden. Als wordt vastgesteld dat een in het verleden verantwoorde bijzondere
waardevermindering niet meer bestaat of is afgenomen wordt de toegenomen boekwaarde
van de desbetreffende activa niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn als
er geen bijzondere waardevermindering voor het actief is verantwoord. De bedrijfswaarde
wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen uit hoofde
van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte
resterende looptijd van de investering.
Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen bestemming en aard van het bezit.
Onderscheid wordt gemaakt in woningen bestemd voor de verhuur, woningen bestemd voor
de verkoop op korte en langere termijn en bedrijfsmatige en overige onroerende zaken. De
kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de
beste schatting van de directie weergeven van de economische omstandigheden die van
toepassing zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn
gebaseerd op de eind 2013 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een
periode van 5 jaar behoudens de verwachte kosten van planmatig onderhoud en overige
contracten met een werkingsduur van meer dan 5 jaar.
De kosten van planmatig onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjaren
onderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor de komende jaren wordt
uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente
evenals genormeerde lastenniveaus.
Bij de bedrijfswaardeberekening gelden de volgende uitgangspunten:











jaarlijkse huurverhoging(woningen) 2014: 2,5 procent, plus 1,5 procent voor de woningen
in het DAEB-segment; vanaf 2015: 2,0 procent;
jaarlijkse huurderving 1 procent;
mutatiegraad van 7 procent en huurharmonisatie naar de vastgestelde streefhuur;
inflatiepercentage loonkosten 2014: 2 procent; 2015: 2,3 procent; 2016: 2,5 procent;
2017:
2,7 procent; vanaf 2018: 3,0 procent;
inflatiepercentage consumentenprijzen 2 procent;
inflatiepercentage bouwkosten 2014: 2 procent; 2015: 2,3 procent; 2016: 2,5 procent;
2017:
2,7 procent; vanaf 2018: 3,0 procent;
inflatiepercentage marktprijzen 2014: -3 procent; vanaf 2015: 2 procent;
kosten van planmatig onderhoud conform onderhoudsbegroting voor de eerstkomende
50 jaar;
een rekenrente van 5,25 procent voor WSW-geborgde woningen;
een rekenrente van 5,25 procent voor niet-WSW-geborgde woningen, bedrijfsmatige en
overige onroerende zaken;
de periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel met de geschatte resterende
levensduur van de complexen/investering (variërend van 0 tot 50 jaar) de minimale
levensduur is gesteld op 15 jaar tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur
gerechtvaardigd is;
75


de verhuurdersheffing maakt onderdeel uit van de bedrijfswaarde;
de heffingsbijdrage van het Centraal Fonds en de te betalen vennootschapsbelasting
maken geen deel uit van de bedrijfswaarde.
Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt niet langer rekening gehouden met de
rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille en beleggingen. De
rentabiliteitswaardecorrectie betreft het verschil tussen de contante waarde van de verwachte
kasstromen uit hoofde van leningen en beleggingen en de waardering van deze posten op de
balans. De verwachte opbrengstwaarde van woningen geoormerkt voor verkoop wordt
gedefinieerd als de contante waarde van het bedrag dat kan worden verkregen bij vrijwillige
verkoop binnen een verwachte termijn, onder aftrek van verkoopkosten die niet door de koper
worden gedragen. Ter bepaling van dit bedrag worden als het noodzakelijk is taxaties
uitgevoerd door onafhankelijke externe deskundigen of worden vergelijkbare onroerende
zaken als referentie gehanteerd. Gegeven het feit dat verkopen hoofdzakelijk worden verricht
in het kader van de financiering van onrendabele investeringen in nieuwbouw worden deze
verkopen voor een periode van 5 jaar in de waardering betrokken. Daarmee wordt recht
gedaan aan het voorwaardelijke karakter van de geoormerkte verkopen. De bepaling van de
restwaarde van de grond opgenomen in de bedrijfswaarde vindt voor zover er nog geen
herbestemming van de grond heeft plaatsgevonden plaats op basis van de WSW-regels.
De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden
berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met
een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming.
Op grond wordt niet afgeschreven.
Onderhoud
Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het
moment dat deze zich voordoen.
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie
Hier gaat het om complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen uitgaafprijzen en
toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en
directievoering onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken
stichtingskosten. Voorts wordt rente tijdens de bouw toegerekend. De geactiveerde rente
wordt berekend tegen de gemiddelde rentevoet over het totale vreemde vermogen. Voor
onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken wordt de interestvoet van
deze specifieke financiering gehanteerd. Als de bijzondere waardevermindering hoger is dan
de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil
gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen.
Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen aanschafprijs en
bijkomende kosten, tenzij uit taxaties blijkt dat de directe opbrengstwaarde van de
grondposities (fors) lager is. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactiviteiten
zijn gestart.
Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het aandeel van de
koopwoningen verantwoord onder de post vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop of
voorraad onderhanden werk. Het aandeel huurwoningen wordt verantwoord onder de
onroerende en roerende zaken in ontwikkeling en wordt gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs
en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en
directievoering onder aftrek van een bijzondere waardevermindering. Afschrijving op de
huurwoningen vindt eerst plaats nadat de betreffende complexen in exploitatie zijn genomen.
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
De onroerende en roerende zaken ten diensten van de exploitatie worden gewaardeerd op
basis van aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen.
76
Vastgoedbeleggingen
Vastgoedbeleggingen zijn onroerende zaken die worden aangehouden om huuropbrengsten,
waardestijgingen of beide te realiseren. Vastgoedbeleggingen worden geclassificeerd als
‘vastgoedbeleggingen in exploitatie’ indien ze beschikbaar zijn voor verhuur.
De vastgoedbeleggingen, daaronder begrepen vastgoedbeleggingen in ontwikkeling, worden
gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardingsprijs inclusief direct toerekenbare kosten,
onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur en
bijzondere waardeverminderingen. De algemene uitgangspunten van materiële vaste activa
zijn ook van toepassing op vastgoedbeleggingen, tenzij hierna anders is vermeld.
Commercieel vastgoed in exploitatie
Het commercieel vastgoed in exploitatie omvat woningen in exploitatie met een huurprijs
boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed)
en het overige commerciële vastgoed.
Wij waarderen ons commercieel vastgoed in exploitatie bij eerste verwerking tegen
verkrijgings- of vervaardigingsprijs en daarna tegen kostprijs verminderd met afschrijvingen en
bijzondere waardeverminderingen.
De overige uitgangspunten van sociaal vastgoed in exploitatie zijn ook van toepassing op
commercieel vastgoed in exploitatie, met uitzondering van de invulling van de actuele waarde.
Bij commercieel vastgoed in exploitatie is de reële waarde van toepassing in plaats van de
bedrijfswaarde. De reële waarde welke wordt gehanteerd voor de toetsing van een eventuele
bijzondere waardevermindering is gebaseerd op de actuele marktsituatie en omstandigheden
per balansdatum en geeft de meest waarschijnlijke prijs weer die redelijkerwijs op
balansdatum had kunnen worden verkregen. Toetsing van een eventuele bijzondere
waardevermindering vindt plaats indien er aanwijzingen zijn dat zich mogelijk een dergelijke
waardedaling heeft voorgedaan. In alle gevallen wordt ook rekening gehouden met onze
contractuele verplichtingen zoals lopende huurcontracten. De waardebepalingen zijn
uitgevoerd door externe taxateurs van taxatie-validatie instituten welke zijn erkend door de
Stichting Taxaties en Validaties (STenV).
De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden
berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met
een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming.
Op grond wordt niet afgeschreven.
Onderhoud
Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het
moment dat deze zich voordoen.
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
Onroerende zaken die in het kader van een regeling Verkoop onder Voorwaarden (VOV) zijn
overgedragen aan een derde en waarvoor de woningcorporatie een terugkoopplicht kent,
worden aangemerkt als financieringsconstructie. De betreffende onroerende zaken worden
gewaardeerd tegen actuele waarde, zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs
(eerste waardering), en daarna de marktwaarde op basis van VOV. Voor de in de regeling
overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een
terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en
getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting, rekening houdend met de
contractvoorwaarden. In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft de
corporatie een terugkoopverplichting die mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de
waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks
gewaardeerd. Als de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar plaatsvindt is de
verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord.
77
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie als vastgoedbelegging betreft
complexen in aanbouw ten behoeve van toekomstige verhuurexploitatie als commercieel
vastgoed.
De complexen in aanbouw worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs en indien van
toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. De verkrijgingsprijs bestaat uit
materiaalkosten, toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding,
toezicht en directievoering en toegerekende rente tijdens de bouw onder aftrek van een
bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten.
De bijzondere waardevermindering wordt bepaald door het verschil tussen de realiseerbare
waarde (taxatiewaarde van het object of DCF van exploitatiekasstromen) en de
stichtingskosten. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de
onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt
een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen.
Deelnemingen
Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van
betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de
nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld
aanwezig te zijn bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20 procent. De
nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze
jaarrekening. Als de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde
negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Als en voor zover onze organisatie in deze
situatie geheel of ten dele instaat voor de schulden van de deelneming respectievelijk het
stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen
wordt een voorziening getroffen. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis kan
worden uitgeoefend worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of, als hiertoe aanleiding
bestaat, een lagere waarde.
Er is afgezien van het consolideren in onze jaarrekening van de 100 procent deelneming
Ontwikkelingsmaatschappij Hoekse Waard BV. Dit op grond van het feit dat het belang van
deze dochter is te verwaarlozen op het geheel conform artikel 407 lid 1a BW 2 titel 9. De
boekwaarde van de deelneming en het resultaat van de deelneming zijn wel verwerkt in onze
jaarrekening 2013 .
Overige financiële vaste activa
De overige financiële vaste activa, die bestemd zijn om de uitoefening van de werkzaamheid
van de onderneming duurzaam te dienen, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of
lagere marktwaarde. Als er bij de verstrekking van leningen of de verwerving van obligaties
sprake is van disagio of agio, wordt dit gedurende de looptijd ten gunste respectievelijk ten
laste van het resultaat gebracht. De onder financiële vaste activa opgenomen overige
vorderingen omvatten leningen die tot de vervaldag worden aangehouden. Deze vorderingen
worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.
Voorraden
Waardering van voorraden grond- en hulpstoffen vindt plaats tegen laatst betaalde
inkoopprijzen. Ook wordt rekening gehouden met een aftrek voor mogelijke incourantheid
gebaseerd op verwachte lagere marktwaarde.
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop
De onverkochte woningen uit projectontwikkeling worden gewaardeerd op vervaardigingsprijs
of lagere opbrengstwaarde. De vervaardigingsprijs omvat alle kosten die samenhangen met
de verkrijging of vervaardiging, als ook gemaakte kosten om de voorraden op hun huidige
plaats en in hun huidige staat te brengen. In de kosten van vervaardiging zijn begrepen
directe loonkosten en toeslagen voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en
variabele kosten ook toegerekende rente.
78
De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare
verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de
incourantheid van de voorraden.
Onderhanden projecten
Het onderhanden werk uit hoofde van onderhanden projecten in opdracht van derden wordt
gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, zijnde directe materiaal- en arbeidskosten, direct
toerekenbaar uitbesteed werk en overige externe kosten inclusief een opslag voor aan de
productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten. Als voor te vervaardigen materiële
vaste activa noodzakelijkerwijs een aanmerkelijke hoeveelheid tijd nodig is om deze
gebruiksklaar te maken worden rentekosten opgenomen in de vervaardigingsprijs. Voor de
projecten, waarbij de winst op de al verrichte prestaties op verantwoorde wijze kan worden
bepaald wordt de winst aan het boekjaar toegerekend naar de mate waarin de verrichte
prestaties hun aandeel hebben gehad in het totaal van de voor het project te verrichten
prestaties. De voortgang van projecten wordt bepaald op basis van de kostprijs van het
verrichte werk in relatie tot de verwachte kostprijs van het project als geheel. Winstneming
geschiedt met inachtneming van de daadwerkelijke gerealiseerde verkoopcontracten. Als de
winst niet op verantwoorde wijze kan worden bepaald wordt deze winst verantwoord in het
boekjaar waarin het project wordt opgeleverd. In geval van meerjarige complexe projecten
wordt niet eerder winst verantwoord dan nadat een projectvoortgang is bereikt waarbij een
verantwoorde inschatting van de projectwinst kan worden gemaakt. Voorzieningen voor
verwachte verliezen worden genomen in de periode waarin komt vast te staan dat er sprake is
van verliesgevende projecten. Verder zijn op de post onderhanden projecten de
gedeclareerde termijnen en vooruit ontvangen betalingen in mindering gebracht.
Gedeclareerde termijnen die de waardering van een individueel project overtreffen worden als
passiefpost onder de kortlopende schulden opgenomen.
Vorderingen
Waardering vindt plaats tegen nominale waarde rekening houdend met een voorziening voor
mogelijke oninbaarheid.
Liquide middelen
Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan 12
maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan
kredietinstellingen onder kortlopende schulden.
Egalisatierekening (Verzilverd Wonen)
De kortingen bij aankoop van woningen in het kader van ‘Verzilverd Wonen’ worden
toegevoegd aan de egalisatierekening. De snelheid waarmee de bedragen de komende jaren
aan het resultaat worden toegerekend is afhankelijk van de leeftijd van de verkopers die een
levenslang woonrecht hebben verkregen.
Voorzieningen
Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen en
verliezen die op balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van
middelen noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs kan worden geschat.
Voorzieningen worden tegen nominale waarde opgenomen.
Latente belastingvorderingen en verplichtingen
Een voorziening voor latente belastingvorderingen en verplichtingen wordt getroffen met
behulp van de verplichtingenmethode voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van
activa en verplichtingen en hun belastinggrondslag, en ook wanneer er sprake is van
voorwaartse verrekenbare verliescompensatie.
79
De berekening van de latente belastingvorderingen en verplichtingen geschiedt tegen de op
het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen de in komende jaren
geldende tarieven, voor zover al bij wet vastgesteld. Latente belastingvorderingen en
verplichtingen binnen dezelfde fiscale eenheid worden alleen gesaldeerd als wij daartoe een
afdwingbaar recht hebben en het voornemen hebben om op netto basis af te rekenen. Latente
belastingvorderingen, met inbegrip van die voortvloeiend uit voorwaartse verliescompensatie,
worden gewaardeerd tegen nominale waarde als het waarschijnlijk is dat er fiscale winst
beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en
verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut.
Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de vorderingen, latente
belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen.
Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw
Voor verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw wordt een
voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto
contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investering toe te rekenen
ontvangsten. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de
onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en
wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen.
Overige voorzieningen
De overige voorziening wordt onder meer gevormd ter dekking van opgebouwde rechten
inzake jubileumuitkeringen en van toekomstige verplichtingen op het gebied van
loopbaanontwikkeling waarvoor medewerkers met een dienstverband bij onze organisatie op
grond van de CAO Woondiensten een budget beschikbaar gesteld krijgen. De voorziening is
gewaardeerd op basis van contante waarde en is gebaseerd op de jaarlijkse toekenning
minus bestedingen in dat jaar.
Verder is onder de overige voorzieningen een voorziening opgenomen inzake nog te
verrekenen
(pro-rata) Btw-afdrachten . Deze voorziening wordt jaarlijks herberekend als gevolg van
gewijzigde pro-rata percentages. Als laatste is het negatieve saldo van de boekwaarde van de
deelneming in de Ontwikkelingsmaatschappij Hoekse Waard BV opgenomen onder de
overige voorzieningen.
Langlopende schulden
De langlopende leningen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde.
Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in
de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking
gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag, rekening
houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.
Wij maken gebruik van financiële derivaten om het renterisico af te dekken. Voor de
verwerking, waardering en resultaatbepaling passen wij met betrekking tot deze derivaten
kostprijshedge-accounting toe op basis van op basis van individuele documentatie per
individuele hedgerelatie en documenteert de wijze waarop de hedgerelaties passen in de
doelstellingen van het risicobeheer, de hedgestrategie en de verwachting aangaande de
effectiviteit van de hedge. Bij het aangaan van een renteswap is de reële waarde (en de
kostprijs) van een renteswap nihil. De positieve dan wel negatieve ontwikkelingen in de reële
waarde gedurende de looptijd van een renteswap worden niet verwerkt in de jaarrekening.
Gedurende de looptijd wordt een renteswap gewaardeerd tegen de kostprijs (nihil).
Kostprijshedge-accounting:

Beleid ter beheersing financiële risico’s: Wij wensen het renterisico te beheersen, zodat
deze binnen de normen van het WSW blijft;
80


Hedge-strategie: Met behulp van derivaten worden wijzigingen in te betalen rente
afgedekt;
Hedge risico: Wij dekken het risico af van wijzigingen in kasstromen voortvloeiende uit
rentebetalingen van huidige en toekomstige leningen.
Terugkoopverplichting Verkopen onder voorwaarden
Onder de langlopende schulden is de verplichting verkoop onder voorwaarden opgenomen.
Deze is bepaald op de contractwaarde van de terugkoopverplichting rekening houdende met
de geschatte waardeontwikkeling van het actief. De waardeverandering van de
terugkoopverplichting is onderdeel van de Overige waardeveranderingen van (im)materiële
vaste activa in de winst- en verliesrekening.
Overige activa en passiva
Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven worden activa en passiva
gewaardeerd op nominale waarde. Hierbij wordt op vorderingen, als dit noodzakelijk is, een
voorziening wegens mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht.
Grondslagen voor bepaling van het resultaat
Algemeen
Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde
prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden
verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen zodra zij voorzienbaar zijn.
Opbrengstverantwoording
Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en
risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper.
Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties,
gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te
verrichten diensten. Opbrengsten met betrekking tot onderhanden projecten in opdracht van
derden bestaan uit de contractueel overeengekomen tegenprestaties, meer- en minderwerk
en claims en vergoedingen voor zover het waarschijnlijk is dat die opbrengsten zullen worden
gerealiseerd en betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.
Bijzondere posten
Bijzondere posten zijn baten of lasten die behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening, maar op
grond van de aard, omvang of het incidentele karakter afzonderlijk worden toegelicht,
teneinde een goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van de
corporatie en vooral de ontwikkeling daarin. Bijzondere posten worden met het oog op de
analyse en de vergelijkbaarheid van de resultaten zoveel als mogelijk naar aard en omvang
afzonderlijk en niet gesaldeerd toegelicht.
Huuropbrengsten
De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het
verslagjaar 2013 bedroeg dit maximumpercentage 2,5 procent (exclusief een extra verhoging
van minimaal 1,5 procent voor de woningen in het DAEB-segement).
Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille
De post netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille betreft het saldo van de behaalde
verkoopopbrengst minus de eventuele Koopgarant korting en de boekwaarde (bestaand bezit)
danwel de vervaardigingsprijs minus de eventuele Koopgarant korting (projecten voor
derden). Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte).
Eventuele verliezen op nieuwbouw koop-projecten worden verantwoord zodra deze
voorzienbaar zijn.
81
Wijziging in onderhanden werk
De post wijziging in onderhanden werk wordt gevormd door de toegerekende kosten van de
inkoopwaarde op onderhanden werken voor derden verminderd met van de reeds ontvangen
verkooptermijnen. Winst op onderhanden werken voor derden wordt genomen voor het
gedeelte van de verwachte winst dat overeenkomt met het uitgevoerde deel van het werk.
Geactiveerde productie eigen bedrijf
De toe te rekenen interne directe kosten en rente in het kader van voorfinanciering ten
behoeve van onroerende zaken in ontwikkeling worden hierna verantwoord.
Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
De afschrijvingen op (im)materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van de
verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode
op basis van de geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restwaarde wordt
geen rekening gehouden.
Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
De overige waardeveranderingen worden gebaseerd op de waardering van de betreffende
activaposten. De onder deze post verantwoorde bedragen hebben betrekking op een
afboeking dan wel terugneming van een bijzondere waardevermindering. Deze bijzondere
waardevermindering ontstaat door een jaarlijkse toets van de reële waarde ten opzichte van
de waarde gebaseerd op boekwaarde. Ook de onrendabele top van de “onroerende zaken in
ontwikkeling” wordt hier verantwoord.
Lonen en salarissen
Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in
de winst-en-verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.
Pensioenlasten
HW Wonen heeft een pensioenregeling bij het pensioenuitvoerder SPW
(bedrijfstakpensioenfonds). De regeling wordt gefinancierd door afdrachten aan
pensioenuitvoerders, te weten het bedrijfstakpensioenfonds. De pensioenverplichtingen
worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering’. In deze
benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-enverliesrekening verantwoord.
Ultimo 2013 (en 2012) waren er geen pensioenvorderingen en geen verplichtingen naast de
betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie.
Lasten onderhoud
Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud
verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het
verslagjaar hebben plaatsgevonden. Aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden
nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende
verplichtingen. Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het
resultaat op het moment dat deze zich voordoen. Het klachten- en mutatieonderhoud wordt
onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, en ook de kosten van het
materiaalverbruik. In de winst-en-verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst
opgenomen bij de kostensoort salarissen en sociale lasten. De lasten van onderhoud
onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een
waardeverhoging van het actief.
Kosten uitbesteed werk
Het saldo van directe projectkosten, rentelasten toegerekende personele lasten en andere
onderhanden werk gerelateerde lasten, wordt jaarlijks toegerekend aan de diverse
onderhanden projecten. Zoveel mogelijk worden gedurende het jaar de direct aan de
projecten toerekenbare kosten ten behoeve van die projecten geboekt (kosten activering).
82
De toegerekende personele lasten, worden aan de diverse projecten toegerekend op basis
van de urenverantwoording van de projectmedewerkers. Al ontvangen verkooptermijnen
worden in mindering gebracht op de kosten uitbesteed werk.
Overige bedrijfslasten
De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking
hebben.
Aandeel in het resultaat van niet-geconsolideerde ondernemingen
Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het
zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende
aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de
bij HW Wonen geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling.
Belastingen
Vanaf 1 januari 2008 is onze organisatie integraal belastingplichtig geworden voor de
vennootschapsbelasting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten
vennootschapsbelasting te betalen. Aedes en de Belastingdienst hebben het overleg over de
interpretatie en toepassing van de vennootschapsbelastingplicht waarmee corporaties sinds 1
januari 2008 te maken hebben afgerond. Een en ander is vastgelegd in een
vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met
betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van
resultaat name. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor
belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal
compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente
belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare
kosten. Ook wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente
belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te
hanteren belastingtarief. Deze last is in de resultatenrekening opgenomen.
Rentebaten en rentelasten
Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt.
Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van
vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het actief
gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te activeren rente wordt berekend op basis van de
verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en van de
gewogen rentevoet van leningen die niet specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe
te rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging.
Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de directe methode. De geldmiddelen in het
kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, ontvangen interest en
ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
Betaalde interest en betaalde dividenden worden eveneens opgenomen onder de kasstroom
uit operationele activiteiten. De verkrijgingsprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt
opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in
geldmiddelen heeft plaatsgevonden. Hierbij worden geldmiddelen aanwezig in deze
groepsmaatschappijen afgetrokken van de aankoopprijs. Transacties waarbij geen ruil van
geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht
opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract
wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit
financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest
als een uitgave uit operationele activiteiten.
83
13.5 Toelichting op balans
Materiële vaste activa
De mutaties in de materiële vaste activa zijn in het volgende schema samengevat:
Sociaal
vastgoed
in
exploitatie
Stand per 1 januari
Verkrijgingsprijzen
Cumulatieve afschrijvingen en
waardeveranderingen
Sociaal
vastgoed
in
ontwikkeling
Onroerende
en roerende
zaken ten
dienste van de
exploitatie
Totaal
huidig
boekjaar
Totaal
vorig
boekjaar
493.319
33.706
14.099
541.124
524.273
-167.258
-27.504
-4.413
-199.175
-167.672
326.061
6.202
9.686
341.949
356.601
Investeringen
Desinvesteringen
Afschrijvingen
Waardeveranderingen
Overboekingen t.g.v. herclassificatie
Overboekingen
Correctie afschrijving
11.094
-2.264
-13.844
-32.560
1.354
12.922
58
17.708
359
-33
-637
0
0
-2.146
389
29.161
-2.297
-14.481
-29.996
1.354
-10.858
447
30.273
-4.139
-14.121
-16.785
0
-7.356
-2.524
Saldo
-23.241
-1.362
-2.067
-26.671
-14.652
514.622
29.780
12.279
556.680
541.124
-211.802
-24.940
-4.660
-241.403
-199.175
302.819
4.840
7.619
315.278
341.949
Boekwaarden
Mutaties in 2013
Stand per 31 december
Verkrijgingsprijzen
Cumulatieve afschrijvingen en
waardeveranderingen
Boekwaarden
2.564
0
-21.634
De actuele waarde gebaseerd op bedrijfswaarde van het Sociaal vastgoed in exploitatie bedraagt 404 miljoen euro. Ten opzichte van voorgaand verslagjaar is de
bedrijfswaarde met 57 miljoen euro gedaald. Voor de toelichting op deze mutatie wordt verwezen naar de toelichting op de winst-en-verliesrekening. De
marktwaarde in verhuurde staat bedraagt 969 miljoen euro.
Vastgoedbeleggingen
De mutaties in de materiële vaste activa zijn in het volgende schema samengevat:
Commercieel
vastgoed
in
exploitatie
Stand per 1 januari
Verkrijgingsprijzen
Cumulatieve afschrijvingen en
waardeveranderingen
Onroerende
en roerende
verkocht onder
voorwaarden
Commercieel
vastgoed
in
ontwikkeling
Totaal
huidig
boekjaar
Totaal
vorig
boekjaar
61.460
35.965
1.196
98.621
83.701
-6.239
-2.583
0
-8.822
-7.039
55.221
33.382
1.196
89.799
76.662
Investeringen
Desinvesteringen
Afschrijvingen
Waardeveranderingen
Overboekingen t.g.v. herclassificatie
Overboekingen
Correctie afschrijving
131
-896
-1.857
-4.909
430
5.417
6
7.372
3.128
332
417
10.631
-896
-1.857
-4.160
430
1.166
6
10.263
-135
-1.742
-42
0
4.794
0
Saldo
-1.678
7.704
-706
5.320
13.137
66.733
43.337
73
110.143
98.621
-13.190
-2.251
417
-15.024
-8.822
53.543
41.086
490
95.119
89.799
Boekwaarden
Mutaties in 2013
Stand per 31 december
Verkrijgingsprijzen
Cumulatieve afschrijvingen en
waardeveranderingen
Boekwaarden
84
-4.251
Afschrijvingsmethode en termijnen
De afschrijvingstermijnen en gevolgde systematiek luiden als volgt :
●
Grond
geen afschrijvingen
●
Stichtingskosten (woningen)
lineair
●
Stichtingskosten (zorgvastgoed)
lineair
●
C.V. installaties
lineair
●
Liftinstallaties
lineair
●
Warmwatervoorziening
lineair
●
Isolatie
lineair
●
Aanpassingen miva
lineair
●
Garages
lineair
●
Bedrijfsruimten
lineair
●
Kantoorpand
lineair
●
Overige zaken
lineair
50 jaar
40 jaar
25 jaar
15/20 jaar
15 jaar
25 jaar
20 jaar
50 jaar
40 jaar
25 jaar
10 jaar
In het boekjaar werd terzake van onroerende zaken in ontwikkeling en verloop projecten een bedrag van totaal 371.379 euro aan bouwrente geactiveerd. Bij nietspecifiek gefinancierde nieuwbouwprojecten werd een gemiddelde rentevoet gehanteerd van 4 procent.
De activa zijn verzekerd tegen een schade van maximaal 15 miljoen euro per gebeurtenis. Premieverrekening vindt plaats tegen een vast bedrag per woning, per
jaar. De bedrijfsruimten zijn verzekerd tegen aanschaf / voorbrengingskosten. De verzekerde som op basis van herbouwwaarde op de balansdatum bedraagt 112
miljoen euro.
Het onroerend goed is nagenoeg in zijn geheel gefinancierd met gemeenteleningen of met leningen onder overheidsgarantie. Ten gunste van de gemeente OudBeijerland is een positieve hypotheekverklaring afgegeven groot 5,8 miljoen euro.
Per balansdatum waren verplichtingen aangegaan met betrekking tot materiële vaste activa voor een bedrag van 9,4 miljoen euro. Ingebruikname zal in de volgende
boekjaren plaatsvinden.
De actuele waarde van de onroerende en roerende zaken in exploitatie gebaseerd op bedrijfswaarde bedraagt 467 miljoen euro (inclusief restwaarde grond);
uitgesplitst in sociaal en commercieel vastgoed respectievelijk 404 en 63 miljoen euro. Ten opzicht van voorgaand verslagjaar is de bedrijfswaarde met 61,3 miljoen
euro afgenomen. Voor de toelichting op deze mutatie wordt verwezen naar de toelichting op de winst- en verliesrekening.
De marktwaarde van de onroerende en roerende zaken in exploitatie bedraagt 1.037 miljoen euro; uitgesplitst in sociaal en commercieel vastgoed respectievelijk
969 en 68 miljoen euro. De marktwaarde van het vastgoed in exploitatie is gebaseerd op een waardering door een onafhankelijke en ter zake kundige taxateur. De
bepaling van de marktwaarde wordt uitgevoerd volgens de richtlijnen van IPD-aeDex, waarbij jaarlijks 1/3 van het woningbezit en 100 procent van het
maatschappelijk / bedrijfsonroerend goed door een extern taxateur wordt getaxeerd.
Door HW Wonen is een verkoopplan opgesteld waarin per 31 december 2013 totaal 1.425 woningen voor verkoop zijn geoormerkt. De bedrijfswaarde van deze
onroerende zaken bedraagt 70,6 miljoen euro. De boekwaarde bedraagt ultimo het verslagjaar 30,6 miljoen euro.
Financiële vaste activa
De mutaties in de financiële vaste activa zijn in het volgende schema samengevat:
Deelnemingen
Stand per 1 januari
Boekwaarden
Mutaties in 2013
Investeringen
Desinvesteringen
Afschrijvingen / aflossingen
Waardeveranderingen
Terugneming van waardeverminderingen
Resultaat deelnemingen
Verrekenbare tijdelijke verschillen
Leningen u/g
0
Latente
belastingvorderingen
752
Totaal
huidig
boekjaar
Totaal
vorig
boekjaar
12.490
13.242
-5.056
0
0
-7
126
0
-126
-5.056
-26
-398
0
-7
126
-126
13.647
0
-7
26
Totaal mutaties
0
-7
-5.056
-5.063
-405
Stand per 31 december
Boekwaarden
0
745
7.434
8.179
13.242
-126
Nettovermogenswaarde per
31-12-2013
-188
De deelnemingen betreffen :
Aandeel
Ontwikkelingsmaatschappij Hoeksche Waard B.V.
Resultaat
boekjaar
100%
85
Voorraden
2013
240
240
2012
256
256
1.335
125
1.800
0
1.459
1.800
Stand per 1 januari
2013
4.916
2012
4.986
Gedeclareerde termijnen
Verkopen boekjaar
Betaalde kosten
Overboeking van MVA in ontwikkeling
Overboeking naar onderhanden werk
1.263
3.092408-
3.077
12
1.205-
Gevormde voorziening
2.679
118-
6.870
1.954-
Stand per 31 december
2.561
4.916
Onderhoudsmaterialen
Af: voorziening wegens incourantheid
Totaal voorraad materialen
Vastgoed bestemd voor verkoop
Nieuwbouw: 3 woningen project Buitengewoon in Puttershoek, 2 woningen project Oranjewijk
in Klaaswaal en 1 woning in project Bevershoek in 's-Gravendeel
Terugkoop 1 Koopgarantwoning Fregatstraat in Dordrecht
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop
Dit betreffen koopwoningen die per 31 december 2013 in ontwikkeling zijn maar nog niet zijn verkocht.
Onderhanden werk
Stand per 1 januari
Gedeclareerde termijnen
Verkopen boekjaar
Betaalde kosten
Overboeking van voorraad verkoopwoningen
Gevormde voorziening
2013
102-
2012
978-
1.2851691.183
408
85
1.9321.233
854
661
75-
Gerealiseerde winst / verlies
122
251
237136
Stand per 31 december
372
102-
2013
567
167400
2012
617
133483
2013
463
810
26
15
33
167
190
941.611
2012
147
146
437
23
262
723
1121.626
2013
388
388
2012
148
148
Dit betreffen koopwoningen die per 31 december 2013 in ontwikkeling zijn en inmiddels zijn verkocht.
Vorderingen
Huurdebiteuren
Huurdebiteuren
Af: voorziening wegens oninbaarheid
Totaal huurdebiteuren
Onder de huurdebiteuren zijn geen posten opgenomen met een resterende looptijd langer dan een jaar.
Overige vorderingen
Nog te vorderen BTW
Nog te vorderen vennootschapsbelasting
Nog te vorderen schadeuitkeringen
Nog te ontvangen bedragen vanuit projecten
Huurvorderingen in het WSNP traject.
Overige contract gebonden vorderingen bewoners en vertrokken bewoners
Overige niet contract gebonden vorderingen
Af: voorziening wegens oninbaarheid
Totaal overige vorderingen
Onder de overige vorderingen zijn geen posten opgenomen met een resterende looptijd langer dan een jaar.
Overlopende activa
Overige
Totaal overlopende activa
Onder de overlopende activa zijn geen posten opgenomen met een resterende looptijd langer dan een jaar.
86
Liquide middelen
2013
Direct opvraagbaar
Kas/bank
Spaarrekeningen banken
Totaal liquide middelen
73
15.000
15.073
2012
1.835
2.522
4.357
De liquide middelen zijn vrij beschikbaar.
Eigen vermogen
Het verloop van het eigen vermogen is als volgt:
2013
83.853
2012
102.547
67.483
-29.856
37.627
90.279
-22.796
67.483
Reserve verkopen onder voorwaarden uit bestaand bezit
Bij: resultaat over het boekjaar
16.370
2.781
19.151
12.268
4.102
16.370
Stand per 31 december
56.778
83.853
2013
312
2012
341
- ontrekkingen in het boekjaar
- vervallen bijdrage
- rentetoevoeging
-35
-47
15
1
-46
17
Stand per 31 december
245
312
Stand per 1 januari
Algemene bedrijfsreserve
Bij: winst-/verliesverdeling over het boekjaar
Egalisatierekening
Het betreft hier een egalisatierekening m.b.t. de in het kader van Verzilverd Wonen
aangekochte woningen. Het verloop van deze egalisatierekening is als volgt:
Stand per 1 januari
Voorzieningen
De mutaties in de voorzieningen zijn in het navolgende schema samengevat:
Onrendabele
investeringen
nieuwbouw
Stand per 1 januari
Latente
belasting
verplichtingen
Overige
voorzieningen
Totaal
huidig
boekjaar
Totaal
vorig
boekjaar
14.649
375
477
15.501
13.142
Toevoegingen
Onttrekkingen
Overige mutaties
Totaal mutaties
2.484
-5.691
0
-25
126
-33
2.609
-5.749
8.117
-5.758
-3.207
-25
93
-3.139
2.359
Stand per 31 december
11.442
350
570
12.362
15.501
Mutaties in 2013
De voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw betreft het per saldo verlieslatende deel van contracten afgesloten ten behoeve van
de ontwikkeling van nieuwbouw huurwoningen waarvoor nog onvoldoende kosten zijn gemaakt om het bedrag daarop in mindering te brengen.
De voorziening latente belastingverplichtingen is gevormd voor belastbare tijdelijke verschillen in de fiscale waardering en de waardering van de
materiële vaste activa, onderhanden projecten in opdracht van derden en financiële activa en passiva in deze jaarrekening.
De overige voorzieningen zijn als volgt te specificeren
Voorziening nog te verrekenen (pro-rata) BTW-afdrachten
Voorziening jubileumuitkering / loopbaanontwikkelingsbudget
Voorziening negatief saldo deelneming Ontw.mij. Hoeksche Waard BV
121
260
188
De voorziening jubileumuitkering / loopbaanontwikkelingsbudget wordt opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitkeringen
gedurende het dienstverband. Bij de berekening van de voorziening wordt onder meer rekening gehouden met de blijfkans.
Van de voorzieningen is een bedrag ad 732 duizend euro als een verplichting op lange termijn aan te merken. Het betreffen hier de voorzieningen
met betrekking tot de latente belastingverplichtingen, de te verrekenen (pro-rata) BTW-afdrachten en de voorziening Jubileumuitkering / Loopbaanontwikkelingsbudget.
87
Langlopende schulden
Leningen overheid en kredietinstellingen
2013
looptijd
korter dan
5 jaar
1.801
119.116
120.917
Leningen overheid
Leningen kredietinstellingen
Totaal langlopende schulden
2013
looptijd
langer dan
5 jaar
15.672
181.664
197.336
2013
totaal
2013
rentevoet
2012
totaal
2012
rentevoet
17.473
300.780
318.253
4,72%
4,03%
4,07%
19.306
289.930
309.236
4,84%
4,10%
4,15%
De aflossingsverplichting voor 2014 bedraagt 30,4 miljoen euro.
De rentabiliteitswaarde (contante waarde) van de renteverplichtingen uit hoofde van bestaande leningen bedraagt 19,7 miljoen euro (2012: 20,0 miljoen euro).
De mutaties in 2013 van de langlopende schulden kunnen als volgt worden toegelicht:
Leningen
overheid
Leningen
kredietinstellingen
Totaal
huidig
boekjaar
Totaal
vorig
boekjaar
Stand per 1 januari
19.306
289.930
309.236
299.914
Bij: nieuwe leningen
mutatie variabele roll-overleningen
Af: aflossingen
-1.833
22.000
900
-12.050
22.000
900
-13.883
32.137
-5.900
-16.915
Stand per 31 december
17.473
300.780
318.253
309.236
In 2013 zijn twee nieuwe leningen gestort:
Geldgever
BNG
BNG
Hoofdsom
€ 15.000.000
€ 7.000.000
Looptijd
50 jaar
8 jaar
Storting
2 september 2013
2 september 2013
Soort
Roll-over
Fix
Percentage
1M Euribor + 0,320%
2,950%
Storting
3 februari 2014
1 september 2014
Soort
Fix
Fix
Percentage
2,915%
3,125%
Percentage oud
4,74%
4,40%
3,78%
5,07%
4,18%
4,52%
4,10%
Percentage nieuw
2,79%
2,85%
3,17%
2,98%
2,89%
2,94%
3,10%
Daarnaast zijn er twee leningen aangetrokken met een stortingsdatum na balansdatum
Geldgever
BNG
BNG
Hoofdsom
€ 4.000.000
€ 6.000.000
Looptijd
30 jaar
30 jaar
Er zijn in 2013 vier leningen geweest waar gebruikt gemaakt is van de mogelijkheid tot vervroegde aflossing.
In het boekjaar hebben de volgende renteconversies plaatsgevonden:
Geldgever
Restant hoofdsom
BNG
€ 590.896
Gemeente Binnenmaas
€ 956.569
BNG
€ 3.530.375
NWB
€ 1.315.455
BNG
€ 813.955
GemST
€ 756.057
GemST
€ 675.162
Restant looptijd
12 jaar
20 jaar
15 jaar
12 jaar
20 jaar
20 jaar
20 jaar
Datum aanpassing
1 febr 2013
1 maart 2013
18 juni 2013
16 dec 2013
1 april 2014
1 juli 2014
1 nov 2014
Voor de leningen is tot een bedrag van circa 5,8 miljoen euro een positieve hypotheekverklaring afgegeven op onroerend goed met een boekwaarde van 4,5 miljoen
euro.
88
Op basis van de vigerende contracten kan de vervalkalender van de leningenportefeuille als volgt in beeld worden gebracht:
Restant
looptijd in
jaren
< 2,00 %
< 3,00 %
< 4,00 %
< 5,00 %
< 6,00 %
< 7,00 %
Totaal
< 2 jaar
< 5 jaar
< 10 jaar
< 15 jaar
< 20 jaar
< 25 jaar
=> 25 jaar
1.200
17.000
10.000
0
0
0
15.000
0
0
7.000
1.906
957
0
0
17.258
25.000
20.000
6.275
15.499
2.187
20.562
21.934
33.549
29.607
14.345
28.124
2.315
14.650
4.550
426
0
1.319
0
0
0
0
0
5.919
0
262
0
1.409
44.942
75.975
72.526
23.845
44.842
4.502
51.621
Totaal
43.200
9.863
106.781
144.524
6.295
7.590
318.253
aantal
bedrag
%
62
38
9
2
86.233
173.820
43.200
15.000
27%
55%
14%
5%
111
318.253
100%
Soort lening
Annuïtair
Fixe
Roll-Over
Basisrente
Totaal
Op 31 december 2013 zijn de belangrijkste geldgevers de BNG (182 miljoen euro), de Nederlandse Waterschapsbank (81 miljoen euro), de Rabobank (20 miljoen
euro), SRLEV (15 miljoen euro), de ING (2 miljoen euro) en de Gemeenten Binnenmaas (5 miljoen euro), Strijen (11 miljoen euro) en Korendijk (2 miljoen euro).
Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden
2013
2012
Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht
Herwaarderingen
35.959
-1.985
25.865
-811
Boekwaarde per 1 januari
33.974
25.054
Mutaties in het boekjaar:
- verminderingen / vermeerderingen
- waardeverandering
7.359
259
10.094
-1.174
Totaal mutaties boekjaar
7.618
8.920
Vervaardigingsprijs/ Reële waarde op moment verkoop
Herwaarderingen
43.318
-1.726
35.959
-1.985
Boekwaarde per 31 december
41.592
33.974
2013
2.302
297
8.556
296
11.451
2012
4.659
3.242
7.697
0
15.598
Saldo per 1 januari
Kortlopende schulden
Deze post is als volgt samengesteld:
Schulden aan leveranciers
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Overlopende passiva
Rekening courant banken
Totaal
89
13.6 Mutatie bedrijfswaarde materiële vaste activa
De bedrijfswaarde in het verslagjaar is afgenomen met een bedrag van 61,3 miljoen euro ten
opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande verslagjaar. De mutatie in de
bedrijfswaarde laat zich als volgt verklaren:
Alle bedragen in € 1.000
Sociaal
Alle bedragen in € 1.000
Commercieel
460.873
67.036
Bedrijfswaarde 2012
Autonome ontwikkeling
Vrijval kasstromen
Effect een jaar opschuiven
Nieuwe (des)investeringen binnen horizon
Subtotaal autonome ontwikkeling
-21.850
25.315
4.825
-3.683
3.385
205
8.290
Voorraadmutaties
Verkoop
Sloop
Verbeteringen
Nieuwbouw
Aankoop
Overige nieuwe vhe's
Classificatie
Overige mutaties woninggegevens
Subtotaal voorraadmutaties
-1.377
752
-2.420
5.350
0
0
3.445
12.408
Parameterwijzigingen
Indexaties
Disconteringsvoet
Mutatiegraad
Levensduur
Subtotaal parameterwijzigingen
2.098
0
-250
2.193
-93
-622
130
-64
3.749
0
997
-3.445
-2.455
18.158
-1.710
141
0
-872
151
4.041
Wijzigingen exploitatiebeleid
Huren
Huurderving
Planmatig onderhoud
Contractonderhoud
Klachtenonderhoud
Mutatieonderhoud
VvE-bijdragen
Belasting en verzekeringen
Personeelskosten
Bedrijfskosten
Baten/lasten
Verhuurdersheffing
Restwaarde
Subtotaal wijzigingen exploitatiebeleid
8.524
-118
7.112
-4.176
1.765
3.802
-1.553
299
16.060
5.644
0
-112.398
-1.622
-580
642
-107
486
141
107
209
-2.457
-200
975
327
0
0
-254
-76.661
Wijzigingen (des)investeringsbeleid
Verkoop
Sloop
Verbeterpakketten
Woningaanpassingen
Energiemaatregelen
Subtotaal wijzigingen (des)investeringsbeleid
-12.289
2.004
1.611
-2.376
3
Bedrijfswaarde 2013
90
-131
-332
-1.585
1
320
3
-11.047
-1.593
403.654
62.928
13.7 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen
Investeringsverplichtingen
De niet uit de balans blijkende verplichtingen voor nieuwbouw, aankoop en verbetering van
woningen bedragen circa 9,4 miljoen euro.
Obligo WSW
WSW-deelnemers hebben naar het WSW een zogeheten obligoverplichting. Deze verplichting
is voorwaardelijk. Zolang het risicovermogen van het WSW voldoende is om eventuele
betalingsverplichtingen van WSW-deelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op
deze obligoverplichting. Het WSW verwacht voor de komende 5 jaar conform de actuele
meerjaren liquiditeitsprognose geen beroep te doen op deze obligoverplichting.
Per 31 december 2013 heeft onze organisatie een obligo uitstaan voor een bedrag van 3,68
miljoen euro (2012: 4,15 miljoen euro) uit hoofde van door het WSW verstrekte borgstellingen.
Obligo Woningborg
Woningborg-deelnemers hebben naar de Woningborg N.V. aan de hand van de stand van
aangemelde plannen een zogeheten obligoverplichting. Per 31 december 2013 zijn bij
Woningborg N.V. geen plannen aangemeld. Het obligo is daarom nihil.
Financiële instrumenten
Wij maken gebruik van derivaten om het rente- en kasstroomrisico af te dekken. Voor de
verwerking, waardering en resultaatbepaling, passen wij met betrekking tot deze derivaten
(hedge-instrumenten) kostprijshedge-accounting toe zoals opgenomen in de Richtlijnen voor
de Jaarverslaggeving, Richtlijn 290, Financiële Instrumenten. Derivatentransacties worden
verantwoord volgens de voorschriften behorend bij dit model:
a. Documentatie van de hedgerelatie vindt plaats op basis van documentatie per individuele
hedgerelatie;
b. Documentatie beschrijft bij aanvang:




hoe de hedgerelatie past in de doelstellingen van risicobeheer;
de hedgestrategie;
de verwachting aangaande de effectiviteit van de hedgerelatie;
het in de hedgerelatie betrokken afdekkingsinstrument en de afgedekte positie.
c. Aan het einde van ieder boekjaar wordt de effectiviteit van de hedge beoordeeld door het
vergelijken van de kritische kenmerken van het afdekkingsinstrument en de afgedekte
positie.
Algemeen
In ons treasurystatuut staan de kaders benoemd omtrent het beheersen van risico's. De
financiële instrumenten voldoen aan de kaders genoemd in een aanvullende toelichting op het
treasurystatuut. In het statuut is het gebruik van afschermende instrumenten toegestaan ter
beheersing van het renterisico op zekere kasstromen en de instrumenten zijn defensief van
aard. In ons treasurystatuut is vastgelegd dat:
Het gebruik van de volgende (standaard) rente-instrumenten is toegestaan:
 Caps
(voor het afdekken van opwaartse rente risico’s op bestaande roll-over leningen. De
looptijd van dit instrument heeft een beperking).
 Payers Swaps
(voor het afdekken van opwaartse rente risico’s op bestaande roll-over leningen. De
looptijd van dit instrument heeft een beperking).
 Basis renteleningen
(met een maximale looptijd van het lopende jaar plus 9 jaar).
91
Voor lopende en (vanaf 1 oktober 2012) nieuw af te sluiten rente-instrumenten gelden de
Beleidsregels gebruik financiële derivaten van de minister van Binnenlandse Zaken (de
Beleidsregels).
Rente-instrumenten mogen alleen worden aangegaan met financiële instellingen behorend tot
het eurogebied met minimaal een single A rating of een daarmee vergelijkbare rating en
afgegeven door ten minste 2 van de 3 ratingbureaus Moody’s, Standard and Poor’s en Fitch.
Hedge-strategie
De hedge-strategie is het risico van wijzigingen in de rente afdekken met derivaten.
Type hedge
Kostprijshedge-accounting op basis van individuele leningen. Kostprijshedge-accounting
wordt toegepast op basis van de aansluiting van de kritische kenmerken van de instrumenten
met de financieringen. Deze kenmerken zijn terug te vinden in de originele contracten.
Afgedekte positie
Wij dekken de variabiliteit in kasstromen voortvloeiende uit toekomstige rentebetalingen
gerelateerd aan huidige leningen af. Hierbij worden de kasstromen van de rentebetalingen
van de afgesloten leningen afgedekt.
Hedge-instrumenten
Wij maken gebruik van 6 rentederivaten om toekomstige kasstromen gerelateerd aan
rentebetalingen van huidige leningen af te dekken. Een specificatie van deze swaps is
opgenomen in het volgende overzicht:
Geldgever
1.Fortis Bank
2. Rabobank
3.Rabobank
4. Rabobank
5.Rabobank
6.Deutsche Bank
Bedrag
Ingangsdatum
Einddatum
Rente
Vast
Rente
Variabel
Waarde
31-12-2013
5 miljoen euro
5 miljoen euro
5 miljoen euro
4 miljoen euro
5 miljoen euro
15 miljoen euro
5 augustus 2007
1 september 2008
1 juni 2009
5 november 2008
1 juni 2012
1 september 2014
5 augustus 2016
1 september 2020
1 juni 2017
5 november 2017
1 juni 2022
1 september 2064
3,69%
4,39%
3,48%
4,22%
3,97%
3,88%
3M Eur + 0%
3M Eur + 0%
6M Eur + 0%
3M Eur + 0%
6M Eur +0%
6M Eur + 0%
- 0,5 miljoen euro
- 1,0 miljoen euro
- 0,6 miljoen euro
- 0,5 miljoen euro
- 0,9 miljoen euro
- 4,4 miljoen euro
In 2013 zijn er geen nieuwe renteswaps afgesloten. Wij hebben eind 2013 6 renteswaps in
portefeuille. De totale marktwaarde van de swaps bedraagt per 31-12-2013 7,9 miljoen euro
negatief (2012: 10,6 miljoen euro negatief). In 2013 is een lening aangetrokken onder de
swap met de Deutsche Bank.
Wij bezitten geen swaps met marging calls. Daarom zijn wij niet verplicht tot stortingen bij
negatieve marktwaarde ontwikkeling. Het eerste risicomoment voor de rentederivaten zal zich
niet eerder voordoen dan 1 september 2019. Op deze datum bestaat de mogelijkheid dat
gebruik wordt gemaakt van de MTC (Mutual Termination Clause) in het contract met de
Deutsche Bank. Dit houdt in dat beide partijen ieder na vijf jaar (voor het eerst 1 september
2019; startdatum swap 1 september 2014) het recht hebben om de swap tegen marktwaarde
af te wikkelen. Hoe hoog de marktwaarde op dat moment zal zijn - positief of negatief - valt nu
nog niet te voorspellen. De mogelijke afwikkeling maakt deel uit van onze risicopositie in 2019.
Stresstest Centraal Fonds Volkshuisvesting
Het Centraal Fonds Volkshuisvesting heeft, met peildatum 31 december 2013, onderzocht of
corporaties met een derivatenportefeuille voldoende buffers aanhouden om te kunnen
voldoen aan onderpandverplichtingen bij een fictieve rentedaling van zowel 1 procentpunt als
2 procent punt. De uitkomsten van dit onderzoek zien er voor ons als volgt uit:
De uitslag van deze test is dat de liquiditeitsbuffer en buffer “overige zekerheden” als
voldoende wordt beoordeeld.
92
Accounting
Het hedging-instrument en de hedged items onderliggend aan de af te dekken
rentebetalingen worden tegen kostprijs op de balans opgenomen en gewaardeerd. Hedgeineffectiviteit wordt in de winst-en-verliesrekening verwerkt.
Leaseverplichting
Er zijn leaseverplichtingen voor kantoorapparatuur. De verplichting per 31 december 2013
bedraagt 68 duizend euro.
Slimmer Kopen
In het verleden hebben wij 10 woningen verkocht onder ‘Slimmer Kopen’-voorwaarden.
Anders dan bij de Koopgarant-variant geldt hier voor ons geen terugkoopplicht, maar een
terugkooprecht. De totale korting die op deze woningen is verstrekt bedraagt ongeveer 446
duizend euro.
Nog te betalen vakantiedagen
Vakantiedagen personeel (inclusief directie): Het tegoed van het personeel en bestuur inzake
niet opgenomen vakantiedagen/uren bedraagt per 31 december 2013 209 duizend euro
(2012: 191 duizend euro). Bij de bepaling van dit bedrag is geen rekening gehouden met te
betalen sociale lasten.
Grondexploitatie Dam (Strijen) en Wijk van je Leven (Puttershoek)
Wij zijn in het verleden met de gemeente Strijen en met de gemeente Binnenmaas, ieder
afzonderlijk, een (projectontwikkeling)overeenkomst aangegaan. Hierin is afgesproken dat wij
met betrekking tot het project Dam het volledige risico op grondexploitatie dragen en voor het
project Wijk van je Leven de helft. Voorlopige berekeningen geven aan dat bij de
eindafwikkeling een bijdrage van 1,3 miljoen euro respectievelijk 1,4 miljoen euro (totaal 2,7
miljoen euro) betaald moet worden.
93
13.8 Toelichting op winst- en verliesrekening (x € 1.000)
Huuropbrengsten
2013
59.129
2.917
62.046
-1.019
-148
60.879
Woningen en woongebouwen
Onroerende zaken niet zijnde woningen
Af: huurderving wegens leegstand
huurderving wegens oninbaarheid
De te ontvangen netto-huur is gewijzigd als gevolg van :
- verhoging wegens algemene huurverhoging en wegens woningverbetering
- het in exploitatie komen van nieuwe woningen en woongebouwen
- huurharmonisatie
- verkoop van woningen
- sloop van woningen
Begroting 2013
58.836
3.726
62.562
-715
0
61.847
1.780
1.139
292
-479
-368
2.364
2012
56.746
2.936
59.682
-639
0
59.043
983
932
114
-311
-203
1.516
De geografische onderverdeling van de netto-huuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven:
2013
Begroting 2013
Gemeente Binnenmaas
24.001
24.193
Gemeente Cromstrijen
8.728
8.741
Gemeente Korendijk
5.819
5.827
Gemeente Oud-Beijerland
16.325
16.560
Gemeente Strijen
6.202
6.276
Gemeenten Dordrecht / Zwijndrecht / Rotterdam
971
965
62.046
62.562
2012
23.450
7.864
5.553
15.806
6.077
933
59.682
Opbrengsten servicecontracten
2013
1.608
-35
1.573
Te ontvangen vergoeding inzake leveringen en diensten
Af: vergoedingsderving wegens leegstand
De te ontvangen vergoedingen zijn gewijzigd als gevolg van :
- verlaging c.q. verhoging van de vergoedingen
- het in exploitatie komen van nieuwe woningen en woongebouwen
Begroting 2013
2.048
-8
2.040
2012
1.855
-20
1.835
Begroting 2013
8.448
2012
10.744
-352
-1.695
8.696
-1.288
-321
7.087
-254
7
-247
Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille
2013
13.479
-1.070
-806
11.603
-2.661
-414
8.528
Bruto-opbrengst verkopen bestaand bezit
Af: verleende korting op taxatieprijs
verleende Koopgarantkortingen
Netto-opbrengst verkopen bestaand bezit
Af: boekwaarde
verkoopkosten
Verkoopresultaat bestaand bezit
94
-918
7.530
-1.313
-135
6.082
Bruto-opbrengst verkopen nieuwbouw
Af: verleende korting op taxatieprijs
verleende Koopgarantkortingen
Netto-opbrengst verkopen bestaand bezit
Af: stichtingskosten
verkoopkosten
reeds gerealiseerd verlies voorgaand boekjaar
voorziening
Verkoopresultaat nieuwbouw
4.958
3.762
10.241
-1.223
3.735
-2.909
-49
347
-136
988
-338
3.424
-3.253
171
-1.274
8.967
-7.709
0
835
-941
1.152
1.004
-12
992
1.726
0
1.726
868
-16
851
1.268
-225
-33
1.010
1.704
0
-41
1.663
1.099
-275
-26
798
18
-63
-54
Totaal verkoopopbrengsten inclusief resultaat VoV bestaand bezit
9.534
6.190
8.185
Direct via vermogen verwerkt resultaat VoV bestaand bezit
2.782
2.935
4.102
Totaal verkoopopbrengsten exclusief resultaat VoV bestaand bezit
6.752
3.255
4.084
0
1.516
136
1.651
2013
480
480
Begroting 2013
694
694
2012
594
594
2013
64
381
445
Begroting 2013
10
66
76
2012
124
585
710
2013
14.183
1.484
21
15
636
16.339
Begroting 2013
13.553
1.599
22
12
708
15.894
2012
15.878
1.685
23
14
887
18.487
Terug- en doorverkoop Koopgarant
Bruto-terugkoopkosten Koopgarant
Af: winstdeling t.g.v. verkoper
Netto-terugkoopkosten Koopgarant
Bruto-opbrengst doorverkopen Koopgarant
Af: verleende Koopgarantkorting
aan- / verkoopkosten
Verkoopresultaat terug- en doorverkoop Koopgarant
Wijziging in onderhanden projecten
Kosten uitbesteed werk koopwoningen in ontwikkeling
Reeds genomen verkoopresultaat nog te verkopen woningen
1.592
251
1.843
De opbrengsten "Wijziging in onderhanden werk" worden begroot in samenhang met de "Kosten
uitbesteed werk". Bij de begroting wordt uitgegaan van een netto resultaat van 0 euro.
Geactiveerde productie eigen bedrijf
Geactiveerde productie m.b.t. projecten woningen
Totaal geactiveerde productie eigen bedrijf
Overige bedrijfsopbrengsten
Beheerdiensten
Overige
Totaal overige bedrijfsopbrengsten
Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
Afschrijving woningen en woongebouwen
Afschrijving onroerende zaken niet zijnde woningen
Afschrijving overige zaken
Afschrijving leveringen en diensten
Afschrijving onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
Totaal afschrijvingen
Ten gevolge van een aanpassing in de RJ645 dient er vanaf het boekjaar 2012
op lineaire basis te worden afgeschreven, terwijl er tot en met het boekjaar 2011
sprake is geweest van een annuïtaire afschrijving.
95
Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
Onrendabele investeringen
Afwaardering c.q. opwaardering tot aan de bedrijfswaarde
Voorraad woningen nog te verkopen
Totaal waardeveranderingen (im)materiële vaste activa
2013
2.526
30.652
211
33.389
Begroting 2013
103
-4.482
0
-4.379
2012
10.660
9.669
0
20.329
2013
-2
-3
184
139
107
20
69
-10
20
56
-439
411
8
1.720
65
264
75
-23
-662
-107
593
0
43
16
-33
8
0
-477
238
222
119
18
-64
0
307
-174
0
-182
0
Begroting 2013
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
142
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-39
2012
18
-11
-149
7
4
8
0
10
227
156
536
698
1
1.676
0
511
353
-16
-50
262
2.070
312
56
140
769
183
-1.007
1.508
-1.375
4
-336
12
-474
-411
218
0
2
3.731
0
2.526
103
10.660
De onrendabele investeringen bestaan uit:
Onrendabele top complex 019 - Prins Bernhardstraat Oud-Beijerland
Onrendabele top complex 108 - locatie Benevia Heinenoord
Onrendabele top complex 152 - Centrumplan Goudswaard
Onrendabele top complex 201 - G de Katerstraat Maasdam
Onrendabele top complex 202 - Julianastraat -Noordstraat Maasdam
Onrendabele top complex 203 - Kop Burg. G. de Katerstraat Maasdam
Onrendabele top complex 204 - Burg. G. de Katerstraat Maasdam
Onrendabele top complex 209 - Molenlaan/Gatsedijk Maasdam
Onrendabele top complex 308 - Gemeentewerf Mijnsheerenland
Onrendabele top complex 309 - Dorpshart Mijnsheerenland
Onrendabele top complex 401 - Julianastraat Puttershoek
Onrendabele top complex 418 - TAS / Wijk van je Leven Puttershoek
Onrendabele top complex 420 -Nieuw Weverseinde Puttershoek
Onrendabele top complex 442 - Bevershoek 1C-4AB 's-Gravendeel
Onrendabele top complex 443 - De Molen 's-Gravendeel
Onrendabele top complex 444 - Immanuel 's-Gravendeel
Onrendabele top complex 445 - Oude Politiebureau 's-Gravendeel
Onrendabele top complex 447 - Centrumplan 's-Gravendeel
Onrendabele top complex 456 - Nassaustraat Zuid-Beijerland
Onrendabele top complex 457 - Beatrixlaan Zuid-Beijerland
Onrendabele top complex 601 - Oranjebuurt fase I en II Strijen
Onrendabele top complex 613 - Sportlaan Strijen
Onrendabele top complex 616 - Striene Strijen
Onrendabele top complex 618 - 't Kleine Loo Strijen
Onrendabele top complex 620 - Dam fase II Strijen
Onrendabele top complex 621 - A van Vughtstraat Strijensas
Onrendabele top complex 622 - Oranjewijk Klaaswaal
Onrendabele top complex 624 - Bernhardstraat-Stockholmplein Strijen
Onrendabele top complex 625 - locatie Groene Kruisgebouw Strijen
Onrendabele top complex 626 - Emma-/Marijkestraat Strijen
Onrendabele top complex 765 - Open Waard Oud-Beijerland
Onrendabele top complex 769 - Beneden Molendijk Oud-Beijerland
Onrendabele top complex 780 - van Brakelstraat Oud-Beijerland
Onrendabele top complex 781 - van Speijkstraat Oud-Beijerland
Onrendabele top complex 784 - Poortwijk III fase 1 Oud-Beijerland
Onrendabele top complex 784 - Poortwijk III fase 2a Oud-Beijerland
Onrendabele top complex 785 - Nieuw Rustburg Oud-Beijerland
Onrendabele top complex 910 - Rembrandtlocatie Oud-Beijerland
Afschrijving boekwaarde ineens i.v.m. sloop vóór einde exploitatie
96
Lonen en salarissen
2013
4.949
-28
4.921
Bruto salarissen incl.ziekengeld
Ontvangen ziekengeld
Begroting 2013
4.898
0
4.898
2012
4.969
-60
4.908
Per ultimo 2013 zijn er 101 personeelsleden (93,3 fte's) in dienst (ultimo 2012: 104 resp. 92,2).
Sociale Lasten
Sociale lasten bedrijfsvereniging
2013
713
713
Begroting 2013
638
638
2012
736
736
Sociale lasten in % van de salarissen
14,4
13,0
14,8
Pensioenpremie
2013
915
Begroting 2013
926
2012
808
Pensioenlasten in percentage van de salarissen
18,5
18,9
16,3
Onderhoudsuitgaven (niet cyclisch)
Onderhoudsuitgaven (cyclisch)
2013
4.469
10.146
Begroting 2013
4.428
11.226
2012
5.504
11.486
Totaal onderhoudslasten
14.615
15.654
16.990
2013
1.225
1.347
1.368
4.214
5.933
0
0
529
14.615
Begroting 2013
961
1.350
1.801
5.595
5.631
0
0
316
15.654
2012
1.200
1.684
1.287
5.508
5.978
1.041
0
293
16.989
2013
228
0
228
Begroting 2013
200
0
200
2012
353
0
353
2013
1.384
23
91
10
84
1.592
Begroting 2013
2.091
0
0
0
0
2.091
2012
1.560
28
100
10
119
1.818
Pensioenlasten
Lasten onderhoud
De onderhoudsuitgaven (exclusief kosten eigen servicedienst) zijn te verdelen in:
Mutatie-onderhoud
Klachtenonderhoud
Contractonderhoud
Planmatig onderhoud per woning
Planmatig onderhoud per complex
Opplussen seniorenwoningen
Energiemaatregelen
Onderhoudsdeel VvE-bijdrage
Totaal
Leefbaarheid
Vastgoed gerelateerde leefbaarheid
Mens gerelateerde leefbaarheid
Totaal
Lasten servicecontracten
Gas, water, elektra en schoonmaken
Warmtebemetering
Overige kosten
Onderhoudskosten t.l.v.levering goederen en diensten
Glasverzekering
Totaal
97
Kosten uitbesteed werk
Uitgaven met betrekking tot nieuwbouw koopwoningen in ontwikkeling
Uitgaven met betrekking tot bestaande koopwoningen nog te verkopen
Ontvangsten met betrekking tot bestaande koopwoningen
2013
1.592
0
0
1.592
Begroting 2013
0
0
2012
1.516
0
0
1.516
De "Kosten uitbesteed werk" worden begroot in samenhang met de opbrengstenpost "Wijziging
in onderhanden werk". Bij de begroting wordt uitgegaan van een netto resultaat van 0 euro.
Overige bedrijfslasten
2013
Begroting 2013
2012
Beheerkosten:
Overige personeelskosten (inclusief inleenkrachten)
Huisvestingskosten
Bestuurskosten
Algemene kosten
Subtotaal beheerkosten
1.222
264
112
2.485
4.083
1.113
193
97
2.330
3.733
1.059
315
84
2.430
3.887
Heffingen:
Belastingen
Verzekeringen
Contributie landelijke federatie
Sectorspecifieke heffingen
Subtotaal heffingen
3.111
157
77
2.408
5.753
3.266
165
84
2.523
6.234
3.072
191
82
194
3.542
Overige bedrijfslasten:
Kosten projectontwikkeling
Oninbare vorderingen (huren)
Kosten EPA-rapportages
Kosten IPD/aeDex
Financiële ondersteuning Roemenië
HW Duurzaam
Mutatie overige voorzieningen
Diverse bedrijfslasten
Subtotaal overige bedrijfslasten
133
106
4
107
9
57
9
1.285
1.710
150
40
75
95
25
13
0
571
969
125
-31
69
96
17
19
21
1.202
1.516
11.546
10.936
8.944
Totaal overige bedrijfslasten
De post "Mutatie overige voorzieningen" betreft de vorming van de voorziening voor te verwachten uitgaven in het kader van
jubileumuitkeringen en/of loopbaanontwikkelingsbudget.
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
Waardeveranderingen onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
Waardeveranderingen verplichtingen uit hoofde van onroerende
zaken verkocht onder voorwaarden
Totaal
98
2013
332
Begroting 2013
2.549
2012
-1.605
-259
73
-2.807
-258
1.174
-431
De beloning van de RvC in 2013 was in overeenstemming met de ‘Code voor de honorering van commissarissen in woningcorporaties’. Per 1 januari 2013 is de Wet Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT)
in werking getreden voor zowel de RvC als voor de directeur-bestuurder.
Honorering van het bestuur 2013:
Honorering Raad van Commissarissen 2013:
Naam
Functie
De heer W.G. van Hassel
Beloning Belastbare vaste
en variabele
onkostenvergoeding
Beloningen
betaalbaar op
termijn
voorzitter
13.965
vice voorzitter
9.068
9.068
De heer R.E. Baan
lid
10.697
10.697
De heer P. de Bruijn
lid
10.697
10.697
De heer P.A. de Lange
lid
9.068
9.068
De heer T. van Craaikamp
lid
10.697
10.697
Mevrouw M. Wiegman
lid
10.697
10.697
Mevrouw P.M. Sangers
198
Totaal
14.163
Accountantshonoraria
In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantskosten ten laste van het resultaat gebracht:
Controle van de jaarrekening
Andere controle werkzaamheden
Fiscale advisering
Andere niet-controlediensten
62
35
58
5
160
99
66
8
43
29
146
Rentebaten en rentelasten
Rentebaten
Geactiveerde rente materiële vaste activa
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
Rente financiële vaste activa
Rente op te vorderen BWS-subsidies
Rente op overige financiële vaste activa
Rente op vorderingen
Rente op liquide middelen
Totaal rente baten
2013
Begroting 2013
2012
371
876
1.197
0
31
0
32
0
31
79
55
536
0
44
952
5
28
1.261
2013
Begroting 2013
2012
15
0
17
934
0
11.025
934
0
12.164
1.015
0
11.332
882
314
670
51
12.907
180
13.592
64
13.099
2013
Begroting 2013
2012
679
-2.159
1.253
3.159
5.030
1.876
367
3.551
3.129
3.527
Rentelasten
Toegevoegde rente aan:
- egalisatierekeningen
Rente langlopende schulden:
- leningen overheid
- leningen kredietinstellingen (niet geborgd WSW)
- leningen kredietinstellingen (geborgd WSW)
Rentelasten ineffectieve renteswaps
Rente overige schulden
Totaal rente lasten
Belastingenresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
Acute belastingen
-Raming verschuldigde vennootschapsbelasting 2013
-Aanvullende raming verschuldigde vennootschapsbelasting 2006 t/m 2012
Latente belastingen
-Mutatie latente belastingen
Totale belastinglast
Aanvullende raming verschuldigde vennootschapsbelasting 2006 - 2012
Over het verslagjaar 2012 was, conform de gehanteerde berekeningsmethodiek (zie hiervoor hoofdstuk 12.6 belastingen), als acute
vpb last een bedrag van 3,159 miljoen euro ingerekend. Na optimalisatie van de aangiften over de afgelopen jaren en definitieve
berekening van de verschuldigde vennootschapsbelasting over het jaar 2012 kon van dit bedrag 2,159 miljoen euro worden
teruggenomen.
Mutatie latente belastingen
Als gevolg van de ingerekende daling in het aantal verkopen woningen bestaand bezit in de komende 5 jaar (2012: 348 vhe’s 2013: 206
vhe’s) is ten opzichte van het verslagjaar 2012 de latente vpb-last met circa 3,9 miljoen euro extra afgenomen.
100
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
voor belastingen
-26.179.709
Tijdelijke verschillen:
Fiscale afschrijving MVA in exploitatie
Fiscaal lagere afschrijving kantoorpanden
-3.500.000
-210.000
Correctie commerciële afschrijving MVA in exploitatie
15.991.590
Correctie overige waardeveranderingen van (im)materiële vaste activa
33.315.509
Resultaat deelnemingen
-125.719
Correctie verkoopopbrengst onroerende goederen
-7.252.170
Totaal tijdelijke verschillen:
38.219.210
Permanente verschillen:
- CFV bijdrage Krachtwijken
2.200.500
- Niet fiscaal aftrekbare kosten onderhoud, e.d.
-9.327.380
- Correctie lonen en salarissen 4%
25.000
- Correctie onderhanden werk
-250.652
- Correctie toegerekende rente projecten
-278.534
- Voorlopige berekeningen opgeleverde projecten 2013
-975.455
- Saldo vrijval (dis)agio leningen o/g en u/g
-423.553
Totaal permanente verschillen:
-9.030.073
3.009.427
Compensabele verliezen
-291.568
Belastbaar bedrag 2013
2.717.859
Verschuldigde vennootschapsbelasting 2013
679.465
Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25,0 procent. De hogere effectieve belastingdruk wordt veroorzaakt door het benutten
van fiscale verliescompensatie en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen. Dit betreft onder meer verschillen in de verwerking van
resultaten uit projectontwikkeling, afschrijvingen op het vastgoed, de verwerking van interest en de fiscaal niet aftrekbare heffing van het
Centraal Fonds Volkshuisvesting.
101
14.1 Statutaire resultaatbestemming
In de statuten is met betrekking tot de bestemming van het resultaat geen bepaling
opgenomen.
14.2 Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2013
Het bestuur stelt voor om, onder voorbehoud van de goedkeuring door de Raad van
Commissarissen, het resultaat in mindering te brengen op de overige reserves.
14.3 Gebeurtenissen na balansdatum
Er hebben zich geen bijzondere gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan.
14.4
Controle verklaring van de accountant
102
103
104
105
14.5 Verklaring besteding middelen in het belang van de Volkshuisvesting
Het bestuur verklaart dat alle middelen in het verslagjaar zijn besteed in het belang van de
volkshuisvesting.
Oud-Beijerland, 17 april 2014
B.C. Pluimer
Directeur-bestuurder
Aldus goedgekeurd, 17 april 2014
Raad van Commissarissen
mr. W.G. van Hassel , voorzitter
P.M. Sangers
R.E. Baan EMIA RO AC
mr. P.A. de Lange
drs. P. de Bruijn RA
drs. M. Wiegman
ing. T. van Craaikamp
106
15.1 Woningvoorraad & kengetallen
Verhuureenheden in exploitatatie
Huurwoningen
Eenheden in verzorgingshuis
Overige wooneenheden
Standplaatsen
Standplaatsen incl. woonwagens
Garages
Bedrijfsruimten / winkels
Maatschappelijk vastgoed
Overig bezit
Totaal
Woongelegenheden
Aantal begin boekjaar
Sloop
Nieuw
Aankoop
Verkoop
Samengevoegd
Correctie
Aantal einde boekjaar
Overige verhuureenheden
2013
2012
2011
2009
9.665
153
397
4
11
359
72
33
2
9.651
153
266
4
11
347
57
28
2
9.580
153
56
4
11
333
62
18
2
9.491
118
16
2
10
240
43
17
2
9.515
118
16
2
10
240
43
16
2
10.448
10.547
10.604
10.696
10.519
10.219
9.939
9.962
2013
2012
2011
2010
10.081
103104
861-
10.135
163174
661
10.230
13992
5
552
10.085
48134
84
361
10
9.995
10.081
10.135
10.230
2013
2012
2011
Aantal einde boekjaar
453
466
2013
2010
466
3
1-
2012
469
2011
2009
9.804
47373
5
482-
10.085
2009
9.661
2031
1
36-
9.665
6188
7
38-
9.804
9.637
9.661
2008
2007
2006
291
10
-
466
434
415
302
301
2010
2009
10.519
48140
109
361
11
10.219
47400
5
499-
Aantal einde boekjaar
10.448
10.547
10.604
10.696
10.519
Fictief aantal woningen boekjaar
9.637
13190
20
282-
301
12
-
10.696
13992
8
552
-
2011
2006
302
113
-
10.604
167175
1
661
1-
2012
2007
415
27
17-
10.547
117104
871
2013
2008
434
6
25
1
Aantal begin boekjaar
Sloop
Nieuw
Aankoop
Verkoop
Samengevoegd
Correctie
- aantal overige vhe's per 01/01
- aantal overige vhe's per 31/12
Gemiddeld aantal overige vhe's
2006
9.571
153
397
4
10
359
75
33
2
469
41
1
- aantal woningen per 01/01
- aantal woningen per 31/12
Gemiddeld aantal woningen
2007
9.479
104
484
4
10
360
71
33
2
466
1412
Aantal verhuureenheden tbv berekening
2008
9.381
104
497
3
10
347
71
33
2
Aantal begin boekjaar
Sloop
Nieuw
Aankoop
Verkoop
Correctie
Verloop verhuureenheden in exploitatie
2010
2010
2009
2008
9.939
13303
20
282-
10.219
2008
2007
2006
9.962
2133
1
36-
9.956
6198
7
38-
9.939
9.962
2007
2006
10.081
9.995
10.038
10.135
10.081
10.108
10.230
10.135
10.183
10.085
10.230
10.158
9.804
10.085
9.945
9.637
9.804
9.721
9.661
9.637
9.649
9.665
9.661
9.663
466
453
460
469
466
468
466
469
468
434
466
450
415
434
425
302
415
359
301
302
302
291
301
296
10.153
10.225
10.299
10.270
10.051
9.810
9.724
9.737
107
2013
2012
2011
2010
2009
2008
Kosten onderhoud per woning (€)
Kosten beheer per woning (€)
1.428
1.279
1.683
1.338
1.678
1.340
1.491
1.370
1.674
1.334
1.756
1.221
Reguliere huurverhoging
Percentage actuele huur vs maximaal redelijk
Percentage actuele huur vs streefhuur
4,00%
69%
90%
2,30%
69%
93%
1,30%
67%
92%
1,20%
67%
91%
2,50%
66%
1,60%
66%
Specificatie kosten beheer
Lonen en salarissen
Geactiveerde productie t.b.v. het eigen bedrijf
Salariskosten servicedienst
Overige bedrijfslasten
Af:
Vergoedingen
Overige bedrijfsopbrengsten
Totaal kosten beheer
Waarde overzicht
Aantal verhuureenheden
2013
begroting 2013
2012
2011
totaal
per woning
totaal
per woning
totaal
per woning
totaal
per woning
(x € 1.000)
(x € 1)
(x € 1.000)
(x € 1)
(x € 1.000)
(x € 1)
(x € 1.000)
(x € 1)
6.549
479407-
645
4740-
6.462
694480-
634
6847-
5.663
9.339
558
920
5.288
8.413
1.573445-
15544-
2.04076-
518
825
2007-
12.984
2013
1.279
2012
11.585
2011
1.136
2010
6.452
5945145.345
10.885
1.83571013.684
2009
631
5850523
1.065
180691.338
2008
9.995
10.081
10.135
10.230
10.085
9.804
Boekwaarde (incl. grond) (x € 1.000)
Boekwaarde per woning
356.362
35.700
381.282
37.800
384.305
37.900
377.952
36.900
374.663
37.200
303.435
27.800
Bedrijfswaarde (incl. grond & RW-correctie) (x € 1.000)
Bedrijfswaarde per woning
466.584
46.700
527.908
52.400
526.192
51.900
512.323
50.100
524.603
52.000
407.028
38.700
Marktwaarde (IPD-aeDex) (x € 1.000)
Marktwaarde per woning
1.037.445
103.800
1.042.611
103.400
1.101.144
108.600
1.136.525
111.100
1.135.299
112.600
Marktwaarde (WOZ-waarde) (x € 1.000)
Marktwaarde per woning
1.636.463
163.700
1.714.407
170.100
1.722.883
170.000
1.756.293
171.700
1.717.655
170.300
Ontwikkeling netto exploitatiekasstroom ver vhe
2013
2012
2011
2010
2009
1.708.728
174.300
2008
Huur
5.996
5.774
5.581
5.495
5.052
4.862
-/- Netto bedrijfslasten
-/- Onderhoud
-/- Rentelasten
-/- Vennootschapsbelasting
1.279
1.428
1.271
-
1.338
1.683
1.281
-
1.340
1.678
1.268
-
1.370
1.491
1.269
-
1.334
1.674
1.270
-
1.221
1.756
1.152
-
53
123
115
126
140
138
2.071
1.595
1.411
1.491
913
871
Rentebaten + overheidsbijdragen
Netto exploitatiekasstroom
108
6.567
5345425.490
10.351
1.62641613.800
638
5253533
1.005
158401.340
Ontwikkeling financieringsbehoefte
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Waarde financiële vaste activa
Waarde materiële vaste activa (bedrijfswaarde)
Waarde activa in ontwikkeling
13.242
527.908
7.398
8.179
466.584
5.329
6.268
490.759
27.368
5.654
512.303
43.419
5.551
585.688
12.929
5.531
603.766
10.240
Af: langlopende schulden (incl. financieringsbehoefte)
309.236
318.253
316.699
335.276
337.782
329.221
Financieringsruimte (excl. werkkapitaal)
239.311
161.839
207.696
226.100
266.386
290.316
Vlottende activa
Kortlopende schulden
Te verrekenen vennootschapsbelasting
13.485
15.598
3.159
22.105
11.451
0
4.054
27.252
1.152
3.589
27.796
1.314
3.103
27.936
2.749
2.861
28.016
2.672
Financieringsruimte (incl. werkkapitaal)
237.198
172.494
184.498
201.893
241.553
265.161
56,8%
57,3%
64,1%
64,1%
64,8%
65,0%
64,0%
64,3%
60,0%
60,5%
57,2%
57,6%
2012
2013
2014
2015
2016
2017
13.242
1.714.407
7.398
8.179
1.636.463
5.329
6.268
1.669.192
27.368
5.654
1.702.576
43.419
5.551
1.736.628
12.929
5.531
1.771.360
10.240
309.236
318.253
316.699
335.276
337.782
329.221
Financieringsruimte (excl. werkkapitaal)
1.425.811
1.331.719
1.386.129
1.416.373
1.417.326
1.457.910
Vlottende activa
Kortlopende schulden
Te verrekenen vennootschapsbelasting
13.485
15.598
3.159
22.105
11.451
0
4.054
27.252
1.152
3.589
27.796
1.314
3.103
27.936
2.749
2.861
28.016
2.672
Financieringsruimte (incl. werkkapitaal)
1.423.698
1.342.373
1.362.931
1.392.166
1.392.493
1.432.755
17,9%
18,1%
18,6%
18,6%
20,0%
20,0%
20,5%
20,6%
20,7%
20,8%
19,8%
20,0%
Loan to Value (o.b.v. bedrijfswaarde)
Loan to Value (excl.vennootschapsbelasting)
Waarde financiële vaste activa
Waarde materiële vaste activa (woz-waarde)
Waarde activa in ontwikkeling
Af: langlopende schulden (incl. financieringsbehoefte)
Loan to Value (o.b.v. bedrijfswaarde)
Loan to Value (excl.vennootschapsbelasting)
109
Direct rendement in relatie tot het geïnvesteerde vermogen
2012
2013
2014
2015
2016
2017
-10.503
-17.434
15.712
15.597
18.390
20.389
Verkoop onroerende zaken
Overige waardeveranderingen
Afschrijvingen
Mutatie balansposten
-4.084
20.329
18.487
753
-6.752
33.389
16.338
985
-5.809
3.585
11.518
820
-5.616
4.481
12.082
734
-4.364
1.285
13.279
1.500
-4.815
314
13.456
-86
Totaal operationele kasstroom
Bij: fiscale componenten
24.982
3.159
28.141
26.527
-810
25.716
25.826
1.250
27.076
27.278
1.152
28.430
30.090
1.315
31.405
29.258
2.749
32.007
381.282
527.908
1.042.611
356.362
466.584
1.037.445
341.733
490.759
1.025.312
353.605
512.303
1.071.356
404.057
585.688
1.144.190
409.226
603.766
1.182.755
Rendement (o.b.v balanswaarde)
Rendement (o.b.v bedrijfswaarde)
Rendement (o.b.v marktwaarde)
6,55%
4,73%
2,40%
7,44%
5,69%
2,56%
7,56%
5,26%
2,52%
7,71%
5,32%
2,55%
7,45%
5,14%
2,63%
7,15%
4,85%
2,47%
Rendement (excl.vennootschapsbelasting)
5,33%
5,51%
5,52%
5,55%
5,36%
5,30%
2012
2013
2014
2015
2016
2017
24.982
12.737
26.527
13.078
25.826
13.043
27.278
13.093
30.090
13.443
29.258
13.200
2,0
2,2
2,0
2,0
2,0
2,1
2,1
2,2
2,2
2,3
2,2
2,4
12.737
16.915
13.078
13.883
13.043
30.369
13.093
24.577
13.443
31.324
13.200
28.497
1,0
1,2
0,7
0,9
0,8
0,8
12.245
4.084
16.329
13.449
6.752
20.201
12.783
5.809
18.592
14.185
5.616
19.801
16.647
4.364
21.011
16.058
4.815
20.873
25%
25%
25%
25%
25%
25%
65.315
77.950
80.805
77.563
74.368
79.368
79.204
83.812
84.044
89.304
83.492
94.488
2012
2013
2014
2015
2016
2017
33.035
14.345
12.245
25.471
15.857
13.449
38.381
13.153
12.783
33.473
13.668
14.185
19.235
11.079
16.647
6.969
7.345
16.058
6.445
-3.835
12.445
5.620
-8.491
-16.434
-20%
15%
-32%
-17%
44%
236%
Bedrijfsresultaat (incl. vennootschapsbelasting)
Gemiddelde balanswaarde
Gemiddelde bedrijfswaarde
Gemiddelde marktwaarde
Interest dekkingsratio
Operationele kasstroom (A)
Rentelast (B)
Interest dekkingsratio
Interest dekkingsratio (excl.vennootschapsbelasting)
Rentelast
Aflossing leningen o/g
Debt service coverage ratio
Vrije kasstroom (A-B)
Verkopen
Totaal kasstroom
Vermogenseis
Investeringsvolume
Investeringsvolume (exc.vennootschapsbelasting)
Investerings- /financieringsratio
Kasstromen uit investeringen (A)
Af : Kasstromen uit verkopen
Vrije kasstroom
Saldo (B)
Investerings-/financieringsratio
110
15.2 Waarde vastgoedportefeuille (per kern, per type)
Kern
vhe type
Heinenoord
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Garage
Maasdam
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Mijnsheerenland
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Puttershoek
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Garage
s-Gravendeel
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Garage
Westmaas
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Strijen
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Klaaswaal
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Numansdorp
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Goudswaard
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Aantal
vhe's
Gemiddeld Gemiddelde Gemiddelde
Totale
Totale
Totale
bouwjaar netto-huur
GBO WOZ-waarde leegwaarde marktwaarde
(x € 1.000)
(x € 1.000)
(x € 1.000)
405
252
109
10
2
6
26
280
221
59
1974
1969
1986
2010
1955
1968
1966
1973
1968
1992
531
489
475
0
5.127
1.035
63
447
428
519
90
92
82
75
708
133
20
79
78
82
64.001
44.425
15.921
899
1.558
756
442
47.261
37.139
10.122
59.082
38.446
15.093
2.466
2.052
733
292
40.948
30.861
10.088
40.202
24.175
10.484
2.466
2.052
733
292
26.047
19.707
6.340
199
71
1.317
601
393
264
5
8
46
1.472
601
617
55
4
13
182
208
149
58
1
1.119
638
385
86
9
1
314
165
137
7
5
1.138
675
392
65
3
3
237
196
28
13
1967
1995
1975
1962
1995
1998
1991
1982
1973
1983
1973
1990
2000
1998
2001
1992
1973
1968
1986
2008
1978
1972
1988
1964
2005
1975
1981
1976
1987
2009
2009
1979
1972
1989
2003
2001
2006
1973
1970
1993
2009
461
497
713
438
521
5.113
2.775
2.625
49
491
461
501
4.716
2.257
549
72
483
459
444
6.250
509
458
456
6.338
1.328
152
516
503
459
0
1.687
554
513
465
147
3.653
6.170
569
472
511
21.220
87
82
100
80
79
65
347
413
16
80
95
72
254
329
121
18
83
82
78
640
93
90
70
67
658
10.100
78
80
71
67
137
90
90
73
77
290
453
89
81
77
175
35.238
11.191
204.888
98.290
62.527
36.801
2.794
3.693
783
215.885
100.888
96.615
12.047
2.214
1.762
2.359
34.253
25.013
8.179
1.061
167.713
101.441
52.752
7.507
5.880
133
50.223
30.096
18.699
701
727
184.650
122.245
57.148
1.714
1.338
2.205
38.880
31.960
4.166
2.754
28.978
9.547
191.117
85.810
61.114
37.616
3.044
3.032
501
198.869
89.248
95.702
9.184
1.198
1.494
2.043
28.948
20.458
7.595
894
162.304
97.332
53.208
7.880
3.818
67
45.740
26.698
17.464
699
880
181.206
115.072
55.322
7.404
1.303
2.106
38.010
30.819
4.254
2.937
18.776
6.716
140.399
53.840
42.536
37.621
3.147
2.754
501
141.682
61.265
66.508
9.184
1.189
1.494
2.043
18.846
12.989
4.964
894
108.306
60.720
35.782
7.880
3.818
107
29.944
16.284
12.082
699
880
118.328
71.640
35.832
7.449
1.301
2.106
25.902
20.042
2.924
2.937
111
Kern
vhe type
Nieuw-Beijerland
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Piershil
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Zuid-Beijerland
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Garage
Oud-Beijerland
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Bedrijfs onroerend goed (BOG)
Garage
Dordrecht
Eengezinswoningen
Meergezinswoningen
Zwijndrecht
Meergezinswoningen
Rotterdam
Overige wooneenheden
Maatschappelijk onroerend goed (MOG)
Eindtotaal
Aantal
vhe's
277
231
31
13
1
1
147
93
54
362
254
82
6
3
3
14
2.748
1.522
1.029
81
4
33
79
127
20
107
25
25
2
1
1
10.448
Gemiddeld Gemiddelde Gemiddelde
Totale
Totale
Totale
bouwjaar netto-huur
GBO WOZ-waarde leegwaarde marktwaarde
(x € 1.000)
(x € 1.000)
(x € 1.000)
1978
1974
2003
2004
2009
2009
1977
1967
1995
1979
1973
1995
2006
2006
2006
1968
1979
1972
1987
2003
2006
1996
1989
1981
2007
1976
2000
2000
1965
1920
2009
1978
112
513
489
443
331
2.444
2.784
410
389
448
495
489
495
0
1.669
1.292
52
519
542
440
833
2.616
1.904
77
532
676
506
538
538
573
229
917
533
86
88
61
51
127
220
76
84
63
81
83
80
25
167
130
13
85
95
67
97
237
191
22
74
65
76
75
75
193
187
200
87
46.910
40.400
4.502
1.382
283
343
22.545
14.519
8.026
57.799
42.438
13.253
538
862
456
252
434.596
278.314
140.054
6.375
895
7.439
1.519
14.261
3.096
11.165
5.803
5.803
366
183
183
1.636.463
41.381
35.656
3.690
1.463
267
305
21.162
13.708
7.453
55.075
40.119
12.537
643
874
709
192
402.657
259.899
128.327
5.268
1.156
6.672
1.336
14.237
3.118
11.119
5.128
5.128
283
155
128
1.524.671
27.596
23.285
2.601
1.138
267
305
13.817
8.590
5.227
35.755
25.002
8.336
642
874
709
193
270.881
166.061
90.402
5.297
1.156
6.630
1.336
11.041
2.686
8.355
2.921
2.921
283
155
128
1.037.445
HW Wonen
Postbus 1502
3260 BA OUD-BEIJERLAND
Telefoon
E-mail
Website
:
:
:
:
(0186) 899 899
[email protected]
www.hwwonen.nl
www.hwwonenjaarverslag.nl
Ontwerp cover
PersC Communicatie, Rotterdam
Drukwerk
Eigen beheer HW Wonen
Niets uit dit jaarverslag mag zonder onze (schriftelijke) toestemming door derden
worden gebruikt.
113
114

19 december 2014 pagina 62

Woonservice IJsselland Zoekt u een ruime energiezuinige woning in

27 MEI A.S. START VERKOOP!

Twee seniorenwoningen in Rhoon

WONINGEN HEI en JIJ - Stichting Ontwikkeling Kerckebosch

Verkort Memorandum Vegelinssteyn

Klik hier om het programma te printen

Regiokantoor Oost-Vlaanderen Eedstraat 47 - Stad Sint

N ie u w s b rie f 1 M a a rt 2 0 1 4

P E R S B E R I C H T Wonen Limburg koopt 27 woningen in Roerdelta