3-4-2014 Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Drs. Berrie Gerrits 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen “Ik ga op reis en ik neem mee…” Centraal executieve systeem Fonologische lus Episodische buffer VisueelRuimtelijk kladblok Model van Baddeley 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 1 3-4-2014 Werkgeheugen en ontwikkeling In den beginne: 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Werkgeheugen en ontwikkeling Vroege ontwikkeling: Activeren Afstemmen Afremmen “Incorperatie opvoeder-kind dyade in brein” 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 2 3-4-2014 Werkgeheugen en ontwikkeling 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Werkgeheugen en ontwikkeling ´…door aandriften en passie overmand….’ 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 3 3-4-2014 Werkgeheugen en ontwikkeling Orbital frontal cortex- online 10-12 maanden: Regelen van: Impulsinhibitie Emotieregulatie Onstaan van: Objectpermanentie Eerste stapjes richting werkgeheugen 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Werkgeheugen in ontwikkeling Centraal executieve systeem Fonologische lus Episodische buffer Visueel-Ruimtelijk kladblok 0-2 jaar 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 4 3-4-2014 Kenmerken vroege ontwikkeling Meten van Werkgeheugen bij heel jonge kinderen: http://www.aboutkidshealth.ca 10 versus 12 maanden 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Kenmerken vroege ontwikkeling Meten van Werkgeheugen bij heel jonge kinderen: Possible & Impossible Events speelgoed onder verkeerde kleed reactie van het kind bekijken Delayed Response taken (variant A-not-B) Verbergen speeltje Kind afleiden Kind laten kiezen 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 5 3-4-2014 Kenmerken vroege ontwikkeling Ontwikkeling van Delayed Response 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Werkgeheugen in ontwikkeling Centraal executieve systeem Fonologische lus Episodische buffer Visueel-Ruimtelijk kladblok 1-5 jaar 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 6 3-4-2014 Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM prestatie 11 mnd- 5 jaar 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM prestatie 11 mnd- 5 jaar (n=100) . Y-as: score 5 jaar T1: 10 -11 maanden: de A-not B taak. T2: 5-6 jaar: Corsi-plaatjes, Digit Recall, Word Order X-as: score 11 maanden 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 7 3-4-2014 Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM prestatie 11 mnd- 5 jaar (n=100) T1: 10 -11 maanden: de A-not B taak. T2: 5-6 jaar: Corsi-plaatjes, Digit Recall, Word Order Y-as: score 5 jaar . X-as: score 11 maanden 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM prestatie 11 mnd- 5 jaar (n=100) . Y-as: score 5 jaar T1: 10 -11 maanden: de A-not B taak. T2: 5-6 jaar: Corsi-plaatjes, Digit Recall, Word Order X-as: score 11 maanden 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 8 3-4-2014 Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM en Lezen . 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Kenmerken vroege ontwikkeling Correlatie WM en Leren . The findings indicate that children’s working memory skills at 5 years of age were the best predictor of literacy and numeracy 6 years later. 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 9 3-4-2014 Werkgeheugen in ontwikkeling Centraal executieve systeem Episodische buffer Fonologische lus Visueel-Ruimtelijk kladblok 7-11 jaar 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Kenmerken vroege ontwikkeling Ontwikkeling Jonge kinderen (onder de 7 jaar) 11congressen.nl Oudere kinderen (vanaf 7-8 jaar) Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 10 3-4-2014 Kenmerken vroege ontwikkeling Ontwikkeling werkgeheugen: 7-15 jaar Tot 7/8 jaar: Verbaal KTG nog weinig spontane herhaling: alleen opslag. Vanaf 7/8 gebruiken kk. verbaal geheugen om visueel-ruimtelijke informatie te onthouden. Gathercole, e.a., 2008, Deficits in verbal long-term memory and learning in children with poor phonological short-term memory skills 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Werkgeheugen in ontwikkeling Centraal executieve systeem Fonologische Episodische buffer lus 11congressen.nl VisueelRuimtelijk kladblok 7- 16 jaar en verder.. Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 11 3-4-2014 Kenmerken vroege ontwikkeling Samenvatting ontwikkeling: 5-15 jaar Visueel-ruimtelijk ontwikkelt zich aanvankelijk sneller Verbaal sluit vanaf 4 de daarbij aan Vanaf 7/8 gebruiken kk. verbaal geheugen om visueel-ruimtelijke informatie te onthouden. Rol centraal executief systeem steeds belangrijker, evenals gebruik van strategieën. Grootste veranderingen tussen 7-12 jaar: verdubbeling van de capaciteit 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Kenmerken vroege ontwikkeling 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 12 3-4-2014 Het werkgeheugen verstoord Rol van de Verwerkingssnelheid 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Het werkgeheugen verstoord • Vroegkinderlijke verstoring in emotie regulatie, inhibitie • Problemen in de auditieve verwerking • Problemen in de prikkelverwerking algemeen • Externaliserende problematiek 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 13 3-4-2014 Het werkgeheugen verstoord Invloed van gaming, internet & social media 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Het werkgeheugen verstoord 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 14 3-4-2014 Het werkgeheugen verstoord Marijuana gebruikers lieten cognitieve achteruitgang zien in: Verbaal geheugen Visueel ruimtelijk werkgeheugen Ruimtelijke planning Onderbouwde besluitvorming 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Het werkgeheugen verstoord Echter… Gelijktijdig gebruik van alcohol liet juist een verbetering op een aantal taken zien!!!! 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 15 3-4-2014 Het werkgeheugen verstoord Invloed van slaap 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Geen verstoringen door: Sociale afkomst: Geen verschil Opleidingsniveau moeder: Geen verschil Voorschoolse ervaringen: Geen verschil Bron: Let wel: 11congressen.nl Alloway & Alloway (eds.) (2013) Betreffen kleine onderzoeksgroepen Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 16 3-4-2014 Stoornissen: Werkgeheugenproblemen kunnen voorkomen in het kader van een stoornis (ADHD, DCD). Andersom geldt niet altijd: “Jantje heeft ADHD, dus heeft Jantje een werkgeheugenprobleem” 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Stoornissen: Centraal executieve systeem Fonologische lus 11congressen.nl Episodische buffer VisueelRuimtelijk kladblok Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 17 3-4-2014 Stoornissen: ADHD-gecombineerd*,*** Asperger **, Autisme * *Pennington & Ozonoff, 1996 (review); Adams & Snowling, 2001; Ruckridge & Tannock, 2002; Shue & Douglas, 1992; Sonuga-Barke, Dalen, Daley, & Remington, 2002, Alloway, 2009. ** Alloway, 2009 *** Alloway, 2011 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Stoornissen: ADHD-gecombineerd* * Kofler, M.J. e.a. (2010), Alderson, R.M., e.a. (2010), Rapport, M.D. e.a. (2009), (2008). 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 18 3-4-2014 Stoornissen: ADHD (onoplettenheid) 1,2 DCD 1,2,3 Aanvankelijk Rekenen 4 Taalontwikkeling Stoornissen 5 Schrijven 6 High functioning Autism 7 Laag IQ 8 1 Alloway, 2011 2 Alloway, 2009 3 Alloway, 2007 4 Bachot, Gevers, & Fias, 2005; Herrera, Macizo, & Semenza, 2008, Friso-van den Bos, 2013, van der Ven, 2013, Kroesbergen, 2014 5 Vugs, 2013 6 Olive, 2004 7 Williams, 2005 8 Alloway, 2010 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen Stoornissen: Complexere Rekentaken 1 Taalontwikkelingstoornissen 2,4 Schrijven/Stellen 6 Technisch lezen 3 Begrijpend Lezen 7 Laag IQ (NB. mn. VKT) 5 1 van der Ven, 2012; Kroesbergen, 2014 2 Gathercole, Alloway, Willis, & Adams, 2006; Seigneuric, Ehrlich, Oakhill, & Yuill, 2000; Alloway, 2013; Archibald, L. M. D., & Gathercole, S. E., 2006;Montgomery, 2002 3 Sela I, Izzetoglu M, Izzetoglu K, Onaral B, 2012; Montgomery, 2000, 4 Vugs, 2013 5 van der Molen, 2013 6 Olive, 2003 7 Ehrlich, 1993; Unsworth, 2013 11congressen.nl Werkgeheugen in de praktijk: Ontwikkeling en stoornissen 19 3-4-2014 En nu naar de praktijk Wat te doen? 11congressen.nl Inleiding Cognitieve Trainingen 11congressen.nl 20 3-4-2014 Inleiding Cognitieve Trainingen Conclusie van Susan Gathercole: “Tenslotte……, het wordt tijd dat we accepteren dat beperkte ‘quick-fix’ interventies die als stand-alone behandeling slechts voor een korte duur worden aangeboden, wel eens onvoldoende zouden kunnen zijn om een langdurig effect op het gedrag en het leren te bewerkstelligen. …. 11congressen.nl Inleiding Cognitieve Trainingen …..Cognitive training methoden hebben een grotere waarde als zij worden ingebed in een breder plan van aanpak horend bij een langerdurende traject gedurende de schooljaren …… 11congressen.nl 21
© Copyright 2024 ExpyDoc
