Noord-Frankrijk - Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V.

Noord-Frankrijk
Volksbund Deutsche
Kriegsgräberfürsorge e. V.
Verzoening via de graven
Werk voor de vrede
Duitse Militaire Begraafplaatsen
Bourdon
In Frankrijk verzorgt de „Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e. V.” op basis van het tussen de Bondsrepubliek Duitsland en Frankrijk afgesloten verdrag over
oorlogskerkhoven 192 Duitse kerkhoven van de Eerste
Wereldoorlog, met 768 000 doden, en 23 kerkhoven van
de tweede Wereldoorlog, met 228 000 doden.
Deze oorlogskerkhoven liggen meestal ver weg van
de normale reiswegen. Desondanks tellen wij in Frankrijk
jaarlijks meer dan een half miljoen bezoekers.
2
Dit bewijst dat de oorlogsdoden niet vergeten zijn.
Misschien bezoekt u wel eens één van deze oorlogskerkhoven.
De kerkhoven zijn op de kaarten bijzonder gekenmerkt en
beschreven. Precieze beschrijvingen op de kaarten tonen u
de weg.
In 2005 ontstaat na onderling overleg een Duits-Franse
atlas van de oorlogskerkhoven van beide landen in Frankrijk.
LEGEND
Kerkhoven 1939/45
Kerkhoven 1914/18
Verpleeginrichting, –
bijkomende afdeling
3
De oorlogen in Frankrijk
De oorlog van 1870/71
De Duits-Franse oorlog van 1870/71 was het begin van
drie twisten die 75 jaar duurde. Graven en monumenten
herinneren vandaag de dag nog altijd aan deze oorlog die
80 000 mensenlevens eiste. De doorslaggevende veldslag
in deze oorlog vond op 1 september 1870 bij Sedan plaats.
Napoleon gaf zich na een hevige strijd met de Duitsers
over. Na deze slag konden de Duitse troepen niet meer
tegengehouden worden, en namen zij Parijs en later
Straatsburg in. Frankrijk was verslagen. De Vrede van
Frankfurt am Main, die op 10 mei 1871 ondertekend werd,
stelde een einde aan de oorlog. Frankrijk stond de Elzas
en een deel van Lothringen aan het Duitse Rijk af.
De Eerste Wereldoorlog in Frankrijk
De Eerste Wereldoorlog had een rampzalig effect in
Frankrijk. Naast een groot aantal Amerikaanse en Britse
soldaten sneuvelden 930 000 Duitse en meer dan één
miljoen Franse soldaten. Op 192 kerkhoven rusten 461 000
Duitse gesneuvelden in individuele graven, en zijn ongeveer
294 000 Duitse soldaten in gemeenschappelijke graven
begraven. Volgens het verdrag over oorlogskerkhoven,
dat Duitsland en Frankrijk na de Tweede Wereldoorlog op
19 juli 1966 afsloten, werden de oorlogskerkhoven opnieuw
gevormd. Sindsdien worden zij door de “Volksbund” verzorgd en in stand gehouden. De nieuwe vormgeving van
de kerkhoven van de Eerste Wereldoorlog voor 769 148
gesneuvelden duurde tot in de tachtiger jaren. Houten
kruizen werden door stenen of metalen kruizen vervangen
en de kerkoven werden qua constructie en landschaparchitectuur herwerkt.
De kerkhoven liggen langs de voormalige frontlijnen in
deze ooit zo hevig bevochte streken. De strijdtonelen
Marne, Maas, Somme, Verdun en Vlaanderen zijn een
vertegenwoordiging van de op en neer golvende veldslagen
waarin aan beide kanten meer dan twee miljoen mensen
stierven.
Zo toont de kaart op pagina 2/3 in het Noorden van
Frankrijk een groot aantal Duitse oorlogskerkhoven.
Met behulp van de gegevens van de overledenen op de
grafstenen kan hier het verloop van de oorlog begrepen
worden.
De opmars van de Duitse troepen over België naar
Frankrijk eiste reeds in het begin van de oorlog in
4
augustus/september 1914 veel slachtoffers. Rond dit grensgebied met weinig fortificaties vonden in de volgende jaren
vreselijke gevechten plaats. De slag aan de Somme, die in
juni 1916 begon, de slag om Verdun in 1916/17 en de slag
van Vlaanderen, het „Westoffensief” in 1917/18 zijn de
droevige hoogtepunten van deze oorlog in West-Europa.
Het kerkhof Neuville-St.-Vaast/Pas-de-Calais is met
44 833 doden en een oppervlakte van ongeveer tien
hectaren het grootste Duits oorlogskerkhof van de Eerste
Wereldoorlog in Frankrijk. Dit kerkhof werd in 1919 door
de Fransen aangelegd. In de jaren 1975 tot 1983 werden
houten kruizen door metalen kruizen vervangen. Met de
oprichting van een ingangsgebouw en de constructie van
een onderhoudsruimte behield het kerkhof zijn huidig beeld.
De naam Verdun symboliseert de onmenselijkheid en de
onmacht van de mens om iets te ondernemen tegen de
gewelddadige oorlogsmachine die hier in de Eerste Wereldoorlog ingezet werd. Beide kanten wilden in geen geval voor
elkaar onderdoen. Het aantal doden ligt dienovereenkomstig
hoog. De gevechten begonnen op 21 februari 1916 en duurden tot augustus 1917. De strijd om Verdun eiste aan beide
kanten bijna 300 000 doden. Bijna één derde van alle plaatsen die op het gebied van het slagveld lagen werd vernietigd
en 200 000 hectaren land werd onbewoonbaar.
Ook vandaag, 88 jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog, kan men nog de littekens van de oorlog herkennen,
bijvoorbeeld in het gebied van Vauqois en de Butte de
Montfauçon evenals in het gebied rond Douaumont. Tot
vandaag worden bij opgravings- en recultiveringswerken op
het voormalige slagveld nog altijd menselijke beenderen
gevonden.
Neuville-St.-Vaast (44 833=)
5
De „Volksbund” vermoedt dat rond 20 000 gevallen soldaten
aan beide kanten bij de omvangrijke, tot in de jaren dertig
durende opruimingswerken van dit omgewroet, met obussen
en munitie bezaaide slagveld niet geborgen konden worden.
In de agglomeratie van Verdun rusten vandaag op 64 oorlogskerkhoven 73 000 Franse en 85 000 Duitse gesneuvelden. Het meest indrukwekkende is echter het gebeentenhuis
bij Douaumont, in wiens gewelven 120 000 onbekende soldaten hun laatste rustplaats hebben en in wiens toren een
geweldige klok ter nagedachtenis van de doden luidt.
De Tweede Wereldoorlog in Frankrijk
In Frankrijk eiste de Tweede Wereldoorlog 240 000 Duitse
en 255 000 Franse slachtoffers. Twee verdragen over oorlogskerkhoven tussen de Bondsrepubliek Duitsland en de
Franse Republiek regelen de uitbouw en het behoud van de
Duitse oorlogskerkhoven. In de verdragen werden de werken
aan de “Volksbund” overgedragen. In 1975 waren 22 kerkhoven voor de gesneuvelden uit de Tweede Wereldoorlog
klaar, en in 1998 kwam daar het kerkhof Giffertswald
(Spicherer Höhen) bij. Jongeren helpen in Duitse en internationale jeugdkampen de „Volksbund” bij het behouden en
onderhouden van de oorlogsgraven.
Tussen Verdun en Amiens is er een groot aantal Duitse,
Britse en Franse oorlogskerkhoven. Wij verzoeken daarom
om uw begrip wanneer wij in deze brochure het zwaartepunt
op de Duitse kerkhoven leggen waarop grotendeels gesneuvelden uit de Tweede Wereldoorlog hun laatste rustplaats
hebben. Het gaat om de oorlogskerkhoven Beauvais,
Bourdon, Fort-de-Malmaison, Noyers-Pont-Maugis, Solers
en Versailles, die u in onze overzichtskaart op pagina 2/3
kunt vinden. Uitvoerige beschrijvingen kunt u ook in de
naamboeken vinden die op de kerkhoven ter inzicht ter
beschikking staan.
Beauvais
Het Duitse oorlogskerkhof Beauvais werd in de zomer
van 1942 door de gravendienst van het Duitse leger door de
samenvoeging van gesneuvelden van de Franse veldslag in
1940 uit de gebieden Oise, Somme en de beneden Seine
aangelegd. Andere samenvoegingen gebeurden door de
Franse gravendienst in de jaren 1946 en 1947. Nadat het
Duits-Franse verdrag over oorlogsgraven afgesloten was
(1954) begon de „Volksbund” in juli 1961 met de uitbouw
van het kerkhof. Vanuit het stadscentrum van Beauvais loopt
ten wensten van de weg naar Calais een secundaire weg
tot aan het aan de zuidelijke rand van Bois brulé gelegen
oorlogskerkhof.
6
Via een stenen trap bereikt de bezoeker de smalle poort
van het ingangsgebouw, bestaande uit roodkleurig zandsteen en met koperplaat afgedekt. Aan de wand van de
herdenkingshal staat in grote letters de spreuk:
„Gedenk de doden! – Verander!“
Het oorlogskerkhof is aan twee kanten door bos omgeven,
en is aan de ingangskant en in het Zuidoosten door een
muur uit zandsteen begrensd. Het dodenveld is met gras
begroeid en aan de randen met struiken en bomengroepen
beplant. In het achterste derde deel van het uitgestrekte
landschap staat een 3,50 meter hoog, stenen kruis. De
graven zijn grotendeels door verticale stenen met naam en
biografische gegevens van telkens twee gesneuvelden
gekenmerkt. Aan de kant van het bos werd het oorlogskerkhof, waar 1 597 gesneuvelden uit de Tweede Wereldoorlog
rusten, openbaar gemaakt.
Bezienswaardigheden
Ongeveer 50 kilometer ten zuidoosten van het kerkhof
ligt de stad Compiègne met meer dan 40 000 inwoners. Dit
kerkhof heeft een bijzondere betekenis voor Duitsland en
Frankrijk.
Bezienswaardig is het kasteel aan de grote Place du
Palais, dat voor Ludwig XV. gebouwd werd. Het is vandaag
de dag een nationaal museum.
Ten zuiden van het kasteelpark strekt zich het bos van
Compiègne uit. In het Noordoosten van het bos (zes kilometer van Compiègne) ligt de Clairiere de l'Armistice, een open
plek in het bos, waar op 8 november 1918 Maarschalk Foch
in zijn salonwagen de Duitse gevolmachtigden ontving die
hier op 11 november de voorwaarden voor de wapenstilstand
Beauvais (1 597=)
7
Reconstructie van de salonwagen waarin in 1918/1940 de
voorwaarden voor de wapenstilstand ondertekend werden.
aanvaardden en ondertekenden. In de tijdens de Tweede
Wereldoorlog vernietigde originele wagon werd ook in 1940
de Duits-Franse wapenstilstand ondertekend. In een gebouw
aan de rand van de open plek kan een reconstructie van de
salonwagen bezichtigd worden. Tussen de stad Compiègne
en het „Bremer Landesverband des Volksbundes” bestaat
sinds velen jaren een nauw contact. Dit contact ontwikkelde
zich vanaf 1961 toen voor het eerst in Compiègne een jeugdkamp van de „Volksbund” voor het onderhoud van de Duitse
oorlogsgraven ingericht werd.
Bourdon
Het Duitse oorlogskerkhof Bourdon ligt ten Zuiden van de
weg Amiens-Abbéville, in het dal van de Somme. Aan de
zuidkant wordt dit kerkhof door de laagvlakte van de Somme
begrensd. In onmiddellijke nabijheid ligt het dorpje Bourdon.
De Somme, een vroeger weinig bekende stroom in NoordFrankrijk, is tijdens de Eerste Wereldoorlog een begrip
geworden. Het dal van de Somme was het brandpunt van
jarenlange hevige gevechten. Plaatsnamen zoals Arras,
St. Quentin, Cambrai en Bapaume zijn droevige herinneringen aan deze oorlog.
Van 10 mei tot 22 juni 1940 duurde de Duitse westelijke
veldtocht tijdens dewelke Nederland, België, Luxemburg en
Frankrijk (deels) bezet werden. Op 11 mei waren de Duitse
troepen reeds tot Sedan opgerukt, en op 16 mei van
Cambrai tot Amiens. Daarop volgende de slag om Parijs tot
Frankrijk op 22 juni in het bos van Compiègne de capitulatie
ondertekende. In het kader van het Duits-Franse verdrag
over oorlogsgraven werd voor alle Duitse gesneuvelden die
in de drie Franse Départements Nord, Pas-de-Calais en
Somme rustten een oorlogskerkhof aangelegd.
8
De bezoeker betreedt het kerkhof via een voorplaats
die ook de parkerplaats omvat. In de linker zijvleugel van
het ingangsgebouw bevindt zich de woning van de beheerster, in de rechter zijvleugel het kantoor evenals het bezoekerslokaal met de naamboeken van de doden die hier
begraven liggen. De eretempel met een diameter van
twaalf meter is een uit zandsteen uit de Palts opgerichte,
ongeveer tien meter hoge ronde bouw.
De ruimte krijgt licht door een cirkelronde opening met
een diameter van 60 centimeter in het plafond van de hal
en door zes smalle openingen in de muren. Prof. Gerhard
Marcks schiep de meer dan levensgrote marmeren beeldhouwwerken „De moeders“. Deze herinnert qua vorm aan
de beeldhouwwerken van vrouwen uit de Griekse Antieke
Oudheid.
De weg naar de graven leidt door de twee met koper
beslagen zijdeuren van de hall. Rondom de hal zijn acht
gemeenschappelijke graven geplaatst. De andere gemeenschappelijke graven liggen achter de eretempel in het
aansluitende deel van het gravenblok G. Stenen platen
dragen de namen van de bekende doden. Een breed
gazon leidt tot het twaalf meter hoge houten kruis. Aan
beide kanten van de weg strekt zich de begraafplaats uit.
Telkens voor zes graven staat een kruis uit Franse
kalkzandsteen die aan de voor- en achterkant de namen
van telkens drie gesneuvelden draagt. Vandaag bevat het
kerkhof de graven van 22 215 gesneuvelden uit de Tweede
Wereldoorlog. Het oorlogskerkhof werd op 16 september
1967 ingewijd.
Bourdon (22 214=)
9
Bourdon (22 214=)
Bezienswaardigheden rond Bourdon
Ten Zuidoosten van het oorlogskerkhof Bourdon ligt de
stad Amiens met rond 160 000 inwoners. In het bijzonder
de kathedraal, die in het midden van de in de Tweede
Wereldoorlog vernietigde en grotendeels opnieuw opgebouwde stad ongeschonden behouden leeft, is de moeite
waard. Zij is met een oppervlakte van 7 700 vierkante meter
de grootste kerk van Frankrijk en zowel qua doorsnede als
qua uitvoe-ring een klassiek voorbeeld van de Franse Gotiek.
Ten Noorden van de kathedraal strekt zich één van de vele
kanalen uit die door de stadswijk lopen, wat herinneringen
aan Venetië oproept. Ook aanbevelenswaardig is het bezoek
van de zogenaamde „hortillonages“, een bijzonder tuinlandschap onmiddellijk ten Oosten van Amiens, waar fruit- en
groentetuinen door talrijke van de Somme afgeleide kanalen
(„rieux“) bewaterd worden.
Het gebied ten Noorden van Bourdon was tijdens de
Eerste Wereldoorlog het toneel van hevige gevechten. Hier
trachtten de Duitse troepen via België naar Parijs door te
stoten, door de grensvestingen van Frankrijk te omzeilen.
Vele oorlogskerkhoven uit deze periode getuigen daarvan.
Nog vandaag kan men de loopgraven en het verloop van
het front herkennen.
Fort-de-Malmaison
Onmiddellijk aan het Fort-de-Malmaison ligt een door het
Duitse leger in 1941 aangelegd en door de „Volksbund”
uitgebreid Duits oorlogskerkhof. In het Duits-Franse verdrag
over oorlogskerkhoven werd de provisorische begraafplaats
Fort-de-Malmaison als definitief Duits oorlogskerkhof 1939/45
bepaald. Uit de zes Franse Départements Aisne, Loiret,
Seine-et-Marne, Oise, Yonne en Aube haalde de „Volksbund”
10
e
r
e
eter
als
iek.
ele
n
oek
nd-
len
ier
uit individuele graven en kleinere begraafplaatsen meer dan
6 800 Duitse gesneuvelden naar dit kerkhof.
Wie het oorlogskerkhof op de landweg, de Chemin-desDames, nadert die kan al van ver het 15 meter hoge,
gietijzeren kruis zien dat samen met de gedenkhal het
middelpunt van het kerkhof vormt. Het kerkhof heeft een
oppervlakte van 67 000 vierkante meter en is door een
ongeveer anderhalf meter brede en één meter hoge, dicht
gegroeide aarden wal ommuurd.
Aan de Oostkant leidt een secundaire weg naar de ingang
die zich op een afstand van 200 meter bevindt. Van hieruit
betreedt de bezoeker door een smalle poort een kleine tuin
waaraan het ingangsgebouw grenst. Hier bevindt zich de
oponthoudplaats voor de bezoekers waarin ook de naamboeken van de gesneuvelden die hier begraven zijn ter
beschikking staan. Het ingangsgebouw, de tussenplaats en
het huis van de administrateur vormen één constructieve
eenheid. Vanuit het ingangsgebouw kijkt de bezoeker
over het hele kerkhof. Een hoog kruis en een eretempel
domineren in het midden van de begraafplaats het geheel.
De hal is een constructie uit staalbeton wiens hoeken
door muren uit natuursteen afgegrensd zijn. Het dak met
een vlakke helling is met groen bedekt. In het middelpunt
van de open hal ligt het met een bronzen plaat bedekte
gemeenschappelijk graf. De individuele graven zijn in acht
velden onderverdeeld. Telkens twee gesneuvelden rusten
in dubbele rijen. Gietijzeren grafkruizen dragen de namen
en de personalia van telkens twee gesneuvelden.
Op 21 augustus 1965 werd het oorlogskerkhof, waarop
11 841 Duitse gesneuvelden uit de Tweede Wereldoorlog
hun laatste rustplaats hebben, ingewijd.
.
n.
het
rag
ts
/45
und”
Fort-de-Malmaison (11 841=)
11
Laon – stad van de Romeinen
Ten Noordwesten van het kerkhof ligt de stad Laon,
die door de Romeinen „Laudunum“ genoemd werd, met
26 000 inwoners. Deze stad is vandaag de hoofdstad van
het Département Aisne en trekt de aandacht door haar
schilderachtige ligging op een smalle heuvelrug. Tussen
het bovenste en onderste deel van de stad loopt een
tandradbaan.
De uit zeven toren bestaande kathedraal van NotreDame uit de 12de/13de eeuw is een bezienswaardigheid.
Deze kathedraal hoort tot de belangrijkste vroeggotische
kerken van Frankrijk. Op basis van dit voorbeeld werden
andere grote kathedralen gebouwd. Achter het altaar van
de kerk ligt het voormalige paleis van de bisschop, vandaag
het Palais de Justice, met de rest van een Gotische kruisgang. Niet ver van de kathedraal bevindt zich het in archeologisch en kunsthistorisch opzicht interessante museum in
wiens tuin zich een Romeinse kapel van de tempelridders
met Gotische koepel bevindt.
Andere gebouwen zijn de Abdijkerk St.-Martin uit de
12de/13de eeuw en, in de buurt van deze kerk, de ruïne
van de Porte Soisson (13de eeuw), die met een scheve
toren uit dezelfde periode verbonden is.
Noyers-Pont-Maugis (26 843=)
12
Noyers-Pont-Maugis
Op de heuvelruggen ten westen van de Maas legden de
Franse autoriteiten in 1922 een Duits oorlogskerkhof aan.
In de Tweede Wereldoorlog in 1940 waren er bij de
doorbraak door de Ardennen en de Maginot lijn opnieuw
hevige gevechten in de omgeving van Sedan. De gesneuvelden, bij het begin van de groep aan de rand van de weg
of op provisorische kerkhoven begraven, werden tussen
1940 en 1942 door de gravendienst van het Duitse leger op
een bijzonder areaal in aansluiting op het kerkhof van de
Eerste Wereldoorlog begraven. Na het einde van de oorlog
voegden de Fransen enkele soldaten bij. Bij het afsluiten
van het Duits-Franse verdrag over oorlogsgraven in 1954
hadden hier reeds 4 800 doden uit de Tweede Wereldoorlog
hun laatste rustplaats. Andere toevoegingen gebeurden
door de bevoegde dienst van de „Volksbund”.
De bezoeker betreedt het kerkhof door een ingangspoort
uit smeedijzer. Een overdekte trap leidt naar de voorhal waar
in een bezoekerskamer de naamboeken ter beschikking
liggen. Een oriëntatieplan geeft informatie over de indeling
van het kerkhof.
Een weg leidt van het ingangsgebouw naar de herdenkingshal, een kleine met koper bedekte kapel. Het interieur
is als kruisgewelf gevormd en wordt door drie ronde
vensters uit gekleurd glas verlicht. Als belichameling van
het verdriet om de gesneuvelden uit beide Wereldoorlogen
staat hier het door Prof. Dr. Kurt Schwippert geschapen
standbeeld van een vrouwfiguur uit mosselkalk.
Op het einde van de begraafplaats uit de Eerste Wereldoorlog staat een gedenksteen met het inschrift:
„In een gemeenschappelijk graf rusten hier 4 938 Duitse
gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog, 4 847 gesneuvelden bleven onbekend!“
De begraafplaats van de Tweede Wereldoorlog is in acht
blokken verdeeld. De kenmerking van de graven gebeurde
in de blokken 1 - 4 omwille van de lengte door liggende
grafstenen voor telkens twee gesneuvelden. In dit deel
zijn kruisgroepen opgesteld. In de blokken 5 - 8 evenals
op de begraafplaats van de Eerste Wereldoorlog werden
grafkruizen gebruikt, met telkens vier of zes namen.
Het gemeenschappelijke graf voor doden uit de Tweede
Wereldoorlog bevindt zich boven de weg van betonplaten.
13
Vesting van Sedan
Dit graf bevat zeven bekende en 30 onbekende doden
en is door een liggende gedenksteen uit Belgisch graniet
gekenmerkt.
Op 17 september 1966 werd het oorlogskerkhof ingewijd. Vandaag hebben 14 055 doden uit de Eerste, en
12 788 doden uit de Tweede Wereldoorlog hier hun laatste
rustplaats.
Vanaf het terras dat zich in de onmiddellijke nabijheid
bevindt gaat de blik ver tot in het dal van de Maas en de
Belgische Ardennen.
Bezienswaardigheden rond Noyers-Pont-Maugis
Vijf kilometer ten Noorden van het kerkhof aan de
voet van de Ardennen ligt de oude vestingstad Sedan
met ongeveer 25 000 inwoners.
De stad werd bekend door de capitulatie van het Franse
leger onder Napoleon lll in 1870. In de Tweede Wereldoorlog leed het Franse leger zware verliezen. De in de 17de
eeuw gebouwde kerk aan de Place d'Armes, het stadshuis
aan de Place Turenne en een standbeeld van de in Sedan
geboren Franse maarschalk Turenne (1611 - 1675) bleven
echter behouden.
In de regio Sedan bevinden zich talrijke Duitse en Franse
monumenten en graven van de oorlog 1870/71. Het museum is eveneens een aanrader.
14
Solers
Het oorlogskerkhof ligt ongeveer 30 kilometer ten
Zuidoosten van Parijs. Hier legde in 1944 het 1ste
Amerikaanse leger een provisorische begraafplaats aan.
Terwijl de Amerikaanse doden in 1948 naar het militaire
kerkhof Epinal gebracht werden, bleven de Duitse graven
onder Frans beheer. Er werden gesneuvelden uit de
omgeving, maar ook uit Troyes en Chartres bijgezet. Zo
werden ook Duitse gesneuvelden uit de gevechten in juni
1940 in het gebied van de Marne naar Solers gebracht.
Een weg met betonplaten leidt de bezoeker door een met
koper beslagen poort naar de ingangshal. De ingangshal is
bewust zeer sober gevormd – de wanden in grof gehouwen
arduin zonder enige decoratie. Een bijzonder effect heeft
het venster uit betonglas dat de hele wand inneemt, een
mozaïekvormige weergave van de „Verrijzenis“ uit dikke,
sterk gekleurde en donkere glazen.
Van hieruit strekt zich het hele kerkhof met de graven en
het hoge kruis uit. De kenmerking van de graven gebeurde
door stenen uit mosselkalk. Aan beide kanten zijn de
namen van telkens drie doden aangebracht. Een muur uit
natuursteen omsluit de volledige installatie, behalve voor
een 24 meter brede opening achter de hoge kruizen
waardoor de blik op het omliggende landschap valt. De drie
hoge kruizen zijn elk uit vijf basaltblokken gewerkt. Achter
de hoge kruizen, in het midden van een groot gazon,
bevindt zich onder een stenen plaat het kameradengraf.
Hier liggen 53 doden begraven, waarvan er 40 niet bekend
zijn. Op de op 28 juli 1962 ingewijde oorlogskerkhof hebben
vandaag 2 228 Duitse gesneuvelden uit de Tweede Wereldoorlog hun laatste rustplaats.
Solers (2 228=)
15
Niet altijd Parijs
De hoofdstad van het land is altijd een reis waard en bij
elk bezoek ontdekt men iets nieuws. Maar ook in de provincie zijn er mooie bestemmingen voor excursies. Niet ver van
het kerkhof van Solers in Zuidoostelijke richting staat het
beroemde kasteel Fontainebleau (pagina 18) dat beslist een
bezoekje waard is.
Hier hebben de heersers van Frankrijk gewoond, van
Lodewijk VII. tot Napoleon III. Het uitgestrekte bouwwerk,
ingebed in mooie tuinen, omvat vijf hoven. Het interieur van
het kasteel heeft een waardevolle uitrusting, in het bijzonder
de vertrekken van de koning zijn een rondgang waard.
De IJfeltoren in Parijs – het symbool van Frankrijk
16
Het Duitse soldatenkerkhof Versailles
De begraafplaats van de Duitse oorlogsdoden in Versailles bevindt zich op het stedelijk kerkhof „Les Gonards“.
Het sluit aan op een grotere begraafplaats voor geallieerde
soldaten en voor Franse gesneuvelden uit de Eerste
Wereldoorlog, en voor de slachtoffers van bombardementen
uit de Tweede Wereldoorlog.
Reeds tijdens de Eerste Wereldoorlog werden hier 37
Duitse soldaten begraven die in Frans krijgsgevangenschap
overleden waren. In februari 1942 voegde de gravendienst
van het Duitse leger nog andere doden bij die in de Franse
veldslag in 1940 in de regio rond Parijs gevallen waren. Een
tweede Duitse begraafplaats uit het jaar 1944 werd in 1946
door de Fransen verwijderd. Deze doden kregen eveneens
hun laatste rustplaats op deze begraafplaats. In totaal rusten
hier vandaag 534 doden. Het deel van het kerkhof werd in
1957 door de „Volksbund” omgevormd. Voor telkens vier
doden werd een gemeenschappelijke grafsteen opgericht.
Op de voor- en achterkant staan telkens de namen van
twee gesneuvelden.
Op de oude, voor andere bijzettingen gesloten gemeentelijk kerkhoven Notre Dame en St. Louis in Versailles
bevinden zich ook Duits-Franse begraafplaatsen uit de
oorlog 1870/71. De personen die hier rusten stierven tijdens
de belegering van Parijs in het Duitse lazaret dat in een
zijvleugel van het kasteel ondergebracht was.
Versailles – Stad der Koningen
Versailles met vandaag rond 98 000 inwoners is dankzij
zijn geschiedenis een zeer geliefde bestemming voor
toeristen. Bijzonder bezienswaardig is het kasteel van
Versailles (534=)
17
Versailles, de glansvolle residentie van de Franse koningen
met zijn uitgebreide tuinen. Reeds sinds 1682 was Versailles
het centrum van de monarchie tot het met de Franse revolutie in 1798 zijn betekenis verloor.
De spiegelzaal van het kasteel heeft ook daarna nog op
meerdere vlakken een geschiedkundig belang gehad. Op
18 januari 1871 werd hier de afkondiging van het Duitse
Rijk voorgelezen. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog
werd hier op 28 juni 1919 het vredesverdrag van Versailles
ondertekend.
Naast het kasteel kan men in de stad ook nog een paar
andere gebouwen bezichtigen. In het Zuiden van de stad
bevindt zich de St. Louis kathedraal uit de 18de eeuw, in
het Noorden de tussen 1684 en 1686 door Mansart
opgerichte kerk Notre-Dame en het Lambinet Museum met
meubelen, schilderijen en kopergravures uit die tijd. Ten
Oosten van de brede Place d'Armes staan de eveneens
door Mansart gebouwde Ecuries Royales (vorstelijke stallen),
waarin 2 500 paarden en 200 wagens ondergebracht kunnen
worden.
Een blik in het kasteel Fontainebleau
18
gen
lles
olu-
op
p
log
es
ar
d
met
en),
nen
Vimy Memorial
Oorlogskerkhoven van andere landen
Bij de gevechten in de Eerste en Tweede Wereldoorlog
verloren in Frankrijk soldaten uit vele landen het leven.
Naast Britse en Amerikaanse oorlogskerkhoven zijn er
kerkhoven voor Canadezen, Australiërs, Polen, Russen,
Tsjechen, Italianen, Portugezen, Denen; wij vermelden hier
bij wijze van voorbeeld twee: Op de bovenste foto ziet u
het Vimy Memorial – een monument voor 11 184 vermiste
Canadezen ten noorden van Arras, en op de onderste foto
ziet u het Britse kerkhof van Villers-Bretoneux/Somme bij
Amiens, dat voor gesneuvelde Australiërs aangelegd werd.
Villers-Bretoneux/Somme
19
De Volksbund Deutsche
Kriegsgräberfürsorge e. V. ...
... draagt zorge voor de Duitse oorlogsgraven hier en in
bijna 100 landen van de wereld.
... helpt de nabestaanden bij het ophelderen van lotgevallen en het zoeken naar de graven.
... werk sinds 1990 intensief in Oost Europa.
... begraaft de doden op centrale verzamelbegraafplaatsen.
... werkt voor wederzijds begrip en verzoening tussen de
toenmalige tegenstanders.
... brengt jonge mensen naar de oorlogsgraven zodat zij
de gevolgen van een oorlog beter begrijpen en zien
hoe belangrijk het is om voor de vrede te werk.
... financiert zijn werk haast uitsluitend met bijdragen en
giften, en is voor uw hulp dankbaar!
Rekeningnummer voor uw giften: 3222999,
BLZ 520 400 21 Commerzbank Kassel, Duitsland
Rekeningnummer voor uw giften:
02460 00020014521 25
Banque SOGENAL à Metz, Frankrijk
Spendenhotline: +49 (0)1805 - 7009 - 01
Werner-Hilpert-Straße 2
34112 Kassel
Telefon: +49 (0)561 - 7009 - 0
Telefax: +49 (0)561 - 7009 - 221
Internet: www.volksbund.de
E-Mail: [email protected]
Kuthal/5/10-2008
Volksbund Deutsche
Kriegsgräberfürsorge e. V.

Download Report