De meesteres van het verzorgde proza

De meesteres van het verzorgde proza
Soms komt een schrijver met een toegift. Arjan Peters bedankt Helga
Ruebsamen, de meesteres van het verzorgde proza vol onkeurige
gedachten, voor zo'n cadeautje. Foto Hilde Harshagen en Antonia
Hrastar
Door: Arjan Peters 13 december 2014
Soms komt er nog wat, zonder dat de schrijver er iets nieuws voor
heeft hoeven maken. Hij kan zelfs al lang en breed gestorven zijn.
Uit de leggers van kranten en bladen diepen fans dan stukken op
die nooit eerder gebundeld zijn en maken daar een boekje van.
Het gaat in zulke gevallen niet om opzienbarende aanvullingen op
het bestaande oeuvre. De vlag hoeft niet uit. Maar er is toch iets te
vieren. Hier gaat het om de gedempte vreugde over een
nagekomen zin of alinea. Geïsoleerd van het oeuvre lichten die
zinnen op als flitsen van herinneringen, je kijkt er beter naar dan
wanneer ze ergens achter in een verzamelbundel (sectie 'verspreid
werk') zouden bungelen.
Van Joseph Roth las ik in Parade van gebeenten, met gedichten en
reportages over de Eerste Wereldoorlog (Prominent; euro 19,95),
zijn terugblik op 30 november 1916, toen hij als naamloze militair
in Wenen in de erehaag stond om het lijk van keizer Franz Joseph
te begroeten: 'Die regen voor de Kapuzinergruft, op de dag waarop
men de keizer begroef, schijnt mij een bijzondere regen geweest te
zijn, in zekere zin een regen die de hemel zelf bewaard had, tot aan
het uur waarin Franz Joseph de Eerste begraven werd.
'Het was alsof de hemel water wierp op een graf; zoals mensen die
een lijk begraven, aardkluit na aardkluit op de dode plegen te
werpen. Het was een heel bijzondere regen.'
Erg goede laatste zin ook: er staat niks in, behalve dat Roth moet
stoppen omdat hij het daarvoor al heeft gezegd, hoe de regen die
plechtige dag niet verpestte, maar juist adelde.
Iets dergelijks gebeurde bij het lezen van de columns over ouder
worden die Helga Ruebsamen in de jaren 2005-2009 voor de
Volkskrant schreef. Eindelijk zijn ze bij elkaar gezet, in het boekje
Ruimschoots de tijd (Reservaat; euro 17,50) en verschenen in een
oplage van slechts 350 exemplaren. De bezitters kunnen zich in de
handen knijpen. Ruebsamen publiceert niet meer, het fragment
De bevrijding (1999) leek de aankondiging van een roman, maar is
tot nu toe een toegift bij Het lied en de waarheid (1997). Drie
maanden geleden is ze 80 geworden. En nu geeft ze ons een
cadeautje.
Ze is de meesteres van het verzorgde proza vol onkeurige
personages en gedachten. Dit schrijft ze over hondenpoep: 'Na
gedane zaken transporteren wij de derrie behoedzaam naar een
afvalbak. Dat is soms even zoeken en rondwandelen met een
dampend hoopje, maar ik heb die hond van mij intussen geleerd te
kakken uitsluitend aan de voet van een afvalbak. Poedel, hè?
Circusbloed! Altijd te porren voor een kunstje.'
Gefeliciteerd nog mevrouw, en bedankt voor deze blakende kak.

Download Report