Lees alvast de toelichting bij dit concert

juli-aug 2014
IRIS HOND
HET NIEUWE GEZICHT
VAN CLASSIC FM
Donderdag 7 augustus 2014
Grote Zaal 20.00 uur
JeugdOrkest Nederland
Jurjen Hempel, dirigent
Pieter Wispelwey, cello
Hector Berlioz 1803-1869
Le carnaval romain, op. 9 ‘Ouverture
caractéristique’ (1844)
Antonín Dvořák 1841-1904
Celloconcert in b, op. 104 (1894-95)
Allegro
Adagio ma non troppo
Finale: Allegro moderato
PAUZE
Dmitri Sjostakovitsj 1906-1975
Vijfde symfonie in d, op. 47 (1937)
Moderato
Allegretto
Largo
Allegro non troppo
Luister naar Classic FM
voor overdag non-stop
de beste en mooiste
klassieke hits en
interessante
thema-avonden.
Robeco SummerNights Live
Na afloop in de Pleinfoyer: meet-and-greet met
Jurjen Hempel en Pieter Wispelwey.
KLASSIEK VOOR IEDEREEN
Luister direct via Classicfm.nl
Toelichting//Biografie//Summary//Concerttip
Toelichting
Tot het rijtje ouvertures dat Hector Berlioz
schreef, bij een opera of als losstaand stuk
voor aan het begin van een concert, behoort
ook Le carnaval romain uit 1844. Berlioz
kneedde twee thema’s uit zijn vijf jaar eerder
gecomponeerde opera Benvenuto Cellini tot
ouverturemuziek – het werk dankt zijn naam
aan de carnavalsscène uit de tweede akte
van de opera. En ziedaar: een bijna tien
minuten durend showstuk waarmee Berlioz
als dirigent grote successen boekte. De
karakteristieke althobosolo, de brille van de
compositie, de feestelijke passages; allemaal
ingrediënten die de luisteraar de muziek
binnen lokken. De eerste uitvoering vond
plaats in 1844 in Parijs.
Concert van symfonische grandeur
Antonín Dvořák componeerde zijn
Celloconcert in b in de winter van 1894
gedurende zijn laatste maanden als directeur
van het conservatorium in New York. Jaren
daarvoor had hij al pogingen gedaan een
concert voor cello en orkest te componeren,
maar dat werk heeft hij nooit georkestreerd
omdat hij balansproblemen voorzag. Zou de
cello wel goed genoeg te horen zijn als
soloinstrument, met zo’n groot orkestapparaat achter zich? Pas toen hij het
Tweede celloconcert in e van zijn jongere
collega Victor Herbert hoorde, was hij overtuigd. Vol zelfvertrouwen ging Dvořák aan de
slag en schiep een concert van symfonische
grandeur in drie delen. Tijdens het componeren van het werk ontving Dvořák een brief
van Josefina Čermáková, zijn schoonzus,
op wie hij dertig jaar eerder verliefd was
geweest; zij schreef dat ze ernstig ziek was.
www.robecosummernights.nl
Verdrietig van het sombere nieuws plaatste
hij in het middendeel van het Adagio een
verwijzing naar een lied van hem dat zij zo
mooi had gevonden: Lasst mich allein. Na de
voltooiing van het werk keerde de componist
terug naar Praag en hoorde daar dat Josefina
was overleden. Dit deed Dvořák besluiten de
Finale van het concert iets uit te breiden en
het favoriete lied van zijn vroegere geliefde
nog eenmaal te laten klinken.
Grootsheid en eenvoud
In 1928 kwam Stalin aan de macht in Rusland.
Hij scherpte het vigerende kunstbeleid aan
en bond kunstenaars aan meer en strengere
regels dan ooit. Componisten kregen de
opdracht herkenbaar en begrijpelijk te
schrijven; er moest voldoende bevestiging
van het regime in hun muziek doorklinken.
Dmitri Sjostakovitsj componeerde onder deze
dwingende omstandigheden rustig door, met
alle gevolgen van dien. Zijn opera Lady
Macbeth van Mtsensk werd in 1936 in de
partijkrant van het regime, de Pravda, afgedaan als chaos in plaats van muziek. Een dik
jaar later werkte Sjostakovitsj aan zijn Vijfde
symfonie in d, die een schot in de roos bleek –
en het is nog steeds een van zijn meest
gespeelde symfonieën. De componist schreef
over het laatste deel: ‘De tragische motieven
uit de eerste passages van de finale van de
symfonie probeer ik in een optimistische en
levendige schets op te lossen.’ Na de Parijse
première meldde France Soir: ‘De Vijfde
symfonie laat een indruk van grootsheid en
eenvoud achter.’
Frederike Berntsen
Biografie
Summary
Het JeugdOrkest Nederland (JON) bestaat
uit ongeveer 85 getalenteerde jongeren
tussen de 14 en 20 jaar, afkomstig uit het
gehele land. Voor veel leden is het JON een
stimulans om voor een toekomst als beroepsmusicus te kiezen. Onder leiding van Jurjen
Hempel speelt het JON de grote symfonische
werken uit het romantische orkestrepertoire,
maar het orkest heeft ook een open oor voor
eigentijdse, experimentele muziek en schuwt
een cross-over met lichte muziek niet.
Jurjen Hempel studeerde bij David Porcelijn
en Kenneth Montgomery aan het Utrechts
Conservatorium. Zijn debuut in 1989 bij het
Radio Filharmonisch Orkest vormde het begin
van zijn dirigentenloopbaan. In 1994 nam hij
deel aan de beroemde dirigentencursus in
Tanglewood. Hij was finalist en prijswinnaar op
het Internationale Sibelius Dirigenten
Concours in 1995. Hempel heeft samengewerkt met grote, professionele symfonie-
The Roman Carnival from 1844 belongs to the
long list of overtures written by Berlioz, who
melded two themes from his opera Benvenuto
Cellini into a musical overture, achieving huge
success with this festive work.
Dvořák composed his Cello Concerto in
B minor in the winter of 1894 in New York. He
created a concerto of symphonic grandeur
in three movements, containing an ode to his
deceased sister-in-law Josefina Čermáková,
for whom he’d had romantic feelings.
The Fifth Symphony by Shostakovich was
composed under Stalin’s restrictive policy on
the arts. The work really hits its mark – and
is still one of Shostakovich’s most performed
symphonies. After the premiere in Paris,
newspaper Le Soir reported: ‘The Fifth
Symphony leaves behind an impression of
grandeur and simplicity.’
Translation: Eileen Stevens
orkesten in binnen- en buitenland en is
dirigent van het JeugOrkest Nederland. Op
het gebied van hedendaagse muziek heeft hij
een uitstekende reputatie. Daarnaast dirigeert hij geregeld operaproducties.
Pieter Wispelwey behoort tot de eerste
generatie musici die zowel thuis zijn op een
moderne cello als op een barokcello. Hij
studeerde bij Dicky Boeke en Anner Bijlsma
in Amsterdam, bij Paul Katz in de VS en bij
William Pleeth in Groot-Brittannië. In 1992
won Wispelwey als eerste cellist de
Nederlandse Muziekprijs. Wispelwey heeft
gesoleerd met diverse orkesten wereldwijd
en werkte samen met vele grote dirigenten.
Met Patricia Kopatchinskaja, Pekka Kuusisto
en Lilli Maijala vormt hij quartet-lab dat op
23 en 25 oktober optreedt in de Kleine Zaal.
Genoten van het concert? Deel uw ervaring
via Twitter #RSN2014 of op onze Facebookpagina (fb.com/concertgebouw).
Concerttip
Zondag 24 augustus 2014
Grote Zaal 20.00 uur
Het Amerika van Bernstein en Gershwin,
met Simon Trpčeski
Prokofjevs Romeo en Julia en Bernsteins
West Side Story. Twee suites, twee fatale
liefdesverhalen. Door het European Union
Youth Orchestra en Vasily Petrenko.
Pianist Simon Trpčeski sprankelt in Gershwins
Rhapsody in Blue.