Gericht werken aan opbrengsten in taal- en leesonderwijs

Gericht werken aan opbrengsten in taal‐ en leesonderwijs: Een systematische review naar toetsvormen
Jos Keuning (Cito)
Hans Kuhlemeier (Cito)
Evelien Krikhaar (Expertisecentrum Nederlands)
Femke Scheltinga (Expertisecentrum Nederlands)
Achtergrond:
• Bepaalde toetsprocedures geven informatie over welke kwantitatieve en kwalitatieve instructie, feedback of ondersteuning nodig is
• Dergelijke toetsprocedures nog weinig toegepast in de onderwijspraktijk (Elliot, 2003; Grigorenko, 2009)
• Welke toetsprocedures zijn effectief op gebied van van taal‐ en leesonderwijs?
Kader: taaldomeinen • Leesvaardigheid
• Schrijfvaardigheid
• Mondelinge taalvaardigheid
woordenschat
– Leerlijnen > doorlopende toetslijn •
•
•
•
Domeinspecifiek
Passend bij leeftijd/ontwikkeling
Methodeafhankelijk/methodeonafhankelijk
Andere manieren van toetsing?
Kader: toetsfuncties •
•
•
•
•
•
Screening en evt. plaatsing
Intake en selectie Certificering
Verbeteren van leerproces
Vaststellen leerpotentieel
Diagnostisch (vaststellen sterktes/zwaktes)
Geschikte studies:
Leesvaardigheid Schrijf‐
vaardigheid
Mondelinge taalvaardigheid
kleuters
Woordenschat
3
PO
3
VO
1
HO/WO
1
2
2
2
Formatieve toetsing: diagnostisch/dynamisch
• Met menselijke feedback (9 studies)
–
Bijv.: verschillende niveaus van feedback/aanwijzingen
1.
2.
3.
4.
•
Wat betekent het woord? Hoe weet je dat?
Bestaat het woord feestelijk uit kleinere delen? Welke?
Luister naar de zin … Kun je me vertellen wat feestelijk betekent?
Welke betekenis past bij feestelijk? 3 opties…
Met computerfeedback (5 studies)
–
Bijv.: feedback bij antwoord op meerkeuzevragen
Een aantal bevindingen m.b.t. formatieve toetsen
•
Meer informatie over nodige hulp en instructie (Teo & Jen, 2012)
•
Meer nauwkeurigheid in vaststellen van (taal)vaardigheden bij specifieke groepen (NT‐2, TOS)
•
Betere differentiatie mogelijk (achterstand versus stoornis) (o.a. Peña e.a. 2001, 2006; Ukrainetz e.a., 2000)
•
Zicht op leerprocessen, vaardigheden in ontwikkeling, leerpotentieel (Peña e.a., 2006), intra‐individuele verschillen (Elleman, e.a., 2011)
•
Feedbacksysteem zinvol om leerproces te verbeteren (schrijven: Ferster, e.a., 2012) maar geen volledige vervanging van docent
•
Voor zwakste leerling is hulp van docent effectiever dan computerfeedback (Teo & Jen, 2012)
Een aantal opmerkingen
•
•
•
•
Weinig studies voldeden aan onze criteria (taaldomein, design)
Zelden onderzoek met voor‐ en nameting en/of controlegroep
Zelden informatie over implementatie, betrouwbaarheid en validiteit
Gevonden studies laten grote verscheidenheid zien aan onderzoeksvragen, taaldomeinen, onderwijssectoren
Mogelijke vervolg
•
•
•
•
•
Meer empirische evidentie nodig voor bruikbaarheid (docenten), informatieve waarde en effect op leerlingen
Meer onderzoek nodig naar betrouwbaarheid, validiteit en effectiviteit
Meer praktijkgericht onderzoek naar uitvoerbaarheid door leerkrachten/docenten
Generalisatie naar andere onderwijssectoren?
Weinig aandacht voor basisvaardigheden taal in studies in beroepsgeoriënteerde onderwijssector

Download Report