Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer Gebiedsagenda Watergraafsmeer Voor u ligt de Gebiedsagenda Watergraafsmeer. De Gebiedsagenda bevat de opgave van het gebied op basis van gebiedsanalyses, specifieke gebiedskennis, politieke ambities en beleidskaders. De gebiedsagenda is het document dat op basis van gezamenlijkheid de specifieke ambities en doelen van het gebied in beeld brengt en prioriteert. Zij belicht kansen en bedreigingen die zich afspelen binnen het gebied, waarbij diverse schaal niveaus kunnen worden onderscheden (plein, buurt, wijk, gebied en stad). De Gebiedsagenda is tot stand gekomen in dialoog met de wijk, partners, bewoners en ondernemers, en dus per definitie vanuit verschillende én gedeelde belangen, meningen en posities (zie paragraaf Participatie). De agenda heeft een meerjarig perspectief. De Gebiedsagenda maakt onderdeel uit van de gebiedscyclus en is o.a. verbonden met de begrotingscyclus, waar het gaat over het maken van keuzes over de inzet van gemeentelijke middelen en capaciteit. De Gebiedscyclus is geen doel op zich maar een middel om samenwerken aan de opgave te faciliteren. Het gebiedsgericht instrumentarium is niet statisch. De Gebiedsagenda wordt opgesteld voor de 27 gebieden van Amsterdam. Het voorliggende product draagt de titel ‘light’, dat terug slaat op het feit dat het product zelf en het gebiedsgericht werken in Amsterdam in ontwikkeling is. Er zijn zowel qua inhoud als proces in gezamenlijkheid nog stappen te maken, om echt sturing te geven vanuit het gebied. Gebiedsbeschrijving De Watergraafsmeer ligt tussen de Ringvaart en de A10, die de grens vormt met de gemeente Diemen. Het gebied is ontstaan uit een polder die vroeger "Watergraftsmeer" heette. De polder ontstond in 1629 door droogmaking van het Diemermeer. De Watergraafsmeer ligt hierdoor 5,5 meter onder NAP en is daarmee het de laagst gelegen deel van Amsterdam. In de 17e en 18e eeuw bouwden veel welgestelde Amsterdammers buitenplaatsen in de Watergraafsmeer, waarvan alleen Frankendael is overgebleven. De Watergraafsmeer had hierdoor het imago als gemeente voor de welgestelden. De Watergraafsmeer is lang een zelfstandige gemeente geweest. Rond de eeuwwisseling ontstonden er plannen om de randgemeenten rond Amsterdam te annexeren. In 1921 was dit voor de Watergraafsmeer een feit. e Als reactie op de stadsuitbreidingen van Amsterdam in de 19 eeuw (met een hoge bevolkingsdichtheid, nauwe straten en gebrek aan openbare ruimte) en door de grote woningnood vlak na de oorlog, werden de tuindorpen ontwikkeld. In de tuindorpen kregen de huizen een voor- en achtertuin en veel openbaar groen, zodat het effect van een grote tuin ontstond. In de Watergraafsmeer zijn drie tuindorpen gebouwd, Amsteldorp, Tuindorp Frankendael en Betondorp. Betondorp heeft een aantal beroemdheden voort gebracht. De bekendste is natuurlijk Johan Cruijff, maar ook de schrijvers Gerard en Karel van het Reve groeiden op in Betondorp. Sinds het einde van de 20e eeuw vindt er grootschalige nieuwbouw plaats. Enkele hoge gebouwen, eerst de Rembrandttoren, nadien gevolgd door de Breitnertoren en de Mondriaantoren, verrezen aan de westelijke rand van de Watergraafsmeer. In het oostelijk deel van de polder ligt het Science Park 1 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer Amsterdam en de sinds 2001 gevestigde nieuwbouwwijk Park de Meer, op de oorspronkelijke plek van het oude Ajax-stadion "De Meer" dat tot 1996 in gebruik was. In de Watergraafsmeer zijn veel sportvelden en volkstuinenparken, waardoor dit deel van Amsterdam nog steeds een groen karakter heeft behouden. De kunstijsbaan Jaap Edenbaan bevindt zich aan de Kruislaan. Ook de prachtige parkachtige begraafplaats, de Nieuwe Ooster, een rijksmonument, ligt ook in deze polder. Bovenstaande kaart van de sociaal ruimtelijke infrastructuur is een print van de interactieve kaart die te vinden is op maps.amsterdam.nl/socialeruimte (DRO-GIS, 2014). Op de kaart kan een selectie worden gemaakt van functies in het gebied. Context en duiding van de gebiedsanalyse De Watergraafsmeer heeft rond de 30.000 inwoners en is een populaire woonbuurt. Veel mensen die eenmaal in de Watergraafsmeer wonen, willen er niet meer weg. De laatste jaren is de Watergraafsmeer ook erg in trek bij gezinnen vanwege de ligging dicht bij het centrum en de rustige en groene buurten. De Watergraafsmeer geeft over het geheel op alle fronten een positief beeld. Gemiddelde cijfers liggen op of boven de gemiddelden van Amsterdam, de bewonerstevredenheid is groot. De verhuisbeweging is laag, en de verkoop van woningen (oa. in Betondorp) zet gestaag door. Mensen wonen dus graag in de Watergraafsmeer. De Watergraafsmeer kent elf buurten die allemaal sterk van elkaar verschillen en eigen kenmerken hebben. Middenmeer en Park de Meer zijn woonbuurten met een hoog gemiddeld gezinsinkomen en grote woningen. Betondorp, Amsteldorp en tuindorp Frankendael scoren op vrijwel alle levensgebieden (zoals wonen, armoede, opleidingsniveau, schoolverzuim en zorg) minder goed dan gemiddeld en in sommige opzichten zelfs zorgelijk. Deze buurten kenmerken zich door een hoge concentratie 65 plussers en veel huishoudens met lage/minimum inkomens. Voor deze buurten is de komende periode extra aandacht nodig. Er zijn verschillende buurten waar momenteel een transformatie of vernieuwing aan de gang is. De Eenhoornbuurt ontwikkelt zich van bedrijventerrein naar woonbuurt. In 2013 is het appartementencomplex de Heelmeesters opgeleverd en alle zelfbouwkavels zijn in optie of reeds verkocht. De “Oude Casa” is inmiddels omgebouwd naar 340 studentenwoningen en hierachter verrijst 2 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer een woontoren met 130 starterswoningen. Ook de Vergulden Eenhoorn (een monumentale boerderij) zal komend jaar een mooie toegevoegde waarde geven aan het gebied door een combinatie van horeca en publieksfuncties. In Amstelkwartier wordt nog volop gebouwd. In 2013 zijn hier de eerste bewoners komen wonen. In deze eerste fase worden er 1500 woningen gebouwd, een mix van herenhuizen, appartementen en studentenwoningen. De nieuwe basisschool is sinds mei 2013 in gebruik, het park met horeca en jachthaven is vrijwel gereed en in de oude ingenieurswoning is onlangs een horecaondernemer gestart. Voor de tweede fase Amstelkwartier staan nog 700 woningen en diverse voorzieningen (waaronder een winkelcentrum) gepland. Het Science Park is vrijwel gereed en kenmerkt zich door de vele studentenwoningen en universiteitsgebouwen. De aanwezigheid van wetenschappers, goed opgeleide studenten en hoogwaardige technische voorzieningen heeft een grote aantrekkingskracht op internationale ondernemingen gericht op ITC en Life Sciences en er liggen mogelijkheden om talent en creativiteit een optimale kans te geven. Er zijn veel kwalitatief goede woningen beschikbaar, ook voor buitenlandse studenten. Door bewoners is aandacht gevraagd voor onveiligheid op de Mac Gillavrylaan, een doorgaande weg die langs de woningen loopt. De Weespertrekvaart is meer een bedrijventerrein dan een woonbuurt, afgezien van de vele studentencontainerwoningen. De Penitentiaire Inrichting is hier gezichtsbepalend. Op de kop van de Weespertrekvaart zijn zelfbouwkavels uitgegeven, hier verrijzen de komende jaren een aantal stadsvilla’s. Door de ontwikkeling van Amstelkwartier en de Weespertrekvaartbuurt is aandacht voor goede ontsluiting van dit deel van de Watergraafsmeer belangrijk, vooral in relatie tot de ontwikkeling van het Amstelstation en plannen voor het doortrekken van de metrolijn naar Science Park. Agenda: de opgave van het gebied - Ontwikkelingsperspectief van Watergraafsmeer De Watergraafsmeer ontwikkelt zich, net als andere buurten in Oost, goed. Bewonerstevredenheid en veiligheidscijfers zijn goed en woningbouw en verkoop van woningen loopt gestaag door. De verwachting is dat de Watergraafsmeer een gewilde woonbuurt zal blijven. De laatste jaren is er een toename te zien van jonge gezinnen. Voor hen blijkt de Watergraafsmeer een prettige woonomgeving vanwege de goede scholen en veel sport en culturele voorzieningen dicht in de buurt, de nabijheid van het centrum en de groene en veilige leefomgeving. Jonge starters willen, ook bij gezinsuitbreiding, graag in de buurt blijven. Mogelijkheden creëren om starters en gezinnen te behouden voor de buurt is een aandachtspunt. Een CPO-project (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) zoals op de Zaaiersweg is hier een mooi voorbeeld van. Hier worden woningen gerealiseerd onder andere door jonge gezinnen uit Betondorp die op zoek waren naar een ruimere woning in de buurt. De Watergraafsmeer is een gebied met veel ouderen, prognoses geven aan dat dat nog niet verandert. In de drie dorpen is rond de 25% boven de 65 jaar, Middenmeer kent het hoogste aantal 80 plussers van heel Oost. Door veranderingen in het zorgstelstel zal deze groep zo lang mogelijk zelfstandig moeten blijven wonen, ook ouderen met een zorgvraag (lichamelijke gebreken of beginnend dementerend) en mensen met beperkingen blijven in de buurten wonen. Voor veel ouderen is dit ook een grote wens maar de keerzijde is eenzaamheid en sociaal isolement. Vooral ouderen met een laag of minimum inkomen krijgen te maken met een stapeling van bezuinigingen in de zorg, welzijnsvoorzieningen en wonen. In de dorpen zijn veel kleine bovenwoningen, aanpassingen zijn niet altijd mogelijk en verhuizen betekent tegenwoordig een forse huurverhoging. Dit weerhoudt vooral mensen met lage of minimum inkomens ervan om te verhuizen. Bovendien zijn de sociale netwerken in de directe omgeving en voorzieningen dicht in de buurt van 3 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer levensbelang om niet te vereenzamen en de kwaliteit van leven op een aanvaardbaar niveau te houden. Er bereikt ons regelmatig een vraag naar meer collectieve woonvormen, om voorbereid te zijn op langdurig zelfstandig wonen. Leegstaande kantoorgebouwen of vrijkomend vastgoed van zorginstellingen kunnen hiervoor geschikt zijn. Voor het Riagggebouw in Amsteldorp (wat al langdurig leegstaat) wordt momenteel door een initiatiefgroep van 55-plussers voorbereidingen getroffen een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren om de bestemming van het pand om te zetten naar woningen, kleine bedrijfsruimte en collectieve voorzieningen. De komende jaren ligt er in de Watergraafsmeer een opgave om het gezinsvriendelijke karakter van het gebied te behouden en het wonen met zorg voor ouderen en mensen met een beperking, goed en volwaardig in te richten. Een goede match van woningen zodat vraag en aanbod met elkaar in overeenstemming zijn, zorg op maat en georganiseerd rondom de klant, voldoende voorzieningen dicht in de buurt en voldoende gelegenheid voor ontmoeting en contact passend bij de vraag van bewoners zijn daarbij van belang. Samenwerking met partners is hierin voorwaarde. Het stadsdeel kan hier een faciliterende en stimulerende rol in vervullen. Thematische uitwerking van de opgave Ruimte & Leefomgeving - Programma’s; Verkeer & Infrastructuur, Openbare Ruimte & Groen, Milieu & Water De Watergraafsmeer is het laagst gelegen deel van Amsterdam (5,5 meter onder NAP). De voorspelling is dat de komende jaren door klimaatverandering vaker en heviger regenbuien zullen gaan vallen. Wateroverlast in de openbare ruimte zal toenemen. Amsterdam wil klimaat neutraal en duurzaam zijn, aandacht voor milieu en duurzaamheid en bewustwording bij bewoners in de strijd tegen de klimaat verandering is dan ook een belangrijk thema. In onder andere Middenmeer en Park de Meer zijn veel mensen met eigen woningbezit en interesse in, en kennis van duurzaamheid. Er liggen kansen om het bewustzijn over toenemende wateroverlast en initiatieven van bewoners(groepen) op het gebied van milieu en duurzaamheid te bevorderen. Hoewel de Watergraafsmeer er over het algemeen goed bij ligt, is er op verschillende plekken sprake van achterstallig onderhoud in de openbare ruimte. In Betondorp wordt dit jaar gestart met de aanpak van alle straten en pleinen in samenwerking met Waternet, dit wordt gefaseerd uitgevoerd. Onderlangs (sportveld en speeltuin) is zeer recent, met behulp van de Johan Cruijff Foundation, geheel vernieuwd. De Brink wordt met behulp van actieve participatie van bewoners en ondernemers bij het ontwerp, geherprofileerd tot een mooi verblijfsplein. Deze algehele “facelift’ van Betondorp geeft zowel bewoners als ondernemers als corporaties een impuls om Betondorp weer positief te kunnen promoten. Voor andere delen van de Watergraafsmeer worden voorbereidingen getroffen om het achterstallig onderhoud aan te pakken in samenwerking met Waternet. Verbetering van de toegankelijkheid is een vanzelfsprekendheid bij ontwerp en uitvoering. Het gebruik van openbare ruimte – fiets-, voet-, autoweg- en het park bezoek is de laatste jaren enorm gestegen. Een belangrijke vraag is: hoe houden we het toegankelijk, veilig en leefbaar. Voor Park Frankendael betekent dit o.a. het ontwikkelen van parkenmanagement met diverse gebruiksgroepen. En uitwerken van (nieuwe) publieksevenementen o.a. in overleg met de Vrienden van Frankendael. Mensen met een beperking vragen aandacht voor de vele obstakels en fietsen op de stoepen en 4 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer pleinen. En veilige speelvoorzieningen en fietsroutes voor kinderen is in deze kinderrijke buurt een must. Wonen & Ontwikkelen - Programma’s : Stedelijke ontwikkeling, Cultuur & Monumenten Park Frankendael vormt de Kunst- en cultuurtuin van de Watergraafsmeer, waar je kunt spelen, ontmoeten en ontspannen. Verschillende sferen en functies maken dit park uniek. Het park is onderdeel van het Ecolint (verbinding tussen Amstel en IJmeer), en bevat o.a. een heemtuin, vogelmoeras, amfibieënpoel, natuurlijke speeltuin, ruïne, volkstuin- en schoolwerktuinen complex en de romantische siertuin van Huize Frankendael. Culinair genieten kan op de Pure Markt of bij De Kas en Merkelbach. Betondorp is door de Rijksdienst aangemeld als “Beschermd Stadsgezicht”. Het dorp heeft door haar architectuur en Stedenbouwkundige opzet een historische waarde die behouden moet blijven. Om die reden is er al langere tijd een beschermend bestemmingsplan van kracht voor Betondorp. Een nadeel va deze toewijzing is de mogelijkheid voor corporaties om een extra huurverhoging door te voeren. Bewoners hebben zich met name vanwege dit punt verweerd. Het stadsdeel heeft in 2013 negatief geadviseerd. De rijksdienst neemt in 2014 een besluit na advies van onder andere de Provincie. Het Eenhoorn gebied ontwikkelt zich van bedrijven terrein tot woonbuurt. In de buurt is op initiatief van hotel Casa 400, Bouw-invest, Ymere en het Stadsdeel de Stichting ‘Vrienden van de Eenhoorn” opgericht. Deze stichting wil zich, samen met bewoners en andere bedrijven, inzetten ten behoeve van de leefbaarheid en sociale samenhang in het gebied. De komst van een nieuwe uitbater van de historische boerderij de Vergulde Eenhoorn zal het gebied ook een goede impuls geven. In het Middengebied Don Bosco (grenzend aan de Eenhoornbuurt) doen zich kansen voor door de ontwikkeling van de Kerk, de school en de openbare ruimte. Hierdoor ontstaat ruimte voor woningbouw. In het Amstelkwartier verrijst een nieuwe woonwijk. De eerste bewoners zijn in 2013 gearriveerd. De komst van de school, een park, een haven en een nieuwe horeca exploitant in oude ingenieurswoning zorgen er voor dat het gebied een aantrekkelijk woonbuurt wordt. Het aantal sociale woningen in de Watergraafsmeer ligt op het Amsterdams gemiddelde. We zien (grote) koopwoningen in Park de Meer en Middenmeer en concentraties kleine sociale woningen in Betondorp, Amsteldorp en Tuindorp Frankendael. Deze buurten kennen van oudsher een grote voorraad sociale woningen. Door verkoop en liberalisatie na mutatie neemt dit percentage af. In Betondorp is een structureel overleg met de corporaties om op buurtniveau een goede balans te houden tussen verkoop, middensegment huur en sociale huur. Het betekent dat de bevolkingssamenstelling in deze buurten aan het veranderen is en er een nieuwe dynamiek ontstaat. Jonge starters vestigen zich in Betondorp, maar door het ontbreken van grote woningen is er te weinig mogelijkheid om door te stromen als er gezinsuitbreiding komt. Betondorp wordt door veel jonge gezinnen wel als een prettige woonbuurt ervaren. Voor een evenwichtige samenstelling van de buurt waarin starters en jonge gezinnen zich betrokken voelen bij de buurt is het zoeken naar mogelijkheden voor het realiseren van meer grote woningen (bv. door samenvoeging) in Betondorp een belangrijk aandachtspunt. In Jeruzalem is, na een aantal jaren vertraging, (voorjaar 2014) de eerste paal geslagen van een blok met 85 ouderenwoningen in de sociale sector met voorzieningen in de plint. Dit blok (Blok M) vormt het hart van een woon-service-wijk waarin wonen, integrale zorg en voorzieningen de vele ouderen in 5 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer de buurt en de directe omgeving kan bedienen. Door de realisatie van blok M wordt in Jeruzalem steeds meer zichtbaar dat er een nieuwe wijk in ontwikkeling is met een centrale ligging. Aantrekkelijk voor ontwikkelaars en investeerders om het gebied verder te gaan ontwikkelen. In de Watergraafsmeer is het voor veel mensen goed wonen en leven. Wel zal er de komende jaren aandacht moeten zijn voor voldoende woningen voor ouderen in de verschillende segmenten (laag-, midden- en hoger segment). Het stimuleren van initiatieven voor nieuwe woonvormen of experimenten met andere organisatievormen als ‘corporaties nieuwe stijl’ bijvoorbeeld in leegstaande kantoorpanden of leegkomend vastgoed van zorginstellingen bieden hiervoor kansen. Leren, Opgroeien en Vrije tijd - Programma’s: jeugd & onderwijs, sport & recreatie Watergraafsmeer vertegenwoordigt vaak het Amsterdams gemiddelde, zo ook bij het percentage jeugdige inwoners in de Watergraafsmeer, dit ligt op het gemiddelde van de stad. Het aantal jeugdige verdachten in de Watergraafsmeer ligt laag in vergelijking met de rest van de stad evenals het percentage bewoners wat overlast ondervindt van jongeren op straat. Maar ook hier is het verschil in welke buurt je opgroeit groot. Het percentage jeugdigen dat opgroeit in armoede varieert van 4% in Middenmeer tot 30 % in Betondorp. Het percentage jongeren dat zonder startkwalificatie de school verlaat is met name in Betondorp hoog. In Amsteldorp zien we naast een hoog percentage minima gezinnen een redelijk groot aantal éénouder- gezinnen. Ook hier groeien veel kinderen op in armoede. De Watergraafsmeer kent een groot aanbod aan particuliere voorzieningen voor jeugd. Er zijn onder andere twee grote sportparken met een diversiteit aan sportverenigingen. Maar ook op het gebied van scouting, muziek, dans, huiswerkondersteuning enz. is een ruim aanbod aanwezig. Niet alle kinderen zijn in de gelegenheid hier gebruik van te maken.Voor een deel van de kinderen is de drempel om deel te nemen aan sport of culturele activiteiten vanwege financiële of culturele beperkingen te hoog. Door de toegenomen armoede ontstaat er een toenemende ongelijkheid in kansen voor kinderen/jongeren. Aandacht voor maatwerk in het ondersteunen van (talent)ontwikkeling van kinderen en jongeren moet de komende jaren aandacht krijgen. Participeren en Civil Society - Programma’s; Dienstverlening, Bestuur & Ondersteuning In diverse buurten zien we een toenemend aantal bewoners die allerhande zaken oppakken in de buurten en daarmee verbindingen leggen en de leefbaarheid versterken. Het Bredeweg Festival (geheel georganiseerd door bewoners) is inmiddels niet meer weg te denken uit Amsterdam en trekt jaarlijks vele bezoekers. Onlangs is met behulp van bewoners het Mariotteplein opgeknapt, een groep omwonenden heeft het beheer en toezicht op deze fraaie speeltuin op zich genomen. Op zomerse dagen is het hier in deze kinderrijke buurt een drukte van belang. Ook andere speeltuinen (Frankendael en Onderlangs) zijn met inzet en betrokkenheid van bewoners opgeknapt en ook hier zien we een toename van betrokken bewoners in het beheer en toezicht en activiteitenaanbod. Park Frankendael heeft al sinds jaren een groep bewoners verenigd in ‘de Vrienden van Frankendael’ die zich bezig houden met beheer en onderhoud. Ook het Eenhoorngebied kent inmiddels een Stichting ‘Vrienden van de Eenhoorn’. Deze stichting, onder bezielende leiding van de directeur van hotel Casa 400, wil bewoners stimuleren verbindingen te leggen tussen de verschillende groepen bewoners waaronder de vele studenten en activiteiten ontwikkelen die bijdragen aan de leefbaarheid in het gebied. Een ander voorbeeld is bewonersgroep Amsteldorp Actief die bijzonder effectief en 6 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer voortvarend bijdraagt aan zorg en welzijn voor met name ouderen en mensen met eenzaamheid problematiek. Versterken van de kracht van deze groep en meer inzicht in de factoren die deze groep zo effectief maakt is een kans om in de toenemende vraag naar meer ondersteuning van kwetsbare mensen in de buurten te voorzien. Leefbaar, Sociaal en Veilig - Programma’s; Welzijn & Zorg, Openbare orde & Veiligheid De tevredenheid van de bewoners in de Watergraafsmeer is groot. Mensen wonen en er graag, het voorzieningenniveau voor gezinnen met kinderen wordt over het algemeen als goed ervaren (goede scholen, veel sportgelegenheid, prettig winkelcentrum). Ook de veiligheidscijfers (zowel objectief als subjectief) zijn al jaren goed. Alleen de Weespertrekvaart is hierop een uitzondering. Door veranderingen in de AWBZ moeten ouderen en mensen met een beperking zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Bezuinigingen in de zorg en veranderingen in de huursector en worden meer voelbaar bij kwetsbare huishoudens. In Betondorp, Amsteldorp en Jeruzalem ligt het percentage 65 plussers rond de 30 %. We zien dat deze buurten door ouderen erg gewaardeerd worden, het is prettig oud worden in de rustige vriendelijke buurten waar mensen vaak lang wonen en een sociaal netwerk hebben. Maar de woningen zijn, vanwege de lage huren en kleine woningen, in de loop der jaren vaak toegewezen aan kwetsbare mensen. De woningen zijn vaak klein of op één-hoog en daardoor slecht aan te passen. Informele netwerken zijn van grote waarde om eenzaamheid te voorkomen, ook daarom is het belangrijk om mensen in de eigen buurt te kunnen laten wonen, ook al is de woning niet meer passend of ontoegankelijk. Samenwerking met de corporaties is hiervoor een voorwaarde. Een gevaar van langer zelfstandig blijven wonen, is toenemende eenzaamheid en sociaal isolement. Armoede, eenzaamheid en sociaal isolement leiden op langere termijn vaak tot een grotere vraag naar duurdere zorg. Maatwerk in de zorg en het tijdig inschakelen van thuiszorg of andere vormen van informele of formele hulp voorkomt erger. Buurtgerichte samenwerking tussen professionals en goede afstemming tussen formele en informele zorg is hiervoor een voorwaarde. Voldoende voorzieningen voor ontmoeting en contact, adequate signalering van toegenomen zorgvragen, armoede en sociaal isolement zal in de komende jaren prioriteit moeten hebben. Ondanks goede veiligheidscijfers is inbraakpreventie bij ouderen en kwetsbare bewoners een aandachtspunt. Woningen met achtertuinen en achterpaden zijn kwetsbaar voor inbraak en ouderen zijn gevoelig voor ‘babbeltrucs’. De veiligheidsscores in de Weespertrekvaartbuurt geven aanleiding om beter onderzoek te doen naar onveiligheidsgevoelens. Werken en Buurteconomie - Programma’s: Werk, Inkomen & Economie Het winkelaanbod in de Watergraafsmeer concentreert zich in het Winkelcentrum Christiaan Huygensplein, een mooi plein met een divers aanbod en centraal gelegen. In de meeste andere buurten zijn de winkels verdwenen. In buurten met veel ouderen en mensen die minder mobiel zijn, levert dit problemen op. In Amsteldorp rijdt inmiddels wekelijks een bus naar het winkelcentrum, georganiseerd door vrijwilligers. Bedrijvigheid vinden we vooral in de Weespertrekvaart. 7 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer Watergraafsmeer kenmerkt zich nog steeds als aantrekkelijk woongebied. Door de flexibilisering van arbeid en type werkgelegenheid wordt er steeds meer vanuit huis of op locatie gewerkt (het park , zzpflexplekken, café). Watergraafsmeer biedt daarvoor een aantrekkelijk leefklimaat. Als we kijken naar de sociaal economische positie van mensen zien we hier wederom grote verschillen tussen de buurten. Middenmeer behoort tot de top van de buurten met de beste sociaal economische positie in Oost, daarentegen scoort Betondorp hoog op het percentage minimum inkomens en (langdurige )werkloosheid en staat daarmee in de onderste regionen. In Jeruzalem is een kans door de bouw van blok M wat levendigheid toe te voegen aan de buurt. In de plint is ruimte gereserveerd voor horeca en andere voorzieningen. Er lopen met winkelketens oriënterende gesprekken over mogelijke alternatieven die het voor ouderen en mensen met een beperking makkelijker maken om in de dagelijkse levensbehoefte te voorzien. Behouden van de nog bestaande winkels in de dorpen en het faciliteren van alternatieven behoeft aandacht. Prioritering van de opgave Bovenstaande opgaven van het gebied leidt tot een prioritering van de volgende specifieke strategische doelstellingen van het gebied: Voldoende betaalbare woningen en goede match tussen vraag en aanbod zodat ouderen en mensen met een beperking zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen. Voldoende voorzieningen en versterken samenwerking zorg en welzijn zodat toenemende zorgvragen, eenzaamheid, sociaal isolement en armoede snel gesignaleerd worden en er adequaat kan worden gehandeld. Integrale aanpak in “de drie dorpen” Amsteldorp, Betondorp en Jeruzalem ten behoeve van leefbaarheid, wonen met zorg en welzijn, en een goede balans tussen “oude en nieuwe bewoners" Talent ontwikkeling en voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten. Duurzaamheid: o A: Kansen benutten om waterberging te realiseren zodat wateroverlast wordt tegengegaan o B: stimuleren van gebruik hernieuwbare energie bronnen. Aandacht voor ontsluiting van Amstelkwartier in relatie met de ontwikkeling Amstelstation en het doortrekken van de metrolijn naar het Science Park. Achterstallig onderhoud van de openbare ruimte mede vanwege kansen om in samenwerking met Waternet riolering en verharding gelijktijdig te vernieuwen. Zorg voor leefbaarheid en sociale veiligheid in buurten waar vernieuwing en transformatie plaats vindt (Amstelkwartier, Eenhoorngebied, Middengebied Don Bosco, Jeruzalem, en Science Park). Participatie: Verantwoordingsparagraaf In de Watergraafsmeer zijn van oudsher in alle buurten buurtbeheer groepen actief. Bewoners die zich bezig houden met leefbaarheid en activiteiten op het gebied van schoon-heel-veilig, maar zich ook regelmatig actief lieten horen op politiek/bestuurlijk niveau. Met de komst van de nieuwe participatienota van stadsdeel Oost hebben deze buurtbeheergroepen hun preferente positie moeten inleveren maar zijn ze, zeker in een aantal buurten, nog altijd een goede bron van kennis, alerte signalering en een prettige gesprekspartner. Daarnaast is er met verschillende bewonersgroepen (zoals de Ouderen Advies Raad en Amsteldorp Actief, bewonerscommissies) regelmatig contact. 8 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer In Oost wordt al een aantal jaren gewerkt met buurtplatforms. Jaarlijkse bijeenkomsten waar bewoners worden uitgenodigd om mee te praten over de buurt. In de Watergraafsmeer werden de platforms jaarlijks door rond de 100 bewoners bezocht. Het eerste jaar ging het Platform over de hele Watergraafsmeer. Dit leverde als meest gemeenschappelijke punt op dat het goed leven en wonen is in de Watergraafsmeer maar dat er een aantal buurten zijn waar wat extra aandacht naar toe mag. Dit heeft zich vertaald in de focus op de “Drie Dorpen”. De twee volgende platform bijeenkomst hebben zich geconcentreerd rondom specifieke wensen en behoefte van ouderen in deze drie dorpen. In Betondorp is een uitvoeringsprogramma opgesteld. De basis hiervoor is geweest de aanbevelingen door het Platform, gesprekken met oudere bewoners maar ook met een nieuwe actieve VVE (vereniging van Eigenaren) en de partners in de buurt (corporaties en Dynamo). De participatiemakelaar is regelmatig in de buurt aanwezig. Daarnaast maken we goed gebruik van verschillende participatieavonden en bewonersbijeenkomsten om de “temperatuur“ in de buurt te meten. Zowel de participatiemakelaar als de gebiedsadviseur als de gebiedsmanager worden inmiddels goed en makkelijk gevonden door bewoners. 9 Gemeente Amsterdam Agenda Thema Ruimte & Leefomgeving Programma’s : -Verkeer & Infrastructuur, -Openbare Ruimte & Groen, -Milieu & Water Doelen en prioriteiten op basis van de analyse Programma’s: -Stedelijke ontwikkeling, -Cultuur & Monumenten Doelen en prioriteiten van politieke ambities Doelen en prioriteiten op basis van meerjarenbeleidsplannen Aandacht voor toegankelijkheid in de openbare ruimte, ook wat betreft obstakels en fietsparkeren. Aanpak achterstallig onderhoud in samenwerking met waternet (Betondorp en Middenmeer) Bewustwording toenemende wateroverlast Openbare Ruimte en aandacht voor duurzaamheid en waterberging. Wonen & Ontwikkelen Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer voldoende woningen voor ouderen en mensen met beperking in laag en middensegment, voldoende spreiding over de buurten (= vraag en aanbod is in overeenstemming) Doelen en prioriteiten op basis van inbreng van bewoners, ondernemers, professionals ea. Herinrichting van de Brink tot een verblijfs- en ontmoetingsplein De gebiedsagenda Prioritering, top 5-7 strategische gebiedsdoelen Burgerinitiatief Mac Gillaverylaan. Amsterdam wil klimaat neutraal en duurzaam zijn. Strijd tegen klimaat verandering Duurzaamheid en waterberging Woningbouw op gang. Balans in vraag en aanbod. Afspraken over verkoop op buurtniveau. Voldoende betaalbare woningen (voor ouderen) behouden in de Watergraafsmeer, (laag en middensegment, groepswonen) Stedelijke afspraken (bouwen aan de stad 3) beïnvloeden. (kansen benutten, pilots uitvoeren, bewustwording vergroten) Meer grote woningen in Betondorp om gezinnen in de buurt te behouden. idem 10 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer (kansen benutten) Strategisch omgaan met de bestaande woonvoorraad, en goede voorlichting aan ouderen over mogelijkheden. Leren, Opgroeien & Vrije Tijd Programma’s: Afspraken met corporaties in het kader van zelfstandig wonen over voorlichting van hoog naar laag, van klein naar beter en mogelijkheden voor woning aanpassingen. Faciliteren/ondersteunen van nieuwe woonvormen (bijv. CPO-projecten, en omzetten leegstaande kantoorpanden in woonfunctie, hergebruik leegkomend zorgvastgoed) Amstelkwartier: zorg voor leefbaarheid en veiligheid Jeruzalem: stimuleren en faciliteren uitvoering van het stedenbouwkundig plan. Jeruzalem: toezien op zorgvuldige uitvoering sociaal plan en goede match oude woningen. Herontwikkeling Middengebied Don Bosco: kerk, school, openbare ruimte en woningbouw. Stimuleren nieuwe woonvormen en organisatievormen w.o. kleinschalige corporaties nieuwe stijl, aandacht voor ouderen en jongeren. Faciliteren/ondersteunen bewoners bij realiseren groepswonen in Pand aan de Fizeaustraat. Nieuwbouwproductie omhoog. Inzet middensegment huur. Nodig: goede afstemming tussen de verschillende projecten. Analyse oorzaken vroegtijdig schooluitval in Betondorp zodat er gerichte (preventieve) acties kunnen worden Uitval leerlingen voorkomen en gemeentelijke rol in aanbod stages. Voorkomen vroegtijdig schooluitval en jeugdwerkloosheid Nodig: Concentratie van vier Nodig: projectleider 11 Gemeente Amsterdam -jeugd & onderwijs, -sport & recreatie Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer ingezet. Maatregelen waardoor kinderen uit minimahuishoudens in staat worden gesteld mee te doen met het ruime sportieve en culturele aanbod in de Watergraafsmeer. VMBO-scholen in de watergraafsmeer vraagt om inzet ter voorkoming vroegtijdig schooluitval en jeugdwerkloosheid. Activiteiten die kinderen ondersteunen in het ontplooien van hun talenten moeten voor alle kinderen beschikbaar zijn. Jeugdsportfonds en cultuurfonds uitbreiden Participeren & Civil Society Actief faciliteren en ondersteunen bewonersgroepen Programma’s; -Dienstverlening, -Bestuur & Ondersteuning Meer gebruik maken van particulier initiatief en maatwerk bieden; we vertrouwen op de inzichten van Amsterdammers. Integrale aanpak in de drie dorpen in samenwerking met partners en bewoners : openbare ruimte , wonen, zorg, welzijn, leefbaarheid, economie, jeugd en participatie. Leefbaar, Sociaal & Veilig Basisaanbod WMO is bekend en bereikbaar voor ouderen en mensen met een Informatie (zorg, activiteiten, wonen, inkomensondersteuning enz.) is helder en Zorg wordt buurtgericht georganiseerd 12 Zelfstandig wonen in de wijk zorg voor mensen met een lichte zorgvraag blijft in de Gemeente Amsterdam Programma’s; -Welzijn & Zorg, -Openbare orde & Veiligheid Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer beperking.(ontmoeting, informatie en advies en maaltijden). Loket Zorg en Welzijn wordt verplaatst naar stadsdeelkantoor dit is voor mensen die minder mobiel zijn een extra obstakel. Spreekuren op locatie zijn noodzakelijk. duidelijke en komt op het goede moment bij de juiste personen, zodat mensen zo lang mogelijk zelf de regie kunnen behouden. Versterken sociale netwerken en burencontacten Ruimte voor sociale firma’s en buurtinitiatieven obv. Zorgbehoefte. Snelle signalering van toenemende zorgvragen en sociaal isolement en adequate actie Versterken samenwerking informele zorg en professionals. Signaleringsfunctie voor hulp in de huishouding. Implementatie en introductie wijkzorg team, samen doen en om het kind in de buurten zodat zorg en hulpverlening gecoördineerd wordt en aangesloten wordt op het aanbod in de buurt. Sport en bewegen voor ouderen zodat mensen zolang mogelijk vitaal en Passende zorg op de juiste plek. Zorg wordt buurtgericht georganiseerd. stadsdelen, financiering van noodzakelijk aanbod en ondersteuning Financiering van loketten is stedelijk budget. Nodig: flexibel budget om in te kunnen spelen op vraag in de buurt en het realiseren van spreekuren op locatie. Signaleren eenzaamheid en sociaal isolement onder ouderen Nodig: Zie boven 13 Gemeente Amsterdam gezond blijven en sociale netwerken worden versterkt. Actief ondersteunen en faciliteren van bewonersgroep Amsteldorp Actief zodat de kracht optimaal benut wordt. Aandacht voor inbraakpreventie en voorlichting over babbeltrucs bij ouderen Analyse van dalende veiligheidscijfers in de Weespertrekvaart zodat passende maatregelen genomen kunnen worden Werken & Buurteconomie Programma’s: -Werk, -Inkomen -Economie Gebiedsagenda ‘light’ Watergraafsmeer Ruimte voor sociale firma’s en buurtinitiatieven obv. Zorgbehoefte versterken relatie winkels Middenweg en Oostpoort Horecafunctie in de Plint in Blok M zodat ontmoetingsfunctie wordt gecreëerd en de levendigheid in de buurt toeneemt. Ondernemers op de brink (Betondorp) behouden Verbeteren contact bedrijven en overheid. Overheid als helpende kracht 14
© Copyright 2024 ExpyDoc
