Flexibilisering van arbeidsmarkt biedt Spanjaarden nog geen extra

26 maart 2014 © Het Financieele Dagblad
HERVORMINGEN
Flexibilisering van
arbeidsmarkt biedt
Spanjaarden nog
geen extra banen
Lex Rietman
Barcelona
Spanje moet de tweedeling op de
arbeidsmarkt aanpakken. Het
Internationaal Monetair Fonds
(IMF) hamert er al jaren op, maar
sinds enkele weken klinkt die
boodschap steeds luider vanuit
Brussel. EC-voorzitter José Barroso en eurocommissaris Olli Rehn
hameren er bij premier Mariano
Rajoy op de kloof in arbeidszekerheid tussen vaste en tijdelijke
werknemers te dichten.
Een vaste baan is voor miljoenen Spanjaarden een onbereikbare droom. Van de arbeidscontracten die vorige maand werden
afgesloten was meer dan 91%
voor een tijdelijke baan, meestal
van korte duur.
Ondanks een heel voorzichtig
herstel — de werkloosheid lijkt
na bijna zeven jaar niet meer te
groeien — is de toestand op de
arbeidsmarkt dramatisch. De
werkloosheid staat op 26%, de
jeugdwerkloosheid op 55%.
Het IMF en de EU leggen de
nadruk op de dualiteit als verstorende factor op de arbeidsmarkt.
Niet iedereen is daar van overtuigd. Iván Martín van denktank
Cidob stelt dat die analyse niet
strookt met de werkelijkheid.
‘Het beeld heerst dat de meeste
werknemers in vaste dienst in
Spanje nog steeds een hoge mate
van bescherming genieten. Dat
klopt niet. Wetswijzigingen hebben de afgelopen vijf jaar die bescherming sterk uitgehold.’
In februari 2012 voerde het
conservatieve kabinet-Rajoy kort
na zijn aantreden vergaande arbeidshervormingen in. De rol van
de vakbonden en de reikwijdte
van collectieve arbeidsovereenkomsten werden aanzienlijk
ingeperkt, onrechtmatig ontslag
flink goedkoper gemaakt en ondernemers kregen meer ruimte
voor loonsverlagingen en arbeidstijdverkortingen. Dat zou een
recept zijn om meer, en vooral
vaste, arbeidsplaatsen te creëren.
De maatregelen lijken niet tot
meer werkgelegenheid te hebben
geleid. Intussen zijn er 250.000
werklozen meer dan bij de invoe-
‘Wetswijzigingen
hebben bescherming
van werknemers in
vaste dienst sterk
uitgehold’
Mariano Rajoy
Levenslange baan
Premier
Mariano Rajoy
maakt zelf
deel uit van
een bijzonder
beschermde
beroepsgroep.
oep. Al sinds 1981,
toen hij de politiek inging, is hij
met verlof van zijn levenslange
aanstelling als ambtenaar van
het kadaster in Santa Pola.
Rajoy heeft zijn baan ‘tijdelijk’
overgedragen aan een vriend.
ring van de hervorming. Minister
Fátima Báñez van werkgelegenheid houdt echter vol dat de wet
225.000 arbeidsplaatsen heeft
gered. Volgens onderzoek van
de vakbonden is het aantal vaste
arbeidscontracten gedaald met
6%. Het aantal tijdelijke banen
toegenomen met 27%, maar dat
is vooral werk op oproepbasis.
‘De dualiteit terugdringen levert op zichzelf geen werk op. De
verminderde bescherming van
de vaste werknemers heeft niet
geleid tot een groter aandeel vaste banen. Integendeel, alleen het
aantal tijdelijke, slecht betaalde
banen is licht gestegen’, aldus arbeidsmarktspecialist Martín.
Volgens hoogleraar Pablo Gimeno van de universiteit Carlos
III in Madrid maakt de Europese
Commissie niet duidelijk hoe
de dualiteit moet worden aangepakt: rechten van vaste werknemers afschaffen of de positie van
tijdelijke werknemers versterken.
‘Maar tussen de regels is de boodschap is duidelijk. En het IMF
zegt het wél hardop: rechten van
vaste werknemers beperken.’
Problematisch is volgens
Gimeno dat de — weliswaar slinkende — groep oudgedienden
buiten schot blijft. ‘Die mensen
zijn niet gemotiveerd. Als er ontslagen moet vallen, worden niet
de minst productieven op straat
gezet, maar degenen die het
goedkoopst zijn om te ontslaan.’
Daar zou iets aan moeten gebeuren, vindt ook Cidob-onderzoeker Martín. Nu verenigt de
Spaanse arbeidsmarkt het slechtste van twee modellen in zich.
‘Wij hebben nu geen flexibiliteit
voor de werkgever, maar wel grote arbeidsonzekerheid voor de
werknemer.’

Download Report