Ontwapenen om te ontwikkelen

ONTWAPENEN OM TE ONTWIKKELEN: DE OEKRAÏENSE UITDAGINGEN
De recente gewelddadige confrontatie tussen het Oekraïense leger en
pro-Russische separatisten hebben de relaties tussen Rusland en het
Westen teruggebracht tot het laagste diplomatieke punt sinds de Koude
Oorlog ten einde liep in 1989. Rusland tracht een sterke politieke
invloed te behouden en te versterken in landen als Wit Rusland en
Centraal Aziatische landen.
Op 1 januari 2015 zullen Rusland en een aantal buurlanden de EuroAziatische Economische Unie oprichten. De intentie van Rusland om
invloed verder uit te breiden is duidelijk gezien de annexatie van de
Krim en de steun aan pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne. De
NAVO heeft de voorbije jaren haar invloed eveneens uitgebreid en
beslaat nu ongeveer alle voormalige landen uit het Warschau Pact.
Moskou ziet dat als een daad van agressie. De NAVO heeft besloten
haar aanwezigheid in Oost Europa te confirmeren door een
hoofdkwartier op te richten in Polen. NAVO zal de troepenmacht van
Oekraïne versterken.
Vast staat dat de crisis in de Oekraïne de militaire uitgaven heeft doen
stijgen.1 Mede onder druk van de VSA moeten NAVO-lidstaten hun
militaire budget optrekken naar 2 % van het BNP. Tot nu toe hadden
enkel de VSA, Verenigd Koninkrijk, Griekenland en Estland die 2% als
minimum ingeschreven.
Hongarije heeft beslist haar uitgaven te verhogen van 0,8 % naar 1.4 %.
Polen rekenen op de VSA en de NAVO voor de veiligheidsbelangen.
Polen is de grootste militaire uitgever in Centraal Europa. Het land
gaat ook voor een raketschild en gaat voor de 2 %. De Tsjechische
Republiek blijft kritisch staan ten opzichte van NAVO en wil tegen 2020
1
www.sipri.org/research/armaments/milex/milex_database - and
www.data.woldbank.org/indicator/MSN.MIL.XPND.ZS
slechts tot 1.4 % van het BNP gaan voor militaire uitgaven. Slovakije zal
het beleid van de Tsjechische Republiek min of meer volgen. De
Baltische landen gaan zeker naar de 2 %. Zij vrezen de nabije Russische
buren voor hun veiligheid. Roemenië zit op ongeveer 1.3 %. Bulgarije,
het armste land binnen de EU, zal van 1.5 % opklimmen naar 2 %.
In NAVO-kringen vreest men dat Rusland ook landen als Moldavië zal
trachten te destabiliseren en naar zich toe te halen. Er is immers een
polarisatie gaande tussen een pro-EU strekking en een pro-Russische
aanwezigheid in het land.
De militaire uitgaven van Rusland zijn eveneens gestegen en stimuleren
landen uit de Euro-Azië zone hetzelfde te doen. Militarisme neemt er
toe en de crisis in de Oekraïne is daar een katalysator van. Kleinere
staten voelen zich verplicht de militaire uitgaven te doen stijgen
omwille van de agressieve druk van grotere landen.
Opnieuw stellen we vast dat (gewapende) conflicten de militaire
uitgaven doen stijgen en dat regeringen en internationale organisaties
zoals de NAVO ervan uitgaan dat een militair antwoord op een crisis
een voldoende antwoord geeft. En dat is het niet. Heel vaak ontbreekt
het aan een politieke visie en aan onvoldoende diplomatieke
initiatieven, zowel publiek als in stilte. De Oekraïense crisis heeft laten
zien dat de diplomatieke relaties tussen de VSA en Rusland tot bijna
nul werden herleid. Dat vraagt om een dringende ommekeer. Dialoog
en diplomatie zullen de drijfveren zijn van internationale politiek. Ook
de zogenaamde “Track 2 dialoog”2 tussen burgers – contacten van
experten, bewegingen en individuen van beide kanten – kunnen
eveneens een cruciale rol vervullen om de crisis te ontmijnen.
De Oekraïense crisis heeft duidelijk gemaakt dat de vredesbeweging
alles moet zetten om het militarisme een halt toe te roepen. Hier en
daar zijn er wel protesten van vredesactivisten, eveneens in Moskou,
om de crisis politiek op te lossen. Er is echter nood aan een sterkere
regionale vredesbeweging voor Centraal en Oost Europa.
2
http://glossary.usip.org/resource/tracks-diplomacy
Op 15 april 20153 zal Pax Christi International en vele van haar
lidorganisaties wereldwijd opnieuw actie voeren tegen de militaire
uitgaven. Middelen die kunnen aangewend worden voor vredesopbouw,
ontwikkeling, democratie en versterkte mensenrechten. Op 6 oktober
heeft hierover een bijeenkomst plaatsgevonden ten huize van Pax
Christi International in Brussel, samen met het International Peace
Bureau en leden van de vredes- en ontwikkelingsbeweging om van
gedachten te wisselen naar een gezamenlijke strategie.
Brussel, 7 oktober 2014
Paul Lansu
Senior Policy Advisor Pax Christi International
3
http://www.ipb.org/web/index.php?mostra=content&menu=Disarmament%20for%20development

Download Report