© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Elobase Detailhandel
Ondernemingsbeleid/Organisatiebeleid
Rekenwerkboek
voor het theorie-examen kerntaak 1
Financieel 1
Ondernemer / Manager
Dit rekenwerkboek is van de student:
_______________________________
Klas:
_______________________________
Telefoonnummer:
_______________________________
E-mailadres:
_______________________________
1
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Rekenwerkboek
Kerntaak 1 Ondernemingsbeleid/Organisatiebeleid:
Exploitatiekosten, Consumentenprijs en Break-even
Wat ga je doen?
Je kunt je via je theorieboek en dit rekenwerkboek voorbereiden op het theorie-examen
Financieel 1 kerntaak 1.
Het gaat, wat de voorbereiding betreft, om de examenonderwerpen:
- Exploitatiekosten,
- Consumentenprijs
- Break-even (analyse)
Resultaat
De rekenvaardigheden welke zich bij het ondernemingsbeleid voordoen.
Het theorieboek geeft de begeleiding bij dit rekenwerkboek.
Aanbevolen hulpmiddel: Rekenmachine.
Aan bod komen achtereenvolgens:
Deel 1: Exploitatiekosten (opgave 1 t/m 50)
Kosten van het vermogen: rentekosten
Kosten van de diensten van derden
Kosten van belastingen
Kosten van de goederen
Kosten van de menselijke arbeid
Gewaardeerd loon
Kosten van duurzame bedrijfsmiddelen
Deel 2: Consumentenprijs(opgave 51 t/m 80)
Directe en indirecte kosten: de primitieve opslagmethode
Kostenverdeelstaat
Directe en indirecte kosten: de verfijnde opslagmethode
Vaste opslagmethode
Deel 3: Break-evenanalyse(opgave 81 t/m 125)
Kosten nader bekeken
De constante kosten
Het bezettingsresultaat
De variabele kosten
Het bepalen van de juiste verkoopprijs
Break-even (inleiding)
Het bepalen van de break-even afzet
De break-even omzet in de detailhandel
De veiligheidsmarge
Break-even analyse: het nemen van investeringsbeslissingen
2
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Examen–Exploitatiekosten, Consumentenprijs, Break-even (analyse).
__________________________________________________
Kerntaak 1 Financieel 1
Opgaven Deel 1. Exploitatiekosten: Kostensoorten
Kosten van het vermogen: rentekosten
De kosten van het vermogen bestaan uit de rentekosten over het in de detailhandel geïnvesteerde
vermogen. Deze rentekosten worden berekend over het eigen vermogen en het vreemd vermogen.
De rente is de vergoeding voor het gebruik van dat vermogen.
Het eigen vermogen is het “eigen geld” dat de ondernemer in de detailhandelsonderneming
geïnvesteerd heeft. Over het eigen vermogen zou de ondernemer rente moeten krijgen, omdat hij zijn
“eigen centjes”(spaargeld) investeert in de onderneming. Deze vergoeding noemt met gewaardeerde
interest.
Het vreemd vermogen is het geld dat de ondernemer geleend heeft van anderen.
De vergoeding die de ondernemer betaalt voor het gebruiken van vreemd vermogen noemt men de
rente van leningen.
Totale kosten van vermogen = gewaardeerde interest + rente van leningen
Voorbeeld:
Ronald heeft totaal € 150.000,- geïnvesteerd in zijn winkel. Daarvan is € 50.000,- eigen geld en is €
100.000,- geleend bij de plaatselijke bank. De rente van de lening bedraagt 6,1%.
Voor de gewaardeerde interest mag Ronald 3,2% rekenen.
De kosten van het vermogen in het eerste jaar zijn dan:
gewaardeerde interest:
3,2% (0,032) x € 50.000,-
€ 1.600
rente van lening:
6,1% (0,061) x € 100.000,-
€ 6.100
totale kosten van vermogen:
€ 7.700
De rentekosten zijn afhankelijk van:
de grootte van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen, het Kapitaal: de K
de rentevoet (rentepercentage): de p
voor het vreemd vermogen is deze altijd bekend.
de investeringsduur (tijd., uitgedrukt in jaren (een jaar heeft 360 dagen): de t
De rentekosten kun je berekenen met de volgende renteformule:
De 1 staat voor 1 jaar; bij de renteberekening per maand staat er op die plaats 12; per dag staat er
360 (of 365/366). De rente wordt altijd uitgedrukt in een percentage per jaar.
Noteer ook altijd je berekenwijze!
3
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 1
Bereken hoeveel rente je moet betalen over de volgende leningen:
a.
€ 4.200 tegen 9% over 2 jaar
b.
€ 6.250 tegen 6% over 5 jaar
c.
€ 98.755 tegen 7% over 4 jaar
d.
€ 44.685 tegen 8% over 3 jaar
Opgave 2
Bereken nu de rente in de volgende situaties:
a.
€ 3.890,75 tegen 8,7% over 2 jaar
b.
€ 12.455, 56 tegen 8,2% over 3 jaar
c.
€ 37.682,25 tegen 6,2% over 4 jaar
4
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 3
Roel Mesure heeft dit jaar gedurende 5 maanden € 15.000 van zijn oom geleend. Ze hebben
afgesproken dat hij zijn oom hiervoor een vergoeding van 4% betaalt.
Hoeveel rente moet Roel betalen? Kies het juiste antwoord.
a.
b.
c.
d.
€ 750
€ 2.500
€ 250
€ 2.250
Opgave 4
Bereken de rente in de volgende gevallen:
a.
Je koopt een nieuwe auto voor € 16.000. De jaarrente bedraagt 9,2%. Je hoeft pas na 11
maanden te betalen, maar dan wel alles in één keer. Hoeveel rente moet je extra betalen?
b.
Je neef wil gedurende 6 maanden € 35.000 van je lenen voor het opzetten van een nieuw filiaal.
Hij biedt je 4,2% rente. Wat betaalt hij dan?
c.
Je zegt tegen dezelfde neef dat als hij je 5,6% rente biedt, hij het geld wel 9 maanden mag
houden. Hoeveel betaalt hij?
d.
Je koopt een huis en sluit een hypotheek af voor € 210.000. De eerste zes maanden staat de
rente vast op 3,8%. Hoeveel betaal je totaal in het eerste halfjaar?
5
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 5
Geef aan hoeveel dagen er met de precieze methode in een schrikkeljaar worden gerekend voor:
Januari:
Februari:
Juni:
September:
December:
Opgave 6
Bereken met de precieze methode het aantal dagen en de verschuldigde rente
in de volgende situaties. Geef de formule voor de renteberekening en vul het bedrag in.
a.
€ 2.310 à 4,7% van 24 augustus t/m 26 december.
b.
€ 25.920 à 7,6% vanaf 7 januari t/m 19 april.
c.
€ 119.540 à 6,9% van 22 december t/m 5 maart.
d.
€ 34.750 à 3,1% van 5 augustus t/m 14 oktober.
6
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 7
Bereken met de gemakkelijke methode het aantal dagen en de verschuldigde rente
in de volgende situaties. Geef de formule voor de renteberekening en vul het bedrag in.
a.
€ 5.370 tegen 6,3% van 4 maart tot en met 4 juli.
b.
€ 9.870 tegen 8,5% van 16 juni tot en met 6 november.
c.
€ 10.560,30 tegen 5,8% van 21 september tot en met 2 maart.
d.
€ 55.336 tegen 6,7% in een schrikkeljaar van 3 januari tot en met 6 april.
Opgave 8
Ebru Koss staat in een gewoon jaar vanaf 1 januari tot 21 maart € 4.000 rood bij de bank.
Ze moet hierover 8% rente betalen. Op haar afrekening staat het volgende bedrag: € 71,11.
a.
Is de rente hier met de eenvoudige of met de precieze methode bepaald?
7
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Voor wie valt deze berekening voordelig uit?
Opgave 9
Bereken de rente in de volgende situaties. We werken met een gewoon jaar en de precieze methode.
a.
Harry Winters wacht tot 16 oktober met het betalen van een rekening ter waarde van € 31.820
De vervaldatum lag op 30 mei. Het leverancierskrediet bedraagt 8,2%.
b.
Isabelle Winters sluit een overbruggingshypotheek van € 131.230 af, omdat haar huis nog niet
verkocht is, terwijl zij en haar man al wel een nieuw huis hebben. De overbrugging duurt van 8
maart tot en met 6 juli. De bank rekent hiervoor 7,3% rente.
c.
Jeanette Winters leent € 1.200 van haar moeder om in het voorjaar op vakantie te gaan. In de
zomer gaat ze werken om het geld terug te betalen. In totaal heeft ze het geld drie maanden
nodig. Ze betaalt haar moeder evenveel rente als de bank: 3,1%.
d.
Marijke Winters koopt een auto om naar haar werk te kunnen reizen. Ze leent hiervoor € 15.000
bij de bank, terug te betalen na vier jaar. De rente hierover bedraagt 6,2%.
8
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
e.
Marijke Winters kan het bedrag boetevrij aflossen na 2 jaar en 9 maanden. Hoeveel rente betaalt
ze nu totaal?
Opgave 10
Leg in je eigen woorden uit waarom een ondernemer de gewaardeerde interest bepaalt.
Opgave 11
Wat is het verschil tussen gewaardeerde interest en betaalde rente? Leg uit.
Opgave 12
Pieter Smeedwerk heeft de balans van zijn schoenenzaak opgemaakt. Door zijn goede bedrijfsvoering
heeft hij winst gemaakt. Een deel hiervan komt ten goede aan het Eigen Vermogen. Aan het begin
van het jaar bedroeg dit € 25.000 en aan het einde van het jaar is dit met € 10.000 toegenomen.
Bereken de gewaardeerde interest indien de grootste bank in Nederland 3,1% rente vergoedt.
9
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 13
Felix Koks heeft een pannenkoekenrestaurant. In het vorige jaar had hij gemiddeld € 42.500 in zijn
eigen zaak geïnvesteerd. Daarnaast heeft hij € 91.000 geleend van de plaatselijke bank. De bank
betaalt hij hiervoor 5,8%. Voor het bepalen van de gewaardeerde interest rekent Felix met 4,0%.
Bereken de verschillende rentekosten die van belang zijn voor dit pannenkoekenrestaurant.
Opgave 14
Voor de inrichting van een nieuwe winkel leent Elly € 40.000,-.
De lening kost 4,2 % aan rente per jaar. Zij leent het geld vanaf 1 september vorig jaar
Zij lost ieder jaar op 31 december € 4.000,- af.
Op die datum wordt ook achteraf de rente betaald.
a.
Bereken de rentekosten voor vorig jaar
b.
Bereken de rentekosten voor dit jaar.
10
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Kosten van de diensten van derden
Kosten van diensten van derden zijn kosten die je als ondernemer maakt, wanneer je diensten “koopt”
bijvoorbeeld van de accountant, de leverancier van elektriciteit, gas en water, de leverancier van
telefonie en digitale diensten, de transporteur en/of de verzekeringstussenpersoon.
Aangezien de btw over alle kosten teruggevorderd mag worden bij de Belastingdienst, worden alle
kostenberekeningen zonder btw uitgevoerd.
Verzekeringskosten bestaan uit de verzekeringspremie en de poliskosten (administratiekosten). De
som van deze twee bedragen wordt verhoogd met de assurantiebelasting, die bij elke verzekering
wordt berekend.
Poliskosten worden alleen gemaakt in het eerste jaar van de verzekering. Als de verzekering na 1 jaar
wordt verlengd hoeft immers geen nieuwe polis aangemaakt te worden. Wel worden ieder volgend
jaar de administratiekosten in rekening gebracht.
Opgave 15
Supermarkt Eussen sluit een goederen- en inventarisverzekering voor bedrijven af.
De inventaris wordt verzekerd voor € 185.000,-.
De voorraad wordt verzekerd voor € 80.000,-.
De premie voor de inventaris bedraagt 2,8 promille en die van de goederenvoorraad
3 promille.
De premie wordt verhoogd met:
poliskosten in het eerste jaar € 7,50;
administratiekosten vanaf het tweede jaar € 1,50;
assurantiebelasting 21%.
a.
Hoeveel bedragen de kosten van de goederen- en inventarisverzekering voor supermarkt Eussen
in het eerste verzekeringsjaar?
11
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Hoeveel bedragen de kosten van de goederen- en inventarisverzekering voor supermarkt Eussen
in het tweede jaar?
Opgave 16
Erwin Rutten eigenaar van een ijzerwarenspeciaalzaak sluit een bedrijfsschadeverzekering af.
De premie is 2,45 promille van de brutowinst. De te verwachten consumentenomzet is € 357.000,-;
de te verwachten brutowinst is 35%.
De premie wordt verhoogd met:
poliskosten € 7,50
assurantiebelasting 21%
Voor de btw geldt het hoog tarief
Hoeveel bedragen de kosten van deze bedrijfsschadeverzekering?
12
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 17
Supermarkteigenaar Paul Vrancken heeft zijn boekhouder de volgende nota’s gegeven:
elektriciteit, inclusief btw: hoog tarief
€ 362,95
gas, water, inclusief btw: hoog tarief
- 773,50
telefoon
- 228,67
Van Gend & Loos, inclusief btw: hoog tarief
- 402,22
reisbureau: vakantie Spanje
- 998,75
Bereken aan de hand van de bovenstaande nota’s welk bedrag de boekhouder tot de kosten mag
rekenen.
Opgave 18
Winkelier Bergeman woont boven zijn winkel. Hij heeft de volgende rekeningen liggen:
Energienota (incl. btw hoog tarief): € 238,00 (hiervan is 15% voor rekening van het woonhuis)
Telefoon- en internetkosten (incl. btw hoog tarief): € 148,75 (dit is een zakelijk abonnement)
Printer voor eigen gebruik: € 95,20 (incl. btw hoog tarief)
Bereken het bedrag dat tot de bedrijfskosten gerekend kan worden.
13
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 19
Marco van Marwijk, eigenaar van een voetbalspeciaalzaak, heeft de volgende nota’s verzameld:
elektriciteit,
inclusief btw: hoog tarief
€ 2.678,50
gas en water,
inclusief btw: hoog tarief
€ 1.567,50
telefoon
exclusief btw hoog tarief
€
administratiekantoor
inclusief btw: hoog tarief
€ 1.945,50
verzekeringskosten
325,90
€ 1.850,75
Verdere gegevens:
de telefoonkosten zijn voor 35% privé;
de rekeningen van gas en water zijn voor 50% privé;
de elektriciteitsrekening is voor 25% privé.
Bereken aan de hand van de bovenstaande nota’s, welk bedrag de boekhouder tot de kosten van
deze voetbalspeciaalzaak mag rekenen.
14
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Kosten van belastingen
Alleen uitgaven aan belastingen die rechtstreeks verband houden met de bedrijfsvoering, worden
in een onderneming als kosten beschouwd.
Tot deze uitgaven behoren ook de lokale belastingen en de heffingen.
Sommige uitgaven worden niet-fiscaal als exploitatiekosten aangemerkt. Zo zijn geldboetes en een
deel van de representatiekosten niet-fiscale exploitatiekosten.
Opgave 20
Winkelier Franssen moet in januari de volgende betalingen verrichten:
aanslag inkomstenbelasting
€ 7.750,-
voorlopige aanslag inkomstenbelasting
-
850,-
aanslag motorrijtuigenbelasting eerste
kwartaal
-
85,-
afdracht btw-vorig boekjaar
- 3.750,-
aanslag onroerende zaakbelasting
winkelpand
-
afdracht loonbelasting december vorig
jaar
- 2.750,-
750,-
Bereken het bedrag van de te betalen kosten van belastingen van januari.
Opgave 21
Ondernemer Dekker moet in oktober de volgende betalingen verrichten:
aanslag inkomstenbelasting
- € 5.600,-
aanslag onroerende zaakbelasting
- 1.750,-
voorlopige aanslag inkomstenbelasting
- 2.100,-
aanslag onroerend goedbelasting woonhuis
-
900,-
aanslag motorrijtuigenbelasting vierde kwartaal
-
560,-
afdracht btw derde kwartaal
- 8.125,-
afdracht loonbelasting derde kwartaal
- 1.375,-
15
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Bereken het bedrag van de kosten van belastingen van oktober.
16
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Kosten van goederen
De hoogte van de kosten van goederen in een detailhandelsonderneming wordt grotendeels bepaald
door de hoogte van de inkoopprijzen. De inkoopwaarde van de omzet is de belangrijkste kostenfactor
in een detailhandelsonderneming.
De InkoopWaarde van de Omzet (IWO) bestaat hoofdzakelijk uit het totaalbedrag van de
inkoopprijzen die verkocht zijn in een bepaalde periode. De IWO kan op twee manieren berekend
worden:
I Met gegevens over de brutowinst:
consumentenomzet
-/- btw
121%
21%
omzet
-/- inkoopwaarde van de omzet
brutowinst
100%!
70%
30%
II Met gegevens over de inkopen en de begin- en eindvoorraad.
beginvoorraad
3 plantjes x € 1 =
€3
+ inkopen (excl. btw)
6 plantjes x € 1 =
€6
totaal beschikbare voorraad
9 plantjes x € 1 =
€9
-/- eindvoorraad
2 plantjes x € 1 =
€2
Inkoopwaarde van de omzet
7 plantjes x € 1 =
€7
Anders opgeschreven:
Beginvoorraad + Inkopen (excl. btw) -/- Eindvoorraad = IWO
Naast de inkoopwaarde van de omzet behoren ook de volgende voorraadkosten tot de kosten van
goederen (de 3 R’s):
Ruimtekosten:
Het aanhouden van voorraden gaat altijd gepaard met ruimte en dus met kosten. Denk bijvoorbeeld
aan de huur van het winkelpand, stroomverbruik magazijn, onderhoud magazijn, enz.;
Rentekosten:
De voorraad is in de meeste gevallen aan de leverancier betaald. Dat betekent dat je het geld dat je in
de voorraad geïnvesteerd hebt, niet meer ergens anders voor kunt gebruiken, bijvoorbeeld op de bank
zetten. De misgelopen rente moet je wel als kosten beschouwen. Dit zijn rentekosten.
Risicokosten:
De voorraad kan bederven, verkleuren of indrogen. Ook kan de inkoopprijs, gedurende de tijd dat de
artikelen bij jou op voorraad liggen, dalen.
17
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 22
Cindy Biermans eigenaresse van een lederwarenzaak. Ze beschikt over de volgende gegevens:
omzet
€ 392.000,-
brutowinst
40%
exploitatiekosten, waarvan €
575,- niet-fiscaal
€ 117.980,-
Voor de btw geldt het hoge tarief.
a.
Bereken de consumentenomzet van deze lederwarenzaak.
b.
Bereken de inkoopwaarde van deze lederwarenzaak.
c.
Druk de fiscale exploitatiekosten uit in procenten van de inkoopwaarde van de omzet (afronden op
één decimaal nauwkeurig).
Opgave 23
De voorraad van een sportspeciaalzaak bedraagt:
per 1 januari
€ 130.500,-
per 1 juli
148.000,-
per 31 december
124.500,-
De consumentenomzet bedraagt - 708.050,Door het jaar heen is voor € 372.000,- ingekocht (excl. btw).
Voor de btw geldt het hoog tarief.
18
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
a.
Bereken de inkoopwaarde voor de omzet.
b.
Bereken het gerealiseerde brutowinstpercentage van deze sportspeciaalzaak (afronden op twee
decimalen nauwkeurig).
Opgave 24
Ondernemer J. Fokkema beschikt over de volgende gegevens:
voorraad op 1 januari
€ 25.000,-
voorraad op 31 december
- 30.000,-
inkopen, tegen inkoopfactuurprijzen
- 202.300,-
consumentenomzet
- 277.090,-
brutowinstpercentage
30
Voor de btw geldt het hoog tarief.
a.
Bereken de inkoopwaarde voor de omzet.
19
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Hoeveel brutowinst had ondernemer J. Fokkema theoretisch moeten behalen?
c.
Hoeveel bedraagt de werkelijke brutowinst van dat jaar?
d.
Noteer twee mogelijkheden die het verschil tussen vraag b en vraag c veroorzaken.
Opgave 25
Van een winkelorganisatie zijn de volgende gegevens bekend:
voorraad op 1-1
€ 30.000,-
voorraad op 1-7
€ 40.000,-
voorraad op 31-12
€ 20.000,-
omzet (exclusief btw)
€ 500.000,-
brutowinstpercentage
40%
de vvo (verkoopvloeroppervlakte bedraagt
250 m2
20
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
a.
Bereken de omzetsnelheid (1 dec.)
b.
Hoeveel bedroegen de inkopen dit jaar?
c.
Hoe groot is de brutowinst per m2 VVO?
Opgave 26
De heer R. Mertens, eigenaar van een doe-het-zelfzaak, verstrekt de volgende gegevens:
voorraad per 1 januari
€ 185.000,-
voorraad per 31 december
- 205.000,-
inkopen, inclusief btw: hoog tarief
- 533.912,50
21
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
a.
Bereken de inkoopwaarde van de omzet.
Overige gegevens:
huisvestingskosten, inclusief € 2.680,- btw
€ 39.180,-
bedrijfsvloeroppervlakte in m²
340
verkoopvloeroppervlakte in m²
210
oppervlakte toilet/administratie/kantine,
exclusief magazijn in m²
30
rentepercentage over het in de voorraad
gemiddelde geïnvesteerde vermogen
7,5
overige exploitatiekosten met betrekking tot
het aanhouden van voorraden, inclusief €
468,- btw
€ 6.468,-
b.
Bereken de totale kosten met betrekking tot het aanhouden van voorraden.
c.
Bereken de voorraadkosten per m² magazijnruimte.
22
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 27
De heer J. Willems exploiteert een parfumerie-speciaalzaak in het stadscentrum van Einddam. In de
winkel heeft de heer J. Willems een computerkassa in gebruik, zodat hij regelmatig de beschikking
heeft over cijfers met betrekking tot de voorraad.
Voorraadgegevens:
voorraad per 1 januari
€ 92.800,-
voorraad per 31 december
- 96.500,-
Totaalbedragen van de inkoopfacturen van het:
eerste kwartaal
€ 91.263,29
tweede kwartaal
- 104.470,20
derde kwartaal
- 77.396,71
vierde kwartaal
- 111.372,15
a.
Bereken voor de parfumeriespeciaalzaak van de heer J. Willems de inkoopwaarde van de omzet.
Overige gegevens:
huisvestingskosten
€ 25.000,-
bedrijfsvloeroppervlakte in m²
125
verkoopvloeroppervlakte in m²
90
aantal m² personele ruimte, excl. magazijn
15
rentepercentage over het in de voorraad
gemiddelde geïnvesteerde vermogen
8
overige exploitatiekosten met betrekking tot
het aanhouden van voorraden
€ 6.750,-
brutowinstpercentage
36
23
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Bereken de totale kosten met betrekking tot het aanhouden van voorraden.
c.
Bereken de voorraadkosten per euro omzet.
24
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Kosten van menselijke arbeid
Elk personeelslid in een onderneming brengt voor die onderneming kosten met zich mee. Je kunt dan
denken aan brutoloon, vakantietoeslag, werkgeversaandeel in de premies van de sociale
verzekeringen en pensioenregeling, reiskostenvergoeding, opleidingskosten en bonussen.
In één begrip samengevat: de betaalde loonkosten.
Voorbeeld 1:
Baukje exploiteert een dameskledingzaak in Domburg. Zij heeft Willy als verkoopster in dienst. Zij
werkt per week 22 uur. Haar brutoloon bedraagt € 6,- per uur. De vakantietoeslag bedraagt 8%. Het
werkgeversaandeel in de premie van de sociale werknemersverzekeringen (svw), inclusief
pensioenpremie bedraagt 17,6%. Als reiskosten krijgt Willy € 20,- per maand.
De jaarlijks betaalde loonkosten zijn dan:
22 x € 6,- x 52 =
brutoloon (geheel jaar)
8% (0,08x) van € 6.864,00 =
vakantietoeslag
werkgeversaandeel SVW
reiskostenvergoeding
betaalde loonkosten
17,6% (0,176x) van € 7.413,12
12 x € 20,-
€ 6.864,00
€ 549,12 +
€ 7.413,12
€ 1.304,71 +
€ 8.717,83
€ 240,00 +
€ 8.957,83
Voorbeeld 2:
Willy krijgt een kerstbonus uitgekeerd ter hoogte van € 250,-.
De betaalde loonkosten van deze bonus zijn:
bonus
werkgeversaandeel SVW 17,6% (0,176x) van € 250,extra loonkosten bonus
€ 250,00
€ 27,60 +
€ 267,60
Opgave 28
Henny Driessen werkt in een supermarkt als kassamedewerkster. Ze verdient € 1.418,- per maand.
De vakantietoeslag is 8%. Over het brutoloon en de vakantietoeslag moet de supermarktonderneming
17,6% aan premie voor de sociale werknemersverzekeringen en de VUT betalen. De
reiskostenvergoeding voor Henny bedraagt € 8,- per week (gebaseerd op openbaar vervoer).
Bereken de jaarlijks betaalde loonkosten.
25
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 29
Raymond Peters werkt als verkoopmedewerker in een parfumerie-speciaalzaak. Hij verdient € 320,bruto per week. De vakantietoeslag is 8%. Raymond krijgt in de maand december € 150,kerstuitkering. De bijdrage aan de VUT-regeling en aan het pensioenfonds en het werkgeversaandeel
voor de premie van de sociale werknemersverzekeringen is samen 17,6% over het brutoloon, de
vakantietoeslag en de kerstuitkering. De reiskosten voor Raymond bedragen € 35,- per maand
(gebaseerd op openbaar vervoer).
Bereken de jaarlijks betaalde loonkosten.
Opgave 30
De heer P. Theelen, eigenaar van een kantoorboekhandel, heeft aan zijn boekhouder,
de heer J. Maagdenberg, gevraagd hem op de hoogte te houden van de maandelijkse totale
loonkosten.
De heer P. Theelen heeft per 1 oktober in dienst:
Truus Huis in ’t Veld, 22 jaar; brutoloon per maand € 1.250,-;
Petra Theunissen, 19 jaar; brutoloon per maand € 775,-;
Joke Driessen, 17 jaar; brutoloon per maand € 150,-.
Truus en Petra zijn fulltime krachten (40 uur per week). Joke is een hulpkracht. Ze werkt 10 uur per
week.
De vakantietoeslag is 8%, terwijl de VUT-bijdrage en het werkgeversaandeel voor de premie van de
sociale werknemersverzekeringen samen 17,6% bedragen.
a.
Bereken zowel het bruto-uurloon van Truus als dat van Joke.
26
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Bereken de betaalde loonkosten van de maand oktober.
Opgave 31
Mitchel Nieboer heeft een goedlopende elektronicawinkel in Gasselternijveen.
In deze winkel werkt Denise gemiddeld 12 uur per week als deeltijdwerkster.
Het brutoloon van Denise is € 3,80 per uur.
Robert werkt als voltijdwerker in deze winkel.
Hij ontvangt een brutoloon van € 275,- per week.
De vakantietoeslag bedraagt 8%.
Het werkgeversaandeel in de premie van de sociale verzekeringen bedraagt 17,6 %.
Denise ontvangt als reiskostenvergoeding € 10,- per week en Robert € 35,- per maand.
Bereken de jaarlijks betaalde loonkosten van deze elektronicawinkel.
27
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 32
Vanwege de uitbreiding van haar winkel heeft Tsalina per 1 juli veranderingen aangebracht in haar
personeelssamenstelling.
Pascal werkt al bij haar, maar hij wordt Eerste verkoper. Hierdoor gaat zijn brutoloon van
€ 1.586,- naar € 1.694,- per maand.
Daarnaast heeft zij nog een fulltimer en een parttimer aangenomen. Het brutoloon voor
de fulltimer is € 1.470,- en voor de parttimer € 750,Voor de berekening van de loonkosten moet Tsalina rekening houden met een premie van de sociale
werknemersverzekeringen van 18%. De vakantietoeslag is 8%.
Bereken de stijging van de loonkosten voor het hele jaar.
28
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Gewaardeerd loon
Een ondernemer kiest ervoor om zelfstandig te zijn en niet elders in loondienst te werken. Hij heeft
daarom recht op een vergoeding voor de verrichte arbeid.
Dit bedrag moet worden geschat. Gewaardeerd loon is de geschatte waarde van de verrichte arbeid
door de ondernemer en voor zijn familieleden als daar geen vergoeding voor wordt uitbetaald. Kortom,
het is het loon dat de ondernemer zichzelf toerekent, zijn beloning voor het werk dat hij in zijn eigen
zaak of bedrijf verricht.
De hoogte van het gewaardeerd loon wordt bepaald door tal van factoren. Deze kunnen per branche
of zelfs per onderneming verschillen. Meestal wordt de hoogte van het loon bepaald door leeftijd,
ervaring en opleiding van de ondernemer. Voor meewerkende familieleden speelt daarnaast ook hun
functie in de onderneming vaak een rol.
Bedrijfseconomisch kan het gewaardeerd loon geschat worden op basis van de behaalde brutowinst
of aan de hand van het aantal volledige banen ofwel full time equivalenten (fte’s).
Uitgangspunt hierbij is het kengetal van de gemiddelde omzet per fte dat wordt gehanteerd door de
branche (www.hbd.nl). Dit branchegemiddelde wordt elk jaar aangepast (indexering).
Het aantal fte’s wordt als volgt bepaald:
Gewaardeerd loon in verhouding tot de brutowinst
Bij het berekenen van het gewaardeerd loon op basis van de behaalde brutowinst worden de
gegevens van onderstaande tabel gebruikt.
Het vaste bedrag aan gewaardeerd loon bedraagt € 30.000,-.
Brutowinst in €
Van 0,- t/m 37.500,Van 37.501,- t/m 100.000,Van 100.001 t/m 200.000,Van 200.001,- t/m 500.000,Van 500.001,- t/m 1.000.000,Van 1.000.001 t/m 3.000.000,Van 3.000.001 of meer
Toeslag
geen
boven de ondergrens van deze klasse:
boven de ondergrens van deze klasse:
boven de ondergrens van deze klasse:
boven de ondergrens van deze klasse:
boven de ondergrens van deze klasse:
boven de ondergrens van deze klasse:
15% van de brutowinst
9% van de brutowinst
5 % van de brutowinst
4% van de brutowinst
3% van de brutowinst
1% van de brutowinst
Voorbeeld:
Wouter de Roosz is eigenaar van een groentezaak. Dit kalenderjaar heeft hij een brutowinst gehaald
van € 44.000,-.
Bereken het gewaardeerd loon waarop Wouter recht heeft. Maak hierbij gebruik van de gegevens uit
de tabel hierboven.
Uitwerking:
Basisloon
15% x (€ 44.000,- - € 37.500,-)
Totaal gewaardeerd loon
€ 30.000
€
975
€ 30.975
29
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Voorbeeld:
Maria Koster heeft in een jaar een brutowinst gerealiseerd van € 140.000,-.
Bereken het gewaardeerd loon voor Maria aan de hand van de gegevens uit bovenstaande tabel.
Uitwerking:
Basisloon
15% x (€ 100.000,- - € 37.500,-)
9% x 40.000,Totaal gewaardeerd loon
€ 30.000
€ 9.375
€ 3.600
€ 42.975
Gewaardeerd loon aan de hand van het aantal fte’s
Voorbeeld:
Mike heeft vorig jaar een brutowinst gerealiseerd van € 290.000,De omzet bedroeg € 945.000,Het branchegemiddelde van de omzet per fte is geïndexeerd op € 115.000,Mike houdt bij het schatten van het gewaardeerd loon rekening met de gegevens uit onderstaande
tabel:
Aantal fte's
1
2
3
4
10
15
20
30
50
Gewaardeerd loon in €
30.000
37.500
45.000
53.000
65.000
75.000
83.000
90.000
99.000
Bereken voor Mike het gewaardeerd loon over vorig jaar.
Uitwerking:
4 fte
= (€ 65.000,- - € 53.000,-) x 4,21 / 6
Totaal gewaardeerd loon
€ 53.000
€ 8.420
€ 61.420
30
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 33
Onderstaande tabel wordt gebruikt bij het berekenen van het gewaardeerd loon. De vaste vergoeding
voor gewaardeerd loon bedraagt € 30.000,-.
Brutowinst in €
Toeslag
Van 0,- t/m 37.500,geen
Van 37.501,- t/m 100.000,boven de ondergrens van deze klasse:
Van 100.001 t/m 200.000,boven de ondergrens van deze klasse:
Van 200.001,- t/m 500.000,boven de ondergrens van deze klasse:
Van 500.001,- t/m 1.000.000,boven de ondergrens van deze klasse:
Van 1.000.001 t/m 3.000.000,- boven de ondergrens van deze klasse:
Van 3.000.001 of meer
boven de ondergrens van deze klasse:
Bereken het gewaardeerd loon in de onderstaande situaties:
15% van de brutowinst
9% van de brutowinst
5 % van de brutowinst
4% van de brutowinst
3% van de brutowinst
1% van de brutowinst
a.
De gerealiseerde brutowinst is € 150.000,-. Het gewaardeerd loon is:
b.
De gerealiseerde brutowinst is € 220.000,- Het gewaardeerd loon is:
c.
De gerealiseerde brutowinst is € 640.000,-. Het gewaardeerd loon is:
31
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 34
Joke Hamminga, eigenaresse van een jeansshop in Alkmaar, heeft in een jaar een brutowinst
gerealiseerd van € 390.000,-. Haar omzet bedroeg € 950.000,-.
Het branchegemiddelde van de omzet per fte is geïndexeerd op € 125.000,-.
Joke houdt bij het schatten van het gewaardeerd loon rekening met de gegevens uit onderstaande
tabel:
Aantal fte's
1
2
3
4
10
15
20
30
50
a.
Gewaardeerd loon in €
30.000
37.500
45.000
53.000
65.000
75.000
83.000
90.000
99.000
Bereken het aantal fte’s voor Joke (afronden op één decimaal nauwkeurig.
b.
Bepaal voor Joke het gewaardeerd loon over dit jaar.
32
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 35
Ineke Spijkerman is eigenaresse van een schoenenzaak in Groningen. Vorig jaar heeft zij een omzet
behaald van € 902.000,-. Het gerealiseerde brutowinstpercentage is 35%. Het branchegemiddelde
van de omzet per fte is € 205.000,-.
a.
Bereken het gewaardeerd loon voor Ineke over het vorige jaar op basis van de tabel bij opgave 33
(afronden op hele euro’s nauwkeurig).
b.
Bereken het gewaardeerd loon voor Ineke over het vorige jaar op basis van de tabel bij opgave 34
(afronden op hele euro’s nauwkeurig).
33
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 36
Jan Kees de Zeeuw is eigenaar van een dierenspeciaalzaak in Assen. Over het afgelopen jaar heeft
hij de volgende gegevens verzameld:
Winkelomzet:
€ 467.000,-
Winkelgrootte:
245 m²
Brutowinst:
38%
Personeelsleden:
1 fulltimer en 1 parttimer voor 0,7 fte
Voorraad:
1 januari:
€ 75.200,-
1 juli:
€ 82.600,-
31 december:
€ 79.240,-
Jan Kees wil de prestaties van zijn winkel analyseren aan de hand van:
omzet per m² wvo;
omzet per fte;
omzetsnelheid.
Hij gebruikt hiervoor de omzetkengetallen voor zijn branche van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel
(www.hbd.nl ).
Omzetkengetallen dierenspeciaalzaken
netto-omzet (per winkel)
omzet in de winkel (per winkel)
omzet in de winkel per m² wvo
netto-omzet per fte
omzetsnelheid
gehele branche
€ 341.000
€ 326.000
€ 2.050
€ 218.600
3,6
a.
Maak de berekeningen die hiervoor nodig zijn.
34
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Geef de analyse van deze uitkomsten als je ze vergelijkt met de branchecijfers.
Kosten van duurzame bedrijfsmiddelen
Het gebruik van duurzame bedrijfsmiddelen (bedrijfsmiddelen die langer dan 1 jaar actief gebruikt
worden) brengt kosten met zich mee. Deze kosten bestaan uit afschrijvingskosten, rentekosten en
complementaire kosten.
De afschrijvingskosten hebben betrekking op de waardevermindering in geld, gedurende de
periode dat de duurzame bedrijfsmiddelen in gebruik zijn.
De rentekosten zijn de kosten van het in de duurzame bedrijfsmiddelen gemiddeld
geïnvesteerd vermogen.
De complementaire kosten zijn de kosten die gemaakt worden om de duurzame
bedrijfsmiddelen te laten functioneren.
Er zijn verschillende systemen voor het berekenen van de afschrijvingskosten.
Voor de ondernemer is het belangrijk dat hij de waardevermindering van een duurzaam bedrijfsmiddel
goed inschat. Dit vanwege het feit dat hij, op het moment dat het bedrijfsmiddel economisch versleten
is, geld beschikbaar moet hebben voor vernieuwing of vervanging van het bestaande bedrijfsmiddel.
Voor het bepalen van die waardevermindering kan hij kiezen uit meerdere afschrijvings-systemen. In
dit boekje worden er twee besproken:
afschrijven op basis van een vast bedrag van de aanschafwaarde (excl. btw);
afschrijven met een vast percentage van de boekwaarde.
Afschrijven met een vast bedrag van de aanschafwaarde
Bij het afschrijvingssysteem op basis van een vast bedrag van de aanschafwaarde wordt een vast
bedrag per periode als waardevermindering gerekend. Als basis voor het afschrijvingsbedrag geldt de
aanschafwaarde.
Het afschrijvingsbedrag wordt aan de hand van de volgende formule berekend:
35
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Voorbeeld:
Marieke koopt voor haar damesmodewinkel een etalagepop met een inkoopprijs van € 357,- (incl.
btw). Voor de btw geldt het hoge tarief.
Na 8 jaren wil Marieke deze pop vervangen. De restwaarde schat zij op € 40,-.
Op basis van een vast bedrag per jaar schrijft Marieke het volgende bedrag af:
De waarde waarmee een duurzaam bedrijfsmiddel in de boekhouding genoteerd staat heet de
boekwaarde. De boekwaarde van deze etalagepop na één jaar is:
€ 300,00 - € 32,50 = € 267,50
aanschafwaarde
€ 300,00
-/- afschrijvingskosten eerste jaar
€ 32,50
boekwaarde na 1 jaar
€ 267,50
-/- afschrijvingskosten tweede jaar
€ 32,50
boekwaarde na 2 jaar
€ 235,00
-/- afschrijvingskosten derde jaar
€ 32,50
boekwaarde na 3 jaar
€ 202,50
enzovoort
Soms wordt er jaarlijks afgeschreven met een vast percentage van de aanschafprijs. Ook dan zijn de
jaarlijkse afschrijvingskosten elk jaar gelijk!
Opgave 37
Irma is eigenares van een damesmodezaak. Zij heeft een nieuwe videostand aangeschaft, waarop
tekenfilms afgespeeld kunnen worden, zodat kleine kinderen tijdens het winkelen van hun begeleider
geamuseerd worden.
De videostand heeft een inkoopfactuurprijs van € 484,-.
Voor de btw geldt het hoge tarief.
Irma denkt dat de apparatuur na zes jaar vervangen moet worden.
De geschatte restwaarde is dan € 10,-.
a.
Bereken de jaarlijkse afschrijvingskosten van deze videostand.
36
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Bereken de boekwaarde van deze videostand na één jaar, na twee jaar en na drie jaar.
Opgave 38
Jeroen is eigenaar van een supermarkt in Stadskanaal. Hij heeft een partij nieuwe winkelwagentjes
gekocht. De aanschafprijs, inclusief btw, is € 1.530,-.
Jeroen wil na 6 jaar deze winkelwagentjes vervangen.
Hij schat de restwaarde op € 195,-.
Jeroen schrijft af op basis van een vast bedrag per jaar.
a.
Bereken de jaarlijkse afschrijvingskosten van deze winkelwagentjes.
b.
Bereken de boekwaarde van deze winkelwagentjes na één jaar, na twee jaar en na drie jaar.
37
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 39
Watze Zijlstra is eigenaar van een elektronicazaak. Per 1 januari van dit jaar heeft hij nieuwe
winkelstellingen gekocht voor € 6.300,-, exclusief btw). Watze hoopt dat deze winkelstellingen pas
over 10 jaar vervangen hoeven te worden. Daarbij gaat hij uit van een restwaarde van € 430,Watze schrijft af op basis van een vast bedrag per jaar.
a.
Bereken de jaarlijkse afschrijvingskosten van deze winkelstellingen.
b.
Bereken de boekwaarde van deze winkelstellingen na één jaar, na vier jaar en na 8 jaar.
38
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 40
Tineke is eigenaresse van een snoepwinkel. Zij heeft een nieuwe weegschaal gekocht.
De weegschaal heeft een inkoopfactuurprijs van € 1.799,74. Tineke wil elk jaar 10%
van de aanschafprijs afschrijven. Zij denkt dat zij de weegschaal na 7 jaar moet vervangen.
a.
Bereken de jaarlijkse afschrijvingskosten van deze weegschaal.
b.
Bereken de boekwaarde van deze weegschaal na twee jaar.
c.
Bereken de restwaarde van deze weegschaal.
39
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 41
In de administratie van een winkelorganisatie staat een koelmeubel met een boekwaarde van € 500,-.
Volgens de gegevens is er op dit koelmeubel vier keer afgeschreven. De restwaarde bedraagt € 250,-.
De levensduur is gesteld op 5 jaar.
a.
Wat was de oorspronkelijke aanschafwaarde (excl. btw) van dit koelmeubel?
b.
Wat is de afschrijving in procenten van de aanschafwaarde (1 dec.)?
Afschrijven met een vast percentage van de boekwaarde
Technische duurzame bedrijfsmiddelen verliezen in de eerste jaren meer waarde dan in de latere
jaren. Daarom schrijft men deze af met een vast percentage van de boekwaarde. Bij dit systeem wordt
er afgeschreven met een vast percentage van de boekwaarde, waardoor er sprake is van een jaarlijks
afnemend afschrijvingsbedrag.
Voorbeeld:
Jan Wubbo koopt voor zijn supermarkt een bestelauto.
De inkoopprijs bedraagt € 27.500,-.
Jan Wubbo wil, na 4 jaar gebruik te hebben gemaakt van de bestelauto, deze vervangen door een
nieuwe. Jan Wubbo schrijft af met 20% van de boekwaarde.
€ 27.500,00
aanschafwaarde
-/- afschrijvingskosten eerste jaar
20% van
€ 27.500,00
€ 22.000,00
boekwaarde na 1 jaar
-/- afschrijvingskosten tweede jaar
20% van
€ 22.000,00
20% van
€ 17.600,00
boekwaarde na 4 jaar
€ 3.520,00
€ 14.080,00
boekwaarde na 3 jaar
-/- afschrijvingskosten vierde jaar
€ 4.400,00
€ 17.600,00
boekwaarde na 2 jaar
-/- afschrijvingskosten derde jaar
€ 5.500,00
20% van
€ 14.080,00
€ 2.816,00
€ 11.264,00
40
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
NB 1:
Als je per jaar 20% van de boekwaarde aan het begin van het jaar afschrijft, dan is de
boekwaarde aan het einde van jaar 80% van de boekwaarde aan het begin van het jaar.
De boekwaarde na 4 jaar kan dan ook als volgt berekend worden:
0,80 x 0,80 x 0,80 x 0,80 x € 27.500,- = € 11.264,Controleer dit met je rekenmachine!
NB 2:
Als de boekwaarde na 4 jaar € 11.264,- is, wat is dan de oorspronkelijke aanschafwaarde?
Als je moet terugrekenen dan moet je delen door 0,80 i.p.v. vermenigvuldigen;
vermenigvuldigen en delen zijn elkaars tegenovergestelde!
Dus: € 11.264,- : 0,80 : 0,80 : 0,80 : 0,80 = € 27.500,Controleer dit met je rekenmachine!
Opgave 42
John koopt op 1 januari van dit jaar voor de afdeling houtmaterialen in zijn doe-het-zelfzaak een
zaagmachine. De aanschafprijs (excl. btw) bedraagt € 16.000,-. De economische levensduur wordt
geschat op 10 jaar. John kiest voor een jaarlijkse afschrijving van 10% van de boekwaarde.
Bereken:
de afschrijvingskosten van het eerste jaar van deze zaagmachine.
de boekwaarde van deze zaagmachine op 1 januari van het volgend jaar.
de afschrijvingskosten van het tweede jaar van deze zaagmachine.
de boekwaarde van deze zaagmachine na twee boekjaren.
41
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 43
Marcel koopt voor zijn broodjeszaak een bestelauto. De koopprijs bedraagt € 32.000,- (excl. btw).
Marcel wil na 5 jaar deze bestelauto vervangen door een nieuwe.
Marcel schrijft af met 20% van de boekwaarde.
a.
Bereken de boekwaarde van deze bestelauto na 1 jaar, na 2 jaar en na 3 jaar.
b.
Bereken de restwaarde van deze bestelauto.
Opgave 44
Jacob Jan Roossien, eigenaar van een slagerij, heeft een nieuwe winkelinventaris gekocht voor €
15.420,- (inclusief btw hoog tarief).
De jaarlijkse afschrijving wordt berekend door 30% te nemen van de boekwaarde aan het begin van
het jaar.
Bereken de boekwaarde van deze winkelinventaris na vier jaar.
42
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 45
Een ondernemer heeft voor € 41.640,- aan nieuwe winkelapparatuur gekocht (inclusief btw hoog
tarief). Hij schrijft jaarlijks 10% af van de boekwaarde.
Voor welk bedrag komt de winkelapparatuur op de balans na twee gebruiksjaren? (afronden op
hele euro’s nauwkeurig).
Opgave 46
Vanessa Pander heeft op 1 april een bestelauto gekocht voor een bedrag van
€ 19.635,- (incl. btw hoog tarief). De afschrijving per jaar bedraagt 25% van de boekwaarde.
Bereken de afschrijvingskosten voor het huidige gebruiksjaar.
Opgave 47
In de administratie van een winkelorganisatie staat een vrieskist met een boekwaarde van € 686,-.
Volgens de gegevens is er op deze weegschaal drie keer afgeschreven. Er wordt jaarlijks 30% van de
boekwaarde afgeschreven.
Wat was de oorspronkelijke aanschafwaarde (excl. btw) van deze vrieskist?
43
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 48
Wesley koopt per 1 januari een nieuw koelmeubel. Om de kosten van deze investering per jaar te
berekenen, zijn de volgende gegevens nodig:
de aanschafprijs (excl. btw) is € 18.700,er wordt afgeschreven op basis van een vast bedrag per jaar
de restwaarde na 6 jaar is € 6.100,de rentekosten worden gelijkmatig over de periode van 6 jaar verdeeld
de rentevoet is 4%
de complementaire kosten zijn € 1.850,- per jaar
Bereken de totale kosten van dit koelmeubel in het eerste boekjaar.
Opgave 49
Henk koopt per 1 januari een nieuw kassaregister.
Om de kosten van deze investering per jaar te berekenen, zijn de volgende gegevens nodig:
de aanschafprijs is € 3.600,-;
er wordt afgeschreven op basis van 25% van de boekwaarde;
de rente bedraagt 4,2% over de gemiddelde boekwaarde van het betreffende jaar;
de complementaire kosten zijn € 200,- per jaar.
a.
Bereken de totale kosten van dit kassaregister in het eerste boekjaar.
44
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Bereken de totale kosten van dit kassaregister in het tweede boekjaar.
Opgave 50
Van een koelvitrine zijn de volgende gegevens bekend:
aanschafwaarde (excl. btw)
installatiekosten (deze worden meegenomen in de
afschrijvingen)
restwaarde
geschatte economische levensduur
rentekosten 5% over het gemiddeld geïnvesteerd
vermogen;
er wordt jaarlijks met een vast bedrag afgeschreven
€ 9.600,€ 800,€ 400,8 jaar
a.
Bereken de jaarlijkse afschrijving.
b.
Hoeveel bedragen de jaarlijkse rentekosten?
45
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgaven Deel 2: Consumentenprijs: Directe en indirecte kosten
Er zijn 3 methoden om de indirecte kosten toe te rekenen aan een artikel, te weten:
de primitieve opslagmethode;
de kostenverdeelstaat;
de verfijnde opslagmethode.
Primitieve opslagmethode
Bij de primitieve opslagmethode worden de totale indirecte kosten uitgedrukt in een percentage van de totale
directe kosten:
Voorbeeld 1:
De totale indirecte kosten van een meubelzaak bedragen € 475.000,-.
De inkoopwaarde van de omzet is € 1.150.000,-.
De eigenaar verwacht voor het komende jaar dat de indirecte kosten met 10% zullen stijgen. Bij een
gelijkblijvende omzet voor het komende jaar verwacht de eigenaar, als gevolg van gunstigere
inkoopcondities, een daling van de inkoopwaarde met € 50.000,-.
Het opslagpercentage voor indirecte kosten voor het komende jaar wordt als volgt berekend:
de gebudgetteerde indirecte kosten voor het komende jaar zijn:
€ 475.000,- + (10% van € 475.000,-) = € 522.500,de gebudgetteerde inkoopwaarde van de omzet voor het komende jaar is:
€ 1.150.000,- -/- € 50.000,- = € 1.100.000,-.
Het opslagpercentage voor indirecte kosten is dan:
Opslagpercentage indir. kosten = 47,5%
Als je de inkoopprijs verhoogt met het opslagpercentage van de indirecte kosten, dan krijg je de
kostprijs. Deze prijs heb je als detaillist minimaal nodig om geen verlies te lijden. Natuurlijk tel je bij de
kostprijs nog een winstpercentage. Zo ontstaat de verkoopprijs van het artikel. Door deze prijs te
verhogen met het btw-percentage krijg je de theoretische consumentenprijs.
Het prijsschema ziet er als volgt uit:
directe kosten = inkoopprijs
+ opslagpercentage indirecte kosten
kostprijs
+ winstopslag
verkoopprijs
+ btw
theoretische consumentenprijs
46
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Voorbeeld 2:
Het opslagpercentage voor indirecte kosten in een groentespeciaalzaak is 30%.
De winstopslag is 20% van de kostprijs. De btw is 6%.
Voor de berekening van de (theoretische) consumentenprijs van een bloemkool, die een inkoopprijs
heeft van € 0,65 worden de gegevens ingevuld in het bovenstaande prijsschema.
Dat prijsschema ziet er dan als volgt uit:
€ 0,65
inkoopprijs
opslagpercentage indirecte kosten
30% € 0,20
€ 0,85
kostprijs
winstopslag
20% € 0,17
verkoopprijs
€ 1,02
btw
+
6%
theoretische consumentenprijs
€ 0,06
+
+
€ 1,08
Opgave 51
Van een meubelzaak zijn de volgende gegevens bekend:
De totale indirecte kosten zijn € 160.000.
De totale directe kosten zijn € 400.000.
De directe kosten voor een wandmeubel zijn € 600.
De directe kosten voor een bank zijn € 290.
a.
Wat is de kostprijs van het wandmeubel?
b.
Wat is de kostprijs van de bank?
47
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 52
Van een drogisterij zijn de volgende gegevens bekend:
De totale indirecte kosten vorig jaar waren € 74.000.
De totale directe kosten vorig jaar waren € 247.800.
De directe kosten van een crème zijn € 2,59.
De drogist verwacht dit jaar een stijging van 10% van de indirecte kosten en een verhoging
van de directe kosten met € 10.000.
a.
Bereken het opslagpercentage voor de indirecte kosten voor dit jaar.
b.
Wat is de kostprijs van de crème dit jaar?
Opgave 53
Chantal heeft een cadeaushop. Ze verkoopt onder andere exclusieve kandelaars. De inkoopprijs van
een kandelaar is € 35. Chantal heeft het opslagpercentage voor de indirecte kosten vastgesteld op
50%. Als winstpercentage rekent Chantal 60% van de kostprijs. Het btw-percentage is 21%.
a.
Bereken de opslag indirecte kosten.
b.
Bereken de winst.
48
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
c.
Bereken de btw en vervolgens de consumentenprijs
Opgave 54
Eddy heeft een broodjeszaak. Indirecte kosten:
Hiervoor neemt Eddy een opslagpercentage van 70% op de inkoopprijs van een broodje ham.
Als winstpercentage rekent Eddy 40% van de totale kosten.
Het btw-percentage is 6%.
De inkoopprijs van een broodje ham is € 0,75.
Bereken de consumentenprijs van een broodje ham.
Opgave 55
De heer J. Boerkamp, eigenaar van een speciaalzaak in schoenen, koopt 100 paar laarzen à € 30,(inclusief btw: hoog tarief) per paar.
Om de theoretische consumentenprijs van een paar laarzen vast te stellen, gebruikt hij de volgende
percentages:
een opslagpercentage voor de exploitatiekosten,
een winstopslag van 40%, te berekenen in procenten van de kostprijs.
Het opslagpercentage voor de exploitatiekosten wordt berekend door de werkelijke exploitatiekosten
uit het vorige boekjaar uit te drukken in een percentage van de inkoopwaarde van de omzet uit het
vorige boekjaar.
Voor de btw geldt het hoge tarief.
49
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Gegevens uit het vorige boekjaar:
inkoopwaarde van de omzet
loonkosten
afschrijvingskosten
huisvestingskosten
rentekosten vreemd vermogen
overige exploitatiekosten
€ 525.000,€ 125.500,€ 8.350,€ 55.900,€ 17.250,€ 39.750,-
a.
Bereken het opslagpercentage voor de exploitatiekosten (afronden op één decimaal nauwkeurig).
b.
Bereken de theoretische consumentenprijs van één paar laarzen.
Opgave 56
Marjanne Timmer, eigenaresse van een speciaalzaak in vis, begroot de inkoopwaarde van de omzet
voor het komende jaar op € 127.300,-. De exploitatiekosten (indirecte kosten) worden gebudgetteerd
op € 60.400,-.
Voor het berekenen van de kostprijs worden de exploitatiekosten uitgedrukt in een percentage van de
inkoopwaarde van de omzet.
a.
Bereken het opslagpercentage voor de exploitatiekosten (afronden op één decimaal nauwkeurig).
50
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Bereken de kostprijs van;
een kilo kabeljauw, die ingekocht wordt voor € 3,75 (exclusief btw) per kilo;
een makreel, die ingekocht wordt voor € 1,05 (exclusief btw) per stuk.
Opgave 57
Nicole is eigenaresse van een lingeriespeciaalzaak in Musselkanaal. Zij koopt 100 luxe setjes in van
het bekende Duitse modemerk “Mey”.
De totaalprijs van deze luxe setjes is volgens de catalogus € 2.380,- (inclusief het hoge btwtarief).
Zij krijgt als vaste klant 5% korting.
Om de kostprijs vast te stellen van één luxe setje gebruikt zij één opslagpercentage voor de
exploitatiekosten.
Het opslagpercentage voor de exploitatiekosten wordt berekend door de werkelijke exploitatiekosten
uit te drukken in een percentage van de inkoopwaarde van de omzet uit het vorige boekjaar.
Gegevens uit het vorige boekjaar:
inkoopwaarde van de omzet
loonkosten
afschrijvingskosten
huisvestingskosten
rentekosten vreemd vermogen
overige exploitatiekosten
€ 303.750,€ 92.600,€ 6.650,€ 32.500,€ 10.000,€ 34.000,-
a.
Bereken het opslagpercentage voor de exploitatiekosten (afronden op één decimaal nauwkeurig).
51
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Bereken de kostprijs van één luxe setje.
Kostenverdeelstaat
Een tweede methode om de indirecte kosten toe te rekenen aan een artikel is het gebruik van een
“kostenverdeelstaat”. Een kostenverdeelstaat is een overzicht waarbij de indirecte kosten verdeeld
worden naar de afdeling die deze indirecte kosten veroorzaakt.
Bij het vaststellen van de consumentenprijs zal je rekening moeten houden met de hoogte van de
exploitatiekosten per afdeling of per artikelgroep.
Om te komen tot verschillende opslagpercentages voor de verschillende artikelgroepen, kun je de
exploitatiekosten via een kostenverdeelstaat over de diverse artikelgroepen verdelen. De
verdeelsleutels die hiervoor in een detailhandelsonderneming vaak gehanteerd worden, zijn:
voor de loonkosten:
het aantal gewerkte uren per afdeling;
voor de huisvestingskosten:
de verhouding van de winkelvloeroppervlakte per afdeling;
voor de overige exploitatiekosten:
de verhouding van de inkoopwaarde van de omzet per afdeling.
Voorbeeld:
De gegevens in de tabel hebben betrekking op de verschillende afdelingen van een kledingzaak in het
centrum van Emmen van het afgelopen jaar.
afdeling
aantal gewerkte uren
aantal m2 winkelvloeroppervlakte
inkoopwaarde per
afdeling
Herenkleding
7.000
70
€ 400.000
Dameskleding
11.000
90
Kinderkleding
12.000
40
€ 350.000
Totaal
30.000
200
€ 1.250.000
€ 500.000
Verdere gegevens:
de totale loonkosten bedragen € 360.000,de totale huisvestingskosten bedragen € 210.000,de totale overige exploitatiekosten bedragen € 250.000,-
52
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Op basis van de bovengenoemde verdeelsleutels:
worden de loonkosten per afdeling als volgt verdeeld over de afdelingen:
herenafdeling:
7.000 / 30.000 x € 360.000,- =
€ 84.000,-
damesafdeling:
11.000 / 30.000 x € 360.000,- =
€ 132.000,-
kinderafdeling:
12.000 / 30.000 x € 360.000,- =
€ 144.000,-
worden de huisvestingskosten per afdeling als volgt verdeeld over de:
herenafdeling:
70 / 200 x € 210.000,- =
€ 73.500,-
damesafdeling:
90 / 200 x € 210.000,- =
€ 94.500,-
kinderafdeling:
40 / 200 x € 210.000,- =
€ 42.000,-
worden de overige exploitatiekosten per afdeling als volgt verdeeld over de:
herenafdeling:
€ 400.000,- / € 1.250.000,- x €
250.000 =
€ 80.000,-
damesafdeling:
€ 500.000,- / € 1.250.000,- x €
250.000 =
€ 100.000,-
kinderafdeling:
€ 350.000,- / € 1.250.000,- x €
250.000 =
€ 70.000,-
Samengevat:
De totale indirecte kosten (in euro’s) per afdeling zijn:
afdeling
loonkosten
huisvestingskosten
overige exploitatiekosten
totale
exploitatiekosten
Herenkleding
€ 84.000
€ 73.500
€ 80.000
€ 237.500
Dameskleding € 132.000
€ 94.500
€ 100.000
€ 326.500
Kinderkleding € 144.000
€ 42.000
€ 70.000
€ 256.000
€ 360.000
€ 210.000
€ 250.000
€ 820.000
Totaal
De opslagpercentages van de indirecte kosten volgens de primitieve methode zijn dan per afdeling
(afgerond op één decimaal nauwkeurig):
herenafdeling: € 237.500,- / € 400.000,- x 100%
59,4%
damesafdeling: € 326.500,- / € 500.000,- x 100%
65,3%
kinderafdeling: € 256.000,- / € 350.000,- x 100%
73,1%
53
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 58
De huisvestingskosten van een doe-het-zelfzaak worden voor het komend jaar gebudgetteerd op
€ 50.000,-. De huisvestingskosten worden naar de afdelingen gerekend in de verhouding van de
benodigde vierkante meters winkelvloeroppervlakte.
De benodigde vierkante meters winkelvloeroppervlakte zijn:
ijzerwaren 60 m2
sanitair 35 m2
2
hout 85 m
diversen 120 m2
Bereken de gebudgetteerde huisvestingskosten per afdeling voor het komend jaar (afronden op
hele euro’s).
Opgave 59
In de plaatselijke supermarkt is afgelopen jaar € 480.000,- aan personeelskosten uitgegeven.
De indirecte loonkosten worden aan een afdeling toegewezen op basis van het aantal gewerkte uren
in de afdeling.
afdeling
aantal gewerkte uren
Food
25.000
Non-food
5.000
Totaal
30.000
Bereken de indirecte loonkosten per afdeling.
54
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 60
Ineke Spijkerman exploiteert aan de Hoofdkade een winkel in dames- en herenkleding, sportartikelen,
schoenen, lederwaren en reisartikelen. De verkoop van deze artikelgroepen vindt plaats in twee
panden die naast elkaar liggen.
Ineke maakt gebruik van een centraal magazijn dat achter één van de winkelpanden ligt.
Ineke beschikt over de volgende exploitatiegegevens van het afgelopen jaar.
dames- en
sport-
schoenen
lederwaren
totaal
herenkleding
artikelen
x € 1,-
x € 1,-
x € 1,-
x € 1,-
x € 1,-
inkoopwaarde
300.000
200.000
260.000
240.000
1.000.000
directe loonkosten
110.000
100.000
130.000
120.000
460.000
Totale directe kosten
410.000
300.000
390.000
360.000
1.460.000
indirecte loonkosten
30.000
huisvestingskosten
92.400
overige exploitatiekosten
160.600
De indirecte kosten worden met behulp van de volgende verdeelsleutels aan de vier artikelgroepen
toegerekend.
De indirecte loonkosten worden verdeeld naar de verhouding:
dames- en herenkleding : sportartikelen : schoenen : lederwaren.
Deze verhouding is: 5 : 6 : 8 : 6
De huisvestingskosten worden verdeeld naar rato van de winkelvloeroppervlakte van de
artikelgroepen. Deze is voor:
de dames- en herenkleding 170 m2
de sportartikelen 90 m2
de schoenen 130 m2
de lederwaren en reisartikelen 110 m2
De overige exploitatiekosten worden over de artikelgroepen verdeeld naar rato van de totale directe
kosten.
a.
Verdeel de indirecte kosten over de verschillende artikelgroepen.
55
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
dames- en
sport-
schoenen lederwaren
totaal
herenkleding
artikelen
x € 1,-
x € 1,-
x € 1,-
x € 1,-
x € 1,-
inkoopwaarde
300.000
200.000
260.000
240.000
1.000.000
directe loonkosten
110.000
100.000
130.000
120.000
460.000
totale directe kosten
410.000
300.000
390.000
360.000
1.460.000
indirecte loonkosten
6.000
7.200
9.600
7.200
30.000
huisvestingskosten
31.416
16.632
24.024
20.328
92.400
overige
exploitatiekosten
45.100
33.000
42.900
39.600
160.600
Bereken de opslagpercentages voor de indirecte kosten voor de afdeling lederwaren, als de
indirecte lonen worden uitgedrukt in de procenten van de directe lonen, de huisvestingskosten in
procenten van de inkoopwaarde en de overige exploitatiekosten in procenten van de totale directe
kosten (afronden op één decimaal nauwkeurig).
56
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 61
Anne Hamminga werkt als filiaalmanager in opleiding in een kledingzaak in Borger.
In het kader van haar opleiding geeft haar praktijkopleider haar gegevens van de zaak van het
afgelopen jaar. Aan de hand van deze gegevens moet Anne de opslagpercentages voor de indirecte
kosten per afdeling berekenen.
De gegevens zijn:
afdeling
aantal gewerkte uren
aantal m2 winkelvloeroppervlakte
inkoopwaarde per afdeling
Herenkleding
3.000
80
€ 400.000
Dameskleding 4.000
50
€ 500.000
Kinderkleding 1.000
30
€ 100.000
Totaal
160
€ 1.000.000
8.000
Verdere gegevens:
de totale loonkosten bedragen
de totale huisvestingskosten bedragen
de totale overige exploitatiekosten bedragen
€ 120.000,-;
€ 240.000,-;
€ 200.000,-.
a.
Verdeel de exploitatiekosten over de drie afdelingen, waarbij de volgende verdeelsleutels
gehanteerd worden:
voor de loonkosten: het aantal gewerkte uren per afdeling;
voor de huisvestingskosten: de verhouding van de winkelvloeroppervlakte per afdeling;
voor de overige exploitatiekosten: de verhouding van de inkoopwaarde van de omzet per
afdeling.
57
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Bereken de opslagpercentages van de indirecte kosten per afdeling volgens de primitieve
opslagmethode (afronden op één decimaal nauwkeurig).
Opgave 62
Sarah Nijboer exploiteert een meubelzaak in Hoogezand. Aan de hand van de exploitatiegegevens
van het afgelopen jaar berekent Sarah de opslagpercentages voor de indirecte kosten per afdeling.
De gegevens zijn:
afdeling
aantal gewerkte uren
aantal m2
winkelvloeroppervlakte
inkoopwaarde per
afdeling
Keuken
10.000
120
€ 1.200.000
Slaapkamer
14.000
360
€ 1.500.000
Woonkamer
16.000
420
€ 2.300.000
Totaal
40.000
900
€ 5.000.000
Verdere gegevens:
de totale loonkosten bedragen
de totale huisvestingskosten bedragen
de totale overige exploitatiekosten bedragen
€ 640.000,-;
€ 630.000,-;
€ 500.000,-.
58
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
a.
Verdeel de exploitatiekosten over de drie afdelingen, waarbij de volgende verdeelsleutels
gehanteerd worden:
voor de loonkosten: het aantal gewerkte uren per afdeling;
voor de huisvestingskosten: de verhouding van de winkelvloeroppervlakte per afdeling;
voor de overige exploitatiekosten: de verhouding van de inkoopwaarde van de omzet per
afdeling.
b.
Bereken de opslagpercentages van de indirecte kosten per afdeling volgens de primitieve
opslagmethode (afronden op één decimaal nauwkeurig).
59
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
c.
Bereken voor de volgende artikelen de theoretische consumentenprijs (afronden op veelvouden
van 50 euro).
keuken, inkoopprijs € 4.200,-, winstopslag 15% van de kostprijs;
slaapkamer, inkoopprijs € 3.500,- winstopslag 17,5% van de kostprijs;
bankstel. inkoopprijs € 2.840,-, winstopslag 20% van de kostprijs.
60
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 63
Dhr. Bulthuis is eigenaar van een franchise Intersportwinkel in Oude Pekela. De winkel kent diverse
afdelingen. Een van zijn afdelingen is de afdeling buitensporten.
Er werken diverse medewerkers voor deze afdeling. Op jaarbasis wordt dit geschat op 2,45 fte’s. De
loonkosten van 1 fte kunnen gesteld worden op € 30.000,- en worden als indirecte kosten beschouwd.
De totale oppervlakte van de winkel bedraagt 2.500 m2.
De huur op jaarbasis per m2 € 750,-. De afdeling buitensporten heeft een vloeroppervlakte van 200
m2.
De inkoopwaarde van de omzet van de afdeling buitensporten bedroeg vorig jaar € 350.000,-.
Verwacht wordt dat dit jaar de inkoopwaarde van de omzet met 5% zal stijgen.
Op advies van zijn boekhouder worden de indirecte kosten uitgedrukt in een percentage van de
inkoopwaarde van de omzet.
a.
Bereken het opslagpercentage voor de afdeling buitensporten voor dit jaar op één decimaal
nauwkeurig.
b.
Bereken de geschatte kostprijs van een “Lamar Storm” (snowboard) met een inkoopprijs van
€ 199,-.
61
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 64
Mevr. Zijlstra is eigenaresse van een franchise Super de Boer winkel. De winkel kent diverse
afdelingen. Een van haar afdelingen is de afdeling AGF (aardappelen, groenten en fruit). Er werken
diverse medewerkers uitsluitend voor deze afdeling. Daarnaast zijn er ook nog medewerkers die bij
drukte bijspringen op deze afdeling. Geschat wordt dat op jaarbasis 3,87 fte’s met de afdeling AGF
bezig zijn. De loonkosten van 1 fte kunnen gesteld worden op € 29.500,- en worden als indirecte
kosten beschouwd.
De totale oppervlakte van de winkel bedraagt 1.250 m2. De huur bedraagt op jaarbasis per m2 €
600,-. De huur wordt als indirecte kosten beschouwd.
De afdeling AGF kent een vloeroppervlakte van 70 m2 Volgens de boekhouder bedragen de overige
indirecte kosten voor de afdeling AGF € 78.675,-.
De inkoopwaarde van de omzet vorig jaar van de afdeling AGF bedroeg € 200.000,-.
Verwacht wordt dat dit jaar de inkoopwaarde van de omzet met 14% zal stijgen.
Op advies van haar boekhouder worden de indirecte kosten uitgedrukt in een percentage van de
inkoopwaarde van de omzet.
a.
Bereken het opslagpercentage voor de afdeling AGF voor het huidige jaar op één decimaal
nauwkeurig.
b.
Bereken de geschatte kostprijs van een kropsla met een inkoopprijs van € 0,30.
62
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Directe en indirecte kosten: de verfijnde opslagmethode
Bij de verfijnde opslagmethode worden de directe en de indirecte kosten in soorten gesplitst.
Vervolgens wordt er per soort een opslagpercentage berekend.
De opslagpercentages worden berekend aan de hand van de werkelijke directe en indirecte
kostenbedragen van de vorige periode of aan de hand van de verwachte (gebudgetteerde) directe en
indirecte kostenbedragen van een volgende periode.
De som van de directe en indirecte kosten per eenheid is de kostprijs.
De meest gangbare opslagpercentages zijn:
Voor de huisvestingskosten:
Voor de indirecte loonkosten:
Voor de overige exploitatiekosten:
Voorbeeld:
Van een handelsonderneming zijn de volgende gegevens bekend:
Gebudgetteerde directe kosten voor het komende jaar:
inkoopwaarde omzet € 100.000,directe loonkosten € 60.000,Gebudgetteerde indirecte kosten voor het komende jaar:
huisvestingskosten € 28.000,indirecte loonkosten € 42.000,overige exploitatiekosten € 8.000,Van een artikel uit het assortiment van deze detailhandelsonderneming zijn de volgende gegevens
bekend:
de inkoopprijs is € 11,het direct loon is € 2,50
de winstopslag is 10% van de kostprijs
het btw-percentage is 20%
Voor het vaststellen van de (theoretische) consumentenprijs van dit artikel, moeten eerst de
verschillende opslagpercentages berekend worden. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de
eerdergenoemde berekeningswijzen.
Voor de huisvestingskosten:
63
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Voor de indirecte loonkosten:
Voor de overige exploitatiekosten:
Voor de berekening van de (theoretische) consumentenprijs wordt gebruikgemaakt van het
onderstaande staatje:
inkoopprijs
€ 11,00
+ direct loon
€ 2,50
totale directe kosten
€ 13,50
+ opslag huisvestingskosten
28,0% (van € 11,00)
€ 3,08
+ opslag indirecte loonkosten
70,0% (van € 2,50)
€ 1,75
+ opslag overige exploitatiekosten
5,0% (van € 13,50)
€ 19,01
kostprijs
+ winstopslag
10,0% (van € 19,01)
(theoretische) consumentenprijs
€ 1,90
€ 20,91
verkoopprijs
+ btw
€ 0,68
21,0%(van € 20,91)
€ 4,39
€ 25,30
64
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 65
Een ondernemer heeft het afgelopen jaar de volgende cijfers verzameld:
Inkoopwaarde van de omzet
Directe loonkosten
Indirecte kosten:
huisvestingskosten
Indirecte loonkosten
Overige indirecte kosten
€ 533.000
€ 194.000
€ 130.000
€ 56.000
€ 188.000
Verdere gegevens:
de huisvestingskosten houden verband met inkoopwaarde van de omzet;
de indirecte loonkosten houden verband met de directe loonkosten;
de overige indirecte kosten houden verband met de totale directe kosten.
a.
Bereken de opslagpercentages voor de opslag van de indirecte kosten.
Met behulp van de directe kosten per product kan de kostprijs worden berekend. De inkoopprijs van
een bankstel is € 1.830. De directe loonkosten zijn € 300.
b.
Bereken de kostprijs.
65
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 66
Een winkelorganisatie beschikt over de volgende gegevens:
inkoopwaarde omzet
directe loonkosten
indirecte loonkosten
huisvestingskosten
overige exploitatiekosten
€ 384.000,- 68.200,- 27.300,- 42.950,- 67.850,-
a.
Bereken de opslagpercentages voor de indirecte kosten, als:
de indirecte kosten verband houden met de directe loonkosten;
de huisvestingskosten verband houden met de inkoopwaarde van de omzet;
de overige exploitatiekosten verband houden met de totale directe kosten.
b.
Bereken het opslagpercentage voor de exploitatiekosten als de totale exploitatiekosten verband
houden met de inkoopwaarde van de omzet (afronden op één decimaal nauwkeurig).
66
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 67
De heer A. van Schendel, eigenaar van een speelgoedspeciaalzaak, beschikt over de volgende
gegevens:
inkoopwaarde van de omzet
directe loonkosten
indirecte loonkosten
huisvestingskosten
overige exploitatiekosten
€ 449.000,- 53.000,- 21.200,- 35.920,- 85.340,-
Voor de berekening van de kostprijs maakt Van Schendel gebruik van drie opslagpercentages voor de
indirecte kosten.
Bij de berekening van die opslagpercentages gaat hij ervan uit dat de indirecte loonkosten verband
houden met de directe loonkosten, dat de huisvestingskosten verband houden met de inkoopwaarde
van de omzet en dat de overige exploitatiekosten verband houden met de totale directe kosten.
De directe loonkosten worden geschat op 12% van de inkoopprijs. De heer van Schendel berekent de
verkoopprijs door de kostprijs van een artikel te verhogen met 20% voor winstopslag. Voor de btw
geldt het hoog tarief.
a.
Bereken de drie opslagpercentages voor de indirecte kosten.
67
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Bereken de (theoretische) consumentenprijs voor een artikel dat een inkoopprijs heeft van € 10,
(Alle berekeningen afronden op hele eurocenten).
Opgave 68
Een winkelorganisatie beschikt over de volgende gegevens:
inkoopwaarde omzet
directe loonkosten
indirecte loonkosten
huisvestingskosten
overige exploitatiekosten
€ 425.000,- 32.000,8.000,- 50.000,- 49.500,-
a.
Bereken de opslagpercentages voor de indirecte kosten (afronden op één decimaal nauwkeurig),
als:
de indirecte loonkosten verband houden met de directe loonkosten;
de huisvestingskosten verband houden met de inkoopwaarde van de omzet;
de overige exploitatiekosten verband houden met de totale directe kosten.
68
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Bereken het opslagpercentage voor de exploitatiekosten als de totale exploitatiekosten verband
houden met de inkoopwaarde van de omzet (afronden op één decimaal nauwkeurig).
Tot slot een eenvoudige omrekenfactor
Een omrekenfactor is een getal waarmee je in één berekening vanuit de inkoopprijs de theoretische
consumentenprijs van een artikel kunt bepalen.
Voorbeeld:
Bereken de omrekenfactor in de volgende situatie:
De inkoopprijs van een artikel is € 34. De opslag voor de indirecte kosten is 15%. De winstopslag is
40% en de btw is 21%.
Uitwerking:
Inkoopprijs
Kostenopslag
Winstopslag
BTW
Omrekenfactor
100%
15%+
115%
46% (40% x 115%) +
161%
33,8% (21% x 161%) +
194,8% of 1,95
Gegeven is de volgende berekening. Wat is de omrekenfactor?
Inkoopprijs
Brutowinst
BTW
Verkoopprijs
Uitwerking:
€ 99,00
€ 16,00 +
€ 115,00
€ 24,15 +
€ 139,15
69
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Vaste opslagmethode
Bij de vaste opslagmethode hanteer je voor het berekenen van de theoretische consumentenprijs één
opslagpercentage voor de te calculeren brutowinst. Dit opslagpercentage bestaat uit twee elementen:
het gebudgetteerde brutowinstpercentage: dit is het brutowinstpercentage in procenten van de
omzet dat men verwacht te realiseren.
het te verwachten lekkagepercentage.
Met het te verwachten lekkagepercentage wordt uitgedrukt hoeveel procent van de omzet wegvloeit
als gevolg van criminele en niet-criminele derving. Het opslagpercentage voor de te calculeren
brutowinst is feitelijk de te calculeren brutowinst in procenten van de inkoop. Dit opslagpercentage kun
je op de volgende manier berekenen:
gecalculeerde brutowinst (in %)
Opslagpercentage brutowinst =
x 100%
gebudgetteerde inkoopwaarde (in %)
Voorbeeld 1:
Een detaillist wil in een assortimentsgroep van zijn winkel een brutowinst realiseren van 25%. Uit
ervaring weet hij dat ongeveer 5% van zijn omzet als gevolg van derving wegvloeit. Met andere
woorden:
het gebudgetteerde brutowinstpercentage is 25%
het lekkagepercentage is 5%
Als de detaillist een brutowinst van 25% wil realiseren, dan zal hij in zijn calculatie met een hoger
brutowinstpercentage rekening moeten houden! Het te calculeren brutowinstpercentage kun je als
volgt berekenen:
omzet
100,00%
-/- lekkage
5,00%
omzet na lekkage
95,00%
-/- inkoopwaarde 75% van 95% (!)
71,25%
brutowinst 25% van 95% (!)
23,75%
De gecalculeerde brutowinst in procenten is nu: 23,75% + 5% (Lp) = 28,75%.
Het opslagpercentage voor de te calculeren brutowinst (in procenten van de inkoop) is:
28,75
x 100%
=
40,4%
71,25
Voorbeeld 2:
Gegevens van een schoenenspeciaalzaak:
de gebudgetteerde inkoopwaarde van de omzet bedraagt € 190.000,-;
het lekkagepercentage is 20;
de gebudgetteerde exploitatiekosten bedragen € 90.000,-;
de eigenaar hoopt een winst van € 10.000,- te realiseren.
70
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
1. Bereken de gecalculeerde brutowinst in euro’s rekening houdend met het lekkagepercentage.
2. Bereken het opslagpercentage voor de te calculeren brutowinst (afronden op één decimaal
nauwkeurig).
3. Bereken de theoretische consumentenprijs van een paar pumps, dat een inkoopprijs heeft van €
52,50 per paar. Voor de btw geldt het hoog tarief.
Uitwerking 1:
omzet
-/- lekkage
€…
20%
omzet na lekkage
-/- inkoopwaarde
- 190.000,- (=gegeven)
brutowinst
-/- exploitatiekosten
- 90.000,- (= gegeven)
winst
€ 10.000,- (= gegeven)
Eerst invullen wat bekend is (vet gedrukt) en dan terugrekenen!
omzet
100%
€ 362.500,- (= € 290.000,- / 80 x 100)
-/- lekkage
20%
72.500,- (= € 290.000,- / 20 x 100)
omzet na lekkage
80%
€ 290.000,- (= € 190.000,- + € 100.000,-)
-/- inkoopwaarde
- 190.000,-
brutowinst
€ 100.000,- (= € 10.000,- + € 90.000,-)
-/- exploitatiekosten
- 90.000,-
winst
€ 10.000,-
De gecalculeerde brutowinst is dan:
Gebudgetteerde brutowinst
€ 100.000,-
+ Te verwachten lekkage
- 72.500,-
Gecalculeerde brutowinst
€ 172.500,-
Kortom: om volgens plan (het budget) € 100.000,- brutowinst te halen, moet de ondernemer de
brutowinst hoger gaan doorrekenen (calculeren). Dit komt door de lekkage die hij moet goedmaken.
Uitwerking 2:
Het opslagpercentage (uiteraard in % van de inkoopwaarde!) is dan:
Uitwerking 3:
Inkoopprijs(gegeven)
+ Opslag 90,8% (antw. 2)
Verkoopprijs
+ Btw 21%
Theoretische consumentenprijs
Theoretische Consumentenprijs € 121,21
€ 52,50
100,00%
€ 47,67
€ 100,17
€ 21,04
€ 121,21
90,80%
190,80%
40,07%
230,87%
De omrekenfactor wordt dan:
71
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Met een omrekenfactor is de ondernemer/manager in staat om vanuit een gegeven inkoopprijs, met
behulp van één berekening (= hier vermenigvuldiging), meteen de theoretische consumentenprijs te
berekenen.
De omrekenfactor van deze schoenenspeciaalzaak kan als volgt worden bepaald:
inkoop
100%
+ opslagpercentage
90,8%
verkoopwaarde
190,8%
+ btw 21%
40,07%
consumentenwaarde
230,87%
De omrekenfactor is nu 2,31
Als de ondernemer/manager de inkoopprijs vermenigvuldigt met 2,31 krijgt hij direct de theoretische
consumentenprijs. Voor het paar pumps uit het voorbeeld geldt dan:
€ 52,50 x 2,31 = € 121,28.
De omrekenfactor is dus een getal waarin de percentages zijn opgenomen van:
de gebudgetteerde brutowinst;
de te verwachten lekkage;
de btw.
In het voorbeeld van de pumps: de gebudgetteerde brutowinst is 34,5% van de verkoopprijs (€
190.000,- : € 290.000,- x 100%); dus de inkoopwaarde is 65,5%
lekkage is 20%
btw is 21%
De omrekenfactor kan ook in één keer berekend worden met behulp van de formule:
Lp = lekkagepercentage
IWO% = Gebudgetteerde inkoopwaarde in procenten van de omzet.
Voor de schoenenspeciaalzaak uit het voorbeeld betekent dit:
2,31
72
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 69
Gegeven:
het gebudgetteerde brutowinstpercentage is 15;
het lekkagepercentage is 10.
Bereken het opslagpercentage voor de te calculeren brutowinst (afronden op één decimaal
nauwkeurig).
Opgave 70
Gegeven:
het gebudgetteerde brutowinstpercentage is 20;
het lekkagepercentage is 8.
Bereken het opslagpercentage voor de te calculeren brutowinst (afronden op één decimaal
nauwkeurig).
73
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 71
Gegeven:
het gebudgetteerde brutowinstpercentage is 40;
het lekkagepercentage is 7½;
voor de btw geldt het hoog tarief.
Bereken de omrekenfactor voor het berekenen van de theoretische consumentenprijs (afronden
op twee decimalen nauwkeurig).
Opgave 72
Gegeven:
gebudgetteerde inkoopwaarde € 500.000,gebudgetteerde brutowinst - 200.000,het lekkagepercentage is 3
voor de btw geldt het hoog tarief.
Bereken de omrekenfactor voor het berekenen van de theoretische consumentenprijs (afronden
op één decimaal nauwkeurig).
74
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 73
Gegeven:
het gebudgetteerde brutowinstpercentage is 26;
het lekkagepercentage is 2½;
voor de btw geldt het l-tarief.
Bereken de omrekenfactor voor het berekenen van de theoretische consumentenprijs (afronden
op één decimaal nauwkeurig).
Opgave 74
De heer W. Westbroek exploiteert een fotospeciaalzaak in het stadscentrum van Zaanstad. In het
komende jaar wil hij een brutowinst realiseren van 32½%. Uit ervaring weet hij dat het
lekkagepercentage in zijn zaak gemiddeld 5% is. Voor de btw geldt het hoog tarief. Voor de
berekening van de theoretische consumentenprijzen/omzet hanteert de heer Westbroek één
omrekenfactor, waarin rekening gehouden wordt met:
de gebudgetteerde brutowinst;
de verwachte lekkage;
de btw.
Bereken de omrekenfactor die de heer W. Westbroek in zijn fotospeciaalzaak hanteert (afronden
op twee decimalen nauwkeurig).
75
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 75
In een lederwarenzaak verkopen ze exclusieve tassen. Als omrekenfactor gebruiken ze hiervoor 2,5.
Bereken met deze omrekenfactor de brutowinstmarge van een riem met een inkoopprijs van
€ 190,40 (exclusief het hoge btw-tarief).
Opgave 76
Jeroen is filiaalmanager van de C1000 in Stadskanaal. Vanuit het hoofdkantoor worden alle prijzen
bepaald en via een geautomatiseerd systeem bij de diverse filialen in een computerkassa geplaatst.
Van elk artikel heeft Jeroen een omrekenfactor. Waarbij maakt hij gebruik van de volgende formule:
Lp
= Lekkagepercentage
IWO% = Gebudgetteerde inkoopwaarde in procenten van de omzet.
Van een komkommer zijn de volgende gegevens bekend:
IWO 60%
btw 6%
Lekkagepercentage: 5%
a.
Bereken de omrekenfactor voor de komkommer op twee decimalen nauwkeurig.
76
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Hoe groot is de consumentenprijs van 1 komkommer als de inkoopfactuurprijs € 0,65 bedraagt.
c.
Uit onderzoek bij hun klantenpanel blijkt dat klanten voor 1 kg tomaten maximaal € 1,69 willen
betalen. De omrekenfactor voor 1 kg tomaten bedraagt 2,35. Ook voor tomaten geldt een btw
tarief van 6%. Het opslagpercentage is 60% van de inkoopprijs. Wanneer de C1000 12.000 kg
tomaten inkoopt, wat is dan maximaal de inkoopfactuurprijs van deze partij?
(afronden op hele euro’s nauwkeurig)
d.
Hoeveel is het verkoopresultaat indien de C1000 in een periode 8.000 kg tomaten van deze partij
verkocht heeft tegen een consumentenprijs van € 1,69 per kg?
Opgave 77
Drogisterij Leegte is een kleine buurtwinkel in het idyllische plaatsje Waterland.
De eigenaresse heeft als doelstelling dat er toch een breed assortiment aanwezig moet zijn.
De laatste weken zijn er nogal klanten geweest met de vraag om het assortiment uit te breiden met:
de “Oral-B Pro Bright”. Dit is een opzetborsteltje voor de Braun tandenborstel.
Volgens een onderzoek zijn de klanten bereid om € 15,00 te betalen voor een set van twee
borsteltjes. Mevrouw Leegte kan de borsteltjes inkopen van € 8,25 (exclusief 21% btw).
De gemiddelde brutowinst in haar assortiment bedraagt 25%. Verder is er een gemiddelde lekkage
van 12%. Over de verkoopprijs van deze borstels geldt een btw tarief van 21%.
77
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
a.
Bereken de omrekenfactor voor Oral-B Pro Bright op één decimaal nauwkeurig.
b.
Bereken de consumentenprijs.
c.
Hoe groot mag de inkoopprijs maximaal zijn voor de borsteltjes?
d.
Zal mevr. Leegte de borsteltjes wel of niet in haar assortiment opnemen? Motiveer je antwoord op
basis van je gevonden antwoorden bij a t/m c.
78
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 78
Gegevens van een winkelorganisatie:
De gebudgetteerde inkoopwaarde van de omzet bedraagt € 471.650,Het lekkagepercentage is 4½
De gebudgetteerde exploitatiekosten bedragen € 266.675,De eigenaar hoopt een winst van € 40.000,- te realiseren.
a.
Bereken de te calculeren brutowinst in euro’s, rekening houdend met het lekkagepercentage.
b.
Bereken het opslagpercentage voor de te calculeren brutowinst (afronden op twee decimalen
nauwkeurig).
c.
Bereken de theoretische consumentenprijs van een artikel, dat een inkoopprijs heeft van
€ 32,50 per stuk. Voor de btw geldt het hoog tarief.
79
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 79
Van een speciaalzaak in meubelen worden voor het komende jaar de onderstaande cijfers verwacht:
inkoopwaarde van de omzet € 822.000,exploitatiekosten - 431.440,nettowinst - 38.435,Verdere gegevens:
het lekkagepercentage is 2½;
voor de btw geldt het hoog tarief.
Bereken de omrekenfactor voor het berekenen van de theoretische consumentenprijzen
in deze meubelspeciaalzaak (afronden op twee decimalen nauwkeurig).
Opgave 80
Gegevens van een winkelorganisatie:
De gebudgetteerde inkoopwaarde van de omzet bedraagt € 403.000,-;
Het lekkagepercentage is 3;
De gebudgetteerde exploitatiekosten bedragen € 160.400,-;
De eigenaar hoopt een nettoresultaat van € 38.000,- te realiseren.
a.
Bereken de te calculeren brutowinst in euro’s, rekening houdend met het lekkagepercentage.
b.
80
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Bereken het opslagpercentage voor de te calculeren brutowinst
(afronden op twee decimalen nauwkeurig).
c.
Bereken de theoretische consumentenprijs van een artikel, dat een inkoopprijs heeft
van € 1,50 per stuk. Voor de btw geldt het l-tarief.
81
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Examen–Exploitatiekosten, Consumentenprijs, Break-even (analyse)
__________________________________________________
Kerntaak 1 Financieel 1
Opgaven Deel 3: Break-even (analyse)
Kosten nader bekeken
Het bestaan van de zelfstandig ondernemer is een onzeker bestaan.
Dagelijks spelen de volgende vragen door het hoofd van een gedreven ondernemer:
Hoe houd ik mijn omzet op het gewenste niveau?
Is mijn product ook in de toekomst nog interessant?
Hoe houd ik mijn klanten vast?
Hoe beheers ik mijn kosten?
Wat doet de concurrentie?
Het inkomen van de ondernemer is direct afhankelijk van het inspelen op bovenstaande vragen. Om
een stukje onzekerheid weg te nemen is het belangrijk dat je als ondernemer aan een aantal zaken
houvast hebt. Zo is het noodzakelijk te weten hoeveel omzet je minimaal moet halen om minstens al
je kosten terug te kunnen verdienen. Een dergelijke minimale omzet vormt een belangrijk ijkpunt voor
de onderneming.
Veel ondernemers weten ook precies wat de minimale omzet of break-even omzet voor hun
onderneming is. Door per boekjaar de omzet van maand tot maand te volgen, krijgt de ondernemer
geleidelijk een beeld van het omzetniveau van zijn onderneming.
Verhogen van de omzet of verlagen van de kosten?
Het probleem omzet:
Een zelfstandig ondernemer kan met een uitgekiende marketingmix (denk aan de 6 p’s) zorgen voor
een juiste benadering van de doelgroep. Hierdoor heeft hij alles in het werk gesteld om ervoor te
zorgen dat de omzetstroom richting zijn onderneming optimaal is.
Zo zit hij op een goede locatie voor zijn product (Plaats)
Heeft hij een uitgekiend assortiment (Product)
Is zijn prijsstelling afgestemd op de beurs van zijn doelgroep en het niveau van de
concurrentie (Prijs)
Het personeel is niet te duur en heeft de juiste vakkennis en uitstraling voor zijn onderneming
(Personeel)
Het totaalbeeld van de onderneming versterkt de goede indruk die klanten van zijn
onderneming hebben (Presentatie)
Doordat de onderneming een juist beeld van zijn doelgroep heeft, kan hij zijn promotie
specifiek op deze groep richten (Promotie)
Ondanks dit alles kan de ondernemer er niet op rekenen dat de bestaande klantenstroom blijft kopen
en dat hij nieuwe klanten blijft aantrekken. Met andere woorden de invloed van de ondernemer op de
omzet is beperkt.
82
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Het probleem kosten
In tegenstelling tot de omzet, heeft de ondernemer meer grip op zijn kosten.
De kosten binnen de onderneming komen voort uit de keuzes die hij als ondernemer maakt. Kiest een
ondernemer voor een winkelpand in een drukke winkelstraat dan zullen de huisvestingskosten veel
hoger zijn dan de kosten van een vestiging op een perifere locatie.
Nu lijkt het beheersen van de kosten een simpel probleem, want je zult misschien voorstellen om alles
zo goedkoop mogelijk te houden. Dit is echter niet mogelijk, omdat de kosten uit de gehanteerde
winkelformule voortvloeien.
Zo zal een speciaalzaak met vakkundig personeel, meer personeelskosten hebben dan een winkel
met een discountformule.
Soorten kosten
Je begrijpt dat de ondernemer een geringe invloed heeft op zijn omzet, daarnaast is het niet zo
makkelijk om bepaalde kosten te verlagen, omdat ze uit de winkelformule voortvloeien.
Maar hoe zit dat nou eigenlijk met die kosten? Want, wanneer ik de winkel twee weken voor een
welverdiende vakantie sluit, dan heb ik toch geen kosten? Dit is slechts ten dele waar. Zo heeft de
ondernemer te maken met constante kosten, variabele kosten en gemengde kosten.
Als ondernemer met een winkel kun je de volgende kosten hebben:
Huur
Gas/Licht/Water
Personeel
Verpakkingsmateriaal
De goederen
Verzekeringen
Rentekosten
Autokosten
Abonnementen
Afschrijvingskosten
Opgave 81
Stel je woont zelfstandig op kamers. Je gaat een maand met vakantie.
Geef aan welke thuiskosten in die maand gewoon blijven doorlopen en welke kosten door de
vakantie beïnvloed worden.
Kosten die niet veranderen
Kosten die wel veranderen
83
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 82
Als ondernemer met een winkel kun je de volgende kosten hebben:
Huur
Gas/Licht/Water
Personeel
Verpakkingsmateriaal
De goederen
Verzekeringen
Rentekosten
Autokosten
Abonnementen
Afschrijvingskosten
Constante kosten
Variabele kosten
Gemengde kosten
Plaats de kosten in het schema en geef hieronder een juiste omschrijving voor de verschillende
kostensoorten.
84
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 83
Groentewinkel Rabarbara heeft de volgende kostenstructuur:
Huur
Energienota per maand
Reclamekosten
Brandstofkosten bestelbus per
maand
Verzekering bestelbus
Houderschapsbelasting
bestelbus
Afschrijvingskosten bestelbus
Onderhoud bestelbus
Verkoopkosten
Afschrijvingskosten inventaris
Inkoopwaarde groenten e.d.
Rentekosten
Verzekeringen
Personeelskosten
Overige vaste kosten
€
€
€
€
23.500
820
4.600
125
€
€
75
290
€
€
€
€
€
€
€
€
€
1.400
450
2.800
3.300
89.000
4.600
540
21.350
5.100
Alle bedragen per jaar, tenzij anders aangegeven.
Verdeel de kosten in constante kosten en variabele kosten en tel ze bij elkaar op.
Voor het gemak laten we het vaste deel in de energiekosten buiten beschouwing, er zijn dus geen
gemengde kosten.
Constante kosten
Totale kosten
Variabele kosten
Totale kosten
85
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
De constante kosten
De vaste kosten of constante kosten trekken zich niets van een omzetverandering aan. Met andere
woorden of je nu veel of weinig tot geen omzet hebt, kosten als huur, afschrijving en vast personeel
gaan gewoon door. Maar, veranderen constante kosten dan niet?
Uiteraard kunnen constante kosten voortdurend wijzigen. Denk maar aan de (jaarlijkse) huurverhoging
of een verandering in het Cao-loon van het personeel, of een verandering van de bankrente.
Een belangrijk kenmerk van dit soort veranderingen is echter, dat ze niet door een omzetverandering
of een verandering van de bedrijfsdrukte worden veroorzaakt.
Constante kosten en bedrijfsgrootte
In grote lijnen geldt de volgende regel in de detailhandel: een grote winkel met veel personeel en veel
bedrijfsmiddelen als inventaris, kassa’s, computers en auto’s heeft veel meer constante kosten dan
een vergelijkbare, maar kleinere onderneming. Met andere woorden de hoeveelheid constante kosten
wordt bepaald door de bedrijfsgrootte.
Constante kosten en bezetting
Waarom kiest de ene ondernemer voor een groots opgezette winkel en pakt de ander het wat
kleinschaliger aan? Dit heeft met name met de te verwachten bedrijfsdrukte te maken. Een startende
ondernemer kan niet zomaar het eerste beste winkelpand kiezen dat in een winkelstraat beschikbaar
is. Ook kan hij niet zomaar kiezen voor een of twee kassa’s.
De keuze van het pand en de hoeveelheid bedrijfsmiddelen hangt namelijk van zijn omzetverwachting
of de bezetting af.
Zo zal hij dus marktonderzoek moeten verrichten om de omvang van zijn doelgroep vast te stellen.
Vandaar uit kan hij de omzetverwachting inschatten. Pas als de te verwachten omzet bepaald is kan
hij de bedrijfsgrootte bepalen, een geschikt pand kiezen en de overige bedrijfsmiddelen zoals
inventaris e.d.. Op deze manier bepaalt hij voor een langere periode zijn constante of vaste kosten.
Opgave 84
Lees de bovenstaande tekst en plaats deze begrippen in de juiste volgorde in de tabel.
Omzetverwachting
Vaste of constante kosten
Bedrijfsgrootte
Marktonderzoek
1.
2.
3.
4.
86
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
De normale bezetting in de winkelorganisatie
De ondernemer gaat dus uit van een omzetplanning, ingeschat op basis van marktonderzoek en/of
aangevuld met ervaringsgegevens uit de branche.
Een gevestigde ondernemer gaat niet elk jaar een marktonderzoek uitvoeren om zijn omzetplanning te
bepalen. Nee, na verloop van tijd vaart hij een koers op basis van ervaringscijfers of historische
gegevens van zijn onderneming.
Als de ervaring van de afgelopen twee of drie jaar leert dat de omzet zo’n € 375.000,– zal bedragen,
dan gaat hij dus uit van dit omzetgegeven. Deze richtomzet of gebudgetteerde omzet noemen we ook
wel de normale omzet of normale bezetting.
Dit is de omzet die onder normale marktomstandigheden te realiseren is.
Pas wanneer de bedrijfsgrootte verandert en daarmee de capaciteit om meer omzet te kunnen halen,
veranderen de constante kosten ook.
87
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 85
Bekijk de grafiek hiervoor en beantwoordt onderstaande vragen.
a.
Hoeveel bedragen de constante kosten als de omzet tussen de € 0 en € 375.000,– gerealiseerd
wordt?
b.
Wat gebeurt er met de constante kosten als de ondernemer meer dan € 375.000,- wil realiseren?
Het constante-kostentarief in de winkelorganisatie
Als de normale omzet bepaald is en de daar uit voortvloeiende constante kosten bekend zijn, is het
zaak na te denken over hoe de constante kosten terugverdiend kunnen worden.
Uiteraard zal dit via de consumentenomzet in de winkel moeten gebeuren.
De ondernemer wil natuurlijk niet alleen zijn kosten terug verdienen, maar ook winst maken. De eerste
zorg is echter: Hoe verdien ik mijn kosten terug?
In de praktijk kan de ondernemer een constante-kostentarief hanteren.
Van elke euro die via de consumentenomzet binnenkomt, moet hij een deel opzij leggen voor het
terugverdienen van de constante kosten.
Van elke euro of 100 eurocent moet € 0,20 of 20 eurocent opzij gelegd worden voor het
terugverdienen van de constante kosten. Het constante kostentarief is dus 0,20 of 20%. Dus 20% van
elke euro moet gebruikt worden voor het dekken van de constante kosten.
88
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Berekening van het constante-kostentarief
Per euro moet dus steeds een deel gereserveerd worden voor het kunnen terugverdienen van de
constante kosten.
Het constante-kostentarief (TC) wordt als volgt uitgerekend
Voorbeeld:
Anneloes heeft een lingeriewinkeltje in een drukke winkelstraat.
Binnen haar onderneming werkt zij als volgt met het constante kosten tarief:
€ 302.500,€ 62.500,-
gebudgetteerde consumentenomzet
constante kosten
variabele kosten 3% van de omzet
Het constante kosten tarief vindt ze dan zo:
1. Btw uit de consumentenomzet halen: € 302.500,- x 100 = € 250.000,-
121
2. constante kosten = € 62.500,- = € 0,25 = TC
normale omzet
€ 250.000,3. Begrijpen wat uitgerekend is:
Van elke euro moet Anneloes € 0,25 opzij leggen om de constante kosten terug te kunnen verdienen.
Dus als Anneloes de omzet planning van € 250.000 werkelijk haalt, dan verdient zij dus 250.000 x €
0,25 terug. Dat is € 62.500,-
Opgave 86
Jack Visser verwacht in 2002 in zijn tijdschriftenkiosk een omzet te realiseren van € 175.000,-. Zijn
constante exploitatiekosten schat hij dat jaar op € 26.250,-. De gemiddelde btw bedraagt 9%.
a.
Bereken het constante kostentarief voor Jack Visser.
b.
Bereken de consumentenomzet voor Jack.
c.
Leg uit waarom Jack’s constante kostentarief zo laag is.
89
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 87
Egbert heeft een visspeciaalzaak in de vorm van een shop-in-de-shop bij een bekende
supermarktketen. De consumentenomzet bedraagt € 275.600,– bij een laag btw-tarief. De constante
exploitatiekosten bedragen € 78.000,–.
Bereken het constante kostentarief.
Opgave 88
Alies heeft met haar exclusieve porseleinwinkel een consumentenomzet van € 381.150,–. Haar
constante-kostentarief bedraagt € 0,28.
Bereken de constante exploitatiekosten van Alies. De btw bedraagt 21%.
90
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Van euro’s naar procenten
Natuurlijk kan een ondernemer niet van elke euro die de kassa binnenkomt een aantal eurocenten
afhalen en opzij leggen om daarmee de constante kosten bij elkaar te sparen. De ondernemer zet het
constante-kostentarief vaak om naar een percentage. Dit is makkelijker te gebruiken.
Alies heeft met haar porseleinwinkel een constante- kostentarief van € 0,28.
Dit is simpel om te zetten naar een percentage, want 0,28 is hetzelfde als
.
Dit is dan 28%. Alies moet dus 28% van haar normale omzet opzij leggen voor het terugverdienen van
de constante kosten.
28% van € 315.000,– is € 88.200,–
Opgave 89
Zet de volgende constante kostentarieven om naar percentages.
a.
€ 0,30.
b.
26,5 eurocent.
c.
€ 0,2222 afgerond op hele procenten.
91
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Het bezettingsresultaat
Je begrijpt dat de constante kosten een zeer belangrijke factor zijn voor elke onderneming. De
constante kosten worden vooral bepaald door de bedrijfsgrootte. Deze bedrijfsgrootte is gekozen om
de normale bezetting of bedrijfsdrukte te kunnen verwerken.
De normale bezetting of normale omzet is door de ondernemer ingeschat op basis van
marktonderzoeksgegevens of historische omzetcijfers. We noemen de normale omzet ook wel de
gebudgetteerde omzet.
Maar hoe zit het met de werkelijke bezetting of werkelijke omzet binnen de onderneming? De
werkelijke omzet is de omzet die werkelijk gerealiseerd is. In de praktijk zal deze vaak van de normale
omzet afwijken. Nu is het probleem, dat de constante kosten bepaald worden door de normale omzet
van de onderneming. Als de werkelijke omzet lager is dan de normale omzet heeft de ondernemer
een probleem!
Opgave 90
Omschrijf het probleem dat hierboven bedoeld wordt. Geef duidelijk de gevolgen voor
de onderneming aan
Als de werkelijke omzet afwijkt van de normale omzet, spreken we van een bezettingsverschil. Is de
werkelijke omzet lager dan de normale omzet, dan spreken we van een onderbezetting. Is de
werkelijke omzet hoger dan de normale omzet, dan spreken we van een overbezetting.
Een onderbezetting is ongunstig. De ondernemer draait te weinig omzet om de constante kosten terug
te kunnen verdienen. Een overbezetting is wel gunstig, omdat er meer omzet binnenkomt dan de
normale omzet. Als je bedenkt dat van elke euro omzet een vast percentage opzij gelegd wordt voor
de constante kosten, dan verdient de ondernemer dus een extraatje in deze situatie.
Het tekort aan constante kosten of het bedrag dat extra aan constante kosten binnenkomt noemen we
het bezettingsresultaat.
Het bezettingsresultaat =
92
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 91
Marloes is franchisenemer van de Milo-formule. Ze verkoopt naast rookwaren, tijdschriften, kaartjes,
snoep en cadeauartikelen. De normale omzet bedroeg het afgelopen jaar € 330.000,–. De constante
exploitatiekosten bedroegen € 95.700,–.
De werkelijke omzet bedroeg € 345.000,–
a.
Bepaal het constante-kostentarief dat Marloes hanteert.
b.
Bereken de over-, of onderbezetting voor Marloes.
c.
Verdient Marloes al haar constante kosten terug?
d.
Verklaar het verschil in constante kosten d.m.v. een berekening.
93
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 92
Patricia behaalt met haar winkel een normale omzet van € 380.000,–
De werkelijke omzet bedroeg het afgelopen jaar € 400.000,De btw bedraagt 21% en de exploitatiekosten bedroegen € 117.800,–
a.
Bereken het constante-kostentarief voor Patricia.
b.
Bereken het bezettingsresultaat van het afgelopen jaar.
c.
Als Patricia een werkelijke omzet van € 300.000,– behaald zou hebben, welke gevolgen zou dit
dan hebben voor de constante kosten?
94
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 93
Alex gaat uit van een gebudgetteerde consumentenomzet van € 423.500,–. De werkelijke
consumentenomzet daarentegen bedroeg € 363.000,–. De boekhouder heeft het totaalbedrag aan
exploitatiekosten op € 66.500,– gebudgetteerd (excl. btw).
Alex zit met zijn onderneming in het hoge btw-tarief en de brutowinst bedraagt 40% van de omzet.
a.
Bereken het constante kostentarief voor Alex.
b.
Bereken het bezettingsresultaat van het afgelopen jaar.
c.
Leg uit wat het bovenstaande bezettingsresultaat betekent voor de onderneming van Alex.
95
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
De variabele kosten
In de voorgaande situaties hebben we alleen maar gekeken naar de constante kosten in een
winkelorganisatie. Uiteraard heeft elke ondernemer ook te maken met variabele kosten. Een belangrijk
kenmerk van variabele kosten is, dat: deze kosten veranderen als de omzet of bedrijfsdrukte
veranderen.
Goede voorbeelden van variabele kosten in een onderneming zijn:
IWO
Verpakkingskosten
personeelskosten van oproepkrachten
De belangrijkste variabele kostensoort in een winkelorganisatie wordt gevormd door de inkoopprijs
van het artikel. Naast deze kosten heb je te maken met verpakkingskosten. Dit zijn ook echte
variabele kosten. Je hebt ze alleen als je verkoopt of omzet hebt.
Met andere woorden: de variabele kosten zijn afhankelijk van de bedrijfsdrukte. Naast deze klassieke
variabele kosten heb je natuurlijk kosten die minder duidelijk opvallen maar wel variabel zijn, zoals de
kosten van een oproepkracht, die enkel in drukke situaties ingezet wordt. Of de reclamekosten die in
grote organisaties aan de omzet gekoppeld worden. Zo moet een franchiser een bijdrage aan het
gezamenlijke reclamebudget betalen, van zo’n 3% van zijn omzet.
Zolang kosten afhankelijk zijn van, of gerelateerd worden aan de omzet, gaat het steeds om variabele
kosten.
Nu is het zo dat variabele kosten toe- of afnemen als de omzet stijgt of daalt. Dit veranderen van de
variabele kosten gaat vaak op een recht evenredige manier, ook wel proportioneel genoemd.
Frits is vertegenwoordiger die een kilometervergoeding krijgt van € 0,25 per gereden kilometer. Het
maakt niet uit hoeveel km Frits aflegt, de vergoeding blijft € 0,25 per km. Voor het bedrijf zijn de kmkosten van Frits proportioneel variabel.
Als Frits 10.000 km in een bepaalde maand heeft gereden ontvangt hij namelijk een vergoeding van €
2.500,–. Hoeveel is dat per km?
€ 2.500
= € 0,25
10.000 km
Als hij in een jaar 40.000 km heeft gereden, dan ontvangt hij een vergoeding van € 10.000,– Hoeveel
is dat per km?
€ 10.000 = € 0,25
40.000 km
96
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 94
Plaats de bovenstaande uitkomsten in het onderstaande grafiekschema en geef
het grafisch verloop van de km-vergoeding weer.
Naast het recht evenredige verloop van variabele kosten, zijn er twee afwijkingen van dit normale
patroon:
1. De progressief variabele kosten:
Dit betekent dat de variabele kosten een ander verloop hebben, namelijk dat de kosten meer
dan evenredig toenemen, ten opzichte van de bedrijfsdrukte.
2. de degressief variabele kosten:
Dit verloop betekent dat de kosten minder dan evenredig toenemen, ten opzichte van
de bedrijfsdrukte.
97
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 95
Wijzig de km-vergoeding die Frits ontvangt in een progressieve vergoeding en vervolgens ook in
een degressieve vergoeding. Maak gebruik van dezelfde kilometers.
Opgave 96
Schets het verloop van proportioneel, progressief en degressief variabele kosten in onderstaand
schema.
0
98
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 97
Beoordeel de volgende bedrijfssituaties en geef steeds aan of het gaat om proportionele, progressieve
of degressieve kosten gaat.
a.
Bij een omzet van € 300.000,– geeft groenteboer Drijber € 6.000,– aan verpakkingsmaterialen uit.
Bij een omzet van € 275.000,– is dit bedrag € 5.500,-.
b.
Fietsenspeciaalzaak Jansen heeft bij een normale omzet van € 650.000,– een reclamebudget van
3,5%. Bij een werkelijke omzet van € 590.000,– bedraagt het reclamebudget ook € 20.650,–
c.
Bij cadeaushop Surprise ontwikkelen de personeelskosten zich als volgt:
99
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Het bepalen van de juiste verkoopprijs
De inkoopprijzen van de artikelen vormen dus de belangrijkste variabele kosten voor de ondernemer.
Deze inkoopprijs vormt tevens de basis voor de uiteindelijke consumentenprijs. Zoals je uit
voorgaande hoofdstukken weet, moet de ondernemer het nodige rekenwerk leveren om een juiste
verkoopprijs te kunnen bepalen.
Hoe zit dat ook alweer?
Welke componenten moet de ondernemer in zijn prijs doorberekenen?
Opgave 98
Vul het onderstaande prijsschema in dat een ondernemer gebruikt om de consumentenprijs te
kunnen vaststellen. Maak gebruik van de volgende onderdelen. (elk vakje moet dus gevuld worden
met een begrip)
Opslag voor constante kosten (TC)
De btw
21%
De inkoopprijs
De brutowinst
121%
Inkomsten belasting
De netto verkoopprijs
100%
Opslag voor nettowinst
+
+
100
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 99
Ernst verkoopt in het centrum van Leeuwarden ragegevoelige artikelen.
De populaire step koopt hij middels grote partijen via internet in de Verenigde Staten tegen een
stukprijs van € 22,– excl. btw. De normale omzet bedraagt € 380.000,– en de exploitatiekosten
worden gebudgetteerd op € 117.800,–
Ernst wil een nettowinst halen van 25% van de omzet.
De step moet met 21% btw verkocht worden.
De inkoopprijs zonder btw bedraagt € 22,–
De nettowinst bedraagt 25% van de omzet
Het opslagpercentage (Tc) voor
de exploitatie kosten moet nog
berekend worden: De inkoopprijs
Constante kosten (Tc)
Netto winst
De netto verkoopprijs NVP
De btw
Consumentenprijs
Reken mee met Ernst en vul de vakken in.
Opmerking!
Let op het verschil tussen de nettowinst en de brutowinst binnen de onderneming. De nettowinst van
Ernst is 25%. Dit is de winst na aftrek van alle kosten. Deze winst kan Ernst dus zo in zijn zak steken.
Als we het hebben over de brutowinst dan is dat de winst waar alle kosten nog van betaald moeten
worden. In de situatie van Ernst bestaat de brutowinst dus uit het kostenpercentage (de Tc) en het
percentage nettowinst.
Opgave 100
In het kort ziet het rekenschema voor Ernst er als volgt uit:
Inkoopprijs
Nettowinst
Constante kosten Tc +
Brutowinst +
Verkoopprijs
Vul de percentages op juiste wijze in dit schema in.
101
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 101
Sandra werkt als filiaalhoudster bij een kampeerspeciaalzaak.
De normale consumentenomzet in het filiaal bedraagt € 677.600,De werkelijke consumentenomzet bedroeg € 732.050,De gebudgetteerde exploitatiekosten bedragen € 156.800,Het filiaal calculeert met 15% nettowinst van de omzet.
Voor een nieuw type strandstoel met een inkoopprijs van € 8,95 moet Sandra de consumentenprijs
berekenen. Het btw tarief is hoog.
a.
Bereken het tarief voor de constante kosten (Tc)
b.
Bereken de consumentenprijs van de strandstoel.
c.
Bereken het bedrag aan nettowinst dat na verkoop van 1 stoel overblijft.
d.
Bereken het brutowinstpercentage van de omzet dat Sandra hanteert.
e.
Bereken het bezettingsresultaat dat Sandra in haar filiaal heeft behaald.
102
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 102
Pieter is filiaalhouder van een groentespeciaalzaak. Op de veiling heeft hij een partij bloemkolen
ingekocht. De inkoopfactuurprijs bedraagt per 100 bloemkolen € 116,60 inclusief 6% btw.
Pieter calculeert met een nettowinstpercentage van 12% van de verkoopprijs. De gebudgetteerde
consumentenomzet bedraagt € 275.600,–, terwijl de exploitatiekosten zijn begroot op € 59.800,–.
a.
Bereken de consumentenprijs van een bloemkool.
b.
Welk brutowinstpercentage hanteert Pieter in zijn groentespeciaalzaak?
c.
Pieter verkoopt ook komkommers met een consumentenprijs van € 95,40 per 100 stuks. Bereken
de inkoopprijs van een komkommer, ervan uitgaande dat Pieter hetzelfde winstpercentage en
constante kosten tarief hanteert.
103
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Break-even
inleiding
Het is belangrijk voor iedere ondernemer en manager om op de hoogte te zijn van het break-even
punt van de onderneming. Dit is de omzet of afzet waarbij geen winst wordt gehaald maar ook geen
verlies wordt geleden. Dit is de zogenaamde bodemomzet van een winkel.
Ligt de omzet van de onderneming lager dan deze bodemomzet dan heeft men verlies.
Ligt de omzet hoger dan de bodemomzet dan heeft men winst.
“Het break-even-probleem is eigenlijk het probleem van de constante kosten”.
Leg uit wat met bovenstaande uitspraak bedoeld wordt.
Uitwerking:
Vaak is de verhouding tussen de constante kosten en de omzet niet in orde.
Opgave 103
Eric en Anouk zijn beiden beleggingsadviseur. Beiden werken als zelfstandig ondernemer en ze doen
vergelijkbaar werk.
Eric en Anouk verkopen geen tastbaar product. Ze doen aan dienstverlening en verdienen daarmee
een inkomen. Beide adviseurs hebben een kantoorruimte bij hun huis en ze beschikken over een auto
van de zaak.
De jaarlijkse vaste kosten van beide ondernemers zien er als volgt uit:
Eric
Kosten Kantoorruimte
Anouk
€ 8.000,–
€ 5.500,–
Computerapparatuur
€ 1.000,–
€ 1.300,–
Software licenties
€
900,–
€
450,–
Abonnementen vakliteratuur
€
600,–
€
250,–
Autokosten
€ 8.500,–
€ 4.800,–
Overige kosten
€ 2.500,–
€ 2.000,–
Arbeidsuren per jaar
1.700
1.700
a.
Bereken de totale kosten, zowel voor Eric als voor Anouk.
104
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
b.
Hoeveel omzet moeten Eric en Anouk elk minimaal per jaar behalen om alle kosten terug
te kunnen verdienen?
c.
Welke minimum uurtarieven moeten Eric en Anouk voor hun advieswerkzaamheden hanteren
als ze alle kosten willen terug verdienen?
105
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Het bepalen van de break-even afzet
John Alberts werkt bij een productiebedrijf. John verdient tijdens braderieën en feestmarkten een
aardig bedrag bij met de verkoop van suikerspinnen. John heeft met zijn marktkraam weinig vaste
kosten:
Afschrijving marktkraam
Rentekosten investering in de marktkraam
Onderhoud, verzekering etc.
Totaal pachtgeld voor markten e.d.
€
€
€
€
2.000,–
1.475,–
1.500,–
2.500,–
Aan variabele kosten is John het volgende kwijt:
Stokje per suikerspin € 0,05;
Suiker: 1kg kost € 5,– en is goed voor 100 suikerspinnen;
De elektriciteitskosten voor het draaien van het suikerspinapparaat zitten in het pachtgeld opgenomen
en kunnen als vaste kosten worden beschouwd.
John verkoopt de suikerspinnen voor bedrag van € 1,25 exclusief btw
Hoeveel suikerspinnen moet John per jaar verkopen om minimaal alle kosten terug te verdienen? Met
andere woorden: hoe groot is de break-even afzet van John?
John gaat als volgt te werk. Eerst telt hij alle vaste kosten op.
Afschrijving
€
2.000,-
Rente
1.475,-
Onderhoud
1.500,-
Pacht
2.500,-
Totaal
€ 7.475,-
Vervolgens berekent John de variabele kosten per suikerspin.
Stok
€ 0,05
Suiker
- 0,05
Totaal variabel pp
€ 0,10
Dan maakt John de volgende berekening:
Van de verkoopprijs per suikerspin trekt hij de variabele kosten af, zodat een bedrag overblijft. Dit
bedrag is de bijdrage in de vaste kosten. Met dit bedrag dat dus steeds na aftrek van de variabele
kosten overblijft, moet John de vaste kosten terugverdienen. Om er achter te komen hoeveel
suikerspinnen John moet verkopen om de vaste kosten terug te kunnen verdienen deelt John de vaste
kosten door het bovenstaande bedrag dat van de verkoopprijs overblijft.
Verkoopprijs
Variabele kosten
Dekking vaste kosten
€ 1,25
- 0,10
€ 1,15
106
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Het aantal suikerspinnen dat John moet verkopen is dus:
€ 7.475,- = 6.500 stuks
€ 1,15
Dit aantal heet de break-even afzet.
Hoeveel bedraagt de break-even omzet van John?
Hoeveelheid x prijs = omzet
Dus: break-evenafzet x verkoopprijs = break-evenomzet
6.500 stuks x € 1,25
= € 8.125,-
We controleren John even, of hij nu daadwerkelijk quitte draait bij het berekende aantal suikerspinnen.
Controleberekening:
Omzet – Kosten = Winst
De break-even omzet = 6.500 stuks x de prijs van € 1,25
-/- De totale variabele kosten zijn 6.500 stuks x vk per stuk € 0,10
-/- De totale vaste kosten zijn € 7.475,-
€ 8.125,€ 650,€ 7.475,
Totale kosten
€ 8.125,-
De omzet minus alle kosten is dus
Er is inderdaad sprake van een break-even situatie.
€
0
Conclusie:
John heeft gewoon met zijn gezonde verstand beredeneerd hoeveel suikerspinnen hij minimaal moet
verkopen. Om dit rekenwerk ook in andere situaties te kunnen gebruiken is het handiger om een
formule te gebruiken. Wat heeft John nu eigenlijk gedaan?
De vaste kosten (C) gedeeld door de verkoopprijs (p) – de variabele kosten (v)
De formule voor de break-even afzet ziet er dus zo uit:
107
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 104
Hans verkoopt broodjes hamburger voor een prijs van € 2,50 exclusief btw op markten en
feesten. De vaste kosten van zijn marktkraam bedragen € 12.000,–. De inkoopprijs van een
hamburger bedraagt € 0,50. Een broodje kost € 0,20 en voor ui en saus rekent Hans € 0,10 per
hamburger.
a.
Hoeveel hamburgers moet Hans minimaal verkopen om alle kosten terug te kunnen verdienen?
b.
Hoeveel bedraagt de break-even omzet van Hans?
c.
Wat is het verschil tussen break-even afzet en break-even omzet?
d.
Maak een controleberekening voor de break-even omzet van Hans. Is de winst daadwerkelijk 0?
108
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 105
Een supermarkt verkoopt een 1½ literfles frisdrank tegen een gemiddelde consumentenprijs van €
1,04. De gemiddelde inkoopprijs bedraagt € 0,50 exclusief btw hoog tarief. De vaste kosten
die aan de afdeling frisdranken kan worden toegeschreven worden geschat op € 5.550,–
a.
Bereken het aantal flessen frisdrank dat verkocht moet worden om de constante kosten te kunnen
terugverdienen. Reken met een verkoopprijs op 4 decimalen nauwkeurig!
b.
Hoeveel bedraagt de break-even omzet van de artikelgroep frisdrank?
c.
Leg uit waarom het voor een supermarkt vrijwel onmogelijk is om de break-even omzet per artikel
te bepalen?
109
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 106
Visspeciaalzaak Het Anker verkoopt in het voorjaar de echte nieuwe haring in een authentieke
haringkar voor de winkel. Dit jaar gingen de haringen voor € 1,50 exclusief btw over de toonbank.
De partij haringen werd voor € 12,50 per emmertje ingekocht. Elke emmer bevat steeds 50 haringen
die vervolgens schoongemaakt dienen te worden. De vaste kosten van de haringkar bedragen € 350,–
. Alle bedragen zijn exclusief btw.
a.
Hoeveel volle emmertjes haring moest Het Anker verkopen om de vaste kosten van de haringkar
terug te kunnen verdienen?
b.
Bereken de break-even omzet van de partij haringen.
c.
In het afgelopen seizoen wist Het Anker 13 emmertjes haring af te zetten. Hoeveel bedroeg de
winst als je uitgaat van de break-even afzet in hele emmers, zoals bij antwoord a.
110
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 107
Marloes is salesmanager bij een groothandel in geschenkartikelen. Marloes bezoekt met haar eigen
auto de klanten. Van haar werkgever krijgt Marloes een km-vergoeding van € 0,28. Marloes heeft de
volgende gegevens van haar auto op een rijtje gezet:
Aanschafwaarde (exclusief btw) € 21.000,–
De auto wordt in 4 jaar tijd afgeschreven tot de restwaarde van € 5.000,Rente kosten: 7 % over het gedurende de gehele levensduur gemiddeld geïnvesteerd
vermogen.
Bijkomende kosten (verzekering, houderschapsbelasting) € 1.290,–
De variabele kosten van dit type auto bedragen € 0,12 per km.
a.
Bereken de vaste kosten van de auto van Marloes.
b.
Hoeveel kilometer moet Marloes minimaal afleggen om alle kosten terug te kunnen verdienen?
c.
Marloes rijdt jaarlijks 60.000 km. Hoeveel geld houdt zij aan de km-vergoeding over?
111
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 108
Heije is eigenaar van een buurt-DHZ in Onstwedde. Steeds vaker bezorgt Heije ook bestellingen bij
de klanten thuis. Hij huurt daarvoor een busje in. De huurprijs bedraagt per kilometer € 1,80. In de
Kanaalstreek (het plaatselijke weekblad) leest hij dat er een bestelbusje te koop is. Volgens zijn
financieel adviseur moet Heije rekening houden met de volgende gegevens, indien hij besluit het
busje te kopen.
Vaste lasten per jaar
De variabele kosten per kilometer bedragen
Geschat aantal kilometers per jaar
€ 3.000,€ 1,20
4.200 km
Heije is van mening dat bezorgen tot de service behoort en om die reden worden door Heije geen
bezorgkosten in rekening gebracht.
a.
Bij hoeveel afgelegde kilometers op jaarbasis is het voor Heije aantrekkelijk om de bestelbus te
kopen?
b.
Is het uit economische overweging gunstig om de bus wel of niet te kopen? Motiveer je antwoord
op basis van wat je bij a hebt uitgerekend.
112
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 109
Een winkelorganisatie maakt gemiddeld op jaarbasis 13.000 kopieën. Tot nu toe heeft deze
winkelorganisatie dit uitbesteed. De kosten per kopie bedragen € 0,07. De winkelorganisatie zou ook
het kopiëren zelf kunnen gaan verzorgen. In dat geval bedragen de jaarlijkse constante kosten € 600,en de variabele kosten € 0,02 per gemaakte kopie.
a.
Bij hoeveel kopieën op jaarbasis is het voor deze winkelorganisatie voordelig om het werk niet uit
te besteden maar zelf te kopiëren?
b.
Kiest deze winkelorganisatie voor uitbesteden of om zelf te gaan kopiëren?
Motiveer je antwoord op basis van wat je bij vraag a hebt berekend.
113
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
De break-even omzet in de detailhandel
In het voorbeeld met John heb je gezien hoe je de break-even afzet en omzet kunt uitrekenen. In de
situatie van John was dit nog niet zo moeilijk, omdat John maar één product verkoopt: een broodje
hamburger.
Hoe zit het nu als je de break-even omzet van een schoenenwinkel wilt bepalen? In een dergelijke
winkel worden honderden verschillende artikelen verkocht. Leg uit waarom je in een dergelijke
winkelorganisatie niet gebruik kunt maken van de volgende formule:
Uitleg:
Deze situatie is alleen toe te passen in ondernemingen met een homogeen product. De prijs en
variabele kosten zijn dan steeds per product gelijk.
In de detailhandel moet dus op een andere manier gerekend worden om de break-even omzet te
kunnen bepalen.
Het volgende schema geeft antwoord op dit probleem.
Omzet € ……………..?
Inkoopwaarde van de omzet
€ 300.000,–
€ 200.000,–
€ 90.000,–
€ 100.000,–
Exploitatie kosten
€ 100.000,–
Nettowinst
€
0,-
In de detailhandel is er sprake van break-even, als de brutowinst even gelijk is aan de
exploitatiekosten. Er is dan namelijk geen winst, maar ook geen verlies.
Als je dus de brutowinst gelijk stelt aan de exploitatie kosten en je rekent de daarbij behorende omzet
uit, dan heb je de break-even omzet.
We kijken even terug naar de schoenenwinkel. In deze winkel haalt men een gemiddelde brutowinst
van 39% van de omzet. De exploitatiekosten zijn € 90.000,–
Welke omzet levert precies hetzelfde bedrag aan brutowinst op, zodat je break-even omzet hebt?
Omzet € ……………..?
100%
Inkoopwaarde van de omzet
60%
Brutowinst
40%
Exploitatie kosten
Nettowinst
€ 90.000,–
€
0,-
Bereken het omzetbedrag als je weet dat de brutowinst 40% moet bedragen en gelijk is aan
€ 90.000,– .
114
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
€ …90.000 … x 100% = € …225.000… break-even omzet
40… %
Uit bovenstaande berekening kun je de formule voor het berekenen van de break-even omzet
afleiden, namelijk:
Vaste kosten of exploitatiekosten X 100 = break-even omzet
Brutowinst percentage
Opgave 110
Clarissa is eigenaar van een speciaalzaak in beenmode.
De normale consumentenomzet bedraagt € 344.000,–
De werkelijke consumentenomzet bedroeg het afgelopen boekjaar € 312.000,–.
De gebudgetteerde exploitatiekosten bedragen € 94.300,–.
De gemiddelde brutowinst die Clarissa weet te behalen bedraagt 41%.
a.
Bereken de break-even omzet voor Clarissa.
b.
Noem 6 soorten vaste of constante kosten die Clarissa in haar winkel tegenkomt.
c.
Welke variabele kosten heeft Clarissa?
d.
Leg uit waarom het voor Clarissa vrijwel onmogelijk is om de break-even afzet te berekenen?
115
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 111
Els verkoopt in haar winkel Hot Stuff kant en klare soepen en sandwiches. De werkelijk behaalde
omzet bedroeg in het startersjaar € 275.000,–. De totale exploitatiekosten bedragen € 162.400,–.
Els weet doordat ze de soep zelf produceert een brutowinst van 56% van de omzet te behalen.
a.
Bereken de break-even omzet van Hot Stuff.
b.
Els is niet tevreden over de behaalde resultaten tot nu toe. Leg uit waarom Els zich zorgen maakt.
c.
Noem een aantal goede oplossingen voor Els om de levensvatbaarheid van haar winkel te
vergroten.
116
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 112
André beheert een winkel in automaterialen. De inkoopwaarde van de omzet bedraagt gemiddeld 65%
van de omzet. André heeft de volgende kosten:
Huur en overige huisvestingskosten
€ 55.000,–
Personeelskosten
€ 42.000,–
Afschrijvingskosten 10% per jaar van de aanschafwaarde van de winkelinrichting ad
€ 75.000,–. (restwaarde € 15.000,-)
Rente kosten 6,5% over het gedurende de gehele levensduur gemiddeld in de winkelinrichting
geïnvesteerd vermogen.
Overige vaste kosten
€ 17.000,–
Inkoopwaarde van de omzet
€ 227.500,a.
Bereken de vaste exploitatiekosten van André.
b.
Bereken de break-even omzet van André.
c.
Als André de break-even situatie in zijn winkel wil verbeteren, moet hij de break-even omzet dan
verhogen of verlagen? Leg uit!
117
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 113
Sander Smit is filiaalhouder van een ruim opgezette delicatessenzaak. De organisatie gaat uit van een
normale consumentenomzet van € 484.000,–(btw-tarief is hoog) .De gebudgetteerde
exploitatiekosten bedragen € 84.000,–. De werkelijk gerealiseerde omzet bedroeg het afgelopen
boekjaar € 380.000,– tegen een gemiddelde brutowinst van 39 % van de omzet.
a.
Bereken het bezettingsresultaat voor Sander, op hele euro’s nauwkeurig.
b.
Bereken de break-even omzet voor Sander afgerond op hele € 100,-
c.
Heeft Sander winst gemaakt of verlies geleden? Motiveer je antwoord.
d.
Voor het komende jaar verwacht men een kostenstijging van 10%. Leg uit welke gevolgen dit
heeft voor de break-even omzet van deze delicatessenzaak. (laat een berekening zien)
118
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Overige variabele kosten
In de voorgaande situaties zijn we er steeds vanuit gegaan dat de ondernemer slechts te maken heeft
met maar één variabele kostensoort: de inkoopprijs van het artikel.
Leg uit waarom de inkoopprijs van een artikel tot de variabele kosten hoort.
Deze kosten worden alleen veroorzaakt als er omzet is.
Je weet dat een ondernemer veel meer variabele kosten heeft.
Noem een aantal overige variabele kosten in een winkelorganisatie
Kosten van verpakkingen
Personeelskosten oproepkrachten
Vaak worden deze overige variabele kosten uitgedrukt in een percentage van de omzet. Zo bedragen
de reclamekosten van een gemiddelde detailhandelsonderneming zo’n 2% van de omzet. De energie
kosten (gas, elektriciteit) zijn 1% van de omzet. Een gemiddelde onderneming heeft dus zo’n 3% aan
overige variabele kosten.
Hoe kunnen binnen de break-even berekening rekening houden met deze variabele kosten?
Wel, we passen de break-even formule als volgt aan:
Constante kosten of exploitatiekosten x100
Brutowinst%
wordt:
Constante kosten of exploitatiekosten x 100
Brutowinst% - var. kosten%
Opgave 114
Een DHZ-zaak heeft een gebudgetteerde omzet van € 800.000,–
De daarbij behorende vaste exploitatiekosten bedragen € 165.000,–
De overige variabele exploitatiekosten bedragen 4% van de omzet.
De gemiddelde brutowinst is 37% van de omzet.
a.
Bereken de break-even omzet van deze DHZ-zaak.
b.
119
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Maak een controle berekening waaruit blijkt dat de berekende break-even omzet inderdaad
geen winst maar ook geen verlies oplevert.
c.
Bereken de gebudgetteerde nettowinst.
Opgave 115
In een sportzaak bedraagt de normale consumentenomzet € 484.000,–. De inkoopwaarde van de
omzet bedraagt 61%, terwijl de overige variabele kosten 5% van de omzet zijn. De nettowinst is
gebudgetteerd op € 36.000,–. Het btw-tarief is hoog.
a.
Bereken de break-even omzet van deze sportzaak, ervan uitgaande dat de ontbrekende
exploitatiekosten volledig constant zijn. Afronden op € 1.000,- nauwkeurig.
b.
Hoeveel bedraagt het constante kosten tarief (TC)?
120
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
De veiligheidsmarge
Als een ondernemer op de hoogte is van de break-even positie van zijn winkel, dan weet de
ondernemer automatisch hoeveel veiligheid er in de onderneming zit. De veiligheid van de
onderneming bestaat uit de ruimte tussen de werkelijke omzet en de break-even omzet. Vaak wordt
deze veiligheid uitgedrukt in procenten van de werkelijke omzet. Dit heet de veiligheidsmarge.
Monique en Marja zijn beiden bedrijfsleidster van een winkel die gespecialiseerd is in vrijetijdskleding.
Zij zijn collega’s van elkaar en op personeelsfeestjes kunnen ze het niet laten om over de resultaten
van hun filiaal te praten.De gegevens van beide filialen zien er als volgt uit:
Monique
Gerealiseerde omzet
Marja
€ 560.000,–
€ 590.000,–
Inkoopwaarde omzet
€ 347.200,–
€ 377.600,–
Brutowinst
€ 212.800,–
€ 212.400,–
Constante Exploitatiekosten
€ 114.000,–
€ 108.900,–
De break-even omzet van beide filialen bedraagt:
Monique
Brw 38%
Marja
Brw 36%
€ 114.000 x 100 = € 300.000,38
€ 108.900 x 100 = € 302.500,36
Bereken de ruimte die zit tussen de werkelijke omzet en de break-even omzet voor beide filialen. Dat
is dus de veiligheidsmarge in euro’s!
Monique
Omzet
Marja
€ 560.000,-
€ 590.000,-
BEO
-/-300.000,-
-/-302.500,-
Veiligheid
€ 260.000,-
€ 287.500,-
Ondanks de hogere BEO is de situatie van Marja dus gezonder.
De veiligheidsmarge wordt berekend door het omzet bedrag dat tussen de werkelijke omzet en de
break-even omzet ligt, te delen op de werkelijke omzet x 100%. Dit heet de veiligheidsmarge.
Bereken voor beide filialen deze veiligheidsmarge op 1 decimaal nauwkeurig.
Monique
€ 260.000,- x 100%
€ 560.000
= 46,4%
Marja
€ 287.500,- x 100% = 48,7%
€ 590.000
De formule voor de veiligheidsmarge luidt dus:
Werkelijke omzet - Break-Even Omzet
x 100%
Werkelijke omzet
121
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Als de werkelijke omzet een flink stuk boven de break-evenomzet ligt is dit dus een veilig gevoel
voor de ondernemer.
Mocht de omzet gaan dalen, door welke omstandigheden dan ook, dan komt de onderneming niet
direct in de rode cijfers.
Is de veiligheidsmarge erg klein, dan hoeft de omzet maar enigszins tegen te vallen of de
onderneming belandt in de rode cijfers.
Opgave 116
Bertus heeft een winkel die gespecialiseerd is in de hengelsport.
De normale omzet bedraagt € 275.000,–, waarbij de exploitatiekosten op € 79.800,– gebudgetteerd
zijn. De gerealiseerde omzet bedroeg het afgelopen boekjaar € 250.000,–, met een gemiddelde
brutowinst van 42% van de omzet.
a.
Bereken de break-even omzet voor Bertus.
b.
Bereken de veiligheidsmarge voor Bertus.
c.
Met welk percentage kan de omzet dalen voordat Bertus in de rode cijfers belandt?
122
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
d.
Vorig jaar bedroeg de veiligheidsmarge van Bertus 36%. Hoeveel bedroeg dan zijn werkelijke
omzet, als we uitgaan van een zelfde break-even omzet?
e.
Bertus wil zijn veiligheidsmarge weer terugbrengen op het oude niveau, door minder te gaan
inkopen, besparen op verpakkingsmateriaal en het bevriezen van de personeelskosten. Daarnaast
wil Bertus 4 weken meer op vakantie gaan, terwijl de winkel dan gesloten is.
Geef aan welke bezuinigingen Bertus het beste kan doorvoeren om een gezonde bedrijfsvoering te
creëren.
123
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 117
Doe-het-zelfzaak De Schaaf heeft een omzet gerealiseerd van € 680.000,– De inkoopwaarde van de
omzet bedraagt 61%, de exploitatiekosten zijn begroot op € 140.400,- per jaar. Het btw-tarief bedraagt
21%.
a.
Bereken de veiligheidsmarge van De Schaaf op hele procenten nauwkeurig.
b.
De exploitatiekosten zullen het komende jaar waarschijnlijk doorstijgen naar € 156.000,–. Hoeveel
moet de consumentenomzet bedragen om dezelfde veiligheidsmarge te kunnen behouden?
Afronden op € 1.000,- nauwkeurig.
124
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 118
CC-7 is jong en dynamisch bedrijf dat via een project van Jong Ondernemen als studentenbedrijf is
ontstaan. Het bedrijf verkoopt Groninger Geschenkpakketten. Eén van de studenten, mevr. R. Vos,
heeft een doorstart gemaakt.
Naast kleine veranderingen in het marketingconcept komt mevrouw Vos met de volgende schattingen
voor het komend jaar:
omzet
brutowinstpercentage
variabele kosten
vaste kosten
€ 170.000,35%
€ 8.500,€ 36.000,-
a.
Hoeveel bedraagt de break-even omzet van CC7 in het komende jaar?
b.
Hoeveel bedraagt de veiligheidsmarge (op 1 decimaal) bij een omzet van € 170.000,-?
c.
Mevr. Vos wenst een winst te halen van minimaal € 1.400,- per maand. Gaat dit lukken?
125
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 119
Anytime Picture Design is een succesvol studentenbedrijf. Ze verkopen via markten en via internet
digitale fotosleutelhangers. In het ondernemingsplan voor dit jaar staan onder andere de volgende
schattingen vermeld:
omzet
brutowinstpercentage
variabele kosten
vaste kosten
€ 5.000,40%
€ 300,€ 1.360,-
a.
Hoeveel bedraagt de break-even omzet voor dit jaar voor Anytime Picture Design?
b.
Hoeveel bedraagt de veiligheidsmarge bij een omzet van € 5.000,-?
c.
Het studentenbedrijf heeft als doel een nettowinst van € 200,- te halen. Gaat dit lukken?
126
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 120
De gegevens van het afgelopen jaar van een onderneming waren:
gemiddelde brutowinst
constante kosten
variabele exploitatiekosten
omzet
30%
€ 230.000,€ 10.000,€ 1.000.000,-
a.
Bereken de break-even omzet van dit bedrijf (afronden op € 1.000,-).
b.
Bereken de veiligheidsmarge (rond af op 1 decimaal).
c.
Bereken bij welke omzet dit bedrijf een nettowinst van € 125.000,- realiseert (afronden op €
1.000).
127
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Break-even analyse: het nemen van
investeringsbeslissingen
Ondernemers moeten altijd actief blijven meebewegen in de markt waarin zij opereren. Vernieuwend
bezig zijn zorgt vaak voor nieuwe koopimpulsen bij de klant. Vandaar dat een facelift van de gehele
winkel of een aanpassing binnen het assortiment een frisse wind door de onderneming doet gaan.
Als een ondernemer zijn winkel wil uitbreiden of andere aanpassingen wil plegen die natuurlijk een
investering met zich meebrengen, dan kan hij met behulp van een break-even berekening enigszins
inschatten of de investering het nodige rendement oplevert.
Voorbeeld:
Een slijterij wil een wijntapperij laten installeren. De klanten kunnen dan direct uit het vat hun favoriete
wijn aftappen. Onderzoek heeft aangetoond dat de normale omzet van € 650.000,– hierdoor met 10%
zal stijgen.
De investering wordt geschat op een totaal bedrag van € 30.000,– , welke in 5 jaar tijd wordt
afgeschreven.
De jaarlijkse exploitatiekosten van € 90.000,– zullen door deze ingreep met 5% stijgen. De brutowinst
van de slijterij zal door deze ingreep stijgen naar 20%. De eigenaar van de slijterij vraagt zich
natuurlijk af hoeveel de omzet moet stijgen om een dergelijke investering terug te kunnen verdienen
De eigenaar maakt gebruik van de break-even formule om dit probleem op te lossen. De formule die
hiervoor gebruikt wordt luidt natuurlijk:
(Vaste) exploitatiekosten
Brutowinst%
x 100
Vervolgens gaat de eigenaar de extra vaste kosten die deze investering met zich meebrengt
uitrekenen.
Afschrijving tapperij: € 30.000,5 jaar
=
€ 6.000,-
Toename exploitatiekosten: 5% van € 90.000,- =
€ 4.500,-
Totale jaarlijkse vaste kosten stijging:
€ 10.500,-
Samen met het bedrag aan exploitatiekosten dat deze investering veroorzaakt en het nieuwe
brutowinstpercentage kan de eigenaar uitrekenen welke jaarlijkse omzetstijging nodig is om de
investering terug te kunnen verdienen.
€ 10.500,- x 100
20
=
€ 52.500,- Benodigde omzetstijging per jaar
Nu de eigenaar de benodigde gegevens heeft berekend, kan hij de volgende conclusies trekken, met
andere woorden gaat de eigenaar investeren in een wijntapperij of is het niet haalbaar?
Verwachte omzetstijging 10% van € 650.000,-
= € 65.000,-
Noodzakelijke extra omzet voor het terugverdienen
van de investering
Positief verschil:
= € 52.500,€12.500,-
OK!
128
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 121
Bram Spijkers is traiteur en bereidt kant-en-klare maaltijden.
Bram wil zijn goedlopende winkel graag uitbreiden met een rauwkost- en saladevitrine. Een dergelijke
vitrine kost inclusief het installeren € 40.000,– exclusief btw. De investering moet in 8 jaar
terugverdiend worden. Om deze investering te kunnen financieren moet Bram het volledige bedrag
van de investering lenen bij de plaatselijke bank tegen een rentepercentage van 6,8% over het
gedurende de gehele levensduur gemiddeld geïnvesteerd vermogen. De restwaarde van de vitrine
kan als nihil beschouwd worden. De bijkomende kosten voor deze vitrine worden geschat op €
1.000,– per jaar.
a.
Bereken de jaarlijkse kosten die deze vitrine met zich meebrengt.
b.
Welk bedrag aan omzet moet Bram meer binnenhalen om deze investering terug te kunnen
verdienen, als de brutowinst 40% bedraagt?
129
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 122
Francisca is eigenaar van een winkel in designartikelen.
De winkel is al meerdere malen het slachtoffer geweest van inbrekers. De verzekeringsmaatschappij
eist dat Francisca het pand laat beveiligen met een professionele alarminstallatie. Volgens de offerte
gaat deze beveiliging in totaal € 4.680,– kosten. De investering moet in drie jaar tijd terugverdiend
worden, restwaarde nihil. De rente over het gedurende de gehele investeringsduur geïnvesteerde
vermogen bedraagt 7%. De brutowinst zal door deze investering niet veranderen en gemiddeld op
40% gehandhaafd blijven. Het btw tarief is hoog.
a.
Met welk bedrag zal de consumentenomzet jaarlijks moeten stijgen om een dergelijke investering
terug te kunnen verdienen?
b.
Als Francesca geen alarminstallatie laat aanbrengen, zal de verzekeringsmaatschappij de premie
met € 2.000,– verhogen. Leg uit welke beslissing Francesca zal nemen.
130
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 123
Fotospeciaalzaak Snapshot wil investeren in een eigen ontwikkelafdeling in de winkel. Zo kunnen
klanten onder begeleiding hun eigen foto’s ontwikkelen. Op deze wijze wordt er ingespeeld op de
behoefte van de hobbyfotograaf. Ook zal de ruimte gebruikt worden voor het geven van fotocursussen
in de avonduren. De ontwikkelruimte vergt een investering van € 60.500,– inclusief btw. Voor het
beheer van de ontwikkelruimte zal er ook geïnvesteerd moeten worden in vakkundig personeel.
De jaarlijkse loonkosten zullen hierdoor met € 15.000,– toenemen.
De rentekosten bedragen 6,3% over het gemiddeld geïnvesteerd vermogen in de ontwikkelruimte,
waarbij de restwaarde nihil is. De investering wordt in 10 jaar afgeschreven. De complementaire
kosten van de nieuwe ruimte bedragen € 1.825,– per jaar. Snapshot kan de brutowinst door de eigen
ontwikkelwerkzaamheden opvoeren tot 50%. Daarnaast is de winkel het gehele jaar geopend.
Een onderzoeksbureau heeft becijferd dat de investering een toename in consumentenomzet zal
realiseren van € 1.250,– per week.
Toon met een berekening aan of de investering van Snapshot haalbaar is.
Opgave 124
Marianne is filiaalhoudster van een lingeriezaak. Het hoofdkantoor wil de badmode binnen het
assortiment van de winkelformule introduceren.
Een tweetal vestigingen gaat een jaar lang proefdraaien met deze badmode in het assortiment.
Marianne wordt gevraagd haar visie op de plannen van het hoofdkantoor over deze nieuwe opzet te
geven.
De normale omzet is begroot op € 520.000,– De werkelijke omzet bedraagt € 550.000,-. In het jaar
met de nieuwe opzet verwacht men een omzetstijging van 7% van de normale omzet. De
exploitatiekosten die normaal gebudgetteerd zijn op € 130.000,– zullen door alle aanpassingen met
12% toenemen. De brutowinst zal door de verandering van het assortiment stijgen naar een
gemiddelde van 40% van de omzet.
131
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
a.
Bereken het constantekostentarief (TC) op 1 decimaal nauwkeurig.
b.
Bereken het bezettingsresultaat.
c.
Bereken de break-even omzet, op basis van de oude gegevens.
d.
Bereken de veiligheidsmarge op 1 decimaal nauwkeurig.
e.
Bereken of de investering in de badmode voldoende omzet oplevert om de kosten die met deze
investering gemoeid zijn terug te verdienen.
132
© Noordhoff Uitgevers
Elobase Detailhandel Ondernemer/Manager
Kerntaak 1
Rekenwerkboek (Financieel1)
Opgave 125
Vanwege de toename van het aantal winkelovervallen besluit Cymara haar winkel beter te gaan
beveiligen. Hiervoor berekent zij de volgende investeringen en kosten:
beveiligingsapparatuur
abonnement meldkamer
surveillance
€ 5.675,€ 750,- per jaar
€ 500,- per maand
Bedragen zijn excl. btw.
De apparatuur wil Cymara in vijf jaar met vaste bedragen afschrijven. De restwaarde wordt gesteld op
€ 0,-. Ook houdt zij rekening met een rente van 4% over het gemiddeld geïnvesteerd vermogen
gedurende de gehele looptijd.
Bereken voor Cymara hoeveel extra omzet per jaar er nodig is om dit terug te verdienen. Haar
gemiddelde brutowinst is 29%.
133

Belangstellingsformulier-Vodo50

Schadeberekening bij nadeelcompensatie

Oefentoets V4

109-bijlage kok bbl nieuw

Elasticiteiten - fransetman.nl

Les 2 Markt winst

workshop Werken aan Werk

(2WS20) 2014-2015 1. - Technische Universiteit Eindhoven

Deeltijd verkort, eerste jaar

Instructeur Detailhandel