Bijlage 2 - Gemeente Waalwijk

Onderzoeksvraag:
De gemeente Waalwijk heeft aan MPE-Advies onderstaande onderzoeksvraag voorgelegd:
“Het geven van een advies hoe wij om kunnen/zouden moeten gaan met de overgekomen
provinciale inrichtingen (16) en de hierbij bijbehorende gelden (± € 350K). Het rijk, de
provincie en OMWB stellen dat deze gelden één op één door te dienen worden gezet naar
de OMWB. Dit zou in 2009 zijn besloten in de zogenaamde package deal. Wij vinden €350k
wel veel voor 16 bedrijven. Voor de beeldvorming, ons totale werkprogramma omvat ± 2400
inrichtingen en qua bedrag hebben we het dan over ± € 380k. Daarnaast hebben we het
alleen over de milieu wabo taken. De niet milieu taken blijven wij zelf doen. Vraag is hoe
hard kunnen we het spelen (zowel juridisch als politiek). Waar liggen naar jouw mening de
kansen?”
Overwegingen:
In de Package Deal 2009 (versie 090616) staat het volgende opgenomen: “Als op 1 januari
2012 de provinciale deelbevoegdheid voor de niet-IPPC en niet BRZO-inrichtingen aan de
gemeenten worden overgedragen, nemen de gemeenten de verantwoordelijkheid over van
de provincies met betrekking tot het betrokken provinciale personeel. Dit gaat gepaard met
een structurele overheveling van de bijbehorende gelden uit het Provinciefonds naar het
Gemeentefonds”.
In zijn brief van 26 november 2013 informeert de Staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu
de colleges van B&W dat door het afschaffen van de Vvgb middels publicatie van een
Koninklijk Besluit in het Staatsblad van december 2013 de gemeenten per 1 januari 2014
volledig bevoegd gezag zijn geworden voor alle voormalige provinciale bedrijven met
uitzondering van de (provinciale) IPPC en de BRZO bedrijven. De gemeenten zullen dan ook
het milieudeel van de omgevingsvergunning zelf gaan toetsen en vergunnen en toezicht
houden en handhaven. Deze taak dienen de gemeenten volgens de Staatssecretaris te
beleggen bij de RUD’s/Omgevingsdiensten conform de afspraken over het
Basistakenpakket.
Dit betekent dus dat voor de voormalige provinciale inrichtingen waarvoor de gemeente nu
bevoegd gezag is afspraken gemaakt moeten worden met de RUD’s/Omgevingsdiensten
over de te hanteren kengetallen (frequentie controle en frequentie (actualiseren) voor het
milieudeel van de omgevingsvergunning en hiervoor benodigde uren) en de uurtarieven voor
toezicht en handhaving en de voorbereidende werkzaamheden voor vergunningverlening
voor het milieudeel bij deze inrichtingen.
Status Package Deal:
Wat is de status van de package deal? De package deal bevat bestuurlijke afspraken tussen
Rijk, IPO en VNG. Dit bestuursakkoord vormde een richtinggevend kader dat nog verdere
uitwerking behoefde. De afspraken in dit bestuursakkoord zijn niet juridisch bindend tenzij de
juridische verankering van de bestuurlijke afspraken is geborgd in wetgeving (zie
bijvoorbeeld voor de onderbouwing hiervan het antwoord van de staatssecretaris van
infrastructuur en milieu (Joop Atsma) in zijn brief d.d. 8 juni 2011 op de vragen van de
Tweede Kamer over de juridische status van het bestuursakkoord Water en hoe bindend de
gemaakte afspraken over de financieringen de hoogte van de bedragen zijn). De afspraak uit
de package deal dat de gemeenten de verantwoordelijkheid m.b.t. het betrokken provinciale
personeel over moeten nemen is derhalve niet juridisch bindend omdat hiervan geen
juridische verankering heeft plaatsgevonden in wetgeving. Het betreft uitsluitend een
bestuursakkoord tussen Rijk, IPO en VNG. De afspraken zijn gesloten door
belangenorganisaties voor gemeenten en provincies die vaak geen
vertegenwoordigingsbevoegdheid bezitten. Hierdoor kan men (dus) ook vraagtekens zetten
bij het overeenkomst karakter van bestuursakkoorden, die vaak moeten worden beschouwd
als politiek-bestuurlijke intentieverklaringen (bron: Handboek Staats- en bestuursrecht, Prof.
M.S.E. Zijlstra, Bestuurlijk Organisatierecht 2009).
Saillant detail ten aanzien van overname van personeel is trouwens dat er voorbeelden zijn
van provincies die, toen zij bij inwerkingtreding van de Wabo bevoegd werden voor het niet
milieudeel van de omgevingsvergunning, zelf personeel hebben aangetrokken terwijl
gemeenten daardoor bleven zitten met een surplus aan personeel voor bijvoorbeeld het
onderdeel bouwen.
Vergunningverlening en toezicht en handhaving dient te voldoen aan de landelijke
kwaliteitscriteria maar deze zeggen niets over het overnemen van personeel (in dit geval van
de provincie). Dus zolang de werkzaamheden worden uitgevoerd door mensen die voldoen
aan de vereiste opleidingseisen wordt aan de kwaliteitscriteria voldaan. Dit kunnen dus ook
niet voormalige provinciale medewerkers zijn.
Moet de gemeente het volledige bedrag dat zij in het gemeentefonds ontvangen heeft 1 op 1
overmaken aan de omgevingsdienst?
Per 1 januari 2014 is uw college voor de provinciale bedrijven welke gedecentraliseerd zijn
bevoegd geworden voor de vergunningverlening, het toezicht , de handhaving maar ook de
afhandeling van lopende procedures en bezwaar en beroepszaken. En dat Wabo-breed. Ook
de afhandeling van eventuele klachten en ongewone voorvallen voor deze bedrijven valt per
1 januari 2014 onder de bevoegdheid van uw college. Met het overhevelen van voornoemde
bevoegdheden van provincies naar gemeenten zijn ook de bijbehorende middelen vanuit het
provinciefonds overgeheveld naar het gemeentefonds. De Staatssecretaris van Infrastructuur
en Milieu geeft in zijn brief van 26 november 2013 aan het college van burgemeester en
wethouders aan dat gemeenten deze nieuwe taak beleggen bij Omgevingsdiensten conform
de afspraken in het Basistakenpakket. En dat ziet alleen op milieu. De Staatssecretaris
adviseert vervolgens om voor 2014 de gelden die gemeenten via het gemeentefonds
ontvangen 1 op 1 door te zetten naar de RUD’s/omgevingsdiensten.
Antwoord:
Het betreft slechts een advies van de Staatssecretaris. De gemeente is uitsluitend verplicht
om de kosten voor het uitvoeren van de basistaken voor deze bedrijven over te dragen aan
de RUD/Omgevingsdienst. Het gaat bij het basistakenpakket uitdrukkelijk niet om de
besluitvorming door het gemeentebestuur. Het takenpakket ziet op de ambtelijke
voorbereiding en uitvoering van bestuursbeslissingen. Gemeentebesturen behouden al hun
bestuursrechtelijke bevoegdheden. De RUD’s/omgevingsdiensten opereren als
ondersteunende diensten voor het college van burgemeester en wethouders. Het college
van burgemeester en wethouders blijft het bevoegd gezag en draagt de
eindverantwoordelijkheid voor de taken van de RUD/omgevingsdienst. Het Wabo loket voor
burgers en bedrijven blijft bij de gemeente (bron: brief d.d.19 juni 2009 Minister van VROM
aan de Vz van de Tweede Kamer).
Met de RUD/Omgevingsdienst zijn eerder afspraken gemaakt over de voor hun
werkzaamheden te hanteren kengetallen en de te hanteren uurtarieven. Ik adviseer dan ook
om voor de 16 voormalige provinciale inrichtingen de benodigde capaciteit en hiermee de
kosten voor de RUD/Omgevingsdienst te berekenen aan de hand van deze eerder
opgestelde kengetallen en uurtarieven.
Gelet op het vorenstaande ligt het in de rede om het resterende bedrag te reserveren voor
de extra werkzaamheden waarvoor de gemeente zich ziet gesteld doordat zij bevoegd gezag
is geworden voor het hele omgevingsrecht m.b.t. de voormalige provinciale inrichtingen
(loketfunctie, casemanagen, interne en externe afstemming, vergunningverlening, toezicht
en handhaving bouwen en brandveiligheid, zorg dragen voor besluitvorming etc.).
Daarnaast is het van belang om een deel van het geld te reserveren voor kosten waarvoor
de gemeente zich ziet gesteld bij het oplossen van (lopende of nieuwe) handhavingsgevallen
c.q. milieubedreigende situaties. Het is immers de vraag of de bedrijven waarvoor nu de
gemeente bevoegd is geworden “schoon door de poort” komen. Zijn er vergunningen
verleend en zijn deze actueel? Is er sprake van achterstand in de handhaving? Hierdoor kan
de gemeente immers voor hoge kosten komen te staan. De gemeente is nu namelijk,
doordat zij bevoegd is voor het milieudeel van de voormalige provinciale inrichtingen,
hiermee ook verantwoordelijk geworden voor het milieudeel met alle mogelijke
gevolgen/risico’s van dien.

Download Report