VERDUURZAMEN ALS VERRIJKING

SPORTACCOMMODATIE
Special Duurzaamheid
Tekst: Twan Epe
VERDUURZAMEN ALS VERRIJKING
Het verduurzamen van de organisatie en de accommodatie
is een manier om de strijd aan te gaan met de kostenstijging
om het sportcomplex op peil te houden.
In Nederland hebben vooral kleine verenigingen het moeilijk, doordat
sponsoren zich terugtrekken of minder geld beschikbaar stellen,
terwijl er ook gemeenten zijn die de huur voor de accommodatie
omhoog gooien. Door het energiegebruik onder de loep te nemen
en te verduurzamen is er voor verenigingen op de lange termijn veel
geld te besparen. Voetbalverenigingen Berkum en Den Ham hebben
niet alleen bezuinigd op energie, maar ook de maatschappij verrijkt
met hun projecten.
Duurzaam verenigen
Duurzaam Verenigen is een organisatie, met als doel om sportverenigingen te inspireren bij het verduurzamen van de organisatie en
de accommodatie. Alle verenigingen die een duurzaam initiatief hebben, kunnen dat bij de stichting melden, zodat het project op de
website geplaatst wordt. Het kennisplatform heeft een menukaart
ontwikkeld, die inspiratie biedt bij het verduurzamen van de sportaccommodatie. Een aantal belangrijke speerpunten is: duurzaamheid
hoog op de agenda krijgen bij bestuurders, leden en sportparkeigenaren van sportclubs, het op een financieel verantwoorde wijze initiëren en stimuleren van sociale, technologische en groene innovatie
en waar nodig als intermediair verbinden in vraag en aanbod van
verenigingen en experts. “Energiebesparing is bijvoorbeeld belangrijk, omdat veel clubs het tegenwoordig moeilijk hebben en vaker
moeten renoveren. Verenigingen kijken bij het aanschaffen van materalen vaak naar de korte termijn, in plaats van naar de lange
termijn. Met duurzame energie zijn de kosten op de langere termijn
lager, omdat een vereniging dan minder vervangingsmomenten nodig
heeft”, vertelt algemeen bestuurslid André Bus van Duurzaam Verenigen. “Wat mij opvalt is dat vooral kleine verenigingen het zwaar
hebben, doordat sponsors zich terugtrekken of minder geld beschikbaar stellen en gemeenten de huur voor de accommodatie snel omhoog gooien.”
Energiekosten besparen
“De kosten stijgen dus voor veel verenigingen, terwijl sportclubs
naast de gebruikelijke kosten steeds meer vervangingsmomenten
nodig hebben om hun accommodatie op peil te houden”, vervolgt
Bus, die vindt dat clubbestuurders slimmer moeten denken door te
onderzoeken welke mogelijkheden er liggen met betrekking tot duurzaamheid. Om de ontwikkeling naar duurzame sportverenigingen en
w w w. m e e r d a n s p o r t . n l
49
accommodaties te versnellen zoekt Duurzaam Verenigen de samenwerking met overheden, belangenorganisaties, bedrijven en onderwijsinstellingen, terwijl sportbonden, gemeenten en experts als donateur kunnen aansluiten. Voetbalvereniging Den Ham is één van
de verenigingen die zich door de stichting heeft laten inspireren. De
club scoort niet alleen op de grasmat, maar ook met groene energie.
Op initiatief van Den Ham werd begin 2012 gestart met een project
Energiek Den Ham, waarmee de club wil aantonen dat ook voetbalverenigingen fors op energie – en dus op CO2-uitstoot – kunnen besparen. De eerste actie was het plaatsen van zonnepanelen, maar
de club ging verder en fungeerde al snel als kartrekker voor een
zonne-energie project voor het hele dorp, met als doel om een provinciale subsidie in de wacht te slepen. Al snel sloten 57 lokale partijen zich bij voetbalclub Den Ham aan.
“We merkten de laatste jaren dat de gemeente zich steeds meer terugtrekt. Wat mij betreft verwachten ze te gemakkelijk dat de gaten
wel gevuld worden door vrijwilligers, maar ik verwacht eigenlijk wel
wat meer steun van de overheid”, zegt Joop Kleinnijenhuis, voorzitter
van voetbalvereniging Den Ham. “Voor de nieuwbouw gingen we
op zoek naar subsidie, met als gevolg dat het maatschappelijke en
duurzame verhaal al snel een praktische combinatie bleek te zijn.
Bij de gemeente stootten we direct al onze neus en bij de provincie
kwamen we alleen in aanmerking voor een subsidie als we het
breder trokken. Dat betekende dat wij met drie bestuursleden van
de voetbalclub op zaterdagochtend met folders over samen investeren in duurzaamheid langs de bedrijven, agrariërs en bewoners
van Den Ham zijn gegaan. Dit om een groep te krijgen die groot genoeg was om voor een provinciale subsidie in aanmerking te komen.
Toen we een vergadering in onze kantine organiseerde, kwamen er
meer dan 200 belangstellenden. Daardoor hebben we ons project
samen steeds verder vormgegeven.”
w w w. m e e r d a n s p o r t . n l
Spilfunctie in omgeving
Het gevolg was dat voetbalclub Den Ham de subsidie kreeg en
ineens een spilfunctie had in de samenleving van Den Dam. “Wij
moesten dat geld als trekker ook verantwoord gebruiken en inmiddels
is het project afgerond. Niet alleen wij hebben in duurzaamheid kunnen investeren, maar ook een camping, agrariërs, een medisch centrum, een manege en een dertigtal particulieren. In het geheel heeft
voetbalclub Den Ham dus een maatschappelijke rol gespeeld”, vervolgt de voorzitter van Den Ham trots. “Binnen de gemeenschap
heeft dit project echt geteld. Daar word je als vereniging sterker
van en niet alleen in financieel opzicht.” In Den Ham wordt nu gebruik
gemaakt van een duurzame hout gestookte kachel – die dient als
een soort stadsverwarming – waarmee per jaar 23.000 kuub gas er
jaar wordt bespaard. “Dit is geen investering die je in vier jaar terugverdient, zoals met zonnepanelen wel kan”, zegt Kleinnijenhuis,
die bij Den Ham een biomassakachel en zonnepanelen heeft gerealiseerd. Ten opzichte van de eerder gemaakte kosten op gas en
stroom verdient Den Ham de investering in zonnepanelen in vier
jaar terug. Voor de biomassakachel geldt een terugverdientijd van
negen jaar en een besparing van vijftig procent van de energielasten.
In 2012 mocht voetbalvereniging Den Ham zich kronen tot de groenste
sportvereniging van Nederland.
Berkum geeft voorbeeld
Ook voetbalvereniging Berkum heeft zich hard gemaakt voor duurzaam verenigen. Roel van ’t Oever heeft zich bij de Overijsselse
voetbalclub ontfermt over de plannen en de uitvoering ervan. “Bij
Berkum was de directe aanleiding het aanschaffen van zonnepanelen voor op de daken van gemeentelijke gebouwen. Daar vielen wij
tenslotte ook onder. Nu hebben we twee zonneboilersystemen en
meer dan 150 zonnepanelen, die dekken de helft van onze energiebehoefte”, vertelt Van ’t Oever, die verenigingen een energiescan
51
aanbeveelt. “Alles wat je als vereniging kunt doen om geld te besparen op het gebied van duurzaamheid wordt in kaart gebracht
door de energiescan. Die maakt direct duidelijk welke investering
het meeste oplevert en wat de kosten zijn. Als je met je vereniging
aan de slag wilt met duurzaamheid, moet die scan de basis zijn. Bovendien betaalt de provincie de helft van de kosten van de scan. Bij
ons kwam er bijvoorbeeld uit dat de kleedkamers beter geïsoleerd
konden worden. Daar konden we mee aan de slag.”
Berkum zet met het project de Duurzame Vereniging een voorbeeldproject voor andere sportverenigingen op. Dit doet de voetbalvereniging uit Zwolle in samenwerking met de provincie, de gemeente
en sponsoren. Het voorbeeldproject is in eerste instantie voor clubs
in Overijssel en de KNVB was bij de aftrap van het project aanwezig.
Inmiddels volgt de voetbalbond de ontwikkelingen op de voet en
zijn twintig voetbalclubs in Overijssel aangesloten op dit kennisplatform, dat drie keer per jaar bijeen komt. Berkum bespaart veertig
procent op de benodigde energie voor warm water en heeft 35.000
kwh van de 60.000 kwh opgewerkt met behulp van zonneboilers en
zonnepanelen. Ook in haar maatschappelijke betrokkenheid heeft
het project de Duurzame Vereniging veel opgeleverd. Door crowdfunding onder leden en sponsoren en de steun van het ROC Landstede werd een mini-arena gerealiseerd. Op dit kunstgrasveld, met
de afmeting voor pupillenwedstrijden, speelt de jongste jeugd en
kunnen twee teams voor autistische kinderen onder vakkundige be-
geleiding in clubverband voetballen. Het verduurzamen van een
sportaccommodatie levert dus vaak mooie samenwerkingen op.
Problematiek aanpakken
Voetbalvereniging Teuge uit Apeldoorn wil medio 2015 starten met
de aanleg van een kunstgrasveld. Hiermee verwacht de vereniging
een duurzame oplossing te realiseren voor de accommodatieproblematiek, die de vereniging al jaren kent. De veldcapaciteit is door
de toename van het aantal leden onvoldoende en dat zorgt voor
hoge kosten met betrekking tot het onderhoud van de velden. “De
enige mogelijkheid om dit ons probleem op te lossen is om te gaan
voor een kunstgrasveld. Het rondbreien daarvan wordt een heksentoer”, zegt voorzitter Arne Pruijt, die zich beseft dat er heel wat moet
gebeuren. De club moet namelijk zelf voor de financiering zorgen,
maar om de duurzame oplossing te genereren, heeft Teuge een creatieve oplossing bedacht. De voetbalclub is aangemeld bij Kunstgrasheld.nl, een online platform waar leden, supporters en sponsors
een vierkante meter kunstgras kunnen kopen door een donatie te
doen. Teuge streeft naar een totaalopbrengst van € 45.000,- en voor
tien euro kun je eigenaar worden van één m2 kunstgrasveld. Op de
website van Kunstgrasheld wordt een digitaal veld getoond, waardoor je een stukje van het veld kunt ‘kopen’ en jouw ‘heldendaad’
vervolgens via social media kunt delen. Petra Rona is via Twitter te
spreken over de actie: “Het is een leuke actie, dus koop in Teuge
een m2 kunstgras op het digitale veld.”
Belang van duurzaam materiaal
Steeds meer sportbedrijven
richten zich op duurzame
materialen. Deze gaan immers langer mee, zijn beter
voor het milieu en besparen
de afnemers ervan op langere termijn geld. Ook Mammoet Sport, leverancier van diverse
sportmaterialen, gaat mee in deze trend. Geert van Heck: “Duurzame materialen zijn voor ons bijzonder belangrijk en is altijd
een speerpunt geweest bij de aankoop. Wij zoeken steeds naar
materialen welke voor het beoogde gebruiksdoel lang goed blijven (goede kwaliteit) maar eveneens lang(er) leverbaar zijn. Bovendien streven wij er naar om de herkomst van materialen zo
veel mogelijk te achterhalen. We vinden dat verstandig moet
worden omgegaan met energiebronnen en milieu. Dat controle
niet altijd realiseerbaar of mogelijk is, komt omdat veel materialen
uit verre landen komen en de duurzaamheid in dit opzicht niet
altijd kan worden vastgesteld. Een tendens is waarneembaar
dat ook sportverenigingen inzien dat het gebruik van duurzame
materialen bijdraagt aan een gezonder en beter milieu.”
w w w. m e e r d a n s p o r t . n l
Meer weten over
duurzaamheid op het gebied
van sportmaterialen? Bezoek
Mammoet Sport op de
Nationale Voetbal Vakbeurs.
53

Download Report