Diabc Magazine - Diabetesvereniging Nederland

Voluit leven met diabetes!
2014 - NR
juli-augustus
Uitsluitend
online
verkrijgbaar
Elke keer een spannend moment: de uitslag van het
HbA1c Zomers en gezond: Thaise salade Van tabletten naar
insuline
Eibertje kiest smoothies
Welke zoetstoffen zijn veilig?
Diabc is een uitgave van Diabetesvereniging Nederland – Jaargang 68
COVER
INHOUD
Inhoud diabc
Nu op Puntenplein:
In deze uitgave
Waanzinnige
extra vakantiekorting
voor DVN-leden
NU
Frio
koeltas
Normaal € 27,45
met extra
ledenkorting
€ 19,26
of 220 punten
Vision zonnebrandcrème
Normaal
Voor minimaal 45 uur koel
houden van insuline!
Formaat is 130 x 199 mm
en verkrijgbaar in de kleuren
rood, blauw en zwart.
Een parfumvrije
zonbescherming
voor tijdens en
na het zonnen.
Geschikt voor de
zeer gevoelige huid.
After Sun
€ 10,99
All Day
€ 19,99
Kids Mousse € 22,99
NU
met extra
ledenkorting
€ 8,50
€ 15,50
€ 17,84
of 97 punten
of 177 punten
of 204 punten
Kijk op
www.puntenplein.nl en ga naar ‘waanzinnige ledenactie’
22
Koolhydraten
ja/nee?
De een zegt: u mag met diabetes
alles eten, zolang u maar bijspuit
of -bolust. Diabc krijgt ook brieven
van mensen die zo min mogelijk
koolhydraten eten. De voor- en
nadelen bij elkaar.
4 Uitdaging in IJsland
6In uw belang
12 En uw HbA1c is....
18Brieven&zo
21 Gezond voor u
27 Advies in het kort: van tabletten naar insuline
28 Column Anne-Marie
28 Eibertje kiest smoothies
31 Panelvraag: zoetstof
31Volgende keer, webadressen
3
Helemaal anders
Welkom. We zijn blij dat u de weg naar
digitale Diabc gevonden hebt.
DVN heeft bijna 50.000
leden. Die leden hebben
één grote overeenkomst:
ze hebben diabetes, of
ze hebben in hun directe
omgeving te maken met
diabetes. Verder zijn er
veel verschillen tussen
onze leden. Sommigen
zijn oud, anderen jong.
Sommigen hebben type
1, anderen type 2. De een
leeft al jaren met diabetes,
de ander heeft net de diagnose gekregen.
Voor zo’n diverse groep
lezers een magazine
maken, is een uitdaging.
Gelukkig krijgt Diabc al
jaren goede beoordelingen. Voor veel mensen is
het zelfs de belangrijkste
reden voor hun lidmaatschap van DVN. Nu zult u
denken: gewoon zo doorgaan! En toch doen we dit
keer iets helemaal anders:
deze Diabc verschijnt
alleen digitaal.
Waarom? Omdat we
steeds meer verzoeken
binnenkregen voor een
digitale editie. Omdat het
maken van een magazine
een kostbaar project is.
Omdat we het gewoon
eens wilden proberen. We
horen graag wat u vindt
van deze proef. Uw reactie
is welkom op
dvn.nl/enquete. En wees
gerust: in september valt
Diabc gewoon weer in de
bus of op de mat!
Margreeth Smilde
Voorzitter
Diabc is het magazine van DVN over voluit leven met diabetes.
Wilt u ook Diabc ontvangen, kijk dan op pagina 2 (Contact).
Deze actie loopt t/m 31 augustus 2014
Kijk op
dvnwinkel.nl
• voor al uw diabeteshulpmiddelen
• spaar nog meer punten voor leuke cadeaus
jul/aug 2014
colofon & Contact
Bladcoördinatie en eindredactie: Daniëla Koele, Antonie Wielens Redactiecommissie: Diny Brands, Kees Dorreman, Lisette Eichhorn, Dick Kroon,
Ad Louwerse, Alexander Marks, Jelly Meijer, Marluce Roost-Loomans, Alexander Stork Ontwerp en opmaak: Dinq media b.v., Hilversum Coverfoto Dirk Jansen Druk: Senefelder Misset, Doetinchem Issn:
0166-7629. Diabetesvereniging Nederland, Postbus 470, 3830 AM Leusden Klantenservice en Diabeteslijn - voor adreswijzigingen, lidmaatschap en vragen over diabetes: (033) 463 05 66, [email protected]
(ma.-vr. 9.00-17.00 uur). Bel in geval van nood 112. DVN winkel (030) 687 61 52 Redactie: [email protected] Advertentieverkoop: Astrid de Kooter, [email protected], (033) 434 19 68. Diabc is een uitgave
van Diabetesvereniging Nederland en verschijnt 9 keer per jaar (in een oplage van 55.000 exemplaren). Voor mensen met een leeshandicap is Diabc in gesproken vorm verkrijgbaar via Dedicon, (0486)
486 486, [email protected] Contributie Lid zijn van DVN kost € 49,90 (prijspeil 2014). De contributie wordt per (half) jaar geïnd (december en juni). Het lidmaatschap geldt voor een jaar. Opzeggen kan
per e-mail of brief voor 1 november. Informeer eens bij de klantenservice naar manieren om (een deel van) de contributie terug te krijgen: via Puntenplein of via zorgverzekeraars,
INHOUD
Voluit leven in beeld diabc
5
‘‘S AVONDS AT IK 2 ZAKKEN
ADVENTURE FOOD’
2014 sep
Anne-Marie Eerenstein (32, diabetes type
1, communicatieadviseur bij DVN en deelnemer Iceland Diabetes Challenge, op
de foto 5e van links): “Steile klimmetjes,
zwoegen door de sneeuw, smalle bergpaadjes: we hebben het allemaal gehad.
Het onwaarschijnlijk mooie landschap was echt genieten! Mijn
conditie was goed. Mijn aandachtspunten waren voldoende eten
om niet af te vallen en hypo’s te vermijden. Beide zijn gelukt.
Vanwege de inspanning zette ik mijn pomp op 50 procent basaal
en at ik ’s avonds twee zakken Adventure Food. Dankzij de continuglucosemeter die we tijdelijk kregen, kon ik op elk moment
mijn bloedglucosewaarde zien. Echt een uitkomst. Deze uitdaging heeft mij gesterkt in mijn overtuiging dat diabetes geen
belemmering hoeft te zijn om de dingen te doen die je wilt!”
Tekst Anne-Marie Eerenstein beeld Ronald Hoogendoorn
COVER
INHOUD
in uw belang
“Had ik dan beter mijn mond kunnen
houden?” Mevrouw Witte kijkt me vertwijfeld
aan. Zij heeft haar werkgever op advies
van de bedrijfsarts laten weten dat er bij
haar diabetes is vastgesteld. Zij werkt bij
een chemisch laboratorium, en houdt zich
bezig met wetenschappelijk onderzoek.
Haar manager (‘een workaholic die alleen
maar bezig is met targets’) reageerde
slagvaardig op het slechte nieuws. De eerder
overeengekomen uitbreiding van het aantal
werkuren was van de baan, en hij haalde
er een medewerker personeelszaken bij
om te bespreken ‘wat mevrouw nog wel
zou kunnen, want het werken met die dure
machines is natuurlijk niet meer aan de orde’.
Ik bel – met toestemming van mevrouw Witte
– de bedrijfsarts. Hij is het met DVN eens dat
de manager de plank misslaat. Na een goed
gesprek, waarin de nodige misverstanden
over diabetes worden weggenomen, ziet de
manager zijn vergissing in. Mevrouw Witte
is gerustgesteld. “Maar,” zegt ze. “Ik voel me
gestigmatiseerd”.
DVN is er van overtuigd dat de ervaring
van mevrouw Witte niet uniek is. Veel
werknemers met diabetes hebben te maken
met misverstanden en vooroordelen,
waardoor hun carrière negatief wordt
beïnvloed. Daarom zullen we de komende
jaren veel aandacht besteden aan het thema
‘Diabetes en werk’ – u hoort hier binnenkort
veel meer over! Hebt u zelf ervaringen op dit
gebied? Laat het ons weten via [email protected]
Voetentest
2014 jul/aug
Kent u dit visuskaartje? Zorgverleners beoordelen hiermee of
u uw voeten nog zelf kunt inspecteren. U legt het kaartje op uw
voet en kijkt hoeveel regels uw kunt lezen (let wel: hier niet op
ware grootte). Kunt u bijvoorbeeld minder dan 2 regels foutloos
lezen dan kunt u kleine wondjes niet goed zien en kunt u uw
voeten niet meer zelf controleren. Laat uw voeten dan minstens
driemaal per week door iemand anders controleren. Een initiatief van Provoet.nl (Brancheorganisatie voor Pedicure).
Agenda
• 31 augustus:
Royal Run voor
Diabetes Fonds
bij Paleis Soestdijk.
www.royalrun.nl.
• 6 september:
SugarKidsClub
Diabeach Party
voor jongeren van
14 t/m 17 jaar. www.sugarkids.nl/
agenda/agendapunt/212
• 11 oktober: Diabeatit Run (estafette
met eerst de 589 traptreden van de
Euromast). www.diabeatitrun.nl
• 16 oktober: stemmen op de Doc’s
Hero. www.docshero.nl.
• 25 oktober: concert Diabetes
Fonds Grote Kerk Naarden
www.concertdiabetesfonds.nl
• 2 november: SugarKidsClub
Diadag in Assen (0-16 jaar).
www.sugarkids.nl/agenda/
agendapunt/211
Succes in de regio
Activiteit: Dia Marktplaats, Nieuwegein • Voor wie:
mensen en organisaties die betrokken zijn bij
diabetes • Doel: informatie uitwisselen en
ondersteuning van zelfmanagement
Zaterd ag
6 SEPTEMBER 20
14
Van 19.30 tot 22.30
uur
Strandtent Gotcha!
Kijkduin
(bij Den Haag)
Opgeven: www.sugar
kids.nl/agenda
elkaar kletsen in
aparte strandtent.
Volg ons op Facebook.com/S
ugarKidsClub
DVN regio Utrecht-Zeist houdt in
Nieuwegein de Dia Marktplaats.
Organisator Peter Baltussen:
“Tijdens de Dia Marktplaats discussiëren mensen met diabetes,
zorgverleners en leveranciers van
diabetesmiddelen met elkaar over
een centraal onderwerp, bijvoorbeeld diabetes en vakantie. Zo kunnen organisaties en mensen met
diabetes van elkaar leren. Daarnaast is goede informatievoorzie-
ning een belangrijke voorwaarde
om tot goed zelfmanagement te
komen. Ook de zorgaanbieders
kunnen iets met de uitkomsten van
de sessies. Je hoort elke keer nog
nieuwe dingen tijdens de avonden.
We proberen lokaal zoveel mogelijk
partijen te betrekken, zoals bibliotheken, gezondheidscentra en diabetesverpleegkundigen. Het is mooi
te zien dat door deze bijeenkomsten
allerlei vormen van samenwerking
ontstaan op het gebied van diabetes.
80%
van de
mensen die voor hun 10e
levensjaar diabetes kregen,
krijgen met ernstige
depressies te kampen.
Onderzoek S. Jaser e.a. gepubliceerd in The
Diabetes Educator
Etiketten uitgebreid
bestuderen voor je iets
koopt in de supermarkt
kan knap lastig zijn,
zeker als je glutenvrij moet eten. Met
Boodschapp Glutenvrij wordt het je
een stuk gemakkelijker gemaakt. Met
deze app scan je de streepjescode van
een product en je ziet meteen op het
beeldscherm of het product glutenvrij
is. Maar dat niet alleen, de app geeft
ook aan hoe het product scoort op
verschillende gezondheidsaspecten
ten opzichte van andere vergelijkbare
producten: zit er meer of minder
suiker, zout of vet in? Boodschapp
Glutenvrij helpt bij gezonde keuze uit
het aanbod in de supermarkt. Ook
online supermarkten zijn opgenomen.
Boodschapp Glutenvrij komt in juli
2014 op de markt.
7
Door samen te werken, kun je meer
bereiken. Gemiddeld komen er dertig tot veertig mensen per keer. Ik
doe dit werk met veel plezier. Uiteindelijk zie je dat je mensen kunt
helpen beter met hun diabetes om
te gaan. Daar doe ik het voor. “
Informatie over de activiteiten van
de regio’s vindt u bij elke Diabc en op
www.dvn.nl/dvn/dvn-in-uw-regio.
Daar staat ook hoe u zich kunt opgeven.
In het jaarbericht 2013 kunt u lezen
hoe DVN de regio’s een nog prominentere rol heeft gegeven in
haar organisatie. U vindt het op onze
website: DVN.nl/jaarverslag.
Leerlingen bedenken
diabetesspel
App van de maand:
Boodschapp Glutenvrij
In actie voor DVN
Column
Olof King, directeur Diabetesvereniging Nederland
Carrière
diabc
Leerlingen van de studierichting Technasium van
Dalton Lyceum Barendrecht hebben in opdracht
van DVN gewerkt aan een kennisspel voor diabetes
type 1 voor jongeren van 6 tot 16 jaar. Het doel van
het spel is op speelse wijze informatie geven, zodat
het te gebruiken is nadat type 1 is geconstateerd.
Wil je als school ook iets doen voor DVN? Op www.
doemeevoordiabetes.nl vind je meer informatie.
jul/aug 2014
COVER
INHOUD
advertentie
in uw belang
Eerlijke premies
Meer keuze
Minder kosten
Sneller verzekerd
diabc
9
Nieuws van de ALV
Contributie
Unieke samenwerking van DVN en Independer
Overlijdensrisicoverzekering
op maat voor mensen met diabetes
De Algemene Ledenvergadering
van DVN kwam op 7 juni bijeen
in aanwezigheid van bestuur en
directie van DVN. De ALV-leden
keurden onder andere het jaarverslag en de jaarrekening 2013 van
DVN goed en stelden de contributie
voor 2015 vast op € 49,90 per jaar.
Deze blijft dus hetzelfde als in 2014.
Meer weten over de contributie?
Kijk dan bij de veelgestelde vragen op dvn.nl.
De data voor de vergaderingen in
2015 zijn bekend: de ALV vergadert dan op 6 juni en 12 december.
Tweede kamer steunt lobby
diabetes op school
Diabetesorganisaties, waaronder DVN, hebben staatssecretaris Dekker gevraagd om de weigering van kinderen
met diabetes op scholen te voorkomen en om de begeleiding
van deze groep leerlingen op school te verbeteren. De
Tweede Kamer heeft beide moties aangenomen. Ouders en
diabetesorganisaties zijn blij met de steun. Uit onderzoek
van diabetesorganisaties bleek dat 1 op de 20 kinderen
met diabetes wordt geweigerd op scholen of problemen
ondervindt. Uit reacties bij het eigen Meldpunt van
DVN bleek eerder al dat er op dit gebied veel onbegrip en
weinig ondersteuning is. Al zijn er ook scholen waar goede
afspraken zijn gemaakt tussen leerkrachten en ouders.
Citaat
‘De SugarKidsClub Kampen hebben een heel positief effect op zelfzorg
van kinderen met diabetes. Het samen actief kunnen zijn met lotgenoten,
waardoor kinderen zich niet ‘anders’ hoeven te voelen, en een rolmodel voor elkaar kunnen
zijn, is geweldig.’ Annelies Brandsma, kinderarts bij het Maasstad Ziekenhuis. Om het lotgenotencontact te stimuleren geeft dit Ziekenhuis al hun jeugdige diabetespatiënten het DVN-lidmaatschap cadeau. Inschrijven voor de
herfstkampen kan nog. Sugarkids.nl. Kijk ook het filmpje over SugarKidsClub Kampen. http://vimeo.com/73132369
Bent u DVN-lid?
1,5 miljoen euro voor
team van Bart Roep
www.risicoverzekeringopmaat.nl
Interesse of vragen?
Meer informatie over dit product vindt u op:
www.risicoverzekeringopmaat.nl
Of bel met:
035 - 626 57 80
Het onderzoeksteam van prof. Bart Roep van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) ontvangt een subsidie
van 1,5 miljoen euro van het Diabetes Fonds en stichting
DON. De onderzoekers zullen verder onderzoek doen naar de
zogenoemde vitamine D-therapie, waarbij een bepaald type
afweercellen (dendritische cellen) van mensen met diabetes
type 1 buiten het lichaam wordt behandeld met vitamine D3. De
onderzoekers hopen dat het afweersysteem hierdoor stopt met
het vernietigen van de bètacellen. De bètacellen uit de alvleesklier produceren insuline en worden bij diabetes type 1 aangevallen door het eigen afweersysteem.
jul/aug 2014
Dan ontvangt u ook nog
eens € 30,00 extra korting!
foto Dirk Jansen
COVER
INHOUD
Ac
t
ie
va
n
D
VN
!
COVER
6 DAGEN, 90 KM, 20 KG
Sponsor elke meter van Anne-Marie
tijdens de Iceland Diabetes Challenge!
in uw belang
Gratis
download
‘Koolhydraatbeperking S, M,
L. Welke maat heb jij?‘ is een
gratis e-boekje van diëtist
en diabetesverpleegkundige
Harriet Verkoelen. Verkoelen
is onder andere bekend van
het boek ‘Echt afvallen doe
je zo. Andere gezonde voeding, minder koolhydraten’.
Wie zich inschrijft voor haar
nieuwsbrief kan het downloaden:
www.harrietverkoelen.nl
diabc
11
productnieuws
- Dexcom sensor technologie is goedgekeurd voor gebruik bij kinderen
vanaf 2 jaar. www.myglucosemonitoring.nl voor productinformatie en
ervaringen van gebruikers.
- In de VS is een insuline tot de markt
toegelaten die je moet inhaleren
(Afrezza). Het werkt als maaltijdinsuline, maar mag niet gebruikt
worden door mensen met astma en
COPD. Of en wanneer het in Nederland komt is nog niet te zeggen.
www.drugs.com
3 vragen over
EN DONEER!
VOOR EEN LEEFBAAR
LEVEN MET DIABETES
1. Wat is het voorlopige advies?
“Tot nu toe adviseerden we dat suikers niet meer
dan tien procent van de dagelijks ingenomen
hoeveelheid calorieën zouden moeten innemen.
In de nieuwe richtlijnen die later dit jaar
definitief zullen worden, staat het advies om de
suikerinname gedurende de hele levensloop te
verlagen: laat de suikerinname in ieder geval
niet boven de tien procent van de totale energieinname komen én als je de inname verlaagt tot
slechts vijf procent heeft dit meer voordelen
voor de algehele gezondheid.”
2. Wat betekent dit concreet voor het dagelijks
eten?
“De maximale inname geldt voor
alle zogenoemde ‘vrije suikers’: alle
monosacchariden (bijvoorbeeld glucose en
fructose) en disacchariden (bijvoorbeeld
sucrose) die door de fabrikant, de kok of
Fotograaf: Ronald Hoogendoorn
doemeevoordiabetes.nl
Een initiatief van Diabetesvereniging Nederland
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wil de richtlijnen omtrent de dagelijkse suikerinname
voor iedereen drastisch aanpassen. Glenn Thomas van de WHO legt uit hoe en waarom.
consument worden toegevoegd of van
nature voorkomen in honing, siropen,
vruchtensappen en vruchtenconcentraten.
Deze producten samen zorgen voor de grootste
suikerconsumptie. Als we niet opletten, krijgen
we veel te veel suiker binnen. Ook ongemerkt,
want zelfs in ketchup, ontbijtgranen, soepen en
toetjes zitten suikers.”
3. Waarom deze aanpassing?
“De WHO maakt zich zorgen over de
gezondheid van een groot deel van de
wereldbevolking. Een teveel aan suiker zorgt
ervoor dat er te veel calorieën binnenkomen,
waardoor mensen te zwaar worden.
Overgewicht verhoogt de kans op diabetes en
hart- en vaatziekten. Bovendien is suiker slecht
voor het gebit, omdat het gaatjes veroorzaakt.”
Lees ook het artikel over koolhydraten elders in
dit nummer.
jul/aug 2014
doemeevoordiabetes.nl
Tekst Yvette Kuiper
GA NAAR
...het nieuwe advies voor
suikerinname van de WHO
INHOUD
Voluit leven met diabetes diabc
Wie Marloes Bonnen (21)
Diabetes type 1 sinds 1994
Huidig HbA1c 66 mmol/mol (8,2
procent)
Streefwaarde 53 mmol/mol
(7 procent)
Heeft haar eerste baan als
verpleegkundige in het
ziekenhuis
HbA1c,
het moment
van de
waarheid
Elk kwartaal controleert
uw diabetesbehandelaar
uw HbA1c-waarde.
Marloes, Annemarie en
Aren vertellen over dat
ene spannende moment.
Wordt het euforie of
jul/aug 2014
teleurstelling? Tekst Dana
Ploeger Beeld Dirk jansen
Altijd maar bezig zijn met lage HbA1cwaarden. Dat wil Marloes niet: ‘Het is maar
een cijfer. Die waarde vertelt mij niet hoe
het met me gaat.’
‘Zo’n lage
waarde had ik
niet eerder’
Marloes Bonnen (21)
“I
k ben ‘lastig instelbaar’, zeggen de specialisten altijd zo
mooi. Een poosje heb ik met een
continuglucosemeter gelopen om
inzicht in mijn hypers en hypo’s
te krijgen, maar er is geen peil op
te trekken. Het lukt me dan ook
nauwelijks om mijn HbA1c op de
streefwaarde van 53 mmol/mol te
krijgen. In mijn achterhoofd speelt
dat getal wel, maar ik wil er niet te
veel mee bezig zijn. Ik zeg altijd: ‘Ik
ben Marloes en heb diabetes’. Het is
niet andersom. Ik sport, eet en leef
naar mijn eigen wensen en probeer
me niet de hele tijd te focussen
op een zo laag mogelijke HbA1cwaarde. Ik ben nu tevreden met
mijn huidige waarde van 66 mmol/
mol. Toch was het wel te gek toen
ik enkele maanden geleden ineens
wel op mijn streefwaarde zat.”
“Die ochtend liet ik eerst in het
ziekenhuis mijn bloed prikken.
Een uur later kwam ik bij mijn
diabetesverpleegkundige; zij had
intussen mijn HbA1c-waarde
binnen. Samen keken we op het
beeldscherm en ik riep: ‘53! Ongelooflijk.’ Dat was een vreemde
ervaring. Zo’n lage waarde had ik
nooit eerder gehad. Ik weet nog dat
ik direct erna mijn moeder belde,
zij en ook mijn vader leven altijd
erg mee. Ik wist ook gelijk waardoor het kwam.”
“Ik had een drukke periode achter
de rug met veel hypo’s. Ik werkte
als stagiaire verpleegkunde in een
groot ziekenhuis in Antwerpen,
waar ik naar toe fietste en veel
13
moest lopen. Ik had toen dagelijks
hypo’s. Zodra ik aanvoelde dat
ik laag zat, dronk ik snel een glas
ranja, at een koekje en ging weer
verder. Ik wilde het liefst doorwerken. Soms lukte dat niet en moest
ik echt even rustig wat eten. Tijdens mijn dagdiensten schakelde
ik mijn insulinepomp enkele uren
uit. Toch bleef ik hypo’s houden,
hoeveel ik ook at, ik kreeg mijn
bloedglucosewaarden niet op orde.
Dat waren zware weken. Het resultaat was een superstrakke HbA1cwaarde, maar echt fijn voelde
dat niet. Ik zal nooit op hypo’s
aansturen om mijn waarde laag te
houden. Zo zit ik niet in elkaar. Wat
mij eerder stimuleert zijn andere
mensen met diabetes die ik tijdens
mijn werk als verpleegkundige
geregeld tref op de afdeling. Bij hen
zie ik soms vervelende complicaties, waardoor ik me realiseer dat ik
zorgvuldig moet omgaan met mijn
diabetes. Dat zegt mij meer dan een
cijfertje.”
Tip: Het HbA1c is een
gemiddelde waarde van de
bloedglucosespiegel over de
afgelopen 2 tot 3 maanden. De
diabetesbehandelaar stelt deze
waarde ieder kwartaal vast.
Een HbA1c onder de 53 mmol/
mol (7 procent) is belangrijk om
complicaties op lange termijn te
voorkomen.
jul/aug 2014
COVER
COVER
INHOUD
14 Voluit leven met diabetes diabc
‘Triomfgevoel:
dit had ik echt
zelf gedaan’
Aren de Keizer (72)
“I
jul/aug 2014
n de beginjaren van mijn
diabetes schommelde mijn
HbA1c-waarde tussen de 63 en 85
mmol/mol. Veel te hoog natuurlijk.
Dat hield me zeker bezig, maar
echt actie ondernemen deed ik
niet. Vanwege mijn overgewicht
lette ik op mijn eten, meer niet. Zo
sukkelde ik door. Tot ik drie jaar
geleden behoorlijk in de put zat. Ik
had een belabberde conditie en zat
dagenlang in mijn stoel voor me
uit te kijken. In mijn hoofd speelden zich diverse noodscenario’s
af, die ik als kind had gezien bij
familieleden met diabetes. Bij mijn
moeder maakte ik ettelijke hypo’s
mee. Mijn oudtante werd blind en
verloor een been. Onbewust zat ik
te wachten tot ik ook ‘suikertenen’
zou krijgen of blind zou worden.
Als ik toen in die stoel was blijven zitten, was ik er nu niet meer
geweest, denk ik.”
“In die sombere toestand bezocht
ik in de zomer van 2012 mijn diabetesverpleegkundige voor de
HbA1c-controle. Zoals ik al dacht
was die hoog, ergens rond de 75
mmol/mol. Op dat moment schoof
ze mij een folder onder de neus van
een speciaal beweegprogramma in
mijn dorp. ‘Ach’, dacht ik, ‘waarom
niet?’ Die beweeggroep en vooral
de support van de fysiotherapeut
zijn mijn redding geweest. Hij gaf
me de boost en de aanpak die ik
nodig had. Hij gaf me realistische
en eerlijke informatie over complicaties en haalde me over gezonder
te gaan leven en meer te bewegen.
We bewegen twee keer per week
anderhalf uur.”
“In drie maanden tijd knapte
ik gigantisch op. Ik werd fitter,
voelde me mentaal sterker en mijn
bloedglucosewaarden gingen eindelijk de goede kant op. Toen ik na
enkele maanden opnieuw bij mijn
diabetesverpleegkundige kwam,
was mijn waarde 53 mmol/mol!
Dat gaf een gevoel van triomf; dit
had ik echt helemaal zelf gedaan.
Sinds die tijd is mijn waarde altijd
53 mmol/mol. Ik ben wat gewicht
kwijt en beweeg nog steeds.”
“Kortgeleden ben ik met diezelfde
fysiotherapeut een wandelgroep
voor zeventigplussers begonnen.
Iedere week wandelen we twee
keer anderhalf uur. Die wandelgroep brengt gezelligheid, zorgt
ervoor dat mensen minder eenzaam zijn, maar het dient ook een
eigen belang. Ik ben van mezelf
best lui en verzin soms smoesjes
om niet te sporten. Deze groep is
mijn stok achter de deur. Ik vind
het best lastig om elke keer de
motivatie uit mezelf te halen. Ik
praat er niet veel over met mensen.
Nu heb ik weer zin om er tegenaan
te gaan. Ik wil en zal dit jaar onder
de 50 mmol/mol komen met mijn
HbA1c.”
“De volgende controle wordt wel
spannend. Ik vermoed dat ik nu
boven de 53 mmol/mol zit. De
laatste tijd zijn mijn waardes wat
hoger. Dan is de vraag: wat gaan
we nu weer bedenken om het
HbA1c omlaag te krijgen? Nog harder bewegen, de medicatie verhogen, nog meer lijnen?”
Wie Aren de Keizer (72)
Diabetes type 2 sinds 2007
Huidig HbA1c 53 mmol/mol
(7 procent)
Persoonlijk doel onder de
50 mmol/mol (6,8 procent)
Richtte een 70+ wandelgroep op
om zelf in beweging te blijven
jul/aug 2014
Jarenlang maakte hij zich zorgen over hoge
HbA1c-waarden. Tot Aren een beweeggroep voor
mensen met diabetes ontdekte. “Ik werd fitter en
zag mijn waarden eindelijk dalen.”
INHOUD
Voluit leven met diabetes diabc
De driemaandelijkse HbA1c-controle voelt
voor Annemarie als het uur van de waarheid. ‘Wanneer mijn waarde hoger is dan de
vorige keer is dat een flinke teleurstelling.’
‘We willen
graag een
kindje’
Annemarie Oskam (25)
“N
Wie Annemarie Oskam (25)
Diabetes type 1 sinds 2000
Huidig HbA1c 51 mmol/mol
(6,8 procent)
Persoonlijk doel 48 mmol/mol
(6,5 procent)
Annemarie heeft een
zwangerschapswens en runt
een eigen gastouderopvang
aar de controle van mijn
HbA1c-waarde kijk ik nooit
uit. Het is voor mij een soort uur
van de waarheid. Vreselijk. De
ellende begint al bij het HbA1c prikken. Inmiddels zou ik toch gewend
moeten zijn aan naalden, maar ik
kijk nooit bij het prikken. Anders
word ik zo naar en misselijk. Diezelfde dag kijk ik nog op mijn computer via het digitaal logboek wat
mijn HbA1c-waarde is. Het is altijd
een flinke teleurstelling als ik een
hogere waarde heb dan daarvoor.
Sinds twee jaar draait mijn hele
leven om een zo laag mogelijke
HbA1c. Ik ben geregeld de hele dag
bezig met het tellen van koolhydraten en extra bolussen als mijn
jul/aug 2014
bloedglucosewaarde boven de 8
mmol/l komt. Zelfs ’s nachts prik
ik geregeld om te controleren hoe
hoog ik zit.”
“Ik doe dat omdat mijn man en ik
heel graag een kindje willen. Twee
jaar geleden kreeg ik groen licht
van mijn internist om zwanger te
worden. Toen had ik een waarde
van 53 mmol/mol. Eigenlijk een
prima waarde om mee te starten,
maar ik wilde die verder omlaag
krijgen. Een laag HbA1c is beter
voor de ontwikkeling van het
kindje in de eerste fase van de
zwangerschap. Daar deed ik in het
begin alles voor. Gezond eten, wandelen, weinig stress en mijn dagwaarden ongelooflijk strak houden. Daardoor kreeg ik regelmatig
hypo’s. Soms wel acht of negen op
een dag. Zo’n dag met veel hypo’s
17
was voor mij een goede dag. Mijn
laagste HbA1c-waarde was 41
mmol/mol; een overwinning. Die
dag voelde ik me euforisch. Zo blij
en trots. Ik belde direct mijn moeder en mijn man op, zij leven altijd
erg mee.”
“Inmiddels heb ik dat fanatisme
een beetje losgelaten. Ik krijg het
namelijk niet voor elkaar om zo
strak te leven. Ik houd het gewoon
niet vol. Zeker nu blijkt dat mijn
HbA1c niet laag blijft. Inmiddels
is die de laatste maanden weer
opgelopen naar 51 mmol/mol. Mijn
internist zei de laatste keer ‘dat ik
een beetje meer moet genieten en
ontspannen’. Dat werkt ook beter
voor lagere waarden, dus dat probeer ik nu. Al is het moeilijk, vooral
vanwege de teleurstelling over de
uitblijvende zwangerschap én de
almaar hogere waarden. Binnenkort krijgen we onze eerste vruchtbaarheidsbehandeling. Het is beter
als ik me daar op focus. Ik hoop
natuurlijk dat ik het geluk heb uiteindelijk zwanger te raken.”
Tip: Wees voor zichtig met
bijspuiten na uw eerste hypo. Als
u de afgelopen 24 tot 72 uur een
hypo hebt gehad (lager dan 4
mmol/l) komt de tegenregulatie
(glucagon en adrenaline) bij de
volgende hypo pas bij een lagere
bloedglucosewaarde op gang. Dus
de volgende hypo wordt vaak pas
later gevoeld.
jul/aug 2014
COVER
INHOUD
brieven&zo
Brieven diabc
Type 1 als
kunstvorm
Mijn tankini
Tip
Door littekens in mijn buik
en dikke spuitplekken voel ik
me niet meer prettig in bikini,
maar wel in een tankini (een
bikini met een langer bovenstuk). Ik maak in de zijkant een
knoop en stop mijn pomp in
een bh-zakje, waar ik aan de
bovenkant een stuk knoopsgatenelastiek heb gemaakt. Als
ik wil zwemmen, kan ik het
zakje gemakkelijk ‘afknopen’
en daarna weer bevestigen. De
pomp blijft goed beschermd.
Toen ik nog bikini’s droeg,
stopte ik mijn pomp in mijn
bikinibroekje en droeg ik een
bijpassend (omslag-)rokje.
Als ik ging zwemmen kop-
De laatste keer kreeg ik bij de apotheek
nieuwe goedkopere calcium/kalk
tabletten. Na enige dagen waren mijn
bloedglucosewaarden telkens hoger
tijdens het slapen gaan (8 mmol/l in
plaats van 4 a 5 mmol/l). Ik heb bijgespoten en werd ’s nachts wakker met
een te lage bloedsuiker. De nieuwe calciumtabletten bleken druivensuiker/
glucose te bevatten om de tabletten te
binden. Kijk goed naar het overzicht
met de ingrediënten op de verpakking
van dergelijke grote tabletten.
Teun Blanken, via e-mail
Briefcadeau
Barbecue
voor
uw brief
Vorig jaar zomer
was de eerste
zomer met mijn
pomp, ik had net
een paar maanden diabetes tye 1. Vol enthousiasme ging ik samen met mijn vriend naar een
waterpark. Overal deed ik aan mee en alle glijbanen
heb ik gehad. Tot ik merkte dat mijn pomp los begon
te zitten. Uit voorzorg gingen we naar de EHBO om
pleisters te vragen, zodat mijn pomp goed zou blijven zitten. Het antwoord was ‘we fix!’. Dat klopte.
Met als gevolg dat een helft van mijn buik helemaal
ingetaped was. Om de hoek van de EHBO heb ik het
er natuurlijk meteen afgehaald en wat kleine stukjes
tape overgehouden. We hebben alsnog een actieve
dag gehad, mét pomp. Ik zie mijn pomp nu minder
als iets lelijks of negatiefs, maar als iets wat bij me
hoort en ervoor zorgt dat ik beter in mijn vel zit. Ik
zou nooit meer anders willen dan een pomp!
Karien Snijders (21), via e-mail
‘Superstoere dag
gehad afgelopen
zaterdag op de Bernhard kazerne in
Amersfoort. Mooi
bouwpakket als herinnering mee gekregen
#dagjezonderzorgen
#bedankt’
Wissel je mikpunt
In de Diabc van juni las ik het artikel
Wissel je mikpunt (voorkom spuitplekken). Ik spuit zelf elke morgen
insuline in mijn beide benen, zowel
links als rechts. Via de apotheek
heb ik een rotatiekaart gekregen.
Daar zitten zeven gaten in, met een
doorsnee van 2 cm, voorzien van
alle dagen van de week en de letters
R (rechts), en door om te draaien L
(links). Zo kun je de gehele week op
een andere plaats injecteren. Ik heb
zelf diabetes type 2 en gebruik de
rotatiekaart al jaren. En ik heb nog
gave bovenbenen.
Jan Hagen, Lelystad.
Wissel
Voorkom spuitp lekken
je mikpunt
Bijna tweeder
de van de mensen
die insuline spuiten
ofwel lipo’s. Ontsier
, hebben spuitple
end en funest
kken,
voor de diabetes
kundigen Marluc
regulatie. Diabete
e Roost en Diny
sverpleegBrands geven
tips en uitleg.
TeksT Yvette
Kuiper
Wie, wat, waar
Rode plekken
op de huid, putjes of kuiltjes
of juist dikke,
harde bulten.
Lipodystrofie
is
een stoornis
in het onderhuids
vetweefsel. Vet
kan verdwijnen
als autoimmuu
nreactie van
het
lichaam op insuline
(lipoatrofie).
Of er treedt juist
verbindweefseling en dus verdikking
op (lipohy-
pertrofie). Dit
laatste komt
vaker
plekken op de
voor en ontstaat
huid en beter
wanneer je:
te
voelendantezien.Ze
• teveelopd
ezelfdeplaatsspuit
kunnen
ontstaan op
• teveelinsul
elke plek waar
ineinéénkeer
je
spuit.Indepraktijkko
toedient
menzehet
meeste voor
• tesnelinsu
op de billen,
linetoedient
buik
en benen, de
• injectienaa
ldenvakergebruikt
populairste prikplaatsen. Iedereen
Lipohypertrofieënzijn
die insuline
vaak
toedient kan
verdikte,glanzendedo
spuitplekke
nkere
n krijgen, dus ook
pompgebruikers.
1234567 tips
Zo verklein je
de
2014 juni
2014 jul/aug
Brief van de maand
Fix it!
Wat is uw grootste diabetesergernis
op vakantie? Stuur uw reactie met
oplossing en foto naar [email protected] of
Diabc, Postbus 470, 3830 AM Leusden
o.v.v. ‘Brieven&zo’. In elk nummer
kiezen we een winnaar. Deze keer wint
Karien Snijders een barbecue-koeltascombinatie ter waarde van 49,95
euro. Zo houdt u tijdens de barbecue op
strand of camping uw vlees, salade en
drank koel. De barbecue-koeltas-combinatie is beschikbaar gesteld door
DVN winkel en met korting te bestellen via www.dvn.nl/puntenplein
Bericht van
Vanessa van
der Sloot op
de Facebook
tijdlijn van de
SugarKidsClub
kans op spuitp
lekken:
1. Wissel de injectieplaa
tsen goed af
en
roteer binnen
seconden voor
deze plaatsen.
je de naald terugtrekt,
Een rotatiekaart en denken
zodat de insuline
in lijnen (even
goed verdeeld
dagen
rechterhelft
wordt in
het onderhuids
van je lichaam,
vetweefsel. Ga
oneven
dagen links)
liefst even
zitten; zo neem
kunnen hulpmidde
je automatisc
len zijn.
Spuit minimaal
h meer
rust.
één centimeter
naast
de oude plek
5. Gebruik altijd
en blijf altijd
een nieuwe pennaald
minimaal 2,5
centimeter bij
om weefselbes
de navel vandaan.
chadigingen
Spuit
iedere dag op
door een
vervormde punt
dezelfde tijd
te
in
voorkomen.
hetzelfde
deel van het
6. Na het injecteren
lichaam, omdat
of verwijderen
iedere zone
zijn eigen opnamesn
van
de infuusset
elheid heeft.
de huid even
3. Spuit je 50
zachtjes
masseren om
eenheden of
het weefsel soepel
meer, verdeel
deze dan in twee
te
houden.
doses: één van
20 en
één van 30. Dien
7. Na het injecteren
de tweede direct
is de huid meestal
na de
eerste toe, met
wat rood. Neem
een nieuw naaldje
contact op met
op
een andere plek.
je
diabetesbehandelaar
als de plek
4. Injecteer langzaam.
pijnlijker, roder
Wacht tien
en groter wordt
dan
normaal.
Medisch diabc
Lipohypertro
fie
37
Lisanne Rövekamp
(23, twaalf jaar
diabetes type
nepomp. Waar
1): “Ik gebruik
de naald van
nu acht jaar
de pomp zit heb
in mindere mate
een insuliik littekenwee
onderaan mijn
fsel. Vooral op
rug. Die littekens
het prikgaatje
mijn buik en
zitten er al jaren.
beter dan de
andere keer.
De ene keer
maar op vakantie
Met kleding aan
heelt
moet ik altijd
zie je er gelukkig
even ‘doorkome
pleister op je
niets van,
n’. Je ziet mensen
buik en de plekken
toch kijken naar
daaromheen.
vervelend, maar
de
Dat maakt me
het is niet anders.
onzeker en dat
Om spuitplekke
der mijn naald.
vind ik
n te voorkomen
Niet pas na drie
, vervang ik nu
dagen, maar
meer af. Op
na twee dagen.
eerdie manier laat
Ook wissel ik
ik de oude plek
om te helen.”
de plekken
met rust, zodat
het voldoende
tijd heeft
Lisannes vraag
aan Diny en
Marluce:
bloedglucosewaarden
“Ik vind het soms
lastig mijn
onder controle
Diny en Marluce:
te krijgen. Komt
“Dat kan. Door
dat door de spuitplekke
weefselvorming
werken. Het
n?”
kan de insuline
eerder verwisselen
minder voorspelba
van de pompnaald
echter meer
ar
oorzaken zijn
is een goed initiatief.
voor de schommel
Er kunnen
ziekte, stress.”
ingen. Denk
aan voeding,
beweging,
Ontregelde diabet
es
Blijf je een spuitplek
gebruiken dan
wordt de opname
het bloed onbereken
van insuline
baar. De insuline
in
opgeslagen en
wordt namelijk
onregelmatig
in het vetweefsel
afgegeven. Gevolg:
glucosewaarden
schommelende
en een grotere
bloedkans op een
alsof je ongevoelig
onverwachte
er wordt voor
hypo. Het lijkt
insuline. Omdat
pijnlijk is, blijft
spuiten in lipo’s
men deze plek
minder
vaak gebruiken,
gert. Spuitplekke
waardoor de
n hoeven niet
situatie vereronomkeerbaar
genoeg met
te zijn. Als je
rust laat, kunnen
ze maar lang
ze verdwijnen
langer duren.
. Dit kan wel
Insmeren en
een jaar of zelfs
masseren helpt
Overleg eens
niet meer als
met je diabetesbe
je al lipo’s hebt.
handelaar over
een andere naaldlengt
eventueel
gebruik van
e.
Gebruik
altijd een
nieuwe
naald
Diabc alleen nog maar online?
Tweet van Laura
@LauraMiek
Gisteren met mijn Anbos-bon naar de
schoonheidsspecialist geweest, hartelijk bedankt! @DiabetesNL Rijkdom =
onverwacht een cadeau ontvangen
Lees ik het goed dat de volgende Diabc
alleen nog maar online te lezen is? Dit zou
voor mij het einde betekenen van het lezen
van uw mooie blad. Lezen via de computer vind ik vervelend als het meer dan 1
pagina is. Jammer, ik vind uw blad goed.
Lenie Westerink, via e-mail
Deze Diabc nr. 6 (jul-aug) is in verband
met het milieu en de kosten alleen
online te lezen. De komende Diabc’s blijven gewoon in gedrukte vorm verschijnen. Uw mening kunt u kenbaar maken
via de online enquête: dvn.nl/enquete.
jul/aug 2014
pelde ik de pomp los en deed
ik mijn rokje af. De naald van
de pomp zat toen wel onder
mijn bikinibroekje. Nu gaat
dat niet meer, dus dat was ook
een reden voor de tankini! Zo’n
zakje met knoopsgatenelastiek
kun je ook gemakkelijk aan een
zomerjurk bevestigen. In ieder
geval valt de pomp aan de zijkant van je lichaam niet op!
Anita van Hecke, via e-mail
In september houdt de Stichting
ééndiabetes weer een fotoshoot om
diabetes type 1 op een eerlijke en
positieve manier in beeld te brengen. Het thema is dit jaar ‘Diabetes
type 1 als kunstvorm’. Dus foto’s
die diabetes in beeld brengen, maar
tegelijk qua kleur, stijl en compositie erg kunstzinnig zijn. We willen
laten zien dat diabetes type 1 ook
mooi kan zijn en als inspiratiebron
kan dienen. Ben je tussen de 18 en
35 jaar, heb je diabetes type 1 en
lijkt het je leuk om herkenbaar met
je diabetes op de foto te gaan? Stuur
dan voor 25 augustus een e-mail
naar [email protected]
met een motivatie en een foto van
jezelf!
Matthijs Graner, via e-mail
19
juni 2014
COVER
INHOUD
advertentie
Gezond voor u diabc
Bereidingstijd 30 min.
Voor 4 personen
Thaisemaaltijd
salade
Gemakkelijk digitaal inzicht
200 g courgettes
100 g gele peen
100 g peen
200 g rode paprika
200 g groene asperges
60 g rode ui
20 g knoflook
400 g kippendijenvlees in reepjes
520 g glasnoedels, gekookt
20 g verse koriander
40 ml chilisaus
40 ml sojasaus (low natrium)
20 gram wasabi
4 g zout/peper uit de molen
60 ml olijfolie
Ingrediënten
&
Verstuur al uw testresultaten
eenvoudig per e-mail naar
uw behandelaar en ook
naar uzelf.
Ga naar
www.diaconnect.nl
en u kunt direct aan de slag!
Bereiding
Recept Patrick Sassen, kok Landal Hoog Vaals beeld diabetes Fonds
makkelijk
nauwkeurig
snel
Werkt met Contour® NEXT
en Contour® NEXT USB
21
Chef’s Challenge
Het Diabetes Fonds en Stichting Variatie in de Keuken
daagden de chefkoks van de Landal parken uit om
mee te doen aan een Chefs’ Challenge. Volgens het
Diabetes Fonds is gezonde voeding voor iedereen
belangrijk, of je nu wel of geen diabetes hebt. Dit
recept is een van de inzendingen. www.diabetesfonds.
nl/recept/lauwwarme-maaltijdsalade-op-zn-thais
Was alle groenten en snijd ze in lange
reepjes. Hak de ui en knoflook fijn.
Spoel de noedels onder water af en
laat ze uitlekken. Snijd de verse koriander grof. Fruit de ui en knoflook aan
in de olijfolie, voeg de groenten erbij,
wok dit kort. Doe de kip en de chilisaus
erbij en bak tot de kip gaar is. Haal het
van het vuur en voeg de noedels toe.
Meng dit goed en breng op smaak met
peper en zout. Doe de salade op de borden, bestrooi met koriander. Serveer
de soyasaus en wasabi apart.
Voedingswaarden per persoon: kcal 524,
eiwit 25 g, onverzadigd vet 18 g, verzadigd
vet 4 g, Kh 53 g, vezels 7 g
jul/aug 2014
COVER
INHOUD
22 diabc
Voeding diabc
Koolhy
draten:
koolhydraatarm
‘Enkele maanden geleden las ik
in de Diabc een artikel over het
boek ‘Echt afvallen doe je zo’ van
diëtiste Harriët Verkoelen. Zij
raadt aan om niet alleen geen
suiker te gebruiken, maar ook
zeer matig te zijn met koolhydraten. Ik heb het gekocht en in
praktijk gebracht. Eind vorig jaar
moest ik eigenlijk mijn medicijnen verhogen, omdat mijn
bloedglucosewaarde gestaag
steeg. Inmiddels is die door koolhydraatarm te eten weer mooi
op niveau en ben ik ook een paar
kilo afgevallen.’
Jolanda Derksen (53) uit Oosterbeek, diabetes type 2
wel/niet *
(* doorhalen wat niet van toepassing is)
Koolhydraten. Er is veel om te doen. DVN zegt: u mag met diabetes
alles eten, zolang u maar bijspuit of -bolust. We krijgen ook brieven
van mensen die zo min mogelijk koolhydraten eten. Zij zeggen er
stabielere bloedglucosewaarden door te krijgen. Diabc vraagt de
diëtist om raad. Tekst Rianne Marijs Beeld Herman Jan Couwenberg
K
oekjes, taart, chocola; het is soms een
gevecht om er vanaf te blijven. Bijna
niemand zit te wachten op die paar kilootjes
extra, zeker niet wie diabetes heeft, want
dan heeft u sowieso al een verhoogde kans
op hart- en vaatziekten. Dus luidt het aloude
credo van DVN: geniet, maar met mate.
Of toch liever helemaal niet..? De laatste
jaren wordt suiker steeds vaker als het ‘witte
gif’ bestempeld, en ook de koolhydraten in
brood, pasta en aardappelen zouden volgens sommigen uit den boze zijn. Die werken namelijk net als suiker in ons lichaam,
2014 jul/aug
‘Een voedingsmiddel
is meer dan alleen een
koolhydraatbron’
dus zouden we ze maar beter kunnen mijden. De
waarheid ligt iets genuanceerder, zegt diëtist Jelly
Meijer. “Het blijkt inderdaad dat, net als beweging,
voeding met een lage glycemische index (GI) kan
helpen om de bloedglucosewaarde stabieler te houden. Mensen met langdurig overgewicht die het op
de reguliere manier niet lukt om af te vallen, kunnen
beslist baat hebben bij een tijdelijk, koolhydraatarm
therapiedieet. Raadpleeg in dat geval een gespecialiseerd diëtist die goede volwaardige alternatieven
kan aanraden. Je lichaam maakt dan minder insuline
aan (of je hoeft minder te spuiten, red), wat weer als
gevolg kan hebben dat vetten beter verbrand kunnen
worden. Maar dat is wat anders dan roepen dat alle
koolhydraten vergif zijn, of alle voeding met een hoge
GI verbieden. Dat schiet elk doel voorbij.”
Realistisch
Een voedingsmiddel is méér dan alleen een koolhydraatbron. Brood, pasta en aardappelen bevatten
belangrijke vitamines, mineralen, vezels en andere
23
bouwstoffen voor ons lichaam die volgens Jelly niet
‘zo één, twee, drie uit andere voedingsmiddelen te
halen zijn’. Ze vraagt zich dan ook hardop af of een (te)
gemakkelijk gegeven algemeen advies om koolhydraten te beperken op de langere termijn wel zo gezond
is. “Dat moet nog worden aangetoond.” Bovendien, hoe
realistisch is het om de rest van je werkende leven ’s
ochtends vroeg salades met noten te bereiden als er
op je werkplek geen kantine is? “Ik ken mensen die het
doen hoor, maar bijna niemand houdt ’t vol.”
Gelukkig hoeft dat ook helemaal niet, aldus de diëtiste. Want ook al werken sommige koolhydraat
‘Mijn beloning is
mooie waarden’
Het traagste koolhydraat wint!
Snelle koolhydraten
Langzame koolhydraten
Snelle koolhydraten worden snel verteerd en
razendsnel in uw bloed opgenomen. Ze zorgen
voor hoge pieken in de bloedglucosewaarden
en diepe dalen. Hierdoor heeft u ook weer snel
behoefte aan aanvoer van nieuwe glucose.
Snelle koolhydraten zitten in geraffineerde
suiker, snoep en alles met wit meel, zoals witte
pasta, wit brood en witte rijst.
Langzame koolhydraten bevatten vezels, waardoor ze langzamer door het lichaam worden
opgenomen en geleidelijk hun energie afgeven. Daardoor geven ze minder pieken in de
bloedglucosewaarde. Langzame suikers zijn
voor iedereen een gezondere keuze en zitten
in volkoren producten, peulvruchten, groenten
en fruit.
jul/aug 2014
COVER
INHOUD
24 diabc
Wat is wat
Glycemische index
De glycemische index (GI) geeft
aan hoe snel de glucose uit de
koolhydraten in het bloed wordt
opgenomen. Hoe lager de GI,
des te beter voor uw bloedglucosewaarde. Hoe hoger de GI, hoe
sneller de suiker in uw bloed wordt
opgenomen. Laag is onder de 30,
hoog boven de 70. Ter illustratie:
de GI van glucose is net zo hoog
als die van wit afbakbrood (100).
In de Voedingsrichtlijn van de NDF
is een overzicht opgenomen van
de glycemische index van veel
voorkomende voedingsmiddelen
(Bijlage VI, Tabel 5). U vindt de
Voedingsrichtlijn tijdelijk via dvn.nl/
diabc.
De Glycemische Lading
2014 jul/aug
Niet alleen wat je eet, ook hoeveel je eet is bepalend voor de
bloedglucosewaarde. Daarom is
het goed om ook te kijken naar de
hoeveelheid koolhydraten in een
product en hoeveel iemand van
een product eet. Dit is de glycemische last (GL). De GL is als volgt
te berekenen: GL=(hoeveelheid
koolhydraat in een portie x GI) :
100. Een hoge glycemische last is
groter of gelijk aan 20; een lage GL
is kleiner of gelijk aan 10.
De Voedingsrichtlijn Diabetes zegt
daarover: “Uit resultaten blijkt er
mogelijk bewijs te zijn voor de
toepassing van de GI en/of glykemische belasting bij mensen
met diabetes type 1 en 2, vooral
bij mensen met verhoogde bloedglucosewaarden. Echter, de toepassing van de GI en glykemische
belasting is ingewikkeld en vereist
een hoge mate van motivatie.”
Voeding diabc
rijke voedingsmiddelen als glucose in uw lichaam, in
combinatie met vezels, vet en eiwitten hebben ze een
beperkte impact op uw bloedglucosewaarde. Deze
vertragen namelijk dermate de opname van de koolhydraten in uw lichaam, dat het een ‘absurd’ advies is
om dat ene voedingsmiddel af te raden. Ingewikkeld?
Welnee. We eten al op die manier. We eten geen
kale boterham, maar doen er margarine en kaas op.
Bij pasta voegen we vaak een saus toe met vlees en
groenten. “Het is een utopie om alle schommelingen
in je bloedglucosewaarde te willen voorkomen. Deze
is van zoveel factoren afhankelijk. Ikzelf heb diabetes
‘Het is een utopie alle
schommelingen te
willen voorkomen’
type 1 en soms is er werkelijk geen peil op te trekken.
Maar je kunt wel hoge pieken vermijden en zorgen
dat de bloedglucose zo stabiel mogelijk blijft door
veel te bewegen, voedingsmiddelen met een hoge GI
te beperken en deze nooit los te eten. Van een kale
rijstwafel of een stukje stokbrood schiet je bloedglucosewaarde omhoog. Maar gecombineerd met kaas of
avocado is dat probleem ondervangen.”
En suiker?
Suiker in koffie en thee, koekjes en andere zoetigheden kunt u daarentegen - zeker als u wilt afvallen - beter zoveel mogelijk beperken. Behalve dat
het invloed heeft op uw bloedglucosewaarde, bevat
het niet één nuttige voedingsstof voor uw lichaam.
Het zijn ‘lege calorieën’, weet de diëtiste. “Maar er is
nooit een verbód op suiker”, relativeert ze meteen.
Dat is onhaalbaar. “Genieten van eten is minstens
zo belangrijk als een gezond voedingspatroon. Het is
prima als je af en toe iets met suiker wilt gebruiken,
mits je het op een goede manier toepast. Dat betekent
dat je weet hoeveel koolhydraten iets bevat en hoe
je deze moet opvangen met insuline en medicatie.”
Daarom is het ook belangrijk om te weten wat het verschil is tussen bijvoorbeeld aardappelpuree en aardappels in de schil. Ofwel: tussen snelle en langzame
koolhydraten. Want waarom schiet aardappelpuree
als vloeibare suiker in uw bloed en werken aardappels
in de schil veel trager? Jelly: “Hoe meer een product
is bewerkt, hoe sneller je lichaam de koolhydraten
opneemt. Zo worden de suikers in wit stokbrood, witte
pasta en witte rijst razendsnel in je bloed opgenomen.
Je kunt beter onbewerkte of volkoren zetmeelproducten nemen, zoals volkoren brood en -pasta, zilvervliesrijst en peulvruchten. Ook de aanwezige vezels
vertragen de opname van de koolhydraten.”
Eigenlijk is het weer ‘een beetje terug naar vroeger’, adviseert de diëtiste, ‘hoe saai ook’. “Toen aten
mensen geen kant- en klaarproducten en namen ze
hooguit één keer in de week een handvol zoutjes, wat
koekjes of een glas frisdrank. Voor de rest had je fruit,
brood, een avondmaaltijd met flink veel groenten en
weinig vlees. Door de welvaart zijn er meer voedingsmiddelen bijgekomen die niet noodzakelijk zijn. Eigenlijk zouden we weer terug moeten naar de basis.”
voor
25
SUIKER
‘Mijn alvleesklier zit in mijn tas: in de
vorm van mijn spuit. Dit heb ik altijd zo
gedaan, ik heb nooit iets gelaten omdat
ik diabetes heb. En het gaat nog steeds
goed met me! Kortom: suiker mag. Als
je maar bijspuit of bolust.’
Simone Duit (50) uit Schagen,
diabetes type 1
tegen
SUIKER
‘Toevallig ben ik anderhalve week
geleden gestopt met de zoete tussendoortjes. Ik heb nu al veel minder
heftige schommelingen in mijn bloedglucosewaarden. Doordat ik verspreid
over de dag speltbrood eet, heb ik
geen trek meer, terwijl ik een fervent
snoeper ben! ‘s Avonds snaai ik fruit
of wat nootjes. Nu dapper volhouden,
maar dat gaat vast lukken, want ik word
elke dag beloond met mooie bloedglucosewaarden!’
Mirjam Oosterman (46) uit Haren,
diabetes type 1
Het Diabetes Fonds
Sinds vorig jaar biedt het Diabetes Fonds
online recepten en tips voor koken met diabetes aan. De receptenpagina werd aangekondigd met de titel ‘Weg met suikervrij’.
Hanneke Dessing, directeur:
Dus we mogen gewoon suiker eten?
‘Ons gaat het erom dat er veel misverstanden
zijn over diabetes. Veel mensen denken dat
je helemaal geen suiker mag eten en grijpen
daarom naar producten zonder suiker. Terwijl
daar soms bepaalde vetten inzitten waarmee
je ook moet oppassen. Ons standpunt is dat je
suiker mag gebruiken, maar met mate. Het is
voor iedereen gezonder zo min mogelijk geraffineerde suikers te nuttigen. Probleem is alleen
dat het tegenwoordig overal aan is toegevoegd.
Je zit zo al snel en ongemerkt aan de geadviseerde hoeveelheid koolhydraten per dag.’
Sommige voedingskundigen raden ook het eten
van brood en pasta af, want dat zijn koolhydraten. Wat vindt u daarvan?
‘Daar is het Diabetes Fonds geen voorstander
van. Wij baseren ons op wetenschappelijk
onderbouwde adviezen, en volgens de Gezondheidsraad ben je nog steeds het beste af met
een gebalanceerd dieet waarmee je van alles
wat binnenkrijgt. Daar is ook de voedingsrichtlijn van de Nederlandse Diabetes Federatie op
gebaseerd, die we hebben doorvertaald naar
tips op de website.’
jul/aug 2014
COVER
INHOUD
advertentie
mylife OmniPod
Advies in het kort diabc
MANON VERBERNE UIT HELMOND:
“Kletsen in de soos of met
vriendinnen naar de bioscoop”
Van
Jarenlang spoot Manon
Verberne (20) geduldig
haar insuline, maar had ze
last van sterk wisselende
en onverklaarbare bloedglucosewaarden. Zelfs
een kwartiertje ﬁetsen
kon bij haar al leiden tot
een ﬂinke hypo. Dankzij
de insulinepomp mylife
OmniPod gaat het nu veel
beter met haar.
M
anon kreeg diabetes toen zij drie jaar oud
was, inmiddels zeventien jaar geleden.
“In 2010 gebruikte ik eerst een ander
insulinepompje, maar daar was ik niet zo tevreden
over”, herinnert Manon zich. “Je bent dan steeds
aan het stoeien met dat slangetje, je weet soms niet
waar je die pomp kunt opbergen en dan moet je
hem ook nog afkoppelen als je gaat douchen of
zwemmen. Uiteindelijk zei ik op de polikliniek
dat ik die pomp niet meer zag zitten en begon ik
opnieuw met de insulinepen.”
Vooral rust gebracht
“Toen ik vorig jaar overstapte van mijn kinderarts
naar de internist, kwam hij direct te spreken over
mylife OmniPod. Al gauw kreeg ik er een goed
gevoel over, want het leek me een geweldig systeem.
OmniPod heeft me vooral rust gebracht, waardoor
ik veel minder last heb van die vervelende bloedglucoseschommelingen. Ik kan nu meer het normale
leven nabootsen van iemand die geen diabetes heeft.
Dankzij OmniPod ga ik makkelijker op stap en haal
ik zo méér uit mijn leven.”
27
tabletten
naar insuline
5 tips
Jaarlijks stappen zo’n 25.000 mensen met diabetes type 2 over
van tabletten naar insuline. Met alle onzekerheid, twijfels en angsten.
Vijf tips van medisch psycholoog prof. Frank Snoek. Tekst: Yvette Kuiper
Manon studeert verpleegkunde en is enthousiast lid van studentenvereniging Demos in Eindhoven: “We zijn een hechte club vrienden
en vriendinnen, kletsen in de soos, gezellig met een groepje naar de
bioscoop of bij iemand thuis lekker kokkerellen!”
Met een injectiespuitje wordt het pompje (de Pod)
vóór het aanbrengen gevuld met insuline. De Pod
kan vervolgens drie dagen op de huid blijven zitten,
ook tijdens douchen en zwemmen.
De Personal Diabetes
Manager (PDM) is
bloedglucosemeter
en afstandsbediening
voor de pomp ineen.
Handiger kan het niet!
Meer weten?
 Meer weten over mylife OmniPod?
Kijk op www.mylife-diabetescare.nl,
of bel (0347) 324710.
 Lees ook de persoonlijke verhalen
van Manon Verberne en andere betrokkenen in het nieuwste Diabetes
Document, te bestellen bij Ypsomed
Nederland, telefoon (0347) 324710,
e-mail [email protected]. Of bekijk
de digitale versie (PDF) van
Diabetes Document en meer
foto’s van mylife OmniPod op
www.diabetesdocument.nl, klik op
‘Nieuws’ en scroll naar het bericht
over mylife OmniPod.
1. Laat je goed informeren
3. Denk positief
“Alleen met goede informatie
kun je de juiste beslissingen
nemen. Verzamel ervaringen,
bijvoorbeeld via diabetesfora,
en kijk op HYPOinzicht.nl.
Deze site biedt ondersteuning
bij de overstap en het omgaan
met insuline. Via mijnzorgpagina.nl/diabetes zijn filmpjes
te bekijken van mensen die zijn
overgestapt. Met alle informatie kun je gerichter vragen
stellen aan je arts, praktijkondersteuner of diabetesverpleegkundige. Zet vragen op papier,
zodat je niets vergeet. Zeg als je
iets niet snapt en vraag door.”
“Uit onderzoek blijkt dat mensen zich met insulinetherapie in
het algemeen beter en energieker voelen. Er is vooral psychologische weerstand tegen insulinetherapie. Ja, het gewicht
neemt toe, maar niet extreem
en er is bovendien ook iets aan
te doen met voedingsadvies van
een diëtist en meer lichaamsbeweging. Ja, spuiten is meer
‘gedoe’. Veelal een kwestie van
oefenen en wennen. En ja, met
insulinetherapie kunnen er ook
meer hypo’s optreden, maar het
risico is beperkt. Zorg ervoor
dat je altijd dextro op zak hebt.
Bedenk waar je het voor doet:
verbetering van het HbA1c,
waardoor op termijn risico’s op
complicaties verminderen.”
2. Gun jezelf de tijd
“Je kunt niet vanaf dag één goed
zijn ingesteld, dus sta jezelf toe
te leren hoe je lichaam op de
insuline reageert, eventuele
hypo’s te herkennen en hierop
te anticiperen. Evalueer één
keer in de maand. Hoe ging het
eerst en hoe gaat het nu? Zit
daar verbetering in? Hoe komt
dat? Kijk vooral naar de dingen
die wél goed gaan.”
4. Zet vooroordelen
van je af
“Helaas krijgen veel mensen
nog niet de optimale diabetesbehandeling. Soms wordt (te)
lang gewacht met de overstap
op insuline. Sommige huisartsen zijn terughoudend, omdat
insulinetherapie complexer
is en iets meer begeleiding
vraagt. Patiënten hebben
onterecht het idee dat als ze
eenmaal insuline spuiten ze
écht diabetes hebben of erger
dan toen ze tabletten slikten.
Maar… veel mensen die de
overstap hebben gemaakt, zouden dat achteraf veel eerder
hebben gedaan als ze hadden
geweten dat ze zich zoveel
beter zouden gaan voelen.”
5. Wees duidelijk tegen
je omgeving
“De mensen om je heen krijgen
ook te maken met een nieuwe
situatie. Ze zijn misschien
bezorgd, leven met je mee. Vragen als ‘heb je al gespoten’ en
‘zou je dat ijsje nu wel nemen’
zijn goed bedoeld, maar kunnen irriteren. Niemand heeft
zin in ‘diabetespolitie’. Leer
assertief te zijn. Geef de mensen in je omgeving duidelijk
aan wat je van ze verwacht en
wat je juist liever niet hebt.”
jul/aug 2014
COVER
COVER
INHOUD
29
Leefstijl diabc
kies je? Diëtist Eibertje vergelijkt
voor mensen die willen afvallen of
Risicogeval
G
enoeg eten om mijn gewicht stabiel
te houden. Werken aan minder
hypo’s. En natuurlijk flink wat kilometers
maken met de backpack op mijn rug. Dat
waren globaal de doelen waar ik voor
ging, sinds de Iceland Diabetes Challenge in januari begon.
Dat eten ging prima: ik ben netjes op
gewicht gebleven, ondanks dat ik meer
ging bewegen. Minder hypo’s ging met
ups en downs. Mijn aangepaste basaal
zorgde eerst voor veel meer hoge waarden. Gelukkig gaat dat nu beter. Kilometers maken kostte soms moeite. Wandelen neemt veel tijd in beslag! Wat dat
betreft was het ook niet handig dat we in
deze tijd een verbouwing en verhuizing
hadden gepland. Maar al met al heb ik
genoeg geoefend. Geen gekke dingen in
de voorbereiding dus.
Toch is er wel iets geks. De afgelopen
tijd heb ik extra aandacht gehad voor
mijn gezondheid. Meer bewegen, meer
meten, goed eten. Resultaat: ik ben
topfit en gezond. Toch blijf ik met mijn
28 jaar diabetes voor verzekeraars altijd
een risicogeval. Ik betaal meer premie
of word niet geaccepteerd. En dát blijft
oneerlijk. Daarom ben ik blij dat Diabetesvereniging Nederland er is en opkomt
voor mijn belangen!
Anne-Marie
column
van de Goor Foundation in juli. Anne-Marie werkt bij DVN, woont samen en heeft 2 kinderen, Brecht (3) en Nanne (1).
Anne-Marie Eerenstein (32, diabetes type 1 sinds 1985) bereidt zich voor op de Iceland Diabetes Challenge van de Bas
op gewicht willen blijven.
Anne-Marie steunen?
Kijk op doemeevoordiabetes.nl
Eibertje kiest….
Smoothies
1 portie fruit bevat gemiddeld 17 gram
koolhydraten en 50 calorieën.
2 Innocent Kids Smoothies
Per pakje (180 ml)
92 kcal, 20,9 g kh
2
1 AH Mango Passievrucht
Per halve fles (250 ml)
103 kcal
23,8 g kh
Neem wel de helft van de
fles, want anders kun je
hem beter laten staan!
4
Met kleine kinderverpakkingen
krijg je automatisch minder
koolhydraten en calorieën binnen
en daardoor zijn ze vaak een
goede keus.
2 Cérene Perzik & Aardbei
Per flesje (250 ml)
100 kcal, 24,8 g kh
Deze bio smoothie is in vergelijking
met de andere een prima keus qua
koolhydraten en calorieën.
1
3
4 Innocent Peaches & Apricots
Per glas (250 ml)
108 kcal, 26,3 g kh
Ook deze Innocent is een prima
keus en bevat ook best nog wat
vezels (3,5 g).
2
3
1 Appétit Kiwi Banaan
Per halve fles (250 ml)
138 kcal
29,3 g kh
Ons lichaam
herkent vloeibare
calorieën niet
als vulling en
daardoor heb je
snel weer trek.
Opletten dus.
Een lekkere combi, maar
er zijn betere. Zelfs al
neem je hier de halve fles
van.
2 Pure Fruit Ananas Kokos
Per glas (250 ml)
178 kcal
30,5 g kh
Kokos bevat vet waardoor
de calorieën hoger
worden. Deze heeft maar
liefst 5 gram vet.
2014 jul/aug
De verzadiging van een schaaltje
aardbeien of een appel is stukken groter.
Smoothies neem je makkelijk
mee en je drinkt ze snel op.
Handig als je geen zin in fruit
hebt, maar vervang fruit niet
te vaak door een smoothie. Ze
leveren minder vitamine en
geven minder verzadiging dan
gewoon fruit. Aan Smoothies in
de supermarkt wordt bovendien
vaak extra suiker toegevoegd,
meestal in de vorm van sap (let op
je bloedglucosewaarde). Hier zitten
nauwelijks vitamine en vezels in,
maar wel veel calorieën. Vezels
staan vaak niet op het etiket van
de smoothies in supermarkten- er
zitten vaak bijna geen vezels in.
Vanaf 13 december 2014 moeten
deze gegevens verplicht op het
etiket staan.
Een zelfgemaakte smoothie
bevat meestal meer vitamines en
minder suiker dan smoothies uit de
supermarkt.
Veel mensen noemen
de AÇai bes een
superfood, maar dit
drankje bevat vooral
veel vet en suiker.
4 Kiwiny Smoothy Bio
Per flesje (200 ml)
224 kcal
52,5 g kh
niet
4
1
3 Bio AÇai +
Per flesje (250 ml)
185 kcal
29 g kh
Vezels
Kleiner flesje,
maar wel veel
meer calorieën en
koolhydraten dan de
andere smoothies.
Wie is Eibertje?
Eibertje is diëtiste. Haar
boek Eibertje Kiest is
uitverkocht. In september
komt een nieuwe versie.
www.eibertjekiest.nl
jul/aug 2014
Welke kant-en-klare smoothie
COVER
INHOUD
advertentie
diabc
Bekijk de volledige
collectie van de nieuwe
MiniMed® Accessoires op
www.medtronic-diabetes.nl
31
Welke zoetstof is veilig als
je diabetes hebt?
antwoord Jelly Meijer, diëtiste
jouw pomp
jouw stijl
Alle toegestane zoetstoffen hebben een E-nummer (zie voor een
overzicht voedingscentrum.nl).
Dit houdt in dat ze uitgebreid
getest zijn op veiligheid. Ze zijn
goedgekeurd en mogen in voedingsmiddelen gebruikt worden.
Er zit wel een maximum grens aan
de hoeveelheid die u per dag veilig
kunt gebruiken. Per zoetstof is dit
anders. Als u bijvoorbeeld de hele
dag door light frisdrank drinkt,
kunt u dus aan de bovengrens van
die veilige hoeveelheid komen.
Water, thee en koffie zonder zoet-
jes zijn goede dranken om mee te
variëren. Let wel, cafeïne kan de
insulinegevoeligheid beïnvloeden
en het bereiken van stabiele bloedglucosewaarden bemoeilijken.
Intensieve zoetstoffen hebben
geen invloed op de bloedglucosewaarden. Daarom zijn ze handig
in de voeding van mensen met
diabetes in te passen. Omdat ze in
heel kleine hoeveelheden al erg
zoet zijn, is er weinig van nodig en
leveren ze amper calorieën. Echter,
wanneer zoetstoffen zijn verwerkt
in koekjes, gebak, desserts of cho-
Volgende keer in Diabc
colade levert het voedingsmiddel
nog wel calorieën door de andere
bestanddelen, zoals vet, meel en
eiwit.
De zoetstof stevia heeft in 2011 een
goedkeuring gekregen. Meestal
wordt stevia gecombineerd met
suiker, om de bijsmaak te camoufleren. Hierdoor is een voedingsmiddel met stevia meestal niet
koolhydraatvrij. Lees daarom de
voedingswaardedeclaratie op de
verpakking. Dan weet u met welke
hoeveelheid koolhydraten u rekening moet houden.
Informatie
www.dvn.nl een overzicht van wat DVN is en doet
Nooit meer een vingerprik
In september verschijnt een nieuwe manier van bloedglucose meten. Lees meer in ons septembernummer.
www.dvnwinkel.nl hulpmiddelen met korting (alleen leden)
www.mijnzorgpagina.nl uw persoonlijke infomatiebaak
www.sugarkids.nl speciaal voor kinderen
www.diabeteswiki.nl betrouwbare informatie over diabetes,
www.twitter.com/diabetesnl nieuws, tips en oproepjes
www.facebook.com/DiabetesVerenigingNL
‘Diabetes? Dan heb je zeker te veel suiker
gegeten’
Believe in Better Control
TM
Welk type diabetes je ook hebt, iedereen heeft er wel een
mening of vooroordeel over. Diabc zet de feiten op een rij.
Een artikel om uit te delen, zodat u mensen duidelijk kunt
maken hoe het nou echt zit.
www.facebook.com/SugarKidsClub
Disclaimer De inhoud van de advertenties in Diabc is voor
rekening van de adverteerders. Artikelen verkondigen niet altijd
het officiële standpunt van DVN. DVN kan niet aansprakelijk
worden gesteld voor de handelingen die de lezer verricht naar
aanleiding van informatie uit Diabc. Het overnemen van teksten
en afbeeldingen is niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
DVN behartigt de belangen van iedereen met diabetes en is de
Panelvraag: wat is het verschil tussen een podoloog en
een podotherapeut?
grootste patiëntenvereniging van Nederland. DVN is lid van de
NPCF (www.npcf.nl) en vertegenwoordigt de stem van de patiënt
bij onder meer: het Diabetes Fonds (www.diabetesfonds.nl), de
Diabc 7 verschijnt 13 september 2014
© Medtronic 2014. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Europa.
jul/aug 2014
NDF (www.diabetesfederatie.nl) en de IDF ( www.idf.org).
COVER
INHOUD
advertentie