Omzendbrief van 04.04.2014 betreffende de aanwijzing van de

Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken
Algemene Directie Instellingen en Bevolking
Dienst Verkiezingen
Mevrouw de Voorzitster/ De heer Voorzitter van
het Kantonhoofdbureau
Mevrouw
de
Burgemeester,
Burgemeester
/
De
heer
Uw contactpersoon
Van Verdegem Etienne (N)
Trannoy Régis (F)
T
02 518 22 12
02 518 20 58
Uw referentie
Bijlagen
3
E-mail
[email protected]
[email protected]
F
Onze referentie
02 518 27 12
02 518 25 58
Brussel
04.04.2014
Gelijktijdige verkiezingen van 25 mei 2014 - Omzendbrief betreffende de aanwijzing van de bijzitters voor
de kiesbureaus
Mevrouw de Voorzitster/ Mijnheer de Voorzitter van het Kantonhoofdbureau,
Mevrouw, Mijnheer de Burgemeester,
Om het proces voor aanwijzing van de leden van de kiesbureaus te vergemakkelijken, is het nuttig gebleken om
te herinneren aan bepaalde Best Practices opdat de functies van voorzitter en van bijzitter door zo veel mogelijk
burgers worden opgenomen.
Het doel van deze omzendbrief is enerzijds om in de mate van het mogelijke te vermijden dat het verschillende
keren dezelfde burgers zijn die deze verantwoordelijkheid opnemen, en anderzijds om rekening te houden met de
bijzondere situatie van bepaalde kiezers.
1.
De aanwijzing van de voorzitters en bijzitters van de stembureaus of stemopnemingsbureaus

Enkele statistieken
Overeenkomstig de bepalingen in het Algemeen Kieswetboek, wijst de Voorzitter van het kantonhoofdbureau
achtereenvolgens aan:
1° de voorzitters van de stemopnemingsbureaus A, B en C;
2° de voorzitters van de stembureaus;
3° de bijzitters en plaatsvervangende bijzitters van de stemopnemingsbureaus A, B en C;
4° de bijzitters en plaatsvervangende bijzitters van de stembureaus.
De personen die ingezet kunnen worden in de functies bedoeld onder 1° tot 3° worden aangewezen door de
Voorzitter van het kantonhoofdbureau uit de lijsten die opgemaakt werden door de Colleges van Burgemeester en
Park Atrium
Koloniënstraat 11
1000 Brussel
T 02 518 21 31
F 02 210 10 31
[email protected]
www.ibz.rrn.fgov.be
2/5
Schepenen van de gemeenten die deel uitmaken van het kanton. Deze lijsten worden opgemaakt
overeenkomstig artikel 95, §4, derde lid van het Kieswetboek.
De personen die ingezet kunnen worden in de onder 4° bedoelde functie (bijzitter van een stembureau), worden
aangewezen door de Voorzitter van het kantonhoofdbureau tussen de kiezers van het stembureau.
Een studie die uitgevoerd werd door de diensten van de Algemene Directie Instellingen en Bevolking maakte het
mogelijk om vast te stellen dat, gezien het potentieel van kiezers van 25 tot 65 jaar1 die ingezet kunnen worden in
voornoemde functies 1° tot 3°, een dergelijke kiezer niet meer dan twee maal in zijn leven aangewezen zou
moeten worden voor deze functies.
Dat geldt eveneens voor de functies van bijzitters en plaatsvervangende bijzitters in de stembureaus.

Het beheer van de lijsten van kiezers die mogelijk aangewezen kunnen worden, in het licht van deze
statistieken
Met het oog op de motivatie en vernieuwing van de kiesbureaus wordt, gezien bovenmelde statistieken, dus
aangeraden om kiezers niet meer dan twee maal aan te wijzen voor dergelijke functies tijdens
verschillende verkiezingen.
Hiertoe is het aangeraden voor de gemeentebesturen om de kiezers die al twee maal aangewezen zijn, niet
langer deel te laten uitmaken van de lijsten bedoeld in art. 95, §12, van het Kieswetboek, die doorgestuurd
worden aan de Voorzitters van de kantonhoofdbureaus.
De gemeentebesturen moeten de lijsten die doorgestuurd worden aan de Voorzitters van de kantonhoofdbureaus
dus nauwgezet beheren en bijwerken, opdat de personen die al twee maal effectief gezeteld hebben in een
kiesbureau, niet meer op deze lijsten zouden voorkomen.
Teneinde de taak van de gemeentebesturen in dit werk voor de opmaak van de lijsten met de potentieel
aanwijsbare personen te vergemakkelijken, hou ik eraan u eraan te herinneren dat de informatiegegevens die
opgenomen worden in het Rijksregister het sinds mei 2009 voor de gemeenten mogelijk maken om het aantal
keren te vermelden dat een persoon reeds gezeteld heeft als lid van een kiesbureau.
1
Hoewel de kiezers wettelijk aanwijsbaar zijn vanaf 18 jaar, werd in de statistieken enkel rekening gehouden met de kiezers van 25 tot 65 jaar om
zich te baseren op een potentieel beschikbaar deel van de personen (< 25 jaar = studenten) die zeker in staat zijn om zowel fysiek als mentaal
hun plicht als burger in te vullen.
Park Atrium
Koloniënstraat 11
1000 Brussel
T 02 518 21 31
F 02 210 10 31
[email protected]
www.ibz.rrn.fgov.be
3/5
Bovendien is het dit jaar, dankzij een samenwerking tussen de diensten van de Algemene Directie Instellingen en
Bevolking, de Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid, de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid en de Rijksdienst
voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten, voor de eerste keer mogelijk om
automatisch en via computer aan de gemeenten de gegevens door te sturen van de ambtenaren en het
onderwijzend personeel, om zo over een grotere poel van potentiële bijzitters te beschikken.
2.
Oproeping van twee personen die een koppel zijn of van een persoon die alleen woont, met één of
meerdere jonge kinderen ten laste
Er wordt aangeraden aan de kantonhoofdbureaus om, voor zover dit mogelijk is, te vermijden om beide personen
samen uit eenzelfde koppel of een persoon die alleen woont, op te roepen voor een functie als lid van een
kiesbureau, in het geval er één of meerdere jonge kinderen ten laste zijn.
Deze maatregel wordt aangeraden om niet meer dan nodig het leven van een gezin te verstoren op de
gewoonlijke zondagse rustdag.
3.
Het bijzonder geval van studenten met betrekking tot de voorziene datum van de verkiezingen van het
Europees Parlement, de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Gewest- en
Gemeenschapsparlementen
De deelname van de jonge kiezers aan het democratische proces van de verkiezingen is een belangrijk element
van onze maatschappij. Tegelijkertijd voor de samenleving zelf, maar ook voor de jongeren die zo op concrete
wijze een van hun eerste handelingen als burger kunnen stellen.
Het is dus van zeer groot belang dat deze laatsten, en inzonderheid de studenten, zowel gebruik kunnen maken
van hun stemrecht als meewerken aan de democratische controle van de verkiezingen door deel te nemen aan
de werkzaamheden van een stem- of stemopnemingsbureau.
Niettemin zal de voorziene datum van de komende Europese, federale en regionale verkiezingen op 25 mei 2014
wellicht enkele problemen opleveren voor studenten met betrekking tot het gelijktijdig uitoefenen van dit
democratisch recht en een behoorlijke voortzetting van hun studieprogramma (blok- en examenperiode).

Wat de stemplicht betreft, voorziet het Algemeen Kieswetboek uitdrukkelijk het geval van de student die
om studieredenen in de onmogelijkheid verkeert om te stemmen (Kieswetboek, artikel 147bis, , §1, 6°).
Deze kan een ander persoon machtigen om in zijn naam te stemmen, op voorwaarde dat hij/zij een
attest voorlegt van de instelling waar hij/zij onderwijs geniet (Volmachtformulier beschikbaar op onze site
www.verkiezingen.fgov.be > Formulieren, evenals het typemodel van attest in bijlage 1).
Park Atrium
Koloniënstraat 11
1000 Brussel
T 02 518 21 31
F 02 210 10 31
[email protected]
www.ibz.rrn.fgov.be
4/5

De Voorzitter van het kantonhoofdbureau – op basis van de lijsten van de gemeentebesturen - dient dus
op het moment dat hij de bijzitters oproept, bijzonder te letten op het statuut van student dat sommige
bijzitters kunnen hebben. Het is immers zeer waarschijnlijk dat een groot aantal studenten een geldige
reden hebben daar ze in de examenperiode zitten. De gemeentebesturen kunnen dit probleem
grotendeels vermijden door op hun lijsten slechts kiezers te selecteren vanaf de leeftijd van 25 jaar.
Als studenten echter aangewezen zijn en indien de uitoefening van deze functie het slagen in hun
examens in gevaar zou kunnen brengen, worden zij uitgenodigd om hun wettige redenen zo snel
mogelijk te melden aan de voorzitter van het kantonhoofdbureau. Daartoe kunnen ze de typebrief
gebruiken (zie bijlage 2a en eveneens beschikbaar op onze site www.verkiezingen.fgov.be >
Formulieren), samen met een attest van de directie van de onderwijsinstelling waar zij onderwijs volgen
waaruit blijkt dat zij onmogelijk kunnen gaan zetelen als bijzitter (zie bijlage 2b en eveneens beschikbaar
op deze site). De voorzitters van de kantonhoofdbureaus worden verzocht om deze redenen van
verhindering met het nodige begrip te beoordelen.
4.
Een systeem van vrijwilligers
Tijdens elke kiesperiode maakt een zeker aantal kiezers spontaan hun wens kenbaar om deel te nemen aan de
kiesverrichtingen van een kiesbureau.
Het is dus belangrijk om een duidelijke lijst te kunnen maken van de personen die blijk geven van deze grote
motivatie om zich in te zetten voor een goed verloop van het kiesproces, opdat de voorzitters van de
kantonhoofdbureaus beroep op hen kunnen doen bij de vorming van de verschillende bureaus.
Ik herinner u eraan dat het dus aan de gemeentebesturen is om deze vrijwilligers aan te duiden in het
Rijksregister (Informatietype IT 130/6 – categorie 10).
Gezien het vrijwillige karakter van de deelname van deze personen, zullen zij veelvuldig kunnen worden
aangewezen, tenzij zij natuurlijk vragen om niet meer als vrijwilliger voor te komen in het Rijksregister.
Het wordt aangeraden om stem- en stemopnemingsbureaus te vormen die zowel samengesteld zijn uit
vrijwilligers als uit aangewezen burgers.
Ik hoop derhalve dat de toepassing van deze verschillende maatregelen een serene organisatie van de
verkiezingen mogelijk zal maken en aan een zo groot mogelijk aantal personen de mogelijkheid zal bieden om
“zonder dwang” en op een actieve wijze deel te nemen aan de toepassing van dit democratisch proces.
Park Atrium
Koloniënstraat 11
1000 Brussel
T 02 518 21 31
F 02 210 10 31
[email protected]
www.ibz.rrn.fgov.be
5/5
Ik dank u bij voorbaat voor de gepaste uitvoering van deze omzendbrief.
Hoogachtend,
Joëlle MILQUET
Minister van Binnenlandse Zaken
Park Atrium
Koloniënstraat 11
1000 Brussel
T 02 518 21 31
F 02 210 10 31
[email protected]
www.ibz.rrn.fgov.be