08-Brief DS Onteigening voor natuurdoelen

provinsje frys1n
provincie fryslân b
postbus 20120
8900 hm leeuwarden
tweebaksmarkt 52
telefoon: (058) 292 59 25
telefax: (058) 292 51 25
Provinciale Staten
1 1
www.fryslan.nl
[email protected]
www.twittercom/provfryslan
rj
Leeuwarden, 1juli 2014
Verzonden,
Ons kenmerk
: 01144732
Afdeling
: Stêd en Plattelân
Behandeld door : M.A. Keulen/(058) 292 53 44 of [email protected]
Uw kenmerk
Bijlage(n)
Onderwerp
: Onteigening voor natuurdoelen
Geachte Statenleden,
Op 27 februari 2013 hebben uw Staten de Nota Grûnbelied vastgesteld. Op basis van de
door u overgenomen aanbevelingen van de Noordelijke Rekenkamer over het grondbeleid
hadden wij in de concept-versie van de nota een onderdeel opgenomen over “Onteigening
voor natuurdoelen”. U heeft besloten om dit onderdeel te schrappen. Bij dit amendement
hebben uw Staten aan ons college opdracht gegeven in overleg te treden met de belang
hebbenden om gezamenlijk vast te stellen:
• Of er bij het realiseren van natuurdoelen, met name de tijdige totstandkoming van de
EHS, sprake is van de problematiek zoals GS die ervaart;
• Of dat aanleiding is voor een beleidswijziging waarbij onteigening in bijzondere geval
len kan worden ingezet;
• Op welke wijze daaraan invulling kan worden gegeven.
Wij hebben invulling gegeven aan deze opdracht. Met deze brief willen wij u informeren over
de resultaten. Wij zullen hierover graag met u van gedachten wisselen.
Overleg met belanghebbenden
Op basis van de door u gegeven opdracht hebben wij overleg gevoerd met de belangheb
benden bij de ontwikkeling in het landelijk gebied. In eerste instantie heeft dit overleg plaats
gevonden in twee ambtelijke werksessies en aansluitend als bestuurlijk overleg met de Pro
vinciale commissie Landelijk Gebied (PCLG). Deelnemers hierin zijn LTO, Wetterskip, SBB,
BoerenNatuur, Natuurmonumenten, DLG, Kadaster, IFG, Vereniging Friesch Grondbezit,
ANWB, VFG en FMF.
provinsje fryslân
provincie fryslân b
Het overleg met onze partners heeft de volgende conclusies opgeleverd:
•
Er is inderdaad sprake van de in het amendement bedoelde problematiek. Er zijn situaties
waarin het realiseren van natuurdoelen in een gebied wordt belemmerd doordat één of
een beperkt aantal essentiële gronden niet beschikbaar is. Dit zijn kavels waarbij de in
richting cruciaal is voor de realisatie van de gewenste natuurontwikkelingen, bijvoorbeeld
vernatting’ of andere vormen van waterbeheer. Een voorbeeld hiervan doet zich voor bij
de Rijperkerksterpolder, waar de gewenste inrichting en beheer nog niet kan worden ge
realiseerd doordat enkele centraal gelegen kavels niet verworven zijn. En in het beekdal
van het Koningsdiep blijkt één kavel bepalend te zijn voor het realiseren van de waterber
gingsopgave.
• Ten aanzien van onteigening is terughoudendheid op zijn plaats. Onteigening voor na
tuurdoelen zou een aanvulling zijn op het instrumentarium voor realisatie van de EHS
waarbij het gaat om het beschikbaar krijgen van gronden die essentieel zijn voor het kun
nen inrichten van de EHS (onmisbare gronden). Het gaat om situaties dat de beschikking
over de betreffende gronden niet via andere instrumenten verkregen kan worden, zoals
particulier natuurbeheer, vrijwillige aankoop of kavelruil.
• Daarbij zou dan in het belang van de grondeigenaren ook de aankoopplicht voor deze
onmisbare gronden moeten worden ingesteld. Dit houdt in dat de provincie zich verplicht
tot aankoop van deze gronden op het moment dat deze te koop worden aangeboden.
• Verder is geconstateerd dat in bepaalde gevallen een natuurdoel op een perceel kan wor
den gerealiseerd zonder dat verwerving van het perceel nodig is. Hiervoor zou dan een
kwalitatieve verplichting op het perceel gevestigd kunnen worden. Een kwalitatieve ver
plichting betreft een verplichting van de eigenaar van grond om iets te dulden of niet te
doen, die overgaat op volgende eigenaren. Te denken valt aan het dulden van een hoger
waterpeil of het niet maaien v66r een bepaalde datum. Deze verplichting is kadastraal
vastgelegd. Dit instrument is vooral van nut wanneer de natuurontwikkeling te combineren
is met een landbouwfunctie; dit is waarschijnlijk maar voor een klein deel van de benodig
de percelen aan de orde. Deze mogelijkheid is dus niet een alternatief voor het onteige
ningsinstrument, maar is wel een mogelijke aanvulling.
Eerst een gedachtenwisseling
Wij willen op dit moment nog geen concreet voorstel aan u doen. Wij willen hierover eerst
met u van gedachten wisselen, op basis van bovenstaande conclusies uit het overleg met de
maatschappelijke partners.
De huidige door u vastgestelde beleidslijn is dat we niet onteigenen voor natuurdoelen. Wij
doen nu geen voorstel om dit standpunt te wijzigen. De uiterste consequentie kan zijn dat we
niet tijdig, in 2027 de internationale EHS hebben gerealiseerd. Wij hebben hiervoor een in
spanningsverplichting. Een ander gevolg kan zijn dat we onvoldoende instrumenten hebben
voor het tijdig realiseren van herstelmaatregelen als onderdeel van de programmatische
aanpak stikstof (PAS).
Wij willen wel een gedachtenwisseling of het passend kan zijn om een werkwijze voor ontei
gening achter de hand te hebben als ultimum remedium, voor het geval alle andere middelen
tekort schieten. Daarvoor zouden dan tenminste de navolgende voorwaarden gelden:
• Het moet gaan om gronden die cruciaal zijn voor het realiseren van natuurdoelen in een
bepaald gebied als onderdeel van de EHS.
• Het lukt niet om de gewenste natuurdoelen op de gronden op een andere wijze te realise
ren
• Er is voldoende onderhandeld met de eigenaar zonder dat dit tot overeenstemming heeft
geleid.
d)
provinsje fryslân
provincie fryslân b
• De inrichting kan op korte termijn plaatsvinden.
• Provinciale Staten beslissen over de inzet van het onteigeningsinstrument voor elk be
trokken perceel.
Dit alternatief hebben we niet uitgewerkt. Wij zijn wel bereid hier een voorstel toe te doen als
dit door u gewenst wordt.
Kwalitatieve verplichting
De kwalitatieve verplichting is als instrument inmiddels in diverse situaties toegepast, maar
deze maakt nog niet onderdeel uit van de instrumentenkoffer volgens de Nota Grûnbelied.
Wij zien deze mogelijkheid niet als alternatief voor het onteigeningsinstrument, maar wel als
een aanvulling op de huidige instrumenten. Op basis van het overleg met het maatschappe
lijke veld zien wij meer mogelijkheden voor het instrument, en willen hier de komende perio
de ervaringen mee opdoen.
Aankoopplicht
Bij de discussie over het onteigeningsinstrument is ook de vraag opgekomen van een aan
koopplicht. Dat wil zeggen dat wij ons bij invoering van dit instrument ook zouden verplichten
om gronden aan te kopen wanneer die ons worden aangeboden. Deze aankoopplicht betreft
de natuurontwikkeling waarvoorde dekkingsmiddelen geregeld zijn. De gronden waarvoor
de aankoopplicht zou gelden, worden vastgesteld en gepubliceerd. Wij zijn ook bereid een
voorstel voor een aankoopplicht uit te werken.
Vervolg
Wij stellen ons voor met u van gedachten te wisselen over het voorgaande. Mocht uit dit
overleg blijken dat bij uw Staten geen behoefte bestaat aan het onteigeningsinstrument voor
natuur, dan zullen wij hier geen voorstel toe doen en wordt de huidige situatie bestendigd.
Mocht die behoefte wel bestaan, dan zullen wij op basis van de discussie een voorstel doen.
Dit sluit niet uit dat u kunt besluiten dit onderwerp te agenderen voor een vergadering van
Provinciale Staten om zo richtinggevende uitspraken te kunnen vaststellen.
Hoogachtend,
Gedeputeerde Staten van Fryslân,
J.A. iorritsma, voorzitter
di
Berg, secretaris
Ons kenmerk: C.
1

Download Report