onderhouden+verbouwen Groot energiebedrijf is vaak nog grijs De energiebranche onderzocht Energieleveranciers zijn niet groen, al zeggen ze van wel, blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis en zes andere maatschappelijke organisaties. TEKST MARIJKE SNIJDER BEELD RUUD VAN DER GRAAF T erwijl energiebedrijven in buurlanden een groen sprintje trekken – in Duitsland werd in 2013 23,4 procent van alle energie duurzaam opgewerkt – sukkelen Nederlandse leveranciers op hun dooie gemak achter het peloton aan. 4,4 procent van de energie werd hier in 2013 opgewekt via zon, wind, water of biomassa. Wil Nederland aan de Europese verplichting voldoen om in 2020 14 procent van de energie duurzaam op te wekken, dan moet er in rap tempo wat gebeuren. Maar dat zou je niet zeggen als je naar de reclame-uitingen van sommige leveranciers kijkt. Vereniging Eigen Huis onderzocht afgelopen half jaar met de Consumentenbond, Greenpeace, Hivos, Wise, Natuur & Milieu en het Wereld Natuur Fonds hoe groen elektriciteitsleveranciers zijn. Wat blijkt: ook al zeggen eigen huis magazine maart 2014 33 In de top 5 staan vooral kleinere leveranciers. HVC Energie bijvoorbeeld, met 450 klanten ze van wel, lang niet alle energieleveranciers zijn groen. Het verbaast Olof van der Gaag, woordvoerder van Natuur & Milieu, niet. ‘We hebben veel zesjes uitgedeeld. Het zou gek zijn als we het merendeel van de bedrijven achten hadden gegeven, terwijl Nederland ver achterloopt op andere Europese landen.’ Met het onderzoek willen de organisaties laten zien hoe groen energieleveranciers en hun producten echt zijn, zodat consumenten die duurzaamheid belangrijk vinden, een weloverwogen overstap kunnen maken. Volgens Van der Gaag is dat nodig, omdat huishoudens nu bedot worden door energieleveranciers: ‘Essent maakt bijvoorbeeld veel reclame voor duurzaamheid, maar scoort in ons onderzoek heel slecht. Wij hopen dat stroomleveranciers door deze onder- zoeksresultaten gestimuleerd worden duurzamer te werk te gaan.’ De onderzoekers beoordeelden 29 stroomleveranciers. Niet-duurzame energiebronnen kregen een lage beoordeling en duurzame bronnen een hoge. De leveranciers werden verdeeld over drie duurzaamheidscategorieën: koplopers, die hun energie halen uit wind, zon en kleinschalige waterkrachtcentrales. Middenmoters met grootschalige waterkrachtcentrales, gascentrales en biomassacentrales. En de achterblijvers met kolencentrales, kerncentrales en bijstook van biomassa in kolencentrales. Ook de investeringen van de energiebedrijven telden zwaar mee in de beoordeling. Hoe meer een energieleverancier investeert in duurzame energieproductie, hoe hoger de score. Uiteindelijk bleken maar weinig stroomleveranciers echt duurzaam te werk te gaan. Op een gedeelde eerste plaats staan Windunie en Raedthuys, gevolgd door HVC Energie, Eneco, Dong Energy en Greenchoice. Onderaan de lijst bungelen Delta, Essent en Atoomstroom. Nuon staat op een dertiende plaats in de middenmoot. Opvallend is dat vooral kleinere leveranciers – HVC Energie heeft bijvoorbeeld 450 klanten, tegenover 2,2 miljoen klanten van Nuon – in de top vijf staan. Die bedrijven hebben afgelopen jaren veel geïnvesteerd in duurzame energie. ‘De traditionele energiebedrijven hebben de boot gemist. Ze blijven steken in een oud systeem en melken angstvallig oude, bestaande technieken uit. Sommige bedrijven investeren zelfs nog in kolen- en kerncentrales. Vervolgens proberen ze met één leuk product de Reacties energieleveranciers Raedthuys Essent Eneco Raedthuys staat met Windunie bovenaan de ranglijst van duurzame energieleveranciers. Zegsman Harold Weerkamp van Raedthuys: ‘Raedthuys wil de groenste zijn, dus we zijn heel trots op deze beoordeling. Het is nu aan ons om de koppositie te behouden. Het is goed dat dit soort onderzoeken wordt gedaan, omdat ze helpen de complexiteit en ondoorzichtigheid van de energiewereld te doorgronden. Consumenten moeten bewust en met vertrouwen kunnen kiezen voor écht groene stroom.’ Essent komt in het onderzoek als één van de minst duurzame energieleveranciers uit de bus. Vereniging Eigen Huis heeft het bedrijf om een reactie gevraagd, maar Essent heeft hiervan geen gebruik gemaakt en plaatste alleen een algemene reactie op hun website. Daarin stelt de energieleverancier ‘echt bij te dragen aan de verduurzaming van de energievoorziening van Nederland. Door groene stroom te leveren, maar ook door het zelf in Nederland op te wekken.’ Eneco is de enige internationaal opererende energieleverancier in de top vijf. Public-affairsdirecteur Ron Wit: ‘De vierde plaats is voor ons niet goed genoeg. We willen het aandeel groene stroom dat we opwekken elk jaar sterk laten toenemen. Nog dit jaar starten we met de bouw van een windmolenpark op zee. Windpark Luchterduinen komt op 23 kilometer uit de kust, en levert vanaf eind volgend jaar groene stroom aan bijna 150 duizend huishoudens. In 2030 willen we onze stroom volledig leveren uit duurzame bronnen.’ 34 eigen huis magazine maart 2014 Hoe duurzaam is uw stroomleverancier? Vereniging Eigen Huis heeft afgelopen half jaar met zes andere maatschappelijke organisaties onderzocht hoe duurzaam de leveranciers van elektriciteit zijn. Voor de waardering tellen productie, levering en inkoop van stroom even zwaar als investeringen in stroomopwekking. Van de koplopers is ook onderzocht wat hun groenste stroomproduct is. Koplopers 1. Windunie – Winduniestroom 2. Raedthuys – 100% Pure Elektriciteit 3. HVC Energie – Groene Elektriciteit 4. Eneco – Hollandse Wind 5. Dong Energy – Puurstroom 6. Greenchoice – 100% Wind groene consument te verleiden’, zegt Peer de Rijk, directeur van milieuclub Wise (World Information Service on Energy). Wise voert actie met de campagne ‘Groene stroom? Ja graag!’ om het aantal klanten voor groene stroom te vergroten en is één van de partijen achter het onderzoek. Van der Gaag van Natuur & Milieu vindt het niet meer van deze tijd dat bedrijven in- Middenmoot Achterblijvers 7. MKB Energie 8. Hezelaer Energie 9. Electrabel 10. NieuweStroom 11. Scholt Energy Control 12. De Groene Belangenbehartiger 13. Vattenfall/Nuon 14. Oxxio 15. Bas Energie 16. De Vrije Energieproducent 17. SEPA Groen 18. Nederlandse Energie Maatschappij 19. Qwint 20. MAIN Energie 21. Innova 22. Budget Energie 23. Energiedirect.nl 24. E.ON 25. Anode Energie 26. Robin Energie 27. Delta N.V. 28. RWE/Essent 29. Atoomstroom ‘Het is niet meer van deze tijd dat energiebedrijven investeren in kolen’ Download het volledige onderzoeksrapport en de verantwoording van het onderzoek op eigenhuismagazine.nl/ stroomleveranciers vesteren in kolencentrales, of dat ze dat soort centrales bouwen: ‘Als je dat doet, weet je dat je nog veertig jaar lang fossiele energie produceert. Dat kan niet. Als je altijd in kolencentrales hebt geïnvesteerd, hoef je dat niet te blijven doen. Een traditionele energieleverancier kan, nee moet van koers veranderen.’ Als Nederland de doelstelling van 14 procent duurzame eigen huis magazine maart 2014 35 energie in 2020 wil halen, moet de achterstand op de buurlanden als de wiedeweerga worden ingehaald, daarover zijn de partijen achter het onderzoek het eens. Welke rol traditionele stroomleveranciers daarin zullen spelen is volgens De Rijk en Van der Gaag nog maar de vraag. ‘Er zullen steeds meer kleine bedrijven opstaan, die klanten bij de grote partijen weghalen’, zegt Van der Gaag. De Rijk: ‘We moeten energiegebruikers een duwtje in de goede richting geven. De meest vooruitstrevende bedrijven moeten wij, consumenten, belonen door massaal klant van hen te worden. De bedrijven die snappen dat de toekomst duurzaam is, zullen het redden. De andere delven het onderspit.’ Collectieve Inkoop Energie Sinds november 2012 speelt de kwaliteit van energieleveranciers een grotere rol in de Collectieve Inkoop Energie. Vereniging Eigen Huis beoordeelt deelnemende leveranciers onder andere op hun service en de overzichtelijkheid van de energierekening. Ook moeten energiebedrijven aangeven of ze investeren in groene energie en hoe ze de geleverde stroom vergroenen. Investeren in groene stroom levert meer punten op dan energie vergroenen met energiecertificaten. Niet alle leveranciers uit het onderzoek kunnen meedoen aan de Collectieve Inkoop Energie, omdat sommige niet landelijk werken. Ook zijn er energiebedrijven die niet willen meedoen aan de Collectieve Inkoop Energie. Meer informatie over de Collectieve Inkoop Energie leest u op veiligsamenoverstappen.nl Groen-tech Eneco is het enige traditionele energiebedrijf dat in de top vijf van duurzaamste leveranciers staat. Eind januari opende de energieleverancier de efficiëntste biomassacentrale van de Benelux, waar stroom wordt gemaakt van keukenkasten en sloophout. I n een uithoek van Nederland staat Eneco’s paradepaardje: de Eneco Bio Golden Raand – een naam die deels is ontleend aan het Groningse volkslied. In de vestigingsplaats Farmsum, vlakbij Delfzijl, tuft een veegwagen door het industriegebied, de bezemauto is er één van Eneco. De boten die het afvalhout naar de biomassacentrale verschepen, lossen aan een nabijgelegen kade. Bij het overladen naar vrachtwagens belanden er zo nu en dan spijkers en hout op de weg. Na een telefoontje van een vrachtwagenchauffeur met een lekke band, besloot directeur Anton Besaris dat een bezemwagen ook de openbare weg moest gaan vegen. Om 120 duizend huishoudens en chemiebedrijf Akzo Nobel van stroom te voorzien, verbrandt de Bio Golden Raand jaarlijks 300 duizend ton sloophout. Deels uit Groot Brittannië, omdat daar veel hout voorhanden is. Het Britse vuilverbrandingssysteem loopt namelijk jaren achter op Europa. Nog steeds storten de Britten houtafval voornamelijk onder de grond. Het hout dat afkomstig is van Britse, Belgische en Nederlandse milieustraten en overblijft na grootschalige renovatieprojecten wordt dagelijks door vijftig tot honderd trucks bij de centrale afgeleverd. Omdat het hout eerder dienst deed als bureau of als keukenkast, bevatten de wagens regelmatig scharnieren en deurklinken. Die worden er net als het plastic en de stenen uitgevist, zodat alleen hout naar de vuurhaard wordt getransporteerd. Buiten liggen twee bergen houtafval, samen goed voor 17 duizend kuub, wat genoeg is om de centrale drie dagen te laten draaien. In de twee silo’s is nog eenzelfde hoeveelheid opgeslagen en in de Eemshaven ligt een reservestapel. Dagelijks verbrandt de eigen huis magazine maart 2014 37 Twee jaar geleden stond hier in Farmsum niet meer dan een bouwkeet. Nu wordt er stroom opgewekt voor 120 duizend huishoudens installatie 800 tot 1000 ton hout, hiermee is de Bio Golden Raand de grootste biomassacentrale van de Benelux – twee keer zo groot als andere centrales in Nederland. Dat vindt Besaris mooi, maar niet het belangrijkste. ‘Zijn’ installatie is state-of-theart en haalt uit dezelfde hoeveelheid hout meer energie dan andere centrales. Circulerend wervelbed In de elf verdiepingen tellende fabriek hangt een ketel met vuurhaard. Besaris: ‘Dit noemen we een circulerende wervelbed-oven. Zie het maar als een doos met 60 duizend kilo zand.’ Als de installatie koud is, ligt het zand op de bodem. Zodra er binnenin een tempe- ratuur van 900 graden Celsius is bereikt, blazen honderden pijpjes het zand omhoog. ‘Dan gebeurt er iets bijzonders: het gloeiend hete zand wordt een bubbelende magma-achtige vloeistof. Vervolgens wordt langzaam de brandstof, het hout, toegevoegd. Zodra dat in de kolkende massa valt, verbrandt het. De warme lucht, het brandende hout en het zand stijgen op en er ontstaat een enorme circulatie, die het zand terug de ketel in slingert. De rookgassen die nog veel warmte bevatten, gaan ontdaan van het zand naar het tweede deel van de ketel’, zegt Besaris. In dat deel van de ketel wordt van water stoom gemaakt. Deze stoom drijft een stoomturbine aan, die op zijn beurt een generator aan het werk zet. De generator levert elektriciteit aan het hoogspanningsnet. In de file Twee jaar geleden ging Besaris aan de slag in Farmsum. Op dat moment werd er nog druk gebouwd aan de hightechbiomassacentrale. Hij had niet meer dan een bouwkeet, een telefoon en een auto. Hij moest ervoor zorgen dat er in 2014 stroom geleverd zou worden aan 120 duizend huishoudens. Dat is gelukt. De bouw van de centrale riep weinig weerstand op, en vooral veel belangstelling. Tijdens de open dag, begin februari 2014, stond Besaris in de file voor de Bio Golden Raand. Ruim 2.500 mensen uit de buurt wilden weten hoe hun stroom wordt opgewekt. eigen huis magazine maart 2014 39
© Copyright 2024 ExpyDoc