Slotstuk Trajectum Lumen: een betoverende

IBUzine is een magazine voor medewerkers en relaties van IBU-Stadsingenieurs
IBUzine
Stadsingenieurs
Yvonne Kokx; nieuw hoofd
IBU Stadsingenieurs
Trajectum Lumen
(Her-)inrichting Smakkelaarsveld
Herinrichting dorpskern
Vleuten
Grondbank Utrecht
draait goed
2
2
3
4
5
In deze zomer-editie stelt Yvonne Kokx, ons nieuwe hoofd IBU Stadsingenieurs, zich voor en
zij vertelt over de op handen zijnde reorganisatie bij IBU. De foto op de voorkant is van de
Utrechtse lichtkunstroute Trajectum Lumen, in een bijpassend artikel kunt u hier meer over
lezen. Verder kijken we naar de (her)inrichting van het Smakkelaarsveld en de komst van de
Bibliotheek++, en de herinrichting van de dorpskern Vleuten die onlangs is geopend door
onze wethouder Mirjam de Rijk. Tot slot onze Grondbank, deze draait momenteel goed. En
doe weer mee met onze fotoprijsvraag.
N u m m e r
[20]
2013
Veel leesplezier en alvast een mooie zomer toegewenst!
Slotstuk Trajectum Lumen: een betoverende ontlading van energie
Yvonne Kokx, nieuw hoofd IBU Stadsingenieurs,
vertelt over de reorganisatie bij IBU
Sinds 1 februari 2013 is Yvonne Kokx
hoofd van IBU Stadsingenieurs. Yvonne was
hiervoor afdelingshoofd van Wijkonderhoud
en Service, een collega-Stadswerkenafdeling
van IBU. Hiermee volgt zij Dan Bekker op die
Stadsverfraaiing
met Domtoren
na bijna 14 jaar hoofd IBU te zijn geweest
een andere weg in is geslagen, hij is nu
programmamanager kwaliteit openbare
ruimte bij de gemeente
Yvonne staat voor de belangrijke taak het IBU door
een grote reorganisatie te leiden om uiteindelijk
te komen tot een nieuw toekomstbestendig
IBU Stadsingenieurs. Yvonne: ”Eind 2012 is
een contourenschets opgesteld waarin drie
ontwikkelingen beschreven zijn die het huidige
IBU Stadsingenieurs beïnvloeden en die als kaders
dienen voor de verdere ontwikkeling van het IBU.
Het gaat dan om een dalende werkvoorraad ten
gevolge van een forse afname van het fysieke
investeringsvolume, de roep om een compactere
overheid en een accentverschuiving van de rol en
positie van IBU Stadsingenieurs naar voren in de
ruimtelijke keten (door Stadsingenieurs vroeg in
te schakelen kunnen de start en het vervolgproces
aan doeltreffendheid en doelmatigheid winnen).
Deze kaders worden op dit moment uitgewerkt
in een bedrijfsplan. Bij het opstellen van dit
plan worden medewerkers betrokken; zij
kunnen in een aantal werkgroepen hun kennis
inbrengen en adviezen geven. De werkgroepen
Utrecht.
Vanuit Stedelijk Beheer wordt er gewerkt aan
de vervanging van de lijngoten langs de HOVbusbanen in de binnenstad. Naast het vervangen van de lijngoten moest er ook nagedacht
worden over een betere inpassing van de
bezinkputten, de zogenoemde zandvangen.
De huidige zandvangen voldoen niet aan de
huidige eisen en wensen vanuit beheer en
onderhoud.
zijn geformeerd rondom thema’s zoals ‘toekomstige
producten en diensten’, ‘de organisatiestructuur’
en ‘de bedrijfsvoering’. Daarnaast hebben we medio
mei jl. een klantbijeenkomst georganiseerd waar
we onze opdrachtgevers bevraagd hebben over hun
ervaringen met ons tot nu toe en wat zij in de toekomst
van ons verwachten. Ook deze input nemen we mee bij
het opstellen van het bedrijfsplan.
We verwachten dat medio juli het bedrijfsplan klaar
Voor de uitwerking van de nieuwe bezinkputten zijn vanuit de techniek diverse (harde)
uitgangspunten gesteld zoals: puntlasten van
vrachtauto's op de deksel, sluitwerk van het
deksel en meer vanuit beheer en onderhoud:
uitzuigen van de bezinkputten.
De ontwerpafdeling van IBU Stadsingenieurs
heeft het idee gevormd op het (corten) stalen
deksel in de vorm van een silhouette van de
Domtoren.
Per 1 april 2014 gaat de nieuwe
In het totaal (binnenstad) gaat het om ongeveer 115 van deze bezinkputten.
organisatie van start.
In de voorbereiding betekende dit veel samenwerking met andere partijen zoals
Beheer, Monumenten en Welstand. Gezamenlijk is bekeken hoe elk ontwerp technisch
inpasbaar kon worden gemaakt. Ben Willemsen, ontwerper/bestekschrijver bij
de vakgroep Elektra:”De aanleg van de installatie moest ook reversibel zijn zodat
er bij eventuele verwijdering van de installatie er geen schade aan de historische
gebouwen plaatsvindt. De permanente aanleg van een elektrische installatie van
een uniek kunstwerk bij historische gebouwen vergt daarom veel maatwerk”. Arthur
Klink, senior adviseur bij de vakgroep Elektra: “Duurzaamheid heeft bij dit project
een belangrijke rol gespeeld. Er is veel gebruik gemaakt van led-verlichting en alle
verlichting schakelt automatisch om 24 uur ‘s nachts uit. Behalve bij De Domtoren,
deze blijft met een lagere lichtintensiteit de hele nacht aan”.
Naast aanvraag van alle benodigde vergunningen heeft IBU ook toestemming
gevraagd aan eigenaren van gebouwen die niet in eigendom zijn van de gemeente.
Ook is de communicatie met omwonenden door IBU verzorgd.
In het kader van stadspromotie is het idee
voor een innovatieve stedelijke route-attractie
medio 2006 geboren. Bureau Toerisme heeft
dit idee in 2007 vervolgens verder uitgewerkt
tot een lichtkunstroute, waarbij kunstenaars
alle lichttechnische ontwerpen maken. IBU
Stadsingenieurs is daarbij gevraagd om mee
te denken over het ontwikkelkader van de
route.
Het slotstuk van Trajectum Lumen is het lichtkunstwerk Domtoren, Domplein en
de Domkerk: In lumine tuo…. Dit lichtkunstwerk is ontworpen door het Londense
lichtkunstcollectief Speirs + Major. Op 11 april jl. is het kunstwerk ‘aangestoken’ door
Koningin Beatrix in aanwezigheid van prins Willem Alexander en prinses Maxima, als
officieel startsein van de viering van de Vrede van Utrecht.
Trajectum Lumen: lichtkunstroute door Utrechtse binnenstad
l
vastgesteld. Daarin is een gebouw met een publieke functie op het
Smakkelaarsveld opgenomen. In 2007 heeft Projectorganisatie Stationsgebied
(POS) aan IBU Stadsingenieurs, afdeling Ontwerp Openbare Ruimte (OOR)
gevraagd een Integraal Programma van Eisen (IPvE) en een functioneel
ontwerp (FO) te maken voor de (her)inrichting van de aangrenzende openbare
In het IPvE zijn de randvoorwaarden vastgelegd waaraan
de herinrichting van het Smakkelaarsveld moet voldoen.
Het IPvE is vervolgens uitgewerkt in een functioneel
ontwerp dat de hoofdlijnen van de inrichting aangeeft.
Het IPvE en het FO zijn in 2008 vastgesteld. Vervolgens
is er mede op basis van dit programma en het ontwerp
een prijsvraag uitgeschreven voor het ontwerp van
het gebouw. Architectenbureau Rapp+Rapp werd in
2010 aangewezen met het winnende ontwerp: een
moderne op de toekomst gerichte bibliotheek, de
bibliotheek++. In dit gebouw zijn ook een Artplex,
een grandcafé en enkele bioscoopzalen voor
arthouse-achtige films opgenomen. Tevens zullen er
woningen boven de publieke functies komen, komen
er parkeervoorzieningen en een fietsenstalling in het
gebouw en loopt er een HOV-tracé (bus en tram) door
het gebouw heen.
Het huidige (voorlopige) ontwerp voor het gebouw
van Rapp+Rapp bleek echter grote consequenties te
hebben voor de inrichting van de openbare ruimte.
In 2012 heeft POS daarom aan IBU/OOR gevraagd
het IPvE en het FO te actualiseren, rekening houdend
met het ontwerp van de bibliotheek++. Door de
hoogteverschillen, de ligging aan het water (de dan
doorgetrokken Leidsche Rijn), de nabijheid van het
station en de stad is het een interessant gebied om te
ontwikkelen.
Fred van Eeden, ontwerper bij OOR: “Uitgangspunt
voor het ontwerp van het nieuwe Smakkelaarsveld
is een aantrekkelijke, groene en toegankelijke
verblijfsruimte”. In het ontwerp is een zoveel mogelijk
autovrije, groene buitenruimte gecreeerd met,
behalve de HOV-baan, ook fiets- en wandelroutes. De
hoogteverschillen zijn relatief groot (de entree van de
bibliotheek++ ligt op +5,71m NAP), hierdoor zijn deze
met diverse trappartijen, maar ook met een geleidelijk
hellend pad dat goed toegankelijk is voor gebruikers
van rolstoelen, rollators en kinderwagens vormgegeven.
Bestaande bomen worden zoveel mogelijk ingepast en
lage beplanting moet kleur geven aan de ruimte. Ook
worden de vier bestaande kunstwerken ‘Zeelandschap’
van de reeds overleden kunstenaar David van de
Kop ingepast in de nieuwe situatie. Fred:” De werken
staan nu verspreid over het totale Smakkelaarsveld.
We hebben onderzoek gedaan hoe we deze
kunstwerken het beste in kunnen passen in het nieuwe
Smakkelaarsveldgebied, wat een stuk kleiner wordt”.
Het Smakkelaarsveld vormt met dit ontwerp een groene
entree voor de bibliotheek++ en fungeert als prettige
verblijfsruimte aan het water. Fred: “We hebben
veelvuldig contact gehad met Rapp+Rapp. We proberen
het ontwerp van de bibliotheek++ en het ontwerp van
de inrichting van de openbare ruimte nauw op elkaar
aan te sluiten”.
Beide ontwerpen zijn onlangs (april 2013) vastgesteld
door het College van B&W. De aanbesteding is gepland
voor eind dit jaar. Planning is in 2015 te starten met
het bouwrijp maken van het terrein. Hiervoor is IBU
reeds benaderd voor het maken van het bestek. In
2018 zal het nieuw ingerichte Smakkelaarsveld mét
bibliotheek++ gerealiseerd moeten zijn.
Trajectum Lumen is een permanente route: 365 dagen per jaar, een unicum in
Europa. Het hele project heeft zo’n €3,5 miljoen gekost. Naast de gemeente Utrecht
hebben ook de provincie Utrecht, het Ministerie van
Economische Zaken en de Universiteit van Utrecht
bijgedragen aan dit project. Ook heeft de Europese
Commissie een bijdrage geleverd in de vorm van
subsidie.
Uitgebreide informatie over de route en de individuele
kunstwerken staat op www.trajectumlumen.nl.
Voor elk lichtkunstwerk is een kunstenaar
geselecteerd met een eigen ontwerp. Vanaf
het moment van selectie is IBU betrokken
geweest bij de technische realisatie: het
ontwerp van de elektrische installatie en de
data-communicatie voor de besturing. Tijdens
de uitvoering was IBU verantwoordelijk voor
de directievoering.
I B Uzin e
In 2004 heeft de Utrechtse gemeenteraad het Masterplan Stationsgebied
ruimte.
is en dat hierover het College van Burgemeester en
Wethouders in september een besluit neemt. Daarna volgt
de feitelijke reorganisatie en zal de nieuwe organisatie per
1 april 2014 van start gaan.”
Trajectum Lumen is een toeristische
lichtkunstroute door de binnenstad van
Utrecht. De route brengt je langs 19
lichtkunstwerken op bijzondere plekken
in de binnenstad, waaronder het Stadhuis,
St Willibrordkerk en de Bezembrug.
Historische gebouwen in de binnenstad
van Utrecht worden in het licht gezet en
brengen hiermee, voornamelijk in de avond
en de nacht, de stad op spectaculaire wijze
tot leven.
(Her)inrichting Smakkelaarsveld en komst Bibliotheek++
num m e r 20 l p a gina 2
Concept FO Smakkelaarveld 4 september 2009
Concept FO Smakkelaarsveld wijziging 18 maart 2013
P a gin a
3
Herinrichting dorpskern Vleuten
Een aantal jaren geleden heeft het Utrechtse College van B&W het besluit genomen
het centrum van Vleuten op te knappen en her in te richten. IBU Stadsingenieurs
heeft hier destijds het inrichtingsplan voor opgemaakt: uitbreiding van het aantal
winkels en woningen met twee appartementengebouwen en herinrichting van de
openbare ruimte. Nadat het inrichtingsplan in 2009 definitief was vastgesteld, is
IBU aan de slag gegaan met het ontwerp en de uitvoering van de openbare ruimte.
Diverse ontwikkelaars hebben het ontwerp en de bouw van het winkelcentrum en de
woningcomplexen verzorgd.
openbare verlichtingsnet. Dit was in Vleuten namelijk
nog aangesloten op het normale elektriciteitsnet.
Met de aansluiting op het eigen net kan de gemeente
Utrecht veel beter controle houden over en beheer
uitvoeren van de verlichting.
In dit project is veel samengewerkt met verschillende
disciplines binnen IBU, zoals Openbare Verlichting,
Riolering, Verharding en Groen. Ook het ontwerp van
de openbare ruimte is door IBU, vakgroep Ontwerp
Openbare Ruimte, gemaakt.
Samen kijken naar een voorbeeldproject
van een plein met natuursteen.
Laurens: ”In dit project was het van belang winkeliers
en omwonenden goed te informeren. Wijkbureau
Vleuten-De Meern heeft alle communicatie verzorgd. De
uitvoering is grotendeels klaar en ondanks dat het werk
wellicht wat lang duurt, zijn de reacties overwegend
positief. Een mooi resultaat”.
De dorpskern van Vleuten is met deze
herinrichting in plaats van een verkeersruimte een
Grondbank Utrecht draait goed
De Grond- en Reststoffenbank Utrecht
(GRB) zorgt voor een optimale afstemming
van vraag en aanbod van grond- en
reststoffenstromen in Utrecht en omgeving.
Als grondmakelaar streeft ze er naar om met
een minimaal aantal transportbewegingen
het milieu zo min mogelijk te belasten.
Doel van de Grondbank is om zo veel mogelijk
Het nieuwe marktplein
Het ontwerp van de openbare ruimte is gericht
op een centrumkern met een dorps karakter:
• het asfalt is vervangen door klinkers;
• voor doorgaand verkeer loopt de
verkeersroute nu buiten de kern om;
• het centrale plein is voorzien van
natuursteen;
• er zijn extra bomen geplant op het plein en
in de aangrenzende Pastor Ohllaan is de rij
leilindes verlengd tot het eind van de laan;
• de openbare verlichting is vervangen door
een duurzame variant;
• de riolering is vervangen en vergroot.
projectleider IBU: “Samen met de marktmeester en de
wegbeheerder van Stadswerken zijn we naar Amsterdam
gegaan om daar te kijken naar een voorbeeldproject
van een plein met natuursteen. Wat we zagen sprak
ons erg aan en nadat we uitleg hadden gekregen over
ondermeer het beheer van dit natuursteen, hebben
we besloten dit ook toe te passen in Vleuten. Ook de
leverancier van het natuursteen (B&S uit Moerdijk) heeft
goed meegedacht en geadviseerd over de precieze
aanleg”. Op het plein vindt nu wekelijks een versmarkt
plaats. Deze is onlangs door wethouder Mirjam de Rijk
geopend. Daarnaast staan er elke dag standplaatsen
met kramen die koek, vis en nootjes verkopen.
De aanleg van natuursteen op het plein is
nauwkeurig voorbereid. Laurens Brouwer,
De nieuwe duurzame openbare verlichting die is
aangelegd, is nu aangesloten op het eigen gemeentelijk
vrijkomende grond uit gemeentelijke projecten
op een verantwoorde wijze (cfm. wet &
regelgeving, goedkoop, duurzaam en efficiënt)
weer her te gebruiken in andere projecten.
Wethouder Mirjam de Rijk tijdens de opening
verblijfsruimte geworden. Het gehele project incl. de
appartementencomplexen zal medio 2014 volledig zijn
uitgevoerd.
Marco Meihuizen (bedrijfsleider): ”De grondbank
draagt zorg voor voldoende opslagcapaciteit
en verwerkingsmogelijkheden. Ze werkt
efficiënt en klantgericht met prima service
en kwaliteit. Er wordt actief meegedacht over
hergebruiksmogelijkheden van grond en
reststoffen, en levert snel en deskundig advies.”
De Grondbank Utrecht maakt onderdeel uit van
IBU Stadsingenieurs en bestaat sinds 1995. Het
Grondbankteam bestaat uit vijf medewerkers:
Naser Jahic (coördinator), Sebastiaan Bisseling
(adviseur), Hans van Sandwijk (toezichthouder),
Anton van Dam (depotbeheerder) en Marco
Meihuizen.
Naser:”Alle kwaliteiten grond kunnen worden
aangeboden bij de Utrechtse Grondbank. Wij
dragen vervolgens zorg voor tijdelijk opslag of
de definitieve bestemming.”
Naser: “Bij het IBU zitten we heel dicht
bij collegae die zich bezighouden met de
voorbereiding, begeleiding en uitvoering
van gemeentelijke ontwikkelings- en
beheersprojecten waar grondstromen een
belangrijke rol in (kunnen gaan) spelen.”
Meer informatie over de Grondbank Utrecht:
www.utrecht.nl/grondbank.
Jaarlijks is de Grondbank betrokken bij
grondverzet, -opslag en –verwerking van ca.
200.000 m3 grond. De grond kan worden
getransporteerd naar- en tijdelijke worden
opgeslagen bij één van de vijf eigen depots:
Lunetten, Floridadreef, Leeuwesteijn, Hooge
Kampse Plas en Veemarkt.
De Grondbank heeft twee certificaten: het
produktcertificaat BRL 9335 “Grond voor
toepassing in werken” en het procescertificaat
ISO9001:2008.
Ik zie, ik zie... Utrecht!
Raad welk stukje Utrecht dit is en mail je reactie
naar [email protected]. Volgende keer
in IBUzine het antwoord en voor de winnaar eeuwige
roem!
Vind je het leuk om jouw foto hier te zien? De foto
moet een stukje van de openbare ruimte van Utrecht
laten zien (bijvoorbeeld een project in uitvoering).
Mail je foto en het antwoord naar ibustadsingenieurs@
utrecht.nl onder vermelding van ‘Ik zie...”.
Tony Silvestrone gaf het juiste antwoord op
de foto in de vorige IBUzine; speelplaats op de
Spaaklaan in Kanaleneiland.
Colofon
Voor informatie kunt u terecht bij
IBU Stadsingenieurs.
Contactgegevens
Bezoekadres Ravellaan 96, Utrecht
Redactieadres Postbus 8375, 3503 RJ Utrecht
Telefoon 030 - 286 43 23
Email [email protected]
www.utrecht.nl/ibu
I B Uzin e
l
num m e r 20 l p a gina 4
Uitgave
IBUzine is een magazine voor medewerkers en relaties
van IBU Stadsingenieurs en verschijnt enkele malen
per jaar.
Vormgeving
Diana van Sloten, IBU Stadsingenieurs
Datum
Juli 2013
Teksten en eindredactie
Natasja Jonker, IBU Stadsingenieurs
Stadsingenieurs

Download Report