Bekijk de editie van februari 2014

Uitgave 9 – februari 2014
Verslag themadag Professionele Leergemeenschappen
Maandag 20 januari vond in het Mediacafé, locatie Windesheim Zwolle, de
themadag “Professionele leergemeenschappen” plaats. Alle besturen vanuit
het werkveld Almere, Lelystad, Dronten, Kampen, regio Zwolle, Voorst,
Nijverdal en Apeldoorn waren uitgenodigd en bijna alle schoolbesturen
waren vertegenwoordigd. Daarnaast waren er collega’s en lectoren van de
lerarenopleidingen (Pabo) van Zwolle en Flevoland aanwezig. Alles bij elkaar
waren er zo’n zestig mensen. Dat alleen al maakte de dag rijk aan informatie
en inspirerend voor alle aanwezigen. De dag kwam tegemoet aan de wens
van schoolbesturen en opleiders van Pabo Windesheim om samen te werken
aan het ontwikkelen van een onderzoekende houding teneinde de
onderwijspraktijk van zowel de basisscholen als de Pabo en Kenniscentrum
Bewegen en Educatie te verbeteren. Een belangrijk uitgangspunt hierbij was
om in samenspraak met elkaar een rijke leeromgeving te laten ontstaan voor
leerkrachten (in opleiding), medewerkers van basisscholen en kinderen.
Volop in gesprek
We werkten deze dag in diverse werkvormen en vooral ook vanuit heldere
doelstellingen. De aanwezigen gingen volop met elkaar in gesprek over vragen als
“hoe kan een professionele leergemeenschap er uitzien?”, “wie zit waar in z’n
kracht als we denken in termen van professionele leergemeenschappen?” Dat deze
ontwikkelingen slimmer verbonden kunnen worden en niet alleen per bestuur
plaats hoeven hebben, maar ook bovenbestuurlijk met de lerarenopleiding kunnen
groeien, was een gedeeld beeld. Uiteindelijk mondden alle werkvormen en
gesprekken die middag uit in een steeds zichtbaarder beeld als het gaat om het
antwoord op de vraag: wat is een professionele leergemeenschap nu voor ons? En
vooral: wanneer is een professionele leergemeenschap voor alle betrokkenen
geslaagd? Het perspectief werd als High Five Learning gelanceerd.
We hebben met elkaar een stap gezet in het creëren van een gemeenschappelijke
taal. We hebben met elkaar helder gekregen dat de meerwaarde van professionele
leergemeenschappen zit in het versterken van de ontwikkeling van kinderen op de
basisscholen. Onderzoek en samenwerking zijn hiervoor belangrijke pijlers. Er is
een gezamenlijke wens uitgesproken om kennis in en tussen scholen, de Pabo en
het kenniscentrum te benutten, te verbinden en te ontwikkelen, gericht op
thema’s die verbonden kunnen worden aan de lectoraten van Windesheim
(gedrag, taal, rekenen, betekenisvol leren, kunst, wetenschap & techniek,
leiderschap en ICT & innovatie).
Met elkaar is de ambitie uitgesproken om de bestaande samenwerking tussen de
Pabo en de scholen en gedeelde verantwoordelijkheid in het opleiden van
toekomstige medewerkers te verbreden naar een gezamenlijke
verantwoordelijkheid voor het professionaliseren van de leerkrachten en andere
functionarissen in de school. We hebben verkend welke culturele en
organisationele aspecten van belang zijn bij het ontwikkelen van professionele
leergemeenschappen.
Door:
Kernteam OiS
Pim Mol(ASG)
Martinette Strik (Prisma)
Conny Boendermaker(SKOFVAlmere)
Angela Heinsman (Lelystad)
Martinette Strik (coördinatie)
Rudolphine Nortier
(redactie nieuwsbrief Opleiden in
de School)
Vervolg
Deze dag vraagt, nee róept, om een concreet vervolg. Zo komen er
activiteitenplannen gericht op de korte- en langetermijn als het gaat om de
convenanten voor Opleiden in de School/Samen Opleiden. De Pabo zal de eerste
contouren van een projectplan “ontwikkelen van professionele
leergemeenschappen” opstellen, daarbij onder andere puttend uit de opbrengsten
van deze dag. Op korte termijn willen we het volgende school-/studiejaar optimaal
inrichten, hiernaast willen we een helder plan voor de komende drie jaar
uitwerken. De deadline hiertoe is medio mei gesteld, in verband met het tevens
presenteren van deze plannen in de kritisch reflectie die we gebruiken voor de
accreditatie door de NVAO, eind september 2014. De Pabo’s zoeken de dialoog
voor deze verdere uitwerkingen en voorbereidingen met de betrokken besturen en
stichtingen.
Een reactie
De organisatoren van deze dag ontvingen de volgende dag een mooie reactie van
een van de betrokken bestuurders van Opleidingsschool Prisma in Almere: “Nog
even een bedankje van mijn kant. Ik vond maandag een geslaagde dag! Fijn om
uitgebreid inhoudelijk van gedachten te wisselen. De netwerkgesprekken leveren
veel op en het was goed daar echt de tijd voor te nemen”.
Wij danken iedereen hartelijk voor haar/zijn bijdrage en inbreng!
Bert Meijer, Dick Bosch, Loes van Wessum, Ingrid Paalman, Mariëlle Taks, Bart-Jan
Wolters.
Projectweek Pabo - Pedagogiek
In de week van 27 januari vond er een
projectweek plaats voor alle
eerstejaarsstudenten van de Pabo en
Pedagogiek van Windesheim Flevoland. Het
was een onderwijsweek in het teken van de
leerkracht en de pedagoog in het werkveld.
Het thema van de week was: “Gedraag je!”:
gedrag in diverse vormen, wat vinden wij
“anders” dan “normaal”? Gedrag van een kind
kan “anders” zijn en gedrag van een volwassene
is daarop afgestemd. Voorbeelden zijn: ADD,
Autisme, faalangst, hoogbegaafdheid. Maar het
heeft ook te maken met rouwverwerking of
echtscheiding.
De uitvoering van het thema in de
projectweek was even breed als het
onderwerp zelf. Het programma bestond uit
diverse workshops, lezingen en trainingen.
Gastsprekers waren: Bart Riet
(Kanjertraining), Conny Grotendorst
(MIndfullness), Romeo Lobo van de Schoor
(preventie jeugdcriminaliteit), Zwanie Haze
(Persoonlijk leiderschap) en Martijn Ceelen,
Anja Nekeman (Geweldloze communicatie).
Door:
Yvonne Koper
De studenten hebben in groepen
verschillende workshops
voorbereid voor elkaar. Er is
hard gewerkt: er zijn bronnen
geraadpleegd, werkvormen
uitgewerkt, taken verdeeld,
plannen opgesteld en heel veel
discussie gevoerd. Voordat de
workshops konden worden
gegeven moest er een door
docenten goedgekeurd
draaiboek zijn.
Een paar voorbeelden van titels
van workshops zijn: ‘Etiketten
plakken op kinderen’, ‘Vertrouwen in de groep’, ‘Thuissituatie’ en ‘Autistische
vormen, unieke mensen’.
Het was in veel opzichten een goed geslaagde week. Studenten zijn concreet aan de
slag gegaan met thema’s uit het werkveld waar ze mee te maken hebben en er is
een mooie samenwerking geweest tussen de twee opleidingen Pedagogiek en
Pabo.
Het proces en de producten van het werken aan Comakerships:
Opleidingsschool Prisma
Feedback geven op het proces
De Buitenburcht, Het Drieluik, De Dukdalf, Het Kompas en De Kraanvogel,
alle scholen van Opleidingsschool Prisma, hebben veel eerste- en
tweedejaarsstudenten opgenomen in hun teams. Deze studenten vormen
samen één coachgroep; alle ontwikkelthema’s zijn te plaatsen onder het
grote thema Taal.
Deze coachgroep, met als coaches Martinette Strik en René Boog en met de
schoolopleiders Dorenda de Boer, Marianne Brilstra, Miranda Wallenburg, Sonja
Hansma en Ytje Koopmans, heeft er voor gekozen een half jaar te werken aan de
Comakerships, die twee studiepunten per student behelzen.
We zijn onderzoeksmatig te werk gegaan en hebben in de eerste periode een
aantal weken besteed aan het werken aan een plan van aanpak. De eigen
leervragen van de studenten, de onderzoeksvragen van de scholen en de
verwachtingen die de Pabo heeft van Comakerships zijn efficiënt en gedegen bij
elkaar gebracht door vijf groepjes studenten. Daarna voegde zich René Boog toe
aan de groep, als coach, en aangezien hij vakdocent rekenen/wiskunde is, kon ook
de vraag van de studenten (en de school) van De Kraanvogel volop aan bod komen.
Uiteindelijk werden de plannen van aanpak gepresenteerd tegen het eind van de
eerste periode, en lieten de studenten zien hoe zij onderzoeksmatig de volgende
stappen in het proces naar de gewenste kennis en eindproducten wilden zetten.
Ouderbetrokkenheid bij Begrijpend Lezen
De feedback tijdens de tussenpresentaties was interessant. Zo werd bij de Comaker
“Ouderbetrokkenheid vergroten met betrekking tot Begrijpend Lezen” opgemerkt
dat de nadruk ligt op ouderbetrokkenheid, terwijl voor deze Comaker evengoed
onderzoek moet worden gedaan naar het vak Begrijpend Lezen. Dát is de immers
de gewenste ‘ingang’ van de school om uiteindelijk de ouders te bereiken. Ook
kwam aan de orde dat het bij oudercommunicatie van belang is goed na te denken
over woordkeuze (zwakke en sterke kinderen?!) en verwachtingen.
Door:
Martinette Strik
HGW en rekendidactiek
Dan was er het groepje dat met rekenen/wiskunde aan de slag ging. Van het zeer
algemene thema “HGW en rekendidactiek” gingen de studenten onder begeleiding
van René Boog, en door het precies bevragen van de school, naar goede
onderzoeksvragen voor deze Comaker. Steeds secuurder kwam in beeld wat dit
onderzoek moest opleveren.
Tijdens de tussenpresentatie
kwam er feedback in verband
met de methodiek die de
studenten wilden hanteren:
observeren. We spraken met
elkaar over het nut van een
goede kijkwijzer, en hoe deze
op te stellen. Tevens werden
tips gegeven over hoe met de
keuze van literatuur aan te
sluiten bij de HGW-trainingen die scholen in Almere veelal met de schoolteams
gevolgd hebben. Op die manier wordt aansluiting gevonden bij de doelgroep: de
leerkrachten van de school.
Taal en ontwikkelingsvoorsprong
Een ander groepje binnen onze coachgroep werkte aan het vraagstuk “Hoe kunnen
we kinderen die een ontwikkelingsvoorsprong hebben op het vlak van taal blijven
stimuleren zich (door) te ontwikkelen?”. Hier kwam aan de orde dat het
onderzoek zich richtte op leerlingniveau. We stelden de vraag of leerkrachtniveau
ook een focus kon hebben, bijvoorbeeld met goede instructies of een complete
handleiding. De studenten gingen zo slagvaardig te werk dat het denken in
eindproducten al vanaf het begin voorop stond. Daarom volgden als feedback ook
opmerkingen als: probeer te blijven denken vanuit leerdoelen, en denk ook aan
integratie van taaldomeinen of aan vakintegratie. Uiteindelijk bleek het van belang
niet alleen ‘aan de slag’ te willen maar ook ‘de resultaten van de kinderen op een
hoger niveau willen brengen’, een mooie verdieping.
Taakspel
Vier MHBO-studenten ontfermden zich over een Taakspelcomaker. Ze sloten aan
bij teamscholing en vingen tijdens die teamscholing en de gesprekken die zij
voerden met de schoolopleider een goede onderzoeksvraag op, namelijk:
ontwikkel activiteiten om op de vier belangrijke gebieden van Taakspel (die bij het
spelen van het spel verwacht worden van de kinderen) te oefenen. De studenten
waren zorgvuldig in het onderzoeksmatig denken en brachten de verlegenheidsen beginsituatie van de school goed in kaart. De feedback die iets toevoegde kwam
vanuit de vraag naar het concretiseren van de activiteiten: stel steeds vast wat de
activiteit inhoudt, welke doelstelling deze kent en
ga na welke resultaten de kinderen bereiken als
de activiteit goed gaat. Het helpt bij het
ontwerpen van de activiteiten om dat beeld
vooraf helder te hebben.
Samenwerken: hoe leer je dat eigenlijk?
Als laatste presenteerden twee studenten in de
tussenpresentatie hun Comaker met als
onderwerp “Samenwerken: hoe leren wij dit
kinderen aan?”. In eerste instantie kozen de
studenten er voor het onderwerp te koppelen aan
vakinhoud (Taal). Bij nader inzien hebben ze deze
koppeling weer losgelaten, om zich te richten op
de leerlijn Samenwerken.
De feedback die volgde toen ze deze ‘switch’ presenteerden was heel praktisch:
nemen jullie in die leerlijn ook deelaspecten van samenwerken, deelvaardigheden
en bijvoorbeeld ook kindeigenschappen op, zodat je uiteindelijk voor iedere groep
kan komen tot activiteiten waarmee leerkrachten met de kinderen deze
deelvaardigheden kunnen oefenen, om uiteindelijk beter te leren samenwerken?
Ondanks het feit dat deze feedback praktisch lijkt, blijft het ontwerpen van een
leerlijn door de hele basisschooltijd heen juist een analytische klus, met hopelijk
mooie uitkomsten voor de scho(o)l(en).
Belangrijke data
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Door:
Martinette Strik
6 t/m 10 februari: studenten van jaar 1 en 2 starten in nieuwe
groep in de praktijk
24 t/m 28 februari: voorjaarsprogramma
10 t/m 14 maart: praktijkweek
24 maart: Hoorcollege Curriculum pabo en de praktijk
24 maart t/m 4 april: toets- en afrondingsweken
4 april: deadline input Nieuwsbrief OiS
10 april: LIO-voorlichting
16 april: Nieuwsbrief 11
28 april t/m 5 mei: meiprogramma
12 t/m 16 mei: praktijkweek
22 mei: stagemarkt
26 t/m 28 mei: veldwerk voor eerstejaars (en enkele tweedejaars
gaan mee als begeleiding)
4 juni: coördinerend schoolopleiders/-instituutsopleidersoverleg
(13-15 uur)
6 juni: deadline input Nieuwsbrief OiS
9 t/m 20 juni: toets- en afrondingsweek
18 juni: Nieuwsbrief 12
23 juni t/m 4 juli: inhaalweek praktijk
PABO-studenten in de spotlight
Afgelopen vrijdag voerden de tweedejaarsstudenten van de Pabo drie
theaterstukken op in de nieuwe bibliotheek.
Deze stukken hebben ze binnen één week zelf geschreven, gemaakt, begeleid en
ontworpen. Dit deden zij onder begeleiding van hun docenten Kunstzinnige
Oriëntatie en van jeugdtheatergroep BonteHond. Als eerste werden de leerlingen
meegenomen naar een onbewoond eiland. Hier was een groep gecrashte toeristen
die moest overleven en samenwerken.
Vervolgens leerden ze in Mattieland dat
het niet draait om je uiterlijk, maar om
het innerlijk. De laatste groep wilde laten
zien dat je ook tevreden mag zijn met
jezelf wanneer je niet uitblinkt in één
talent. Je mag jezelf waarderen met al je
plus- en minpunten.
Alle betrokkenen, zowel de leerlingen als
de studenten en docenten, hebben
genoten en veel geleerd. Dit was voor herhaling vatbaar!
Door Lilian Kiers

Download Report