22 april 2014 Zienswijzen bestemmingsplan Koninginnenbuurt

STICHTING BELANGENBEHARTIGING WIJKRAAD WELGELEGEN
Twijnderslaan 51, 2012 BH Haarlem
Aan:
Gemeenteraad Haarlem
t.a.v. mevrouw Josette Polman
Postbus 511
2003 PB Haarlem
c.c.:
College van Burgemeester & Wethouders
Datum:
Betreft:
22 april 2014
Reactie op ontwerpbestemmingsplan Koninginnebuurt, partiële herziening 2014
Geacht College, geachte mevrouw Polman,
Stichting Belangenbehartiging Wijkraad Welgelegen, hierna De Stichting, geeft u hierna namens
Wijkraad Welgelegen haar zienswijzen op het ontwerpbestemmingsplan. Een deel van deze
opmerkingen heeft de Stichting ook reeds verwoord in haar opmerkingen op het concept ontwerpbestemmingsplan, d.d. 14 november 2013, zie bijlage 01 Opmerkingen Conceptbestemmingsplan Kbuurt.
Wijkraad Welgelegen maakt zich zorgen om het gebied rondom het Alditerrein, in casu de functie van
de toekomstige ontwikkeling van het parkeerterrein, het Beschermd Stadsgezicht van de buurt en de
huidige juridische status van het gebied.
De mediation met betrekking tot het servituut van Dansschool Schröder, is in gang gezet in februari
2012 en duurt al wel heel lang - veel langer dan de circa zes maanden, zoals gebruikelijk is in
dergelijke trajecten - en lijkt een rol te spelen in de toekomstige bestemmingen en het al dan niet
opnemen van het Aldi-terrein en het HKB-gebouw in het bestemmingsplan. Dit is echter een
privaatrechtelijke aangelegenheid en de gemeente Haarlem mag deze niet verknopen met de publieke
planologische procedures.
Wij maken bezwaren tegen het weglaten van het 'Alditerrein' uit het bestemmingsplan. Onze
argumenten hiervoor betreffen de volgende punten:
 Beschermende waarde Beschermd Stadsgezicht niet volledig gewaarborgd
 Onaanvaardbaar verzuim van de gemeente om geen beleid te maken
 Recht op juridische zekerheid (na zoveel tijd) voor burgers en belanghebbenden in het geding
 Geen waarborging van consoliderende aard van het bestemmingsplan
 Gemeente gebruikt tegenstrijdige argumenten
Daarnaast hebben wij een aantal suggesties voor de gemeente Haarlem om beleid rondom het
Alditerrein mogelijk te maken.
Beschermende waarde Beschermd Stadsgezicht voldoet niet aan aanwijzingsbesluit
Het gehele plangebied van bestemmingsplan "Koninginnebuurt, partiële herziening 2014" behoort tot
het Beschermd Stadsgezicht. Het betekent dat het bijzondere ruimtelijke en functionele karakter van
het gebied in een bestemmingsplan moet worden beschermd (ex artikel 36 van de Monumentenwet).
Een deel van het gebied was al aangewezen als Beschermd Stadsgezicht Haarlem (namelijk het
ALditerrein aan de zijde van de Raamsingel) en een aansluitende aanwijzing heeft plaatsgevonden op
5 oktober 2011 voor Haarlem Zuid-West. Binnen deze aanwijzing valt het gedeelte van het Aldi-terrein
aan de Tempeliersstraat, waaronder het HKB-gebouw. Zie ook bijlage 03 Kaart Beschermd
Stadsgezicht Haarlem Zuid West.
De wijkraad is van mening, dat de zijde van de Tempeliersstraat en het gebouw op Tempeliersstraat
35 (het HKB-gebouw) vanwege de aanwijzing van het gebied tot Beschermd Stadsgezicht - hoe dan
ook - onderdeel van het ontwerpbestemmingsplan behoort te zijn. Op de waarderingskaart ontbreekt
derhalve - de waardering voor - het HKB-gebouw (Tempeliersstraat 35). Het HKB-gebouw voldoet aan
de criteria van gemeentelijk monument, maar tot nu toe is ons volstrekt onduidelijk waarom er géén
waardering voor dit gebouw is opgenomen. Hierbij willen wij expliciet vermelden, dat het HKB-gebouw
Pagina 1
STICHTING BELANGENBEHARTIGING WIJKRAAD WELGELEGEN
Twijnderslaan 51, 2012 BH Haarlem
het enige overgebleven niet-woongebouw is van de Haarlemse architect J.C.Dop en gebouwd in de
lijn van Wils, Wegerif en Van Loghem. In Haarlem-noord is een groot aantal woningen van zijn hand
ook tot monument bestempeld. Het HKB-gebouw is beschermwaardig en de culturele waarde is
evident.
De gemeente moet weten dat zij bij de vaststelling van dit bestemmingsplan rekening dient te houden
met de aanwijzing tot Beschermd Stadsgezicht. Door het weglaten van dit gebied vervalt de
beeldbepalende rooilijn en de beschrijving van karakteristieke structuur en ruimtelijke kwaliteit van het
gebied. Daarbij komt nog, dat het proces om tot die aanwijzing te komen al dateert uit 2006, zoals is
aangegeven bij de datumvermelding van 27-1-2006 als datum waarop de aanwijzing in procedure is
gegaan, zie ook bijlage 03 Kaart Beschermd Stadsgezicht Haarlem Zuid West.
Onaanvaardbaar verzuim van de Gemeente tot de plicht om beleid te maken
Wijkraad Welgelegen blijft bij het standpunt, zoals al meerdere keren verwoord in zienswijzen en
inspraakgelegenheden, dat de gemeente als beleidsmaker de taak heeft een richting te geven aan de
mogelijke uitwerking van het gebied en dit niet moet overlaten aan een partij, die met een ontwikkeling
van dat gebied geld wil verdienen. Let wel: de wijkraad is op zich niet tegen de commerciële
uitgangspunten op de locatie, maar het moet ten dienste staan van de omwonenden, de wijk en de
stad.
Het terrein is bovendien deels eigendom van de gemeente Haarlem, waardoor de
verantwoordelijkheid van de gemeente Haarlem nog groter is. De volgorde, waarin nu de ontwikkeling
van het gebied vorm krijgt is verkeerd om en dient niet de burgers, doch slechts de ontwikkelende
partij. Wij baseren ons hierbij op de brief/mail, die onlangs is gestuurd door mevrouw Polman van de
gemeente Haarlem, zie bijlage 02 Mail Gemeente Haarlem. Er zijn meerdere argumenten en
mogelijkheden om het gebied juist wel op te nemen en er is slechts één argument om het niet te doen.
Dat is voor ons niet voldoende en is geen valide onderbouwing voor de gemeente verantwoordelijk
voor beleid en planologische procedures om zich zo op te stellen.
Als de gemeente doet, wat zij behoort te doen, namelijk het Alditerrein opnemen in het
bestemmingsplan, dan staat het de gemeente daarna vrij om op kleine schaal met een aanvraag voor
een omgevingsvergunning mee te werken aan een wijziging op het bestemmingsplan, binnen de
kaders, zoals deze dan gemaakt zijn. In elk geval zijn de kaders dan gezet en weet de burger waar hij
aan toe is.
Recht op juridische zekerheid (na zoveel tijd) voor burgers en belanghebbenden in het geding
Het weglaten van het huidige parkeerterrein en het gebouw is niet acceptabel voor de burgers en
belanghebbenden, die hier al sinds het begin van deze eeuw (bijna vijftien jaar) geen zekerheid over
hebben. De gemeente Haarlem schuift besluitvorming wederom vooruit en verklaart het gebied en het
Beschermd Stadsgezicht ter plekke hiermee vogelvrij. En het is ook niet duidelijk voor hoelang. De
gemeente houdt burgers in het ongewisse – het is mogelijk dat het postzegelbestemmingsplan al klaar
ligt en de gemeente dit vlak na deze bestemmingsplanprocedure toch in gang zet. Of zet de burgers
op het verkeerde been, omdat een eenmaal gehanteerde procedure ineens komt te vervallen, zoals bij
de aanvraag voor de omgevingsvergunning van Hart van Kleine Houtweg 24, die later opeens niet
meer nodig bleek ….
In augustus 2013 heeft de betreffende wethouder Cassee nog expliciet gezegd, dat de gemeente
Haarlem van het gebied een zogenaamd postzegelbestemmingsplan ging maken. Wanneer de
gemeente dit gaat doen is nu volstrekt onduidelijk. Nu constateren wij, dat er helemaal geen juridische
zekerheid meer is, behalve die zoals die gold zo’n 100 jaar geleden. Het argument van de gemeente,
dat zij dit doet om het overige deel niet te vertragen is een signaal van weglopen van de eigen
verantwoordelijkheid. Zij zal toch door de zure appel moeten bijten.
Consoliderende aard niet gewaarborgd
Dit ontwerpbestemmingsplan is consoliderend van aard. Er ontbreekt echter een duidelijke
omschrijving van wat dat precies voor dit gebied betekent. Hoe consoliderend is consoliderend? In
haar beantwoording bij het Ontwerpbestemmingsplan Koninginnebuurt citeert de gemeente: “Afwijken
van een bestemmingsplan kan alleen met een aparte procedure waartegen altijd bezwaar/beroep
Pagina 2
STICHTING BELANGENBEHARTIGING WIJKRAAD WELGELEGEN
Twijnderslaan 51, 2012 BH Haarlem
open staat. In principe wordt er van een nieuw bestemmingsplan niet afgeweken, met uitzondering
van die gevallen die reeds in de toelichting van het bestemmingsplan zijn aangekondigd.” Ter
vergelijking: het bestemmingsplan Frederikspark, deels vastgesteld 6 juni 2013 en na de uitspraak van
de Raad van State ook onherroepelijk, is ook consoliderend van aard, maar toch is een
functiewijziging ten behoeve van de verplaatsing van Cultureel centrum Hart eenvoudig mogelijk
gebleken. Een vermelding in de toelichting van het bestemmingsplan Frederikspark was echter niet
aanwezig. De gemeente spreekt zichzelf hier tegen.
Gemeente gebruikt tegenstrijdige argumenten
In aansluiting op deze zienswijzen verwijst de Wijkraad naar de motivatie in het
ontwerpbestemmingsplan op pagina’s 8 en 9: “Het eerder voor dit gebied opgestelde
bestemmingsplan is door de Afdeling bestuursrechtspraak van Raad van State in oktober 2012
vernietigd. Daardoor zijn verouderde bestemmingsplannen van kracht en voor een deel van het
plangebied geldt zelfs geen enkel bestemmingsplan. Dit biedt onvoldoende rechtszekerheid en
onvoldoende bescherming tegen ongewenste ontwikkelingen”. Ook op pagina 49 schrijft zij: ”Het
plangebied van bestemmingsplan "Koninginnebuurt, partiële herziening 2014" is aangewezen als
"beschermd stadsgezicht". Dit betekent dat het bijzondere ruimtelijke karakter van het plangebied op
grond van de Monumentenwet dient te worden beschermd in het bestemmingsplan. Ook betekent het
dat het beschermen van de bestaande kwaliteiten het stedenbouwkundig hoofduitgangspunt is.”
Daarnaast stelt de gemeente op pagina 56 over mogelijke toekomstige ontwikkelingen: “In het gebied
zijn enkele ontwikkelingen voorzien, die echter onvoldoende zijn uitgekristalliseerd om in dit
bestemmingsplan met een directe bouwtitel op te kunnen nemen. Het betreft de voorgenomen
ontwikkeling ter plaatse van Vitae Vesper aan de Wagenweg/ Westerhoutpark 46.” Dit is tegenstrijdig
met de tekst die zij aanvoert over het Alditerrein en het HKB-gebouw: “Voor de ontwikkellocatie aan
de Tempeliersstraat-Raamsingel ter plaatse van de voormalige Aldi en het naastgelegen
parkeerterrein geldt dat deze ontwikkeling in een eigen bestemmingsplan geregeld zal worden. Het
initiatief is ten tijde van het opstellen van dit bestemmingsplan nog onvoldoende concreet en
onvoldoende uitgewerkt om al mee te kunnen nemen.” Deze argumentaties zijn strijdig ten aanzien
van het weglaten van het gedeelte van het Alditerrein en het HKB-gebouw. Zo biedt zij onvoldoende
bescherming en houdt mogelijke ongewenste ontwikkelingen in stand.
In de zeer recente uitgave van de gemeente Haarlem, Gebiedsontwikkeling en beheer, Haarlem Zuid
West 2014, vers van de pers maart 2014, beschrijft de gemeente zelf echter wel de Herontwikkeling
van de Aldi-locatie tot 35 nieuwbouwwoningen en parkeergelegenheid, zie bijlage 04 pagina 96 uit
Gebiedsontwikkeling Haarlem Zuid-West. Voor de gebiedsontwikkeling refereert de gemeente nog
steeds naar een in 2010 gesloten realisatieovereenkomst, met een resultaat voor 2014 van start bouw
en ondertekening van de aanvullende realisatieovereenkomst. Dit valt niet te rijmen met de
onderbouwing van de gemeente, dat er nog teveel onduidelijkheden zijn, zoals eerder vermeld door
de gemeente, waardoor opname in dit bestemmingsplan niet mogelijk is. Sterker nog: start bouw is
voorzien in 2014. Hoe concreter moet en kan het nog worden? Wij verzoeken de gemeente deze
functies en dit programma op te nemen in het bestemmingsplan, opdat de burger weet waar hij aan
toe is en op een normale manier inzicht krijgt in het juridisch kader van het Aldi-terrein in relatie tot het
omliggende gebied.
Suggesties voor gemeente om beleid te maken
Er zijn meerdere mogelijkheden om helderheid te bieden aan de burgers in dit bestemmingsplan met
betrekking tot het Alditerrein e.o.

Zoals ook al meerdere malen aangegeven zou de gemeente Haarlem hier een voorbeeld
kunnen stellen door zelf als beleidsmaker van het Aldi-terrein een uitwerkingsgebied te maken
met specifieke voorwaarden. Bovendien is de grondpositie van de gemeente als eigenaar van
het Aldi-terrein immers ook groter dan die van projectontwikkelaar HBB.

In eerdere procedures in 2001 zijn door de Provincie richtlijnen aangegeven voor de
beschrijving van het gebied, zie bijlage 05 Richtlijnen Provincie/ pag 14-16

In de Structuurvisie 2020 zoals vernoemd op pagina’s 21 en 22, is voor dit gebied het
belangrijkste doel het hoogwaardige woonmilieu te handhaven. Aangezien het Aldi-terrein
eigendom is van de gemeente en het de intentie is, zoals vermeld in de visie op pagina 51, van
de gemeente om het Alditerrein van functie te doen veranderen, is het niet meer dan
Pagina 3
STICHTING BELANGENBEHARTIGING WIJKRAAD WELGELEGEN
Twijnderslaan 51, 2012 BH Haarlem




vanzelfsprekend, om deze intentie specifieker te benoemen, zeker gelet op de kwaliteiten van
de directe omgeving en het Beschermd Stadsgezicht.
Dit sluit tevens aan bij regel 8 “De gebiedstypologie moet meegenomen worden in afwegingen”
van de Tien Gouden Regels van de gemeente Haarlem. Dit beoogt de beschrijving ten aanzien
van bebouwing met een bestemming “Wonen –uit te werken” en de vermelding, dat het
bevoegd gezag het plan uitwerkt overeenkomstig het bepaalde in artikel 3.6 van de Wet
ruimtelijke ordening, met in achtneming van de in dit bestemmingsplan op te stellen regels.
Hiermee is de functionele randvoorwaarde geborgd.
Zoals op pagina 49 van het ontwerpbestemmingsplan staat beschreven: De opgave van dit
bestemmingsplan is om bij nieuwe ontwikkelingen de historisch stedenbouwkundige eenheid
zoveel mogelijk te behouden.” en op pagina 50: “Het behouden van architectonische en
stedenbouwkundige waarden heeft zoals gezegd concrete gevolgen voor het vastleggen van
rooilijnen, dakopbouwen, goot- en bouwhoogtes, erfafscheidingen, overstekken e.d.” Dat kan en
moet in dit bestemmingsplan ook gelden voor het Alditerrein en het HKB-gebouw. Dus ook de
beschrijving voor de uiterlijke verschijningsvorm hoeft niet te wachten.
Daarnaast biedt ook het Structuurplan Haarlem 2020 voldoende aanknopingspunten om de
mogelijke functies voor het Alditerrein en het HKB-gebouw te definiëren.
Mogelijk is ook het werken met een bouwenvelop. In eerdere procedures is een voorbeeld van
een uitwerking naar voren gebracht. Dit zou als basis kunnen dienen voor de beschrijving en de
uitwerking van de bouwenvelop, zie bijlage 06 voorbeelduitwerking Janssen
De wijkraad is van mening, dat de gemeente zich onvoldoende heeft ingezet om vigerende kaders,
beleid, mogelijkheden en aanknopingspunten voor juridische zekerheid omtrent dit gebied te benutten
en vraagt om dit alsnog te doen.
En nog een laatste pleidooi: door de jarenlange ondeugdelijke procedures van de gemeente Haarlem
- tweemaal is het bestemmingsplan omtrent dit gebied reeds op de beschermende werking vernietigd
door de Raad van State – verpaupert het gebied en is er geen sociale controle meer. Er staan
gebouwen leeg en hebben er al meerdere inbraken plaatsgevonden bij de aanliggende percelen. Laat
deze derde keer recht doen aan het gebied, de omwonenden en de beschermende werking voor het
stadsgezicht.
Bij eventueel te maken proceskosten in een latere fase verzoekt De Stichting daarvan te worden
gevrijwaard. Wij hopen u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben en zijn in afwachting van uw
reactie.
Hoogachtend,
Namens Stichting Belangenbehartiging Wijkraad Welgelegen
Cora Gravesteijn,
Voorzitter
John van de Gevel,
secretaris
Bijlagen:

01 Opmerkingen Conceptbestemmingsplan d.d. 14 november 2013

02 Mail Gemeente Haarlem van mevrouw J. Polman

03 Kaart Beschermd Stadsgezicht Haarlem Zuid West

04 Gebiedsontwikkeling Haarlem Zuid-West, pag. 96.

05 Richtlijnen Provincie

06 Voorbeelduitwerking Janssen
Pagina 4

Download Report