meer info - IVN Oisterwijk

PLANTENWERKGROEP
Plant van de maand februari 2014:
Gevlekte aronskelk
Tekst:
Gerard te Dorsthorst
Afbeeldingen: GtD GtD, Frans Boom, Wikipedia
Algemeen:
Wetenschappelijke naam
Familie
Geslacht
Soort
Bloemen
Meeldraden
Stampers
Bloemkleur
Bloeiwijze
Bloeiperiode
Hoogte
Blad
Bladkleur
Bladafmeting
Bladrand
Bladstand
Vrucht
Wortels
Groeiplaats
Leefvorm
Arum maculatum L.
Araceae/Aronskelkfamilie
Arum/Aronskelk
Gevlekte aronskelk
Eénhuizig - Eénslachtig
Drie of vier, paars
Enkele tientallen, zittend
Bleekgroen
Kolf, 3 tot 4 cm
April - mei
15 tot 45 cm.
Pijlvormig
Donkergroen, soms
paarse vlekken
10 tot 20 cm
Gaaf
Rozet
Bes, oranjerood
Knol, horizontaal
Lichte schaduw, vochtige
humusrijke grond
Overblijvend
Inleiding
”The Lord-and-ladies are quite above the ground now”, schrijft Edith Holden op 12 februari
1906. Zij – Edith – is een Engelse dame die in dat jaar haar dagboek: ’The country diary of
an edwardian lady’ bij houdt. Zij - Lord–and-ladies - is de Gevlekte aronskelk.
Naamgeving
Arum heeft verschillende betekenissen, één ervan: in
de bijbel loopt Jozef als verspieder met de staf van
Aron naar het beloofde land. Toen die staf daar in de
grond werd gestoken, kwam op die plaats een plant
tevoorschijn. De Aronskelk.
Waar de insecten terecht komen tijdens de bestuiving
is de beker of kelk. Maculatum betekent gevlekt en
wijst op de gevlekte bladen.
Dit alles tezamen levert de Gevlekte aronskelk op.
Gevlekte aronskelk. 5-03- 2012
Plaatsing
Bij Heukels vinden we de plant in de Aronskelkfamilie, verder in het geslacht Aronskelk en de
soort Gevlekte aronskelk. In dit geslacht wordt ook de Italiaanse aronskelk genoemd. Er zijn
nog zes andere geslachten in de Aronskelkfamilie te weten: Slangenwortel en de kleine
waterplanten Moeraslantaarn, Watersla, Wortelkroos, Eendenkroos en Veelwortelig kroos.
Voor de liefhebber een mooie ontdekkingstocht aan de waterkant.
Beschrijving
Als Geofiet heeft de Aronskelk de winterknoppen op de
knol onder de grond. Al vroeg in het voorjaar verschijnen
de lang gesteelde forse glansgroene pijlvormige bladen.
Achtereenvolgens zien we de bladschede, bijna rolronde
bladsteel en driehoekige bladschijf met twee naar achter
gerichte brede pijlpunten. De hele bladschijf krijgt daardoor een perfecte pijlvorm. De nervatuur van het blad is
netvormig. Het blad kan tegen nachtvorst onder het
motto: liggen en weer opstaan. De bloeistengel is korter
dan de bladstelen. De grote bloeischede valt direct op en
verder laten we wat de bloem betreft een motje aan het
woord: ”Ik heet Psychoda phalaenoides, ben voor jullie
een motmugje en vlieg naar die aantrekkelijke bloem toe.
Daar land ik op de binnenkant en merk dat het er ge-olied
glad is. Ook de kleine weerhaakjes laten me niet meer naar
boven klimmen. Een tweede motje zie ik lan-den op de
bruine knots, maar die kan evenmin weg, ook glad en
kleine weerhaakjes. We belanden beide onder in de
kelk/ketel en raken aardig in paniek. We kunnen niet
ontsnappen. Het wordt nacht en weer dag. Mijn mede
motje heeft te veel bedwelmende gas opgesnoven en ligt
dood in de kelk. De helmknoppen zijn open gegaan en ik
kan, bepoederd met stuifmeel, ontsnappen. De onvruchtbare haarvormige bloemen zijn verwelkt en ik vlieg weg,
toch weer aangetrokken door de volgende bloem”. Die
volgende bloem wordt nu bestoven. De knots verdroogt, Vrucht Italiaanse aronskelk. 8-10- 2012
later verwelkt de bloeischede en daarna ook de bladeren.
Inmiddels ontwikkelen de vruchten zich, die een knotsje oranjerode bessen vormt.
Nog even de grotendeels onzichtbare bloeiwijze van boven naar beneden:
-
Bruine knots (bij Italiaanse wit), geen bloemen.
Groep haarvormige borstels.
Mannelijke bloempjes.
Vrouwelijke bloempjes.
Groeiplaats
De Gevlekte aronskelk groeit op vochtige voedselrijke, neutrale tot kalkrijke grond die een
luchtige humuslaag bevat. Dit moet dan in een licht(beschaduwde) plaats zijn. Zo komen we
al snel uit bij bosranden. In Europa komen we de plant tegen in het Zuiden, Midden en Westen met Zuid-Schotland en Denemarken als noordgrens. In Nederland vinden we de Gevlek-
te aronskelk in Zuid-Limburg, binnenduinrand en natuurlijk in stinzenomgevingen. Aardig is
nog de ’Sneeuwklokjesbossen’ op Texel als standplaats te noemen.
Organismen op de Gevlekte aronskelk
Voor de bestuiving zijn we het motje Psychoda phalaenoides al tegen gekomen. Verder kun je letten op de
gelige sporenhoopjes op het blad van een roestzwam.
Gebruik van de plant
Grieken en Romeinen kenden de werking van de plant.
Vastzittende hoest, mondontsteking en de zieke maag
zouden met behulp van deze plant kunnen genezen.
Hoewel de hele plant giftig is, is de knol na koken
eetbaar.
Tot slot
De plant van deze maand blijft met een zachte winter
het hele jaar in beeld. Zelfs langer. Het laatste fotootje
van de Aronskelk is een nazaat van een 45jr. geleden
gekregen Aronskelk. Toen op 8 februari als potplant in
bloei, nu na een aantal verhuizingen, op 23 januari van
dit jaar zelfs tussen de tegels een prachtplant.

Download Report