De wereld van bodems en de bodems van de wereld Stephan Mantel, Hoofd Wereldbodemmuseum ISRIC World Soil Information, Wageningen KNAG Onderwijsdag 2014 Wat is bodem? Bodem ‘bovenste, losse deel van de aarde, waarin de plantenwortels groeien’ ‘De bovenste laag van de aardkorst voorzover die door planten beworteld is of kan worden, en/ of voorzover die onder invloed van fysische, chemische of biologische processen is veranderd') ‘Een mengsel van minerale gronddeeltjes, organisch materiaal, water en lucht’ Land Land is een ecosysteem waar bodem, landschap, terrein, vegetatie, water en klimaat een onderdeel van zijn KNAG Onderwijsdag 2014 Bodemeigenschappen • • • vast gas vloeibaar levend } dood } } Organisch Mineraal Chemisch Fysisch Biologisch KNAG Onderwijsdag 2014 Bodems zijn variabel met diepte en over het landoppervlak. De grenzen tussen verschillende bodems in het landschap zijn vaak geleidelijk KNAG Onderwijsdag 2014 Het bodemprofiel • Een bodemprofiel is een verticale doorsnede van de bodem KNAG Onderwijsdag 2014 Bodems in het veld KNAG Onderwijsdag 2014 Podzol Microbial biomass decreases with depth Depth (cm) 0 150 300 KNAG Onderwijsdag 2014 Soil food web KNAG Onderwijsdag 2014 Mieren als architecten. Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=lFg21x2sj-M KNAG Onderwijsdag 2014 5 bodemvormende factoren: Klimaat Organismen (flora, fauna) Reliëf (topografie) Moedermateriaal Tijd KNAG Onderwijsdag 2014 KNAG Onderwijsdag 2014 Bodemfuncties • Basis voor biomassa productie • Filter, buffer(b.v. CO2!) • Leefgebied en genenpool • Fundering • Bron van ruwe materialen • Historisch archief Tekeningen: http://greenpack.rec.org/soil/about_soil/index.shtml a single gram of soil may contain millions of individual and several KNAG Onderwijsdag 2014 thousand species of bacteria (Torsvik et al., 1994). Bodemprofiel 1: Eerdgrond of plaggenbodem KNAG Onderwijsdag 2014 KNAG Onderwijsdag 2014 KNAG Onderwijsdag 2014 Bodemprofiel 2: stadsbodem Hilversum KNAG Onderwijsdag 2014 KNAG Onderwijsdag 2014 KNAG Onderwijsdag 2014 Bodemprofiel 3: Chernozem, het zwarte goud van de steppe Steppen droge, open graslanden in the gematigde streken seizoenen: - Nat in voorjaar en vroege zomer - Droog in late zomer - Koude winter KNAG Onderwijsdag 2014 Zonaliteitsbeginsel van de bodem Klimaat van de steppe bodems vochtiger (500-700 mm) Phaeozems minder continentaal Uitspoeling Biomassa Microbiële omzetting Regenval > evaptranspiratie (400-550 mm) Chernozems droger (200-500 mm) meer landklimaat Kastanozems Uitspoeling Biomassa bioturbatie Evapotranspiratie > regenval KNAG Onderwijsdag 2014 KNAG Onderwijsdag 2014 KNAG Onderwijsdag 2014 Bodemprofiel 4: Bodem en vuur KNAG Onderwijsdag 2014 Laki, Iceland - 1783 Disaster: Icelandic society disrupted 10 year (global) climate change Coldest winter ever in US 1784 Famines in India and Egypt Victims in UK (sulphur clouds) KNAG Onderwijsdag 2014 Gebruik van bodem informatie KNAG Onderwijsdag 2014 Voorbeeld 1: Green Water Credits Green Water Credits (GWC) is een investeringsmechanisme dat landgebruikers bovenstrooms ondersteunt WIN bij het toepassen van duurzaam bodemen landbeheer die meer groen water opleveren Voorbeeld 1: WIN Green Water Credits Compensatie van water leveranciers door water gebruikers voor specifieke waterbeheersdiensten KNAG Onderwijsdag 2014 26 Voorbeeld 2: Planning van duurzaam bosbeheer en de bodem KNAG Onderwijsdag 2014 Berau (Oost-Kalimantan Indonesië) heeft bos met hoge biodiversiteit KNAG Onderwijsdag 2014 Bos in en aan de rand van de consessie staat onder druk door: Transmigratie bosbranden Kaalslag en plantage-ontwikkeling Mijnbouw Illegale kap KNAG Onderwijsdag 2014 Lokale bevoking bestaat uit Dayakstammen en transmigranten uit andere eilanden zoals, Sulawesi, Lombok en Java Zwaluwnestverzamelaars in bos in karstgebied Dayak jager Transmigranten landbouw KNAG Onderwijsdag 2014 Zwerflandbouw is traditionele vorm van voedselproductie. In oorpsrong duurzaam, maar door verkorte rotatiecycli nu onduurzaam (gebrek aan herstel land en bodem) KNAG Onderwijsdag 2014 Bodemerosie is extreem wanneer bodem onbeschermd wordt gelaten -> landbouw is dan niet meer mogelijk en boshergroei is sterk beperkt KNAG Onderwijsdag 2014 KNAG Onderwijsdag 2014 KNAG Onderwijsdag 2014 Soortenarm bos op ‘witte zanden’; tropische podzolen KNAG Onderwijsdag 2014 Zure rood-gele en verweerde bodem Typic Paleudult (helling 4%) Aluminium gehalte in ondergrond is hoog: beperkt KNAG Onderwijsdag 2014 wortelgroei Kap op steile helling Typic Dystropept (helling 70%) Bodem is “verjongd” Bovenlaag is (moet zich opnieuw afgespoeld vormen) Tree root Rots fragmenten Rots KNAG Onderwijsdag 2014 USLI: Erosie risico (zonder vegetatie) = hoog = middel = laag KNAG Onderwijsdag 2014 Ecosysteem stabiliteit hoog middel laag KNAG Onderwijsdag 2014 Prioriteitgebieden voor biodiversiteitsconservering hoog middel laag KNAG Onderwijsdag 2014 Bosbeheerplanning Nature conservation Selective felling other/transmigration KNAG Onderwijsdag 2014 Landgebruiksplanning op 3 niveau’s Sub-nationaal niveau (534.841km2) Mantel S, Wösten H and Verhagen J 2007. Land Suitability for Oil Palm in Kalima Indonesia. Report 2007/01, ISRIC, ALTERRA, PRI, Wageningen Mantel S, Tyrie GR and Gunawan A 2002. Land use planning using a soil and te database in the Berau regency, Indonesia. 17th World Congress of Soil Science science: Confronting new realities in the 21st century, Bangkok Thailand, pp 1 KNAG Onderwijsdag 2014 Landgeschiktheid voor oliepalmaanplant KNAG Onderwijsdag 2014 Mantel S, Wösten H and Verhagen J 2006. Land Suitability for Oil Palm in Kalimantan, Indonesia, ISRIC, ALTERRA, PRI, Wageningen KNAG Onderwijsdag 2014 Vragen/opmerkingen?? Info: [email protected] Webadres: www.isric.org Wereldbodemmuseum: http://www.isric.org/services/world-soil-museum
© Copyright 2024 ExpyDoc
