Download - Landschapsbeheer Groningen

#2
Nieuwsbrief
juni 2014
Foto: André Eijkenaar
Samen houden we het landschap mooi!
Herstel houtwallen
en hagen in Haren
Nieuwe vorm van
burgerparticipatie 2
3
Tips voor de zomer Wandelroute
Bijvriendelijk Groningen
Vrijwilligerspagina
4
5
6
7
Herstel houtwallen en hagen
versterkt landschapsbeleving in Haren
Hagen en houtwallen geven het landschap in
Haren zijn besloten karakter. Maar veel van
deze elementen zijn in de loop der tijd verloren gegaan. Landschapsbeheer Groningen,
Vereniging Duurzame Landbouw Stad en Ommeland en de gemeente Haren proberen het
tij te keren.
Samen werken zij al een aantal jaar aan het herstel van houtwallen en hagen in Haren. Dit voorjaar is een begin gemaakt
met de tweede fase van dit succesvolle project. Bij de officiële
starthandeling gaf wethouder Theo Sieling de waarde van het
project voor de gemeente aan. “Wij vinden het beheer en
onderhoud van landschapselementen, zoals hagen en houtwallen erg belangrijk. Dit is ook de reden waarom wij beheer
en onderhoud meefinancieren. Landschapsbeheer is in dit
beheer al vele jaren een gewaardeerde samenwerkingspartner van onze gemeente.”
In het project ‘Herstel houtwallen en hagen’ wordt niet alleen het groen aangepakt, maar ook de wallichamen, zodat
wortels niet meer blootliggen en de beplanting meer kans
van overleven heeft. In de tweede fase wordt in totaal 3300
meter houtwal hersteld. Ook wordt 1300 meter meidoorn-
haag geschoren. Het project versterkt zo het mooie kleinschalige landschap van Haren.
Daarnaast is het van groot belang voor de biodiversiteit.
In het voorjaar vormt een haag een zee van bloemen en in
het najaar kan hij wel duizend bessen per meter dragen. De
landschapselementen zijn daarmee een belangrijke bron
van voedsel voor veel vogels en insecten. Ook worden ze
door veel dieren gebruikt als broed-, rust- en schuilplaats.
Herstel van houtwallen en hagen in Haren wordt mogelijk
gemaakt door de provincie Groningen, regiopark Groningen-Assen, Gebiedsfonds Drentsche Aa en de gemeente
Haren.
Samen actief in het Groene Westerkwartier
Pilot toetst mogelijkheden voor nieuwe
vorm van burgerparticipatie
Veel dorpen hebben de afgelopen tijd met
hulp van Groninger Dorpen een dorpsvisie opgesteld. In die visie hebben bewoners vastgelegd wat de kracht van hun dorp is en waar ze
in de toekomst naartoe willen. “Dat heeft van
alles losgemaakt”, aldus Nienke Vellema van
Groninger Dorpen. “Maar veel dorpen vinden
het lastig om die ideeën om te zetten in concrete stappen. Daarbij willen we ze in ‘Samen
actief in het Groen’ helpen.
Het project licht de groene component uit de dorpsvisie om
dorpen te leren welke vervolgstappen er nodig zijn om een
idee te vertalen naar uitvoering. Hoe stel je een projectplan
op? Welke mogelijkheden zijn er om de financiering rond te
krijgen? En - niet onbelangrijk – hoe zorg je ervoor dat ook
het beheer op langere termijn is geregeld? Ook het overleg
met de gemeente maakt deel uit van het project. Zoeken
naar een combinatie van doelstellingen maakt vaak meer
mogelijk. Tijdens een startbijeenkomst op 15 mei kregen de
dorpen uitleg over het project. Ook gaf het Gebiedsfonds
Westerkwartier een korte presentatie, als voorbeeld van
een organisatie die benaderd kan worden voor cofinanciering van een project.
Gebiedsgericht werken
Hoe zet je als bewoners van een streek zelf projecten voor de
verbetering van de leefomgeving op? En lukt dat? Het project Samen actief in het Groen wil die vraag al doende beantwoorden. Dorpen gaan met hulp van Groninger Dorpen en
Landschapsbeheer Groningen aan de slag met de groene
plannen uit hun dorpsvisies.
Oefening geslaagd
Aan ‘Samen actief in het Groen’ kunnen tien dorpen meedoen, vertelt Vellema. “Landschapsbeheer Groningen gaat
met hen aan de slag om de groene visies te vertalen in concrete groenplannen. Wij organiseren nog een avond over
fondsenwerving, waarin we onder meer ingaan op hoe je
een projectplan zo opstelt dat je financiers meekrijgt en dat
het in lijn is met het beleid van de gemeente.”
‘Samen actief in het Groen’ is niet alleen nieuw voor de deelnemende dorpen, maar ook voor Groninger Dorpen, Landschapsbeheer Groningen en de Westerkwartiergemeenten
Zuidhorn, Marum, Grootegast en Leek. “Het is echt een pilot. Als er aan het eind echt projecten zijn gerealiseerd, is
onze oefening geslaagd”, licht Vellema toe. “Ons doel is dat
burgers straks ook zonder onze professionele ondersteuning
zelf projecten opzetten die voorvloeien uit de dorpsvisies.”
Wilt u meer weten over dit project, dan kunt u contact opnemen met
Elmar Schraa ([email protected]).
Genieten van het landschap
Voor veel mensen staat de vakantie voor de
deur. Eindelijk tijd om volop te genieten van
het buitenleven. Dat kan in Groningen steeds
beter, mede dankzij een aantal projecten
waaraan wij de afgelopen jaren hebben
gewerkt.
Zo zijn sinds kort alle wandelroutes in de provincie te vinden
op wandelen.groningen.nl. Een genot voor de wandelaar die
nu via virtuele knooppunten zijn eigen route kan uitstippelen of aan de hand van korte beschrijvingen een route kan
kiezen in een van de vele landschappen die Groningen rijk is.
Dit is ook de eerste zomer dat Waddenwandelen via app,
web en/of knooppunten in het landschap kan worden gebruikt door bewoners en bezoekers van het kustgebied. Een
prachtige manier om het landschap te beleven. In deze tijd
van het jaar is het boerenland op zijn mooist.
Zelf gebruiken wij de zomermaanden onder meer om een
aantal nieuwe projecten in de startblokken te zetten. Dankzij
de toegezegde steun van het Waddenfonds kunnen we na
de vakantie aan de slag met ‘Terpen en wierdenland, een
verhaal in ontwikkeling’ en ‘Kongsi van de Kooi-eend’. Twee
projecten waarin we samen met bewoners werken aan herstel en behoud van kenmerkende landschapselementen om
de identiteit van het landschap te versterken.
2
Het landschap kan niet zonder die zorg een aandacht. Wij
zetten ons daar al ruim dertig jaar voor in. Zoals u misschien
heeft gelezen, doen we dat als Landschapsbeheer Nederland
vanaf deze zomer in nog nauwere samenwerking met de
12Landschappen. Hiervoor worden de twee landelijke koepelorganisaties ondergebracht in één nieuwe organisatie: de
Stichting LandschappenNL. Dit biedt de mogelijkheid de koepel duidelijk te positioneren als belangenbehartiger van het
domein landschap in de volle breedte: eigendom in de vorm
van de terreinen van de Landschappen en ontwikkeling, beheer en participatie. In Groningen volgen we deze ontwikkeling in een nauwere samenwerking. Landschapsbeheer Groningen en Het Groninger Landschap vullen elkaar prachtig
aan. Daar gaan we in steeds meer projecten en activiteiten
gebruik van maken. Als logische partners kunnen we samen
nog meer bereiken, zodat het landschap volgende zomer
nog (soorten)rijker, beleefbaarder en toegankelijker is.
Evaluatie brengt effect akkervogelbeheer
in beeld
Dit voorjaar presenteerde de Werkgroep Grauwe Kiekendief het rapport ‘Analyse effectiviteit van
het akkervogelbeheer in provincie Groningen’. De analyse vat de resultaten van alle onderzoek dat
in Groningen sinds 1989 is gedaan naar de effecten van akkervogelbeheer samen.
In zijn voorwoord wijst hoogleraar Natuurbeheer en plantenecologie Frank Berendse van de Wageningen Universiteit op het belang van dit soort onderzoek. Het is nodig om agrarisch natuurbeheer effectief en betaalbaar te maken en daarmee de rijke natuur
van het Nederlandse boerenland een nieuw toekomstperspectief te geven, stelt hij.
Jacqueline de Milliano,
directeur Landschapsbeheer Groningen
In veel onderzoek en pilots werkt de Werkgroep Grauwe Kiekendief samen met Landschapsbeheer Groningen. Met Boer en Natuur
kwamen de twee stichtingen in maart van dit jaar ook met een gezamenlijk advies voor een provinciaal akkervogelbeleid vanaf
2016. Het rapport en het advies zijn beide te downloaden via www.landschapsbeheergroningen.nl
3
6
Tips
voor
de
zom
er!
Foto: André Eijkenaar
Op Stap:
Foodwalk rondom de Stadsweg
Start en eindpunt
Lekker Landschap route Damsterdiep/Stadsweg
N
1
Biessum
13
Delfzijl
2
En ondertussen...
Bij het snoeien van bomen komt heel
wat gereedschap kijken: een kettingzaag, kloofmachine en uiteindelijk voor de takken – als je er geen
takkenril van kunt of wilt maken- een versnipperaar.
Kostbare gereedschappen. Gelukkig kun je ze ook
huren. Of vraag eens in de buurt of je het mag lenen. Aanschaffen kan altijd nog!
Onkruid verwijderen is in een grote
tuin bijna een dagelijkse klus waar niemand op zit
te wachten. Voor de bestrating kun je kiezen voor
een biologisch afbreekbaar bestrijdingsmiddel. Nog
milieuvriendelijker is het om een onkruidbrander te
gebruiken. Deze brandt het onkruid weg waardoor
het afsterft en uitdroogt.
Ontbreekt het je aan tijd of aan
kennis? Dan kun je er natuurlijk ook voor
kiezen om het zware snoei- en onderhoudswerk
uit te besteden. Neem gerust contact op met Landschapsbeheer Groningen, wij kunnen vast iets voor
je betekenen!
Lezing over de wilde bij goed
bezocht. Veel mensen genoten donderdag 3 april van de inspirerende
lezing van bijendeskundige Anne Jan
Loonstra over de wondere wereld van
de wilde bij.
Nieuw seizoen Kerken in het Groen
van start in Loppersum. De vrijwilligers van de Historische Vereniging
Loppersum zijn weer aan de slag.
Zaterdag 10 mei gaven wethouder
Pier Prins en Jacqueline de Milliano,
directeur van Landschapsbeheer Groningen, samen de aftrap..
Wethouder Rudi Slager heeft het
Huizinger Ommetje geopend.
Het Huizinger of Emo’s Ommetje
is een wandelroute door en rondom het wierdedorpje Huizinge. Abt
Elmo liep hier 8 eeuwen terug zijn
ommetje over de kerkepaden en
door de weilanden. Nu te vinden
in de webwinkel op onze website!
Foto: André Eijkenaar
Nieuwe Waddenfondsprojecten gericht op
landschap en beleving
4
In het Waddengebied gaan we van start met twee nieuwe projecten: ‘Terpen- en wierdenland, een verhaal in ontwikkeling’ en
‘De Kongsi van de Kooi-eend’. Beide projecten werden dit voorjaar door het Waddenfonds gehonoreerd. Ze zijn gericht op behoud en herstel van beeldbepalende landschapselementen die
het Waddengebied zijn identiteit geven en het verhaal van de
relatie tussen mens en Waddenlandschap illustreren.
4
6
Farmsum
ep
12
er
di
ms
Da
t
Het snoeien van een haag
is een
fluitje van een cent met een elektrische heggenschaar, maar met de ouderwetse hand-heggenschaar gaat het natuurlijk ook heel goed. Leg een
paar (jute)zakken of een oud kleed op de grond,
dan raap je het snoeiafval nadien zo bij elkaar.
3
Er gebeuren nog veel meer dingen, omdat we niet alles
uitgebreid in de nieuwsbrief kunnen plaatsen, volgt hieronder een aantal korte berichtjes. Voor meer informatie
over deze onderwerpen kunt u kijken op onze website. Wilt
u op de hoogte blijven? Like dan ook onze Facebookpagina!
stadsweg
5
7
Appingedam
9
a
skan
Eem
8
10
al
11
Amsweer
Kijk voor recepten op foodwalks.nl en op onze facebookpagina.
Stadsweg
In Delfzijl en Appingedam is rondom de Stadsweg een route
uitgezet waarlangs in ieder seizoen eetbare planten en
vruchten kunnen worden verzameld. Een mooie samenwerking tussen de projecten ‘Stadsweg, een drukbezochte
route’ en ‘Lekker Landschap’.
Grote variatie
De route loopt door Delfzijl, langs een recent aangelegd
parkje in Appingedam en door eeuwenoud cultuurlandschap. Ze doet onder meer het Tuikwerderrak, de tichelborg
Vliethoven en de kerk van Opwierde aan. Je komt langs het
Damsterdiep, volgt een oud stuk van de Stadsweg en passeert een stukje Eemskanaal.
13,6 km
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Station Delfzijl, start- en eindpunt
punt
Lindes
Hazelaar
Zoete kers
Tichelborg Vliethoven
vrij toegankelijke boomgaard
Boomhazelaars
Lindes
vrij toegankelijke boomgaard
Historische kerk Opwierde
Duindoorn
Veldzuring en andere kruidachtigen
Supermarkt Altbert Heijn
Foodwalks
Overal in het landschap zijn eetbare planten, bloemen,
vruchten, noten en paddenstoelen te vinden. Lekker Landschap nodigt iedereen uit om te ontdekken hoe lekker de
natuur is. In Groningen organiseren wij dit jaar nog twee begeleide ‘Foodwalks’: op 6 september rond Lucaswolde en op
20 september rond de Stadsweg in Groningen en Ten Boer.
Eetbaar landschap
Onderweg is veel eetbaars te verzamelen. Aan het begin van
de zomer is er volop lindebloesem voor een geurige thee
en veldzuring om soep van te maken. Langs de route staan
boom- en struikhazelaars, vlier en duindoornstruiken en er
zijn vrij toegankelijke boomgaarden, die in de herfst heerlijke
vruchten bieden.
Midzomeravondfietstocht
Op 21 juni begeleiden wij een midzomeravondfietstocht
langs de route. Na afloop maken we in het scoutinggebouw
aan het Damsterdiep lekkere gerechtjes van de verzamelde
ingrediënten. Ook is er een kleine markt met bijzondere eetbare producten.
5
ng
Provincie werkt aan bijvriendelijk Groningen
“Bewust beheer maakt groot verschil”
De bij heeft het moeilijk. Dat is slecht nieuws voor mens en dier. Want de bij speelt niet alleen een
cruciale rol in onze voedselvoorziening, hij is ook een goede indicator voor de staat van de natuur.
Bijvriendelijk beheer helpt en het is niet moeilijk, maar het vraagt wel een andere manier van kijken,
weten Mark Ronda van de gemeente Groningen en Albert-Erik de Winter van Landschapsbeheer.
Verschillende organisaties, waaronder Wageningen Universiteit, luidden recent de noodklok over de bijenstand in Nederland. Voor de provincie Groningen waren deze alarmerende
berichten reden om de bij te helpen. Op haar initiatief gaan
LTO-Noord, de Natuur- en Milieufederatie en Landschapsbeheer Groningen boeren en natuurbeheerders voorlichten
over bijvriendelijk beheer. De gemeente Groningen heeft
hiermee de laatste jaren al veel ervaring opgedaan. “Tot een
jaar of vier geleden, deden we eigenlijk niets speciaal voor
bijen. Maar toevallig voerde bijenkenner Anne Jan Loonstra
voor ons een inventarisatie uit naar de resultaten van ecologisch beheer in een aantal gebieden. Op ons verzoek bracht
hij ook de wilde bijen in kaart.”
Bijenkaart
Met zijn enthousiasme stak Loonstra stadsecoloog Mark
Ronda aan. “Wist je dat er meer dan 360 soorten wilde
bijen zijn!” De inventarisatie leerde hem wat hij in grote
lijnen al wist: ecologisch beheer is goed voor de biodiversiteit en daarmee ook voor de bij. “Maar het is wel leuk om
dat ook echt terug te zien in de cijfers. Er komen in de stad
Groningen meer dan dertig soorten voor, waaronder bijzondere. Tegenover het Sterrebos nam Loonstra bijvoorbeeld
de Andoornbij waar. In deze strook hebben wij een bosrandmengsel gezaaid mét bosandoorn. Als de soort die speciaal
op die plant afkomt, dan ook daadwerkelijk wordt gezien, zie
je waarvoor je het doet.”
Het provinciale project moet onder meer een bijenkaart
opleveren met terreintjes in de provincie die bijvriendelijk
worden beheerd. Daarvoor moet er naast voldoende bloemen, pollen en nectar ook broedgelegenheid en broedmateriaal voorhanden zijn en een goede mix van zon en schaduw.
Kleine ruggetjes zand bieden de broedgelegenheid, evenals
het laten staan of liggen van dood hout. Inzaaien en gefaseerd maaien zorgen voor bloemen, pollen en nectar. “We
moeten af van het idee dat een gazon in een park een glad
groen tapijt moet zijn. In het Stadspark zijn we daarvan afgestapt, het is nu een prachtige bloemenzee.”
6
Boerenland
LTO-Noord neemt in het project de voorlichting aan boeren
voor haar rekening. De provincie stelt voor het boerenland
bloemenzaad beschikbaar dat ervoor moet zorgen dat de bij
voldoende voedsel vindt in de akkerranden.
evi
g
m
o
w
Jou
“Mijn groep 8a heeft onder leiding van Menso en Bart
gesnoeid in het Vledderbos. We hebben een poel takkenvrij
gemaakt, zodat het water gezond blijft. Bijna alle leerlingen
vonden het geweldig! ‘Meester, gaan we dit volgende week
weer doen?’ Wat mij betreft wel! Het is zeker voor herhaling vatbaar. Hetzelfde hoorde ik van mijn collega van
de parallelklas die een dag na mijn klas in het bos heeft
gewerkt.”
Rob van der Horst,
leerkracht sbo De Baldakijn in Stadskanaal.
Agenda
Dag van de Daadkracht
za
Rijke provincie
Zoals de gemeente Groningen haar kennis van beheer inbrengt in het netwerk van beheerders en bestuurders dat
de leefomgeving voor de bij in de provincie kan verbeteren,
draagt Landschapsbeheer Groningen haar expertise bij van
het cultuurlandschap. “Wij kunnen gemeenten bijvoorbeeld
helpen bij het selecteren van kansrijke locaties, waar je met
beperkte maatregelen al veel resultaat kunt behalen”, aldus
Albert-Erik de Winter. “Voorlichting en bewustwording zijn
heel belangrijk in dit project. Groningen is een rijke provincie. Alle grondsoorten komen hier voor. Als je daar goed gebruik van maakt, verbeter je de leefomgeving voor heel veel
soorten, waaronder de wilde bij. Door beplanting af te stemmen op de grondsoorten en gebruik te maken van autochtoon
plant- en zaaimateriaal, zorg je ervoor dat ook de wilde bijen
die van die soorten afhankelijk zijn, hier kunnen overleven.”
21
juni
za
28
juni
wo
zo
02
26
apr
juli
za
30
aug
Verschillende initiatieven zetten tussen 11.00 en 16.00 uur hun
deuren open en laten aan het publiek zien wat zij doen om de leefbaarheid in krimpregio’s op peil te houden. Ook worden er workshops
georganiseerd over leiderschap, communicatie en fondsenwerving.
Meer informatie: www.provinciegroningen.nl/actueel/nieuws/
Ochtendje tuineren tussen de Sequoias’s
Elke laatste zaterdag van de maand: De vrijwilligersochtenden in
Notoarestoen zijn altijd plezierige dagen waarin met zijn allen gewerkt
wordt. In het arboretum zijn allerlei werkzaamheden en er is deskundige begeleiding aanwezig. Meer informatie: www.arboretumeenrum.nl
Fietsexcurie Veenkoloniën Menterwolde
Thema: Dam in de Munte in Mentherwolde.
Start 13.30 uur, De Heemtuin Nieuweweg 127, Muntendam.
Meer informatie vindt u op www.veenkoloniengids.nl.
Mansholt op akkerbouwbedrijf Nieuw-Midhuizen
Stichting Jan Vos speelt de locatievoorstelling MANSHOLT, over voormalig landbouwminister en eurocommissaris Sicco Mansholt. Een verhaal
over een man die spijt krijgt van zijn eigen beleid en in conflict raakt met
zijn omgeving en met zichzelf. Meerdere data: www.mansholt-theater.nl
Wil je ook een groene activiteit onder de aandacht brengen? Laat het ons weten. We plaatsen hem graag in de groene agenda op onze website.
Nieuw! De zeis
Wil je ook help
brigade:
en met het beh
ouden van een
leefbare omge
ving voor o.a. d
e bij? Dan kun
je aanmelden
je
voor onze zeisb
rigade!
7
Like onze facebookpagina en blijf
altijd op de hoogte!
Als eerste onze nieuwtjes weten, mee doen aan leuke
wedstrijden en leuke, mooie foto’s bekijken. Maar ook
uw mening aan ons laten weten of uw foto’s met ons
delen :)
Daarom: Landschapsbeheer
Groene Knopen, Rode Draden
“Het project Groene Knopen, Rode Draden is vanuit de bevolking opgezet en er zijn veel vrijwilligers
bij betrokken. Dat was voor ons een belangrijke reden om het te steunen. Het project zorgt voor
veel draagvlak voor natuur. Daarbij is het natuurlijk ook mooi dat het cultuurlandschap wordt versterkt en gerestaureerd.“
Martijn Kahlman, Adviseur bestedingen Prins Bernhard Cultuurfonds
Colofon
Redactie
Uitgegeven door:
Fotografie: Lanschapsbeheer Groningen, tenzij anders vermeld.
Nieuwsbrief 22e jaargang
nummer 2/2014
ISSN 1388-0861
Landschapsbeheer Groningen
Roderwolderdijk 60, 9744 TH Groningen
tel.: (050) 534 51 99
www.landschapsbeheergroningen.nl
Riek Guikema
Schrijfburo
Andre Eijkenaar
Eindredactie:
Joke Schaapman
Vormgeving:
www.hehallohoi.com
Ontvangt u de nieuwsbrief voortaan liever digitaal? Mail dan uw
gegevens naar [email protected].

Download Report