Ons vernieuwde kwartaalblad

februari 2014 wintereditie
Het Lelieblad
Kwartaaluitgave IVN afdeling Zoetermeer e.o.
Ons vernieuwde kwartaalblad
met o.a. een interview met Henk van Haastregt
Lees over de tuin van Johan van der Bijl,
zeldzame paddestoelen in Zoetermeer en
de citroenvinder als voorjaarsbode.
BELEEF DE NATUUR!
Van de redactie
Door Fred Baerveldt
Een nieuw jaar, een nieuw geluid. Laten we met
deze variatie op de dichtregels van Herman
Gorter, 2014 eens beginnen. Ons kwartaalblad
kent heel wat nieuwe geluiden. Allereerst ver
schijnt ons blad voortaan in kleur en ook nog
eens in een ander formaat.
Verder is de naam Groene
Gids veranderd in “Het Lelie
blad” en is de redactie uitge
breid met twee leden. Petra
Wardenier en Jennifer Smit
komen onze gelederen ver
sterken.
De nieuwe uitvoering van
ons blad geeft heel wat meer
mogelijkheden. Denk alleen maar eens aan de
plaatsing van kleurenfoto's. In dit nummer zijn
schitterende foto’s van vlinders en paddenstoe
len te bewonderen.
Voor de nieuwe naam was een wedstrijd uitge
schreven. Er zijn heel wat inzendingen binnen
gekomen, wat het kiezen van een naam er niet
gemakkelijker op maakte. Eén ludiek voorstel
was om ons blad voortaan de'Mailworm' te
noemen. Henk Bessembinders, die de inzendin
gen verzamelde gaf als commentaar, dat 'meel
worm' niet zo’n heel positieve klank heeft, maar
dat dat wel eens kan veranderen, gezien de be
tekenis die de meelworm voor de toekomstige
voedselvoorziening kan hebben. In sommige
restaurants zijn de meelworm en de sprinkhaan
al te vinden op de spijskaart.
De nieuwe naam, 'Het Lelieblad' is gekozen
omdat het verwijst naar het logo van IVN en
omdat in het wapen van Zoetermeer ook een
lelie (ofwel meerbloem) staat. Het is de inzen
ding van Petra Wardenier. Zij krijgt het boekje
'Waarom de koolmees een stropdas draagt', van
Els Baars. Petra, gefeliciteerd!
Je zult ook een nieuwe rubrieken tegenkomen in
Het Lelieblad zoals 'De tuin van..', waarin IVN'ers
kunnen pronken met hun tuin. De erwtensoep
is weer terug op de ledenvergadering in novem
ber! Er was al gedreigd met demonstraties en
stakingen. Dit was echter allemaal niet nodig.
Zonder slag of stoot is het bestuur overstag ge
gaan. Dit jaar is er weer erwtensoep!
Ontdek zelf verder wat dit nummer allemaal te
bieden heeft. Veel lees- en kijkplezier en natuur
lijk ook iedereen een gezond en groen 2014!
3 4 7 8 11 12
17 19
Van de bestuurstafel Interview met....Henk van Haastregt Vlinderjaar 2013
Paddestoelen in Zoetermeer
Kinderpagina
De tuin van... Johan van der Bijl De citroenvlinder als eerste
voorjaarsbode
Pam's Pagina COLOFON
VOORZITTER: Arjen Wardenier Nimfkruidvaart 38, 2724 SV Zoetermeer
079-3428529 PENNINGMEESTER:
Rob Schouten
Zuringvaart 21,2724 VX Zoetermeer
079-3411828
SECRETARIS:
Henk Bessembinders
Natuursteenlaan 89, 2719 TB Zoetermeer
079-3619277
REDACTIE:
Fred Baerveldt, Petra Wardenier
Jennifer Smit, Els van Venetië REDACTIEADRES: Koerberg 1, 2716 GC Zoetermeer 079-3210383 [email protected] LEDENADMINISTRATIE & WEBSITE:
Taco Slagter
079-3213659
[email protected]
DRUKKER:
Editoo B.V. te Arnhem
www.ivnzoetermeer.nl [email protected]
2
IVN ZOETERMEER
Van de bestuurstafel
Door Arjen Wardenier
Een nieuw jaar, een nieuw verenigingsblad met een nieuwe naam!
Petra gefeliciteerd met het winnen van de prijs voor het bedenken van de
nieuwe naam!!
Er staat ons weer een mooi en druk jaar te wachten. We hebben natuurlijk
ons programma voor 2014 al ingevuld met de excursies, rondleidingen,
cursussen, de bezetting van 't Westpunt en alle andere activiteiten. Evenals
voorgaande jaren zijn we weer volop zichtbaar in de natuur in Zoetermeer
e.o.
Meer zichtbaar willen we ook worden door gebruik te gaan maken van de
landelijk uitgebrachte kledinglijn met IVN logo. Hierover zullen wij jullie bij
de ALV in april meer vertellen.
En zichtbaarder willen we ook worden met dit nieuwe blad, waarvan we ten
opzichte van de oude een wat hogere oplage hebben, zodat we op meer
(geselecteerde)plaatsen onze naam kunnen laten zien en vooral wat we allemaal doen.
Net als vorig jaar willen we ook dit jaar weer een aantal activiteiten gaan organiseren voor onze leden en
donateurs. We hebben hier in 2013 veel positieve reacties op gekregen èn verzoeken om hiermee door te
blijven gaan.
De voorgenomen fietstocht voor leden en donateurs in en om Wassenaar is er daar één van. De tocht zal ons
leiden langs de landschappelijke kenmerken van strandwallen en strandvlaktes in het duingebied en omge
ving.
Er wordt ook gedacht aan een cursus specifiek voor onze natuurgidsen om het algemene kennisniveau te
verruimen. Genoemd is een paddenstoelencursus met tips en trucs.
Omdat wij graag zien dat het organiseren, begeleiden en optuigen van een dergelijke cursus door actieve
leden wordt opgepakt, willen wij bij deze een oproep aan jullie doen om je te melden voor deze rol. Vanzelf
sprekend zullen wij hiervoor ook leden gaan benaderen om te vragen deze rol op zich te nemen.
Belangrijk dit jaar is ook om de landelijke ontwikkelingen rondom de contributie en afdracht aan landelijk
goed te blijven volgen. Als bestuur zitten wij hier bovenop en zullen wij jullie op gezette tijden informeren.
IVN Cursusplannen
Door Anke Smits
Afgelopen maanden is er een team gevormd om een Zoetermeerse natuurgidsencursus vorm te
gaan geven. Het eerste plan, om al dit jaar te starten met een natuurgidsencursus bleek wat te
ambitieus. We mikken nu op een start in begin 2015.
Het cursusteam bestaat nu uit: Adri van Heerden, Arjen Wardenier, Marja Kreike, Robertina Slot
houwer en Anke Smits. Enige versterking is van harte welkom. We zoeken wel mensen (liefst met
ervaring in lesgeven) die er echt voor willen gáán !
In januari melden we de cursusplannen officieel aan bij IVN landelijk, we krijgen dan o.a. een
cursuscoach toegewezen die ons met de verdere uitwerking terzijde kan staan.
Voor de eerste helft van 2014 zijn er ook plannen voor een korte cursus. Zodra dit rond is laten we
het weten, houd dus o.a. de Nieuwsflits in de gaten!
We zullen jullie in elke uitgave van dit mooie nieuwe blad op de hoogte houden van de vorderingen
in de cursusplannen.
februari 2014 wintereditie
Het Lelieblad
3
Interview met.... Henk van Haastregt
Op de algemene ledenvergadering van november heeft Henk van Haastregt een boeiende presen
tatie gegeven over het duingebied, de strandwallen en strandvlaktes in en om Wassenaar. In mei
staat er een fietstocht op het programma door dit gebied.
Door Petra Wardenier
Henk heeft na zijn pensioen de gidsenopleiding
gedaan en is nu ruim 6 jaar actief lid van IVN
Leiden. Hij gidst regelmatig
in de Horsten en in het duin
gebied van Meyendel.
In oktober bezoekt hij regel
matig het Amsterdamse Duinwaterleiding ge
bied om, met kleine groepen, het burlen van de
damherten van dichtbij te bekijken. Naast zijn
inzet voor IVN Leiden is Henk wachter van het
Bewaarde Land. Hij begeleidt als 'Visarend' lage
re schoolklassen door Meyendel,
waar ze in een drietal dagen op een
creatieve manier kennis maken met
de natuur.
De kinderen krij
gen allerlei op
drachten, zoals geblinddoekt
bomen herkennen, met spie
gels boomtoppen bekijken,
soep maken van eetbare
planten en kruiden, ze
mogen in bomen klimmen
en van de zandduinen af tui
melen. Het is voor de kinde
ren een fantastische erva
ring, waar ze nog lang met plezier aan terug
kunnen denken.
Henk, je hebt een boeiende presentatie gegeven
over de strandwallen en strandvlaktes. Hoe ben
je er toe gekomen om je daarin te verdiepen?
Ik heb altijd interesse gehad in de omgeving waar ik
woon en werk en de geschiedenis die hieraan verbon
den is. Voordat ik de natuurgidsen opleiding ging doen
heb ik eerst de voorjaar- en najaar duincursus bij IVN
Leiden gevolgd. In de najaar duincursus werd dit
onderwerp behandeld. Later heb ik bij de Universiteit
Leiden de HOVO*-cursussen: 'Tussen Geest en Wou
de' en 'De Leidenaars en hun Landschap' gevolgd. Ook
hier kwam dit onderwerp weer aan de orde. Bij de
HOVO-cursus heb ik ook de begeleidende fietsexcur
sies als gids gedaan.
*HOVO: Hoger onderwijs voor Ouderen (red.)
Bij het horen van het woord strand, denken veel
mensen direct aan de zee en het duingebied. Dat
dekt echter maar een deel van de lading. Wat
4
zijn strandwallen en strandvlaktes precies?
Heel kort gezegd kun je strandwallen eigenlijk verge
lijken met een soort waddeneilanden welke als een
aangesloten reep voor de kust ontstaan zijn na het
einde van de laatste ijstijd. Er zijn zo'n 8000 jaar
geleden verschillende van deze stroken zand voor de
kust terechtgekomen. De binnenzeetjes/-meertjes die
daardoor ontstonden verzoetten door de tijd en dan
gaat er veenvorming plaatsvinden. De zandstroken
worden strandwallen genoemd en de tussenliggende
gebieden strandvlaktes.
Nog steeds zijn in het kustlandschap specifieke
kenmerken te zien van de strandwallen en strand
vlaktes. Kan je in het kort aangeven wat de opval
lendste kenmerken zijn?
Je kunt aan de oude boerderijen zien waar de afschei
ding is tussen de strandwallen en de strandvlaktes.
Woongedeelte op het zand en stallen aan de veenkant.
Verder kun je aan de soort bomen zien of je op het
zand (o.a. eik en beuk) of in het veen (o.a. wilg en els)
zit. Bij de latere strandwallen zijn ook nog oude bin
nenduintjes te zien, denk bijv. aan de Horsten tegen
de N44 aan, waar je de verhogingen kan zien liggen.
Vierde strandwal in de winter
Strandvlakte
IVN ZOETERMEER
Je hebt een boekje geschreven met een fietsroute door
het gebied. De route leidt door het poldergebied van
Wassenaar en Voorschoten. Hoe kan het dat, na al
die jaren, nog steeds zo duidelijk te zien is of iets
een strandwal of een strandvlakte is, ondanks de
bebouwing, veenafgravingen en wegenbouw?
Omdat gelukkig de oude kernen van de dorpen en hun
oude boerderijen redelijk bewaard gebleven zijn.
In mei staat de fietsroute onder
begeleiding van Henk gepland. Het
boekje met daarin de beschrijving
van de route is verkrijgbaar voor € 2,bij Arjen & Petra Wardenier.
De Nieuwe Wildernis; grote
natuur in een klein land
Twee jaar lang volgde een aantal filmteams de
vossen, ganzen, ijsvogels, herten en de grootste kudde wilde paarden van Europa. Het resultaat is een natuurfilm zoals die nog nooit
eerder in Nederland is gemaakt. Een aantal
IVN'ers heeft met elkaar van deze prachtige
film genoten in bioscoop Utopolis in Zoetermeer. De film is absoluut de moeite waard en
draait nog in Trianon theater in Leiden
(Breestraat). Inmiddels is de film verkrijgbaar
op DVD en op Blu-ray. Een aanrader!
Stippellijn 1 kolom
Boekbespreking
Gelezen door Arjen Wardenier:
'De Scheet en andere verhalen uit de nieuwe
wildernis', geschreven door Henk Meeuwsen.
ISBN: 978-90-820602-6-3, prijs € 14,95 (bij Natuur
monumenten).
Het gefilmde, luid burlende Edelhert, hoor je
eigenlijk helemaal niet….
Na het zien van de film 'De Nieuwe Wildernis'
in de bioscoop, met een (klein)aantal mede
IVN'ers, kreeg ik het boekje 'De Scheet en ….'.
Het boekje is geschreven door Henk Meeuwsen
die voor de film de bijbehorende geluiden heeft
opgenomen.
Het boekje bevat korte verhalen met illustraties
en een DVD met de geluiden die in het boekje
worden beschreven.
De eerste verhalen hebben geen betrekking op
de film, daar moest ik even doorheen. Ik lees het
boekje met de verwachting dat het over de
Oostvaardersplassen gaat.
Daarnaast is de algehele sfeer wat neerslachtig.
De lezer wordt geconfronteerd met het feit dat
het maken van een geschikte, mooie en vooral
bruikbare opname, niet eenvoudig is. Voor mij
had het wat positiever gemogen. Al zijn er na
tuurlijk verhalen in het boekje die dit wel zijn.
Ik had vooraf geen idee wat er allemaal voor
nodig is om een beetje geluid bij een filmopname
te krijgen, daar heb ik door dit boekje nu wel een
veel beter beeld bij.
Verbaast was ik toch wel een beetje om te lezen,
dat de meeste geluiden in de film helemaal niet
bij de beelden zijn opgenomen, maar er later bij
zijn gezet. Eigenlijk hoor je dus (vaak) een ander
dier dan dat je ziet... Weer wat geleerd!
Wij zijn op zoek naar titels
van interessante boeken!
Heb je een leuk of interessant boek gelezen?
Laat het ons weten!
Wat vond je ervan, waar gaat het over, hoe ben
je aan het boek gekomen, is er misschien een
opvallend onderwerp in het boek? Wij plaatsen
jouw leeservaring graag in de volgende editie
februari 2014 wintereditie
Het Lelieblad
5
November ALV zonder ...........
Door Henk Bessembinders
Het blik van de firma Unox op de plaats waar onze voorzit
ter bij een ALV gewoonlijk gaat zitten, gaf direct al aan dat
dit in de beleving van sommigen, een bijzondere ALV (voor
de volledigheid: Algemene Leden Vergadering) was. Maar
daarover straks meer. Zeventien leden van onze afdeling
wisten, ook zonder…maar daarover straks meer, de weg
naar het Buitenbeest te vinden voor de november ALV
(voorheen de ..........sessie). Zoals altijd in de vertrouwde
vergaderruimte met de alom aanwezige natuurlijke/groene
uitstraling, ook via de vloer, maar ook daar houden IVN'ers
van.
Het formele deel van het programma, de mededelingen en het verslag van de vorige ALV, verliep
zoals altijd vlot. Ook weer niet zo vreemd voor een verslag van een half jaar oud. Arjen lichtte de
pogingen van IVN landelijk toe, om meer greep te krijgen op de contributies en Sinie beloofde om
voortaan voor kartonnen bekers te zorgen. Toen was er de rondvraag met twee communicatiepro
blemen, een lofwaardig initiatief van Sinie, namelijk kabouterpaden voor NME excursies, de oproep
van Taco om, heel voortvarend, na de naamsverandering van de Groene Gids ook maar de naam
van onze afdeling maar te veranderen (maar daar bleek wel 'landelijk' voor nodig en die broedt
daar nog op) en vooral … maar daarover straks meer ...
Het volgende punt, het opstellen van het jaarprogramma voor 2014,
verliep voorspoedig en leverde weer een mooi geheel van activiteiten
op. Veel vertrouwde onderdelen, maar ook enkele nieuwe: zoals ex
cursies natuur en gevoel, het voornemen om mee te gaan doen aan
het natuurontbijt en een workshop paddenstoelen voor natuurgid
sen. Toch jammer dat de inbreng (weer) vrijwel alleen van de gidsen
en het bestuur kwam!
De lezing was dit keer van Henk van Haastregt, de schoonvader van Arjen, en ging over het ontstaan
van het duinlandschap rond Wassenaar. Een zeer boeiende inkijk in meer dan tweeduizend jaar
ontwikkeling, die haar sporen in landschap en flora heeft achtergelaten. Dit jaar kunnen we die
sporen ook zelf nagaan want in het programma voor 2014 is een fietsexcursie rond Wassenaar voor
leden opgenomen!
En tenslotte aan het eind 'het verdriet' van een aantal leden dat breed bleek te worden gedragen:
het ontbreken van de erwtensoep! IVN'ers hechten niet alleen aan duurzaamheid en behoud, waar
het de natuur betreft, maar staan ook pal voor het behoud van de eigen clubtradities. Maar er was
toch ook de klacht vorige keer over de lengte van de ALV? Jazeker! Dus een lastig dilemma? Nee
hoor, niet voor onze voorzitter: van 12.00 uur tot 13.00 uur voortaan facultatief de erwtensoep
(uiteraard naar keuze vegetarisch of met echte worst) en daarna opening, mededelingen, verslag
enz... Iedereen tevreden! Inclusief de voorzitter, want die wist nu al wat de pot ’s avonds zou
schaften.
6
IVN ZOETERMEER
Vlinderjaar 2013
Door Rob Schouten
Gaat de vlinderstand in ons land achteruit en heeft dat te maken met verdroging of vermesting?
Worden er in het noorden minder vlinders waargenomen dan in het zuiden? Gaat het hooibeestje
in de duinen even sterk achteruit als in de rest van het land of is er verschil? Om dit soort vragen
te kunnen beantwoorden, startte De Vlinderstichting in 1990 samen met het Centraal Bureau voor
de Statistiek (CBS) het Landelijk Meetnet Vlinders. Het doel van dit project
is het verzamelen van actuele informatie over de veranderingen in de
dagvlinderstand in Nederland. Daarom worden, verspreid over het hele
land, routes uitgezet waar overal op dezelfde manier dagvlinders worden
geteld.
Westerpark
De vlinderwerkgroep van IVN Zoetermeer doet aan dit project mee en telt
elk jaar wekelijks van april tot oktober de vlinders in het Westerpark, op
een vaste route. Behalve als het te koud is of regent. Want vlinders zijn
teerhartig. Als het even tegenzit met het weer, laten ze zich niet zien. En
dat was in de lente van 2013 te merken. De winter duurde lang, en de lente wilde maar niet begin
nen. Terwijl wij reikhalzend uitkeken naar wat warmer weer, dachten de rupsen er het hunne van
en ontpopten voorlopig maar niet tot vlinders. Gelukkig maakte de zomer weer veel goed en werd
de achterstand snel goedgemaakt. In het Westerpark telden we veel ‘gewone’ vlinders. Terwijl
elders in Zoetermeer nog wel eens wat bijzondere vlinders werden ontdekt, bleef dat in het
Westerpark beperkt tot een enkele Oranje luzernevlinder en een aantal
Distelvlinders, die vanuit Zuid-Europa Nederland aandeden. Net als
trouwens de Gamma uiltjes, waar je af en toe bijna over struikelde als je
door het gras wandeld, Maar liefst 286 keer kwamen we dit uiltje tegen op
onze route.
De grafiek laat duidelijk zien hoe weinig vlinders in het voorjaar te zien
waren. In week 27 (begin juli) schoten de aantallen (verticale as) omhoog.
Soorten
Welke dagvlinders hebben we gezien? Net als in de afgelopen jaren werd
het Bruin zandoogje het meest geteld, liefst 577 keer. Het minst de Argus
vlinder, Kkleine vuurvlinder, Oranje luzernevlinder en Zwartsprietdikkop
je; alle maar één keer. Maar ook in de afgelopen jaren zagen we deze
dagvlinders weinig in het Westerpark.
2014
Ook in 2014 zal de vlinderwerkgroep in het Westerpark weer vanaf april
vlinders gaan tellen. Mogelijk om de veertien dagen. De Vlinderstichting
zet zich niet alleen in voor vlinders, maar ook voor libellen. Nu in Zoeter
meer een speciaal terrein voor libellen is ingericht, overweegt de vlinderwerkgroep om haar doel
ook uit te breiden naar libellen en deze insecten vanaf april om de twee weken te inventariseren.
Bruin zandoogje
577 Groot koolwitje
23
Distelvlinder
6
Klein geaderd witje
307 Icarusblauwtje
18
Bruin blauwtje
4
Bont zandoogje 87
Klein koolwitje
17
Hooibeestje
2
Landkaartje
79
Atalanta
14
Argusvlinder
1
Gehakkelde aurelia
43
Boomblauwtje
9
Kleine vuurvlinder
1
Dagpauwoog
41
Boomblauwtje
9
Oranje luzernevlinder
1
Citroenvlinder
36
Oranjetip
7
Zwartsprietdikkopje
1
Kleine vos
33
telling Westerpark 2013
februari 2014 wintereditie
Het Lelieblad
7
Paddenstoelen in Zoetermeer
Verslag van de paddenstoelenwerkgroep
Door Sinie de Jonge
Lessen op scholen
Ook in 2013 heb ik weer veel scholen mogen
verrassen met de paddenstoelenlessen. Zeker
500 kinderen heb ik naar paddenstoelen laten
speuren met zoekkaart en spiegeltje. Er is nog
steeds veel vraag naar, zoals moge blijken uit
onderstaand verzoek.
Hallo Sinie,
Ik hoorde van mijn collega Marin dat je zo'n leuke
paddenstoelen les bij ons in het Buytenwegpark hebt
georganiseerd. Bestaat er nog de mogelijkheid om dit
ook voor mijn groep 7 te doen?
Groet, S.M.J. Princen - van der Kley (SBO de Horizon)
1. De singels
De afgelopen jaren werden de singels in Rokke
veen na half september niet meer gemaaid. Deze
proef is ook in 2013 voortgezet met groot succes.
Na 15 september is er
niet meer gemaaid, met
als resultaat dat de Ma
hatma Gandhisingel in
september en oktober
helemaal vol stond met
o.a. de Geschubde inktzwam, de Zilveren ridder
zwam en de Fopzwam.
Russula
drik Baas) hebben we dit jaar het Prielenbos
geïnventariseerd. Eenmaal per maand werd het
Prielenbos onderzocht en het resultaat was in
drukwekkend. Er zijn zeer zeldzame nieuwe
soorten gevonden. Een excellijst met alle bevin
ding zal binnenkort op de site te vinden zijn.
Hieronder een aantal foto's:
4. Het Buytenpark
In Het Butyenpark zijn twee nieuwe, zeer zeld
Fluweelpootje (Flammulina velutipes var. lactea)
Geschubde inktzwam; Coprinus Comatus
2. Winkelcentrum Rokkeveen
De gazons bij de flats van het Winkelcentrum
Rokkeveen stonden vol met meerdere soorten
russula’s, met de Donzige melkzwam, de Fop
zwam en de Zilveren ridderzwam. Kortom, één
groot feest. Ook daar leverde
het aangepaste maaien geen
klachten van bewoners op.
3. Het Prielenbos
In opdracht van de stadseco
loog van Zoetermeer (Hen
8
Blauwgrijze schorsmycena (Mycena Pseudocorticola)
IVN ZOETERMEER
Smalsporig hangkommetje (Merismodes confusa)
Groot kalkschuim (Mucilago crustacea)
Dwergknotsje (Typhala pusilla)
Rode kelkzwam (Sarcoscypha coccinea)
februari 2014 wintereditie
zame soorten gevonden. Omdat wij er
microscopisch niet uit kwamen, zijn de vond
sten opgestuurd naar een specialist (dank aan
Henk Huijser) met het volgende resultaat.
1) De soort met hoofdzakelijk gele of wat
geelbruine tinten is zeer waarschijnlijk de
Dwergkoraalzwam (Ramaria myceliosa var.
myceliosa), een uit de naaldbossen van NoordAmerika beschreven soort,
waarvan aangenomen
wordt dat deze ook in
Europa voorkomt. Mole
culair onderzoek zal t.z.
t. wel aantonen of de
hier in loofbos gevon
den collecties ook echt
tot deze soort gerekend mogen worden. Noch
door macroscopisch, noch door microscopisch
zijn er echt significante verschillen te ontdek
ken.
2) De soort met de olijfachtige tinten heeft de
meeste hoofdbrekens bezorgd. Alleen als de
vruchtlichamen in jong stadium geel zijn en
deze bij verouderen of beschadigen “groenig”
verkleuren, is er een enigszins bevredigende
determinatie: de Groenwordende koraalzwam
(Ramaria abietina var. valida). De soort is pas een
jaar of vijf geleden be
schreven en komt voor
in min of meer ruderale
plekken aan loofbos
randen en heeft duide
lijk kleinere sporen dan
de typische variëteit.
Zelf denk ik de soort al
in de jaren negentig van
de vorige eeuw, dus
voor zijn beschrijving, in een loofbos in Zuid-
Limburg gevonden te hebben. Toen kon ik er
toen niets anders van maken dan een wat afwij
kende Groenwordende. Het is raadzaam om
zeker de laatste soort nog eens jong en vers te
verzamelen om meer zekerheid te krijgen over
de status.
Het Lelieblad
9
5 Het Westerpark
Ook in het Westerpark vonden we een zeer
zeldzame soort, de Slappe koraalzwam (Ramaria
flaccida).
Conclusie: 2013 was een fantastisch padden
stoelenjaar met veel zeldzame soorten!
Nieuwjaarsreceptie 'groene'
verenigingen van Zoetermeer
Ook dit jaar was er natuurlijk weer de gelegen
heid om onder het genot van een drankje en een
hapje elkaar een goed, vooral groen 2014 te
wensen.
Samen met de Vogelwerkgroep en het KNNV
konden we op 9 januari vanaf 19:30 uur terecht
in de Weidemolen. Na een kort inleidend woord
van Henk Lubberding van de KNNV, gaf Winfried
van Vogelwerkroep Zoetermeer aan de hand van
een presentatie, ons een update van het libellen
reservaat wat in 2013 is aangelegd. Hierna was
er uitgebreid de gelegenheid om lekker bij te
kletsen over alles wat ons zoal bezig houdt en
zal houden in 2014.
Slappe koraalzwam (Ramaria flaccida)
IVN Zoetermeer
Werkgroepen
Binnen IVN Zoetermeer zijn diverse werkgroepen actief, zoals de werkgroep paddenstoelen,
vlinders, mossen en bomen. Deze werkgroepen verzorgen de activiteiten, die meestal op de derde
zondag van de maand plaatsvinden. De werkgroep kinderactiviteiten organiseert veelal de tweede
zondag van de maand leuke en leerzame activiteiten voor kinderen.
’t Westpunt
‘t Westpunt is een klein bezoekerscentrum in het Westerpark, naast de Natuurtuin. Van half maart
tot half november is ’t Westpunt bijna iedere zondagmiddag
geopend.
Op de eerste zondag van de maand zijn er van 13.00 -16.00
uur vrijwilligers van IVN Zoetermeer aanwezig.
Excursies
IVN Zoetermeer organiseert excursies op diverse locaties.
Deze excursies worden gegeven door enthousiaste, deskun
dige natuurgidsen. Ook verzorgt IVN excursies op aanvraag.
Je kunt hiervoor contact opnemen met Evert Verschoor: 079-342 36 61 of [email protected]
Cursussen
Vanzelfsprekend organiseert IVN ook cursussen op het gebied van natuur en duurzaamheid. De
natuurgidsen-cursus is weer volop in voorbereiding. Deze start in 2015!
Donateur of lid worden?
Steun je het werk van IVN Zoetermeer? Word dan donateur! Je ontvangt dan vier keer per jaar ons
afdelingsblad en wordt op de hoogte gehouden van onze activiteiten via onze digitale ‘Nieuwsflits’.
Donateurs krijgen bovendien 10% korting op de prijzen van de eigen publiekscursussen. De mini
mum donatie bedraagt € 15,00 per jaar, een hoger bedrag is uiteraard welkom.
Wil je zelf aan de slag met natuureducatie en duurzaamheid bij jou in de buurt? Word dan lid.
Leden kunnen meedoen met de speciale ledenactiviteiten, ontvangen ons afdelingsblad , de digi
tale ‘Nieuwsflits' en, vanuit de landelijke organisatie, het magazine Mens en Natuur. Kijk op de
achterkant van 'Het Lelieblad' voor informatie over aanmelden en contributie.
Giften aan onze afdeling kunnen overgemaakt worden op rekening: NL38 INGB 000 551 98 00
t.n.v. Penn IVN Zoetermeer.
10
IVN ZOETERMEER
Het Lelieblad
De tuin van... Johan van der Bijl
Iedere editie kijken we naar de tuin van een
IVN-lid. Hoe is die gelegen, wat is er bijzonder
aan, wie heeft 'm aangelegd
of ontworpen en zijn er mis
schien opmerkelijke bezoe
kers. In deze eerste editie
nemen we een kijkje in de
tuin van Johan van der Bijl.
Bij een aantal IVN'ers is vooral de opbrengst van
deze tuin een bekend fenomeen!
warm, anders vond het kiemen te vroeg plaats.
Dus na mijn werk in de bouw, ging ik bij strenge
vorst, elke dag controleren.
Al snel werd deze methode van eigen pootgoed
bewaren, door de boeren te bewerkelijk bevon
den en kocht men ze in maart liever van verede
lingsbedrijven in Noord-Holland en Friesland.
Daarmee wordt mijn pootaardappelbewaar
plaats voor dat doel niet meer gebruikt.
Door Johan van der Bijl
De Geschiedenis
Na anderhalf jaar in Canada gewerkt te hebben,
kwam ik 1977 weer terug in mijn geboortedorp
Puttershoek. Dat ligt in de Hoeksewaard (Zuid
hollandse Eilanden).
Na het zien van al die ruimte in Canada, wilde
ik ook meer ruimte en een schuur, met als plan
om later als timmerman voor mij zelf te gaan
werken.
In 1978 stond er een 'Pootaardappelbewaar
De schapen
plaats' op een weiland te koop in de gemeente
Niet gehinderd door enige kennis van weiland,
Mijnsheerenland en ik heb dat toen gekocht. ….
kwam ik er ook achter dat het gras toch wel erg
Zo is het allemaal begonnen.
hard groeit en met de hand maaien geen doen
was. Dus heb ik de goede raad van mijn vader
opgevolgd en bij de boer zeven drachtige scha
pen als “grasmaaiers” gekocht. Prachtig was het
hoe die beesten aan je wennen. Als ik met mijn
auto aan kwam rijden, herkenden ze het geluid
van mijn oude brik uit duizenden en kwamen ze
in linie al mekkerend naar de voerbak. Voor mij
waren ze zo mak, dat ik ze met de hand kon
voeren. Ook mijn prachtige populieren vonden
ze, vooral 's winters een lekkere snack, dus
moest ik alles met gaas afzetten. Als het lam
mertijd was, bleef ik in de buurt van de uitgere
kende schapen slapen in de schuur op een
stretcher, want soms was bij de geboorte de hulp
van een boer of een dierenarts noodzakelijk.
De Pootaardappelbewaarplaats
Sinds 1982 wonen we in Zoetermeer en heb ik
Deze bewaarplaats is 43 meter lang en 5,5 meter
geen schapen meer. Nu laat ik de schapen van
breed en werd al aan boeren verhuurd als vorst
een hobbyboer daar grazen.
vrije en lichte opslag voor hun 'poters': dat zijn
De populieren en knotwilgen
de kleine groenige aardappeltjes, die met de
Nu ben ik wel geboren en opgegroeid in een
aardappeloogst apart gehouden worden en in
agrarisch gebied, maar ik ben geen boerenzoon
lage houten kistjes bewaard worden. In april
of zo.
worden de gekiemde poters in de grond gestopt
Het weiland van 4.000 m² vond ik te kaal. In de
(voor ons als natuurmensen bekend als vegeta
herfst van 1978 werd in de buurt een boomgaard
tieve vermeerdering).
met populieren gerooid. Volgens kenners kan je
Na de aankoop was het mijn de taak om bij
populieren zelf stekken, door duimdikke takjes
strenge winters het pootgoed vorstvrij te houden
van een meter af te hakken en in de natte grond
met petroleum kacheltjes. Ook weer niet té
te stoppen. Zo heb ik rondom het weiland, als
12
IVN ZOETERMEER
net schone van Boskoop; Peren, twee Conferen
ce en een Triumph.
De schapen vonden van deze jonge bomen de
bast lekker en woelratten de wortels. Daardoor
heb ik twee bomen verloren.
In de tuin… zeven laag stambomen: Conference,
Gieser wildeman stoofperen, Golden delicieus,
Kroos (kleine wilde pruim) en nog twee hoog
stambomen: Clapps, Goudrenet.
windsingel, om de meter een takje gepoot, wel
120 populieren in totaal (dus ook een vegetatie
ve vermeerdering).
Het jaar erop waren ze nagenoeg allemaal uitge
lopen en groeiden ze als kool. Ik was er toen blij
mee, niet wetende dat ik na 25 jaar 120 populie
ren bomen van gemiddeld 35/40 cm dik en 15
meter hoog, moest toppen om ze tegen omwaai
en te behoeden. Dit kwam onder andere door een
combinatie van leeftijd en aantasting door pla
gen, zoals de rupsen van Wesp-vlinder (ook wel
Horzelvlinder genoemd) en de rupsen van Wil
genhoutrups-vlinder.
Ook heb ik op bovengenoemde manier 15 knot
wilgen geplant, (bos- kraak en schietwilgen),
maar met m’n fulltime baan, gezin en het vele
reizen van Zoetermeer naar Putterhoek (we
hebben later 9 jaar zonder auto geleefd, dus met
de met de fiets 40 km vieze versa) gaf dat te veel
werk. Ik heb er daarom en door plagen een
aantal omgezaagd.
Moestuin
Van alles hebben mijn vader en ik ondernomen
in deze tuin. Om het groeiseizoen wat langer te
maken, hebben we dertig platglas ramen ge
kocht en daar een bak voor gemaakt (dit werd
vroeger ook wel broeibak genoemd). We hebben
daar meloenen en komkommers in geteeld. Mijn
vader bestoof dan de bloemen van de meloenen
onder het glas met een penseelkwastje, want de
natuurlijke bestuivers zoals bijen konden er niet
bij. Nu nog gebruik ik een gedeelte van de bak
om vroege sla in te zaaien.
We zijn ook eens verrast met de geweldige op
komst van een klein pakje augurkenzaad. Dit
was een super oogst geworden. Het rankte uit en
gaf veilingkisten vol met kleine augurken. We
konden dat nooit allemaal direct opeten en eten
weggooien doe je niet. Heel de familie werd ge
vraagd om glazen potten te brengen, want wij
zouden dat wel even in het zuur met dille zaad
zetten (zo koop je ze in de winkel toch ook?).
Lekker makkelijk, dachten we.
Het is letterlijk een zuur avontuur geworden,
want we hebben of de verkeerde azijn gekocht
Aanleg moestuin en planten fruitbomen
Mijn vader vond een moestuin wel leuk, omdat
hij als jongen bij een tuinder gewerkt heeft.
We hebben we in 1979 een stuk weiland van ruim
600m² door een loonwerker laten omploegen om
als tuin te gebruiken. Ook vond ik het wel mooi
om er ook wat fruitbomen te planten:
In de wei staan hoogstam fruitbomen: Appels:
twee Goudrenet rode van Boskoop, een Goudre
februari 2014 wintereditie
Het Lelieblad 13
of er had suiker bij gemoeten. Het was zo zuur
geworden dat niemand het wilde eten. De zeven
tig potten hebben we nog twee jaar bewaard,
maar uiteindelijk toch weg moeten gooien.
Biologisch
In de tuin wordt eigenlijk vrijwel alleen biolo
gisch gewerkt.
Alleen de aardappels vormen hierop de uitzon
derding. In de praktijk is gebleken dat, met name
in warme vochtige zomers, de oogst vrijwel ge
heel verloren gaat door de gevreesde aardappel
ziekte (Phytophthora infestans). Een schimmel
ziekte die de aardappels uiteindelijk laat verrot
ten.
Van alles geprobeerd, maar ondanks de meer
resistente en biologische rassen, is het mij niet
gelukt om geheel zonder spuiten te kunnen
oogsten. Een agrariër moet in vochtige zomers
ieder week het aardappellof vaak veertien keer
bespuiten om zijn oogst veilig te stellen. Door
met andere en vroege soorten te telen, volstaan
we met slechts twee maal een hele lichte bespui
ting. Bij alle andere gewassen laten we de natuur
zijn gang gaan. Je kan dan pech hebben met het
een of het ander, maar het is voor mij een grote
hobby en hoeft geen geld op te leveren. Het
tuinieren heeft mij wel een groter begrip voor
boeren gegeven. (Als je zoveel moeite en geld in
iets stopt en als de meeste consumenten vragen
om een perfect product, dan kan je niet afwach
ten of het goed gaat).
14
De tuin nu
De tuin heb ik zeven jaar geleden de helft kleiner
gemaakt tot ongeveer 250 m², omdat mijn vader
te oud werd voor het zware werk en er te weinig
afnemers in de familie zijn voor groenten en
fruit. Het is voor ons en mijn vader nog groot
genoeg en we kunnen er het hele jaar van eten.
In de winter nog steeds vers en vrijwel ongevoe
lig voor vorst zijn prei, veldsla en boerenkool .
Wat ieder jaar weer voor discussie zorgt, is wat
ga ik nu weer eens zaaien en planten. Ik ben zelf
niet zo dol op spruitjes dus 'vergeet' ik die altijd
te zetten.
Ook is het zo, dat je alles uit je eigen tuin veel
lekkerder is dan gekocht in de winkel. Je bent
namelijk zeker dat het vers, biologisch, zonder
kunstlicht en kunstwarmte en in de volle grond
is verbouwd.
De groenteopbrengst
Wat we door het jaar heen aan groente verbou
wen, is vaak te veel om allemaal direct op te eten.
Dit tot (bijna) wanhoop van mijn vrouw. Zij is
min of meer verplicht creatief met eten om te
gaan door mijn tuinhobby. Van wortels maakt
ze bijvoorbeeld, buiten de gewone hutspot om:
wortelcake , worteltaart en wortelsoep. In de tijd
van spinazie eten we vegetarische spinaziela
sagne en spinaziesoep.
Niet alle groenten kun je goed invriezen en niet
alles behoudt zijn fijne smaak, vind ik.
Kroten houd ik lang goed in een bak met droog
zand, wortels met de vochtige grond er om in
een kist op een koele plaats.
Fruit bewaren
Fruit bewaar ik, zolang het niet vriest, het liefst
buiten op een plaats uit de zon.
Maar ook de dieren weten dat inmiddels en ik
moet het fruit goed beschermen met gaas.
Doordat de tuin aan het water ligt, is er in no
vember (waarschijnlijk een bisam) rat op bezoek
geweest. Tijdens mijn twee weken van afwezig
heid, had hij of zij een ware puinhoop achterge
laten.
IVN ZOETERMEER
Ook heb ik me, doordat veel fruit in een korte
periode niet op te eten is, toegelegd op het in
maken in glazen potten.
Door de jaren heen heb ik zes veilingkisten met
diverse lege glazen potten en flessen op voorraad
in de schuur staan voor het inmaken van onder
andere: Peren (Clapps , Conference en Gieser
wildeman op siroop), rode en zwarte bessen (sap
en jam) en appels (appelmoes).
Onderhoud
Nu het winter is, heb ik het op de tuin wat min
der druk. Er zijn werkzaamheden die ieder jaar
weer moeten gebeuren, zoals het handmatig
spitten van de tuin en het om de vijf jaar bemes
ten met biologische koeienmest, die ik zelf bij
een boerin ga halen (zij heeft een koe van 25 jaar
oud en alles gaat daar nog zo als vroeger). Alle,
nog levende populieren, moeten worden ge
snoeid. Elk jaar moet er een wilg worden geknot
en alle fruitbomen moeten worden gesnoeid.
Alle groen afval gaat op de composthoop en die
werk ik om de 5 jaar weer door de tuin.
Tegelpaden die verzakt zijn door de mollen,
moet ik weer ophogen met zand. De schuur moet
geverfd en alle goten en slootkanten moeten
schoon gemaakt.
Slot
Dit tuinieren is, zolang je gezond blijft, een leuke
hobby, waar je veel van leert, maar waar je altijd
mee bezig blijft. Elk jaar is het weer een verras
sing welke oogst een top of een flop wordt. Vraag en antwoord
Iedere
editie behandelen
we een vraag van iemand die iets eigenaardigs is tegengekomen in de
Stippellijn
2 kolommen
natuur. We leggen de vraag voor aan deskundigen, zodat we te weten komen wat er aan de hand
is.
Hartje winter 2012 deed een vreemde vogel zich
te goed aan de lekkere hapjes die Petra & Arjen
Wardenier in hun tuin hadden opgehangen. Als
gevorderde vogelaars braken zij zich het hoofd
over welke vogel er hier toch de winter door
geholpen werd. Het lijkt een zwartkopje maar
toch niet helemaal...
De vraag werd voorgelegd aan de voorzitter van
de VWGZ Winfried van Mee
rendonk:"Het is een vrouw
tje zwartkop. Die hebben, net
als de jonge vogels, een brui
ne kop. De witte vlek op de
vleugel is een afwijking, dat
heb ik nog niet eerder gezien.
Vogels met meer of minder
wit op de veren, waar het eigenlijk niet hoort,
noem je leucistisch."
Leucisme is een afwijking in het pigment. Het
komt wel vaker voor bij mens en dier. In tegen
februari 2014 wintereditie
stelling tot albinisme, hebben dieren met een
leucistische afwijking een normale kleur ogen
en zijn lang niet altijd helemaal wit. Slechts een
paar veren, stukken vacht of schubben zijn
pigmentloos.
Nieuwe vraag:
Jennifer Smit zag
deze wants op het
zadel van haar fiets.
Het is een heel bij
zonder beest. Wie
heeft er enig idee wat
dit kan zijn? Laat het
de redactie weten.
(Het antwoord verschijnt in de volgende editie)
Heb jij ook eens iets bijzonders gezien en heb je
geen idee wat het is. Stuur een foto en beschrij
ving naar onze redactie en wij gaan op zoek naar
het antwoord.
Het Lelieblad 15
Column
TELDAGEN Door Rob Schouten
Het schemerde. Het eerste daglicht drong nog nauwelijks door in de slaapkamer. Ik strekte mijn
arm uit en drukte de knop van de radio in. De laatste tonen van een ochtendmuziekje , daarna een
opgewekte stem.
‘Goedemorgen, beste luisteraars. ’t Is nog vroeg, maar u bent natuur
lijk al klaar wakker. Want het is weer teldagentijd! Vorige week, u
weet het vast nog wel, waren onze Nationale tuinbijenteldagen aan
de beurt. In heel wat tuinen werden bijen geteld, onder het motto
‘Blij met de bij’. Of zoals anderen zeiden: ‘een bij erbij’. Haha. Gemid
deld wel twaalf bijen telde u, van dwergzandbij tot sachembij. U
sach’m bij de buren? Haha, dan telde die niet mee. Ja, beste mensen,
het gaat niet zo goed met de bij, maar zolang we blijven tellen, wie
weet…?
Dit weekend zijn de vliegen aan de beurt. Niet alle vliegen, nee, alleen
de zweefvliegen. Vandaag is het tijd voor de Nationale tuinzweef
vliegteldagen. Die hebben we ook een motto meegegeven: ‘Ziet u ze vliegen?’ Neenee, niet ‘laat u
ze vliegen?’, dat doet u maar in uw eigen tijd, haha…
En natuurlijk kunt u weer een heel mooie zoekkaart downloaden, met de zweefvliegen die u in uw
tuin kunt tegenkomen. Op ‘weeweewee nationaleteldagen punt en el ‘ vindt u de link voor de
download. Voor vijf euro weet u wat u ziet! En kunt u aan het tellen slaan! Niet de hele dag. Nee,
u kiest liefst een zonnig moment uit, en telt een half uur lang alle zweefvliegen die u tegenkomt.
Weet u niet zeker hoe de vlieg heet, maak een foto en stuur die op. Wij zoeken het voor u uit.
Ik heb wat zitten googlen en heb net ontdekt dat heel wat mensen zich met zweefvliegen bezig
houden. Ik heb nu de voorzitter van de Kennemer Zweefvlieg Club aan de lijn.
Goedemorgen, meneer de Vlieger." “Goede morgen, meneer eh..” “ ’t Is nog vroeg, meneer de
Vlieger, misschien bel ik u uit bed, maar gaat u vandaag ook aan de gang met zweefvliegen in uw
tuin?”
“Zweefvliegen? In mijn tuin? Ik ben bang dat die daar wat te klein voor is.”
“Nou, zo groot zijn die beestjes ook weer niet. Of heeft u een miniminituintje, haha?"
“????? Beestjes?????” “Zweefvliegen, ja.” “Wacht even, ik zweefvlieg wel, maar niet op een beestje!”
“U zweefvliegt zelf, maar…” “Ja, maar niet in mijn tuin, hoor, we hebben daar een prachtig terrein voor
in de duinen.” “ Oh, ik geloof dat ik even de draad kwijt ben…”
“Welke draad?” “De zweefvliegdraad?” “U bedoelt de kabel, waar we ons zweefvliegtuig aan vastmaken?” “Ohhhh, wacht even, u vliegt zelf in een…” “Wat dacht u dan?”
“Neenee, haha, nee, wij houden vandaag de Nationale tuinzweefvlie
genteldag, wij tellen zweefvliegen. Een kleine communicatiestoornis,
ben ik bang!” “Een kleine communicatiestoornis, u belt me zondag om zeven
uur mijn bed uit, gvd, voor een paar rotzweefvliegjes!!!” (tutututut)
“Oh, eh, sorry, beste luisteraars, zoals u hebt begrepen, heeft meneer
de Vlieger opgehangen. Het liep niet helemaal zoals het moest. Maar
niet getreurd, u kunt gewoon aan de gang. Volgende week hebben we
de uitslag. En denkt u er aan, over twee weken? Eerst de kemphaan
voorjaarsteldag en dan zijn er weer de overbekende nationale tuinvlin
derteldagen! Wilt u het allemaal nog eens rustig nalezen, u weet het,
op weeweeweenationaleteldagen punt en el vindt u alle informatie.”
Ik strekte mijn hand uit om de radio uit te zetten. En draaide me om.
Liever ging ik nog een tijdje schapen tellen.
Nieuw blad, nieuwe inhoud
De redactie van Het Lelieblad hoort graag van
jullie hoe deze eerste editie bevalt. Hebben
jullie suggesties, ideëen, interessante onderwerpen, kortom wat zou je graag in het nieuwe
blad opgenomen willen hebben. Laat het ons
weten!
16
IVN ZOETERMEER
De Citroenvlinder als de eerste
voorjaarsbode
Door Sinie de Jonge
Zodra de temperatuur boven de 10 graden Cel
sius uitkomt, kunnen we de citroenvlinder ver
wachten. Meestal is dat eind februari, begin
maart. Het zijn gele vlinders met op alle vier de
vleugels een stipje.
De vrouwtjes zijn wat bleker van kleur dan de
mannetjes. Van een afstandje kun je de vrouw
tjes verwarren door hun bleke kleur met het
Groot koolwitje.
rups neemt de groene kleur van de voedselplant
aan. De rupsen ontwikkelen zich zeer snel in drie
tot zes weken, ook de pop is groen van kleur en
moeilijk te zien. het duurt ongeveer 8 dagen voor
de vlinder uit de pop komt.
De vliegtijd is van februari tot en met mei en van
juli tot en met oktober.
In oktober wordt het tijd om een onderkomen te
zoeken. Dat stelt bij de citroentjes niets voor; de
vlinder hangt gewoon open en bloot aan de
struikjes van bijvoorbeeld klimop, braamstrui
ken, heide en grasstengels. Ze bevriezen niet
doordat een deel van de lichaamsvloeistoffen
vervangen wordt door een soort antivries en een
verhoging van de bloedsuiker spiegel.
De vlinder komt in heel Nederland voor, dus ga
genieten van deze lentebode.
Na de winterperiode laten ze zich door de zon
opwarmen om vervolgens op zoek te gaan naar
nectar van het Groot hoefblad en de Sleutel
bloem. Nectar, het heerlijke zoete vocht is nodig
als energiebron om te kunnen vliegen.
In april gaan de mannetjes op zoek naar een
vrouwtje. De vrouwtjes leggen de eitjes, elk af
zonderlijk, bij jonge bladknoppen en blaadjes
van de sporkehout, ofwel vuilboom of wege
doorn. Na ongeveer een week komen de rupsjes
te voorschijn. De rups is ongeveer vier centime
ter lang, heeft een langgerekt groen lijf met een
witte lengtestreep langs de gehele zijkant. De
februari 2014 wintereditie
Het Lelieblad 17
Agenda
Activiteiten januari t/m maart 2014
19 jan. Excursie: Mossen nader bekeken
Merk je dat ook wel eens op, al die kleine groei
sels aan bomen en struiken, op stenen en hout.
Wat is het eigenlijk en wat krijg je te zien als je
ze door een loep bekijkt. Trek stevige schoenen
aan en ontdek met een IVN-gids de wondere
wereld van de mossen en korstmossen.
De excursie start om 14.00 uur bij 't Westpunt in
het Westerpark en duurt ± 1,5 uur.
9 feb. Kinderworkshop: Alles over egels
Onze egeljuf komt je van alles vertellen en laten
zien over egels en daarna ga je zelf een mooie
egel maken. De workshop start om 14.00 uur in
het leslokaal van Stadsboerderij het Buitenbeest
en duurt ± 1,5 uur. De activiteit is geschikt voor
kinderen vanaf 6 jaar.
16 feb. Gezinsexcursie: Knoppen en katjes
Veel natuur is nu nog steeds in winterslaap; toch
laten sommige bomen en struiken zich al reeds
zien in deze tijd van het jaar. Ze lijken in rust
maar hebben voor de komende lente en zomer
hun knoppen al klaar. Door middel van hun
katjes bloeien sommige bomen al. Er is alweer
heel veel te zien. De excursie start om 14.00 uur
bij ’t Westpunt in het Westerpark en duurt ± 1,5
uur. De wandeling is geschikt voor kinderen
vanaf 9 jaar en volwassenen.
9 mrt. Natuur in de wijk: Voorjaar in het
Binnenpark
In 2014 wordt de succesvolle reeks 'Natuur in de
wijk' voortgezet; Dit jaar staat het vernieuwde
Binnenpark in De Leyens centraal. Deze gezins
excursie start om 14.00 uur bij de ingang van
Buytenhaghe aan de Bergmanstrook 45, 2726 RR
en duurt ± 1,5 uur. De wandeling is geschikt voor
kinderen vanaf 9 jaar en volwassenen.
16 mrt. Gezinsexcursie: Knoppen, katjes en
bloesem
In deze tijd van het jaar hebben de bomen niet
alleen al hun knoppen klaar, maar door middel
van hun katjes bloeien veel bomen al. Er zijn zelfs
al veel verschillende kleurige bloesems te zien.
De excursie start om 14.00 uur bij ’t Westpunt in
het Westerpark en duurt ± 1,5 uur. De wandeling
is geschikt voor kinderen vanaf 9 jaar en volwas
senen.
29 mrt.* Kinderactiviteit: Zoetermeer SCHOON!
Samen met schoolkinderen uit Meerzicht gaan
we afval uit de bosjes in en in de buurt van het
Westerpark opruimen. Hoe minder rommel, hoe
beter er gespeeld kan worden. Voor meer info en
aanmelden, kijk op de website.
30 mrt. Indianenwandeling: Voorjaar
Indianen zijn echte natuurvolkeren. De werk
groep Natuur en Gevoel laat je, door bijzondere
verhalen en ware beleving, kennis maken met
de levenswijze van die Indianen. De wandeling
start om 14.00 uur bij ’t Westpunt in het Wester
park en duurt ± 1,5 uur.
* Let op! Deze datum valt niet op een zondag.
NB. Deelname aan activiteiten is kosteloos,
tenzij anders vermeld. Ook aanmelden is niet
nodig, eveneens tenzij anders vermeld. Kijk op
de website voor meer informatie over de activi
teiten.
18
IVN ZOETERMEER
Vrolijk gekwetter en getjilp, met zo af en toe van die
karakteristieke lange uithalen.
De bekende klanken van de spreeuw. Met zijn prachtige zwart met
wit gestipte verenkleed, waar een olieachtige groen en paarse gloed
overheen ligt, is de spreeuw een veel geziene trekvogel. In het
voorjaar broeden ze graag in ons land, waarna ze in het najaar
massaal naar het zuiden trekken. Tegen zonsondergang verzamelen
de vogels zich om hun slaapplaats op te zoeken. De zwermen van
soms vele duizenden vogels, zijn een spectaculair gezicht. 2014 is
uitgeroepen tot het jaar van de spreeuw.
Een prachtige vogel, die het verdient om wat extra aandacht te
krijgen, zeker nu de aantallen drastisch blijken te zijn
teruggelopen.
Het Lelieblad
www.editoo.nl
INDIEN ONBESTELBAAR:
KOERBERG 1, 2716 GC ZOETERMEER
Contactpersonen Werkgroepen IVN Zoetermeer
Excursies Evert Verschoor
Cursussen Anke Smits
Zoogdieren (vleermuizen) Agnes van der Linden
Mossen Taco Slagter
Paddenstoelen Sinie de Jonge
Kinderactiviteiten Jennifer Smit
Bomen Johan van der Bijl
Vlinders Anke Smits
Natuur en Beleven Jeanne Dictus
PR Sinie de Jonge 079 - 342 36 61
079 - 351 12 93
079 - 316 78 18
079 - 321 36 59
06 - 400 462 62
079 - 351 73 24
079 - 361 30 60
079 - 351 12 93
079 - 361 23 83
06 - 400 462 62
Lidmaatschap
Contributie per jaar:
leden € 20,00, huisgenootleden € 7,50, donateurs € 15,00
Op vertoon van de Zoetermeerpas is het lidmaatschap tegen inlevering van coupon 3 of 4 gratis.
IBAN: NL38 INGB 0005 5198 00 t.n.v. Penn IVN Afd Zoetermeer
Beeindiging van je lidmaatschap/donateursschap:
Schriftelijk vóór 1 december aan de ledenadministratie
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen niet of op een later tijdstip te
plaatsen, in te korten of te wijzigen. Het is nog niet bekend wanneer de volgende editie van Het
Lelieblad zal verschijnen. Er is daarom nog geen deadline bekend voor het inzenden van kopij. Via
de Nieuwsflits zal de deadline bekend gemaakt worden.

Download Report