6318 Katern 112 strafrecht Criminologie AAK20096318 Henk van de Bunt Onlangs vierde het Tijdschrift voor Criminologie (TvC) zijn vijftigste verjaardag. Reden voor de redactie om terug te blik ken op de ontwikkelingen die het tijdschrift doormaakte. Deze terugblik levert ook een interessant beeld op van de verande ringen die in de criminologie hebben plaatsgevonden. De zes bijdragen aan het jubileumnummer van TvC (2009, nummer 2) ademen alle dezelfde geest van tevredenheid en optimisme uit. De boodschap is dat het in veel opzichten goed gaat met de criminologiebeoefening in Nederland. Was de cri minologie tot in de jaren zeventig nog een vreemde eend bin nen de Faculteiten Rechtsgeleerdheid en was criminologie slechts een keuzevak binnen de afstudeervariant strafrecht, momenteel kunnen er aan diverse universiteiten bacheloren masteropleidingen criminologie worden gevolgd. René van Swaaningen concludeert in zijn bijdrage dat het goed gaat met de werkgelegenheid voor afgestudeerde criminologen. Veel af gestudeerden hebben binnen zes maanden na het verkrijgen van hun bul een baan. De criminoloog heeft volgens hem vrij gemakkelijk zijn positie op de arbeidsmarkt gevonden. Niet alleen in het onderwijs, maar ook in het criminologische on derzoek is sprake van groei in de afgelopen decennia. Dat is ook aan het TvC niet ongemerkt voorbijgegaan. De toename van kopij maakt het mogelijk scherp te selecteren. Ben Rovers & Ruben Boers hebben nauwgezet de inhoud van alle artikelen uit 50 jaar TvC bekeken en komen tot de conclu sie dat de thema’s van de artikelen in de loop der tijd sterk zijn veranderd. Er is veel meer aandacht gekomen voor de oorzaken van criminaliteit en voor recidive. De aandacht voor de effecten van strafrechtelijke interventies is echter drastisch afgenomen, en dat geldt eveneens voor heikele onderwerpen zoals klassen justitie en voor theoretische en normatieve beschouwingen. Bert Niemeijer wijst er op dat de professionele en beleids gerichte criminologie tegenwoordig floreert, maar dat de kri tische criminologie en de publieke criminologie in Nederland zwak ontwikkeld is. De criminologie zou te veel met de rug naar de samenleving staan en niet actief deelnemen aan het publieke debat over criminaliteit. Het is vooral het empirische onderzoek dat tegenwoordig de klok slaat. Toch verschenen er juist in de afgelopen maanden enkele cri minologische bijdragen die opvielen door engagement en maatschappelijke relevantie. In de eerste plaats kan worden gewezen op het thema nummer van Justitiële verkenningen over de verwevenheid tussen politiek en georganiseerde misdaad (2009, nr. 3). In dit nummer zijn zeven bijdragen opgenomen over de poli tiek-criminele ‘nexus’ die in diverse landen aanwezig is. De Leuvense hoogleraar criminologie Letizia Paoli geeft een his torische analyse van het moeizaam staatsvormingsproces in Italië en stelt dat op lokaal niveau uitgebreide contacten be stonden tussen maffiagroeperingen en het lokale establish ment. Dat is nu niet anders. Ook in de andere bijdragen wordt een verontrustend beeld geschetst van de nexus. De Amerikaanse hoogleraar Peter Andreas laat heel concreet zien hoe bijvoorbeeld de economische boycot tegen Kroatië en Servië de georganiseerde misdaad in handen dreef van de lokale politieke machthebbers. Criminele groepen waren in staat de boycot te ontduiken en zo ontstond er een hechte sa menwerking tussen delen van het staatsapparaat en de ge organiseerde criminaliteit. Die samenwerking is na het aflo pen van de oorlog niet verdwenen. Het themanummer maakt duidelijk dat op enkele uren vliegafstand van Nederland bin nen de grenzen van de EU verregaande vormen van symbio se bestaan tussen georganiseerde misdaadgroepen en het politieke establishment. De specifieke factoren die tot deze relaties hebben geleid zijn evenwel niet in Nederland aanwe zig. Het ligt niet voor de hand dat wij binnen de EU zullen worden ‘geïnfecteerd’ door de problemen die zich onder meer in Roemenië en Bulgarije manifesteren. Van geheel andere orde is de bijdrage van Marianne van Ooyen (WODC/EUR) en Marjolein Goderie (Verwey-Jonker Instituut) over de introductie en uitvoering van de ISD, de maatregel voor het opsluiten van stelselmatige daders. De auteurs memoreren wat de bedoelingen waren van deze ISDmaatregel en wat er van is uitgekomen. Het doel van de ISD was tweeledig. Aan de ene kant ging het er om stelselmatige daders zonder enige illusie op verbetering op te sluiten om tegemoet te komen aan de roep om meer veiligheid. Aan de andere kant werd toch ook de mogelijkheid gecreëerd voor resocialisatie voor de daders die hiervoor gemotiveerd waren. De onderzoekers laten zien dat die laatste doelstelling eigen lijk maar een schaamlap is geweest. In de praktijk is het erop neergekomen dat de ISD-voorzieningen weinig meer in hielden dan ‘kaal’ opsluiten. Tegelijkertijd bleek het over grote deel van de stelselmatige daders met een groot aantal complexe problemen te kampen, zoals psychiatrische proble men, langdurige verslaving en beperkte intellectuele capa citeiten. Dit laatste was een grote verrassing voor de uit voerders, maar de beide auteurs maken duidelijk dat men op grond van eerdere onderzoeken naar stelselmatige da ders beter had kunnen weten. Uit deze eerdere onderzoeken is naar voren gekomen dat stelselmatige daders niet alleen veel delicten plegen, maar ook erg veel problemen hebben. De geboden ISD-voorzieningen bleken als gevolg van deze onwetendheid volstrekt onvoldoende aan te sluiten bij de be hoeften en noden van de stelselmatige daders. De auteurs concluderen fijntjes dat de ISD-casus illustreert dat beleid smakers bij hun besluitvorming over nieuwe interventies de politieke context wel eens zwaarder laten wegen dan de evi dentie uit wetenschappelijk onderzoek. Referenties –A.G. Donker et al. (2009), ‘50 jaar TvC’, Tijdschrift voor Criminologie, 51, nr. 2; –M. van Ooyen-Houben & M. Goderie (2009), ‘Veelplegers terug bij af? De ISD in retrospectief ’, Justitiële verkenningen, 35, nr. 2, p. 10-30; –Themanummer ‘Politiek en georganiseerde misdaad’, Justitiële verkenningen, 35, nr. 3.
© Copyright 2024 ExpyDoc
