6
13 november 2014 | jaargang 57
@tuecursor
Tweewekelijks blad van de Technische Universiteit Eindhoven
Voor het laatste nieuws: www.cursor.tue.nl en volg tuecursor op
en
12 | T
U/e laat
Eindhoven
mee gloeien
9 Wethouder met
studentendrive
De 30-jarige Bianca van
Kaathoven is de baas van
Eindhoven Studentenstad
11 De schoonheid
van duisternis
Leuk dat Glow,
maar duisternis heeft
ook mooie kanten
14 Open kaart
spelen als ideaal
“Als anderen jouw idee
overnemen, weet je dat
je goed bezig bent”
Check out our
English section
on pages 20-28
2 | Vooraf
13 november 2014
Vijfentwintigduizend
aanmeldingen MOOC data science
CURTOON
11 november 2014 - Ongeveer vijfentwintigduizend deelnemers uit maar liefst 169 landen
hebben zich aangemeld voor de gratis online cursus (Massive Open Online Course, MOOC)
over data science van TU/e-hoogleraar Wil van der Aalst, die woensdag 12 november van
start ging. Maar liefst een kwart van de deelnemers
komt uit de Verenigde Staten. Daarna komt India met
11 procent, gevolgd door Nederland en het Verenigd
Koninkrijk (4 procent). De cursus biedt de online
studenten kans analysetechnieken te leren waarmee
je waardevolle inzichten uit big data haalt. Inzichten
die bijvoorbeeld kunnen helpen ziektekosten terug te
dringen, fraude tegen te gaan of informatiesystemen
beter af te stemmen op klanten.
Eerste bachelordiploma’s
Automotive uitgereikt
7 november 2014 - De eerste bachelordiploma’s
voor de opleiding Automotive zijn op vrijdag­
middag 7 november uitgereikt. Tijdens de
gecombineerde propedeuse- en bachelor­
uitreiking van Electrical Engineering en Auto­
motive ontvingen de eerste zes studenten hun
diploma uit handen van de opleidingsdirectie.
Automotive startte in 2011 als een track binnen
de bachelor Electrical Engineering. Van de
26 studenten die destijds begonnen, rondden
zes studenten de opleiding nominaal af.
Hoofdredacteur
Han Konings
Eindredacteur
Brigit Span
Redactie
Judith van Gaal
Tom Jeltes | Wetenschap
Norbine Schalij
San van Suchtelen
Monique van de Ven
Medewerkers
Nicole Testerink
Rien Meulman
Bart van Overbeeke
Coverbeeld
Bart van Overbeeke
Opmaak
Natasha Franc
Vertalingen
Annemarie van Limpt (p.20,21,24,25,26,27)
Benjamin Ruijsenaars (p.22,23)
Aangesloten bij
Hoger Onderwijs Persbureau
Redactieraad
prof.dr. Cees Midden (voorzitter)
prof.dr. Marco de Baar
Angela Stevens- van Gennip
Thomas Reijnaerts (studentlid)
Arold Roestenburg
Anneliese Vermeulen-Adolfs (secretaris)
Redactieadres
TU/e, Matrix 1.90
5600 MB Eindhoven
tel. 040 - 2474020
e-mail: [email protected]
Cursor online
www.cursor.tue.nl
Druk
Janssen/Pers, Gennep
Advertenties
Bureau Van Vliet BV
tel. 023 - 5714745
Poll
Han Koning
s
student is en in hoeverre hij of zij
zich laat leiden door de raad van
paps en mams. Die zijn waarschijnlijk een stuk voorzichtiger als het
aankomt op het aangaan van een
grote schuld op jonge leeftijd.
Maar van welke kant ik de hele
kwestie ook bekijk, het lijkt er echt
op dat je in je studietijd al een
mooi aankoopbedrag voor een
woninkje bij elkaar kunt scharrelen.
En dat onder voorwaarden die geen
hypotheekverstrekker je ooit zal
bieden.
Moet ik nu onder dit verkapte
financieel advies voor toekomstige
studenten deze waarschuwing
zetten?
No g(l)o(w)
Hoe graag we ook alles vertellen:
soms moet je als journalist even
schikken. Bijvoorbeeld als
studenten van de honorstrack
Light Force je enthousiast en in
detail hebben verteld over de
werking van hun GLOW-installatie
- maar die werking bij nader
inzien niet in het artikel willen
hebben. Want: mystery matters
most. Een minilesje ‘omgaan met
de media’, doceerde hun coach
hen: ben óók duidelijk over wat je
wellicht níet gepubliceerd wilt zien.
Het interview was er niet minder
boeiend om, het lichtkunstwerk
Renovatie Hoofdgebouw
kan van start
Is het verstandig van NWO om te eisen dat met
ingang van 2015 al het door hen gefinancierde
onderzoek na publicatie direct gratis is in te zien?
Iets meer dan honderd mensen lieten hier hun
licht over schijnen en een ruime meerderheid
(65,3) vindt het een goed plan.
Zeker, dit breekt de macht
van de wetenschappelijke
uitgeverijen
15.8%
Natuurlijk,
dit is toch betaald
met belastinggeld
28.7%
Vanzelfsprekend,
want dit stimuleert de
wetenschappelijke dialoog
20.8%
5%
Niet doen, want wetenschappelijke uitgeverijen
zorgen voor structuur
11.9%
Ben je gek, dan kan ik niet
meer in vooraanstaande
bladen publiceren
17.8%
Nu nog niet, want dan
schieten we ons in
Nederland zelf in de voet
Ven
Monique van de
Nu vragen we op www.cursor.tue.nl
van de studenten evenmin.
Niet voor niets siert Rigid Motion
zelfs de cover van deze Cursor.
Zie ook pagina 12 en 13.
5 november 2014 - De TU/e kan aan de slag met de renovatie van het Hoofdgebouw;
de gemeente Eindhoven heeft de sloopvergunning goedgekeurd. Voor de renovatie is
gekozen voor de ontwerpvisie van het ontwerpteam RSVP. Het plan moet de uitstraling
behouden van het huidige ontwerp van architect Van Embden uit de jaren ’60. Het zestien
bouwlagen tellend pand krijgt wel een nieuwe en eigentijdse inrichting, energiezuinige
installaties en een zeer isolerende glazen vliesgevel. Centraal in het gebouw wordt een
nieuwe, verbindende trap voorgesteld die vanuit de zogeheten rode loper (het geheel
van verbindende routes via loopbruggen op de campus) onregelmatig zigzaggend loopt
tot boven in het gebouw.
Onze masterstudenten hoeven straks toch niet
verplicht naar het buitenland. Is die versoepeling
niet echt een gemiste kans?
uws van de
ie
n
e
n
li
n
o
t
e
h
g
Een greep uit ee weken. Kijk voor nol
tw
afgelopen s op www.cursor.tue.n
meer nieuw
Internationale award TU/eprogramma meereizende partners
10 november 2014 - Het programma dat de TU/e aanbiedt aan de meereizende partners van
internationale medewerkers heeft afgelopen vrijdag in Londen de Expatriate and Mobility
Management Award (EMMA) gewonnen.
Het Get in Touch-programma was de beste in
de categorie Best family support programme.
Het programma van de TU/e heet voluit Get in
Touch with People and Places in Eindhoven en
heeft als doel partners van internationale
medewerkers in Eindhoven te helpen om een
nieuw sociaal netwerk op te bouwen en om de
stad te leren kennen. Zo bezoeken de deelnemers
onder meer culturele instellingen, bijzondere
winkels en de bibliotheek in de stad, is er
aandacht voor evenementen en festiviteiten.
id
e
h
d
g
e
o
v
e
s lesb
d
a
a
r
g
e
t
s
r
Ee
ter
n
s
a
m
/e-faculteite
n
e
n
E) wil met TU
n
o
S
(E
bi
n
en
o
n
ti
n
ca
ter ruimte ku
chool of Edu
mas
ndhoven S
oet het
binnen hun
2014 - De Ei
die manier m
tember 2015
p
p
O
.
se
d
ei
af
6 november
n
h
d
va
n
evoeg
at studente
rstegraads b
realiseren d
en van de ee
worden.
al
er
eh
b
ig
el
et
p
h
r
m
g laagdre
in
creëren voo
id
le
p
(SEC)
o
n
e lerare
munication
volgen van d
on and Com
ti
ische
ca
u
em
Ed
ad
ce
cien
sjaar 26 ac
u
rs
r
cu
De master S
en
p
uden er mee
heeft afgelo
maar dat zo
,
rd
van de TU/e
ve
ie
le
d
u
ge
st
ld 45
sleraren af
r bijvoorbee
eerstegraad
n vakmaste
ee
pgenomen.
in
o
s
al
en
rd
jn
o
kunnen zi
kunnen w
n
ke
ak
sv
ar
lera
punten aan
iGEM-team TU/e maakt
beste nieuwe toepassing
4 november 2014 - Het iGEM-team van de TU/e is bij de Giant Jamboree in Boston als eerste
geëindigd in de categorie ‘New Application’. De studenten voorzagen de darmbacterie E. coli
van een eiwitjasje, waarmee de bacterie kan overleven -en zich nuttig kan maken- in chemische
reactoren of het menselijk lichaam. De bekendmaking van de einduitslag was maandag het
slotstuk van een vierdaags spektakel
in het gigantische Hynes Convention
Center in Boston. Duizenden
studenten, verdeeld over 250 teams
presenteerden daar hun projecten.
Het Eindhovense team voldeed met
hun inzending ‘Click Coli’ aan de
vereisten voor een gouden medaille
- net als veertig procent van de
teams, waaronder alle Nederlandse.
Bovendien bleken ze dus in hun
eigen categorie -‘New Application’alle 24 concurrenten achter zich
te hebben gelaten.
EENS
Fotografie
De studiebeurs is dood, leve de
studielening! Ten minste als ook
de Eerste Kamer ermee akkoord
gaat dat de studiebeurs na zoveel
jaren trouwe dienst ten grave wordt
gedragen. Want los van alle prietpraat over investeren in jezelf en
de garantie van Jet dat de zwaksten
in de maatschappij niet zullen lijden
onder haar beslissing, liggen er
ook kansen. Voor de calculerende
student lijkt dit het moment om voor
het leven na de studie een mooi
financieel fundament te leggen.
Leen maximaal, beteugel je
uitgaven, werk ernaast en maak
je geen zorgen over de bijverdiengrens, want die is afgeschaft.
Zo kun je in vijf à zes jaar tijd
(het mogen er zelfs acht zijn)
een mooi kapitaaltje opbouwen
met terugbetalingscondities die
nergens anders zo riant zijn.
CDA’er Michel Rog vreest dit in
zijn ogen onwenselijk doem­
scenario. In de Tweede Kamer
noemde hij het leenstelsel ‘een
tikkende tijdbom onder de
staatsschuld’ en de staat betitelde
hij als ‘een pinautomaat’.
Ik weet niet hoe inventief en
‘financieel moedig’ de toekomstige
NIET EENS
Colofon
De calculerende student
Nieuws | 3
Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl
Masterstudenten
toch niet verplicht
naar het buitenland
3 november 2014 - TU/e-studenten hoeven toch
niet verplicht naar het buitenland in hun master.
Wel wordt de internationale ervaring een verplichting
voor de opleiding. Vanaf september 2015 moet
deze mogelijkheid standaard in het programma
zijn opgenomen. De student kan er vervolgens
voor kiezen hiervan geen gebruik te maken.
TU/e-spinoff Flowid
wint innovatieprijs
31 oktober 2014 - TU/e-spinoff Flowid heeft de Herman Wijffels Innovatieprijs gewonnen
in de categorie ‘Circulaire Economie’. Daarmee streek de innovator van chemische
processen een ontwikkelingsbonus van dertigduizend euro en een mooie erkenning op.
Door grote, vaak energievretende en onveilige processen in de chemische sector samen
te voegen en op miniatuur-niveau uit te voeren, maakt Flowid ze duurzamer, efficiënter
en veiliger.
4 | Gelinkt
13 november 2014
Gelinkt | 5
Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl
‘Home is where the heart is’
De TU/e: dagelijks het tweede thuis van zo’n tienduizend studenten
en medewerkers. Een relatief kleine gemeenschap, met ontelbare
banden tussen de leden - zakelijk en/of privé. In ‘Gelinkt’ laten we
steeds twee van hen aan het woord over hun relatie met elkaar en
de universiteit.
De een is in Brazilië geboren en woont nu vier jaar in Nederland. De ander
is een Nederlander die vijf jaar in Brazilië heeft gewoond. Braziliaan José
Leonardo Ferreira (39) en Nederlander Herwart Gärtner (36) leerden elkaar
in 2012 kennen en al snel groeide het contact uit tot een hechte vriendschap.
‘Zé’ en ‘Her’ zoeken elkaar geregeld op bij Electrical Engineering, waar lief,
leed en eigenlijk alles over tafel komt.
Zachtjes tokkelt José Leonardo op
zijn gitaar. Zijn warme stem klinkt
haast fluisterend in het Auditorium,
als hij zachtjes zingt over feijoda
(een typisch Braziliaans gerecht), of
de klassieker The Girl from Ipanema
deels in het Portugees en deels in
het Engels brengt. Herwart neuriet
vooral, en zingt nu en dan mee als
hij de tekst kent. José Leonardo had
spontaan zijn gitaar meegebracht
naar het interview, want ‘bij vriend­schap hoort nu eenmaal muziek’,
vindt de enthousiaste Braziliaan.
De twee vrienden leerden elkaar in
2012 kennen - niet in Brazilië, maar
in het studentensportcentrum op
de campus. Herwart had toen net
zijn bachelor Innovation Sciences
afgerond en begon aan zijn master
bij Electrical Engineering, waar José
Leonardo in 2010 aan een promotie­
traject was begonnen. Al fietsend
bij de cardiofitness kwamen ze met
elkaar in gesprek. Herwart sprak José
Leonardo aan op de abadá die hij
droeg, een Braziliaans carnavalsshirt.
Herwart Gärtner
De klik was er direct -later in het
interview zal de Braziliaan zeggen
dat het woord ‘klik’ in ieder geval in
het artikel moet- en al binnen een
halfuur had Herwart voorgesteld
om eens te gaan volleyballen.
Daarop volgden nog vele ontmoe­
tingen, vaak al sportend en soms
met dinertjes met anderen erbij.
“Zé is op die avondjes een goede
kok en entertainer”, vertelt de
Nederlandse student. Herwart
noemt zijn vriend meestal ‘Zé’ en
soms ook ‘Brasileiro’. En omgekeerd
noemt ‘Zé’ zijn maatje meestal ‘Her’.
José Leonardo vindt koken heerlijk,
maar zorgt er wel voor dat hij
zijn maaltijden aanpast aan de
Nederlandse smaak. “Eigenlijk
hoort in feijoada het vleesafval van
varkens, zoals de oren. Dat doe ik
dan niet. Een andere Braziliaanse
heeft dat wel eens klaargemaakt en
daar moesten Nederlanders niets
van hebben”, zegt hij met een lach.
“Het draait
om vertrouwen”
Het samen sporten staat nu op een
lager pitje, maar vaak lopen de
twee even bij elkaar langs om een
praatje te maken. Bijna altijd in het
Portugees. “Dan verstaat ook niet
iedereen ons”, grinnikt Herwart.
Over de vraag welke onderwerpen
over tafel komen, moeten ze lang
nadenken. Want eigenlijk kan het
overal over gaan: over Brazilië,
over Electrical Engineering, over
het weer, over eten, over de liefde,
over politiek. Ook de vraag waarom
ze vrienden zijn en hoe ze de ander
omschrijven, vinden ze lastig.
Herwart: “Tsja, waarom beschouw
je iemand als een goede vriend?
We zitten op dezelfde golflengte
en dat is voor mij wat telt. Soms
vind je mensen aardig, maar zit
je toch op een andere frequentie.
Het draait om vertrouwen.”
Herkenbaar voor zijn Braziliaanse
vriend, die als metafoor meteen
de ‘wet van resonantie’ uit de kast
haalt: “Daarbij gaan lichamen trillen
als ze een gelijke frequentie hebben.”
Hoewel de liefde voor Brazilië
niet datgene is wat ze per definitie
bindt, -dat zit hem meer in karakter,
en in die klik dus- is het wel een
geliefd gespreksonderwerp.
Herwart woonde van 2004 tot 2009
in Rio de Janeiro, nadat hij een
Braziliaanse had ontmoet en met
haar was getrouwd. Het aanpassen
in het Zuid-Amerikaanse land kostte
hem weinig moeite. “Ik voel me snel
ergens thuis, heb weinig moeite met
nieuwe plekken.” José Leonardo haakt
daarop in: “Her is een international,
die past zich gemakkelijk aan.”
Opmerkelijk genoeg maakte Herwart
pas ‘echte’ vrienden in Brazilië, nadat
zijn huwelijk was gestrand.
“Brazilianen zijn heel open en sociaal.
Maar echte vrienden met ze worden
is lastiger. Je maakt bij de eerste
kennismaking vaak snel nieuwe
afspraken, maar het is dan afwachten
of die afspraak er ook komt. Soms
is er op de dag zelf iets tussen­
gekomen en hoor je daar niks van.
Pas toen ik scheidde, merkte ik met
wie de contacten beter waren.” José
Leonardo lacht. “De Braziliaanse
benadering is inderdaad wat anders
dan de Nederlandse. Bij ons zijn
vrienden van vrienden ook auto­
matisch jouw vrienden. Je maakt
gemakkelijk contact.”
“Ik ben expres
te vroeg
gekomen voor
dit interview”
José Leonardo is geboren in
Diamantina - een stad waar hij
trots over vertelt: wanneer het
stadrechten heeft gekregen,
dat er diamanten zijn gevonden
en dat het historische centrum nu
Unesco werelderfgoed is. In 2010
ging hij naar Nederland om er te
gaan promoveren. Het was en is
soms nog wennen: aan het weer,
aan het eten, aan het strakke
plannen van de Nederlanders.
Inmiddels heeft hij zich behoorlijk
aangepast. “Ik was expres te vroeg
gekomen voor dit interview”, grapt
hij. “En schrijf maar op dat ik van
Nederland houd!” De Braziliaan is
bijna klaar met zijn promotietraject
en gaat daarna waarschijnlijk terug
naar zijn moederland, maar staat
er voor open om weer naar
Nederland te gaan.
Terwijl hij zich het Braziliaanse
leven in no time eigen had
gemaakt, kostte het Herwart wel
moeite om in Nederland te wennen,
waar hij weer een nieuw leven
José Leonardo Ferreira
moest opbouwen. Hij zoekt zijn
vrienden in Brazilië nog geregeld op
en heeft onlangs een snelkookpan
aangeschaft voor de bruine bonen,
zoals Brazilianen die ook gebruiken.
En hij is vergroeid met zijn havaianas,
die hij altijd aanheeft - weer of geen
weer. Intussen gaat zijn belangstelling
meer uit naar Spanje. Grote kans dat
hij volgend jaar daarheen emigreert.
“Ik ga de liefde weer achterna”,
grijnst hij. “Hoe heet dat ene lied
ook al weer?”, vraagt hij aan zijn
Braziliaanse vriend.
De twee overleggen in het Portugees,
waarna Herwart even later zegt:
“Um Amor Puro, van Djavan.
Daar zit de zin in: As long as I am
with you, there will be blue skies.”
Waarop José Leonardo aanvult:
“Yes. Home is where the heart is.”
Interview | Judith van Gaal
Foto | Bart van Overbeeke
6 | Student
Clmn
13 november 2014
10
Aanschuiven bij
Courgettetaart
voor vijf personen
De ‘courgettetaart van Tobias’ wordt ingezet
wanneer er voor een grote groep gekookt
moet worden, zoals het dispuut. “Lekker
makkelijk, maar toch ietwat bijzonder”, zegt
kok en huisoudste Daan van Wely, a.k.a.
Tobias en student Technische Natuurkunde.
Jessica Vermee
r
studente Sche
ikundige Techno
logie
Ons individu
Snipper twee tot drie uien en twee tenen
knoflook, schaaf plakjes van ongeveer drie
courgettes en snijd een kilo kipfilet in
blokjes. Bestrijk een grote ovenschaal met
boter of olie tegen het aankoeken, waarna je
bodem en zijkanten bedekt met bladerdeeg.
De schaal gaat een minuut of tien in de oven,
totdat het bladerdeeg bruin is. Terwijl de
schaal in de oven staat, bak je eerst de uien,
dan de kip tot die gaar is, en de courgette in
een grote wokpan. Strooi tenslotte nog een
half tot heel zakje geraspte kaas en wat tijm
er doorheen. Intussen is het bladerdeeg
mooi bruin geworden, dus kan het geheel
in de schaal. Nog even in de oven en hoppa,
je hebt een heerlijk maar simpel gerecht.
Met verbazing heb ik gevolgd hoe
ons Jetje haar projectje ten uitvoer
brengt. Er gaat geen dag voorbij
zonder dat weer een enorme sprint
wordt afgelegd richting de eindstreep.
Waar komt die onstuitbare motivatie
vandaan? Ze vecht alsof haar leven
er vanaf hangt. Een paar dagen terug
kreeg ik een tip: luister naar de
formulering die ze gebruikt als ze
wordt geïnterviewd. Deze tip bleek
een vrij accuraat antwoord te geven
op mijn vraag.
Jetje houdt van haar eigen mening.
Binnen een halve minuut komen de
formuleringen ‘Ik denk’, ‘Ik wil’, ‘Ik
geloof’, ‘Ik ben’, ‘Ik kijk’ en ‘Ik durf’
in rap tempo voorbij. Het lijkt typerend
voor de manier waarop ze te werk gaat.
De belangrijkste argumenten komen
voort uit haar eigen mening. Slagen
zou vooral een persoonlijke over­winning zijn.
Het is misschien wel typerend voor
onze tijd. Individualisme wordt
aangemoedigd en gevierd. We
bewonderen self-made mensen en
waarderen een duidelijke, persoon­
lijke mening. Helaas (of gelukkig)
bestaat de politiek niet voor het
individu, maar voor de massa. Jetje
kan straks zeggen dat ze in hoog
tempo grote veranderingen heeft
doorgevoerd. Dat is een indrukwekkende prestatie van het individu. Wat
het beste is voor de massa is hieraan
ondergeschikt. Het persoonlijke doel
lijkt belangrijker dan het gemeenschappelijke effect.
Met de huidige welvaart en technologie
zouden onze politici beter moeten
weten. We hebben ruim voldoende
om iedereen in zijn behoefte te
voorzien. Is het dan niet alleen maar
logisch dat de overheid (en daarmee
de massa) een belangrijkere rol gaat
spelen? Zij zorgen immers voor dingen
als onderwijs, cultuur, natuur en
sport. Dit zijn de dingen die het
leven leuk maken. We hoeven niet
te vechten om te overleven.
De overheid wil nu dat we investeren
in onszelf. Zouden we in plaats
daarvan niet kunnen investeren in
de massa? Immers, als de overheid
het niet doet, wie dan wel?
Op www.cursor.tue.nl
vind je meer columns.
De volgens de redactie beste
column plaatsen we hier.
TU es
Wat doe je het liefst in je vrije tijd?
Door mijn functie bij InMotion is vrije tijd een schaarste, maar als ik een avond
vrij heb, drink ik graag een biertje met mijn huis- en dispuutsgenoten.
Wat had je van tevoren niet verwacht van Eindhoven?
Dat het actieve studentenleven bruisender en vooral meer divers is dan dat ik
in eerste instantie had verwacht. Voor ieders interesse is er wel een clubje of
vereniging die daarbij volledig aansluit.
Als je iets aan de TU/e zou mogen veranderen, wat zou dat dan zijn?
Momenteel zou ik graag zien dat de TU/e de studententeams nog meer zou
steunen dan dat ze nu al doet. Ik ben bij InMotion ook bezig met het regelen
van sponsoren en ik merk dat de universiteit de kranen langzaam aan het
dichtdraaien is.
Rogier de Rijk (20 jaar)
vierdejaars Werktuigbouwkunde, teammanager van
studententeam InMotion, lid van Rhetoricadispuut Tau.
Student | 7
Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl
Wat is het voor een huis?
Huize Gabriël Metsulaan 10 is één van de twee dispuuts­
huizen van Pegasus, een herendispuut van studentenvereniging SSRE. Diens leden kennen het huis onder
een andere naam, maar dat verhaal willen de vijf mannen
niet naar buiten brengen. Pas sinds drie jaar is het een
dispuutshuis en tradities moeten daarom nog geboren
worden. Culinaire gewoonten zijn er om het eten heen:
één persoon doet boodschappen, eentje kookt en de
rest ruimt op. Verder, zoals bij veel herenhuizen: beter
te veel dan te weinig.
Hoe kom je erin?
Dat beslissen niet de huisgnoten alleen, maar het hele
dispuut. Er wordt meteen gekeken of een potentiële
huisgenoot ook bij het dispuut past. Maar dan ben je
nog niet klaar; je moet je huissleutel nog verdienen.
Hoe dan? Dat wordt steeds op het moment zelf beslist.
Zo heeft Guus Nabbe (Fontys Toegepaste Psychologie)
dat gedaan door een zwerver te versieren met een biertje.
“Ik heb eigenlijk mijn dak verdiend door een dakloze,
die zo ook weer een dak had, voor een nachtje dan”,
zegt de zolderbewoner.
hebt eigenlijk een deadline, dan word je wel aan het werk
gezet door huisgenoten. “Er is veel sociale controle.
We helpen elkaar”, zegt Arne.
Wat is het beste verhaal?
Dat moet waarschijnlijk nog komen. “Ik weet eigenlijk
niet welke dingen nou echt gebeurd zijn, en welke zijn
verzonnen”, peinst Arne. Ook Lars Schilders, kennismaker (aspirant-lid) en student Technische Natuurkunde,
is niet overtuigd: “Het verhaal van hoe ik mijn sleutel
heb verdiend, is veel te gênant. In ieder geval ben ik
ontvoerd en moest ik rare danspasjes en loopjes doen.”
De tradities moeten nog ontstaan. Daar komen de
mooie verhalen van. Maar voor nu hebben de mannen
het fantastisch naar hun zin met samen uitbrakken en
chillen in de woonkamer.
Zijn er huisregels?
“Die hebben we eigenlijk nog niet zo veel, maar dat
ontstaat vast door de jaren heen”, zegt Arne Barkema
(Technische Bedrijfskunde). Je helpt in ieder geval mee
met het eten en voert je taken uit. Zo niet, dan kun je wel
eens een combinatie van bloem en water over je heen
krijgen in je slaap. Sinds kort hoeven de heren niet
meer te poetsen, want schoonmaakster Betsie komt
elke week. Het is dan ook een van de netste studentenhuizen die Cursor heeft gezien (los van Arne zijn
kamer, waar je niet doorheen kunt lopen).
Verder zit je alleen op je eigen kamer om te studeren,
maar je gaat er geen televisie kijken. Dat doe je samen
in ruime woonkamer. Maar als je daar te lang zit, en je
Studenten van de TU/e gaan steeds vaker voor hun studie naar het buitenland. Voor stage of voor het verrichten
van onderzoek, omdat het verplicht is of omdat ze het leuk vinden. Cursorlezers kunnen iedere twee weken over
de schouder van een TU/e-student in het buitenland meekijken.
De betoverende stad die op het eerste gezicht aandoet als een van de vele mooie steden in Europa,
soms zelfs ‘het Parijs van het Zuiden’ wordt genoemd, maar in werkelijkheid één van de meest
zuidelijke metropolen van de wereld is: Buenos Aires.
Ervaring opdoen in het buitenland, dat was voor mij de hoofdreden om een halfjaar buiten Europa
te gaan studeren. Uiteindelijk heb ik, vooral op basis van gevoel en de mogelijkheid tot het leren
van een nieuwe taal (Spaans), voor Argentinië gekozen.
Als je weet dat de aarde over precies een jaar vergaat, wat zou je dan
nog allemaal willen doen?
Ik mezelf een week opsluiten om een bucketlist te maken en vervolgens
m’n rekening leeg trekken om deze bucketlist af te werken.
Nu, ruim vier maanden later, levend en wonend in deze geweldige stad, kan ik met zekerheid zeggen
dat dat gevoel juist was. Buenos Aires intrigeert je… de taal, de mensen, de stad, de sfeer. Op het
eerste gezicht lijkt het vrij Europees, mede doordat vele stambomen van families zich vestigen in
(Zuid-)Europa, maar de onderliggende cultuur is dat zeker niet. Latino ten top!
In welk Disney-sprookje wil je graag
de hoofdrol spelen en waarom?
In vind dit een vrij kinderachtige vraag en om
eerlijk te zijn interesseren Disney-sprookjes
mij helemaal niks. Maar als ik dan toch een
antwoord moet geven: Doornroosje.
Lekker de hele dag slapen.
Hoewel de vier vakken die ik hier (in het Spaans) volg aan de ITBA (Instituto Tecnológico de Buenos
Aires) vrij vooruitstrevend zijn met betrekking tot ontwikkeling, duurzaamheid en efficiëntie, gaat
alles hier in de realiteit op een tempo waaraan de gemiddelde TU/e’er zich zeker zal ergeren. Alles is
tijdrovend, het woord efficiëntie staat niet in het woordenboek en tegenstrijdige regelgeving,
sterke propaganda en corruptie zijn aan de orde van de dag. Welkom in Zuid-Amerika!
Wat doe je op je eerste vrije dag na
een drukke tentamenperiode?
Op de eerste vrije dag na de tentamens ben
ik over het algemeen brak, ik probeer die dag
dan ook zo min mogelijk uit te voeren.
Wil jij ook met je culinaire huisgenoten
in deze rubriek? Mail dan naar [email protected]
En hoe is het in Buenos Aires?
Als je jezelf terug in de tijd kon verplaatsen, waar zou de reis dan
naartoe gaan en waarom?
Het lijkt me interessanter om me te verplaatsen naar de toekomst. Ik ben vooral
heel erg benieuwd naar de technologieën die er bijvoorbeeld over twintig jaar zijn.
Rogier sc
hra
verrassen pt, niet geheel
d, de Disn
ey
En wil in
plaats da -vraag.
arvan
van de vo
lgende k
and
weten: w
at is het m idaat
eest
opmerke
lijke dat
je ooit
hebt aan
getroffen
in je
kamer na
ee
stappen? n avond
(MvdV)
Interview | Caroline van Slobbe
Foto’s | Bart van Overbeeke
Aangezien ik mijn rooster wél efficiënt heb kunnen plannen, heb ik slechts drie dagen per week
college en dus veel tijd om te reizen en meer van het land te kunnen ontdekken. Argentinië, met een
oppervlakte zo groot als heel Europa en de vele gezichten: van gletsjers tot sierras en enorme steden
tot el campo. Een ervaring voor het leven om te studeren en te leven in het geweldige hart van dit
paradoxale land: Buenos Aires!
MasterBillie Cup
Manag student Open,
ement
p
en Leorgations
istics
Vind jij het ook leuk om een bijdrage te leveren aan
deze rubriek en ben jij dit collegejaar in het buitenland?
Stuur dan een mailtje naar [email protected].
Foto | Bart van Overbeeke
Lees alle buitenlandervaringen online op www.cursor.tue.nl
8 | Student
13 november 2014
Student | 9
Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl
Bianca van Kaathoven
Kracht/en/veld Hockey: Don Quishoot
Wethouder met studentendrive
Met haar 30 jaar is Bianca van Kaathoven (SP) de benjamin van het Eindhovense
college van burgemeester en wethouders. Ze voelt zich nauw verwant aan de studenten,
de groep waarvoor ze de komende jaren politieke verantwoordelijkheid draagt.
“We hebben dezelfde tank met energie”.
Facts and figures
Opgericht: 1997
Beste prestatie: D1 en H1 zijn in seizoen
2013-‘14 gepromoveerd naar de derde
klasse.
Aantal leden: nog nooit zoveel als nu:
215 (waarvan 137 vrouwen).
Doel : D1 en H1 handhaven in de derde
klasse.
Bijzonderheid: “We kunnen heel goed bier
drinken.”
Trainer: Tjeerd Thomassen (enige betaalde
kracht) en veel vrijwillige leden die
training geven.
Training: ma t/m do van 19:00-23:00uur,
verschillende teams.
Hebben jullie een wachtlijst?
“Ja”, zegt trainer Tjeerd Thomassen verheugd. “En dat is nieuw. Wie in een wedstrijdteam wil, moet wachten. Van de KNHB
mogen we maar maximaal tien teams opstellen omdat we maar één veld hebben. Senioren moeten van de bond op zondag
spelen en meer teams passen niet in een speelschema.”
Is het niet handig dat jullie dan een tweede veld krijgen?
“Dat is noodzakelijk!”, vindt ook Margot Jaspars (masterstudente Bouwkunde en wedstrijdsecretaris Don Quishoot). “Wat we
nu hebben is een zandveld , kunstgras met zand ertussen. Eigenlijk voor beginners. Betere spelers willen op een waterveld,
desnoods een semi-waterveld. Dat is een kunstgrasveld met zand dat voor aanvang besproeid wordt.” Tussen hun zandveld
en het Studentensportcentrum (SSC) ligt een grasveld. Wat Margot en Tjeerd blij maakt, is dat in de uitbreidingsplannen van
het SSC daar plaats overblijft voor precies een veld van 91.40 lang en 55.00 m breed. Niets is beslist, maar de wens ziet Don
Quishoot graag genoteerd.
Over de sport: wat is de belangrijkste tactiek?
“Zorgen dat je een strafcorner krijgt. Dat is een wapen”, zegt Tjeerd. “Na een verdedigende overtreding in de cirkel of een
opzettelijke in ‘de 23’ (het vak voor de goal, red.), krijg je een strafcorner. Doordat de verdedigers allemaal even achter de
doellijn moeten staan, kan de aanvaller vrij schieten op goal. Vooral Erik Borghouts (masterstudent IE&IS) heeft daarvoor
een heel goede sleeppush. De verdedigende partij zet een tijdelijke hulpkeeper naast de keeper, de zogenoemde ‘lijnstop’.
Die zet dan even een speciaal strafcornermasker op, zo gevaarlijk kan het zijn.”
Nog meer bijzondere spelers hier?
Tjeerd: “Dan wil ik graag Margot Jaspars noemen. Naast aanvoerster is ze keepster bij D1, bestuurslid en heeft ze vorig jaar
veel randzaken rondom wedstrijden en trainingen geregeld.” Margot: “Ik haal de kracht uit wat ik zie dat het oplevert.
De promotie van vorig jaar is een geweldige zet. Het was ons grote doel en dat is bereikt.”
Is het waar dat jullie niet douchen ?
“Ja dat klopt”, vertelt Fontysstudent informatica Daan Streng. “Echte hockeyers douchen niet! We willen geen tijd verspillen
die je in de kantine kunt doorbrengen. Het bevordert de gezellige sfeer van onze club. Geen team trekt zich na de wedstrijd
of training terug in de kleedkamer. Van onze 215 leden kunnen er 214 heel goed bier drinken. Degene die nooit drinkt,
Mohit Mistry, is trouwens een van onze meest gewaardeerde leden.”
Hello...
world?
Comic | Elles Raaijmakers
Tekst | Norbine Schalij
Foto | Bart van Overbeeke
Het was bepaald niet de weg van de
minste weerstand, die Bianca van
Kaathoven (30) dit voorjaar bracht
tot wethouder Studentenzaken van
haar eigen gemeente Eindhoven.
Dat kreeg ze van huis uit ook mee:
wil je wat bereiken in het leven, dan
zijn hard werken en opgestroopte
mouwen het devies. “Dat begon al
met mijn studie. Daar was bij ons
niet zomaar geld voor. Ik moest mijn
mbo-opleiding Sociaal-Pedogische
Hulpverlening dus zelf bij elkaar
verdienen. Dat betekende overdag
colleges, naar mijn stage en hard
blokken, thuis snel wat eten en
daarna werken in de mensa of op
het NS-station.” Niet dat je er haar
over hoorde klagen. “Ik was niet zo
snel moe te krijgen, hoor”, zegt ze
over die tijd. “Ik had bovendien
maar weinig slaap nodig. Het waren
lange dagen, maar ik heb dat nooit
als zwaar ervaren.” In haar huidige
functie heeft ze de lijn min of meer
doorgetrokken en zijn werkweken
van meer dan zestig uur geen
uitzondering.
Haar engagement openbaarde zich
voor het eerst in Amsterdam bij een
demonstratie tegen de Nederlandse
deelname aan de oorlog in Irak. Van
Kaathoven: “Ik wilde de samenleving
beter maken. Dat zou me niet lukken
door alleen in demonstraties mee te
lopen. Ik moest daarvoor de politiek
in.” In ROOD -de jongerentak van de
SP- vond ze de politieke kleur die
het best bij haar opvattingen paste.
Daar maakte ze zich hard voor podia
voor beginnende bands en een
OV-kaart voor mbo-studenten.
Ook streed ze tegen de praktijken
van huisjesmelkers. In 2006 trad
ze toe tot de fractie van de SP in de
Eindhovense gemeenteraad, waar
ze zich tot dit jaar met zorg, jeugd
en jongeren bezighield. “Jongeren
hebben altijd mijn bijzondere
aandacht gehad. De energie die ik
bij hen tegenkom, heb ik zelf ook.”
Naast haar raadslidmaatschap
werkte Van Kaathoven tot dit jaar in
de gehandicaptenzorg, een baan die
ze bij het aantreden als wethouder
moest opgeven.
“Het abstracte
Brainportverhaal dichter
bij de gewone
man krijgen”
Het succes van de SP bij de jongste
raadsverkiezingen bracht de partij
na jaren oppositievoeren in het
college van burgemeester en
wethouders. Van Kaathoven
-inmiddels fractievoorzitter- kreeg
de portefeuille ‘sport, citymarketing
en studenten- en evenementenbeleid’.
Een post die in de vorige termijn
door de VVD bekleed werd en niet
direct aan leek te sluiten
bij Van Kaathovens socialistische
achtergrond. Zelf ziet ze dat anders.
“Ook dit is weer een post vol energie,
waar ik mijn ei goed in kwijt kan.
Ik mag me bezighouden met
evenementen als Glow en de DDW.
Dat zijn uitstekende instrumenten
om het soms abstracte Brainportverhaal dichter bij de gewone man
te krijgen.”
Bij de installatie van het nieuwe
college leek de ‘rode’ Van Kaathoven
zich ook een politiek-neutraler imago
te hebben aangemeten. Op de
bordesfoto had ze haar vertrouwde
geruite overhemd met spijkerbroek
-waar de stad haar van kent- verruild
voor een donkerblauw maatpak.
Van Kaathoven: “Nee, dat was geen
dresscode. Het was mijn eigen keuze.
Ik vind dat het past bij mijn nieuwe
functie. Natuurlijk moet ik me er goed
in voelen, anders trek ik het niet aan.
Je zult me bijvoorbeeld nooit in een
mantelpakje zien rondlopen.”
Tijdens het gesprek met Cursor draagt
Van Kaathoven overigens ‘gewoon’
haar vertrouwde ‘werk-outfit’:
een spijkerbroek met overhemd.
Met een streepje dit keer. Dat wel.
Als verantwoordelijke voor studenten­
beleid moet Van Kaathoven de
verhuizing van de studentenverenigingen naar de binnenstad in goede
banen zien te leiden. Ter voorberei­
ding daarop ging ze in de zomer bij
de studenten op bezoek. “Ze zitten
daar te verscholen in die Bunker.
Te onzichtbaar voor een groep die
de laatste jaren juist zo zichtbaar is
bij het organiseren van evenementen.
“Studenten
zitten te
verscholen
in de Bunker”
Die reuring wordt alleen maar groter
als ze ook in de binnenstad gevestigd
zijn. We zijn daar hard mee bezig.”
Toch stemt alleen een verhuizing de
verenigingen niet tevreden, zo bleek
onlangs bij een debat in het nieuwe
thuishonk van het Eindhovens
Studenten Corps (ESC). De studenten
klaagden over trage besluitvorming
als ze een aanvraag indienden bij
evenementenloket Eindhoven365
en barrières bij het vergunnen
van extra studentenkamers.
Van Kaathoven: “Ik denk dat het
vooral een gebrek aan communicatie
is geweest, waardoor het niet altijd
vlot liep. Studenten weten niet altijd
hoe het bij de gemeente werkt.
Omgekeerd was de gemeente niet
altijd goed op de hoogte van
de plannen van de studenten.
We hebben ons voorgenomen elkaar
vaker te zien. Dat debat is daar een
mooi uitvloeisel van geweest.”
Voor de toekomst zou Van Kaathoven
graag zien dat ook de mbo-studenten
meedoen bij het organiseren van
evenementen. “Het zijn nu nog vaak
TU/e- en Fontys-feestjes, terwijl ook
het Summa-college een mooie rol
kan vervullen. Ik stel me zo voor dat
een groep TU/e’ers een mooi concept
bedenkt, dat door Fontys-studenten
wordt uitgewerkt en met de handen
van Summa-studenten wordt
opgetuigd.”
Over ‘Eindhoven Studentenstad’
als instrument om Eindhoven
nadrukke­lijker als studentenstad
te profileren, is Van Kaathoven
tevreden. Ze schuift een foldertje
met voltooide projecten naar voren,
waaronder diverse sporttoernooien,
het NK beleids­debatteren en de
Na Examendagen. “Ze zijn allemaal
klein begonnen en inmiddels door­gegroeid tot volwassen evenement,
waarmee het bestaans­recht van deze
subsidie bewezen is. Ik zie geen
reden om er niet mee door te gaan.”
Interview | San van Suchtelen
Foto | Bart van Overbeeke
10 | Universiteitsberichten
13 november 2014
ALGEMEEN
Eindhoven Energy Institute |
EnergyDays about ‘Offshore Wind’
on December 4
During this EnergyDays on December
4 several experts will introduce and
discuss the subject ‘Offshore wind’.
It is the intention to explain in detail
the various aspects, facts and the
different views on this matter.
The speakers and subjects are:
Jos Beurskens, (SET Analysis,
former reserach leader wind energy
at ECN): Offshore Wind: technical,
implementation and policy challenges,
Andrei Metrikine ( Delft University)
Research challenges associated
with design, installation and
monitoring of offshore wind
turbines and René Moor ( Ministry
of Economic Affairs): Dutch offshore
wind policy. After the lectures there
is opportunity for discussion.
This is English spoken event takes
place in Filmzaal De Zwarte Doos
from 1.15 pm - 5 pm.
The admission is free. Please
register via: [email protected].
See for the program: www.tue.nl/
energydays.
The Energydays is an initiative of
the Eindhoven Energy Institute.
The next EnergyDays takes place
on March 19..
MENS
Bureau voor Promoties en
Plechtigheden | Promoties
Donderdag 13 november, 14:00 uur,
CZ4: promotie G. Pirruccio MSc (TN)
Promotoren: prof.dr. J. Gómez Rivas
en prof.dr. A. Fiore
Voorzitter: prof.dr.ir. G.M.W. Kroesen
Titel proefschrift: “Coherent
absorption in weakly absorbing
layers”
Donderdag 13 november, 16:00 uur,
CZ4: promotie J. Kim MSc (W)
Promotor: prof.dr.ir. A.A. van
Steenhoven
Voorzitter: prof.dr. L.P.H. de Goey
Titel proefschrift: “Molecular
models for water vapor flows in
silica nanopores”
Donderdag 13 november, 16:00 uur,
CZ5: promotie L.T. De Haan MSc (ST)
Promotoren: prof.dr. A.P.H.J.
Schenning en prof.dr. D.J. Broer
Voorzitter: prof.dr.ir. J.C. Schouten
Titel proefschrift: “Programmed
morphing of liquid crystal networks”
Maandag 17 november, 16:00 uur,
CZ4: promotie F. Pagliano MSc (TN)
Promotoren: prof.dr. A. Fiore en
prof.Dipl.-Ing. T. Krauss PhD
Voorzitter: prof.dr.ir. G.M.W. Kroesen
Titel proefschrift: “Dynamic Control
of the Spontaneous Emission of
Single Quantum Dots in Photonic
Crystal Cavities”
Maandag 17 november, 16:00 uur,
CZ5: promotie E. Ilhan MSc (EE)
Promotor: prof.dr. E.A. Lomonova MSc
Voorzitter: prof.dr.ir. J.H. Blom
Titel proefschrift: “Hybrid modeling
techniques embracing permanentmagnet-biased salient machines”
Dinsdag 18 november, 15:00 uur,
CZ4: dubbelpromotie ir. R.J. Den
Adel (TN) en ir. M.D.I. Lansbergen
PDEng (TN)
Promotoren: prof.dr. H.C.W. Beijerinck
en prof.dr.mr.dr. B.A.J.M. de Mol
Voorzitter: prof.dr.ir. G.M.W. Kroesen
Titel proefschrift: “Complexiteit de
Baas?! / Zorgtechnologie is
Mensenwerk”
Woensdag 19 november, 14:00 uur,
CZ4: promotie E. Tuzun (BMT)
Promotoren: prof.dr.mr.dr. B.A.J.M.
de Mol en prof.dr.ir. F.N. van de Vosse
Voorzitter: prof.dr. P.A.J. Hilbers
Titel proefschrift: “In-vitro, ex-vivo
and in-vivo modeling to assess
continuous flow cardiac assist
physiology and end-organ
interactions”
Woensdag 19 november, 16:00 uur,
CZ4: promotie P. Duan MSc (EE)
Promotor: prof.dr. H.J.S. Dorren
Voorzitter: prof.dr.ir. A.A. Basten
Titel proefschrift: “A Novel 3D
Stacking Approach for Chip-to-Chip
Interconnects”
Woensdag 19 november, 16:00 uur,
UNIVERSITEITSBERICHTEN
CZ5: promotie F.M. Siyoum MSc (EE)
Promotor: prof.dr. H. Corporaal
Voorzitter: prof.dr.ir. J.H. Blom
Titel proefschrift: “Worst-case
Temporal Analysis of Real-time
Dynamic Streaming Applications”
Maandag 24 november, 16:00 uur,
CZ5: promotie ir. J.M. Schellekens (EE)
Promotor: prof.dr. E.A. Lomonova MSc
Voorzitter: prof.dr.ir. A.C.P.M. Backx
Titel proefschrift: “A class of robust
switched-mode power amplifiers
with highl linear transfer characte­
ristics On the elimination of
zero-crossing distortion in switching
converters”
Dinsdag 25 november, 16:00 uur,
CZ4: promotie S. Abdinia MSc (EE)
Promotor: prof.dr.ir. A.H.M. van
Roermund
Voorzitter: prof.dr.ir. A.C.P.M. Backx
Titel proefschrift: “Circuit design in
complementary organic technologies”
Dinsdag 25 november, 16:00 uur,
CZ5: promotie M. Felicetti MSc (EE)
Promotor: prof.dr.ir. M.K. Smit
Voorzitter: prof.dr. A.G. Tijhuis
Titel proefschrift: “Polarization
converter post-processing and
Brillouin sensing optical functionality
in generically integrated photonic
circuits”
Woensdag 26 november, 14:00 uur,
CZ4: promotie P. da Silva Leitão
Gomes Sanches MSc (BMT)
Promotor: prof.dr. H. Gruell
Voorzitter: prof.dr. P.A.J. Hilbers
Titel proefschrift: “Molecular
imaging as a tool in drug delivery,
oncology and regenerative medicine”
Woensdag 26 november, 14:00 uur,
CZ5: promotie ir. S. Kouijzer (ST)
Promotor: prof.dr.ir. R.A.J. Janssen
Voorzitter: prof.dr.ir. J.C. Schouten
Titel proefschrift: “Photoactive and
interface layers in polymer solar cells”
Woensdag 26 november, 16:00 uur,
CZ4: promotie ir. R.J. Lancee (ST)
Promotoren: prof.dr. J.W. Niemantsverdriet en prof.dr. H.J. Veringa
Voorzitter: prof.dr. D.J. Broer
Titel proefschrift: “Characterization
and Reactivity of Olivine and Model
Catalysts for Biomass Gasification”
Woensdag 26 november, 16:00 uur,
CZ5: promotie S. Bordihn MSc (TN)
Promotor: prof.dr.ir. W.M.M. Kessels
Voorzitter: prof.dr.ir. K. Kopinga
Titel proefschrift: “Surface Passivation
by Al2O3-based Film Stacks for Si
Solar Cells”
DIVERSEN
Startup Weekend Eindhoven
On the 28th 29th and 30th of
November Startup Weekend
Eindhoven will be held in the
Conference Center of the High Tech
Campus. Startup Weekend is an
international event which has been
held 1000+ times in 120+ countries.
During the event participants can
experience what it takes to found
a company. Tickets and more
information is available here:
www.up.co/communities/
netherlands/eindhoven/
startup-weekend/3559
We are looking for volunteers
who want to collaborate with the
organizing team of Startup Weekend
Eindhoven to make this fifth edition
of the event in Eindhoven the best
one yet. If you are interested please
send an email to: eindhoven
[email protected]
Inwijs | Ben jij student en zoek je
naast je studie een bijbaan?
Wil jij gebruikmaken van je
studiekennis en tegelijkertijd een
maatschappelijke bijdrage leveren?
Dan is Inwijs iets voor jou! Wij bieden
je een bijbaan die flexibel is, waarbij
je werkt aan je persoonlijke
ontwikkeling en waarbij je veel
verantwoordelijkheden krijgt.
Je bent een rolmodel voor de
leerling en vormt een visitekaartje
van je studie en universiteit!
Wil jij weten welke interessante
baan Inwijs jou kan bieden?
Kom dan naar 1 van onze
sollicitatie­rondes in de Traverse,
vooraanmelding is wenselijk via
www.inwijs.nl
Mens & Mening | 11
Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl
TUssen de oren
Building global friendship |
Zomerkamp leiders gezocht
Stel je voor: het is zomer 2015,
je maakt deel uit van een interna­
tionaal gezelschap dat kampen
organiseert voor meer dan 3.000
kinderen van 11 tot 18 jaar, je werkt
aan je leiderschapskwaliteiten, leert
andere culturen kennen, bezorgt
kinderen een fantastische tijd en
het is gratis! Ben jij 21 jaar of ouder
en klink dit je als muziek in de oren?
Kom naar de informatiedag op
24 januari en kijk op de site
[email protected] voor meer
informatie.
Koninklijk Instituut van Ingenieurs
KIVI | Voordrachten gevraagd voor
de Kooy Prijs 2015
Het Koninklijk Instituut van Ingenieurs
KIVI NIRIA kent jaarlijks een prijs toe
aan de beste afstudeerder in een voor
Defensie of Veiligheidstechnologie
relevante richting aan een universiteit
of hogeschool. De geldprijs van
1000,- is genoemd naar Prof.
Johan Kooy, een in de vorige eeuw
internationaal bekende hoogleraar
in de rakettechniek.
Voordrachten voor de Kooy-prijs
2015 kunnen tot 31 december
worden ingediend. De prijs wordt
op woensdag 29 april 2015
uitgereikt tijdens het jaarlijkse
Kooy symposium in Amsterdam.
Meer informatie over de prijs en
de voordrachtprocedure vindt u
op www.kivi.nl/dv onder Kooy
afstudeerprijs.
Ook een bericht plaatsen op
deze pagina? Mail het bericht
(maximaal 100 woorden) dan naar
[email protected].
Advertentie
Je hebt nu Cursor-magazine in je handen, maar wist je dat we ook online te vinden zijn?
De schoonheid
van duisternis
In Cursor worden iedere twee weken
studenten, docenten, labs, technische
artefacten, de werkomgeving, het weten­
schappelijk bedrijf, de campus, het onderwijs en websites onder een psychologische
loep gelegd door de medewerkers van
TU/e-opleiding Psychology & Technology.
Illustratie | Sandor Paulus
Astronaut André Kuipers heeft in zijn reis rond de aarde in 193 dagen een serie aansprekende
foto’s gemaakt van Nederland bij nacht. Opnames met lange sluitertijd vanuit de duisternis van
de ruimte geven zicht op het magische mozaïek aan licht dat onze steden en dorpen, maar ook
onze kassen en industriegebieden, de ruimte in sturen. Een prachtige kaart van pure lichtvervuiling.
Lichtstad Eindhoven lijkt nog betrekkelijk donker op deze foto’s, maar schijn bedriegt.
Er is een schaal voor de ‘donkerheid’ van de nachtelijke hemel die bekend staat als de Bortle
Dark-Sky Scale, genoemd naar de bedenker, de astronoom John E. Bortle. Het hoogste getal,
een 9, is gereserveerd voor een nachtelijke hemel boven een binnenstad. Eindhoven scoort met
gemak een 9, net als andere Nederlandse steden. Een 5 is de hemel boven de buitengebieden
van een stedelijke omgeving - iets dat de meesten van ons al echt ‘donker’ zouden noemen.
Een 3 is een landelijke nachthemel met een klein beetje lichtvervuiling aan de horizon, en een 1 op
deze schaal staat voor perfecte duisternis. In Nederland zullen we Bortle’s 1 nergens meer aantreffen.
Het is niet toevallig dat een astronoom als Bortle met zo’n schaal komt: astronomische observaties
in een stedelijke omgeving zijn als het luisteren naar het zachte geritsel van bladeren tijdens
een AC/DC-concert. Maar lichtvervuiling frustreert meer dan alleen astronomische observaties.
Het gedrag van verschillende diersoorten raakt erdoor verstoord. We kennen allemaal wel de
voorbeelden van motjes die om kunstmatige lichtbronnen heen blijven cirkelen en trekvogels
die gedesoriënteerd raken, maar het toegenomen gebruik van lichttechnologie in onze eigen
leefomgeving leidt ook in toenemende mate tot slaapstoornissen en stress bij mensen. Het is
niet voor niets dat fel en stroboscopisch licht ook als ‘humane’ martelmethode wordt toegepast,
overigens niet zelden in combinatie met AC/DC.
Het is frappant dat astronomen en astronauten -zij die vuurballen aan de hemel bestuderen- ons
moeten herinneren aan het belang van duisternis. In de week waar het lichtkunstfestival GLOW
de stad Eindhoven nog intenser in de schijnwerpers zet, is het goed om te beseffen dat er grote
schoonheid schuilgaat in het donker. Het kan eigenlijk niet mooier worden uitgedrukt dan ooit
door de Amerikaanse schrijver, dichter en milieuactivist Wendell Berry in zijn korte gedicht
To Know the Dark:
To go in the dark with a light is to know the light.
To know the dark, go dark. Go without sight,
and find that the dark, too, blooms and sings,
and is traveled by dark feet and dark wings.
(De inspiratiebron voor dit stuk was het prachtige boek The End of Night van Paul Bogard.)
Wijnand IJsselsteijn | hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction
Op www.cursor.tue.nl vind je al het nieuws rondom de TU/e. Surf ook eens naar www.facebook.com/tuecursor en volg ons op www.twitter.com/tuecursor
Wil jij jouw feest, lezing, symposium of andere activiteit gratis onder de aandacht brengen op www.tue.nl/agenda? Mail ons dan voor inloggegevens ([email protected]).
UR-podium
Als fractielid van de universiteits­
raad heb je er bijna een dagtaak
aan om je medestudenten uit
te leggen waarom universitaire
medezeggenschap belangrijk is.
Dit is ook zeker niet onlogisch,
aangezien verreweg het gros van
de studenten de partijen pas écht
ziet tijdens de verkiezingstijd.
We zien je graag online terug! www.cursor.tue.nl
Binnenkort zal de campus wederom
even geel en groen kleuren zodra
de verkiezingscampagne van
de studentenfracties losbarst.
Twee dagen lang proberen beide
partijen zoveel mogelijk van de
8000+ studenten te overtuigen
om in ieder geval hun stem te
gebruiken en dan uiteraard nog
Gezichtsveld
het liefst op hun eigen selectie
kandidaten. De meestgehoorde
vraag tijdens de campagne is tevens
het moeilijkst te beantwoorden:
“Waarom zou ik eigenlijk stemmen?”.
Deze vraag zou echter plaats moeten
maken voor een veel belangrijkere
vraag: “Wat doet de universiteits­
raad eigenlijk?”. Aangezien de
universiteitsraad vooral opereert
buiten het gezichtsveld van de
studenten is het immers veel
logischer dat men zich juist dit
afvraagt. In de politiek antwoord
je door behaalde punten naar boven
te halen, zaken die binnengesleept
of omgegooid zijn. Bij een universi­
teitsraad ligt dit veel genuanceerder.
Ons werk vindt plaats in over­
leggen op alle niveaus met de
personen binnen de TU/e die
daadwerkelijk beleid maken en
zeggenschap hebben over zaken
die studenten direct raken. Onze
fractieleden worden zeer vroeg
geïnformeerd over nieuwe plannen
en kunnen vanaf moment één zaken
bijsturen in het belang van de
student. Dit gebeurt niet met
spandoeken en protestborden,
maar met doordacht en tactisch
overleg.
Het oorspronkelijke voornemen
van de Graduate School om de
buitenlandervaring verplicht te
stellen, is hier een mooi voorbeeld
van. De universiteitsraad was
hiervan in een vroeg stadium op
de hoogte en heeft meermaals
duidelijk haar zorgen geuit en
alternatieven aangedragen.
Onder meer onze constructieve
samenwerking met de dean van
de Graduate School hebben
geleid tot aanpassingen waarin
de meeste studenten zich
waarschijnlijk kunnen vinden.
Ga je tijdens de verkiezings­
campagne met ons in gesprek
en ontdek je de zaken die wij het
afgelopen jaar behandeld hebben
dan weet ik zeker dat ook jij het
belang zult inzien van deze
verkiezingen. Dát je moet stemmen
zul je dan niet meer ontkennen,
op wie is een kwestie van gevoel.
Jim Stolk,
Groep-één
Foto | Tom
Kölker
12 | Focus
13 november 2014
Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl
Focus | 13
Tekst | Monique van de Ven
Foto’s | Bart van Overbeeke
‘Stad in beweging’ is het thema van de negende editie
van GLOW, deze week nog te zien in Eindhoven. Zowel in de
binnenstad als op Strijp-S, waar het meer experimentele
GLOW NEXT plaatsvindt, zijn ook enkele installaties van de
TU/e te zien. GLOW trok vorig jaar zo’n 520.000 bezoekers.
Lux Agitat Molem | ‘Lux Agitat Molem’ heet de lichtinstallatie
waarmee ontwerper Philip Ross en het Intelligent Lighting Institute tijdens
GLOW NEXT een publieksexperiment uitvoeren. De naam is geïnspireerd op
TU/e’s motto ‘Mens agitat molem’: ‘de menselijke geest zet de materie in
beweging’. De onderzoekers zijn geïnteresseerd in de invloed van licht op
menselijk gedrag en willen bezoekers deze invloed tijdens GLOW NEXT laten
ervaren.
Met in totaal 56 lichtarmaturen wordt op de Leidingstraat op Strijp-S elke avond
een 54 meter lang looppad dynamisch aangelicht. Ross, in 2008 gepromoveerd
bij Industrial Design: “We kunnen het pad visueel versmallen of juist verbreden,
of bijvoorbeeld abrupte lichtpatronen maken, om te zien of we daarmee de
looppatronen van mensen een heel klein beetje kunnen beïnvloeden”.
Een camera, die halverwege het pad staat opgesteld, registreert de loopbewegingen
van de bezoekers. Via speciale software worden deze beelden gekoppeld aan
muziek en wordt gespeeld met versnelling en vertraging, waardoor het moet
lijken alsof de nietsvermoedende wandelaars bewegen op de melodie.
Rigid Motion | Verwarring scheppen. Dat
is waar vijf TU/e-studenten op mikken met ‘Rigid
Motion’, de lichtinstallatie die ze ontwikkelden voor
GLOW NEXT. Beweging en perceptie zijn de sleutelbegrippen waarmee de bouwkundigen en ontwerpers in spe het afgelopen jaar aan het stoeien zijn
geweest.
Hoe werken je ogen en hersenen samen? En hoe
en waardoor loopt die samenwerking zo nu en dan
spaak? Dat is de kernvraag waarop ‘Rigid Motion’ is
geïnspireerd. De installatie wil laten zien hoe beweging is opgebouwd uit fragmenten en hoe ons brein,
door de inzet van licht, gefopt kan worden.
De studenten ontwikkelden “een soort sterrenhemel
van witte stipjes” van tien bij vier meter, die een
plek kreeg bij Yksi op Strijp-S. Deze witte stippen
bewegen de hele tijd, maar hóe nu eigenlijk, is in
eerste instantie niet te zien. De studenten willen dan
ook niet teveel loslaten over de techniek achter en
de werking van Rigid Motion. “Het moet mysterieus
blijven, dat is de kracht van onze installatie.”
The Innocent Body | The Innocent Body - zo heet het samen­
werkingsproject tussen de TU/e, het Van Abbemuseum en kunstenaar Roland
Schimmel waarvan tijdens GLOW een preview te zien is. Vertrekpunt zijn de
werken van Schimmel, waarin onder andere nabeelden een belangrijke rol
spelen. TU/e-docent Kees van Overveld (Industrial Engineering & Innovation
Sciences): “Zijn werken zijn zó geraffineerd dat je er niet aan ontkomt dat er
iets merkwaardigs met je gebeurt. Je staat eigenlijk weerloos tegenover wat
het schilderij met je doet.”
Binnen het samenwerkingsproject wordt met dat gegeven gespeeld. The Innocent
Body bestaat uit twee zalen. In de eerste, felverlichte zaal komt, op een kolossale
halfronde wand, een muurschildering van Schimmel met de voor hem kenmerkende
zwarte schijven, subtiel omgeven door geschilderde nabeelden.
De TU/e drukte haar stempel op de tweede zaal. In deze verder verduisterde ruimte
kijkt de bezoeker naar computeranimaties met onder meer vergelijkbare cirkels
en nabeelden. “Maar wat de computer óók berekent en laat zien, zijn illusoire
nabeelden; bijna niet te onderscheiden van wat jouw eigen visuele cortex, jouw
eigen brein, produceert.” Hiervoor wordt onder meer gewerkt met een camera
met bewegingsdetectie, die registreert waar een bezoeker zich bevindt.
Tijdens GLOW wordt een computeranimatie geprojecteerd tegen de schuin
oplopende zijgevel van het museum. Deze projectie is een versie van de
animatie die vanaf eind december in het Van Abbe te zien is, maar dan
zonder het interactieve element.
TU/e laat Eindhoven
mee
(Dis)appearance | Maak een installatie voor GLOW NEXT die
iets vertelt over licht - dat was de ruim geformuleerde opdracht die een groep
studenten binnen de honor’s track ‘Light Force’ kreeg voorgelegd. Drie van
hen werkten aan de lichtinstallatie ‘(Dis)appearance’, die deze week te zien
is in de grote houten skatebowl van het Eindhovense skatepark Area51.
De bowl meet zo’n 20 bij 20 meter en is 3 meter diep. En dat bracht, zowel
vanwege afmetingen als vorm, extra uitdagingen met zich mee. Bouwkunde­
studente Heidi Sairanen: “We hebben te maken met een driedimensionaal
oppervlak. Dat is lastiger dan projecteren op bijvoorbeeld een tafel of ander
tweedimensionaal oppervlak - maar vooral ook interessanter.”
De inzet van het drietal: de skatebowl zo aanlichten dat het lijkt alsof deze
wordt vervormd, oftewel spelen met de beleving van diepte bij de kijker.
Ze produceerden hiervoor een aaneenschakeling van animaties van
opgeteld drie minuten, die met behulp van drie beamers op de houten
skateconstructie worden geprojecteerd.
GLOW Music | Klassieke muziek op andere, meer toegankelijke manieren
presenteren aan het grote publiek. Dat is het doel van het Eindhovense studentenmuziekgezelschap Quadrivium tijdens zijn vijftigjarig bestaan dit jaar. ‘Licht’ is het thema waaraan
dit doel is opgehangen. “En wat past hier beter bij dan GLOW?”, aldus Elvira Koolen van
Quadrivium. De studentenvereniging sloeg hiervoor de handen ineen met de Boxtelse lichtkunstenaar en ruimtelijk ontwerper Jaap van den Elzen. Het resultaat is een lichtinstallatie in de
Schellensfabriek, die reageert op de muziek van de vier onderverenigingen van Quadrivium.
Op de eerste twee avonden van GLOW speelden de muzikanten live. De drie orkesten en
het koor zaten en stonden beurtelings onder een groot paneel met led-lampen, van waaruit
licht naar beneden scheen, reagerend op de muziek die op dat moment wordt gespeeld.
De overige zes avonden van het evenement wordt gewerkt met Wave Field Synthesis.
Hiervoor worden in totaal 192 speakers opgesteld in een vierkant. “Geluid kan daarmee
op een bepaalde manier geleid worden, waardoor het lijkt alsof het orkest daadwerkelijk
aan het spelen is”, aldus Koolen. Op deze avonden wordt de ruimte gevuld met rook.
GLOW duurt nog tot en met zaterdagavond 15 november.
Zie www.gloweindhoven.nl.
14 | Uitgelicht
13 november 2014
Open kaart spelen
als ideaal
Waarom zou je jezelf als wetenschapper opsluiten in je kamertje als een open, voor iedereen
toegankelijke werkplaats veel meer voordelen oplevert? Tijd- en geldbesparing bijvoorbeeld. In enkele
pioniersarena’s van de TU/e wordt met verdeeld succes geëxperimenteerd met deze vormen
van open source. “Als anderen jouw idee overnemen, weet je dat je goed bezig bent.”
Het in 2012 opgerichte Robotic
Open Platform is het ideaal van
promovendus Mechanical Engi­
neering Janno Lunenburg, bekend
van zorgrobot-voorlopers Amigo
en Sergio. “Met de ‘concurrentie’
wisselden we al langer software uit,
maar een open source voor hardware,
zoals een robot of voor onderdelen
daarvan, bestond nog niet. Terwijl
er op veel plekken in de wereld aan
zorgrobots wordt gewerkt. We kunnen
veel van elkaar opsteken, als we
weten waar de ander mee bezig is.
Daar kun je dan veel tijd en dus ook
geld mee besparen. Veel last van
commerciële belangen hebben we
niet, omdat we nog in de pioniersfase zitten met dit onderzoek.”
Zijn collega Niels Koenraad, die
hard werkt aan voetbalrobot Turtle
5k, ziet in het platform vooral een
middel om de concurrentie te
versterken en uit te breiden.
“We zijn in onze robot-league
momenteel eenoog in het land der
blinden. Slechts vier teams doen
serieus mee om de titel. Omdat de
prijzige hardware vaak de bottleneck is bij potentiële concurrenten,
kan zo’n platform helpen om
daarop te besparen.”
Hoe mooi het ideaal ook is; twee
jaar na oprichting van het platform
moet Lunenburg concluderen dat
de concurrentie er nog niet echt
warm voor loopt. Het is vooral
team-TU/e zelf geweest die het
platform van leerzame input heeft
voorzien. De etalage is grotendeels
met Eindhovense vindingen gevuld
en ook de vraagbaak is nog erg
lokaal gekleurd. Alleen de univer­
siteit van Bonn en een team uit
Amerika hebben tot nog toe hun
robotmodellen gedeeld. Lunenburg:
“We moeten er eigenlijk een goede
promotiecampagne voor organiseren
om er meer bekendheid aan te geven.
Misschien helpt het al een hoop als
we de andere teams aanspreken
tijdens de toernooien waar we
elkaar treffen. De praktijk is dat
je het daar vaak veel te druk hebt
met andere dingen.”
Een geslaagder voorbeeld van
open source is de iGEM-competitie;
de internationale jaarlijks terug­
kerende wedijver die studenten
synthetische biologie uitdaagt om
eencellige organismen met nieuwe
technieken nuttig te maken.
Studenten over de hele wereld kunnen
daarmee van elkaar profiteren.
Docent Tom de Greef legt uit hoe
het werkt: “Ieder team maakt een
zogenoemde wiki van het stukje
onderzoek waarmee men bezig is.
Daarin staat stap voor stap uitgelegd
hoe men te werk is gegaan, welke
protocollen zijn gebruikt, met welke
software is gewerkt en wat de
resultaten waren. Die wiki komt
terecht in een grote dna-databank
waar iedere deelnemer toegang tot
heeft. Transparant en controleerbaar,
waarmee het strookt met de essentie
van wetenschap bedrijven.”
Tussen de deelnemers vindt veel
interactie plaats. De Greef: “We nemen
elkaars wiki’s als vertrekpunt voor
nieuw onderzoek. Of we komen er
na een bezoek aan die databank
achter dat we het wiel opnieuw aan
het uitvinden zijn. Dan sturen we
bij en kiezen we voor iets anders”.
De Greef laat zijn studenten bij de
start van de competitie drie wiki’s
bestuderen, zodat ze de materie
leren beheersen.
Via open source
op zoek naar
een medicijn
tegen kanker
Hoewel de studenten zich in een
proeftuin met onbeperkte bewegings­
vrijheid lijken te bevinden, is deze
vorm van open source volgens
De Greef soms minder open dan
gewenst. “Het kan gebeuren dat
we aan de slag willen met een
bestaand dna-model, maar van
de verantwoordelijk onderzoeker
geen toestemming krijgen om
dat model te gebruiken voor de
databank. We kunnen dan ook
ons eigen onderzoek niet op die
databank kwijt.” Om de bruikbaarheid te controleren, moet iedere
iGEM-deelnemer vooraf een
biobrick public agreement tekenen,
waarmee hij zijn materiaal onvoorwaardelijk ter beschikking stelt
aan collega’s.
De Greef ziet ook buiten de iGEMcompetitie mooie open sourcevoorbeelden ontstaan. “De Amerikaan
Andrew Hessel daagt de wetenschap
via zo’n model uit om een nieuw
medicijn tegen kanker te bedenken.”
Geen plagiaat,
maar bewijs
dat je goed
bezig bent
Ook het University Racing Team van
de TU/e speelt met zijn onderzoek
een vorm van open kaart, zonder
het in een methodiek zoals de
iGEM-competitie te verankeren.
Het is meer houtje-touwtjewerk
volgens teamleider Sjoerd
Knippenberg. “Ieder jaar stellen de
‘concurrenten’ hun nieuwe auto aan
de buitenwereld voor. We leggen
daar ook in grote lijnen uit hoe we
te werk zijn gegaan. Details zijn op
aanvraag beschikbaar. Maar die
demo’s zijn wel bedoeld de ander
wat wijzer te maken of juist om zelf
te leren van andermans keuzes.
Zo hebben wij van de concurrentie
geleerd hoe je een vierwielaandrij­
ving aanlegt. Dat hebben we nu zelf
ook toegepast. Omgekeerd hebben
andere teams de positie van onze
elektromotor in de auto -achterin
in plaats van voorin- overgenomen.
Dat is in een open community als
de onze geen plagiaat, maar juist
het bewijs dat je goed bezig bent
met je onderzoek. Zonder die
concurrentie kom je er niet of
pas veel later achter.”
Toch leent de Automotive-sector
zich volgens universitair docent
voertuigdynamica Igo Besselink
niet goed voor open source:
“Daarvoor zitten we met ons
onderzoek te dicht tegen de
industrie aan. De bedrijven die
ons onderzoek financieren hebben
vaak liever niet dat dat materiaal
voor het grijpen ligt. Voor hen
vertegenwoordigt het een grote
waarde. Dat het open source-model
wél werkt bij Tech United, wil
Besselink best geloven. “Er is
geen bedrijf dat zo’n voetbalrobot
in productie neemt. Rond het
speelveld waarop wij schaken,
zitten veel bedrijven klaar om hun
slag te slaan. Zij hebben er baat
bij hun ‘eigen’ onderzoek te
beschermen.”
platform plaatsen. Zelf zijn we nog
niet echt bezig met licenties om
ons onderzoek te beschermen.
Daarvoor zitten we nog te ver van
een product verwijderd.”
Open source als wetenschappelijk
instrument leent zich volgens
De Greef vooral in opkomende
onderzoeksterreinen, zoals de
synthetische biologie. Industrieën
die zich nog in de exploratiefase
bevinden. “Daar spelen commerciële
belangen van aangesloten bedrijven
nog geen rol en is de vrijheid het
grootst.” De Greef ziet wel een
kentering ontstaan. “Er is in ons
vakgebied een grote stroming die
pleit voor een zo groot mogelijke
openheid. Maar de groep die die
vrijheid wil begrenzen, wordt
langzaamaan steeds groter.
Ik verwacht dat het organiseren
van zo’n iGEM-competitie in de
toekomst steeds lastiger wordt.”
Toch ondernamen de drie technische
universiteiten in 2009 een poging
om het gesloten bolwerk van de
auto-innovatieve industrie wat te
doorbreken. Ze bedachten het
project C’mm’n (spreek uit als
common): een virtuele garage waar
iedereen -van hobbyist tot ingenieurzijn bijdrage kon leveren aan de
Auto van de Toekomst. Het bleef
bij een enkele denksessie, waar
de industrie zelf nauwelijks op
aanhaakte. Besselink wist
destijds al waar de oorzaak lag:
“De automobielindustrie bouwt
voort op vaste patronen, daar
waar open source-idealisten juist
geneigd zijn minder traditioneel
te denken. Die werelden sluiten
niet goed op elkaar aan. Bovendien
zit je met open source nog met een
hoop vragen: Zet je een autoconcept
zomaar op internet? Hoe ga je om
met het ontwerp? Wat betekent dat
voor licenties? Daar moet je vooraf
goede afspraken voor maken.”
Van het beschermen van onderzoeks­
resultaten is bij de actieve opensourcers aan de TU/e nauwelijks
sprake. Janno Lunenburg: “We maken
voor de arm van onze robot gebruik
van Philips-technologie. Dat onderdeel
mogen we niet zomaar op het
Tekst | San van Suchtelen
Illustratie | David Ernst
Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl
Uitgelicht | 15
16 | Onderzoek
13 november 2014
High Tech Systems Center:
onderzoeksgemeenschap en kennisloket
In het nieuwe High Tech Systems Center (HTSC) is straks alle
mechatronische expertise van de TU/e gebundeld. Het onderzoeks­
centrum in oprichting moet niet alleen samenwerking tussen
onderzoekers uit verschillende disciplines faciliteren, maar wil
ook een handig kennisloket worden voor bedrijven binnen en
buiten de Brainportregio. Gisteren, woensdag 12 november,
leerden de meer dan honderd onderzoekers die onder het HTSC
vallen elkaar tijdens een speciaal symposium beter kennen.
Een belangrijke reden om het High
Tech Systems Center op te zetten,
was de kritiek die de universiteit
kreeg vanuit hightechsector, vertelt
Maarten Steinbuch, hoogleraar aan
TU/e-faculteit Werktuigbouwkunde
en in deeltijd wetenschappelijk
directeur van het HTSC. “De sector
voelde zich onvoldoende vertegen-
woordigd door de Strategic Area’s
van de TU/e. Daarnaast zie je dat de
universiteiten binnen het huidige
topsectorenbeleid de regie moeten
nemen om samen met de industrie
roadmaps te maken. Wij voelden
die verantwoordelijkheid ook voor
de topsector High Tech Systemen
en Materialen.”
De directe aanleiding voor de
oprichting van het HTSC was een
onderonsje met chipmachinefabrikant ASML, zegt Steinbuch. “ASML
had net besloten dat hun instituut
voor nanolithografie in Amsterdam
zou komen. Ze wilden daarnaast
in deze regio structureler gaan
samenwerken op het gebied van
mechatronica. Wij vonden dat een
goed idee, maar dan alleen als we
daar meer bedrijven bij zouden
betrekken. Dat gesprek was het
vonkje dat nodig was, maar het
kruitvat lag er dus al.”
Behalve Steinbuch maken nog
vijf hoogleraren deel uit van het
kernteam van het centrum. Naast
Werktuigbouwkunde en Electrical
Engineering -die de twee klassieke
componenten van de mechatronica
vertegenwoordigen- zijn ook de
faculteiten Technische Natuurkunde
en Wiskunde & Informatica in dit
kernteam vertegenwoordigd,
waarmee het toenemende belang
van de fysica en software in
hightechsystemen wordt benadrukt.
Verder zijn nu zo’n vijftien andere
hoogleraren van deze vier facul­
teiten betrokken bij onderzoek dat
binnen het bereik van het HTSC valt.
Er zijn echter plannen om ook chemici,
industrieel ontwerpers en bedrijfs­
kundigen bij het centrum te betrekken.
En op termijn willen de initiatief­
nemers ook gaan samenwerken met
de hogescholen Fontys en Avance,
TNO, en de universiteiten van Delft,
Twente en Leuven.
Maar dat is allemaal nog toekomstmuziek, benadrukt managing
director van het HTSC Katja Pahnke.
“We willen gefocust beginnen en
ons concentreren waar we hier nu
goed in zijn, zodat we snel succes
kunnen boeken. Dat succes is nodig
om erkenning te krijgen. Als je te snel
groot wilt groeien, loop je het risico
dat je een lege structuur opzet, een
interface zonder iets erachter.”
Steinbuch beaamt dat: “We willen
geen waterhoofd zonder inhoud
creëren.”
“Over vier jaar
moet het aantal
TU/e-promovendi
die aan high­
techsystemen
werken
verdubbeld zijn”
De wetenschappelijke inhoud van
het HTSC wordt vormgegeven door
vier programma’s, waarbinnen op
termijn zo’n tweehonderd promo­
vendi aan het werk moeten zijn.
“Nu zijn er ongeveer honderd
promovendi van de TU/e die aan
hightechsystemen werken”, zegt
Pahnke. “Over vier jaar willen we
dat aantal verdubbeld hebben.”
Voor een belangrijk deel moet
die verdubbeling bewerkstelligd
worden door het Impulsprogramma
van de TU/e, waarin de universiteit
een promotieplaats creëert voor elke
door het bedrijfsleven gefinancierde
promovendus. Er is nu een veertigtal
promotieplaatsen ingevuld, waarvan
dus de helft door de industrie wordt
betaald. Dat komt neer op een
bijdrage van acht miljoen euro
vanuit het bedrijfsleven.
Maar het HTSC wil meer doen dan
alleen extra promotieplaatsen
creëren. Er komt ook een tweejarige
ontwerpersopleiding in High Tech
Systems Design, waarin plaats zal
zijn voor een vijftiental kandidaten
voor een PDEng-titel. En hoewel
er geen aparte bachelor of master
High Tech Systems gepland is,
komen er wel speciale honors­
programma’s in zowel de bachelor
als de masterfase. Om de nieuwe
lichting onderzoekers een plek te
bieden, is het onderzoekscentrum
op zoek naar duizend vierkante
meter extra laboratoriumruimte.
De vier bovengenoemde onderzoeks­
programma’s zullen elk geleid gaan
worden door een TU/e-fellow - een
bijzondere (tijdelijke) aanstelling
aan de TU/e voor mensen uit
relevante sectoren buiten de
academische wereld. Pahnke:
“Op termijn worden dat vier
voltijdsfuncties, maar we hopen
Thermomechanica
Een typisch multidisciplinair project dat komend jaar onder de paraplu
van het HTSC van start gaat, draait om ‘thermomechanische regeltechniek’. In uiteenlopende apparaten, van hogeresolutieprinters tot
lithografische machines en elektronenmicroscopen, loopt de positione­
ring van bewegende onderdelen tegen dezelfde grens aan: ze krijgen
last van het uitzetten van componenten door warmte(verschillen) in het
apparaat. Dit zorgt voor onnauwkeurigheden die tot voor kort verwaarloosbaar waren vergeleken met puur mechanische verstoringen, zoals
trillingen, maar nu de ontwikkeling van nog nauwkeurigere machines in
de weg staat.
Om deze thermische effecten onschadelijk te maken, zijn in de eerste
plaats extreem nauwkeurige sensoren nodig om temperatuurverschillen
van duizendsten graden Celsius per millimeter te detecteren. De output
van deze tientallen sensoren moet door slimme software worden
omgezet in relevante informatie, op basis waarvan de bewegende
onderdelen worden aangestuurd. Het is kortom een uitdaging die de
vereende krachten van (op zijn minst) natuurkundigen, informatici,
elektrotechnici en werktuigbouwkundigen vereist.
Dit thermomechanische project wordt gefinancierd uit Impuls II, wat
inhoudt dat de helft van de zes promovendi wordt betaald door een
consortium van belanghebbende bedrijven (in dit geval o.a. ASML, FEI,
Philips en Océ) en de andere helft door de TU/e. Bij de drie ‘bedrijfs­
promovendi’ ligt de nadruk op praktische experimenten, terwijl de drie
door de TU/e gefinancierde onderzoekers zich meer op de algemenere
methodieken zullen richten.
Een microchirurgierobot.
Onderzoek | 17
Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl
Sluitstuk
dat komend jaar de eerste fellows
in deeltijd kunnen beginnen.
Het moeten mensen zijn met een
industriële achtergrond, zodat ze
de vertaalslag naar de buitenwereld
kunnen maken. En het moeten
systeemdenkers zijn die weten
hoe je onderzoek intern op een
multidisciplinaire manier kunt
inrichten.”
HTSC wordt de
‘one-stop-shop’
voor bedrijven
De bedoeling is dat het HTSC de
komende jaren uitgroeit tot hét
aanspreekpunt voor hightech­
bedrijven. De ‘one-stop-shop’
noemt Steinbuch dat. “Bedrijven
moeten niet hoeven zoeken naar
In de rubriek Sluitstuk vertellen afstudeerders over
hun afstudeeronderzoek. Wil je ook in deze rubriek,
mail dan naar [email protected].
waar in de organisatie de voor hen
relevante expertise zit. Ze stappen
naar het HTSC met hun probleem,
en wij kunnen vervolgens heel snel
bepalen wie ze nodig hebben.
De TU/e-fellows krijgen daar ook
een rol in. En het kan best zijn
dat we dan doorverwijzen naar
bijvoorbeeld Twente, omdat ze daar
ergens meer verstand van hebben.”
Inmiddels heeft het onderzoeks­
centrum een eigen stek betrokken
in het gebouw Matrix, waarop ook
de naam High Tech Systems Center
met grote letters prijkt. Dat is
belangrijk, benadrukt Pahnke.
“We willen zichtbaar zijn, een
bruisende ontmoetingsplek
creëren. Het HTSC moet echt
een smoel krijgen.”
Tekst | Tom Jeltes
Foto | Bart van Overbeeke
De vier programma’s
In het logo van het onderzoekscentrum hebben de vier programma’s
een prominente plek gekregen. Om een indruk te geven van waar het
HTSC zich mee bezighoudt, geeft Steinbuch wat voorbeelden van
onderzoek uit elk van de programma’s. “Onder ‘Hardware & Systems
Design’ valt onder meer de ontwikkeling van heel snelle actuatoren,
de motoren waarmee bijvoorbeeld de waferscanners van ASML worden
bewogen. ‘Model Based Design’ houdt zich bezig met het zodanig
ontwerpen van software dat je al tijdens de ontwerpfase kunt aantonen
dat het in het apparaat ook echt betrouwbaar werkt. Dat is belangrijk
voor in printers van Océ, elektronenmicroscopen van FEI, en natuurlijk
ook in robots.
‘Disturbance & Environment Uncertainties’ gaat bijvoorbeeld over
zorgrobots, die moeten kunnen omgaan met een onzekere, menselijke
omgeving. En we gaan ook aan de slag met de voedsel­sector, we willen
robots geschikt maken om bijvoorbeeld kippen te slachten; vies werk
dat mensen niet graag doen.
En ‘Precision Control’, tenslotte, draait om nauwkeurigheid. Printkoppen
maken vaak telkens dezelfde beweging. Daarvan kun je gebruik maken
via ‘lerend regelen’, een principe dat je ook in veel andere apparaten
kunt toepassen.”
Ivo de Visser (links) en Jelle Loogman met op de achtergrond de showroom-operatiekamer. Foto | Rien Meulman
Verfrissende wind in de operatiekamer
Nederland loopt voorop waar het gaat om schone lucht in operatiekamers. Toch krijgt drie procent van de
patiënten op de operatietafel te maken met een bacteriële infectie. En dat kan minder, vinden Bouwkundemasterstudenten Jelle Loogman en Ivo de Visser. Ze hopen dat hun nieuwe ventilatiesysteem in gebruik
genomen wordt wanneer binnenkort de regelgeving rondom OK-ventilatie verandert.
“Het is toch even slikken als je een schouder helemaal open ziet liggen, en dan stonden we er nog niet eens
met onze neus boven op”, huivert Jelle Loogman. Om een idee te krijgen van het huidige OK-ventilatiesysteem
bezocht hij met medestudent Ivo de Visser enkele ziekenhuizen en mochten ze -naast een rondleiding- ook met
een aantal operaties meekijken. En dat inspireerde hen tot het ontwerp van een vernieuwend luchtsysteem.
Ivo: “Er hangt nu als het ware een douche boven de patiënt die vanuit het plafond schone lucht uitblaast die
aan de zijkanten weer wordt afgezogen. Boven het wondgebied heb je dus steeds schone lucht. Maar de vraag
is of deze methode wel zo ideaal is. Want die lucht komt eerst langs relatief vuile objecten -een operatielamp,
een arts die aan het werk is- hoe schoon is die lucht dan nog daadwerkelijk?”
De ziekenhuisbezoeken en een uitgebreide literatuurstudie leidden tot een omgekeerde aanpak. Geen hele
ruimte zo steriel mogelijk maken, maar juist heel lokaal te werk gaan. Jelle: “Artsen zijn snel bang dat er iets
ten nadele verandert in hun werkgebied, dat was voor ons een factor waarmee we rekening moesten houden.
De oplossing lag in de warmtedeken die gebruikt wordt om bij langdurige operaties onderkoeling tegen te
gaan.” Die warmtedeken werd omgebouwd tot een ventilatiesysteem, waarbij continu ultraschone lucht van
onderaf wordt ingeblazen. Ook de instrumententafel kan met een separaat systeem gebaseerd op hetzelfde
‘trucje’ schoon gehouden worden.
Om te kijken of hun idee inderdaad werkte, bouwden Jelle en Ivo een verkleinde opstelling waar heel wat
gemeten en gevarieerd werd aan luchtsnelheid en temperatuur. Na de eerste, uiterst positieve resultaten,
volgde al snel de overstap naar het prototype-werk. Maar dat had nog wel wat voeten in aarde. “We hadden
een luchtbed nodig waarin we een gat konden maken en luchtdoorlatend doek en luchtaanvoer- en afvoers­
langen aan konden bevestigen. Het ene type bed zat vol met talkpoeder, van het andere was het type plastic
niet geschikt... Uiteindelijk zijn we er met hulp van een campingwinkel uitgekomen, alhoewel ze eerst wel
even raar opkeken van ons wensenlijstje”, zegt Ivo lachend.
De luchtbed-prototypes zijn ondertussen al flink getest, in een showroom-operatiekamer -“met alles erop en
eraan”- van schone-lucht-specialist Interflow. Natuurlijk moet er nog veel aangepast worden, maar volgens beide
heren zit er veel potentie in hun systeem. Jelle: “Artsen hebben een vrijer werkgebied omdat ze niet binnen de
grenzen van de schone-lucht-douche hoeven te blijven, zeker voor grote operaties met veel instrumenttafels is
dat een pluspunt. Daarnaast zou het ventilatiesysteem ook buiten de OK ingezet kunnen worden, bij bijvoorbeeld
eenvoudige operaties of in een veldhospitaal.” Samenwerkingspartners Interflow en Royal HaskoningDHV hebben
al interesse getoond in een vervolgstudie om te onderzoeken of het op de markt gezet kan worden; Ivo wil er graag
bij betrokken blijven, Jelle twijfelt nog en ziet een toekomst bij een adviesbureau ook wel zitten. Maar bovenal zijn
de ventilatie-pioniers trots dat hun luchtbed zover is gekomen en ze in hun vernieuwende idee zijn blijven geloven.
Geïnteresseerd in dit nieuwe OK-ventilatiesysteem? Op donderdag 27 november om 13.00 uur geven Jelle Loogman
en Ivo de Visser hun gezamenlijke eindpresentatie in de Filmzaal van de Zwarte Doos op de TU/e-campus.
Tekst | Nicole Testerink
18 | Onderzoek
13 november 2014
4 brandende vragen
Onderzoek | 19
Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl
Pinxiang Duan | Electrical Engineering
Francesco Pagliano | Technische Natuurkunde
Verbinden met de snelheid
van het licht
Lichtdeeltjes uit kunstmatige atomen
1 | cover
Op de omslag van mijn proefschrift zien we een driedimensionale artist’s impression van
een supersnelle cavity-diode gemaakt van een fotonisch kristal. Hier overheen staat een
gemeten spectrum, opgewekt door supersnelle modulatie van de zogeheten exciton-energie
van een quantum dot -een soort kunstmatig atoom- dat in de cavity (een ‘trilholte’) is
opgesloten. Deze quantum dot kunnen we naar believen laten wisselwerken met het veld
van de trilholte.
1
we op
n
e
i
z
Wat
er van
v
o
c
de
hrift?
c
s
f
e
je pro
2 | feestjes
Ik ben erin geslaagd fotonische micro-trilholten te maken met geïntegreerde snelle diodes.
Zo kunnen we de interactie tussen een kunstmatig atoom en een enkel foton (lichtdeeltje)
aansturen met een supersnel elektrische veld. Dat levert fotonen op die kunnen worden
gebruikt in quantumfotonische netwerken met toepassingen in quantumgeheugens, computers
en cryptografie.
3 | onmisbaar
We hebben de devices kunnen maken dankzij de faciliteiten van NanoLab@TU/e, en de
elektro-optische quantumexperimenten hebben we kunnen uitvoeren in de geavanceerde
supergekoelde opstellingen van de groep Photonics and Semiconductor Nanophysics.
2
4 | samenleving
Ho
op f e leg
j
waa eestj e
e
r je
ond s uit
e
ove
r ga rzoek
at?
1 | cover
3
Welke persoon,
techniek of apparaat is
onmisbaar geweest
voor je onderzoek?
4
eft
e
Wat h
en
g
levin
m
de sa
uw
aan jo
werk?
Op de cover zien we serverkasten die verbonden
zijn door een regenboog. Het verbeeldt het belang­
rijkste concept van mijn proefschrift: een nieuwe
manier om elektro-optische componenten in drie
dimensies te rangschikken, waarbij een dikke laag
fotolak een brug vormt tussen het oppervlak van
de opto-elektronische componenten en de onderliggende elektronische chip. De geleidende verbin­
dingen kun je met lithografische methoden maken,
waardoor je geen draadjes hoeft te verbinden of te
solderen. Dat betekent dat je voor ons concept
geen speciaal ontworpen chips nodig hebt.
Foto’s | Bart van Overbeeke
Peter Peters | Industrial Design
Baby-simulator om levens te redden
2 | feestjes
Interactieve en real-time multimediadiensten, zoals
YouTube en Facebook, groeien snel. Om de exponen­
tieel groeiende datastromen te verwerken, hebben
we steeds grotere datacentra nodig, met een grote
bandbreedte en snelle verbindingen. Elektrische
verbindingen kunnen hier moeilijk aan voldoen,
maar optische verbindingen vormen een veelbelovend
alternatief vanwege hun grote bandbreedte, lage
energieverbruik en kleine vertraging. Met name de
zogeheten VCSEL-technologie (minuscule lasertjes
op een chip, red.) bij een golflengte van 850 nanometer, zou een goede keuze zijn als relatief goedkope
optische verbindingen voor in datacentra. Ik heb nu
dus een methode ontwikkeld om dergelijke optische
transceivers (zender-ontvangers) te integreren in
bestaande elektronische technologie.
3 | onmisbaar
Mijn begeleiders Harm Dorren en Oded Raz zijn
onmisbaar geweest. Zonder hen was ik vast niet
blijven geloven in dit concept na zovele mislukkingen in de procesontwikkeling.
4 | samenleving
(Onder redactie van Tom Jeltes)
De overgang naar quantumcryptografie en quantumcomputers wordt in de toekomst mogelijk
door geïntegreerde nano-devices waarin we de interactie tussen licht en materie tot op het
niveau van een enkel lichtdeeltje kunnen sturen. Dergelijke quantumprocessen op een
chip geven ons 100% veilige cryptografische versleutelingsmethoden, supersnelle
verbindingen over grote afstand en exponentieel krachtigere computers. Dat zal leiden tot
veiligere en snellere internetcommunicatie en supersnelle computers die een ongekende
evolutie mogelijk maken toepassingen van biologie, genetica, natuurkunde en werktuigbouw.
Met de methode die ik heb ontwikkeld, kunnen
kosteneffectieve transceivers worden gemaakt
voor de snel groeiende datacentra. Daarbovenop
is het ook een nieuwe integratietechniek die nuttig
is voor andere toepassingsgebieden.
1 | cover
Je ziet de schets van een baby die onderzocht wordt. Waarom een schets en geen foto?
Zowel bij een schets als bij een simulator gaat het niet om maximaal realisme, maar om
een niveau dat ruim voldoende is om de werkelijkheid na te bootsen.
2 | feestjes
Dat is simpel. Iedereen weet wat een baby is en kan zich voorstellen dat in sommige situaties
een medische ingreep noodzakelijk is. In de opleiding van medisch personeel en ook later
is het belangrijk om vaardigheden aan te leren en te onderhouden. De baby-simulator is
daarvoor een van de ondersteunende tools. Het onderzoek/ontwerp is gedaan om betere
simulatoren te realiseren en dus indirect de vaardigheden van het medisch personeel te
verbeteren.
3 | onmisbaar
Het ontwerp is een typisch voorbeeld van wat er bij Industrial Design aan de TU/e gebeurt.
Je combineert een verzameling technieken en expertises, van mensgericht tot puur technisch,
en komt daarmee tot een bruikbaar ontwerp. Een resultaat dat niet door toepassing van de
technieken afzonderlijk behaald kan worden. Aangezien je niet al deze expertises in een
enkel persoon vindt, zijn er vele mensen nodig voor een goed resultaat. En de apparaten?
Van computer en 3D-printer tot soldeerbout en schroevendraaier... misschien niet wat je
zou verwachten als je zegt dat je een baby maakt.
4 | samenleving
Deze simulator is een begin om betere baby-simulatoren te maken. Door hiermee de vaardig­
heden van medisch personeel up-to-date te houden zullen er minder baby’s sterven. Dit
heeft impact op -uiteraard- de baby zelf, alle betrokken familie en het medisch personeel.
6
People | 21
See for more news www.cursor.tue.nl/en
Biweekly magazine of the Eindhoven University of Technology
13 November 2014 | year 57
For the latest news: www.cursor.tue.nl/en and follow @TUeCursor_news on
Over 25,000 registrations for
online lecture Data Science
TU/e wins international award
for partner program
11 November 2014 - TU/e’s second free online
course (Massive Open Online Course, MOOC)
on data science has already more than 25,000
participants from 169 countries. It started on
Wednesday 12 November, and gives participants
the chance to learn valuable analysis techniques
to get knowledge out of big data. For example
the resulting understanding can help to reduce
healthcare costs, fight fraud and better match
information systems to customers’ needs.
Renovation of T
Building now re U/e Main
ady to start
5 November 2014
- TU/e
and tuecursor on
10 November 2014 - The program TU/e offers to partners of international staff who also
traveled to the Netherlands has won the Expatriate and Mobility management Award
(EMMA) in London last Friday. The Get in Touch Program won in the category Best Family
Support Program.
The full name of the TU/e program is Get in Touch with People and Places in Eindhoven,
and its objective is to help partners of international staff to build a new social network
here, and get to know the city. Participants visit cultural institutions, unique stores and
the city library, learn about Eindhoven events and celebrations like GLOW, Halloween,
Sinterklaas, and carnaval, and get the chance to join workshops. Partners can share their
experiences through an online blog and a Facebook group.
iGEM team TU/e makes best
new application
can start on the re
pality of Eindhoven
novation of its Ma
in Building; the mu
has approved the
demolition permit.
nici­
for the renovation
The architectural vis
is that of design te
ion chosen
am RSVP (consist
Rossum, Valstar Si
ing of Team V Arch
monis and Peutz
itectuur, Van
). The plan aims to
of Van Embden ar
retain the origina
chitects from
l appearance
the 1960s. With its
16 storeys,
the building will ha
ve a new and
modern interior, en
ergy-efficient
installations and
highly insulating
glass curtain wall.
As a central feature
of the building,
the design vision
calls for a new
connection runnin
g from the ‘rode
loper’ (all the rout
es connected
by the walkways on
the campus),
following an irreg
ular, zig-zag path
extending right up
to inside the
top of the buildin
g.
5 November 2014 - The iGEM team of TU/e has come in first in the category New Application
at the Giant Jamboree in Boston. The students fitted enteric bacterium E. coli with a protein
jacket, so the bacterium can survive, and so put itself to good use, in chemical reactors or
the human body. With their contribution ‘Click Coli’, the Eindhoven team met the
requirements for a gold medal, as did
forty percent of all teams, including
every single Dutch group. Moreover, they
were better than their 24 competitors
within the New Application category.
The jury were especially impressed
with the chemical technique used by
the students. All judges also thoroughly
enjoyed the children’s book ‘Barry,
the Not-so-bad Bacterium’, created
by team member Minke Nijenhuis.
And how are things in Trondheim?
More and more TU/e students go abroad for their studies to follow courses, internships or a doctorate path.
What is it like to find your way in a new country? Students tell their stories.
Norway, the country where you don’t have to lock your bike, where you buy your goods at a kjøpesenter, where rotten fish is served as a delicacy, where a beer costs you 10 euros and where Silje
Norendal boosted winter sports. But most of all, it’s the country where you’re always just a stone’s
throw away from scenic landscapes.
It didn’t take me long to decide that my internship destination should be Norway. First of all, its oil
industry provides good opportunities for a mechanical engineering student, and secondly, I had to
see out for myself what it’s like to live in the world’s number one country to live.
The company I work for is Statoil, Norway’s national petroleum company, and I work at the research
center in Rotvoll for the offshore heavy oil solutions department. My project is very challenging and
it’s a great opportunity for me to get behind the scenes of one of the leading companies in Norway.
I try to enjoy nature as much as possible in my spare time. The best way to do that here is to go on
a cabin trip. After several hours of hiking through no man’s land you will end up at a small wooden
cabin, where you might see the northern lights while making a bonfire and drinking øl.
Unfortunately, time flies when you’re having fun, and the big countdown has already begun. However,
I’m not haven’t had enough of either the Norwegians or Norway’s beautiful nature yet, so I will
probably be back here for another stay.
Ha det bra from Trondheim!
Would you also like to write an article about your time
abroad? Please send an email to [email protected].
Read more stories online: www.cursor.tue.nl/en
Life after TU/e
Name: Natalia Lebedeva
Place of birth: Novosibirsk, Russia
Date of Birth: 3 August, 1973
Attended TU/e from: June 1998-June 2002, for PhD research in physica
l chemistry at
Schuit Institute of Catalysis, Laboratory of Inorganic Chemistry and
Catalysis.
Current position: Research Fellow (Senior Scientist) for the European
Commission at
the Institute for Energy and Transport in Petten.
Why did you choose to go to TU/e?
There was a unique opportunity to conduct fundamental research on reaction
mechanisms
of electrocatalytic reactions on single crystals in the newly formed group
of dr. Marc
Koper (currently prof.dr. Marc Koper, Leiden University). By that time
I already had
some experience in electrocatalysis and immediately understood that
the proposed
approach was just right - a strong combination of experimental work
on well-defined
surfaces and theoretical analysis and modeling.
More news on www.cursor.tue.nl/en
Clmn
What are you doing now and is this what you intended to do?
My task as a Research Fellow is to provide scientific evidence-based
support to the
European as well as global policy making and standardization in the
field of electrochemical power sources for automotive applications. I always wanted to
stay in research,
but never actively explored the regulatory aspect of it. I now apprecia
te its importance
for the everyday lives of millions of people; it is a great responsibility
and a very
rewarding position.
Six degrees of separations (or maybe more)
Let me tell you a story about a (disastrous) experiment on acquaintances,
short chains and travelling postcards. We left each other, a couple of weeks
ago, with the promise to demonstrate the six degrees of separation theory
in our beloved-and-hated Eindhoven’s small-world. Curious about numbers
and statistics?
Among sixty postcards spread all around the campus, only two found their
way back home. Summarizing, I have two friends in Eindhoven and they
don’t know each other. I am wondering, what did I do in the 104 weekends
of these two years in Eindhoven? Since we should always look on the
brightside of life, as mum and Eric Idle use to say, I proudly declare that
I got both the postcards back in one step only, and I didn’t pay the
participants for that.
So, here they are, my private heroes, Inge and Antonio. Inge, the office
neighbour, the Stakhanovist every Research group has. Thanks Inge for
collecting the postcard. And, by the way, thanks also for being the first
coming to work and the last leaving. But remember, there is one place
where I still arrive earlier than you and I stay longer: the Canteen.
You may have won the battle, but not the war (yet).
Antonio, the emotionally-close-compatriot, the phD candidate at the
last year, the one seeing the light at the end of the tunnel and the
postcard at the end of the Auditorium. Antonio said: “Honestly, a friend
of mine tried to explain me a bit more about this theory, but I forgot the
details. Coffee?”. Thanks Antonio for your support, I’ll never forget it!
Even if our results give new insights into the small world theory,
limitations should be acknowledged and discussed (how to say
nothing with scientific elegance, chapter number 1).
Some of these limitations became apparent during the first stages of the
research process, while nicely talking to my Gemini’s colleagues between
one pesto-salami sandwich and one smoked salmon with roasted
potatoes.
This is how it went, more or less:
A: “Wait a minute, I saw your face, yesterday, somewhere....”
Me: “You must have seen either the article on the Cursor or the postcard ....”
A: “No no. I was at De Bierprofessor with friends, any chance we met there?”
A: “Hey! You definitely have a familiar face...”
Me: “Really? That’s because I am doing this amazing research...”
A: “Research? With that face?”
A: “Hey! I read your article on Cursor and I also saw one postcard!
What’s the prize if I participate?”
Me: “Nothing”
A: “Plans for the weekend?”
Dear Stanley Milgram, luckily for your experiment you went for individuals
from Midwest, U.S, and you succeeded. And luckily I went for the North
Brabant’s ones, and I failed. Otherwise, at this time, you would share
celebrity (and the Wikipedia’s page) with someone else: me.
R bV
er
studoen
t Mescchhoor,
Engine anical
ering
Valentina
Bon
at Biomed ito, PhD candidate
ical Engine
ering
What happens to international
students after they graduate
from TU/e? Do they go job
hunting in the Netherlands,
pack their bags and explore
the world, or return to their
home countries? International
TU/e graduates talk about
their lives after TU/e.
Why did you stay in The Netherlands, and are you planning to move to
another country?
I have lived in the Netherlands for the past 16 years. The reason for staying
in the
Netherlands after my PhD was twofold: I have met my husband here, who
is from Brazil
and also did his PhD at the TU/e, and we decided to settle down between
Russia and
Brazil, which seemed fair. Second, we both have a career in the Netherla
nds and are
happy here.
Spring next year my contract with the European Commission will end,
and I will have to
look for a new job. We are not planning to move to another country, since
it is usually
difficult to accommodate two professional careers at the same geograp
hical location.
Moreover, our children are very happy at the European school in Bergen
and although
their English, Portuguese and Russian is great, their main language is
Dutch.
So I would have to be creative looking for a new job.
What advice would you give current students?
From my own experience I can say that if you follow your heart and intuition
, if you do
what you truly like and do it well, everything is going to be alright. It
may be different
from what you want at that moment, but in time you’ll realize why things
turned out
the way they did.
To contact me, please email to [email protected],
I would be delighted to hear from you!
22 | Linked
13 November 2014
Linked | 23
See for more news www.cursor.tue.nl/en
‘Home is where the heart is’
TU/e: a home away from home for tens of thousands of employees
and students. The international community is a relatively small one,
with infinite connections between its members, be they professional
or private. In ‘Linked’, two community members talk about their
mutual relationship and their connection to the university.
One was born in Brazil and has now lived in the Netherlands for four years.
The other one is a Dutchman who lived in Brazil for five years. Brazilian
José Leonardo Ferreira (39) and Dutchman Herwart Gärtner (36) got to know
each other in 2012 and this contact soon developed into a close friendship.
‘Zé’ and ‘Her’ regularly seek each other out at Electrical Engineering,
where they talk about life’s joys and sorrows and virtually everything else.
José Leonardo is softly strumming
his guitar. His warm voice sounds
almost like a whisper in the Audi­
torium, when he is crooning about
feijoda (a typical Brazilian dish),
or sings the classic The Girl from
Ipanema partly in Portuguese and
partly in English. Herwart is mostly
humming, and occasionally sings
along when he knows some of
the lyrics. José Leonardo had
spontaneously brought his guitar
to the interview, for ‘friendship
and music always go together’,
according to the enthusiastic
Brazilian.
The two friends first met in 2012
- not in Brazil, but at the Student
Sports Center on campus.
Herwart had then just completed
his Bachelor’s program of Innovation Sciences and was beginning
on his Master’s degree at Electrical
Engineering, where José Leonardo
had started a PhD period in 2010.
While cycling at the cardio fitness
they got talking to each other.
Herwart Gärtner
Herwart immediately addressed
José Leonardo about the abadá he
was wearing, a Brazilian carnival
shirt. They immediately felt a click
-later on in the interview the
Brazilian insists on the word ‘click’
being included in the article- and
within less than thirty minutes
Herwart had proposed to the
Brazilian to go and play volleyball
some time.
Many meetings ensued, often while
going in for sports and sometimes
during dinners with other people
joining them. “At such nights Zé
is a good chef as well as an
entertainer”, says the Dutch
student. Herwart usually calls
his friend ‘Zé’ and sometimes
‘Brasileiro’ as well. And ‘Zé’ in
turn mostly calls his mate ‘Her’.
José Leonardo really enjoys cooking,
but does make sure of adapting
his meals to the Dutch taste.
“In fact feijoada should be made
with ingredients including meat
offal of pigs, such as the ears.
I don’t do that then. Another
Brazilian female cook once prepared
it like that, and the Dutch guests
didn’t like it one bit”, he says,
laughing.
Although sporting together is now
on the backburner, the two friends
often pop in at each other for a
chat. Which is nearly always in
Portuguese. “That way hardly
anybody can understand us”,
Herwart grins. The question what
subjects are discussed then takes a
while to be answered. For actually
their chats can be about anything:
about Brazil, about Electrical
Engineering, about the weather,
about food, about love or politics.
The question why they are friends
and how they would describe each
other is also one that is more
difficult to answer. Herwart: “Well,
why do you regard someone as a
good friend? We are on the same
wavelength, which is what counts
for me. Sometimes you may like
people and still be at another
frequency. It’s all about trust.”
Totally recognizable for his Brazilian
friend, who comes up straight away
with the metaphor of the ‘Law of
Resonance’: “It means that bodies
begin to vibrate when they have the
same frequency.”
“Her is an
international;
he adapts
easily”
While the love of Brazil is not what
binds them by definition, -that is
more a matter of character, and
thus has to do with that click- it is a
favorite topic of discussion. Herwart
lived in Rio de Janeiro from 2004 to
2009, after having met and married
a Brazilian woman. He had little
trouble adapting to the Latin
American country. “I quickly feel at
home somewhere, so I have little
trouble settling in at new places.”
José Leonardo reacts to that: “Her is
an international, he adapts easily.”
Remarkably enough Herwart only
made ‘real’ friends in Brazil after
his marriage had stranded.
“Brazilians are very open and
social. Still, really becoming friends
with them is harder. Upon the first
acquaintance you often make new
appointments soon, but after that
it is in no way certain that the
appointment will materialize.
Sometimes something else has
come up on the day itself and you
will not be told about that at all.
Only when I got divorced did I find
out which contacts were better.”
José Leonardo laughs. “The Brazilian
approach is in fact slightly different
from the Dutch one. With us, a
friend’s friends are also automatically your friends. You easily
establish contact.”
Good adaption:
too early for
the interview
José Leonardo was born in
Diamantina - a city of which he
talks with pride: when it acquired
the privileges of a town, that
diamonds were found there and
that its historical center has
now been granted Unesco world
heritage status. In 2010 he traveled
to the Netherlands to study for a
doctorate. It took and occasionally
still takes some getting used to:
to the weather, to the food, to the
tight planning of the Dutch. By now
he has adapted quite well. “I had
deliberately come too early for this
interview”, he jokes. “And make
sure you write down that I love the
Netherlands!” The Brazilian has
almost completed his doctoral
period and will afterwards probably
go back to his native country, but
is quite open to going back to
the Netherlands again.
José Leonardo Ferreira
Whereas he had accustomed
himself to life in Brazil in no time,
Herwart did have trouble getting
used to the Netherlands, where he
had to start building up a new life
once more. He still regularly looks
up his friends in Brazil and has
recently bought a pressure cooker
for the brown beans, like the one
Brazilians use. And his havaianas,
which he always wears - come rain
or shine - are like a second skin.
Meanwhile he has struck up an
interest in Spain and there is a good
chance he will emigrate there next
year. “I’m following my heart again”,
he smiles. “What’s that song called
again?”, he asks his Brazilian friend.
They consult in Portuguese, after
which Herwart says: “Um Amor Puro,
by Djavan. It has a phrase that goes:
As long as I am with you, there will be
blue skies.” To which José Leonardo
adds: “Yes. Home is where the
heart is.”
Interview | Judith van Gaal
Photo | Bart van Overbeeke
24 | Zoom in
13 November 2014
See for more news www.cursor.tue.nl/en
Zoom in | 25
Text | Monique van de Ven
Photos | Bart van Overbeeke
‘City in Motion’ is the theme of the ninth edition of GLOW
in Eindhoven this week. It’s happening in the city center
as well as at Strijp-S, backdrop for the more experimental
GLOW NEXT. Both locations feature several installations
by TU/e. Last year, GLOW attracted 520,000 visitors.
Lux Agitat Molem | Lux Agitat Molem is the name of a light
installation that designer Philip Ross and the Intelligent Lighting Institute
are using for a public experiment during GLOW NEXT. The name was inspired
by the TU/e motto ‘Mens agitat molem’: the human mind puts matter in motion.
The researchers involved are interested in the influence of light on human
behavior, and want visitors to experience that influence during GLOW NEXT.
A total of 56 light fixtures dynamically lights a 54-meter path along Leidingstraat
at Strijp-S. Designer Ross (who received his PhD from Industrial Design in 2008):
“We can narrow or widen the path visually, or create absurd light patterns,
to test whether or not we can influence people’s walking patterns a little”.
A camera is set up halfway down the path, and registers the visitors’ movements.
Using specific software, these images are linked to music, making it seem like
the unsuspecting pedestrians are moving to the melody.
Rigid Motion | Causing confusion.
That’s basically what the five TU/e students who
developed ‘Rigid Motion’, a light installation for
GLOW NEXT, go for. Over the past year, architects
and designers have been toying with key concepts
movement and perception, all in light of their
honor’s track Light Force.
How do eyes and the brain work together? And what
makes their interaction fail every now and then?
The latter question has been the main inspiration
for the installation. Rigid Motion wants to visualize
that movement is composed from fragments, and
how our brain, with the help of light, can be tricked.
The students developed “a kind of starry sky of
white dots” measuring ten by four meters, which
will be displayed in the Yksi exhibition space at
Strijp-S. The white dots are continually moving, but
it’s initially unclear how exactly. The students are
reluctant to reveal too much about the technique
behind Rigid Motion. “It should remain a mystery,
that’s what makes the installation powerful.”
The Innocent Body | The Innocent Body is a collaborative art
project of TU/e, Van Abbe Museum, and artist Ronald Schimmel, which can be
previewed during GLOW. Schimmel’s works of art, in which afterimages play
an important part, are the point of departure.
Associate professor Kees van Overveld (Industrial Engineering & Innovation
Sciences): “His works are refined to the extent you don’t notice something
strange is happening to you. The name, The Innocent Body, refers to that:
you’re defenseless against the painting hanging in front of you.”
The joint project of Van Abbe and TU/e toys with that idea. The Innocent Body
takes up two areas. The first is brightly lit and has a colossal semicircular wall
with a mural by Schimmel: black disks that he’s well-known for subtly surrounded
by painted afterimages. “That’s where you’re primed, as it were, made susceptible
to a certain type of observations without any technological mediation.”
Of course, you’ll find the technology in the second area, as that’s the TU/e area.
In the darkened room, visitors watch computer animations of similar circles and
afterimages. Van Overveld: “But the computer also calculates and shows illusory
afterimages that are almost impossible to discern from those your own visual
cortex, your own brain, produces.” To that end, a motion-detection camera is
used to register where vistors are in the room.
The Innocent Body opens late December, but there’s a preview during GLOW;
a computer animation will be projected on the sloping side wall of the museum.
TU/e helps
Eindhoven glow
(Dis)appearance | ‘Create an installation for GLOW NEXT that
says something about light.’ This broadly-worded instruction was assigned
to students of the Light Force honor’s track. Three of them developed lighting
installation (Dis)appearance, a light installation in the Area 51 skate bowl at
Strijp-S.
The wooden bowl measures approximately 20 by 20 meters and is three
meters deep. Both size and shape give rise to extra challenges. Heidi Sairanen
(Built Environment): “We’re dealing with a three-dimensional surface.
It’s easier to project a light show on a table or another two-dimensional
surface, but this is definitely more interesting.”
The three students wanted to light the skate bowl in such a way it seems to
be transforming, and so play with viewers’ perception of depth. The result
is a three-minute sequence of animations that’s projected onto the wooden
skate construction with three projectors.
GLOW Music | Presenting classical music to the greater public in different, more
accessible ways: that’s the objective of Eindhoven student music group Quadrivium for its
fiftieth anniversary this year. And they’ve decided their theme is Light. “Is there anything
more fitting than GLOW?”, says Elvira Koolen of Quadrivium’s GLOW Committee. For their
GLOW Music project, Quadrivium decided to team up with Boxtel light artist and spatial
designer Jaap van den Elzen. The result of their joint effort is a light installation that
responds to music by the four Quadrivium musical ensembles.
The first two nights of the light event -Saturday 8 and Sunday 9 November- were graced
with live performances by the musical ensembles in Schellensfabriek at Vestdijk.
The orchestras took turns sitting below a large LED panel that shone down, responding
to the music that’s played at that very moment.
The other six nights of the event, GLOW Music works with Wave Field Synthesis. To that end,
192 speakers are positioned so that they form a square. “Wave Field Synthesis can guide
sound in a way it seems the orchestra is actually playing live”, according to Koolen.
During these nights the area is filled with smoke.
GLOW can be visited up until and including 15 November.
Check www.gloweindhoven.nl for more information.
26 | Research
13 November 2014
4 burning questions
Research | 27
See for more news www.cursor.tue.nl/en
Pinxiang Duan | Electrical Engineering
Francesco Pagliano | Applied Physics
Connecting with the speed of light
Light particles from artificial atoms
1 | cover
The cover of my thesis shows a three-dimensional artistic rendering of an ultrafast photonic
crystal cavity diode, over-imposed with the measured spectra of the ultrafast modulation
of the exciton energy in a single quantum dot embedded in the device, and coupled to the
cavity field on demand.
1
’s on
f your
o
r
e
ov
the c rtation?
disse
2 | parties
What
I was able to fabricate photonic micro-resonators integrated with fast diodes where the
interaction between an artificial atom and a single photon in the cavity can be controlled
by an electric field at ultrafast speed, shaping the photons that can be used in quantum
photonic networks for quantum applications like quantum memories, computing, and
cryptography.
3 | essential
The fabrication of the devices has been possible thanks to the facilities of the NanoLab@
TU/e, and the electro-optical quantum experiments have been realized by means of the
advanced cryogenic setups of the Photonics and Semiconductor Nanophysics group at TU/e.
2
Wh
a
peo t do y
ou t
ple
a
t
par ell
whe
n
t
abo
ut y they a ies
our
s
rese k
arch
?
4 | society benefit
1 | cover
My cover shows a schematic of server racks and a
rainbow connecting them. It is a representation of
the main concept of my thesis output: a novel 3D
stacking approach based on using a thick photoresist
to form ‘bridges’ between the surface of the optoelectrical chips and the CMOS IC (‘standard electrical
chips’, ed.). The metallic traces between the optoelectrical chips and the CMOS ICs are defined by
lithography and are formed by electrical plating,
eliminating the need for wire-bonding or flip-chip,
which requires specially designed CMOS ICs.
3
4
H
fit
ne
e
b
y
iet
soc
k?
r wor
u
o
y
from
Interactive and real-time multimedia services,
such as YouTube and Facebook, are growing fast.
To deal with the exponential growth of data, we
need more and bigger data centers with a large
bandwidth and high-speed connectivity. Electrical
interconnects are struggling to meet those require­
ments. Optical interconnects are promising because
of their high bandwidth density with low power
consumption and low latency. Technology based
on VCSEL (vertical-cavity surface-emitting lasers,
ed.) emitting at 850 nanometers seems the best
option for low-cost optical interconnections in data
center applications. My thesis aims at developing
a cost-effective integration method that can be used
for the manufacturing of low-cost and low-power
optical transceiver modules supporting a high
bandwidth density.
3 | essential
My supervisors Harm Dorren and Oded Raz were
indispensable for my research project. Without
them, I am not sure if I could have stuck to the idea
after so many failures in the process development.
4 | society benefit
(edited by Tom Jeltes)
Photos | Bart van Overbeeke
Peter Peters | Industrial Design
Life-saving baby simulator
2 | parties
What person,
technology, or device
has been essential
for your research?
es
ow do
In the future, the transition from classical to quantum cryptography and computing can be
realized by controlling the light-matter interaction at the single-photon level in integrated
scalable nano-devices. Such quantum phenomena on chip will provide intrinsically safe
cryptographic schemes, ultrafast long-range connections and exponentially more powerful
computers, leading to more secure and faster internet communications and to ultrafast
computers that can support an unprecedented evolution of our technologies in biology,
genetics, physics and engineerin
The method I developed can be used to produce
cost-effective transceiver modules to the growing
data centers. It also supplies a new packaging method
in other application areas, next to traditional wire
bonding and flip-chip methods.
1 | cover
I chose a sketch of a baby being examined. Why a sketch and not a photograph, you ask?
Well, both sketches and simulators don’t aim for maximum realism, but for a level that’s
sufficient for mimicking reality.
2 | parties
That’s a no-brainer. Everyone knows babies and can imagine the necessity of medical procedures.
It’s important to train medical students, and to make sure existing medical staff takes refresher
courses. The baby simulator is a supporting tool for those trainings. Through research and
design we’ve wanted to realize better simulators that indirectly improve the skills of medical
staff.
3 | essential
The design is a perfect example of what we do at Industrial Design at TU/e. You bring together
techniques and expertise, from people-oriented to purely technical, and from that you make
a usable design. Those results can be reached by implementing the techniques separately.
And since there’s no one person who incorporates all these skills, many hands are needed
to reach a good result. Equipment-wise, we’ve used computers and 3D printers, but soldering
irons and screwdrivers just as well. Probably not what people expect when you say you’re
making a baby…
4 | society benefit
This simulator is the start to developing improved baby simulators. By keeping the skills of
medical staff up-to-date, fewer babies will die. This will impact the baby - obviously - the
family involved, and the medical staff.
ay
d Wednesd
n
a
y
a
ouse
, Tuesd
:00h, Filmh
Monday
2
-2
0
.0
0
2
November,
pus
s, TU/e cam
o
o
D
e
rt
a
w
De Z
laxy 3D
19
18
17
a
s of the G
Guardian
space,
es of outer by the
ch
a
re
r
fa
e
th
led
ng an orb in
a manhunt
After steali is the main target of creates a team known
l
l
il
il
Peter Qu an the Accuser. Qu ’ to save the world.
villain Ron rdians of the Galaxy
as the ‘Gua
btitles
h Dutch su
English wit ro / others 8 euro
:
e
g
a
u
g
n
: 4 eu
Event la
e: students
Entrance fe
19
November,
Wednesday
12:40-13:35h, Blauwe Zaal,
Auditorium, TU/e campus
Robot talk
don’t
TU/e and Eindhoven so you
Cursor collects all events at
, and
nts
eve
ic
athletic and academ
have to. Symposiums, films,
notify
can
You
nl.
ue.
or.t
urs
w.c
at ww
to
parties: you can find them all
ail
em
an
d
sen
website, please
e
us of new events through our
her
will
ine
gaz
Ma
sor
Cur
do so.
[email protected] if you want to
ing happenings.
publish a selection of upcom
20
Thursday
November, 2
0:30h,
Gaslab, TU/e
campus
computers are fading, but teaching
The boundaries between humans and uage remains a great challenge.
lang
an
hum
and
computers to underst
) combines techniques from
Piek Vossen (NWO Spinoza Laureate
to get computers to communicate
linguistics and computer sciences
.
way
an
hum
gly
in an increasin
Knarsetand
Event language: English
Entrance fee: none
Get ready for
consisting of an evening of Knarsetand
’n bass, gyps 10 musicians who deliver: an explosion
and yeah: whay, reggae, balkan, dubste live drum
hits last sum t not? They were one of p, ska, pop
grind your te mer and so be prepared the big festivalto
eth till your la
st drop of sw dance and
eat!
Entrance fee:
students for
free, others pa
y 5 euro
rsday
ember-Thu s
v
o
N
Thursday
U/e campu
T
,
w
u
o
b
e
g
hall Hoofd
20
18 December,
poetry
es for the of
h
rc
a
e
s
e
k
re
rbee
e co
reveals th
art van Ove
grapher B ages and sound hets from writer
to
o
h
p
’s
x
im
TU/e
phy. With es. Together with teg
in photogra
ikin
cess
tr
ro
s
p
e
l
a
th
ic
in
g
s
technolo swijk, this result
Enith Vloo Technopoetry.
exhibition
y
oetr
Technop
e: none
Entrance fe
25
Dinsdag
nove
20:00-2
2:15 uur mber,
,
Boekha
ndel Van
P
Nieuwe
Emmasi iere,
ngel 44
Science
Eindhov
Ca
e
fé:
omst v
n
De toek
r,
novembe l, Auditorium
g
a
d
e Zaa
Woens
uur, Blauw
5
:3
3
1
0
12:4
26
an mob
We zijn
iliteit
hebben mobieler dan o
files en een keerzijde; oit. Maar al die
technoloongelukken. Niedenk aan o.a. mverplaatsingen
verande gieën bieden ta uwe ontwikke ilieuvervuiling
lin
ring in te
,
l
brengenvan mogelijkhegen en slimme
den om
.
Voertaa
daar
Entreek l evenement: N
osten: g
ederlan
ds
ratis
g
rgunnin
ve
Vertreks
ning
jfsvergun
zijn verbliand is. George
p
o
r
a
ja
cht elf el dat hij niem
el
teling wa
d. Met ve
Een vluchr heeft hij het gevorië op jonge leeftij l over de
en elf jaa 6) ontvluchtte Sy iografische verhaa rt gesprek
Tobal (198rtelt hij zijn autob floop volgt een ko
humor ve een bestaan. Na a
weg naar ervaringen.
over zijn
ten: geen
Entreekos
27
Donderdag
november,
20:00-22:30 uur, Ga
slab, TU/e-campus
De Avond Over M
eisjes
Het mysterie meisjes
meisjes beter te begri. Vanavond doen we een poging
eye-openers over -ve jpen. Met tests, een korte lezing vol
snelcursus ‘omgaan rmeende- sekseverschillen en een
door zingt Valentina met vrouwen’. Tussen de bedrijven
Een avond voor jongeElèni over herkenbare situaties.
leerzaam, hilarisch ns én meisjes: vermakelijk,
en soms pijnlijk herke
nbaar.
Entreekosten:
gratis voor studente
n, anderen betalen
5 euro

Vacature Engineer

Light Art Centre @ Piet Hein Eek

ronenberg neemt na 26 eid van haar patiënten

Advies Cliëntenraad Sociale Zaken inzake minimabeleid

VIER DE herfst Exclusieve ED

Wat schaft de pot in Pyter Sely? - Cursor

TJC-II Nationale Open Dag

Kernenergiewet en de overheid

Downloaden

24 | Making the leap to Eindhoven as a couple - Cursor

12 | Isa, de zuinige stadsauto van de toekomst - Cursor