Download als PDF - Het Zuid

Veel te zien
in ZuidHolland!
Sophiapolder:
groene oase
tussen asfalt en
industrie
4 | 2014
www.zhl.nl
Boeren, terreinbeheerders
en vrijwilligers: samen
sterk voor weidevogels
Beleef de
Hollandse
winter in
Archeon
IK GENIET VAN ZUID-HOLLAND
‘Fietsend door Zuid-Hollandse polders
maak ik foto’s van interessante plekjes. In mijn atelier creëer ik een nieuw
landschap met verschillende kleuren verdunde acrylverf. Soms ga ik met mijn
ezel op stap. Dan krijg ik vaak opmerkingen als ‘de kleuren kloppen niet’.
Niks van waar natuurlijk. Geïnspireerd door de natuur vertrouw ik een
landschap aan het doek toe dat zich in mijn hoofd en hart vormt.
Die nieuwe werkelijkheid klopt altijd.
’
tekst en foto: Idde Lammers
Gerart Kamphuis (61, Zoetermeer) is Beschermer van het Zuid-Hollands Landschap.
Hier schildert hij bij Stompwijk, op de brug over de Ringsloot in de Zoetermeerse Meerpolder.
2
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
SOCIAL MEDIA
Vind ons op Facebook,
Twitter en YouTube
INHOUDSOPGAVE
4
6
6
8
Samen op de bres voor weidevogels
Veldnieuws
Flora: de kardinaalsmuts
0
1
2
1
13
14
Activiteiten voor iedereen
www.zhl.nl/volg-ons
Dunea
16
Sponsornieuws
Sophiapolder
KIJK op Zuid-Holland:
PASsende opknapbeurt voor de duinen
Extra
Vrijwilligers zijn onmisbaar
in Nieuw Leeuwenhorst
Winterwandelen
VOORWOORD
Terug naar de natuur
Erfgoedhuis Zuid-Holland. De top vier
van favoriete onderwerpen vanuit de
lezers van het Zuid-Hollands Landschap
en van onze partner blijkt bijna hetzelfde
te zijn; alleen de volgorde verschilt!
Uiteraard gaan we er volgend jaar een
vervolg aan geven, naast de vertrouwde
onderwerpen over natuur en vrijwilligers.
Juist in deze tijd hechten mensen meer
aan fundamentele waarden: gezin, religie
en hun directe omgeving met mooie
natuur dichtbij. In Zuid-Holland valt
dat laatste niet mee: er is nog maar zes
procent beschermde natuur. Gelukkig
valt er ook veel positiefs te melden. Uw
Landschap heeft het afgelopen jaar
een aantal groene pareltjes weten te
verwerven; we berichten er in deze editie
over.
TOP 4
Het gezamenlijk tijdschrift ‘Beleef ZuidHolland’ heeft u goed gewaardeerd. Uit
de enquête blijkt dat meer dan 80%
van u de combinatie van natuur en
erfgoed op prijs stelt. Datzelfde geldt
voor de achterban van onze partner
WIN-WIN
In september hebben we ons 80-jarig
bestaan afgesloten met een familiedag
voor alle beschermers en relaties in het
Archeon. Ruim 400 mensen waren erbij.
Wij leveren Archeon als bedrijfsvriend
voortaan hout en u als beschermer krijgt
korting op de toegangsprijs. Een klassieke
win-win situatie!
Ook de Dag van de Zandmotor was een
succes: cliënten van Florence en Parnassia
beleefden soms sinds dertig(!) jaar weer
het strand en de zee als onderdeel van
ons programma Natuur en Gezondheid.
WEIDEVOGELBEHEER
Dit tijdschrift begint met een
artikel over de veranderingen in het
weidevogelbeheer door het nieuwe
Europese Landbouwbeleid. Doel is:
Uw top 4
Natuurgebieden Wandel-/
fietsroutes Musea Monumenten
meer weidevogels en minder kosten
door meer samenwerking en een betere
afstemming. Boeren, terreinbeheerders
en vrijwilligers zullen de handen ineen
moeten slaan, al is dat niet eenvoudig.
Begrip en wederzijds respect ontstaan
niet vanzelf en ook wij moeten daar nog
een slag in maken.
Terug dus naar de natuur om inspiratie
op te doen, de geschiedenis te herbeleven,
de zee te ruiken of de weidevogels een
warm welkom te bieden. Het ZuidHollands Landschap blijft zich daar vol
passie en gedrevenheid voor inzetten en
gaat voor minsten nóg 80 jaar. Uw hulp
blijft daarbij uiteraard onontbeerlijk!
Michiel Houtzagers
Directeur Zuid-Hollands Landschap
[email protected]
@Houtzagers
COLOFON
Veel te zien
in ZuidHolland!
Sophiapolder:
groene oase
en
tussen asfalt
industrie
eheerders
Boeren, terreinb
samen
en vrijwilligers:
gels
sterk voor weidevo
4 | 2014
www.zhl.nl
Beleef de
Hollandse
winter in
Archeon
UITGAVE
is het kwartaaltijdschrift van Stichting Het Zuid-Hollands Landschap. Jaargang 43, 4/2014.
CONTACT Oude Delft 116 | 2611 CG Delft | (010) 272 22 22 | [email protected]| www.zhl.nl | De minimale bijdrage is € 20,- per kalenderjaar of € 2,- per maand, per gezin.
Wilt u de stichting steunen zonder tijdschrift of mailing, bel (010) 272 22 22. Graag bij verhuizing gebruikmaken van de PostNL verhuisservice.
Opzeggen kan telefonisch of schriftelijk, voor 1 oktober.
Volgende nummer verschijnt in februari 2015.
OPLAGE
BESCHERMERADMINISTRATIE
ANDERE GIFTEN REDACTIE REDACTIONELE BEGELEIDING REDACTIE KLANKBORD VORMGEVING EN DRUK ADVERTENTIEVERKOOP
54.000
ING Bank 307176 | IBAN NL94INGB0000307176 | BIC INGBNL2A
ING Bank 66.29.75.367 | IBAN NL41INGB0662975367 | BIC INGBNL2A
Marie-Louise Govers (eindredactie), Michiel Houtzagers (hoofdredactie), Tim Remmel (social media).
Kees Loogman.
Constance Alderlieste, Annelies Gras, Ineke Journee, Idde Lammers, Evelien Masselink, Boudewijn Swart en Dorien Wiltjer.
Drukkerij Verloop | www.verloop.nl | (078) 69 128 99.
A2 | [email protected] | (023) 526 04 05.
Het drukproces van dit blad voldoet aan de meest strenge eisen op het gebied van milieu en gezondheid. Dit tijdschrift wordt gedrukt op
FSC®gecertificeerd papier. De folie voor de verpakking van Zuid-Hollands Landschap bestaat uit de grondstoffen polyethyleen c.q. polypropyleen.
Tijdens de productie, verwerking, het gebruik en de afbraak, ontstaan geen milieuonvriendelijke afvalstoffen.
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
3
ACTUEEL
Veldleeuwerik, foto: Michael Lane/123rf.com
SAM
VOOR
[WARNER REININK] [PIET BLANKEN]
Het gaat goed met de natuur
in Nederland. Volgens recente
cijfers van het CBS worden
minder diersoorten met uitsterven
bedreigd. Helaas geldt dat
niet voor de weidevogels in de
Krimpenerwaard. Vrijwilligers,
agrariërs, wetenschappers en
natuurbeschermers: allemaal
constateren ze dat er steeds
minder grutto’s, tureluurs en
andere weidevogels zijn. Tijd om
de handen ineen te slaan! Hoe
gaan we het samen aanpakken?
REGIOHOOFD VEENWEIDEN VAN
ZUID-HOLLANDS LANDSCHAP:
VOORZITTER VAN AGRARISCHE
NATUURVERENIGING WEIDEHOF:
“Zuid-Hollands Landschap verpacht
aan agrariërs in de Krimpenerwaard
ruim duizend hectare grond waarbij het
belang van weidevogels op één staat.
We hebben met hen afspraken over
het maaien en bemesten. Daarnaast
proberen we ook afwisseling in de
stukken grond te krijgen. Reservaten voor
kritische weidevogels als zomertaling
en watersnip, omzoomd door agrarische
percelen met afwisselend hoog en laag
gras waar wat koeien grazen. In het
lage gras kunnen kuikens lekker hun
gang gaan, terwijl ze in het hogere gras
bescherming vinden. Onze pachters in
de Krimpenerwaard zijn heel belangrijk,
maar we zouden nog wel meer mensen
in het veld willen hebben. Mensen die
opletten waar het goed gaat met de
vogels en waar minder. Signalering en
kennisuitwisseling zijn belangrijk.”
“Veel agrariërs proberen de weidevogels
te helpen door bijvoorbeeld de
maaidatum uit te stellen. En met
nestbescherming en vluchtheuvelbeheer.
Dat betekent dat als er kuikens in een
weiland lopen, het veld ernaast niet
wordt gemaaid. Zo hebben jonge vogels
genoeg voedsel én bescherming tegen
roofvogels. We kijken nu steeds meer
naar het vliegvlug zijn van de vogels en
niet alleen naar een nest.
Agrariërs zien veel tijdens hun werk,
maar de hulp van vrijwilligers kunnen
ze goed gebruiken. Met verrekijkers
kunnen die naar plekken zoeken waar
weidevogels en hun kuikens zitten.
Dat is hard nodig om meer resultaat te
boeken dan in het verleden. We zijn er
voor om straks de hele Krimpenerwaard
aan te wijzen als kerngebied voor
weidevogels. Daarna kijken we
gezamenlijk - vrijwilligers, Zuid-Hollands
Landschap en agrariërs - waar de vogels
de meeste kansen hebben.”
Warners favoriete
weidevogel...
tekst: Roza van der Veer
HULP GEZOCHT
en zijn het
U leest het, de deskundig
nodig bij
rd
eens: vrijwilligers zijn ha
vogels.
ide
het beschermen van we
jwilligers
vri
Onderzoekgegevens van
om te
ard
wa
zijn bijvoorbeeld goud
len
ege
atr
ma
meten of de genomen
via
n
lde
me
helpen. U kunt zich aan
dzh.nl/
www.landschaperfgoe
degroenemotor
4
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
“Lastig, ze hebben allemaal hun
charme. De kievit met zijn acrobatiek, de
veldleeuwerik met zijn zang, de grutto
met zijn elegantie.
...en favoriete plek
“Die kan ik wél noemen! In polder Den
Hoek, ten westen van Bergambacht, vind
je alle soorten weidevogels.’’
De mooiste plek in de
Krimpenerwaard?
“De combinatie van landbouw - en
natuurgebieden maakt de hele
Krimpenerwaard mooi. Kom het zelf
maar ontdekken.”
Favoriete weidevogel?
“Heb ik écht niet. Juist de diversiteit van
vogels is prachtig.’’
MEN
R WEIDEVOGELS
[DICK MELMAN]
[MAX OSSEVOORT]
[RON VAN WETTEN]
LID NATUURWETENSCHAPPELIJKE
COMMISSIE VAN ZUID-HOLLANDS
LANDSCHAP:
VOORZITTER NATUUREN VOGELWERKGROEP
KRIMPENERWAARD:
MEDEWERKER DE GROENE MOTOR:
“Als we duurzaam weidevogels in
Nederland willen houden, moet de
mens ingrijpen. Nu verdwijnen de
weidevogels in het boerenland door
intensieve landbouw, ontwatering en
oprukkende bebouwing. In reservaten
worden ze juist weer bedreigd door
extensief onderhoud waardoor weiland
verdwijnt en bos ontstaat. We doen
al jaren onderzoek naar weidevogels.
Probleem bij bijvoorbeeld de grutto
is te zorgen dat de jongen uit kunnen
vliegen. Een gruttogezin heeft 1,5 hectare
grasland nodig om elke dag voldoende
eten voor de jonkies te hebben en er is
15 tot 30 centimeter hoog gras nodig
als beschutting. Dat zijn gegevens
uit wetenschappelijk onderzoek waar
een agrariër mee kan werken. Onze
kennis over de vogels krijgt een 8. Maar
het omzetten van die kennis in goed
werkende maatregelen, krijgt een 5.
Mijn bijdrage is om dat laatste cijfer op
te krikken. Daar hebben we boeren én
vrijwilligers voor nodig.”
“Elk voorjaar gaan onze vrijwilligers
met kaarten op pad om aan te geven
waar weidevogels zitten. Digitaal
wordt bijgehouden of er eieren in de
nesten zitten, de eieren uitkomen en
de jongen uitvliegen. Dat is heel anders
dan vroeger toen we alleen de nesten
markeerden met bamboestokken en
soms een nestbeschermer plaatsten.
Soms reed een dag na onze telling
de maaimachine over het weiland
en lagen de jonge vogels met ouders
dood in het veld. Dat was bedroevend.
Ik heb mijn hoop gevestigd op
het nieuwe natuurbeleid waarbij
weidevogelkerngebieden worden
ingericht. Gebieden zonder bomen (daar
zitten roofvogels in, te wachten op hun
prooi: weidevogels) en met extensieve
landbouw, zodat de vogels hun jongen
kunnen grootbrengen. Met onze
informatie helpen we de boeren én het
Zuid-Hollands Landschap de vogels te
beschermen.”
Dicks favoriete
weidevogel...
“De grutto.”
...en plek?
“Polder Achterbroek bij Berkenwoude,
een open gebied waar je nog dat
oergevoel krijgt.’’
Favoriete vogel:
“De grutto.”
Lievelingsplek:
“Polder Den Hoek. Er broeden zwarte
sterns, grutto’s, tureluurs, kieviten,
zomertalingen, kuifeenden en
bergeenden en daarnaast dit jaar ook
de kluut en vier paartjes veldleeuwerik.
Uniek.’’
“Weidevogels zorgen voor een
druk voorjaar. De Groene Motor
ondersteunt vrijwilligers die de polders
langsgaan om weidevogels te tellen
en te registreren. We organiseren een
provinciale startbijeenkomst waar
vergunningen worden uitgereikt
en de laatste informatie wordt
verstrekt. We zijn een vraagbaak
en er worden cursussen gegeven.
Hoog op de agenda staat het nieuwe
natuurbeleid. In de Krimpenerwaard
zijn de vrijwilligers vooral bezig met
gedragswaarnemingen van vogels.
Degenen die zich bijvoorbeeld richten
op de zwarte stern voorzien we van
nestvlotjes, telformulieren en lieslaarzen.
In de Krimpenerwaard wordt goed
samengewerkt door alle betrokken
organisaties. Nu hopen op stabilisatie
of wellicht groei van het aantal
weidevogels!”
Rons favoriete weidevogel:
“De slobeend. Een mooie eend die
broedt in grasland en zich heel goed kan
verstoppen.”
Rons
favoriete plek:
“Nét buiten de
Krimpenerwaard, mag dat ook? Tussen
Boskoop en Waddinxveen ligt de
Voorofschepolder waar allerlei
weidevogels zich thuisvoelen.’’
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
5
Tureluur , foto: Idde Lammers
anifest 2014
lm
e
g
o
v
e
id
e
W
t
e
Lees méér in h
e
& teken de petiti nifest
evogelma
www.zhl.nl/weid
VELDNIEUWS
foto: Idde Lammers
Naar herstel
van de
Koeneschans
Begin 2013 kocht het Zuid-Hollands
Landschap de Koeneschans, een klein
schiereiland in het riviertje de Vlist.
Dit jaar is er archeologisch onderzoek
uitgevoerd en werden onder andere
fundamenten van twee stenen gebouwen
gevonden. Deze resultaten kunnen als
basis dienen voor een ontwerp voor het
herstel van de Koeneschans. Momenteel
spannen we ons in om de financiering
rond te krijgen. Hopelijk realiseren we dan
in 2015 het herstel van de schans.
Wij gaan door,
ook in 2015!
De grutto, het Huys te Warmont, het
duinlandschap Van Dixhoorndriehoek,
de herfstschroeforchis en al die grote en
kleine stukken natuur bij u in de buurt: ze
verdienen uw bescherming! Het Zuid-Hollands
Landschap gaat ook in 2015 voor natuur en we rekenen net als andere jaren weer op
uw steun. Samen maken we het verschil. U doet toch ook in 2015 weer mee?
ZuidWat vond u van onze special Beleef
ons
Holland? Veel lezers reageerden op
ties
onderzoek, dank daarvoor! De reac
ave
uitg
De
tief.
posi
waren overwegend
van
ft
chri
van een gezamenlijk tijds
werd
Landschap & Erfgoed Zuid-Holland
ctie
op prijs gesteld. Wensen die de reda
van
tie
loca
de
elijk
duid
opvielen: ‘Vermeld
de
van
s
focu
de
het onderwerp’; ‘Kijk naar
elen
artik
artikelen.’; ‘Let op de balans in de
tussen landschap en erfgoed’.
sen
We bekijken alle suggesties en wen
oemd
gen
niet
(ook de vele andere die hier
tuele
even
zijn) en nemen deze mee in een
volgende gezamenlijke uitgave.
FLORA
van
BISSCHOPSmijter
tot...
tekst: Hanneke den Held foto: Olaluna/123rf.com
KARDINAALSmuts
Een beetje cultuur in dit ‘bloemstukje’ kan wel, zeker dit jaar,
waarin Zuid-Hollands Landschap en Erfgoedhuis Zuid-Holland
een verbintenis hebben gesloten. Daarom als vertrekpunt de
kardinaalsmuts, een bescheiden struik, het meest opvallend in
herfst en winter door zijn rozerode vruchten, sprekend minikardinaalsmutsjes. Wandel maar eens door de duinen.
Is het u weleens opgevallen dat er heel wat rooms-katholieke
plantennamen zijn? Naast kardinaalsmuts bijvoorbeeld sintjanskruid, jakobskruiskruid, lievevrouwebedstro, Mariadistel,
6
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
Bisschop, monnik, kardinaal,
mutsen dragen ze allemaal
hemelsleutel, rozenkransje, monnikskap, kapucijner... (En dan
ook nog bisschopsmuts, een onaanzienlijk mosje, en mijtertje,
een oranje paddenstoeltje, maar beide staan letterlijk en
figuurlijk een rang lager.)
Je zou bijna denken dat veel volksnamen van planten van vóór
de 16de-eeuwse hervorming of reformatie stammen, en dus
al heel oud zijn.
Allemaal ‘bloemig’ erfgoed, waar we 5 december ook nog eens
een fruitig glaasje bisschopswijn op kunnen drinken.
‘Overstroming’ geslaagd
JONG GELEERD...
Voor het vijfde jaar op rij realiseerde
het Zuid-Hollands Landschap
maatschappelijke stages voor
middelbare scholieren. In de periode
september-november werkten
jongeren lekker buiten in de Duinen
van Oostvoorne en in Mildenburg. We
doen dit in samenwerking met Nature
Wise en de ANWB voor scholen in
Brielle, Nieuwegein en Den Haag.
Bij het maaien en afvoeren
van bramenstruiken en biezen
vingen terreinbeheerders in
de Westduinen te Ouddorp
verschillende Noordse
woelmuizen. Uiteraard werden
de muizen op een veilige plaats
weer teruggezet in de duinen.
icop, een
erzoekers gesignaleerd in Over Boe
Het papegaaizwammetje is door ond
dt.
wor
eerd
lands Landschap beh
natuurgebied dat door het Zuid-Hol
psittacina, is een soort die juist op
be
“Het papegaaizwammetje, Hygrocy
steeds
komt. Dergelijke terreinen worden
voedselarme gras- en hooilanden voor
worden
selarm te houden moet regelmatig
zeldzamer in ons land. Om grond voed
’). Maar
heer
gsbe
alin
schr
t worden afgevoerd (‘ver
gemaaid, waarna het maaisel moe
kort
dan
gras
het
gebieden te begrazen. Hoewel
steeds vaker wordt vee ingezet om
niet
en
dier
mest achtergelaten en als het aantal
blijft, wordt door het grazende vee
kent
extreem laag gehouden wordt, bete
g
ijkin
verr
dit dus toch een langzame
etje
van de grond. Het papegaaizwamm
staat dan ook op de Rode Lijst”,
aldus de Mycologische Vereniging.
wen
Paddenstoeldeskundigen beschou
Het
dit zwammetje dus als bijzonder.
voor
is daarom een groot compliment
ken in
plek
e
twe
op
onze beheerders dat
etje in
mm
izwa
Over Boeicop het papegaa
groepjes gevonden is.
foto: Sonja van Baren
Bijzonder
zwammetje
foto: Henkjan Kievit
“Na zo’n 100 jaar ziet de 6e molen weer water in de boezem”, twitterde Warner
Reinink op 25 augustus 2014. Er was veel belangstelling voor de (geslaagde)
test om water te bergen in De Hooge Boezem. Naar verwachting zal het eens
in de vijf jaar nodig zijn dit gebied te gebruiken als berging bij extreem hoge
waterstanden. In geval van nood kan er zo’n 70.000 kubieke meter water
tijdelijk opgeslagen worden, waardoor het peil op de Hollandse IJssel lager komt
te staan en wateroverlast voorkomen wordt. Wilt u de boezem nogmaals vol
zien stromen? Kijk op www.zhl.nl/waterberging
Doe mee!
Workshops
natuur- en landschapsfotografie
Na het succes van de workshops
natuur- en landschapsfotografie in
2014 organiseren we in 2015 méér
workshops. Elke workshop start
met theorie: een professionele
natuurfotograaf geeft uitleg. Daarna
gaat u onder begeleiding het veld in
om te oefenen nóg mooiere foto’s
te maken. Ook organiseren we nu
op verzoek avondcursussen waarin
u alles leert over archiveren en het
nabewerken van uw foto’s.
Data workshops:
· 31 januari, Oostvoorne
· 21 maart, de Zandmotor
· 15 april, avondcursus
· 22 mei , Vijfheerenlanden
· 13 juni, Eendenkooi Bakkerswaal
· 10 oktober, Ockenburgh
· 20 november, Stolwijkse Boezem
· 30 september, avondcursus
Speciale prijs voor Beschermers van
het Zuid-Hollands Landschap: € 80,per workshop (niet- Beschermers:
€ 95,-. Avondcursus: resp. € 39,- en
€ 47,50. Met deze bijdrage steunt
u het werk van het Zuid-Hollands
Landschap.
Kijk voor meer informatie op
www.VanellusVanellus.com/workshop
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
7
O
Ontdek
ACTIEF
Deze activiteiten
zijn mede mogelijk
gemaakt door de
Nationale Postcode
Loterij
Het Zuid-Hollands Landschap laat iedereen, jong en oud, graag de natuur
in de buurt beleven. Op deze pagina’s: een overzicht van enkele van onze
activiteiten. Én een winterse vooruitblik op een nieuwe ontdekkingstocht in de
(pre)historische buitenwijken van Alphen aan den Rijn...
Voor senioren
Dag van de
Zandmotor
foto: Nelleke den Boom
De unieke waterbouwkundige zandbank voor de kust bij Monster was op
20 september een heerlijke uitwaaiplek voor ouderen en zorgbehoevenden.
“Mensen die slecht ter been zijn kunnen zonder hulp moeilijk van het
strand genieten”, aldus Maarten Laming van het Zuid-Hollands Landschap.
“Op de Dag van de Zandmotor zorgden wij voor helpende handen.”
Cliënten van de zorginstellingen Florence en Parnassia uit Den Haag en
omgeving maakten met huifkarren en een strandrups ritjes over het strand.
Een gebakken visje erbij, en voor velen kon de dag niet meer stuk.
Voor de kids
We vinden het belangrijk dat kinderen in
contact komen met de natuur. Zij zijn immers
de natuurbeschermers van de toekomst. Eind
augustus tijdens de Leidse Hooidagen in de
Oostvlietpolder waren kinderen, en hun minstens
zo enthousiaste (groot)ouders, druk in de weer
met broodbakken bij een kampvuur, kanoën,
vogels kijken, pijl-en-boog maken, vruchtensappen
persen en de herder helpen zijn schapen te
hoeden. Vrijwilligers en medewerkers van het
Zuid-Hollands Landschap gaven de kinderen alle
kans zich buiten lekker uit te leven.
8
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
foto: Idde Lammers
Tekst: Idde Lammers
Leidse
Hooidagen
Voor het hele gezin
80 jaar jong
foto: Idde Lammers
k
Zuid-Holland
in zomer & winter!
Na de zonovergoten feestdag van
27 september, kunt u met het ZuidHollands Landschap ook van de
winter genieten. Beleef de winter
van vroeger, van héél vroeger in
Archeon met 50% korting!
Archeon wordt omgetoverd tot een bijzonder
winterwonderland. Zo beleeft u de Hollandse,
historische winterwereld met knapperende
haardvuurtjes, hartverwarmende activiteiten
en bijna vergeten winterse gerechten. U
kunt schaatsen en in de middeleeuwse
huisjes wordt bij het vuur hard gewerkt om
de ijskoude periode die nadert goed door te
komen.
In het themapark Archeon waren eind september
Beschermers, vrijwilligers, en vrienden van het ZuidHollands Landschap te gast. Zij vierden het 80-jarig
bestaan van het Zuid-Hollands Landschap en de
nieuwe samenwerking met het Archeon. “Mijn vader
is boswachter bij het landschap, maar vandaag is-ie
vrij”, glundert Jasper. Met zijn broertje, moeder én
vader neemt hij een duik in het verleden. “Hé, daar
staat Pierre Wind met een berenvel om een zwijn te
braden!”
Vier de winter
in Archeon
U bent welkom op
13 en 14 december en van
20 december t/m 4 januari 2015.
Het park is geopend
van 11.00 uur tot 17.00 uur.
rs en relaties van het
Beschermers, vrijwillige
p krijgen ook nu weer
Zuid-Hollands Landscha
.
chts € 8,75!
sle
k
oo
n
da
is
ijs
De toegangspr
tis.)
(Kinderen tot 4 jaar: gra
line via
on
ect
Bestel uw kaarten dir
on
he
arc
nl/
www.zhl.
50% korting
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
9
Openingstijden De Tapuit,
bezoekerscentrum Dunea
April t/m oktober:
• dinsdagt/mzaterdag10.00tot16.00
uur
• zondag10.00tot17.00uur
maandag gesloten
November t/m maart:
• dinsdagt/mvrijdag10.00tot16.00uur
• zaterdag12.00tot16.00uur
• zondag10.00tot17.00uur
Tijdensschoolvakantiesopmaandagopen.
Passe-partout, speciaal
voor onze pareltjes
Dunea levert lekker en zuiver drinkwater aan circa 1,3 miljoen klanten in ZuidHolland. Én wij beheren prachtige natuur. Wat natuurgebieden betreft noemen
we Kijfhoek, Bierlap en Solleveld met trots onze ‘pareltjes’. Pashouders mogen die
gebieden exclusief bezoeken. Heeft u wél, of nog géén pas voor deze gebieden?
Er is nieuws te melden!
Kijfhoek en Bierlap
Het is niet anders: de kosten voor natuurbeheer lopen erg op. Daarom hebben we
voor 2015 besloten, voor het eerst na
jaren, de prijs van de pas voor Kijfhoek en
Bierlap iets te verhogen.
• DeKijfhoek/Bierlappaskostnu€10,80
per jaar
• Geldigvoor2volwassenenen3kinderen
• Alleengeldigincombinatiemeteen
lidmaatschapvanhetZuid-Hollands
Landschap.
Solleveld
AllangetijdzienDuneaenhetZuid-HollandsLandschapdewachtlijstvooreen
Solleveld passe-partout groeien. Maar wij
mogenvandeprovincieZuid-Hollandniet
meer dan 2.400 passen uitgeven. Uit een
enquête blijkt dat redelijk wat pashouders maar een enkele keer naar Solleveld
komen. Jammer want ondertussen blijven
anderenopdewachtlijststaan...
Met het verhogen van de prijs willen wij
voorzienindekostenvoorhetnatuurbeheer, maar ook hopen wij ruimte te maken
voor mensen die gráág naar Solleveld
willen,maarnunogsteedsopdewachtlijst staan. Overweegt u uw passe-partout
Solleveldoptezeggen,maarwiltutoch
zonuendannaarSolleveld?Schrijfudan
Meer info op www.dunea.nl.
Volg ons op twitter: @detapuit.
Tefefoon:(088)3474849ofe-mail:
[email protected]
Adres:Meijendelseweg40,Wassenaar
invooreenvanonzeexclusieveexcursies,
welke wij via de site aanbieden!
• DeSolleveldpaskostnu€12,50perjaar
• Geldigvoor2volwassenenen3kinderen
• Alleengeldigincombinatiemeteen
lidmaatschapvanhetZuid-Hollands
Landschap.
Steun de natuur
Uiteraard proberen we iedereen van een
pastevoorzien.Mochtuonverhoopt
tochnogopdewachtlijststaan,dan
kuntunatuurlijkwélBeschermervan
hetZuid-HollandsLandschapworden.
Daarmee steunt u alle natuur in heel
Zuid-Holland.Bovendienkomenper2015
alleenBeschermersvanhetZuid-Hollands
LandschapinaanmerkingvooreenSolleveld passe-partout.
Beleef Solleveld exclusief
Staatutotophedenopdewachtlijstvoor
eenSolleveldpas?Dankrijgtuvanons
binnenkort een uitnodiging op uw huisadres.Vooreenontvangstenexclusieve
rondwandeling op Solleveld.
Meer informatie over Dunea en de duingebieden Meijendel, Solleveld en Berkheide
vindt u op de website van Dunea.
Of neem contact op met Dunea via
telefoonnummer 088 347 48 49 of e-mail
[email protected].
Voor vragen over de administratie en de
acceptgiro’s kunt u contact opnemen met
het Zuid-Hollands Landschap via
010 272 22 22
10
Dunea • 4 • 2014
InteractievetentoonstellinginDeTapuit
Woning gezocht!
De Tapuit in Meijendel is inmiddels ruim twee jaar geopend. Met zo’n 100.000
bezoekers per jaar is het een groot succes. En nu is er weer een reden bijgekomen
om eens langs te komen met het hele gezin. Tot en met 11 januari 2015 is de nieuwe
interactieve tentoonstelling ‘Woning gezocht!’ te bekijken en te beleven voor
jong en oud.
Indetentoonstelling‘Woninggezocht‘wordjemeegenomenlangseenaantaldierendie
je in Nederland kunt tegenkomen. Er wordt stilgestaan bij de manier waarop de dieren
‘gehuisvest’zijn.Bijnaelkdierheeftweleenplekwaarhijkanschuilenofwaardejongen
geboren kunnen worden. Verwonder je over de soms verrassende en slimme woonvormenvandezedieren.
Zelf doen
Indetentoonstellingzittentweefilmpjesoverdewoningenvandieren,inhetvossenhol
ziteenleukedoe-activiteitenhetelektrospel‘wiehoortbijwelkewoning?’maaktde
tentoonstellingerginteractief.Erisookeenspeurtochtbijendeantwoordenkunnen
kinderenvindenindetentoonstelling.Sleutelwoordenzijn‘beleving’,‘verwondering’,‘interactie’en‘plezier’.Hetbezoekaandetentoonstellingiseventueeltecombinerenmet
eenbuitenspeurtochtoflekkerspelenenhuttenbouweninhetMonkeybos.Zobouwt
iederzijneigenwoning.
Ukuntnatuurlijkookmeteenschoolklas of kinderfeestje langskomen om de
kinderentelatenzienhoededierenleven,
bouwen en wonen. Dit horen we graag
even van tevoren. U kunt het doorgeven
[email protected].
‘Woning gezocht’ is tot en met 11 januari
2015 te bezoeken in De Tapuit, het bezoekerscentrum van Dunea.
Nu verkrijgbaar in De Tapuit: activiteitenfolder
november tot en met april. Haal hem op in De Tapuit
Zondag 30 november
Zaterdag 21 februari
Gezins GPS tocht
Start: 10.00 uur bij De Tapuit in
Meijendel
Eind: 13 uur
Prijs: € 15,00 per apparaat
Aanmelden: [email protected]
Winterwandeling met appeltaart
Start: 09.30 uur bij De Tapuit, bezoekerscentrum Dunea in Meijendel
Zaterdag 13 december
Natuurfotoworkshop met Joost en Joost
Met koffie en koek!
Start: 09.30 bij De Tapuit in Meijendel
Eind: 12.30 uur
Donderdag 25 december
IVN Frisse Neuzenwandeling
Start: 13.30 uur bij het Informatiebord tegenover de paardenbak in Meijendel
Zaterdag 10 januari
Winterwandeling met erwtensoep
Start: 09.30 uur bij De Tapuit, bezoekerscentrum Dunea in Meijendel
Vrijdag 27 februari
Kinderen beleven Meijendel (6-10 jaar)
Start: 14.00 uur bij De Tapuit, bezoekerscentrum Dunea in Meijendel
Zaterdag 7 maart, 21 maart en 4 april
Speuren naar reeën in Meijendel
Start: 08.00 uur bij De Tapuit, bezoekerscentrum Dunea in Meijendel
Vliegeren boven
Meijendel
Met behulp van luchtfoto’s, die gemaakt
worden met een camera onder de vlieger,
wordt het effect van jarenlang natuurherstel in de duinen tussen Katwijk en
Monster gemeten. Waar is de dynamiek,
het spel van zand, wind en water, het
grootst geworden?
Om de natuurwaarden van het duingebied
tenminste te handhaven is Dunea ertoe
overgegaan de vegetatie op een aantal
plekken te verwijderen. De uitkomst van
dezeingreepisdathetstuivendeduinweer
terugkeertinhetlandschap.Duneapastein
Meijendelverschillendemethodentoeom
de vegetatie te verwijderen en vervolgens
degrondtebewerkenomtezienwelke
methode het duingebied het langst laat
stuiven.Deverschillendemethodenmoeten
met elkaar vergeleken worden: waar stuift
hetzandhetmeest?Ditkanonderzocht
worden door een hele reeks van paaltjes
met een maatverdeling in de duinen te
plaatsen en die dan voor en na de herfst
enwinteraftelezen.Indezeperiodevan
het jaar komen immers de meeste stormen
voor. Een groot nadeel is dat het slaan van
paaltjes en het meten van het niveau van
hetzandtijdrovendis.Bovendiengeeftdat
slechtseenbenaderingvanhetzandtransportineencomplexgeheelvanhogeduinen
en diepe valleien.
Een nauwkeuriger manier is om digitale
terreinmodellen te maken voor, en na het
stormseizoen.Metbehulpvanluchtfoto’s,
diemetgroteprecisiegerefereerdzijnaan
geografischepositiesenhoogtesinhetveld
kanzo’nmodelgemaaktworden.Doorde
modellen van elkaar af te trekken kan dan
eennauwkeurigebalansvanhetzandtransportopgesteldworden.Inseptemberen
oktoberzijneenaantalgebiedeninMeijendel voor het eerst gefotografeerd vanuit de
luchtdooreencameraondereenvliegerte
hangen.Voordatdevliegerdeluchtinging,
zijnreferentiepuntenmeteenDifferentiaal
GPS(DGPS)ingemeten.Dereferentiepunten bestonden uit markeringsvlakken die in
hetveldwerdenuitgezet.
Zaterdag 11 april
Op verkenning door Solleveld
Start: 09.30 uur bij de Watertoren van
Monster in Solleveld
Colofon
DezespreadiseenuitgavevanDunea.Tekst: Sandra
Zittersteijn(eindredactie)Foto’s en illustraties: Dunea
Beeldbank, Marijke Koopman, Monique Klein.
Vormgeving: T2 Ontwerp, Katwijk.
Dunea,Postbus756,2700ATZoetermeer
www.dunea.nl,(088)3474747
Dunea • 4 • 2014
11
foto: Idde Lammers
SPONSORNIEUWS
Beschermervoordeel Groen & Fit
Speciaal voor onze
Beschermers heeft De Friesland
Zorgverzekeraar een exclusief
voordeel in het Groen & Fit
Collectief. Profiteer van dit
beschermervoordeel en lees de
flyer bij dit magazine of kijk op
www.zhl.nl/groenenfit
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat bewegen in de buitenlucht gezondheids
klachten helpt voorkomen. Vanuit die wetenschap is de samenwerking met
De Friesland Zorgverzekeraar ontstaan. Samen streven we naar een gezonde
en vitale samenleving. En wat is nu leuker dan op avontuur gaan in de ZuidHollandse natuur?
Samen met bedrijven en partners zijn we nog
slagvaardiger in wat ons verbindt: de natuur!
Neem contact op met Sandra te Morsche,
[email protected], (010) 272 22 22 of kijk op
www.zhl.nl/vriend
VRIENDEN EN PARTNERS
12
Archeon
AKZO Nobel
BP Raffinaderij Rotterdam
Collectieve Zonnepanelen
De Friesland Zorgverzekeraar
dS+V Gemeente Rotterdam
Europe Container Terminals (ECT)
Gemeente Noordwijk
HD Projectrealisatie
Nationale Postcode Loterij
Rietdekkersbedrijf C. van Vliet V.O.F.
Shell
Thuiszorgorganisatie Florein
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
Chris van der Oord kijkt vanuit zijn
huiskamer uit over het natuurgebied
Polders Poelgeest in Oegstgeest. “We
hebben de mooiste achtertuin die ik me
kan wensen”, vertelt Chris enthousiast.
“Vanochtend zag ik nog een paar
lepelaars door het ondiepe water waden.”
Onlangs heeft het Zuid-Hollands
Landschap Polders Poelgeest kunnen
uitbreiden door het verwerven van het
grootste deel van de aangrenzende
polder. Chris: “Tijdens een wandeling
zag ik dat het perceel te koop werd
aangeboden. Vervolgens las ik in dit
tijdschrift over de actie van het ZuidHollands Landschap om de polder te
kopen. Ik heb
meteen een
gift gedaan.
Het was goed
om te zien hoe
de actie in de
wijk leefde. Er
wordt nu onderzocht of het mogelijk is
een wandelpad richting het centrum van
Warmond aan te leggen. Ik hoop dat het
lukt.”
Inmiddels lopen er gesprekken met
de gemeente om de planning en de
beschikbare budgetten op elkaar af te
stemmen. Het gaat daardoor misschien
wat langer duren, maar er wordt wel meer
mogelijk. Naast het wandelpad is het de
bedoeling om door de polders ook een
recreatief fietspad aan te leggen.
‘De mooiste
achtertuin
die ik
me kan
wensen!’
In 2014 doneerde het Zuid-Hollands
Landschap hout aan het Archeon. Daarmee
kon een oud ambacht weer nieuw leven
ingeblazen worden: houtskool maken.
De vernieuwde samenwerking werd op
27 september vastgelegd in kleisteen
door directeur Archeon Jack Veldman,
voorzitter Vrienden van het Archeon Leo
van Sister, gedeputeerde Han Weber en
directeur Zuid-Hollands Landschap Michiel
Houtzagers.
BEDRIJVEN
VRIENDENNETWERK
De gift van Chris
GIFTEN EN DONATIES
We ontvangen veel giften of spontane
verhogingen van de jaarlijks bijdrage.
U kunt bijvoorbeeld bij een verjaardag
of jubileum aan de gasten een donatie
vragen voor het Zuid-Hollands Landschap.
Dit kwartaal geven we aandacht aan de
volgende giften:
€
50,- Dhr. R.A. Makkink,
t.g.v. 50ste verjaardag I. Keijzer
€
95,- vA-Natuurproducties,
uit verkoop DVD Streekparels
€ 155,- Dhr. Van den Elzen,
i.p.v. bloemen begrafenis
€ 250,- Dhr. R.W. van der Meer en
Mw. I. van der Meer-Noort,
voor aankoop land
€ 750,- Fam. Stafleu, t.g.v. verjaardag
€ 3.000,- The Hague Roadrunners
n.a.v. 30-jarig bestaan
DE ZUID-HOLLANDSE NATUUR
HEEFT UW GIFTEN, GROOT EN KLEIN,
ECHT NODIG. ALLE GULLE GEVERS
HARTELIJK BEDANKT!
Winterwandeling
in Poelgeest
Zaterdag 6 december, 10.30 - 12.00 uur
begeleidt de boswachter speciaal voor
Beschermers een winterwandeling naar de
nieuwe aankoop van Polders Poelgeest. U
hoort van hem alles over de toekomstige
inrichting van het aangekochte weiland.
Ga mee en geef u op via
www.zhl.nl/natuuragenda
De Stichting Het Zuid-Hollands Landschap besteedt
giften verantwoord. Schenkingen, giften en nalatenschappen zijn voor u fiscaal
aftrekbaar en de stichting hoeft over het binnengekomen bedrag geen belasting te betalen.
Kijk op www.belastingdienst.nl/giften of www.cbf.nl
NATUURBEHEER
PAS IN ‘T KORT
De PAS (Programmatische Aanpak Stikstof)
heeft betrekking op zo’n 130 natuurgebieden in
ons land. Dat zijn die gebieden, waar de natuur
last heeft van te veel stikstof.
Via de PAS worden twee doelen tegelijk bereikt.
De biodiversiteit in die gebieden wordt
hersteld.
Er komt weer ruimte voor nieuwe
economische activiteiten ondanks
stikstofuitstoot. Die ruimte was er
nauwelijks meer, want uitbreiding was bijna
altijd in strijd met Europese richtlijnen ten
aanzien van stikstofuitstoot en natuur.
Zie ook http://pas.natura2000.nl
1
Opknap
beurt
Soms brengt narigheid ook
mooie dingen. Zoals in Voornes
duingebied. Stikstof deed
daar de duinen dichtgroeien,
maar de opknapbeurt die nu
volgt geeft behalve prachtige
‘nieuwe’ duinen, ook een
bijzondere samenwerking
tussen Natuurmonumenten en
tekst: Monica Wesseling
het Zuid-Hollands Landschap.
Natuurbeheerders en overheid zijn
overal in het land druk bezig met de PAS,
de Progammatische Aanpak Stikstof.
Door uitstoot van industrie, verkeer en
landbouw zijn veel natuurgebieden
overbemest geraakt met stikstof.
Gevolg: een enorme groei van grassen
en andere ‘gewone’ planten. Wat minder
veel voorkomende planten en dieren
zitten daardoor in de knel. Zo vinden
bijvoorbeeld de blauwvleugelsprinkhaan
en zandhagedis in de duinen geen
open zand meer om hun eieren in af te
zetten en wordt een tere plant als de
vleugeltjesbloem overwoekerd.
OPKNAPBEURT
“Omdat de Europese Commissie ook
Nederland verplicht
om goed voor zijn
natuurgebieden te zorgen,
is er nu de PAS”, vertelt Hans Visser
regiohoofd Eilanden bij het ZuidHollands Landschap. “Het houdt onder
andere in dat sommige natuurgebieden
een echte opknapbeurt krijgen.” Door
het weghalen van de overbemeste
bovenste laag grond (plaggen) en van
heel veel grassen en struiken worden de
natuurgebieden ontdaan van een berg
stikstof.
Visser: “Hier op Voorne bijvoorbeeld
maaien en plaggen we dichtgegroeide
duinvalleien, trekken we struiken, laten
we extra begrazen, verwijderen we
slibrijke bodems uit poelen en gaan we
de Tenellaplas bij het bezoekerscentrum
uitbaggeren.”
2
3
dagen per maand in!”
Martin Mos* van Natuurmonumenten
vult zijn tijdelijke collega aan: “De
samenwerking verloopt prima. Het ZuidHollands Landschap kan deze klus nu op
tijd klaren, ze profiteren van de ervaring
die wij al eerder opgedaan hebben.
Wat ik zelf een groot voordeel vind is
dat beide organisaties op deze manier
eens in elkaars keuken kijken. Daar leert
iedereen van.”
* Bij Natuurmonumenten is Martin Mos
beheerteammedewerker West-Brabant.
ERVARING INHUREN
Al met al is de aanpak van stikstof
een enorme klus, zeker voor een
vrij kleine werkorganisatie als
het Zuid-Hollands Landschap.
Ingewikkeld bovendien door
veel Europese regels.
Visser: “Bij ons is er nog
weinig ervaring met dit
werk en daarom hebben
we twee mensen van
Natuurmonumenten gevraagd
ons te helpen. We huren de
collega’s tijdelijk en voor enkele
1 De blauwvleugelsprinkhaan lijkt saai.
Tot hij zijn vleugels ontvouwt!
Het is een kwetsbare soort die op de Rode
Lijst van sprinkhanen en krekels staat en een
voorkeur heeft voor onbegroeide duinen.
foto: Marie-Louise Govers, ill: Didier Descouens
2 Vleugeltjesbloem
foto: Hans Visser
3 Zandhagedissen hebben kaal zand nodig
om hun eieren in af te zetten.
foto: Annete/123rf.com
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
13
foto: Corrie van Ettinger
VRIJWILLIGERS
‘JAAP WEET MEER
OVER VLINDERS
DAN IK’
Voor de kust van Hoek van Holland ligt de Van
tekst: Nadine Mussert
Dixhoorndriehoek. Boswachter Fred Spreen schakelt
graag de hulp van vrijwilliger Jaap Tromp in om
het publiek te laten genieten van dit bijzondere
natuurgebied.
14
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
Het grootste compliment dat je Jaap
Tromp kunt geven, is de reactie: ‘weer
wat geleerd’. Ik zeg het spontaan
wanneer hij mij meeneemt door het
gebied en vertelt over de kalkrijkdom
daar. “Niemand weet bijvoorbeeld”,
aldus Tromp terwijl we door het zand
ploegen, “het antwoord op de vraag
waarom de Van Dixhoorndriehoek zo
gigantisch kalkrijk is. Men bedenkt
dat het door de schelpen komt. Maar
langs de kust van bijvoorbeeld Schoorl
komen ook schelpen voor, en daar zijn
de duinen kalkarm. Weet je hoe? De kalk
Jaap op Facebook
De Van Dixhoorndriehoek ligt achter
de Oude Strandboulevard van Hoek
van Holland.
boswachter alle kennis in huis heeft
over de natuur. Maar Jaap weet
bijvoorbeeld over vlinders veel meer dan
ik. Vrijwilligers brengen op geheel eigen
wijze hun kennis in en hebben er vaak
veel plezier in.’’ De boswachter is ook erg
blij met de Facebook pagina.
BIJZONDER
Jaap Tromp vertelt!
komt rechtstreeks uit de bergen via de
grote rivieren en de Nieuwe Waterweg
in zee terecht. Het zand werd in de jaren
’70 weggehaald uit wat tegenwoordig
de Europoort havens zijn en uit de
Noordzee.’’
DUIN EN BOS WESTLAND
Tromp bericht ook op de Facebook
pagina ‘Duin en Bos Westland’ over
dit soort weetjes en de dingen
die boswachter Fred Spreen en hij
tegenkomen in het gebied.
Spreen: “Misschien denk je dat een
Het Zuid-Hollands Landschap werkt in
al haar gebieden veel met vrijwilligers
samen. “In dat opzicht is de Van
Dixhoorndriehoek een bijzonder gebied,
qua natuur overigens ook hoor” zegt
Spreen. “Naast de excursies die Jaap
hier regelmatig leidt, is er veel werk voor
vrijwilligers. Op verschillende ochtenden
en middagen hebben we in de kuststreek
groepen die in de natuur aan de slag
gaan met zagen, maaien et cetera. Maar
dat is niet van toepassing in de Van
Dixhoorndriehoek. Nóg niet’’
En dat terwijl er wel degelijk een
heleboel werk wordt verzet in het
duingebied bij Hoek van Holland. Het
is er in de korte tijd dat het bestaat,
behoorlijk dicht begroeid geraakt.
Begin van dit jaar is het Zuid-Hollands
Landschap daarom begonnen met een
groot project om het open karakter
van de Van Dixhoorndriehoek te
herstellen en kwetsbare plantensoorten
meer ruimte te geven. “Dat is zulk
specialistisch werk dat het door een
externe partij wordt uitgevoerd’’,
verklaart Spreen. Tot 2016 zal er nog
werk in uitvoering zijn in de Van
Dixhoorndriehoek. “Zo worden de
paden aangepast. Het is al een stuk
toegankelijker geworden voor publiek.
En dat is belangrijk; zij die zich betrokken
voelen bij het gebied zijn immers de
natuurbeschermers van de toekomst.’’
PERSOONLIJK
Ik ga met Jaap Tromp weer even de
duinen in, want hij laat je het liefst
persoonlijk kennismaken met de
Van Dixhoorndriehoek. “Ik geef hier
regelmatig excursies waarbij ik vertel
over alles wat we tegenkomen’’, legt
hij uit. “Over de vogels die we horen, de
plantjes die er bloeien, insecten die we
zien. Dat is het best over te brengen als
je er zelf doorheen loopt.’’
Gaat het niet te hard vriezen, dan
hebben de vogels nog lang profijt van de
duindoornbessen in het duingebied.
Ook vrijwilliger worden voor het
Zuid-Hollands Landschap? Er is van alles te doen!
Meld u vandaag nog aan op
www.zhl.nl/vrijwilligerswerk
Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2014
15
foto: Jaap Tromp
foto: Jaap Tromp
Op de Facebook pagina Duin en Bos Westland bericht Jaap Tromp behalve over de
Van Dixhoorndriehoek ook over andere natuurgebieden van het Zuid-Hollands
Landschap: Hyacintenbos, Solleveld, Zandmotor, Spanjaardsduin, Vinetaduin,
Staelduinse Bos, Zeven Gaten en Oranjeplassen.
www.facebook.com/natuurwestland
Foto: © Eurosense B.V., 2012
KIJK OP ZUID-HOLLAND
Schepen varen af en aan op de rivier de Noord die zich bij
het eilandje Sophiapolder in twee stromen splitst. Links de
Rietbaan, ter hoogte van Hendrik-Ido-Ambacht en rechts de
Pelsert, aan de kant van Papendrecht. Na het eiland komen
ze weer bij elkaar. Een stukje verderop, bij Dordrecht, ligt het
drukst bevaren rivierkruispunt van Europa.
Sophiapolder is een natuureiland waar eb en vloed vrij spel
hebben. Dat is goed te zien op de foto, bijvoorbeeld aan de
kreken die zijn ontstaan. Ze zijn relatief nieuw, want niet zo
lang geleden stond er nog een boerderij op het eiland. Ook
de rechte lijnen van de oude landbouwpercelen zijn vanuit de
lucht nog te herkennen.
Het eiland ontstond in 1856, toen een Dordtse
grootgrondbezitter het initiatief nam een aantal zandplaten
in te polderen. Het werd genoemd naar koningin Sophie (18181877), de toenmalige echtgenote van koning Willem III. Boeren
hielden er vee en hadden er hooiland. Voor akkerbouw was het
niet geschikt vanwege de grote kans op overstromingen. Later,
in de 20ste eeuw, woonden er ook arbeiders die werkten op de
scheepssloperijen aan de overkant. Hendrik-Ido-Ambacht stond
bekend als ‘scheepskerkhof’, waar schepen gesloopt werden en
het schroot werd verkocht.
Tegenwoordig is het eiland, mede dankzij het beheer door
het Zuid-Hollands Landschap, een groene oase midden in
de bedrijvigheid van de Drechtsteden. Er zijn wandelpaden,
vlonders en uitkijkpunten aangelegd. Tussen maart en oktober
vaart een voetveer vanaf de Veersedijk in Hendrik-Ido-Ambacht.
De overtocht wordt gratis verzorgd door enthousiaste
vrijwilligers.
EEN BIJZONDER NATUUREILAND
IN HET HART VAN DE DRECHTSTEDEN
Voor achtergrondinformatie, excursies en vaartijden:
www.zhl.nl/sophiapolder
Met dank aan Teun de Bruijn, Regionaal Archief Dordrecht.
Sophiapolder
Natuureiland Sophiapolder wordt
beheerd door het Zuid-Hollands
Landschap.