20 november 2014 , pag. 28 etsbaar en weerl eerloos landschap Kwetsbaar weerloos ACHTERGROND BESCHERMING WIERDEN Stapels rapporten en adviezen ter bescherming van oud landschap. Allemaal in de la verdwenen. Het Groningse wierden- en dijklandschap dreigt verder te worden aangetast. ,,Boeren vlakken wierden af om ook dat laatste grassprietje te kunnen maaien.’’ Johan de Veer ¬ De wierde van Ezinge. Foto Archief Jan Zeeman Slapeloze nachten. Dat wenste kunstschilder Henk Helmantel uit Westeremden al die wethouders en burgemeesters toe die hun historische dorpsgezichten en oude landschappen laten vernielen. Boerenschuren, windparken en woonwijken worden lomp in het landschap ‘gefietst’. Meanderende sloten worden gedempt en wierden achteloos met de landbouwschaaf afgegraven. In 2011 zei Helmantel in het RTV Noord-programma Strunen met Stolk een tikje misnoegd dat hij stopt zich te ergeren. ,,Ik wil niet steeds mijn dag laten bederven.’’ Jaren later wordt de uitzending opnieuw getoond in boerderij De Diek’n in Zeerijp. Er volgt een stevig pleidooi voor behoud van cultureel erfgoed. Tal van organisaties wijzen met de beschuldigende vinger richting lakse overheid. Dat gebeurt op uitnodiging van Ingrid Mortiers (PvdA), die in haar strijd voor landschapsbehoud een stevige punt wil zetten achter een ZEERIJP ‘We blinken uit in het schrijven van stukken maar maken geen beleid’ periode van twaalf jaar in Provinciale Staten. ,,Wierden- en dijkenlandschappen vallen ten prooi aan verrommeling.’’ Mortiers zoekt in en buiten de Staten steun om daar een einde aan te maken. Als het aan haar ligt, wordt landschapsbehoud stevig verankerd in wet- en regelgeving. Of haar eigen partij voorop loopt, valt nog te bezien. Volgens Tweede Kamerlid Lutz Jacobi (PvdA) is in die kringen nog wel wat zendingswerk nodig. ,,In de PvdA zitten te weinig ‘groenen’. Ondertussen gaat er geen dag voorbij of er is weer een stukje oud landschap naar de kloten gehol- pen. Voor mij is de grens bereikt.’’ Om bijzondere gebieden te beschermen en toch de boel sociaal en economisch draaiende te houden, pleit Jacobi voor een andere verdeling van het gemeentefonds. Op dit moment geldt: hoe meer inwoners en bebouwing, hoe meer geld van het Rijk. Het Kamerlid vindt dat bij de vaststelling van de bedragen ook de aanwezigheid van oude karakteristieke landschappen moet worden meegewogen. Tegen lokale en regionale bestuurders zegt Jacobi: ,,Als je het gebied wilt beschermen en ook vooruit wilt helpen, moet je met plannen komen die een ziel hebben. Ik vind dat niet terug bij plannen voor het Waddenfonds. Dat is toch een graaipotje geworden.’’ Nog een tip: maak duidelijk wat bijzonder is. Geef het gebied een brandmerk. ,,Onzin’’, verzucht Pier Bosch, bestuurslid van Bond Heemschut en Stichting Landschap Oldambt. Hij toont een stapel rapporten. ,,Allemaal van de afgelopen jaren. Vol ad- viezen en aanbevelingen wat wel en niet moet kunnen in kwetsbaar landschap. Er is niets mee gedaan. ,,We blinken uit in het schrijven van stukken, maar maken geen beleid.’’ Hoog tijd om de provincie aan te klagen, vindt Reint Wobbes uit Huizinge. ,,Omdat de provincie haar rol als controleur en hoeder van het landschap, niet serieus genoeg neemt. In Krewerd zijn sloten gedempt. In Niekerk diverse kavels geegaliseerd. Boeren vlakken wierden af om ook dat laatste grassprietje op hun land te kunnen maaien.’’ Volgens Erik de Waal van Natuuren Milieufederatie Groningen moeten bestuurders wetten en regels gewoon scherp handhaven. ,,Zodat ze niet hoeven puin ruimen.’’ Annette van Velde, boerin in Kantens en LTObestuurder, zegt begaan te zijn met flora en fauna, maar benadrukt wel dat ook in de landbouw de schoorsteen moet roken. Een hectare landbouwgrond kost in haar regio 60.000 euro. Bij Van Velde valt een voorstel om bijvoor- ‘Het Waddenfonds is toch een graaipotje geworden’ beeld karakteristieke watergangen op het Hogeland te verbreden, slecht. ,,We willen onze zoon in de gelegenheid stellen het landouwbedrijf over te nemen. Om onze onderneming in de toekomst rendabel te houden, hebben we alle ruimte nodig.’’ Theo Hoek, directeur van Libau, heeft zich door de economische crisis nog nooit zoveel zorgen over het landschap gemaakt als nu. De onafhankelijke adviesorganisatie voor ruimtelijke kwaliteit in Groningen, is bang bedrijven te veel hun gang kunnen gaan. ,,Neem de gaswin- ning, daarmee gaat Groningen naar de Filistijnen. Een vuilnishoop wordt het. Het is een schande dat het doorgaat.’’ Hoek weet zeker dat als Amsterdam zou worden getroffen door aardbevingen, het met de gaswinning anders was gelopen. ,,Dan was er al lang gestopt met die onzin. Groningen moet meer van zich laten horen. Een opstand mag ook.’’ Wie het landschap, inclusief huis en haard het beste kan beschermen? ,,De provincie! Bij de gemeenten heeft het landschap geen prioriteit. Als de provincie het loslaat, is het weg.’’ Romke Visser, PvdA-fractievoorzitter in Provinciale Staten, zoekt in het debat over landschapsbeheer de nuance. ,,We moeten het bedrijfsleven de ruimte geven zichzelf te ontplooien en banen te creëren. Uiteraard met behoud van de waarden die we met zijn allen aan het landschap toekennen. Daarbij moeten we niet te ver doorschieten. Het wierden- en dijkgebied moet ook geen museumlandschap worden.’’