Brandveiligheid voor rijksmonumenten: niet alleen voor mensen!

8-10-2014
Brandveiligheid
voor
rijksmonumenten:
niet alleen voor
mensen!
Hanneke Nuijten
Veilig Erfgoed
Seminar VBE
8 oktober 2014
Inhoud
• Introductiefilmpje
• RCE en Veilig Erfgoed
• Wat zijn (rijks)monumenten?
• Ingrepen brandveiligheid bij
hergebruik
• Afsluiting
2
1
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Fireman walk with us
Filmpje
Filmpje
Veiligheidszorg
• Voor mensen
• Voor het gebouw
• Voor de roerende beschermde
objecten in het gebouw
2
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
De Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed
• Onderdeel Ministerie OCW
• Circa 300 medewerkers
• Expertisecentrum voor erfgoed
• Kennis maken en verspreiden
• Adviseren
• Subsidies verstrekken
• Bibliotheek
3
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Wat is erfgoed?
• Onroerend:
Gebouwd
Groen
Archeologisch
• Roerend:
Kunstobjecten
Veilig Erfgoed
Doel:
• beperken van incidenten en
calamiteiten
• het stimuleren van veiligheidszorg
• informatie over risicobeheer en
preventie
Streven:
• Veiligheidszorg is een
vanzelfsprekendheid, voor alle bij
erfgoed betrokken partijen
4
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Hoe doen we dat?
Bewustzijn, kennis en informatie:
• Website
• Presentaties
• Publicaties
• Symposia
• Advies & Alerteringen
Een aantal projecten:
• Speciale thema’s: water, diefstal,
aardbevingen, metaaldetectie
• Project met veiligheidsregio Utrecht
• Netwerk brandweer & cultureel
erfgoed
• Incidenten database
5
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Database Incidenten
Cultureel Erfgoed DICE
Erfgoedbeheerders en RCE registreren:
• Soort incidenten
• Oorzaak en gevolg
• Frequentie
• Schade (tijd en geld)
• Succesvolle preventieve maatregelen
• Ontbreken van maatregelen
Doel: het krijgen van inzicht in
incidenten, het genereren van kennis en
het verbeteren van de veiligheid en
beveiliging.
Incidenten in
rijksmonumenten
• Storm
• Brand
• Wateroverlast
• Graffiti, vernieling
• Diefstal
• Verwaarlozing
• Sloop
• Aardbeving
6
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Wat levert registratie op?
2008-2014:
• 1247 incidenten met erfgoed
Overig (13.8%)
• 476 incidenten met
rijksmonumenten
Soort incidenten met
rijksmonumenten:
1. Brand
2. Aardbeving
3. Diefstal, inbraak
4. Overige incidenten
7
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Oorzaken brand
• schoorsteenbrand (31)
• brandstichting (25)
• kortsluiting/oververhitting (22)
• kaars, sigaret, open vuur (5)
• overslaande brand (5)
• blikseminslag (5)
• cannabisteelt
• vuurwerk, wensballon
Gemiddeld 32 branden in
rijksmonumenten per jaar
16
8
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
17
Rijksmonumenten?
• Aanwijzing volgens
Monumentenwet 1988
• Monumentenregister:
63.000 gebouwde rijksmonumenten
1440 archeologische rijksmonumenten
470 beschermde stads- en
dorpsgezichten
10 werelderfgoederen
• Gemeentelijke monumenten
• Provinciale monumenten
• Rijksmonumenten zijn geen
rijksbezit!
18
9
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Monumentenschildje
• Schildje Blue Shield
• Schildje gemeentelijk monument
• Nieuw schildje rijksmonument
Monumentale waarden
Waarderingscriteria:
•
Cultuurhistorische waarden
•
Architectuurhistorische en
kunsthistorische waarden
•
Situationele en
ensemblewaarden
•
Gaafheid en herkenbaarheid
•
Zeldzaamheid
20
10
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Herbestemmen van
monumenten
• Allerlei soorten gebouwen met
allerlei soorten gebruik
• Hergebruik geeft soms
problemen brandveiligheid
Conclusie:
• Sommige monumenten niet
geschikt voor sommige
functies!
Woning boven winkel
Probleem:
• 60 minuten brandwerend
vlgs. Bouwbesluit is lastig
• Beschilderde balklaag in
het zicht
Oplossing:
• Vaak is 30 minuten ook
genoeg
• Brandwering óp de vloer
11
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Loze ruimten
Bij veel historische panden
loze ruimten > brandgevaar!
Van agrarische boerderij
naar woonboerderij
Problemen:
• Brandgevaar rieten dak
• Kans op schoorsteenbrand
• Doorbreken brandmuur
12
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Compartimentering
1. brandmuur
Compartimentering
2. deuren
Probleem:
• Stijlkamer in rijksmonument
precies op compartimentsgrens
• Zeldzaam historisch behang
• Deuren niet brandwerend
genoeg
13
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Oplossingen
• Verleggen compartimentsgrens
• Of creatief met deuren
En als het echt niet anders kan:
• Historische deur op zolder
bewaren
• Of documenteren wat
verdwijnt!
Kampeerboerderij
Problemen:
• Tijdstip ontdekken van de brand
• Opkomsttijd brandweer
• Bereikbaarheid
• Bluswater
14
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Tips en adviezen
• Bluswater (zwemvijver)
• Brandmelders (doorgekoppeld)
• Zorg voor bereikbaarheid
• Afspraken met de buren
(burenhulp)
waterwinning met giertankwagens
beschikbaar stellen van
kraan/graafmachine
opvang vee
telefooncircuit
Soms is hergebruik
onmogelijk
Brandveiligheidseisen waren
hier niet in te passen met
behoud van cultuurhistorische
waarden!
15
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Wat doet de RCE?
• Advies bij restauratie na brand
• Advies inpassing eisen
brandveiligheid bij complexe
herbestemmingen
• Voorlichtingsmateriaal over
brandpreventie
Dank voor uw aandacht
www.cultureelerfgoed.nl
www.veilig-erfgoed.nl
16
VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid