download hier de opdracht

�������������
nederlands
������
Algemeen
Het vak Nederlands leent zich uitermate tot werken aan de ontwikkeling van
de totale persoonlijkheid, de emancipatie van de leerlingen en het engagement
om hen mondig te maken.
Zeker tijdens poëzielessen kunnen erg veel vaardigheden en attitudes aan bod
komen. Toch heeft poëzie vaak een wat stof�g imago. Daar maken we met
deze opdracht graag komaf mee!
Laat jongeren aan de slag gaan met beeldgedichten. Dit sluit immers heel dicht
aan bij hun leefwereld. Van Van Ostaijen over Fred Eerdekens tot Banksy: een
poëtisch beeld brengt heel wat teweeg.
Bij black-out-poetry is schrijven voor één keer heel letterlijk schrappen: een
heel toegankelijke manier om de kracht van taal te linken met de sterkte van
beelden.
Behalve het oefenen van taalvaardigheid heeft poëzie ook een goede invloed
op de emotionele ontwikkeling van leerlingen en biedt het leerlingen de kans
om hun creativiteit de vrije loop te laten.
Door te spelen met taal leren leerlingen zich immers op een andere manier
uitdrukken. Bovendien biedt het een mooie kans om te diversi�ëren in de
klaspraktijk. Leerlingen die meer moeite hebben met spelling, taalbeschouwing,…
kunnen zich misschien wel op een creatieve manier talig uitdrukken.
Eindtermen
Deze oefening kan een inleiding zijn op alle doelstellingen in verband met
poëtische teksten (ET 23-27). In het bijzonder is het een moment om de
bereidheid van leerlingen om onbevooroordeeld en re�ectief te luisteren,
spreken, lezen en schrijven te verhogen (ET 6, 11, 18, 22).
Aanpak
• Vraag aan de leerlingen met welk symbool ze WOI het meest associëren.
Eventueel kan je wat beeldmateriaal tonen. Je merkt al snel dat het
klaproos symbool (de ‘poppy’) steeds terugkomt. Voor inspiratie: zie
‘extra informatie’.
• Vraag aan de leerlingen of ze nog weten waar dit symbool vandaan
komt… Eventueel kan je verwijzen naar het bekendste WOI museum
in België (In Flanders Fields). Weet iemand waar deze naam vandaan
komt? En wat heeft het dan met de klaproos te maken? En wat heeft de
klaproos met de oorlog te maken?
��
�
��
��
��
��
���������
�������������
nederlands
������
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Als leerlingen deze link nog niet in eerdere lessen zagen, dan kan je hen
met een onderwijsleergesprek makkelijk de juiste richting wijzen. (Welke
kleur heeft zo’n klaproos en wat zou dat met oorlog te maken hebben…
waar zie je klaprozen groeien… waar zouden ze dan destijds gestaan
hebben…). Voor inspiratie: zie ‘extra informatie’ over pioniersvegetatie.
Conclusie: Hét symbool van WOI komt uit een gedicht! Namelijk ‘In
Flanders Fields’ van John Mc Crae
Film: In Flanders Fields
Als we onderhevig zijn aan heel sterke emoties dan is het moeilijk deze
uit te drukken in standaard taal. Kennen leerlingen hier nog voorbeelden
van? (liefde, of liefdesverdriet, angst, gemis, overlijden, …). Vaak wordt
dan een beroep gedaan op poëzie. Denk maar aan liedjesteksten…
Het gemis om de vele gesneuvelden en de zinloosheid van de
loopgravenoorlog wordt in het (bloed)rode klaproossymbool mooi
samengevat. Tegelijk geeft het bloeien van de plant ook hoop. Het is met
andere woorden om vele redenen een sterk beeld!
Werken met sterke beelden gebeurt wel vaker in poëzie. Soms zelf
heel expliciet. Hoe zou je een beeld nog duidelijker naar voor kunnen
brengen?
Wanneer we de bladspiegel aanpassen, dan komen we terecht bij
beeldpoëzie.
Ook dit werd in oorlogstijd gebruikt
o Van Ostaijen: fragment uit ‘Bezette stad’
Vaak is beeldpoëzie een mengvorm van beeldende kunst en poëzie.
Denk maar aan installaties als http://www.z33.be/kunstwerken/fredeerdekens-twijfelgrens
Een hedendaagse vorm van beeldgedichten is de zogenaamde ‘black
out poetry’. Wat zou dit kunnen zijn?
Filmpje:
o https://www.youtube.com/watch?v=LQ8c5q1Peq4
o https://www.youtube.com/watch?v=hOSmWW0asKc
De opdracht
• Laat de leerlingen zelf een beeldgedicht maken. Baseer je op het Flanders
Fields idee: kunnen de leerlingen een beeld zoals een klaproos vinden
om een gedicht over de gruwelen van de oorlog vorm te geven?
Niet alleen klaprozen doken op in de frontlinie. Ook bijvoorbeeld heel
wat salamanders nestelden zich in poelen, geslagen door bommenkraters.
En zeldzame vleermuizen overwinteren in (restanten van) bunkers.
��
�
��
��
��
��
���������
�������������
������
nederlands
• Leerlingen maken zelf black out poetry:
o Deel lukraak krantenartikels uit en laat leerlingen schrappen tot er
een oorlogsgedicht tevoorschijn komt.
o Nog interessanter wordt het wanneer sommige leerlingen dezelfde
artikels krijgen. Vertrekkende vanuit dezelfde woorden zal er toch
een heel ander gedicht ontstaan.
o Je kan op voorhand ook je teksten slim kiezen. Laat leerlingen
schrappen tot er een oorlogsgedicht tevoorschijn komt uit teksten
over natuur en bos, economie, binnenlandse- of buitenlandse
politiek, sport, weerberichten, zoekertjes, … Zijn er patronen die
terugkomen?
Extra info
• Een overzicht van war poets
http://spartacus-educational.com/FWWliterature.htm?menu=FWW
• Pionier vegetatie:
de�nitie en een korte oplijsting van pioniersoorten
• Krantenartikels uit ’14-’18:
digitale versie van alle edities van ‘De Legerbode’
• Materiaal in verband met de klaproos of de ‘poppy’
o Inzaaien klaproosvelden door het ANB
o Het verhaal achter de klaproos
o FIFA verbiedt Engelse nationale elftal het dragen van klaproos
��
�
��
��
��
��
���������