Mon Noord, theater over Noord versus Zuid

mei 2014 # 27 — jaargang VIII — www.verrekijkers.org
Verrekijkers
jouw focus op de wereld!
Antwerpen =
fiar trade
hoe fair is
fair trade?
+ onze reporter
bezocht pakistan
inhoudstafel
4 Dossier: eerlijke handel
Hoe fair is fair trade?
Begrijp je niet wat eerlijke handel juist inhoudt?
Heb je twijfels bij al die labels en certificaten?
Ontdek hier het alfa en omega van fair trade.
8 Stem van de Student
Wat weten studenten
over fair trade?
10 Dossier: EErlijke handel
Antwerpse fair trade
ambassadeurs in de kijker
Verrekijkers werd gevraagd om de Antwerpse fair
trade ambassadeurs van 2014 te portretteren en
ging daar graag op in.
WERELD
KAMP
colofon
16 fotoreportage
familiedag
18 De wereld anders bekeken
Kalasjnikovs in Karachi
Hoofdredactie: Margot Cassiers
Eindredactie: Margot Cassiers,
Janus Verrelst
Lay-out: Wouter Moons
Redactie: Jolanda Brandt, Lenie
Hollants, Zowie Kokx, Syren
Korthouwer, Chaima Laattar,
Charlotte Lievens, Eliane Maes,
Saskia Rademaker, Barbara
Rodrigus
Reporter Charlotte Lievens ging op reis naar Pakistan, één van de gevaarlijkste landen ter wereld.
22 Theaterrecensie
Mon Noord
23 recept met respect
24 filmrecensie
Rebelle, oorlogheks
op zoek naar liefde
26 CULTUURAGENDA
Werkten mee: deBuren
Verantwoordelijke uitgever:
Janus Verrelst
Boekhouding: Hans Moens
Webmaster: Zowie Kokx
Met dank aan: Lore Baeck, Gitta
De Vos, Eilish Rae, Vanity Velle,
Madelein Zeeman
&
Volg ons via:
www.verrekijkers.org of
www.facebook.com/Verrekijkers
Wil je meewerken, reageren op
een artikel, adverteren of een
abonnement nemen (10 euro
voor één jaargang)? Stuur een
mail naar [email protected].
VERANDER DE WERELD.
BEGIN MET EEN KAMP!
www.wereldkamp.be
WIE? IEDEREEN VAN 16 TOT 25 JAAR
WAAR? HOGE RIELEN, LICHTAART
WANNEER? VAN 7 TOT 11 JULI
HOE? IN/MET EEN TENT
Met de steun van:
voorwoord
Tekst: Margot Cassiers
Is eerlijk het nieuwe mainstream?
Laat ik het maar meteen bekennen: ik houd van Ben &
Jerry’s ijs! Dankzij een beperkt maar uiterst betrouwbaar
steekproefonderzoek bij enkele van mijn naasten, weet ik
bovendien dat ik niet de enige ben. Het ijsmerk is sinds 1997
in België te koop en is op korte tijd één van de populairste
in zijn soort geworden. Groot was dan ook mijn verbazing
toen ik tijdens een recent winkelbezoek het blauwgroene
fair trade-logo op het potje in mijn handen zag. Bij nadere
inspectie bleek dat alle ijsjes van het Amerikaanse merk dit
logo droegen. Reden hiervoor: in februari 2010 maakte Ben
& Jerry’s Homemade Holdings Inc. bekend dat het enkel
nog ingrediënten zou gebruiken die via eerlijke handel aangekocht zijn. Alle ijsjes die het bedrijf sinds 2011 in Europa
verkoopt, bestaan volledig uit fair trade producten.
De bekende ijsproducent is niet alleen in die beslissing:
meer en meer bestaande bedrijven doen geheel of gedeeltelijk beroep op eerlijke handel. Het internetbedrijf
Statistica schat dat de verkoopcijfers van fair trade producten wereldwijd gegroeid zijn van 830 miljoen euro in 2004
naar 4920 miljoen in 2011. “Ethical shopping”, zoals een
artikel uit The Guardian het in augustus 2013 benoemde,
is populairder dan ooit. Eten en drinken, maar ook kleding en huishoudproducten, dragen labels die een eerlijk en
milieuvriendelijk productieproces garanderen. We willen
groen kopen en we zijn zelfs bereid er meer voor te betalen.
Het artikel stelt dat die trend voortkomt uit een groeiende
bezorgdheid over de gevolgen van ons consumptiepatroon
voor het milieu. Ook de voedselschandalen uit de recente
jaren zijn niet zonder gevolg gebleven. Het resultaat is dat
de fair trade beweging meer dan ooit mainstream is. Het is
een consumententrend geworden waar bedrijven graag op
inspelen. Of die eerlijke handel dan wel zo eerlijk en zinvol
is, lijkt een minder voor de hand liggende vraag.
We besloten dat het hoog tijd is om dieper in te gaan op deze
materie en maakten er een themanummer van. Hoe gaat
de Antwerpse student om met deze trend? Stort hij zich vol
overgave op producten uit eerlijke handel, of blijft het een
ver-van-mijn-bed-show? We vroegen het en kwamen tot
verrassende antwoorden (p. 8). Is fair trade eigenlijk wel
zo eerlijk? Wanneer voldoet een product aan de juiste normen om dit label te verdienen? Bekijk de tien geboden van
eerlijke handel op p. 5. Weet je het na al die kritische stemmen niet meer zo goed? Op p. 10 brengen we de fair trade
ambassadeurs van 2014 in beeld: Antwerpenaren met een
aanstekelijke passie voor eerlijke producten, die tonen hoe
ethisch voedsel lekker en soms zelfs sportief kan zijn.
(H)eerlijk leesplezier!
2 ― Verrekijkers
Verrekijkers ― 3
Dossier: eerlijke handel
Tekst: Zowie Kockx
Hoe fair is
fair trade
Z
aterdag 10 mei is het weer zover: de officiële World Fair Trade Day. Jaarlijks
valt deze dag op de tweede zaterdag van
mei met de bedoeling fair trade producten te
promoten. Tegenwoordig slaan ze ons om de
oren met eerlijke producten, terwijl we vroeger
het idee hadden dat het vooral was bedoeld voor
die geitenwollensokkendragers. Zelfs supermarkten bieden nu een breed assortiment fair
trade producten aan, inclusief fair trade varianten van huismerken! Maar wat is dat nu
eigenlijk, zo’n fair trade product? En is het wel
echt zo eerlijk als we denken?
Het is moeilijk een exact jaartal te
plakken op het ontstaan van fair trade,
maar de oorsprong is te herleiden naar
de jaren veertig van de vorige eeuw. In
dat decennium probeerden verschillende kerken in de Westerse wereld
geld in te zamelen voor arme landen
door eerlijke producten te verkopen.
In die tijd waren dat vooral handgemaakte producten en kunstartikelen.
Een belangrijke reden voor deze vorm
van liefdadigheid was de bescherming
van het Zuiden. Na de Tweede Wereld4 ― Verrekijkers
oorlog kregen grote bedrijven vrije toegang tot het Zuiden, en door de rollen
om te draaien wou men in het Westen
een markt creëren voor de economisch
benadeelde boeren in het Zuiden. Pas
in de late jaren vijftig, toen de eerste
wereldwinkels hun deuren openden in
de Verenigde Staten en Europa, werden
ook de typische fairtradeproducten
zoals suiker en koffie verkocht.
Max Havelaar in 1988
Toch duurde het nog tot 1988 vooral-
Max Havelaar is waarschijnlijk
het bekendste, maar ook Fair
Trade Original, Fair for Life, Fair
Flower Fair Plants, Fair-Produce,
Fairglobe en Fairwear zijn organisaties die zich bezighouden met
eerlijke handel, al dan niet in een
specifieke sector. De aanwezigheid
van zoveel organisaties bewijst dat
fair trade vandaag booming business
is. Max Havelaar alleen al is goed
voor een netwerk van meer dan een
miljoen boeren en arbeiders in meer
dan zestig ontwikkelingslanden. Die
output wordt rechtstreeks verkocht
of verwerkt in één van de producten
van de bijna duizend ondernemingen
die het Max Havelaar-logo gebruiken.
Volgens de Fairtrade Foundation loopt
de totale kleinhandelwaarde van al die
eindproducten al snel op tot enkele
miljarden euro’s.
Wat is fair trade?
Hierboven stond al dat fair trade
keurmerken consumenten garanderen
dat het product voldoet aan bepaalde
eisen. Met de opkomst van tientallen
labels, zijn er echter ook evenveel
sets eisen beschikbaar. Resultaat?
We weten nog steeds niet wat fair
trade precies inhoudt. Om die reden
werd in 1997 Fairtrade Labelling
Organizations International (FLO)
opgericht. FLO overkoepelt negentien
keurmerken en is verantwoordelijk
voor het opstellen en evalueren van
de fair trade normen.
eer het eerste officiële keurmerk voor
fairtradeproducten werd opgericht. Het
Nederlandse Max Havelaar had als doel
consumenten te garanderen dat elk
product voldoet aan eisen voor milieu,
arbeid en economische ontwikkeling.
Doorheen de jaren zijn er verschillende keurmerken opgericht.
In 2004 werd FLO opgesplitst in
twee onafhankelijke organisaties.
FLO-International ging verder met het
opstellen en evalueren van de normen,
terwijl FLO-CERT producenten en
handelaars ook daadwerkelijk ging
controleren op het naleven van die
normen. Voor elke sector, elk product
en elke regio zijn er andere normen, in
totaal maar liefst 29.
De 10 Geboden van fair trade
De World Fair Trade Organization (WFTO) legt tien principes op waaraan elke producent
of handelaar moet voldoen, wil deze erkend worden als fair trade organisatie:
1.
Creëren van kansen voor boeren en
arbeiders in het Zuiden.
2. Transparantie en verantwoording
afleggen van alle activiteiten.
3. Uitvoeren van eerlijke
handelspraktijken.
4. Betalen van een eerlijke prijs aan de
boeren en arbeiders.
5. Bannen van kinder- en dwangarbeid.
6. Stimuleren van gendergelijkheid,
non-discriminatie, vrijheid van
associatie en economische onafhankelijkheid voor vrouwen.
7. Verzekeren van goede
arbeidsomstandigheden.
8. Ondersteunen van een positieve ontwikkeling van boeren en arbeiders.
9. Promoten van fair trade.
10. Respecteren van het milieu.
Verrekijkers ― 5
Dossier: eerlijke handel
Om toch een enigszins bevredigend
antwoord te geven op de vraag wat
fair trade juist is, moeten we bij WFTO
(World Fair Trade Organization) zijn.
Deze overkoepelende organisatie overziet de volledige distributieketen van
fair trade producten, van producent tot
kleinhandelaar. De organisatie legt tien
principes op waaraan elke producent
of handelaar moet voldoen (zie kader
op vorige pagina).
De normen van FLO-International
liggen in diezelfde lijn, maar dan
uiteraard met meer detail. Denk je
dat je een product maakt dat het
fair trade label verdient? Dan brengt
FLO-CERT een bezoekje aan de boer
in het Zuiden waar je grondstoffen of
producten koopt, om te kijken of de
normen ook daadwerkelijk nageleefd
worden. Als dat zo is, kijken ze ook
heel je distributienetwerk na om zeker
te zijn dat er geen immorele praktijken
plaatsvinden. Voldoe je uiteindelijk
aan de FLO-normen, dan mag je het
Fair Trade Label gebruiken voor dat
specifieke product. De boer in het
Zuiden mag zichzelf nu een fair trade
boer noemen op jouw kosten.
De prijs
Één van de meest gegeven redenen
waarom mensen geen fair trade
producten kopen, is de hoge kostprijs.
Er zijn twee vragen die we ons daarbij
kunnen stellen: hoe wordt de fair
trade prijs samengesteld, en is die
prijs inderdaad hoger dan die voor
gewone producten?
Hieronder zie je schematisch hoe de
prijs van fair trade producten wordt
samengesteld:
Opgelegde minimumprijs
(Minimumprijs die de Zuiderse boeren en arbeiders ontvangen.)
+ Premium
(Verplichte premium voor ontwikkelingsprojecten.)
= Fairtradeprijs
+ Kosten Westerse producent
(Investeringen, auditkosten, operationele kosten, enzovoort.)
+ Winstmarge Westerse producent
(Ook de Westerse producenten behalen graag een mooie winst.)
= Winkelprijs
De fair trade prijs bestaat uit twee
componenten. Ten eerste is er de
minimumprijs die de Zuiderse boeren
en arbeiders volgens de FLO-normen
moeten ontvangen. Daarbovenop komt
een premiumprijs die de producent
moet betalen aan de boeren en
arbeiders. Die zijn dan verplicht deze
premium te besteden aan sociale en
economische ontwikkelingsprojecten.
Welke projecten ze uiteindelijk
ondersteunen, wordt beslist door
speciaal opgestelde lokale comités in
de ontwikkelingslanden.
De ethische roker
Je kan het
zo gek niet
bedenken, of
er bestaat
een fair trade
variant van.
Verrekijkers
selecteerde
vier opvallende én eerlijke
producten.
De tijd dat we enkel fair trade koffie en
suiker in de winkelrekken vonden, is allang voorbij. Wie goed zoekt, vindt ook
fair trade rookwaren. Voor de speciale
avonden, zoals verjaardagen, Kerstmis en het afstuderen, kunnen we een
Campo Verde sigaar opsteken. Voor de
luie momenten kies je best voor een
fair trade sigaret van Yuma, en voor de
echte studentenfeestjes rol je best je
sigaret zelf met de Yuma roltabak.
6 ― Verrekijkers
Tekst: Zowie Kockx
Voor de Westerse producent is daarmee de kous niet af. Om het fair trade
certificaat te behouden, auditeert
FLO-CERT jaarlijks heel het distributienetwerk. Prijzen van dergelijke audits
kunnen verschillen. De prijs is namelijk afhankelijk van de grootte van de
fair trade producent, maar ook van het
feit of de Westerse producent gebruikt
maakt van een Zuiderse boer of producent. Ook de grootte van de onderneming van die boer of producent speelt
een rol. Alsof dat niet genoeg is, spelen
ook hun activiteiten een rol. Verwerkt
de boer zelf zijn grondstoffen? Dan
betaal je meer voor een certificaat.
Wil je een uitzondering aanvragen
voor een norm? Ook dan betaal je een
meerkost. Maakt de boer of producent
gebruik van een onderaannemer? Je
raadt het al, er moet een meerkost
betaald worden. Daarnaast moet je als
fair trade producent het engagement
aangaan om jaarlijks te investeren in
verbeteringen en het aanboren van
nieuwe fair trade markten, zodat fair
trade kan blijven groeien.
Op de vraag of fair trade producten
duurder zijn dan andere producten, is
simpelweg geen antwoord te geven.
De prijs hangt namelijk volledig af
van de producent of handelaar die
het afgewerkte fair trade product
uiteindelijk op de markt brengt. Sommige producenten zullen het fair trade
Vrijen voor de natuur
Als je de volgende keer tussen de lakens kruipt met je geliefde, kan je
maar best condooms van Lovepack
gebruiken. Waarom? Het is een
win-winsituatie: je vrijt veilig en
de rubberplanter wordt eerlijk uitbetaald voor jouw genot. Maar het
wordt nog beter. De condooms zijn
volledig CO2-neutraal, dus zorgzaam
voor het milieu. Wie had verwacht dat
seks zo duurzaam kon zijn?
certificaat gebruiken om de fair trade
prijs door te rekenen aan de consument. Het certificaat voegt immers
een meerwaarde toe aan het product.
Andere producenten kiezen ervoor
de fair trade prijs door te rekenen aan
andere leden in de distributieketen, of
aanvaarden eenvoudigweg het verlies
van winstgevendheid.
Kritieken
Wie geen voorstanders heeft, kan ook
geen tegenstanders hebben, en gezien
de populariteit van fair trade dezer dagen, heeft het concept flink wat tegenstanders. Hieronder hebben we enkele
kritieken voor jullie samengevat.
Ontwikkeling tegenhouden
Volgens Oxford-economist Paul Collier
houdt fair trade de ontwikkeling van
het Zuiden tegen. De FLO-normen
stimuleren handarbeid en kleinschalige ondernemingen in het Zuiden,
hetgeen échte vooruitgang zou
tegenhouden. Westerse fenomenen
als mechanisatie, schaalvoordelen, het
gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en genetische manipulatie
worden door FLO niet aangemoedigd
of zelfs actief ontmoedigd, zoals in het
geval van de laatste twee genoemde
fenomenen. Toch zijn dat enkele van
de zaken die ervoor zorgden dat het
Westen een enorme voorsprong kreeg
op het Zuiden. Door de boeren en
producenten bewust te onthouden van
deze technieken, houden we ook hun
ontwikkeling tegen. FLO geeft toe dat
er geen beleid is rond mechanisatie,
terwijl dat toch een centraal punt is
van moderne landbouw.
Overcertificatie
Een andere vaak gehoorde kritiek is
overcertificatie. Door de fair trade certificatie hebben boeren recht op een
minimumprijs. Dat lijkt positief, maar
een neveneffect is dat fair trade zo een
overaanbod aanmoedigt. We mogen
niet vergeten dat er in het Zuiden ook
nog boeren zijn die geen certificaat
hebben, en dat er in het Westen nog
producenten en handelaars zijn
zonder certificaat. Er is, samengevat,
een groter aanbod van fair trade
producten, dan dat er vraag naar is.
Het resultaat? De fair trade boeren
verkopen slechts een deeltje van hun
oogst aan de opgelegde minimumprijs.
De rest van de oogst wordt onder de
minimumprijs verkocht als niet-fair
trade product. Max Havelaar geeft toe
dat dit een groot probleem is, vooral
voor de koffie- en cacaoboeren, omdat
de grootste spelers op de markt niet
meedoen met de fair trade hype.
Slechts 5% naar boeren
Slechts vijf procent van de retailprijs
gaat uiteindelijk rechtstreeks naar
de Zuiderse boeren en arbeiders.
Na de smartphone: de Fairphone
Bel al je vrienden op en verspreid het goede nieuws,
Fairphone is de eerste onderneming die een smartphone produceert die volledig aan de fair trade eisen
voldoet. De telefoon is volledig uit milieuvriendelijke
grondstoffen vervaardigd en de leveranciers van die
grondstoffen worden eerlijk uitbetaald. Daarnaast bevat
de telefoon ook een herbruikbare batterij. En dat allemaal
voor een slordige 325 euro. Om in de sfeer van eerlijkheid
te blijven, vind je op fairphone.com een gedetailleerde berekening van de productiekosten. Zo weet je precies waar
de verkoopsprijs vandaan komt.
Voormalig Brits politicus en zakenman
Philip Oppenheim maakte dan ook de
terechte opmerking dat elk intelligent
persoon zou vragen waarom hij een
euro meer zou betalen voor zijn bananen, terwijl slechts vijf cent teruggaat
naar de boer. Ook dit probleem kan
opgelost worden door de industriële
ontwikkeling in het Zuiden een handje
te helpen. De Zuiderse landen houden
zich vooral bezig met het telen en
produceren van grondstoffen, terwijl
de Westerse wereld ze verwerkt tot
volwaardige producten die in de winkel terechtkomen. En laat nu net in die
transformatie van input naar output
het grote geld zitten.
Maar waar gaat die overige 95 procent
dan naartoe? Max Havelaar en consorten mogen dan een nobele doelstelling
hebben, hun werknemers worden ook
graag uitbetaald. Aangezien de meeste
fair trade organsiaties gevestigd
zijn in Westerse landen, kunnen die
loonkosten behoorlijk oplopen. Tel
daar ook nog eens de gebouwen bij
die de werknemers huisvesten en de
kosten van water, gas en elektriciteit,
en je komt tot aanzienlijke bedragen.
Ook de jaarlijkse bewustwordingscampagnes kosten handenvol geld. De
Britse Fairtrade Foundation spendeert
jaarlijks zo’n slordige dertig procent,
of 2,5 miljoen euro, aan dergelijke
campagnes. w
Geef je vriendin eens
een gouden fairtradering
Dankzij Fairtrade Certified Gold ben je
er zeker van dat mijnwerkers eerlijk
betaald werden voor hun harde werk,
dat ze werkten onder veilige omstandigheden en dat hun rechten gerespecteerd werden. Wie het grootser ziet, of
wie geen vriendin heeft om een ring te
geven, kan alvast beleggen in fair trade
goud. Let wel, een kilootje goud kost al
snel 30.000 euro.
Verrekijkers ― 7
Stéphanie Beunen
Tess Cloetens
stem van de student
Tekst: Syren Korthouwer — Foto’s: Jolanda Brandt
F
air trade is een ware trend geworden in België. Cijfers van Max Havelaar
Belgium tonen voor 2013 een omzetstijging van 7,5 procent. Is deze trend
ook aangekomen bij de studenten in Antwerpen? Verrekijkers nam de
proef op de som en ontdekte een paar opvallende zaken.
Stéphanie Beunen (22),
Sociaal-Economische
Wetenschappen
Wat weten
studenten
over fair
trade?
Leutrim Brahimaj
Stéphanie: Ik ken vooral het woord
“fair”, van eerlijke producten. De producenten worden eerlijk betaald voor
de producten die ze aanbieden. Ik vind
fair trade een heel positief concept. Ik
spring geregeld eens binnen bij Oxfam
Wereldwinkels voor koekjes, quinoa
of een sapje. In de supermarkt vind ik
mijn weg naar de fair trade chocolade.
Ik vind het goed dat fair trade in de lift
zit. Tegenwoordig hoor je er ook steeds
meer over. Er worden dingen georganiseerd rondom het thema, waardoor het
bekend raakt bij een breder publiek.
Soms is er wel eens een vriendin die
me zegt dat ze iets lekker gevonden
heeft in de Oxfam Wereldwinkel. Dat
vind ik een heel goed teken.
Tess Cloetens (21), Bedrijfskunde
Stephanie Buyle
Tess: Ik weet dat je zowel in winkels
als online ethische producten kunt
kopen. De producten zijn gemaakt in
goede werkomstandigheden. Er wordt
ook heel hard op gelet dat die omstandigheden zo blijven. De producten zijn
vaak ook duurder dan de gewone.
Vorig semester heb ik een debat
bijgewoond over fair trade. Het ging
over de voor- en nadelen van fair trade.
De nadelen weet ik niet direct meer,
maar de voordelen voor de boeren zijn
betere werkomstandigheden en een
eerlijk aandeel van de opbrengst.
Lukas Salden
8 ― Verrekijkers
Daan Verenander
Daniël Dubbrikk
Op de middelbare school verkochten
ze weleens producten van fair trade en
dan kocht ik twee zakjes chips of een
reep chocolade. Nu koop ik geen fair
trade producten meer.
Daan Verenander (19),
Leutrim Brahimaj (20), Daniël Dubbrikk (19) &
Bedrijfskunde
Lukas Salden (19), Rechten Leutrim: Fair trade is een organisatie
Daan: Fair trade is van Max Havelaar
en andere merken die arme landen
ondersteunen door een eerlijke prijs
aan te bieden aan arme boeren omdat
die niet kunnen concurreren met
westerse boeren. Op die manier worden de boeren gesubsidieerd. Verder
weet ik heel weinig over fair trade. Je
hebt van die Max Havelaar logo’s op
bepaalde producten, maar ik let daar
niet specifiek op.
Daniël: Ik kijk eigenlijk niet naar fair
trade producten, ze zijn me dan ook
nog nooit opgevallen.
Lukas: Ik koop geen fair trade producten. Als ik een product met een fair
trade label in de rekken zie liggen en er
daarnaast een goedkoper product ligt,
dan kies ik toch voor het goedkoopste.
Zijn er twee soorten bananen en de
één is fair trade, maar de ander goedkoper. Dan ga ik voor de goedkoopste.
Daan: Er zijn op de lagere school wel
sensibiliseringscampagnes om fair
trade meer bekendheid te geven, maar
ik weet niet of dat echt helpt.
Lukas: Je hoort het wel vaak in de
media, zoals op het nieuws.
Daniël: Ik vind juist van niet. Ik lees
vaak de krant, maar ik zie zelden een
krantenartikel over fair trade. Ik heb
er niks van gehoord of gelezen. Ik denk
niet dat het zoveel in de media komt.
Daan: Ik denk dat je er vooral open
voor moet staan. Op schoolcampagnes
na, wordt er volgens mij weinig gedaan
om mensen echt te overtuigen van de
meerwaarde van eerlijke handel.
of een systeem dat ervoor zorgt dat
mensen eerlijk worden betaald voor
het werk dat ze doen. Als je een
product hebt dat het fair trade logo
draagt, weet je dat er een eerlijk loon
tegenover staat. De producten zijn
duurder, waardoor de mensen beter
kunnen worden betaald. Zelf koop ik
geen fair trade. Ik zou niet speciaal
naar de winkel gaan om zo’n product
te kopen, maar als ik er in de gewone
supermarkt op bots, zou ik het misschien wel overwegen.
Ik ben ook naar het debat over fair
trade geweest. Eén van de dingen die
me opviel, was dat veel mensen denken dat eerlijke handel de lokale boeren enorm helpt, maar in werkelijkheid
worden ze maar een beetje geholpen
en zeker niet op lange termijn. Er
wordt ook maar met een bepaald
segment van de landbouw samengewerkt, dus niet met een heel gebied
of een heel land. Het maakt dus maar
voor een beperkt aantal boeren een
verschil uit. Ik vind dat de organisaties
daar duidelijker over moeten zijn.
Stephanie Buyle (22), Geschiedenis
Stephanie: Echt bewust koop ik geen
fair trade producten. Als er schoolprojecten zijn, koop ik daar vaak wel
iets van. Op mijn middelbare school
was er elke week een Oxfam-winkeltje
open, waar je tijdens de middag chips,
chocolade en sappen kon kopen. Als ik
nu door de supermarkt loop, vallen die
producten me wel op. Ik vind het goed
dat fair trade producten bestaan en
dat mensen bewust zijn van eerlijke en
oneerlijke handel. w
Verrekijkers ― 9
Dossier: eerlijke handel
Tekst: Saskia Rademaker — Foto's: Jolanda Brandt
Antwerpse
fair trade
ambassadeurs
in de kijker
ook tussen, bijvoorbeeld jassen
gemaakt van gerecycleerde petflessen. Alles wat wij verkopen is op een
eerlijke manier geproduceerd, dus
niet met kinderarbeid of slavernij.
De kleding komt uit uiteenlopende
landen: Portugal, Turkije, Engeland,
India, Pakistan, soms China.
Aan welke eisen moeten de
producten die u verkoopt
voldoen?
Wij werken samen met merken die
wij vertrouwen, dat is het belangrijkste selectiecriterium. Dit zijn merken
die al langer bezig zijn of een certificaat kunnen voorleggen van correct
geproduceerde stoffen.
Vindt u dat het de goede kant
opgaat de met fair trade handel?
A
ntwerpen is sinds 2007 officieel een
FairTradeGemeente. Om deze titel in de verf te
zetten, kiest ’t Stad elk jaar enkele inwoners uit
die een aanstekelijke passie hebben voor eerlijke handel
en eerlijke producten. Deze ambassadeurs laten met
hun initiatieven zien hoe fair trade mooi, lekker en soms
zelfs sportief kan zijn. Verrekijkers werd gevraagd om
de Antwerpse fair trade ambassadeurs van 2014 te
portretteren en ging daar graag op in.
In het kort
Candice Nuyttens, zaakvoerster
van Today is a good day
Hoe bent u op het idee gekomen
om een fair trade kledingwinkel
op te starten?
10 ― Verrekijkers
Ik denk dat mijn liefde voor fair trade
ontstaan is toen ik me bewust begon
bezig te houden met mijn voeding.
Dat breidde zich uit naar nadenken
over mijn consumptiepatroon. Dit
stimuleerde me om op zoek te gaan
naar kleding en meubels die eerlijk
geproduceerd werden. Eigenlijk
begon het dus vanuit een eigen vraag
naar eerlijke producten. Mijn geloof
in fair trade is niet op één moment
ontstaan, het is meer een evolutie
geweest. Van biologische voeding die
Er wordt steeds bewuster met
het milieu en met eerlijke handel
omgegaan, maar het geheel is nog te
kleinschalig. Het moet meer vanzelfsprekend worden. Het zou leuk zijn
als de producten niet meer alleen uit
derdewereldlanden komen, maar ook
uit de eigen omgeving.
De personeelskosten
zijn hierin een heel
• Candice’s liefde voor fair trade
belangrijke factor. Wij
producten begon bij gezonde voeding en
wilden een eigen merk
breidde zich uit naar kleding.
uitbouwen, maar dat
is in België onmogelijk
• Ze opende vijf jaar geleden Today is a
vanwege die hoge
good day, een winkel waar enkel kleding
personeelskosten. Ik
wordt verkocht die eerlijk en met
word daar kwaad van,
respect voor het milieu gemaakt is.
heel veel creatieve
• Meer weten? www.todayisagoodday.be
mensen die een
onderneming willen
starten ondervinden enorm veel
moeilijkheden en haken zo af.
De expertise ligt dicht bij huis vaak
Wat houdt het concept van Today
hoger, dus ik zou willen dat het
is a good day in?
gemakkelijker wordt om te onderneWij verkopen enkel kleding die
men in België.
eerlijk en met respect voor het milieu
gemaakt is. Dit geldt vooral voor de
We hebben nu wel een eigen merk,
stoffen, die moeten van materiaal als
maar de kleding laten we niet zelf
organisch katoen of hennep gemaakt
maken: we bedrukken fair trade
zijn. Gerecycleerde stoffen zitten er
T-shirts van een ander merk.
meestal fair trade is ben ik naar fair
trade kleding gegaan. Het gezonde
van biologisch en het eerlijke van fair
trade horen wat mij betreft samen. Ik
hoop dat er een periode komt waarin
mensen tegen elkaar zeggen: ‘weet
je nog, toen kleding nog oneerlijk
gemaakt werd?’
Verrekijkers ― 11
Tekst: Saskia Rademaker — Foto's: Jolanda Brandt
Karin Staes,
zaakvoerster van
koffiebar Zulma
Hilde Lodewijckx,
initiatiefneemster Sint Maria
Wereldwinkel op School
In het kort
•Ging met Broederlijk Delen op inleefreis
naar Bolivia.
• Werkt als vrijwilliger in de Wereldwinkel.
• Meer weten? www.oxfamwereldwinkels.be,
bij het onderdeel “Scholen”.
Wat houdt uw initiatief
Wereldwinkel op School in?
Ik ben ongeveer vijf jaar geleden gestart met de Wereldwinkel op School,
een project waarbij we tijdens de
pauze fair trade producten verkopen
op een middelbare school. Ik werkte al
als vrijwilliger in de Wereldwinkel in
Berchem. Het leek me een leuk idee om
ook op school het idee van fair trade
uit te dragen. In het begin was het in de
vorm van een actie, zo één, twee of drie
keer per jaar. Sinds twee jaar zitten we
in een klein lokaaltje. De winkel is één
keer per week open, in samenwerking
met leerlingen die we hiermee langzaamaan proberen te informeren over
fair trade. De jongere leerlingen van de
eerste twee jaren laten we meedraaien
in de verkoop, zodat ze gaandeweg
ontdekken dat er een groter verhaal
achter zit. We hopen dat ze blijven
hangen en als oudere leerlingen blijven
meewerken en op die manier andere
kinderen aansteken.
Ik ben godsdienstleerkracht en binnen
ons vakgebied doen wij minstens eens
per jaar iets rond fair trade in onze
klassen. Met filmmateriaal, een actie
of een proefwedstrijd, waarbij we
fair trade en gewone producten laten
12 ― Verrekijkers
proeven. Het project Wereldwinkel op
School is hierop gebaseerd.
Wat is het doel van het project?
Het uiteindelijke doel van Wereldwinkel op school is bewustwording. Niet
alle leerlingen krijgen dat van thuis uit
mee. Toch krijgen veel kinderen geld
van thuis mee om op school fair trade
producten te kopen, hierdoor komt het
wel binnen in de gezinnen. Er zijn zelfs
kinderen die een product kopen omdat
hun moeder dat graag heeft.
Als we aan het eind van het jaar een
bedrag over hebben, dan overleggen
we met de leerlingen over de vraag aan
welk goed doel dat bedrag gegeven
wordt. Het is niet de bedoeling dat we
hier winst op maken, het is puur om te
informeren en een goed doel te steunen.
Het is belangrijk dat leerlingen zich
naast de lessen ook met maatschappelijke thema’s bezig houden.
Hoe is uw overtuiging van het
belang van fair trade ontstaan?
Ik denk dat mijn christelijk geloof en
liefde voor de medemens de basis zijn
voor mijn overtuiging van fair trade.
Ik ben heel sterk gelovig, en vanuit dat
engagement ben ik mee geweest op inleefreis naar Bolivia met de organisatie
Broederlijk Delen. Tijdens de inleefreis
hebben we kennis gemaakt met projecten van Broederlijk Delen. Van daaruit
ontstond voor mij het verlangen om
zelf iets te doen met fair trade.
Op welke manier werken
jullie in de koffiebar met fair
trade producten?
Onze sapjes zijn fair trade, en binnenkort gaan we fair trade wijn
van de Wereldwinkel schenken.
De chocolaatjes bij de koffie zijn
ook fair trade en de koekjes die
mijn man Claus bakt proberen we
ook zoveel mogelijk met fair trade
producten te maken.
Eens per jaar in een weekend in
december organiseren we een
geschenkenbeurs in samenwerking
met de Wereldwinkel. Alles wat zij
willen uitstallen, kunnen ze hier
dan neerzetten. Dit is een mooie
kruisbestuiving: onze klanten
maken kennis met fair trade en die
van hen met onze koffiebar.
litatief goede producten vinden we het
belangrijkste. Soms wordt het hierdoor
iets duurder, maar het heeft dan in
ieder geval een eerlijke prijs. Fair trade
producten bevatten beide: ze zijn
kwalitatief goed én hebben een eerlijke
prijs. De overtuiging dat fair trade het
beste is, hebben wij altijd al gehad.
Hoe is het idee voor Zulma
ontstaan?
Mijn man werkte in een jazzcafé, ik
ben zelf leerkracht en schepen. We
hadden al lang plannen om een eigen
zaak te starten, maar wilden dat niet
doen zolang de kinderen nog heel klein
waren. Anderhalf jaar geleden hebben
we Zulma geopend. Het eerste jaar
was moeilijk, maar inmiddels hebben
we een vast en gemengd publiek opgebouwd. Ik denk niet dat ze speciaal
naar hier komen omdat we fair trade
producten hebben, maar voor onszelf
is het wel belangrijk dat we goede en
eerlijke producten verkopen.
In het kort
•Claus en Karin Staes runnen samen
koffiebar Zulma.
• Ze verkopen fair trade sapjes en wijnen.
•In december houden ze in samen-werking met
Wereldwinkel Merksem een geschenkenbeurs.
• Onlangs hadden ze een succesvolle eerste
wijnproefavond met Wereldwinkel.
• Meer weten? www.facebook.com/KoffiebarZulma
We hebben ook onlangs een wijnproefavond georganiseerd met de
wijnen van de Wereldwinkel. Dat
was een groot succes en we willen
het graag nog eens herhalen.
Door de geschenkenbeurs en
wijnproefavond leren mensen
de Wereldwinkel kennen. Sommigen wisten niet dat er één is in
Merksem, maar die kopen daar nu
bijvoorbeeld hun wijnen.
De geschenkenbeurs is eigenlijk
een soort kleine Wereldwinkel die
ze hier in de koffiebar plaatsen.
Hoe is uw overtuiging van
het belang van fair trade
ontstaan?
Ik ben ook politicus: ik ben actief
bij de partij Groen. Deze partij
zit ook in de sfeer van fair trade:
solidariteit, eerlijke handel. KwaVerrekijkers ― 13
Tekst: Saskia Rademaker — Foto's: Jolanda Brandt
Helena Ouwehand – van der Plas,
zaakvoerster van Solide
In het kort
• Mieke Dumortier en Elisabeth
Huybers runnen samen Soepmie.
• Ze leveren met een bakfiets
biologische soep en andere
gerechten aan bedrijven.
• Ze werken soms samen met
Oxfam voor cateringen.
• Met hun origineel concept
stonden ze al in Flair en Knack
en er is een reportage gemaakt
over Soepmie op Vier.
• Meer weten? www.soepmie.be
Hoe is Solide ontstaan?
Het idee voor Solide is zo’n vier
jaar geleden ontstaan toen ik nog
in Canada woonde en graag een
boetiek met dameskleding wilde
openen. Ik vind dat ik 100 procent
achter mijn producten moet staan,
dus ben ik op het idee van fair
trade en “ethical” kleding gekomen. In Canada verkocht ik deze
kleding via homeparties en events,
waar ik met een bestelbusje vol
kleding naartoe ging. In 2012 zijn
we naar België verhuisd en zag
ik een groot aantal lege panden
staan. Aangezien mijn droom al
jaren was om een echte winkel te
hebben, heb ik begin dit jaar de
stap gezet en een pandje gehuurd.
Waar moet de kleding die u
verkoopt aan voldoen om fair
trade te zijn?
Mieke Dumortier, zaakvoerster van Soepmie
Wat houdt uw initiatief in?
Wij leveren biologische soep aan
bedrijven en particulieren. Dat is onze
core business. Daarnaast hebben we dit
eethuisje en doen we aan catering. De
focus ligt vooral op bedrijven binnen
de Singel van Antwerpen, want wij
bezorgen alles met een bakfiets. Naast
soep hebben we ook nog andere producten: van dinsdag tot en met donderdag serveren we lunchgerechten
zoals pastasalade, tabouleh of quiche
en op vrijdag hebben we broodjes. We
proberen alles zo ecologisch mogelijk
te doen, daarom leveren we ook met
de bakfiets. We schenken de soep
meteen op locatie, zodat er geen plastic verpakkingen nodig zijn. Een aantal
producten is ook fair trade, zoals de
kokosmelk die we gebruiken en sommige van onze frisdranken. Daarnaast
werken we wel eens samen met
14 ― Verrekijkers
Oxfam. De fair trade link wordt dus
wel gelegd. We verzorgen voor Oxfam
soms cateringen, als zij bijvoorbeeld
een feestje organiseren.
Ik ben in oktober 2010 alleen met
Soepmie gestart, sinds vorig jaar is
mijn compagnon Elisabeth Huybers
erbij gekomen en zijn we met z’n
tweeën. Af en toe hebben we tijdelijke
werknemers of studenten in dienst,
bijvoorbeeld voor cateringen.
Hoe bent u op het idee gekomen
om een biologisch cateringbedrijf
met een bakfiets te beginnen?
Ik werkte eerst als consultant bij
Randstad en tijdens een jaar tijdskrediet bedacht ik dat ik de keus had
tussen teruggaan naar mijn oude baan
of iets nieuws starten. Toen is het
idee ontstaan voor Soepmie. Ik wilde
iets doen dat gezonde voeding en veel
bewegen combineerde.
Hoe is uw overtuiging van het
belang van biologisch voedsel
ontstaan?
Ik kookte voor ik de zaak had ook al
biologisch, vanuit mijn overtuiging
van respect voor mens en natuur. Mijn
voorkeur voor biologisch is niet altijd
zo duidelijk geweest, maar ik ben het
wel gewend van thuis uit. Toen werd
het alleen niet “biologisch” genoemd.
We kookten met eerlijke producten,
we hadden thuis geen voorverpakte
maaltijden. We maakten ons eten zelf,
waardoor je gaat nadenken over welke
producten je gebruikt.
Welke reacties krijgt u van
klanten?
In het begin kreeg ik vooral compli-
menten over het concept, velen
vonden het origineel. Nu gaan de
reacties vooral over het feit dat
mensen blij zijn met een lekker
en gezond alternatief voor hun
lunchpauze. Er zijn wel klanten die
het kiezen omdat het biologisch is,
maar de meeste anderen blijven
klant omwille van de smaak van
onze producten.
Een deel van de klanten kent ons
door mond op mond reclame, maar
velen kennen ons door de krant en
uit de bladen. We hebben namelijk
veel publiciteit gehad doordat het
concept uniek is. Zo stonden we in
Flair en Knack en in tijdschriften
verbonden aan de universiteit of
biologische ondernemingen. We
zijn zelfs op tv geweest met een
reportage op Vier!
Ik vind het belangrijk dat de producten die ik inkoop gemaakt zijn
op een manier die respect toont
voor mens en natuur. Er mag geen
sprake zijn van kinderarbeid,
slavernij of slechte werkomstandigheden. Dat soort
dingen kan ik niet promoten.
Ik probeer in mijn dagelijks
leven ook zoveel mogelijk
rekening te houden met fair
trade en biologische producten en met het idee van
“re-use, reduce and recycle”.
Het is een levensovertuiging
die we hebben als familie. Je bent op de
wereld om je steentje bij te dragen aan
een betere wereld en niet alleen maar
om te consumeren.
Mijn leveranciers werken samen met
kleine familiebedrijfjes en coöperatieven. Zij hebben al jarenlang relaties met
die coöperatieven en ze investeren echt
in de gemeenschappen waar deze aan
verbonden zijn: er worden trainingen
gegeven, er wordt geïnvesteerd in
scholen, enzovoort. Het is dus meer dan
alleen kledingproductie. Dat is ook het
achterliggende principe van fair trade:
de sociale en economische ontwikkeling bevorderen. De mensen die fair
trade kleding maken worden goed
betaald, werken in goede omstandigheden met normale werkuren en zonder
dat er sprake is van kinderarbeid.
Ook de materialen zijn duurzaam en
natuurlijk. De kleding die ik verkoop is
voornamelijk gemaakt van linnen, hennep, bamboe, wol, tencel en organisch
katoen. Deze materialen zijn milieuvriendelijk en heel fijn om te dragen.
In het kort
• Oprichtster van Solide, een winkel
die fair trade dameskleding verkoopt.
• Verhuisde in 2012 van Canada naar
België, waar ze al fair trade kleding
verkocht op homeparties.
• Meer weten? www.solidefashion.com
Verrekijkers ― 15
theaterrecensie
Tekst: : Ellen Michielsen — Foto: deBuren
Mon
Noord
Theater over
Noord versus Zuid
Mon Noord lijkt minder onschuldig dan Mbenga beweert. De theatermaker legt duidelijke contrasten bloot tussen Congo en het Noorden.
‘Mijn naam is Jovial Grégoire Mbenga’.
Met die woorden stelt Jovial Mbenga
zich aan het begin van zijn stuk Mon
Noord voor, nadat hij een lege emmer van zijn hoofd heeft gehaald.
Hij vertelt over zijn achtergrond en
familie en even lijkt het alsof hij ons
zijn levensverhaal zal toevertrouwen.
Wat volgt zijn echter enkele fragmentarische anekdotes over zijn leven in
de Democratische Republiek Congo,
het verhuizen naar Europa en zijn
ervaringen in een totaal nieuwe omgeving, namelijk Brussel, die het contrast
moeten weergeven tussen het Zuiden
en het Noorden. De situaties die hij
vertelt zijn heel typisch, je zou ze
gerust clichés kunnen noemen, maar
tegelijkertijd kort en vermakelijk.
Toch blijft de toeschouwer met een
hele hoop vragen zitten. Wat wil
Mbenga ons meegeven met deze anekdotes? Hij lijkt Europa te bekritiseren,
bijvoorbeeld door gedurende de hele
16 ― Verrekijkers
voorstelling in de koelbox op het
podium te duiken en er telkens een
flesje van een ander merk uit te halen.
Hij drinkt de flesjes halfleeg of kapt
ze in de lege emmer die hij eerder op
zijn hoofd had. Dit is een duidelijke
kritiek op de consumptiemaatschappij
waarin wij leven. Wanneer wij in de
supermarkt komen, hebben we de
keuze uit tientallen merken water,
terwijl er in vele landen van de wereld
waterschaarste heerst. Eén van die
landen is de Democratische Republiek
Congo, die de lege emmer voorstelt.
Ook de oranje plunje laat ons niet
ongeroerd. Het doet denken aan
de plunjes die de gevangenen in de
militaire gevangenis van Guatanamo
dragen. We kunnen dit bekijken als
kritiek op België waar de Congolees
als een gevangene in leeft. Eveneens
kan het verwijzen naar het verleden
waarin de Congolezen vaak op gruwelijke wijze de gevangenen waren van
de Belgen in Congo.
Ondanks deze negatieve kijk op België
en Europa lijkt Mbenga ook kritiek
te hebben op de Democratische
Republiek Congo. Zo bijvoorbeeld op
de bekrompenheid die er heerst rond
zelfmoord en travestie, iets dat in de
onze wereld veel minder als taboe
beschouwd wordt. Ook met de anekdote over de krokodil die meereist op
een vliegtuig, ontsnapt, het vliegtuig
laat crashen en zelf als enige overleeft,
klinkt hij vrij denigrerend over zijn
eigen cultuur.
Toen we Jovial Mbenga na het stuk
vroegen naar zijn bedoelingen en
boodschap, bleef hij volhouden dat
hij met het stuk geen kritiek leverde.
Hij wilde het publiek gewoon een
fijne avond bezorgen. Toch lijkt Mon
Noord minder onschuldig dan Mbenga
beweert. De theatermaker legt duidelijke contrasten bloot tussen Congo
en het Noorden. Voorbeelden zijn de
gezellige drukte die bij de cafés rond
de kerk in Kinshasa heerst tegenover
de doodse stilte in Brussel, het meer
asociale en argwanende gedrag van de
Belg tegenover de sociale, zingende en
dansende Congolees en architecturale
monumenten als uithangbord van
het Noorden tegenover de pastorale
landschappen van het Zuiden.
De gebraden kip kan als een besluit
voor het stuk dienen. Mbenga vertelt
het publiek dat de kip in de Democratische Republiek van Congo een
teken van rijkdom is, maar nauwelijks
gegeten wordt. Wanneer de zeldzame
gebraden kip op tafel komt, moet een
Congolees hem ook nog eens delen met
zijn hele gezin. Hier in Brussel is het
niet moeilijk om aan een kip te geraken
en aan het einde van het stuk is hij dan
ook de trotse bezitter van één. Hij moet
hem echter wel in stilte en alleen opeten. Een mogelijke slotbedenking van
het stuk is dat Mbenga niet overtuigd
is van een ideale plaats op aarde. Ook
het Noorden, dat voor vele Congolezen
de wereld van dromen en verwezenlijkingen lijkt, stelt in werkelijkheid vaak
heel wat anders voor. Er is misschien
minder schaarste, maar Europa schiet
tekort op andere manieren. Het is een
nogal pessimistische opvatting van
een stuk dat eerst en vooral op een
erg vrolijke, levendige en zelfs luchtige
manier gebracht wordt.
De kracht van het stuk zit hem in deze
luchtigheid en de relatief korte duur.
Theaterstukken over het Zuiden zadelen het publiek vaak op met een schuldgevoel Jovial Mbenga wil ons niet met
de neus op de feiten drukken of ons
confronteren met het verleden. Wel wil
hij ons een leuke avond bezorgen en
ons op die manier bewust maken van
de verschillen tussen twee culturen. Hij
wisselt de meer “ernstige” anekdotes af
met aanstekelijke dansjes en liedjes in
het Lingala, zodat het publiek ontspannen kan genieten van een plezierig
stukje eenmanstheater met een serieuzere boodschap voor diegenen die wat
verder willen nadenken.
recept met respect
Tekst & Foto: Eliane Maes
Rösti
Ben jij het beu om ’s morgens altijd dezelfde Cornflakes te
eten? Of wil je iemand verbluffen met je kooktalenten?
Deze rösti’s zijn heel snel en gemakkelijk te maken. Rösti’s,
die als hoofdbestanddeel aardappelen hebben, komen van
oorsprong uit het Duitstalige deel van Zwitserland. Oorspronkelijk werden ze gegeten als ontbijt. In kleinere porties worden ze
echter ook gebruikt als bijgerecht ter vervanging van aardappelen of rijst.
Ingrediënten voor 4 personen (bijgerecht)
• 4 grote aardappelen
• 2 theelepels mosterd
• 1 ei
• 50 gram geraspte kaas
• Peper & zout
• Bakboter
Bereiding
Schil de aardappelen en rasp ze. Gebruik daarbij de grote gaten
van de rasp. Voeg de mosterd, het ei en de geraspte kaas toe
en meng alles goed door elkaar. Breng op smaak met peper en
zout (en eventueel muskaatnoot) en vorm de burgers. Bak ze
in een hete pan op middelhoog vuur totdat ze bruin worden. De
rösti’s zijn nu klaar om op te dienen. Smakelijk!
Tip: Voeg stukjes spek en ui toe aan de rösti’s.
Serveer met een slaatje.
Verrekijkers ― 17
fotoreportage: familiedag
Drie bevriende Nepalese families zijn
samen op stap: de familie Magar (links),
de familie Ghale (midden) en de familie
Nepal (rechts). Iedereen is heel gastvrij:
wij mochten van de lekkere traditionele
salade proeven die ze meegebracht hadden.
Foto's: Jolanda Brandt — Tekst: Chaima Laattar
Op 15 mei is het de 21ste editie van de International Day of Families. Dit initiatief werd in 1993 in het leven geroepen door de VN om het belang van
families voor de internationale gemeenschap in de verf te zetten. Verrekijkers
ging op stap in Antwerpen en ontdekte er de vele gezichten van familie.
Mama Melissa Neyt
komt met baby Sem en
schoonzus Tine Lauwaert
terug van een bezoekje
aan de Zoo.
De Roemeense papa
Ionunt Pacurar geniet
met zijn dochtertje
Maria van het weer.
De Portugese familie
Da Silva poseert voor
het station.
Mama Dorethe Remfrun (midden) zit in het Stadspark te picknicken
met haar dochters Steffany (links) en Roylaycha (schoot) en nicht
Bianca Vante (rechts).
De familie Janssens op wandel in Antwerpen: papa Michiel, mama
Laura, dochter Anna en zoon Carlos. Die laatste vindt het heerlijk om
op de foto te gaan.
18 ― Verrekijkers
Mama Monica en papa Jasper Visschers
op stap met hun dochtertje Ria.
Papa Chong Sheau Fang, mama Steve Man en dochters
Julles en Jazley genieten van een wandeling.
Verrekijkers ― 19
de wereld anders bekeken
Verrekijkersreporter
Charlotte Lievens
ging op reis naar
Pakistan
Kalasjnikovs
in Karachi
E
en half jaar voor mijn vertrek naar
Pakistan boekte ik de tickets. Ik koos voor
een vlucht van Emirates naar Islamabad,
de hoofdstad van Pakistan. Ik kreeg tijdens
het boeken 3 keer de melding: ‘Are you sure you
want to go to Pakistan? Terrorist attacks may
occur at any place, 24 hours a day, 7 days a week.’
Driemaal drukte ik met een bonzend hart op ‘ok’.
Mijn zin voor avontuur overwon mijn angst en op
27 februari begon de reis naar het onbekende.
Tekst: Voornaam Achternaam — Foto's: Voornaam Achternaam
pakistan
Pakistan
(officieel: Islamitische Republiek Pakistan)
Hoofdstad: Islamabad
Staatstype: Federale staat met in sommige streken het gebruik van de Sharia.
Bestemming Pakistan
Wat bezielde me om op reis te gaan
naar Pakistan? Ik ging er twee vriendinnen bezoeken, die toevallig ook zussen
zijn. Ik heb de jongste zus via het Buddyprogram in Leuven leren kennen. Ze
deed er een Master Fysiologie en ik was
haar buddy. Mijn taak bestond erin haar
te helpen integreren in België. Later
20 ― Verrekijkers
Aangezien ik
twee zussen in
België had rondgeleid, zat het er al
lang aan te komen
dat zij mij ook eens
hun land zouden
laten zien.
werd haar zus, via haar bedrijf, overgeplaatst naar Antwerpen en zo heb ik
haar ook leren kennen. We zijn uiteindelijk hartsvriendinnen geworden.
Aangezien ik de twee zussen in België
had rondgeleid, zat het er al lang aan
te komen dat ze mij ook eens hun
thuisfront zouden laten zien. Toen ik
werd uitgenodigd voor de trouw van de
oudste zus, zag ik dit als een perfecte
gelegenheid om naar Pakistan te gaan.
Mijn vriend kwam mee, omdat het
als buitenlandse vrouw in Pakistan
aangewezen is om vergezeld te worden
door een man. Dit komt onder andere
doordat vrouwen niet met onbekende
mannen mogen spreken, hetgeen een
verblijf natuurlijk nog moeilijker maakt.
President: Mamnoon Hussain
Oppervlakte: 770,875 km2 of 36ste grootste land ter wereld
Bevolking: 196,174,380 ( 54,8 % jonger dan 22 jaar)
Officiële talen: Engels en Urdu
identikit
Na dertien uur vliegen kwam ik aan
in Islamabad. Mijn vriendinnen ter
plaatse hadden me voor het vertrek
gezegd dat ik geen hoofddoek moest
aandoen, bijna niemand doet het.
Natuurlijk geloofde ik hen, maar wanneer ik de luchthaven verliet, waren
er een 80-tal mannen naar me aan het
staren. Ik denk dat ik me op dat moment wel veiliger had gevoeld achter
een hoofddoek. Mijn eerste indruk van
Islamabad was dus dat er bijna alleen
maar mannen op straat te zien waren,
ik had zelfs nog nooit zoveel mannen
bij elkaar gezien. De eerste cultuurschok, welkom in Pakistan!
Religie: Moslims: 96.4% (soennieten 85-90%, sjiieten 10-15%)
Andere (zoals christenen en hindoes): 3.6%
Reisadvies: Niet-essentiële reizen naar Pakistan worden afgeraden omwille van
het risico op ernstige veiligheidsproblemen (terroristische aanslagen, onlusten,
gewelddadige betogingen, ontvoeringen, commando aanvallen enz.) die in heel
het land op eender welk moment kunnen voorkomen .
Religieuze ambiguïteit
Na mijn aankomst werd ik ondergedompeld in de islamitische wereld.
Mensen droegen lange kleden met
losse broeken en de meeste vrouwen
droegen een losse sjaal over hun
hoofd. In Pakistan leven zowel sjiieten
als soennieten. De soennieten hechten
meer belang aan de soenna (de overleveringen van Mohammed), terwijl
de sjiieten hun geestelijken, de ayatollahs, zien als vertegenwoordiging van
Allah op aarde. Beide groepen leven
meestal in harmonie, maar door de
huidige onrust in het Midden-Oosten
zijn de twee groepen vaak in conflict.
80 à 90% van de islamitische Pakistanen zijn soenniet. De sjiieten die
in Pakistan leven, woonden vroeger
in India, ze trokken na de onafhankelijkheid naar Pakistan. Door deze
verschuiving gebeurt het soms dat
er gemixte relaties ontstaan. Zo ook
bij mijn vriendin die trouwde. Zij is
soenniet en de bruidegom is sjiiet.
Het heeft drie jaar geduurd vooraleer
de families hun relatie konden accepteren en ze mochten trouwen. Het
koppel vertegenwoordigt echter niet
de meerderheid van de Pakistaanse
bevolking: de bruid werkt al meer dan
vijf jaar in Europa en de bruidegom
heeft zijn studies in Londen gedaan.
Een trouw als afscheid
De trouw duurde maar liefst vijf
dagen. Het feest bestond uit drie officiële gelegenheden en twee familiale
bijeenkomsten. Elke gebeurtenis
duurde maximum twee à drie uur per
dag. De rest van de dag maak je jezelf
klaar voor de volgende dag. Dit is een
verkorte versie van de traditionele
Pakistaanse trouw, die normaal zeven
dagen duurt. Ondanks de duur van
het feest en de kleding die er wordt
gedragen, was de trouw eigenlijk
erg gelijkaardig aan een Belgische
viering. Het grootste verschil was dat
de bruid hier werkelijk afscheid moet
nemen van haar familie. Ze gaat bij
de familie van haar vriend wonen.
Haar eigen familie staat haar in zekere
zin af. Tijdens de bruiloft vloeien er
veel tranen van geluk maar zeker ook
tranen van afscheid. De bruidegom, die
nog thuis woont, moet plaats maken
in zijn kamer waar de bruid intrekt.
Traditioneel gezien moet de nieuwe
vrouw ook in dienst staan van haar
schoonmoeder. Je kan maar pech
hebben dat je een schoonmoeder hebt
die haar ontbijt om vijf uur ’s ochtends
klaar wil hebben staan. Dan heb jij als
schoondochter daar niets tegen in te
brengen. Dat was het geval bij een van
de tantes op de bruiloft die haar ver-
Verrekijkers ― 21
de wereld anders bekeken
haal deelde met de bruid en zei dat ze
blij moest zijn dat tijden veranderen.
Een vrouw als vreemd wezen
Ik wist van de media bij ons dat vrouwen in Pakistan beperkte rechten hebben en dat ze hier niet te onthullend
in het openbaar mogen rondlopen.
Daarom was het minder verrassend
voor me toen me verteld werd dat ik
niet met een jongen mocht praten of
‘nee’ mocht zeggen tegen een bedelaar,
als vrouw hoorde ik deze mensen te
negeren. Ik mocht alleen met mannen
uit de familie praten. Verder werd
ik ook een keer in een hotel op een
kamer geplaatst zodat een oudere man
kon passeren. Hij kon niet passeren
omdat ik niet genoeg kleren aanhad.
Ik droeg een losse broek en een T-shirt.
Veiligheid
Sinds de jaren ’80 is de veiligheid in
Pakistan sterk verminderd. Eén van
de tantes van de familie was toen
een toeristengids. Tijdens onze reis
leken mijn vriend en ik de enige
toeristen. Sommige onbekenden
vroegen ons bezorgd of we het naar
onze zin hadden, want ze hadden al
zolang geen toeristen meer gezien.
Ze gaven mij spontaan een reeks ‘tips
and tricks on how to survive’. Al snel
werd me de algemene angst onder
de bevolking duidelijk. Drie dagen na
mijn aankomst vond er een aanslag
met elf doden plaats in het gerechtelijk
district van Islamabad. Toen ik het
nieuws toevallig vernam via het
internet, thuis bij de familie van mijn
vriendinnen, besefte ik dat we er de
dag voordien vertoefden. Niet lang
nadien werkte het internet niet meer
en dat bleef zo tot de volgende dag.
Het gaf een verstikkend gevoel om,
nadat je net zulk nieuws vernomen
hebt, als het ware te worden afgesloten van de wereld. De eerst reactie van
mijn vriendinnen was om te bellen
naar hun advocaat om te horen of hij
nog in leven was. Ze konden hem niet
bereiken. (Pas later bleek dat hij in
orde was.) Die dag was er een oorverdovende stilte in het huis. Er werd niet
22 ― Verrekijkers
Tekst & Foto's: Charlotte Lievens
over de aanslag gesproken, maar de
angst was in ieders ogen te zien. We
moesten de volgende dag het vliegtuig
nemen naar Karachi, waar de trouw
zou plaatsvinden. Life goes on.
Conflict en politieK
Karachi, de economisch belangrijkste
stad van Pakistan, is met haar 20 miljoen inwoners één van de grootste
steden ter wereld. Toen we van Islamabad naar Karachi vlogen, leek er inderdaad geen einde te komen aan de rijen
huisjes. Daarnaast is volgens Al Jazeera
deze stad de gevaarlijkste grootstad
ter wereld. Ik verbleef in de Defense
area, een gebied onder controle van het
leger. Soldaten en tanks waren dan ook
een deel van het straatbeeld. Daarnaast
wijzen cijfers van de Verenigde Naties
erop dat Karachi de grootstad is met
De Taliban
regeert over
de helft van de
stad. Het is een politieke partij waarop
je kunt stemmen.
de meeste moorden van de wereld:
12,3 moorden per 100.000 inwoners
per jaar. Geen enkele andere grootstad
komt in de buurt: de stad op de tweede
plaats telt 25 procent minder moorden.
De Taliban regeert ook over de helft
van Karachi. Het is ondertussen een politieke partij waarop je kunt stemmen.
Kwestie van leven of dood?
In Karachi is het verkeer een fenomeen
op zich. Je ziet er veel mensen op de
brommer. Mét geweren. Het is eng om
te zien wanneer je in de auto zit, want
als er iemand met een geweer naast je
komt rijden kan je geen kant op. Het
was al een ongewone situatie voor
mij, maar als je weet dat de meeste
moorden gebeuren door mensen op
brommers die schieten in auto’s, dan
voel je je al helemaal niet meer op je
gemak. Ik heb uit ervaring geleerd om
in zo’n situaties rust uit te stralen en
nooit recht naar het gevaar te kijken,
maar vanuit de ooghoeken, zodat
al het mogelijke contact vermeden
wordt. Dit is natuurlijk moeilijk omdat
het betekent dat je je angst onder
controle moet houden. Daarbij heb ik
onder andere geleerd dat Vlamingen
het gewoon zijn mensen te bekijken,
bij ons mag je naar mensen kijken
die opvallen door bijvoorbeeld mooie
kleding, vreemde gebaren, enzoverder.
Dit is echter niet overal zo. Zodra je
te lang, langer dan één seconde, naar
een richting kijkt, kunnen mensen van
andere culturen het gevoel hebben dat
je contact met hen zoekt. Maar het is
duidelijk dat je geen contact wil met
mensen die wapens dragen!
Overvallen worden
Ik heb op de trouw een jongen van
25 jaar ontmoet die op een maand
tijd zes keer beroofd was. Het was
een gewoon gespreksonderwerp aan
tafel. Daarnaast had ik de mooie kust
het verkeer IS
een fenomeen op
zich. Je ziet er veel
mensen op de brommer. Mét geweren.
gezien en vroeg ik of er ook mensen
zwemmen. Een jongen, ook 25: ‘Zeker!
Ik ben gisteren nog gaan zwemmen
met vijf maten. We hadden wel twaalf
gewapende beveiligingsagenten bij.’
Alcohol, een verboden drank?
Alcohol is door de wet verboden
in Pakistan. Toch zie je een groot
probleem ten aanzien van alcoholverslaving. Aangezien alcohol verboden is,
drinken mensen alleen in het geheim,
en is er dus weinig of geen controle.
Hierdoor loopt het alcoholgebruik
snel uit de hand. Maar het gaat verder
dan alcohol, ook hard drugs vormen
een groot probleem. De drugs, vooral
opium en marihuana, komen voornamelijk uit Afghanistan. Drugsdealers
brengen de verdovende middelen naar
Karachi om te exporteren naar de rest
van de wereld. Ik heb de eer gehad een
conversatie te delen met de consul van
België ter plaatse. Hij vertelde dat hij
net een rapport over extreem drugsgebruik had geschreven, en bevestigde zo
dat het een groot probleem is. Eén van
mijn vriendinnen beaamde en vertelde
dat drie neven op dat moment in een
ontwenningskliniek zaten.
feodaal systeem?
Mensenlijke relaties liggen duidelijk
anders in Pakistan dan in België. Toch
was één van mijn grootste shocks het
feit dat er families op het land van de
ouders van mijn vriendinnen wonen én
werken. Deze “dienaars” komen vooral
van stammen uit de bergen. Ze spreken
amper Engels. Mijn vriendinnen spraken er nooit mee, ze bevelen hen alleen
zoals: ‘drive, come, pick this up,…’. Ze
bedankten hen nooit. Om die reden
was het voor mijn vriendinnen vreemd
als ik deze mensen wilde bedanken.
Hun houding was: ‘it’s their job’. Na een
tijd hadden ik door dat er zelfs van me
verwacht werd mensen in dienst niet
te bedanken. Als je een conversatie
aangaat met iemand van een lagere
klasse, verlaag je jezelf immers ook.
Na de helft van de vakantie begrepen
we dat er nog steeds een feodaal
systeem heerst in Pakistan. Mensen van
armere gebieden kunnen voor rijken
werken op hun land. In ruil mogen
ze van het land leven en worden ze
beschermd door de landheer. Toen
ik er mijn vriendinnen naar vroeg,
volgde een vreemde situatie. Het letterlijk antwoord dat ik kreeg, was: ‘You
know, we never fired anyone’. Ik fronste
mijn wenkbrauwen omdat het geen
antwoord op mijn vraag was. Daarna
zeiden ze: ‘There was once a family working for us with five children. My mother
wanted to get rid of the children because
they were annoying, so she sent them to
school.’ Waarna ik vroeg: ‘Why don’t you
send the children to school right away?
You can afford it and you will give education to five children.’ Ik beledigde hen
door dit te vragen. Het klassensysteem
is bekend van het hindoeïsme, maar
het is ook nog voelbaar in Pakistan.
De dillema’s van nGO'S
Tijdens mijn verblijf ontmoette ik de
CEO van een Pakistaanse ngo. Hij had in
Cambridge gestudeerd en wil graag het
bewustzijn voor duurzaamheid en hygiëne verspreiden via zijn organisatie. Ik
vroeg hem wat hij van schaliegas vindt
(dit is een techniek om gassen die in rotsen onder de grond zitten beschikbaar
te maken door middel van explosies. Het
is een techniek die economisch rendabel
is maar ook extreem vervuilend, red.).
Hij uitte zich voor het gebruik van
schaliegas. Ik begreep eerst niet
waarom, omdat hij voor duurzaamheid
pleit. Later werd het me duidelijk: Je
hebt eerst een stevige economie nodig,
nadien kan je je zorgen maken over
zaken zoals het milieu. Maar zolang
nog een groot deel van de bevolking in
armoede leeft en er niet genoeg geld
is voor hulpacties, blijft de economie
het belangrijkste punt op de agenda.
Wij hebben in Europa de luxe om ons
zorgen te maken over milieuvervuiling
en arbeidsvoorwaarden. Maar in vele
landen zoals Pakistan hebben mensen
geen tijd om hierover na te denken, ze
zijn bezig met overleven. w
Verrekijkers ― 23
Filmrecensie
Tekst: Lenie Hollants
Rebelle,
oorlogheks op zoek
naar liefde
✓ Magisch drama over het lot van
Afrikaanse kindsoldaten.
✓ Geschreven en geregisseerd door
‘Ik ga je vertellen hoe ik rebel ben
geworden, want wanneer je uit mijn
buik komt weet ik niet of God me de
kracht zal geven om van je te houden.’
Deze intrigerende zin vormt het begin
van een indrukwekkende film van Kim
Nguyen over een meisje dat uit haar
dorp wordt ontvoerd om kindsoldaat
te worden. De veertienjarige Komona
vertelt haar levensverhaal aan het
ongeboren kind in haar tienerbuik,
in een poging de knoop van vertwijfelende gevoelens omtrent verleden
en toekomst wat losser te maken. De
woorden lijken als vergif uit haar te
vloeien terwijl ze het verhaal vertelt:
het trauma van de oorlog mengt zich
met het verdriet om verloren geliefden.
De film toont hoe rebellen Komona’s
dorp overvallen en hoe ze verplicht
wordt iets te doen wat haar haar hele
leven zal blijven achtervolgen. De
rebellen voeren het nieuwe groepje
kindsoldaten het bos in waar ze op
een regime van harde trainingen met
wapens worden gezet. De kindertranen drogen zo uit noodzaak al snel op
en verstoppen zich diep vanbinnen.
Komona krijgt visioenen – al dan niet
door de psychologische brainwash en
het gedwongen druggebruik – waarin
ze voelt hoe de vijand doorheen het
dichte woud naar hen toe sluipt.
Omwille van deze “gave” benoemt de
rebellenleider haar tot zijn “oorlog24 ― Verrekijkers
heks”, een niet per se negatieve maar
toch enigszins onzekere status. Als de
oorlogheks onverwacht de liefde in
lijve van een albinojongen vindt, raakt
de regisseur naast kindsoldaten ook
even het thema van albino’s in Afrika
aan. Nguyen vertelt in MO* Magazine:
‘In sommige gemeenschappen wordt
geloofd dat zij magische krachten bezitten en worden hun ledematen verkocht
als gris-gris, als talisman.’
Rebelle is dus niet zomaar een film
over kindsoldaten: Nguyen richt de
camera uitdrukkelijk op twee jonge
zielen die rusteloos op zoek zijn naar
verbondenheid, liefde en een veilig
bestaan. Hiermee overstijgt deze film
het thema van kindsoldaten en steekt
instinctief een hand uit naar de universele vraag van het bestaan. Het relaas
van Komona is ontstellend, maar
Nguyen verpakt het als poëzie, met een
subtiliteit die bijna ontroert. Hij draait
de beelden weg van de gruwelen,
waardoor je een veel betere kijk krijgt
in de gedachten en gevoelens van
Komona. Zo wordt Rebelle een combinatie van een gruwelijk oorlogsdrama
en een betoverend sprookje.
Buiten Rebelle regisseerde Kim Nguyen
nog enkele andere langspeelfilms,
zoals Le Marais (2002), Truffe (2007)
en La Cité (2010). Rebelle is een idee
dat lang heeft liggen rijpen in het brein
van de filmmaker.
de Vietnamees-Canadese filmmaker
Kim Nguyen.
✓ Genomineerd voor een Oscar in 2012
voor beste niet-Engelstalige film.
✓ Hoofdrolspeelster Rachel Mwanza
won de Zilveren Beer voor Beste
Actrice op het filmfestival van Berlijn.
Zijn interesse voor de thematiek
werd gewekt na een ontmoeting met
een kindsoldaat uit Birma, die stellig
beweerde dat hij de wedergeboorte
van Jezus Christus was. Nguyen volgde
het spoor van dergelijke verhalen, die
hem uiteindelijk naar Sub-SaharaAfrika zouden leiden. Maar liefst tien
jaar lang sleutelde de Canadese cineast
met Vietnamese roots aan het scenario
van Rebelle, om vervolgens het roer
helemaal om te gooien toen hij tijdens
zijn zoektocht naar geschikte acteurs
de beloftevolle Rachel Mwanza tegenkwam. Mwanza leefde in de straten
van de Congolese hoofdstad en had op
dat moment al een stevige rol neergezet in de documentaire Kinshasa kids.
Kim Nguyen had zijn heilige graal
gevonden, maar tegelijkertijd drong
er iets tot hem door. Als hij het acteerwerk van Mwanza en anderen volledig
tot zijn recht wilde laten komen, moest
hij hen laten improviseren. Zo werd
het scenario de rode draad met een
grote vrijheid voor de acteurs. Of zoals
Nguyen het zelf verwoordde: ‘De acteurs krijgen geen script maar elke dag
wat tekst en aanwijzingen. Het grote
voordeel is dat je op die manier je artiesten wakker houdt. Eén van de grootste
uitdagingen voor een acteur is om te
doen alsof hij verrast of nieuwsgierig
is. Als hij niet weet wat er te gebeuren
staat, hoeft hij dat niet te veinzen.’
Als het over tijd en plaats gaat, heeft
Rebelle iets onbepaalds. Rebelle werd
opgenomen aan de oevers van de
Congorivier, maar een duidelijke verwijzing daarnaar wordt niet gemaakt.
Nguyen deed de nodige research om
de geloofwaardigheid van Rebelle te
garanderen. Zo zat hij aan tafel met
een heleboel experts, waaronder
enkele delegaten van de VN. Een interessante ontmoeting, zo vertelde hij
een tijdje geleden aan de Nederlandse
Filmkrant: ‘Die mensen hebben zoveel
ellende en gruwel gezien dat ze graag
naar de fles grijpen, de helft zit aan de
drank.’ Bovendien kwam hij in contact
met een ex-sergeant die zelf heel lang
verantwoordelijk was geweest voor
het rekruteren van kindsoldaten in zijn
rebellenleger. Nguyen: ‘Een jaar lang
zat hij in de jungle met negen manschappen onder zijn bevel, overlevend
op slakken, insecten en regenwater. Wat
me nog het meest opviel, was hoe lief en
vriendelijk hij eruitzag. In films worden
soldaten die kinderen ontvoeren
vaak afgebeeld als monsters. Maar de
werkelijkheid heeft een ander gezicht.
Deze man straalde een onmiskenbare
zachtheid uit, een vaderlijke autoriteit.
Dat vond ik interessant en zorgwekkend.’ De regisseur ging ook Rwandese
genocide-overlevenden opzoeken in
Montréal. De verhalen van deze veteranen kleurden de film mee in.
Rebelle is niet zomaar een film. Het
heeft inhoud en verpakking, en de
verpakking zorgt ervoor dat de inhoud
sprankelend wordt, onder het stof van
herkauwde verhalen uit komt. Nguyen
legt een originaliteit aan de dag die
ertoe leidt dat deze eigenzinnige
Rebelle haar eigen plaats in je geheugen opeist. w
Als de oorlogheks onverwacht
de liefde in lijve van een albinojongen
vindt, raakt de regisseur naast
kindsoldaten ook even het thema
van albino’s in Afrika aan.
Verrekijkers ― 25
CULTUURAGENDA
Tekst: Eliane Maes
Uit met Verrekijkers ! dé vakantie-editie !
Mei
Gaiska
}
}
TENTOONSTELLING gratis
Tot 04/05/2014.
In het nieuwe Red Star
Line Museum kan je tot
begin mei gratis de werken
van kunstenaar Gaiska
bewonderen. Gaiska Torrealba is van VenezolaansHongaarse afkomst,
maar woont en werkt in
Antwerpen. Zijn schilderijen zijn geïnspireerd
door het verhaal van de
Red Star Line. Dit museum
staat op de plek waar veel
Belgen vertrokken op zoek
naar een beter leven in de
Verenigde Staten.
Red Star Line Museum
Montevideostraat 3, Antwerpen
www.redstarline.be
David Bovée en co.
In naakte aap
}
}
Muziek 8/10 euro
07/05/2014, 20u.
David Bovée reisde met zijn
groep Think Of One half de
wereld rond. Zijn paspoort
heeft onder meer stempels
uit Marokko, Brazilië, Congo
en Canada. Ter plaatse
speelde hij muziek met
lokale artiesten en zijn
muziek is een mix van al
die verschillende stijlen.
Van deze nummers heeft hij
verschillende cd’s gemaakt.
26 ― Verrekijkers
The Act of Killing is de
openingsfilm van het festival Movies that Matter.
De groep kreeg een prijs van
de BBC voor haar grensoverschrijdende muziek. David
Bovée treedt op in cultureel
centrum Sint-Andries met
een nieuwe setting en groep
(S.W.A.N.).
Het concept Naakte aap
laat niet enkel muzikanten
optreden maar geeft ook het
publiek een kans om deze
artiesten verzoeken te doen.
De artiest moet deze verzoeken dan onvoorbereid
(naakt) uitvoeren.
Cultureel ontmoetingscentrum
Sint Andries
Sint-Andriesplaats 24, Antwerpen
www.cosintandries.be
The act of killing
}
}
FILM 5 euro
21/05/2014, 20u30.
Deze film speelt zich af in
1965 tijdens een militaire
coup in Indonesië, waarbij
ongeveer een half miljoen
mensen het leven lieten.
Regisseur Joshua Oppenheimer spreekt zelf
van een genocide. Tot op
heden is het niet duidelijk
wie er achter de coup
zat en welke belangen
er meespeelden. Wel is
duidelijk dat er vanuit
het Westen weinig reactie
kwam. Met deze film wil
de regisseur de aandacht
van het publiek richten
op dit vergeten stukje
geschiedenis. Hierin is hij
overigens goed geslaagd.
De Roma
Turnhoutsebaan 286, Borgerhout
www.deroma.be
Juni
Zuidcafé
Rusland: kritische
stemmen niet
toegelaten
}
}
Lezing/Debat 5 euro
03/06/2014, 20u30.
Rusland duikt de laatste
tijd veel op in het nieuws,
meestal in negatieve zin.
Het lijkt dat mensenrechten
er steeds vaker genegeerd
worden. Openlijk je mening
verkondigen wordt moeilijker, critici wordt het zwijgen
opgelegd. Journalisten,
kunstenaars, holebi’s en anderen die buiten de lijntjes
kleuren, krijgen het bijzonder moeilijk. Jan Balliauw
(VRT), Han Verleyen (Amnesty International) en Sergei
Andreev (kunstenaar) zijn
te gast in dit Zuidcafé.
De Roma
Turnhoutsebaan 286, Borgerhout
www.deroma.be
BorgerRio
}
}
FESTIVAL Gratis
21/06/2014.
Op 21 juni trekt Borgerhout
voor de achtste maal haar
zuiderse jas aan voor het
straatfestival BorgerRio. In
de buurt rond de Turnhoutsebaan komen handelaars
en verenigingen op straat
met hun waren en activiteiten. Op de BorgerRio Podia
zorgen artiesten voor de
nodige muziek. Het hoogtepunt is de heuse BorgerRio
Parade. Een exotische stoet
met muzikanten, dansers en
acrobaten slingert zich dan
een weg door de straten.
Kortom, een festival dat je
zeker niet mag missen.
en toont verschillende verborgen plekjes van de stad.
Stadsfeestzaal
Meir, Antwerpen
www.antwerpen14-18.be
Sfinks
}
}
Het Sfinksfestival is een
gevestigde waarde voor
wereldmuziek. Artiesten
uit de hele wereld geven
vier dagen lang het beste
van zichzelf. Daarnaast
verschijnen ook Westerse
artiesten op de line-up
met hippe Urban acts en
is er plaats voor theater
en circus. Als dit je nog
niet heeft overtuigd, is er
ook nog een marktje dat je
meeneemt op wereldreis.
Exotische souvenirs en
verschillende hebbedingetjes worden hier verkocht.
Bovenop alles is dit festival
volledig gratis toegankelijk.
Turnhoutsebaan en omgeving
Borgerhout
www.borgerrio.be
Juli
Antwerpen in
de Groote oorlog
}
}
Wandeling 7/9 euro
3/07/2014 – 17u – 19u.
Dit jaar is het de 100-jarige
herdenking van de Eerste
Wereldoorlog. Ook in
Antwerpen gaat deze
gebeurtenis niet ongemerkt
voorbij, want ook onze
eigen Koekenstad was het
strijdtoneel van deze oorlog.
Een gids toont verschillende
historische gebouwen in
Antwerpen die een rol hebben gespeeld in WO I. Deze
wandeling vertrekt op de
Meir aan de Stadsfeestzaal
Festival Gratis
24 tot 27/07/2014.
Bessemstraat, Boechout
www.sfinks.be
Augustus
Esperanzah!
}
}
Festival 65 euro (3 dagen)
1 Tot 3/08/2014.
Het kleurrijke festival
Esperanzah! strijkt van 1 tot
3 augustus neer in de abdij
van Floreffe. Dit festival
richt zich voornamelijk op
onbekende, beginnende
artiesten uit verschillende
genres. Naast muziek is er
ook plaats voor filmprogramma’s en straatartiesten.
Esperanzah! wil bovenal
een boodschap meegeven.
Elk jaar lanceert de noordzuidkoepel 11.11.11 zijn
campagne op dit festival.
Abdij Floreffe
Rue Séminaire 7, Floreffe
www.esperanzah.be
evenement op te proppen.
Dit keer vindt het plaats in
het Huis Happaert. Geïnteresseerden kunnen zich
verwachten aan muziek en
exposities van verschillende
artiesten. Meer info wordt
vrijgegeven de website.
Huis Happaert
Happaertstraat 25, Antwerpen
www.espectro.be
September
Peace Is The Future
Espectro in Huis
Happaert
}
}
Muziek/expositie gratis
10/08/2014.
Espectro is een initiatief van
drie Antwerpse studenten.
Met dit project willen zij
cultuur op een laagdrempelige manier promoten. Hun
eerste drie evenementen
Kunstfestival in de huiskamer, Een wereld in de stad
en E-motions waren een
groot succes en volledig uitverkocht. In augustus komt
Espectro opnieuw met een
}
}
Debat/Lezing gratis
7 tot 9/09/2014.
Van zondag 7 september
tot dinsdag 9 september
zijn meer dan driehonderd
leiders van de grote wereldgodsdiensten te gast
in Antwerpen. Ze gaan er
in gesprek met vertegenwoordigers van de politieke,
culturele en sociaaleconomische wereld over de
conflicthaarden en de grote
uitdagingen van onze tijd.
De driedaagse ontmoeting
sluit af met een gebed voor
Tip Tip tip
De Markt van Morgen staat vanaf 13 april één keer per maand in
de Kloosterstraat. Deze markt is een begrip voor unieke en eigenzinnige ontwerpers. Hier worden verschillende creatieve werken
voorgesteld, gaande van mode en accessoires tot interieur en
meubilair. Voor veel jonge ontwerpers is de Markt van Morgen een
kans om bekendheid te verwerven en door te groeien. Praktische
info over de markt in de Kloosterstraat is te vinden op www.dna.be.
de vrede en een gemeenschappelijke slotceremonie.
Op tal van panelgesprekken
en debatten in de binnenstad
bespreken de internationale
gasten de grote uitdagingen
van deze tijd. Deze gesprekken zijn gratis toegankelijk
voor geïnteresseerden en
worden simultaan vertaald.
Thema’s zijn onder meer: de
crisis in het Midden-Oosten,
Europa en Afrika, de economische en spirituele crisis,
samenleven in een geglobaliseerde wereld, enzoverder.
Verschillende locaties in A'pen
www.peaceisthefuture.be
ManiFiesta
} Festival 14 euro (2 dagen)
} 19 tot 20/09/2014.
ManiFiesta is het feest
voor solidariteit. Het
brengt mensen over de
taalgrens heen samen.
Zowel Vlaamse, Waalse
als Brusselse artiesten
staan op de line-up van
dit festival. De vorige
editie bracht 10.000
mensen samen aan de
kust in Bredene. ManiFiesta heeft een veelzijdig
programma. Naast optredens heeft Manifiesta ook
van alles te bieden aan
de sportievelingen en de
cultuurfanaten onder ons.
Voor ieder wat wils!
Kapelstraat 76, Bredene
www.manifiesta.be
Verrekijkers ― 27
Think
global
development
www.uantwerp.be/iob
studies
Think
IOB

Download Report