De Verrekijker nr. 2/2014 1 De Verrekijker nr. 2/2014 Het IVN, Vereniging voor natuur - en milieueducatie, is een vereniging van vrijwilligers en beroepskrachten die streeft naar meer natuur en een betere kwaliteit van het milieu. Verspreid door Nederland heeft het IVN ruim 180 afdelingen. Meer dan 16.000 leden zetten zich actief in voor natuur en milieu door middel van allerlei voorlichtende en educatieve activiteiten. Afdeling De Oude IJsselstreek Bestuur Voorzitter: Herman Obbink Vincent van Goghstraat 16, 7021 ED Zelhem Secretaris: Gertrud Mulders Vreeltstraat 16, 7011JA Gaanderen Penningmeester: Rita Hofstede Rozenstraat 12, 6921 CH Duiven Lid: Henk ten Brink, Mozartlaan 36, 7075 BG Etten Lid: Klaas Tuinema, Vondellaan 4, 6901 ME Zevenaar (06) 23359291 [email protected] (0315) 32 32 13 [email protected] (0316) 26 15 14 [email protected] (0315) 84 34 34 (0316) 33 15 35 Coördinatoren werkgroepen Rondom Strang en Iessel: Graafschap: Liemers: Montferland: Cursussen: Audiovisuele presentaties: Landschapsbeheer: Vogelwerkgroep: Zoogdierwerkgroep: Winkeltje: Stichting Milieuwerkgroep: Werkgroep PR en Comm.: Natuur Actief: Webmaster: Janrein van Oostrum (0315) 34 66 88 Gerrie Til (0314) 62 55 36 Roel Brocx (0316) 34 45 55 Henk ten Brink (0315) 84 34 34 Jannie Klein Lebbink (0314) 63 17 79 Bernard Berendsen a.i. (0543) 51 27 31 Gerrit Rougoor (0315) 65 10 30 Gerard Jansen (0314) 66 19 47 Henriëtte van der Loo (0314) 34 52 93 Grada van Zijderveld (0314) 31 46 39 Carla Oosterhoff (0314) 32 34 33 Evelien Pleiter. (0316) 28 45 25 Marleen Hofman (0049 2874) 90 17 05 Evelien Pleiter [email protected] Contributie/donatie Contributie leden € 18,-- per jaar; contributie huisgenootleden € 7,- per jaar; donateurs € 14,- per jaar. IBAN: NL24 RABO 0148 5436 77 t.n.v. IVN Oude IJsselstreek Ledenadministratie Gertrud Mulders (0315) 32 32 13 Adreswijzigingen tijdig doorgeven aan ledenadministratie! Beëindigen lidmaatschap/donatie: uiterlijk 31 dec. doorgeven: [email protected] Redactie De Verrekijker Janrein van Oostrum, Ph. P. Cappettilaan 8, 7071CS, Ulft Gerrie Til Marietje Wenting (tekeningen) [email protected] (0315) 34 66 88 (0314) 62 55 36 (0314) 68 18 90 * De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste artikelen. * Plaatsing houdt niet in dat IVN Oude IJsselstreek het met de inhoud eens is. * Overname van artikelen uit dit blad is alleen toegestaan na overleg met de redactie. 2 De Verrekijker nr. 2/2014 Blz. 4. 6. 7. 8. 13. 14. 15. 18. 19. 20. 23. Vanuit het bestuur: Door: Herman Obbink Herhaalde dringende oproep ANBI-status IVN De Oude IJsselstreek Onkruid: Munt Door: Janrein van Oostrum Tip: herplant lente-uitjes! Mutaties Vissen bij De Küper Door: Janrein van Oostrum Voor de jeugd: kleurplaat Voor bomenliefhebbers Stichting Milieuwerkgroep ‘De Oude IJsselstreek’ Door: Carla Oosterhoff De Vinkenvent Door: Gerard H.J. de Kroon N.B! Het mailadres voor kopij is gewijzigd. Verwijder het oude a.u.b! Kopij voor De Verrekijker 2014-1 voor of op donderdag 28 augustus 2014 aanleveren. !!!! [email protected] !!!! 3 De Verrekijker nr. 2/2014 Door: Herman Obbink, voorzitter ‘Nieuwe bezems vegen schoon’ Met de daad bij het woord als uitsmijter hebben de oud-bestuursleden Loes Barends, Fenny Lammers en Arno van Zaanen, alsmede Barend Rijkmans afscheid genomen van het bestuur tijdens de algemene ledenvergadering op 10 mei jl. 4 De Verrekijker nr. 2/2014 Het is een druk jaar geweest, maar we kunnen tevreden terugkijken. Door het samengaan van de afdelingen De Oude IJsselstreek en Montferland is de structuur van de afdeling tegen het licht gehouden en zijn veel nieuwe zaken in gang gezet. Tijdens de verbouwing is de ‘winkel’ gewoon open geweest, of te wel: het doel van IVN: onze inspanningen dat mensen zich bewust zijn van de natuur heeft er niet onder geleden. De wandelingen, fietstochten, lezingen en verder alles ‘wat bloeit en ons telkens weer boeit’ zijn gewoon doorgegaan. We zijn er nog niet en om die reden past de opmerking: laat het bestuur het karwei afmaken. Een punt waar we ons de komende tijd op gaan richten is het bevorderen van de kennis van elkaars werkgebied. In de laatste coördinatorenvergadering op 21 mei zijn er afspraken gemaakt hoe we de bekendheid van onze gidsen in elkaars gebied binnen de werkgebieden De Liemers, Montferland, Graafschap en Strang en Iessel verder kunnen vergroten zodat gidsen uit Graafschap ook kennis hebben van de regio Montferland. Op die manier leren we als IVN-ers van elkaar en dat is toch een doel dat wij nastreven. Daarnaast hebben we gekeken hoe we de bekendheid van ons gebied nog verder kunnen vergroten. Zo kunnen we in navolging van het Lustrum van Natuur Actief in 2015 een regionale open dag organiseren en aan mensen laten zien wat onze afdeling allemaal in huis heeft. Zo zijn er tal van mogelijkheden om onze afdeling nog meer in de kijker te zetten. Het is voor velen waarschijnlijk nog wat vroeg, maar iedereen een goede zomer toegewenst. We hebben een afdeling die zoveel te bieden heeft, je hoeft eigenlijk het land niet uit. Herman Obbink voorzitter 5 De Verrekijker nr. 2/2014 Herhaalde oproep aan leden en donateurs van IVN-afdeling De Oude IJsselstreek Geachte leden en donateurs, In de vorige Verrekijker hebben wij u gevraagd onze vereniging te helpen kosten te besparen. Dit kunt u doen door ons verenigingsblad De Verrekijker niet meer per post te willen ontvangen maar in het vervolg digitaal, in uw mailbox te laten bezorgen. Een groot aantal (bijna de helft) van onze leden en donateurs heeft inmiddels gehoor gegeven aan deze oproep. Daarvoor onze hartelijke dank! Misschien heeft u er al wel over nagedacht, maar heeft u nog niet aan ons doorgegeven om De Verrekijker ook digitaal te willen ontvangen. Dat kunt u alsnog doen. Graag zelfs! Lees hieronder hoe ook u ons kunt helpen. Een enorme kostenpost! De kosten voor het drukken en versturen van De Verrekijker voor al onze leden en donateurs bedragen ruim € 450,-- per ,gave. Dat is per jaar dus € 1800,--! Een aanzienlijk deel van uw contributie of donatie wordt nu ,gegeven aan een geprint blad, dat in dezelfde verschijningsvorm (zelfs in kleur!) ook digitaal verstuurd kan worden. Wij willen het geld dat wij ,sparen op de drukkosten gaan gebruiken voor belangrijke andere IVN-activiteiten, onder andere het scholen van nieuwe gidsen, het bijscholen van huidige gidsen, het organiseren van jeugdactiviteiten en het delen van onze kennis van de natuur in de natuurcursus. Digitale Verrekijker: meer prachtige kleurenfoto’s Digitaal zijn er veel meer mogelijkheden: de digitale Verrekijker is in kleur en met veel foto's! Dat is in druk onbetaalbaar. Hoe kunt u ons helpen? Wilt u ook bijdragen aan deze kostenverlagende en tegelijk duurzame actie? Stuur dan ook een mail met uw naam en adres naar: [email protected]. Velen gingen u voor! 6 De Verrekijker nr. 2/2014 U ontvangt van ons dan (per e-mail!) een bericht op het moment dat de volgende Verrekijker digitaal beschikbaar is. En we abonneren u meteen op onze gratis nieuwsbrief Digitalis! IVN-afdeling De Oude IJsselstreek dankt u hartelijk voor uw medewerking! ANBI wil zeggen: algemeen nut beogende instelling. ANBI’s kunnen gebruik maken van bepaalde belastingvoordelen bij erven, schenken, giften en de energiebelasting. Het IVN heeft nu deze status en jij kunt daarvan gebruik maken! Een ANBI is verplicht een aantal gegevens over zichzelf op zijn internet-site te publiceren. Dat is inmiddels gebeurd. Op de homepage van onze website staat in het vervolg in de rechter verticale kolom een banner ‘ANBI’. Hierin zijn de vereiste gegevens opgenomen. Ik zou zeggen: wat let je? 7 De Verrekijker nr. 2/2014 Munt (Mentha spec.) door: Janrein van Oostrum Als er één plant is waar de Engelsen verzot op zijn is dat Munt. Ze gebruiken het in pepermuntjes, kauwgum, thee en als kruid op allerlei manieren bij het eten. Mint,hmmm! Wij Nederlanders vinden het nog steeds tamelijk exclusief. Zo maar plantjes , de tuin of zelfs , het wild eten… Kom nou! Wat IVN-ers daargelaten, dat wel natuurlijk! Ik herinner me als de dag van gisteren de indringende mentholachtige geur die ik altijd rook als ik als jongen van negen met mijn vader ging vissen in een wiel langs de IJssel bij Olst. Gekneusde watermunt. Wonderlijk maar heerlijk! Deze plantensoort maakt lange boven- en ondergrondse ,lopers en kan daardoor in de tuin wel lastig zijn. Groeit als onkruid! Ik ga er daarom maar eens dieper op in. Méntha aquática: Watermunt Watermunt is een vaste plant , de lipbloemenfamilie (Lamiaceae) en komt behalve in Europa, ook in NoordAmerika, Azië, Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland voor. De behaarde vierkante stengels worden tot 90 cm lang met gesteelde, enigszins langwerpige, gezaagde bladeren. Ze ruiken sterk naar pepermunt (Mentha ×piperata). De roodachtig lila bloemen bevatten veel honing en Watermunt is daardoor een geweldige drachtplant voor bijen. De vier meeldraden steken, net als die ene stijl met twee stempels en de kroon. De getande kelk is tot 5 mm lang. De bloeiwijze is bolvormig met één of twee schijnkransen. 8 De Verrekijker nr. 2/2014 Over de naam Een sage van Ovidius zou ten grondslag liggen aan de naam Mentha. In die sage wordt verteld dat Hades, de god van de onderwereld, dodelijk verliefd was geworden op Menthe, de dochter van de watergod Cocytus. Hades’ jaloerse echtgenote Persephone had dit door en veranderde het arme kind toen , wraak in een plant. Anderen vertellen dat de naam afkomstig is van minthos, ‘iets dat sterk geurt’ in het Oud-Grieks. Minder leuk maar ook acceptabel… Grieken beschouwden Munt als een heilig kruid en doden kregen steevast een bosje Munt mee. Dat was kennelijk een al heel oud gebruik, want in Egyptische graven van 1200-600 voor Chr. zijn zulke bundeltjes ook al gevonden. Dat was waarschijnlijk Pepermunt (Mentha piperita), een gekweekte vorm, toen al. Volksnamen Namen als Balsem, Boerenbalsem, Wilde balsem (in Friesland) en Balsemkruid zouden kunnen wijzen op gebruik na overlijden, maar waarschijnlijker is het - al dan niet vermengd met olie - een huismiddeltje tegen kwaaltjes geweest. De naam Boerenbalsem wijst tenminste flink in die richting. ‘Balsem’ zal wel verband houden met namen als Balsamita en Balsemkrut uit de vroege middeleeuwen. En dat het aan de andere kant als zodanig toch niet erg hoog stond aangeschreven mag blijken , de namen Paddenbalsem en Kikkerbalsem. Het valt trouwens wel op dat deze twee namen alleen in Friesland voorkomen. Vanwege het aroma kreeg het elders de naam Bakkruid. Om dezelfde reden ontstonden Aalkruid en Oalkruud op de Noord-Veluwe omdat munt daar bij het stoven van aal werd gebruikt. Omdat jonge planten er roodbruin ,zien zijn de namen Broene Bèrend in Salland en Bruine griet in Noord-Overijsel wel begrijpelijk. Daar was de plant een vast onderdeel van kruudmoes. Het gebruik van persoonsnamen voor planten komt wel meer voor, maar is doorgaans plaatselijk en heeft geen speciale betekenis. Sterk geurende planten hebben vaak een grote aantrekkingskracht op dieren. Daarmee zal Hondenkruid (Groningen) wel in verband staan. Broekmint , Zuid-Limburg houdt verband met de groeiplaats: broek, drassig land. 9 De Verrekijker nr. 2/2014 Zowel de Nederlandse soortnaam als de wetenschappelijke doen dat ook: aquatica: groeit in het water. Kruizemunt en andere vormen als Kroezemunt, Kruizemuntkruid, Kruzemint, Kruzemünt en Wilde kruizemunt ontstonden door de overeenkomst in geur met de gekweekte Kruizemunt. Die naam is een verbastering van gekroesde munt, vanwege de gegolfde of gekroesde bladeren. Die naam is echt oud, want in het Middelnederlands wordt al Cru(y)semunte gebruikt. Vanwege de pepermuntgeur kreeg Watermunt in verschillende delen van ons land ook de naam Pepermunt(kruid). Roekeblad (Sallands) betekent gewoon ruikend blad. De naam Rode wilde munte is afkomstig van Dodonaeus, want in 1608 schrijft hij: ‘Dit cruyt wordt in Griex Sisymbrion geheeten/ int Latijn Sisymbrium, int Hoochduytsch Ross muntz/ Wassermuntz in Fransch Menthe Sauvage. Wij moghent int Neerduytsch Roode wilde munte noemen om dat van de Witte wilde Munte te onderscheyden.’ Waarschijnlijk is de naam Rossemunt (Groningen) overgenomen van het D,se Ross Muntz. Rossement is een verbastering. Een verklaring voor Rossemunt of Rossemint als afkomstig van ros: paardenmunt of Paardepolei is onwaarschijnlijk. Polei is wel een muntsoort, Méntha pulégium, die nu heel zeldzaam geworden is. Het enige verband met het woord paard zou zijn dat deze dieren hooi waarin Watermunt voorkomt niet lekker vinden. Nou ja… Vanwege de pepermuntachtige geur werd munt vroeger wel gebruikt om vervelend gedierte op afstand te houden. De naam Vlooienkruid (zie Polei: pulegium!)in West-Friesland en Zuid-Holland zegt genoeg. Munt ging ook door voor geneeskruid. Maar het is niet meer na te gaan of dit nu Watermunt geweest is of niet. Er is wel een oud D,se gezegde “Rheum (rabarber) und Menthe sind die besten Medikamente.” Broertje Nog even iets over het familielid Akkermunt (Méntha arvénsis). Het komt veel voor op akkers, vochtige zandgronden en andere vochtige plaatsen zoals waterkanten. De Latijnse soortnaam ‘arvénsis’ betekent ‘op akkers groeiend’. Hoewel er tussen Water- en Akkermunt wel kenmerkende verschillen bestaan zijn ze voor leken moeilijk , elkaar te houden. Daarom kregen ze vaak dezelfde volksnamen: Kroezemunt, Kruismunt, Kruizemunt, Paardeblei, Wilde balsem en Wilde munt. Net als de vorige soort heeft Akkermunt ook namen als Broenen Berend, dit keer bij Zutphen. Ook in Zuid-Limburg vind je namen die met de bruinrode kleur van de stengels 10 De Verrekijker nr. 2/2014 en jonge bladeren te maken hebben: Broenheilige of Bruinheilige: ‘vermits het voor de lieflijke reuk op feestdagen onder de kerkbestroysels vermengt wierd.’ En ook deze soort stond als geneeskruid bekend want er is (was) een Limburgs versje dat zegt: Bruinheilig is dien naam niet waard, Zo zij niet ,drijft met een vaart De wormen , de buik en maag Die daar aan strekken tot een plaag. Recepten: Voor de eerder genoemde Kruudmoes bestaan veel recepten. In grote lijnen gaat zo’n oud recept als volgt: Benodigdheden: ca. 3 ons gort, 2l karnemelk, 3 à 4 ons mager gerookt spek,1 verse rookworst, 2,5 ons rozijnen, een half ons boter en stroop Kies de kruiden maar naar smaak (allemaal hoeft niet): kervel, dille, peterselie, selderie, venkelblad, zuring, jonge brandnetels of toppen en jong bramenblad Bereiding: Gort schoonspoelen en een nachtje laten weken, zeven en laten ,lekken. Gort in een pan, karnemelk toevoegen. Gewassen rozijnen erbij. Aan de kook brengen en een paar uur zachtjes laten koken. Kruiden fijnsnijden. Spek en worst in plakjes en stukjes snijden. Spek weer in de pan, samen met kruiden en boter. Al roerend verwarmen. Neem diepe borden. Leg de plakjes worst er omheen en doe er stroop (of honing!) over. Muntrecepten van http://www.michielbussink.nl (er staan ook veel andere recepten op de site!) Je kunt munt zowel vers als gedroogd goed gebruiken. Om te drogen hang je de bossen (water)munt op een donkere, koele, goed geventileerde plek. Daarna moet je de planten luchtdicht, droog en donker bewaren. Munt bevordert de spijsvertering, heeft een krampstillende werking, werkt verlichtend bij verkoudheid en zwangerschapsmisselijkheid en geeft een frisse adem. 11 De Verrekijker nr. 2/2014 Thee Doe een of meer takjes en/of stukken wortelstok in een theepot en giet er kokend water op. 10 minuten laten trekken en je hebt een heerlijke frisse muntthee. ’s Zomers is het lekker om de thee ijskoud te drinken. Je kunt ook een paar blaadjes laten meetrekken met de gewone (zwarte) thee. Tzatziki * 1 komkommer, * 2 knoflooktenen,* 3 deciliter yoghurt, * 2 eetlepels olijfolie, * 2 eetlepels fijngehakte (water)munt, * peper en zout Rasp de komkommer fijn, bestrooi met zout en laat zo’n 20 minuten uitlekken in een vergiet. Pel en snipper de knoflook. Meng de yoghurt met de knoflook,uitgelekte komkommer, olie en munt en breng op smaak met peper en zout. Munttapenade * 3 handen vol munt, * 1 handvol in stukjes gehakt (oud) brood, * scheut olijfolie, * peper en zout, * mosterd, * rode-wijnazijn Hak de munt fijn en roer hem door het brood. Roer er olijfolie door tot het geheel smeuïg is. Breng op smaak met peper en zout, mosterd en azijn. De saus komt nog beter op smaak als hij een tijdje staat. Munttapenade is lekker op de toast bij de borrel of bij gebraden (lams)vlees. Kijk vooral ook eens op Michiels site ‘FOODWALKS’ Leuk! Bronnen: Planten en hun naam, H. Kleijn, Meulenhoff, 1970 Wikipedia en andere sites 12 De Verrekijker nr. 2/2014 Gevonden op You Tube (bewerkt door Janrein) “Gisteren heb ik lente-uitjes in een van onze bedden uitgeplant. Ik heb de afgesneden onderste stukjes van lente-uitjes uit de winkel, die je normaal in de compostbak gooit met wortel en al weer in de grond gestopt. Ik doe dat vaak zo en heb op die manier regelmatig een bedje lekkere groene uitjes. Ze groeien het hele jaar door en vormt zo een duurzaam aspect van ons leven. Je kunt dit niet alleen doen als je een groententuin hebt. In bloempotten gaat het ook! En het is echt niet de enige groente waarmee je dit kunt doen, er zijn er meer waarmee dit lukt. Veel in de winkel gekochte soorten komen zo weer aan de groei en je hebt zo steeds verse groente bij de hand. Al na één keer hergroeien hebben de uitje zichzelf terugbetaald Voor deze ‘greenies’ heb je eigenlijk niet eens aarde nodig. Je kunt ze gewoon in een glas water opkweken. Voor je (klein-) kinderen een supereenvoudig duurzaamheidslesje op basis van hydrocultuur! Ik snijd ongeveer twee cm van de onderkant van de lente-uien met wortels en al. Die stukjes doe ik dan in een kopje water en zet het in de koelkast tot ik ze ga planten. Als het een tijdje duurt voor ik daaraan toe ben ververs ik het water om de paar dagen. Ze blijven dan een paar weken goed. Voor het planten maak ik gaatjes in de grond, steek er een stukje ui in en dek het af met een paar cm aarde. Ze gaan vrij snel uitgroeien en zijn al na een paar maanden oogstbaar. Als ze een cm of tien hoog zijn kun je al beginnen met er stukjes af te knippen en die in salades, soepen of wat je ook maar leuk vindt te verwerken. Je kunt ze 13 De Verrekijker nr. 2/2014 ook drogen om ze later in dips en dressings te gebruiken. Om ze in water te kweken neem je een glaasje water. Zet de stukjes naast elkaar en maak het glaasje bijna vol. De wortels moeten in het begin helemaal onder staan. Zet het glaasje op een zonnige plek. Hoe lichter en zonniger hoe beter de uitjes groeien. Ververs het water om de paar dagen anders verdampt er teveel en kan het gaan stinken. Als ze lekker aan de groei zijn zet je ze netjes rechtop tegen elkaar met de toppen boven water. Je kunt ze nu zo laten doorgroeien. Veel succes en plezier! En probeer met andere planten ook eens of ze er geschikt voor zijn en of het je lukt!” Overzicht leden- en donateurbestand mei 2014 In de periode vanaf 1 maart 2014 tot heden hebben wij de volgende aanmeldingen gekregen: dhr. Th. Weijers, ’s Heerenberg dhr. G.C. Janze, Doetinchem mw. W.T. Lammers-Westerveld , De Heurne mw. M. Lammertink, Zevenaar mw. T.J.M. Wansink, Laag Keppel mw. I. de Bruin, Gaanderen dhr. F.J.L. Reijnders, Doetinchem 14 lid donateur donateur lid lid lid lid De Verrekijker nr. 2/2014 Door Janrein van Oostrum, Regiowerkgroep ‘Rondom Strang en Iessel’ Johan en Annie Westerveld hebben al heel lang een Camping aan de Luimesweg in Breedenbroek. Die hadden ze al toen Johan en ik in 2003 besloten de Natuurgidsencursus van het IVN te gaan volgen. Verassend was, dat ik Johan ook steeds zag (en zie) op de vergaderingen van de fiets- en wandelgroep van VVV De Oude IJsselstreek, gevestigd in de (vanaf de herindeling) gelijknamige gemeente. Tot zover niets bijzonders… Wel bijzonder is, dat er bij camping De Küper zoveel moois te zien is. Op een lange strook grond staat een mooie bomen- en struikensingel en daarnaast heeft Johan een strook met allerlei wilde bloemen en planten ingezaaid. Een groot deel daarvan komt ieder jaar terug en maakt het tot een interessante plek om je plantenkennis op te vijzelen. Er loopt voor het gemak een graspad doorheen dat Johan regelmatig maait. Maar wat nog veel leuker is: vooraan, bij de weg, is een grote poel gegraven tot flink onder het grondwaterniveau. Er staat een rietkraag en gagel omheen. Een flink stuk is echter goed bereikbaar als je wilt vissen. Er leven veel soorten juffers en libellen, die in het water opgroeien. In het voorjaar zie je er de vuurjuffers en begin juni hangen er prachtige 15 De Verrekijker nr. 2/2014 blauwe juffers en Grote viervleklibellen boven de poel om maar iets te noemen. Wie goed zoekt vind ook de huidjes waar ze uitgekropen zijn. In het water krioelt het van leven: van kikkervisjes tot watermijten. Als je als IVN op zo’n plek een waterdiertjesdag organiseert en het dan ook nog eens prachtig weer is, nou, dan heb je voordat je het weet vijfentwintig enthousiaste kinderen (met ouders en/of grootouders) rondlopen die met schepnetten van alles opvissen. De namen bij de vangst zijn niet het belangrijkste, het plezier en de verwondering staan voorop. En als ze dat ervaren hebben dan komt dat met die namen vanzelf wel! Pas als de interesse gewekt is gaat een leerproces optimaal verlopen. Dat wordt nogal eens vergeten! Op scholen ontbreekt meestal de tijd, het geld en soms ook nog de deskundigheid, die we bij het IVN en het NME niet te vergeten - wel in huis hebben. Wat een plezier als je een salamander of een kikker vangt en wat een vreemde beesten komen er naar boven: staafwantsen, libellenlarven, allerlei watertorren, bootsmannetjes en kevertjes die in het aquarium altijd op hun rug blijken te zwemmen! Als je dan naar huis moet omdat er nu eenmaal aan alles een eind komt, is er altijd de teleurstelling. De volwassenen hebben zich even weer kind gevoeld. Hoewel, af en toe is er ook een vader, die een ligstoel meegenomen heeft 16 De Verrekijker nr. 2/2014 en van een heerlijke vrije middag geniet. En waarom ook niet? Onze gidsen nemen het wel even over! In het weekend daarna, Pinksteren, kwamen de kleinkinderen bij ons logeren. Toen ik Johan vroeg of die ook even in de poel mochten vissen kwam hij zelf ook mee. Hij had zijn eigen kleinkinderen ook op bezoek. Prachtig vonden ze het, die kleintjes! Erfelijk, die liefde voor de natuur? 17 De Verrekijker nr. 2/2014 Maak meneertje de pauw maar mooi! 18 De Verrekijker nr. 2/2014 Er is nu een website die je veel te vertellen heeft over je grote liefde: bomen: www.bomenoverleven.nl met informatie over excursies, excursiegebieden en -mogelijkheden. Informatie en boekingen: Ria Hoogstraat: [email protected]. Reageren op Natuur Net Nieuws Voor reacties op de inhoud van NNN, je waarnemingen, natuurnieuws en vragen over de natuur mail je naar: [email protected] Wil je je aan- of afmelden als abonnee op Natuur Net Nieuws dan moet je een mailtje sturen naar: [email protected] Doorsturen aan andere belangstellenden en overnemen van informatie is toegestaan. Maar dan moet je wel duidelijk vermelden: ‘Bron: Natuur Net Nieuws, uitgave van Stichting Bomen Over Leven’ 19 De Verrekijker nr. 2/2014 Behartigen belangen van natuur-enmilieu door: Carla Oosterhoff Als leden van het IVN komen we op voor de belangen van natuur-enmilieu. Bij de ruimtelijke ordening moeten alle belangen meegewogen worden. Ook de belangen die niet zo makkelijk in geld zijn , te drukken. Dat is de reden voor de volgende onderwerpen. Locatie Brede School Vorige keer ging dit stukje over de plannen voor een Brede School in Doetinchem. Na een gesprek met de projectleider bleek dat voor dit project niet 40-50 bomen gekapt zouden moeten worden maar zelfs 70-80 bomen. Reden: een extra weg die is gepland op/over de ligweide van het zwembad en daarna dwars door een bomenrij. Bovendien ligt deze extra weg vlak naast het natuurgebied de Knoop en verstoort zo de ecologische verbinding in de stad. De volgende informatie is voor IVN-ers zeer interessant, lijkt me. Iemand van Larenstein heeft de Knoop geïnventariseerd (flora): we kwamen , op een kleine 200 verschillende planten. Hieronder best bijzondere soorten als lidsteng en waterviolier, blauwe knoop, 5 soorten ereprijs,7 zeggesoorten, 6 soorten russen, en een bijzondere boom, de fladderiep, en de stekelbrem. Andre Hertog vond het een bijzonder terrein, nog niet verstoord door soorten die er eigenlijk niet thuishoren. Ook het aantal soorten mossen is bijzonder. In de nazomer en herfst kijkt hij ook nog een keer voor de paddenstoelen. De verkeerssituatie bij de nieuwe school wordt niet bepaald veilig. Dit is voor ons een extra reden voor bezwaren en nader overleg. 20 De Verrekijker nr. 2/2014 Locatie nieuwbouw ziekenhuis Ruimtelijke Ordening zou de basis moeten zijn voor het maken van grootschalige plannen. Daarom is het onbegrijpelijk dat men het nieuwe Slingelandziekenhuis (zie Z) wil bouwen in een gebied waar, volgens waterschap en provincie, de overstromingsrisico´s groot zijn. Het gaat daarbij niet alleen om waterberging bij grote aanvoer via de Oude IJssel, maar vooral om de risico´s bij een dijkdoorbraak van de Rijn bij Rees en/of Spijk. Bij zo’n dijkdoorbraak is er voor dit gebied een risico op 2-4 meter water boven maaiveld. Deze locatie behoort volgens de provinciale kaarten ook tot het Groene Netwerk (voorheen EHS). En dit zijn niet de enige problemen: de locatie is slecht bereikbaar via het openbaar vervoer en/of op de fiets. Eens even rustig alle gegevens bij elkaar zoeken, eerdere besluiten over de locatie bij het station meenemen en dan in gezamenlijkheid tot een wijs besluit komen is er blijkbaar niet bij. Gaat het dan zelfs voor zo´n belangrijke voorziening, die weer tientallen jaren mee moet, alleen om de korte termijn en om geld? Afval scheiden of voorkómen?! Het is jammer dat NME door de politiek niet meer voor vol wordt aangezien, want bij voortdurende educatie had iedereen geweten dat het ook bij Afval allereerst gaat om het voorkómen. Gemeenten zitten steeds vaker met problemen, de oplossing zoekt men bij het invoeren van een nieuw afval-ophaal-systeem. Het is namelijk een sport geworden om al je afval zoveel mogelijk te scheiden, zonder dat wordt beseft dat het in eerste instantie gaat om het voorkómen van afval. Op zich is afval 21 De Verrekijker nr. 2/2014 scheiden prima, maar ik ben verbijsterd over wat ik om me heen zie. Bijvoorbeeld het inleveren van plastic afval: dat betekent in mijn buurt zakken vol iedere keer, met regelmatig ook piepschuim spullen erin (educatie: wat is plastic?). Je zult al dat plastic toch eerst allemaal moeten kopen en het dan na één keer gebruik alweer weggooien? Bewustwording dat met een kleine moeite de afvalberg is te verkleinen, dat was waar NME mee in de jaren ´70 van de vorige eeuw begon! En dan die kleinere berg wel netjes scheiden natuurlijk, maar de grootste winst zit in minder weggooien. Glyfosaat, Round Up Het onkruid bestrijdingsmiddel Round Up wordt niet meer verkocht door Intratuin. Dat is een mooi succes, want in de praktijk blijken particulieren de grootste verbruikers te zijn van dit middel bij het gebruik op straten en stoepen. Weliswaar zou het gebruik van Glyfosaat al jaren geleden helemaal verboden worden, ook voor de landbouw, maar het gebruik op verhardingen levert de meeste schade op. De gemeenten proberen allerlei alternatieve methoden toe te passen, zoals heet water, branden of extra vegen. Maar burgers vonden dit effectieve onkruidbestrijdingsmiddel gewoon op de schappen en ach, een extra scheutje is zo gebruikt. Toch een succesje voor natuur-en-milieu dus! 22 De Verrekijker nr. 2/2014 Advertorial Ingezonden door: Gerard H.J. de Kroon Het is lang geleden dat ik zo’n interessant, gemakkelijk leesbaar en overzichtelijk groen natuurboek in handen heb gehad als dat over De Vinkenvent. Dit boek vertelt over iemand die aanvankelijk geboeid wordt door planten en vogels op 2000 meter hoogte in de Zwitserse Alpen en die openbaring voortgezet vindt in eigen land. Iemand die mee ging doen met winterse waterwildtellingen in het grote rivierengebied en in de zoetwatergetijdenzone langs rietgorzen en daarbij opeens iets vluchtigs met grote haast zag verdwijnen tussen het riet alsof het gulzig door de reusachtige plantengroei werd opgeslokt... Deze vonk groeide uit tot een heilig vuur. Keer op keer deed hij een halve waarneming, wat leidde tot een fascinatie door het onbekende, dat een Waterral bleek te zijn. Een grote mate van weetgierigheid leidde geleidelijk aan tot een zeer uitvoerige vogelkundige studie van de Waterral, Rallus aquaticus, en al zijn raakvlakken: waar de betreffende vogelsoort veelal om functionele redenen afhankelijk is bij voorbeeld. 23 De Verrekijker nr. 2/2014 De Vinkenvent is een avontuurlijk verslag van de moeizame werkzaamheden in het veld, in rietmoerassen en natuurhistorische musea en alles wat erbij komt kijken om het een en ander tot een goed resultaat te brengen. Het studiegebied bestrijkt een oppervlak van IJsland tot Japan, vanwege het verspreidingsgebied van de Waterral. In geuren en kleuren wordt het een en ander uitvoerig beschreven. De vangactiviteiten, de verbreiding, de toe- en afname van riet en het feit dat deze vogelsoort bij nader inzien uit twee soorten bestaat. Je ziet het als het ware voor je. Ter completering zijn details met belangrijke achtergrondinformatie en literatuurverwijzingen vermeld. Ook een literatuurlijst van eigen (riet)studies achterin ontbreekt niet. Wat opvalt is het gevoel voor en de beleving van het landschap, van de plantengroei en de vogels maar ook van andere dieren. Daarnaast beschrijft het de ondervonden problemen in de voormalige Sovjet unie, het zo efficiënt en goedkoop mogelijk ondernemen als particulier onderzoeker, door samenwerkingsverbanden aan te gaan en expedities op te zetten om te komen tot beter inzicht ter plekke. Hier zie je maar weer dat een mens alleen, zonder de hand- en spandiensten van anderen, niet erg veel kan. Zo komen er in de diverse verhalen mensen voor van allerlei slag, van rietsnijder tot professor, van natuurbeheerder tot curator. Je leest hier ook wat een mens zoal vermag. De avonturen, de passie, de lef, het doorzettingsvermogen en de honger naar kennis zijn groot. Heerlijk om te lezen. Vooral de natuurbeschrijvingen van Siberië en de andere gebieden zijn treffend. Kortom, ik heb volop van De Vinkenvent genoten! Het boek ziet er leuk uit en nodigt zo uit tot lezen. Het is een kwalitatief hoogwaardige paperback met daarin dertien hoofdstukken en bijlagen, 384 bladzijden groot, waarvan 16 met kleurenfoto’s van de verschillende werkomstandigheden en leefsituaties. Het boek is in eigen beheer uitgegeven, gedrukt bij Gianotten (Tilburg) en gebonden in het Grafisch Afwerkcentrum (Breda). Uit ideële overwegingen is het voor slechts € 19,95 te bestellen bij [email protected]. P.s. van de redactie Op mijn vraag aan de schrijver “Waarom een zelfgeschreven recensie?” kwam als antwoord: “Het is het moeilijk iemand anders te vinden die een recensie voor je schrijft. Als je een boek uitgeeft in eigen beheer moet je iets doen om 24 De Verrekijker nr. 2/2014 het onder de aandacht te krijgen. Het enige dat tot nu toe door anderen is bekend gemaakt, veelal op Internet, is een boekaankondiging en meer niet. Alleen in het tijdschrift ‘Onze Waarden van de Natuur’(van de Natuur- en Vogelwacht Alblasserwaard) stond een recensie geschreven door Anthonie Stip. Vooral het tweede gedeelte van mijn recensie is opgebouwd uit positieve opmerkingen die lezers van De Vinkenvent achteraf maakten en mij toestuurden.” Janrein 25 De Verrekijker nr. 2/2014 26
© Copyright 2024 ExpyDoc