Download de Nieuwsbrief - Nyenrode executive education

7e Bundel Pensioenessays
groot succes!
De uitgave van de 7e bundel pensioenessays
met als titel 'Sprookjes en mythen in de
pensioenwereld' is bijzonder goed ontvangen.
Deze nieuwe bundel is een mooie reflectie van
de kwaliteit en innovatie die we met ons
Executive Pensions Programma en ons
Bestuursprogramma nastreven. We hebben naar
aanleiding van dit bericht bijzonder veel
verzoeken gekregen om de bundel toe te sturen
en daardoor zijn er niet veel exemplaren meer
beschikbaar. Mocht u nog interesse hebben de
bundel te ontvangen dan kunt u deze aanvragen
via [email protected].
Kerndocent en executive lecturer Albert Akkerman over het
Executive Pensions Program
‘’Het Executive Pensions Program van Nyenrode Business Universiteit voorziet in een behoefte en dekt
het hele spectrum van onderwerpen af waar een bestuurder van een pensioenfonds voor verantwoordelijk
is. Het programma sluit daarnaast aan bij de markt omdat het is gericht op de praktijk en in gaat op zowel
de theorie als de praktische vertaling. De colleges geven een goed beeld van de actuele thema’s, de
dilemma’s en zet aan tot nadenken. Waarom ik als Executive Lecturer graag verbonden wil zijn aan het
programma? Het zorgt voor scherpte bij mij en ik leer veel van de discussies die er plaatsvinden. Verder
kan ik mijn ervaring (bijna 25 jaar) delen met de deelnemers aan het EPP’’.
Update huidig Executive Pensions Program
Afgelopen dagen vond er weer een bijeenkomst van het pensioenprogramma plaats op Nyenrode. Op 17
en 18 november kwamen de deelnemers weer bijeen op Nyenrode Business Universiteit om twee
inspirerende en intensieve dagen te beleven.
De eerste dag werd gestart met een college van prof. mr. Leo Stevens over Pensioenfondsen en politiek.
Vervolgens werd er gesproken over langlevenrisico door Ruud Sprenkels. Als afsluiting werd er stil
gestaan bij onder andere de eisen voor de inrichting van de jaarrekeningen en directieverslagen van
Pensioenfondsen in Nederland. Een wat taai onderwerp dat op een levendige wijze werd gebracht door
prof.dr. Henk Langendijk.
Dag twee werd gestart door ir. Paul de Ruijter. Hij triggerde de deelnemers met de hedendaagse
discussie over de toekomst van de pensioensector. Drs. Marc van Eck ging met de groep het thema
‘branding in de pensioensector’ verder uitwerken.
Het waren weer twee mooie dagen. Zomaar wat kreten van deelnemers met betrekking tot de diverse
bijdragen: energiek, interessant, goede interactie met de groep, een hoge mate van zelfwerkzaamheid,
interessante statistiek en verrassende uitkomsten. De voorbereidingen voor het schrijven van de
afsluitende thesis beginnen ook op gang te komen. Deze essays zullen weer gebundeld worden tot een
mooi boekwerk. We wensen de deelnemers veel succes met het schrijven van hun essay!
mooi boekwerk. We wensen de deelnemers veel succes met het schrijven van hun essay!
Start Nyenrode Executive Pensions Program 2015!
Voor het Exective Pensions Program dat 6 en 7 januari 2015 van start gaat, hebben we alweer een
behoorlijk aantal inschrijvingen mogen ontvangen. Het programma voldoet aan de deskundigheidseisen
voor pensioenfondsbestuurders. Het programma is tevens CPION/SPEN gecertificeerd en heeft het
predikaat Registeropleiding BDP (Bevordering Deskundigheid Pensioenfondsbesturen) ontvangen.
Succesvolle afronding van het programma in combinatie met het schrijven van een essay levert de
deelnemers de titel ‘Executive Pensions Professional’ op (EPP). Nyenrode is tevens gerechtigd PEpunten toe te kennen aan onderwijsactiviteiten. Mochten hier nog vragen over zijn, schroomt u dan niet
contact met ons op te nemen. Geïnteresseerden kunnen onze website www.nyenrode.nl/pensions
bezoeken of contact opnemen met Ellen Stevers.
t 0346 291 497
e [email protected]
Kort interview met kerndocent en executive lecturer Peter
Borgdorff
Nyenrode stelde kerndocent Peter Borgdorff enkele vragen over het nut en het belang van het
Executive Pensions Program.
Waarom is het Executive Pensions Program een succes volgens jou?
Het EPP biedt een breed programma waar niet alleen de theorie, maar vooral de praktijk aan de orde
komt. De docenten hebben een brede ervaring in de pensioensector, die zij delen met de deelnemers.
Maar ook de deelnemers delen onder elkaar hun kennis en ervaring. Daarmee is het EPP meer dan een
cursus. Het is een programma om kennis te delen. Een belangrijk voordeel daarbij is dat het programma
de deelnemer uit zijn dagelijkse zorgen en vragen haalt. Hij/zij kan daardoor met meer afstand de
problemen bespreken. En dat terwijl de toepassing van de kennis de volgende dag aan de orde kan zijn.
Waarom sluit het programma aan bij de markt?
De pensioensector kent een keur van opleidingen. Veel opleidingen zijn gericht op de geschiktheid van de
bestuurders. Dat is noodzakelijk. Maar goed besturen vraagt meer dan kennis en het aanspreken van
competenties. Het vraagt het doordenken en doorpraten van de thema’s die in het pensioenfonds of zijn
uitvoeringsorganisatie aan de orde zijn. In het EPP is al alle ruimte voor dat doordenken. De docenten
dragen kennis aan, vooral gestoeld op een rijke ervaring. En de deelnemers dragen kennis aan uit hun
eigen praktijk. Samen komen zij in denken en mogelijk in het handelen daarna op een hoger niveau.
Waarom wil je als Executive Lecturer verbonden zijn aan het programma?
Een leven lang werken zonder te delen is een leven zonder waarde voor de ander en voor de toekomst.
Door kennis te delen kunnen anderen en volgende generaties doorbouwen op de kennis en ervaring.
Want kennis is niet statisch en is evenmin absoluut. Kennis en ervaring doe je op gedurende je werkzame
leven. Elke dag leer je bij en heb je meer te delen met anderen en met de volgende generaties.
Als Executive Lecturer heb ik de kans en gelegenheid mijn kennis en ervaring te delen met anderen. Maar
ook mij kennis te toetsen aan de kennis en ervaring van de deelnemers.
Vermogensbeheer voor beleidsbepalers in de
pensioenensector
De toezichthouder en de maatschappij verwachten van u dat u verantwoorde keuzes maakt. Maar hoe
doet u dat in een wereld die versneld verandert? Een wereld waarin van u geëist wordt dat u deskundiger
en meer in control bent. Kunt u in korte tijd aan die sterk gestegen eisen voldoen? Kennis en
ook mij kennis te toetsen aan de kennis en ervaring van de deelnemers.
Vermogensbeheer voor beleidsbepalers in de
pensioenensector
Vermogensbeheer voor beleidsbepalers in de
pensioenensector
De toezichthouder en de maatschappij verwachten van u dat u verantwoorde keuzes maakt. Maar hoe
doet u dat in een wereld die versneld verandert? Een wereld waarin van u geëist wordt dat u deskundiger
De toezichthouder en de maatschappij verwachten van u dat u verantwoorde keuzes maakt. Maar hoe
en meer in control bent. Kunt u in korte tijd aan die sterk gestegen eisen voldoen? Kennis en
doet u dat in een wereld die versneld verandert? Een wereld waarin van u geëist wordt dat u deskundiger
deskundigheid komen niet zomaar aanwaaien en praktijkervaring al helemaal niet. Nyenrode Business
en meer in control bent. Kunt u in korte tijd aan die sterk gestegen eisen voldoen? Kennis en
Universiteit heeft als antwoord op bovenstaande vragen samen met onafhankelijke topexperts uit de
deskundigheid komen niet zomaar aanwaaien en praktijkervaring al helemaal niet. Nyenrode Business
internationale praktijk en ervaren bestuurders het voor de pensioensector unieke programma
Universiteit heeft als antwoord op bovenstaande vragen samen met onafhankelijke topexperts uit de
‘Vermogensbeheer voor beleidsbepalers in de pensioensector’ ontwikkeld. We informeren u spoedig over
internationale praktijk en ervaren bestuurders het voor de pensioensector unieke programma
de nieuwe startdata van dit programma.
‘Vermogensbeheer voor beleidsbepalers in de pensioensector’ ontwikkeld. We informeren u spoedig over
de nieuwe startdata van dit programma.
Bestuurscourse Pensioenen
Bestuurscourse Pensioenen
Wilt u graag op een kort maar krachtige manier ingaan op de turbulentie en nieuwe uitdagingen in de
pensioensector? Dan is de Bestuurscourse Pensioenen de juiste opleiding voor u. Dit bestuursprogramma
Wilt u graag op een kort maar krachtige manier ingaan op de turbulentie en nieuwe uitdagingen in de
heeft een interactief karakter en is voor zowel bestuursdelegaties als het complete bestuur geschikt. Wij
pensioensector? Dan is de Bestuurscourse Pensioenen de juiste opleiding voor u. Dit bestuursprogramma
zijn er van overtuigd dat het programma bijdraagt aan verdere professionalisering en de bestuurlijke
heeft een interactief karakter en is voor zowel bestuursdelegaties als het complete bestuur geschikt. Wij
kracht van het pensioenfonds.
zijn er van overtuigd dat het programma bijdraagt aan verdere professionalisering en de bestuurlijke
kracht van het pensioenfonds.
Een overzicht van de docenten en collegeonderwerpen van de bestuurscourse:
Een overzicht van de docenten en collegeonderwerpen van de bestuurscourse:
Albert Akkerman MBA - Actualia bestuur en pensioensector
Eric
Veldpaus
RAMBA
- Transparantie
kosten en
pensioenbeheer
Albert
Akkerman
- Actualia bestuur
pensioensector
Drs.
Marc van RA
Eck- EMP
- De deelnemer
risk appetite en branding PF?
Eric Veldpaus
Transparantie
kosten centraal,
pensioenbeheer
Ir.drs. Martijn Euverman AAG CFA - Strategisch vermogensbeheer in de (dagelijkse) praktijk
Ir.drs.
Martijn
Euverman
AAG
CFA
Strategisch
vermogensbeheer
in de (dagelijkse)
praktijk
Drs. Marc van Eck EMP - De deelnemer centraal, risk appetite en branding
PF?
Drs. Arnoud Vossen - Dilemma's rond het nieuwe FTK en Toezicht DNB
Drs. Arnoudvindt
Vossen
- Dilemma's
nieuwe
en Toezicht
DNB
De bestuurscourse
19 en
20 januarirond
2015het
plaats.
HetFTK
programma
wordt
verzorgd op het landgoed
De
vindt Universiteit.
19 en 20 januari
2015 plaats.
programma
wordt
verzorgd
het landgoed
vanbestuurscourse
Nyenrode Business
Wij nodigen
u vanHet
harte
uit om in te
schrijven.
Vooropvragen
en/of
van Nyenrodekunt
Business
Universiteit.
u van harte uit om in te schrijven. Voor vragen en/of
opmerkingen
u uiteraard
contactWij
metnodigen
ons opnemen.
opmerkingen kunt u uiteraard contact met ons opnemen.
t 0346 291 497
t 0346
291 497
e
[email protected]
e
e [email protected]
[email protected]
e [email protected]
Alumnidag EPP
Alumnidag EPP
Zoals u van ons gewend bent nodigen wij onze alumni twee keer per jaar uit op het mooie landgoed van
Zoals
u vanDeze
ons gewend
bent altijd
nodigen
wij onze
alumni
twee keer
uit op
Nyenrode.
dagen staan
garant
voor een
toelichting
op per
het jaar
gebied
vanhet
demooie
laatstelandgoed van
Nyenrode. Dezeindagen
staan altijd garant
eentevens
toelichting
op het gebied
de laatste
ontwikkelingen
de pensioensector,
maarvoor
bieden
de gelegenheid
omvan
informeel
met elkaar van
ontwikkelingen
in de pensioensector,
maar
tevensen
deeen
gelegenheid
informeel
met elkaar
gedachten te wisselen,
onder het genot
vanbieden
een drankje
hapje. Weom
hebben
inmiddels
een van
gedachtenplatform
te wisselen,
het genot van een drankje en een hapje. We hebben inmiddels een
bijzonder
wetenonder
te creëren.
bijzonder platform weten te creëren.
Momenteel zijn wij weer een mooi programma met vooraanstaande sprekers voor komende Alumnidag
Momenteel
zijn wij weer
een mooi
programma
met
vooraanstaande
sprekers
voorwij
komende
Alumnidag
aan het samenstellen.
Zodra
wij het
programma
gefinaliseerd
hebben
informeren
u uiteraard
ook over
aandatum.
het samenstellen. Zodra wij het programma gefinaliseerd hebben informeren wij u uiteraard ook over
de
de datum.
de datum.
Column kerndocent en executive lecturer Thijs Jochems
Voor de laatste editie van Financial Investigator schreef Thijs Jochems, kerndocent en executive lecturer
van het EPP programma, een column over pensioenbeleid.Deze willen wij u niet onthouden.
In elke crisis doemen vragen op als: ‘is de daling nu voorbij of moet het ergste nog komen?’,
‘volgens onze spelregels moeten we nu verkopen, maar dat is wel uitzonderlijk’. Kortom, in tijden
van crisis voldoen de ‘normale’ spelregels niet meer en dan moet het bestuur beslissingen nemen.
Op grond waarvan worden die beslissingen genomen?
RISICO EN PRO-CYCLISCH OF ANTI-CYCLISCH PENSIOENBELEID
In het (recente) verleden hadden in tijden van crisis nogal wat bestuurders een houding van: ‘We weten
het niet en dan doen we maar even niets, want dan neem je in ieder geval geen (extra) risico’. Deze
redenering loopt spaak in een snel veranderende omgeving, omdat je risicoprofiel bij ‘stilzitten’ meestal
eveneens sterk verandert. Een meer ‘sophisticated’ onderbouwing van ‘we blijven zitten’, is gebaseerd op
‘Mean Reversion’. Het idee dat op den duur rendementen weer naar hun lange termijn gemiddelde zullen
bewegen.
Dan is het altijd nog de vraag binnen welk tijdsbestek een eventuele ‘Reversion to the Mean’ optreedt. De
afgelopen jaren hebben we bij vastgoed bijvoorbeeld kunnen zien dat door structurele veranderingen,
zoals digitalisering van de economie, bepaalde kantoren en winkels niet meer hun oorspronkelijke functie
en dus waarde behouden hebben. Om het vraagstuk ‘hoe te handelen in tijden van crisis’ te hanteren,
hebben pensioenfondsen vaak bandbreedtes vastgesteld voor hun meer risicovolle assets.
Risicoclassificatie van assets wordt voornamelijk vastgesteld op basis van volatiliteit en correlatie
karakteristieken. Naarmate de assets meer in waarde dalen, wordt het behouden en/of meer investeren in
risicovolle (volatielere) assets onmogelijk gemaakt door de
wijze waarop het beleid is vastgesteld. Anders gezegd: dit is beleid waarbij pro-cyclisch wordt belegd. Een
vereenvoudigde illustratie toont dit aan. In 2008/2009 dalen aandelen circa 45%. Het gevolg hiervan is dat
er dus meer in laag-volatiele assets belegd is, dat de dekkingsgraad gedaald is en dat er dan vervolgens
niet meer (extra zo u wilt) in risicovolle assets belegd mag worden. Intuïtief voelt dit wat vreemd aan: zijn
aandelen na een daling van 45% niet minder (ook relatief bezien) risicovol geworden? Ter verdere
verdediging van dit beleid wordt dan aangevoerd dat de toezichthouder en/of het toezichtskader ook geen
uitbreiding van risico (lees volatiliteit) toestaat.
Dat laatste vraagt uw columnist zich af. Indien er van tevoren beleid is vastgesteld waarbij u het risico
van een belegging niet alleen koppelt aan volatiliteit maar óók aan een ander, belangrijker aspect van
risico, namelijk de waardering, dan zou u de beleidsruimte hebben om anti-cyclisch beleid te kunnen
voeren. De toezichthouder eist wel dat u uw beleid als zodanig (criteria) geformuleerd en afdoende
beargumenteerd heeft vóórdat een crisis uitbreekt.
Is dit nu strijdig met wat de Commissie Parameters (2014) ten aanzien van aandelenrendementen heeft
gesteld, namelijk dat het aandelenrendement op 7% moet worden vastgesteld? Uw columnist denkt van
niet. De Commissie Parameters had de opdracht om een absoluut rendement voor een lange periode vast
te stellen. Dit hoeft niet te botsen met onderzoek dat uitwijst dat rendementen op assets voor een langere
periode voornamelijk worden bepaald door de waardering die u ervoor betaald heeft én
onderzoeksresultaten die wijzen op een relatie tussen de hoogte van de reële rente en rendementen op
assets (zie onder andere Arnot & Bernstein, PIMCO). Kortom, tijdige en gerichte beleidsvoorbereiding
geeft alle ruimte om dat te doen wat het beste voor uw deelnemers is.
Copyright © 2014 Nyenrode Business Universiteit, All rights reserved.
Our mailing address is:
Nyenrode Business Universiteit
Straatweg 25
Breukelen, Ut 3621 BG