S
c h i p EN W e r f
1 4 - D A A G S C H T I J D S C H R I F T , G E W IJ D A A N S C H E E P S B O U W , S C H E E P V A A R T E N H A V E N B E L A N G E N
W A A R IN OPGENOMEN H ET MAANDBLAD „DE TECHNISCHE KRONIEK"
10e
JAARGANG
r DE V E R E E N IG IN G V A N T E C H N IC I OP SC H E E P V A A R T G E B IE D
ORGAAN V A N i DEN CENTRALEN BOND VAN SCHEEPSBOUWMEESTERS IN NEDERLAND
[ HET INSTITUUT VOOR SCHEEPVAART EN LUCHTVAART
H O O F D -R E D A C T I E : Ir. J. W . H E IL , w .i. en Ir. G. D E R O O IJ, s. i.
Secretaris der Redactie : G. Z A N E N , W estnieuw land 12, Rotterdam, Telefoon 22200 (2 lijnen)
ZESDE
JAARGANG
OVERNEMEN VAN ARTIKELEN ENZ. VERBODEN (ART. 15 DER AUTEURSWET 1912)
21
JULI
1 9 3 9 - No . 1 5
STOOMSCHIP „BATAVIER III”
ENKELSCHROEF GECOMBINEERD VRACHT-PASSAGIERSSCHIP
VOOR DE BATAVIERLIJN VAN W ™ H. MULLER & CO. N.V.
H e t nieuwe s.s. Batavier III, ontw orpen door Bureau Ir. E.
van D ieren en gebouw d onder toezicht van Bureau Veritas en
de N ederlandsche Scheepvaart-Inspectie door de W e rf „De
N o o rd ” te Alblasserdam , in sam enw erking m et W erkspoor te
A m sterdam voor de m achine-installatie, hield op 6, 8 en 9 Ju n i
h aar technische p roeftochten.
H ierbij werd, in sam enw erking m et het Scheepsbouwkundig
P ro efstatio n te W ageningen, desnelheid bij verschillende
diepgangen en vermogens bepaald, door toepassing van de log
van K em pf, terw ijl voor h et bepalen van h et verm ogen en het*
opnem en van eventueele trillingen mede gebruik w erd gem aakt
van de K athodestraal-oscillograaf en dru k -in d icateu r van de
firm a Philips te E indhoven.
O p 13 Ju n i w erd de officieele proeftocht gehouden, waarbij
het schip door de reederij w erd overgenomen, terw ijl op 16 Ju n i
de B atavier III in den geregelden dienst R otterdam -L onden
w erd ingedeeld.
A lgem een e gegevens en h oofd afm etin gen
L engte over a l l e s ............................................ 86,40 m
L engte tusschen de loodlijnen
80,60 ,,
Breedte op b u iten k an t s p a n t e n ...............
13,30 „
H o lte in de zijden
7,30 „
D iepgang toegeladen .................................
5.00 „
W aterverplaatsing toegeladen
..............
D raagverm ogen toegeladen
.........................
B ru to i n h o u d ................ ...................................
N e tto i n h o u d ....................................................................
T otale inhoud van alle laadruim en inclusief
bagageruim
.........................................................
T otale w aterballast-capaciteit . . ...............................
B u n kerinhoud voor kolen
B u n kerinhoud voor olie ........................................
M axim um v e r m o g e n .................................................
A an tal om w entelingen .............................................
D ienstsnelheid (behouden)
A an tal passagiers le k l a s s e ......................................
A an tal passagiers 2e klasse . .’ .................................
A an tal passagiers 3e klasse . , .................................
A an tal zitplaatsen eetsalon le klasse ...................
A an tal zitplaatsen eetsalon 2e k la s s e .....................
A an tal zitplaatsen eetsalon 3e k la s s e .....................
B em anning to taal ...................
In verband m et de L onden-C onventie. moest h et ontw erp
voldoen aan veel hoogere eischen w at b etre ft schotten-indeeling
dan de bestaande schepen. T en gevolge hiervan w ijk t h et o n t­
werp in sommige opzichten belangrijk af van de huidige sche­
pen, hoewel zooveel als mogelijk de indeeling van deze schepen,
welke in de practijk goed voldoen, w erd aangehouden.
De laadruim te werd zoo gelijkm atig m ogelijk verdeeld over
de 4 ruim en. O nderruim I en tusschendek I zijn geïsoleerd voor
het vervoeren van verschillende soorten koellading en w orden
gekoeld volgens het direct-expansie systeem, w aarvoor de electrisch gedreven koelmachine, de koelers en de ventilatoren ver­
vaardigd en geleverd werden door de firm a Grasso te ’s H e rto genbosch. De ruim tem peraturen k unnen zoowel in h et ru im als
in de m achinekam er worden af gelezen, door m iddel van
afstands-therm om eters; beide ruim en k u n n en afzonderlijk
worden gekoeld, zoodat de lading onder verschillende tem pe­
raturen kan worden vervoerd.
In spardek I zijn aan S.B. paardenstallen opgesteld, terw ijl
het overige gedeelte hiervan benut kan w orden voor h et vervoer
283'- 6"
van auto’s. In de laadschachten zijn scharnierende ldapluiken
264'- 6"
toegepast, welke door middel van de dek -k ran en snel k u n n en
4 3 '- 7"
worden opgeklapt en neergelaten.
2310"
W aar eenigszins mogelijk zijn overigens gewone houten
16'- 6" luiken toegepast, voorzien van C o x-patent versterkingsbanden.
3280 ton
De merkels van de bovenste luikhoofden, w orden naar de ein­
1080 „ den van de hoofden weggerold en daar verzekerd opgeborgen.
2687 „
De ruim en kunnen alle kunstm atig w orden geventileerd, w aar­
1474 „
toe in 2 luchtkokers van elk ruim een electrische schroefventilator is geplaatst.
88120
ft®H e t schip is u it gerust m et een speciale brandm eld-installatie,
380ton
die het geringste spoor van brand aan den w achthebbenden o f­
63 „
ficier op de brug kenbaar m aakt. In elk ruim b ev in d t zich een
133„ maximaal therm om eter m et electrisch co n tact; deze th erm o ­
3000 ipk
m eter staat door middel van een electrische leiding in verb in ­
125
ding m et een tableau op de brug. H e t tableau is verdeeld in 16
15 mijl
vakjes, elk genummerd, overeenkomstig de n u m m erin g v an de
74 of 88
ruim en; ook is een sirene aangebracht op de bru g , welke begint
50 of 71
te loeien, zoodra een extra w arm te-ontw ik k elin g in één der
24
ruim en plaats heeft. Bovendien is elk ru im aangesloten op een
70
speciale stoom -brandbluschleiding.
30
Voor het lossen en laden zijn rond eiken m ast drie 2-tons
24
electrisch gedreven toppende kranen op een draaibaar p latfo rm
34
gemonteerd. Deze geheel nieuwe opstelling w erd uitgevoerd
Fig. 1. H E T STO O M SCH IP „B A TA V IER I I I "
door S tork-H ijsch te H aarlem en ontworpen door deze firm a
in sam enw erking m et den lieer Bron. De masten zijn dusdanig
zw aar geconstrueerd, dat de kranen bij ongestaagde m asten de
lading kunnen overnemen.
N aast liet mechanisch laadgerei is als tweede laadm ogelijk­
heid in elk ruim aan B.B. en S.B. een laadpoort aangebracht,
waar doorheen bovendien nog m et zg. rolbanen kan w orden
geladen.
Een belangrijke wijziging in de le klasse ten opzichte van de
bestaande schepen is het verplaatsen van den eetsalon naar het
prom enadedek, w aardoor het mogelijk werd deze van grootere
ram en te voorzien. Een en ander kan voor dezen dienst, waarbij
zoowel op de u it- als thuisreis, het voor de passagiers meest
aantrekkelijke gedeelte van het traject tijdens de m aaltijden
w ordt afgelegd, als van groot belang worden beschouwd.
Deze salon draagt een echt intiem karakter en biedt plaats
aan m axim um 70 personen. Ze is aangesloten op het therm oventilatie-systeem, terw ijl de lu ch t gelijkmatig w ordt verdeeld
door middel van defusers.
De betim m ering bestaat u it een lage lambriseering vjan
m ahoniehout, w aarvan de uiteinden hoog aan de wanden zijn
opgetrokken en boven de lambriseering uit m at gespoten ge­
w o lk t berkenhout. A an weerskanten van een der keurig licht
gebogen w anden zijn sierlijke hoekbuffetten geplaatst, elk
voorzien v an een electrische verwarmingsplaat. De achterw and
is geheel van m at gespoten gewolkt berkenhout, echter verdeeld
in vakken. In het m idden bevindt zich hier nog een m ahonie­
ho u ten b u ffe t voor het zilver- en glaswerk. H et plafond is in
gebroken w it geschilderd en voorzien van ronde champagnekleurige glas-plafonniers. De vloerbedekking bestaat u it rubber
in licht gekleurden tegelvorm m et zw art geaderde rubber band
en plint. De meubileering het zg. meubelplan, bestaat u it m a­
honiehouten tafels en gem akkelijke armstoelen van blank hout,
bekleed m et groene rexine. D e opstelling is zoodanig, d at m en
tijdens het dineeren door de groote ram en een rian t u itzich t
heeft op de rivier. Zoowel op de heen- als op de terugreis w o rd t
het diner nl. tijdens den to ch t op de rivieren N ieuw e W aterw eg
en Thames geserveerd.
De rooksalon le klasse is ruim en gezellig in gericht m et aan
B.B.-zijde een bar. D e rook- en eetsalon zijn door een op h e t­
zelfde dek liggende gang verbonden, w aardoor een gelijkvloer sche com m unicatie tusschen deze twee salons zonder h et p ro ­
menadedek te betreden m ogelijk is.
De beschieting is geheel uitgevoerd in b ru in g etin t, h alfm at
gespoten eikenhout, n den achterw and b ev in d t zich een lan g ­
werpig bronzen raam , geflankeerd door kleinere ram en. D e in
halfronden vorm gebouwde bar is voorzien v an m et groene
rexine bekleede krukjes. D e verdere m eubileering bestaat u it
gezellige bruin bekleede banken, gem akkelijke groen bekleede
fauteuils en m oderne tafeltjes op bruine rubbervloer geplaatst.
H e t plafond is crèm e geschilderd en in vakken verdeeld, hier en
daar versierd m et fraaie plafonniers, w aarvan eenige aan den
om trek als ventilator zijn uitgevoerd. Twee hoektafeltjes zijn
tevens als schrijftafels ingericht.
Tusschen de eetzaal en rooksalon ligt de p a n try , welke aan
B.B.-zijde in directe verbinding staat m et de bar en aan S.B.zijde m et eetzaal en rooksalon.
Boven de p a n try en door een lift daarm ede verbonden is op
het sloependek de keuken gelegen, welke in twee afdeelingen is
uitgevoerd.
In de voorste afdeeling is een Esse-fornuis opgesteld, hetw elk
m et anthraciet w o rd t gestookt en dat door zijn bijzondere
constructie zeer economisch w erkt, om dat h et alleen daar
w arm te uitstraalt w aar deze kan w orden benut.
VRALHT- EN PA55ASiSR55E.HlP
M T A V i& R
ffl
SPKAAi,i:iPB
riN&jN
S*K.UAfatX^feAAHRb
Fig. 2. A L G E M E E N P L A N VAN H E T STO O M S C H IP „B A T A V IE R I I I ”
'De andere afdeeling van de kom buis, de zg. koude keuken,
is ing erich t m et een groote autom atisch w erkende ijskast en
verder m et de nieuw ste apparaten op culinair gebied.
O ok in de p a n try is eenzelfde ijskast opgesteld en m en vindt
er overigens een k o ffie-apparaat, een electrische eierkoker, een
electrische broodrooster van zeer groote capaciteit, een electri­
sche verw arm ingsplaat, een bordenw arm er, een heetw ater ketel,
enz. enz., w aardoor een snelle en uitm untende service verzekerd
is. A an de in rich tin g van de b ar zijn eveneens de hoogste eischen
gesteld, o. a. is een kleine autom atisch w erkende ijskast aanwezig
voor h et koel houden van de voorraaddranken. In de onm iddel­
lijke nabijheid van de eetzaal is aan B.B. een kantoor ingericht
voor den chef-hofm eester voor h et geven van inform aties en
voor h et incasseeren van de consum ptie-gelden.
In de midscheeps van h et h u tten d ek A is aan S.B. en B.B. een
ruim e break, w elke toegang geeft to t een zeer ruim e vestibule.
V an deze vestibule u it k u n n en de le en 2e klasse passagiers
door breede gangen de h u n toegewezen h u t bereiken.
Tevens k o m t m en van deze vestibule uit via twee gemakkelijke
trap p en op h et salon- en prom enadedek via een kleine vestibule.
D e kleine vestibules zijn stijlvol uitgevoerd in teakhout. Ook
de groote vestibule is geheel in teakhout uitgevoerd, echter m at
gespoten. H e t plafond is gebroken w it geschilderd en voorzien
van fraaie plafonniers, afgezet m et donkeren band. Een groote
b ru in bekleede ban k m et lage dito tafel noodigt to t zitten.
D e h u t accom m odatie voldoet aan belangrijk hoogere eischen
dan op de bestaande schepen, in verband m et hetgeen het rei­
zend publiek heden ten dage verlangt. O ngeveer in de m id­
scheeps is, zoowel aan B.B. als aan S.B. een ruim e luxe h u t m et
badkamer geprojecteerd, welke zijn voorzien van lits-jum eaux,
toilettafel, ruime kleerenkast en een klein tafeltje m et 2 fa u ­
teuiltjes. De verwarm ing kan geschieden via therm o-ventilatie
en /o f electrische kachels. De ligging van de luxe h u t aan B.B.
tegen de scheiding tusschen le en 2e klasse aan die zijde biedt
de mogelijkheid om voor bv. vorstelijke personen de vóór de
luxe h u t gelegen h u t als zith u t in te richten. D o o r tevens de
gang ter hoogte van de trap m et een gordijn af te schieten
kunnen deze personen geheel vrij van de overige passagiers den
overtocht maken. De overige le klasse h u tte n gelegen op h e t
A- en B-dek m aken eveneens een fraaien en fleurigen in d ru k .
De wanden zijn in twee licht beige kleuren gelakt en afgezet
met bruine p lint en roode architraven.
O nder de patrijspoorten bevinden zich bergplaatsen in den
vorm van open nissen. In elke h u t zijn 2 ledikanten, w aarvan er
één opklapbaar is en zoodanig geconstrueerd, dat, indien d it
ledikant w ordt opgeklapt, een gemakkelijke sofa te voorschijn
kom t. Men k rijg t zoodoende een ruim e 1-persoons h u t van alle
gemakken voorzien. In elke h u t zijn 2 waschtafels gem onteerd,
voorzien van 2 kranen., 1 voor koud en 1 voor w arm zoetw ater;
hierboven zijn gemonteerd een roanoid-opstand m et grooten
spiegel, een bijouteriebak m et glazenhouders en karaffenhouder
van hetzelfde materiaal, alsook een aschbakje.
T er voorkom ing van beschadiging aan bedden, resp. sofa’s is
in elke h u t een practisch en k e u rig . uitgevoerd opklapbaar
schoenenplankje aangebracht. De vloer bedekking bestaat u it
geperste kurktegels, welke op een hechte en conserveerende
ondervloer zijn gep lakt; over de k u rk vloer lig t een D am asten ­
kleedje in d e k leu r v an de overige stoffeering, terw ijl bed- en
poortgordijnen, in goed passende kleuren, de gezellige sfeer
volm aken.
Een solied uitgevoerde w andtelefoon geeft directe verb in d in g
m et de p a n try . V oor een goede ventilatie, resp. v erw arm in g is
gezorgd door h et toepassen van h et lage d ru k systeem v an de
firm a W insor-K ennem er, welke alleen door de scheepsleiding
bij de b ro n geregeld k an w orden, w aardoor w erd bereikt, dat
de ventilatie geruischloos is en d at steeds een gelijkm atige
luchttoevoer is verzekerd. T er beveiliging tegen b ra n d g ev aa r is
in elke h u t een S p rinkler-patroon m et straalm ond aangebracht.
Een voor de B atavier-L ijn nieuw elem ent in de -h u t-a cco m m odatie is een zevental w isselhutten aan S.B. ach ter op het
A -dek, die al n a a r gelang de behoefte hetzij bij de le klasse,
hetzij bij de 2e klasse k u n n en w orden ingedeeld, w aarbij deze
h u tte n als le klasse h u t voor hoogstens 2 passagiers, als 2e. klasse
h u t steeds voor 3 passagiers m oeten dienen; de in ric h tin g dezer
h u t is geheel als die van de perm anente le klasse h u tte n .
D e ruim e 2e klasse h u tten , gelegen aan B.B. ach ter op het
A -d ek en op h e t B -dek achter, zijn ingericht voor 2 of 3 p e r­
sonen en zijn w a t in rich tin g en kleu ren b e tre ft in dezelfde ge­
zellige sfeer gehouden als die v an de le klasse h u tte n . Ze zijn
eveneens voorzien v an w arm en k o u d stroom end zoetw ater,
therm o-ventilatie en Sprinkler-systeem , terw ijl ook hier niets
is nagelaten om h et den passagiers com fortabel te m aken.
D e passagiersgangen op h et A -d e k eindigen in h e t ac h te r­
schip in de 2e klasse eetzaal, w elke plaats biedt aan 3 0 personen.
Langs de w anden is een lage betim m ering v an m at gespoten
eikenhout aangebracht, w aarboven de w anden zijn voorzien
van lichtgekleurde rexine, verdeeld in vakken, die m et g ek leu r­
de biezen zijn afgezet. A a n weerszijden b ev in d t zich een b u ff e t
te r opberging v an glas- en zilverw erk. P lafo n d en v lo er zijn
u it gevoerd als de eetzaal l e klasse, terw ijl evenals bij de le
klasse, de ventilatie w o rd t verzorgd door h e t 'W insor-K ennem er
lage d ru k systeem via zg. defusers.
D e m eubelen bestaan u it 7 eikenhouten tafels en 30 eiken­
h o u ten arm stoelen, bekleed m et roode rexine. D e opstelling is
ook weer zoodanig, d a t m en aan elke tafel een u itzich t op de
rivier heeft.
V an de eetzaal u it k o m t m en via een van ru b b er tred en
voorziene tra p in de 2e klasse rooksalon, gelegen op het shelterdek, bovendien heeft de rooksalon een entree op d it dek door
m iddel van een h a lf glazen deur. Deze rooksalon, hoewel kleiner
v an afm eting, is door kleurenharm onie en verhoudingen toch
to t een aangenaam v erb lijf geworden. Langs de w anden is een
lage betim m ering van m at gespoten eikenhout aangebracht,
w aarboven zich groene rexine vakken bevinden, die w eer m et
gekleurde biezen zijn afgezet.
D e m eubileering bestaat u it 4 eiken tafels m et 12 arm stoelen,
die m et bruinroode rexine zijn bekleed. Tw ee der tafels
z ijn zoodanig ingericht, d a t zij door het aanbrengen van
een brievenbakje aan den w and als schrijftafels k u n n e n
dienst doen.
D e 2e klasse eetzaal h ee ft aan B.B.-zijde door m iddel v a n een
groot dienluik com m unicatie m et de 2e klasse p an try , terw ijl
naast deze p a n try een ruim e h u t is geprojecteerd voor den 2e
klasse hofm eester.
De betim m ering m et u itru stin g van de salons le en 2e klasse,
van de beide luXe verblijven, de vestibules m et trap p en en de
com m unicatiegang tusschen le klasse eet- en rooksalon is o n t­
w orpen en uitgevoerd door de firm a M utters te ’s-Gravenhage.
D e betim m ering van de andere h u tte n en verblijven, zoowel
als al h e t overige tim m erw erk is, evenals al het schilderw erk, .in
eigen beheer door de w e rf „D e N o o rd ” uitgevoerd.
D e 2e klasse p a n try is, evenals de le klasse p a n try , van een
electrisch gedreven koelm achine m et ijskast en bovendien van
de noodige apparaten voorzien, welke een goede en vlugge
service w aarborgen.
Alle ijskasten w erden geleverd door de N . V. Technische
H andelsm aatschappij „K oeltechniek” te R otterdam en werden
vervaardigd te W oerden, terw ijl het mechanische gedeelte van
h et fa b rik aat W estinghouse is. N abij de p a n try le klasse in
S.B .-gang loopt een teakhouten trap, welke een directe v er­
bin d in g geeft n aar de gang op het sloependek, leidende naar
den R adio-telegrafist.
Als bijzonderheid k an hier w orden verm eld, dat ten gerieve
v an de passagiers een hyper-m oderne radio-telefoon installatie
aanw ezig is, w aarm ede kruisgesprekken gedurende de geheele
reis op gezette tijd en k u n n en w orden gevoerd.
D e gangen, vestibules en trappen van de geheele passagiersaccom m odatie zijn alle, evenals de salons, belegd m et mooi
ru b b e r van solide kw aliteit, in lichtgekleurden tegelvorm m et
z w art geaderde ru b b erb an d en plint.
O p het A -dek en B-dek zijn voor de le klasse en 2e klasse
passagiers ruim e toiletten geprojecteerd, die aan de hoogste
eischen op sanitair gebied voldoen en waarbij vooral rekening
is gehouden m et een voldoend aantal, in verb an d m et den
nachtdienst.
Ook zijn op het A -dek le klasse een dames- en een heerenbadkamer aanwezig, buiten die van de luxe h u tte n . In de
gangen zijn eenigc branddeuren aangebracht, hetw elk een eisch
is van de Londen-Conventie en die op een v ern u ftig e wijze
zijn gecamoufleerd. O p het A -dek in de midscheeps v in d t m en
nog een ruim e linnenkam er, een proviand-bergplaats en een
wijnbar, terw ijl op het B-dek elk vrijkom end hoekje is b en u t
geworden voor het inrichten als bergplaats voor den eivielen
dienst.
H e t prom enadedek le klasse, grenzende aan de eetzaal en
den rooksalon, is geheel ingesloten door groote openslaande
stalen ramen van de firm a D e Vries & R obbé, welke, evenals
de ramen van de salons en van de patrijspoorten, zijn uitg e­
voerd m et z.g. onbreekbaar- of sts\alglas. H e t prom enadedek
heeft door middel van ruime stalen deuren, voorzien van staalglas ruiten, toegang naar het achterdek en via een paar smallere
deuren van dezelfde uitvoering toegang naar h et voordek,
zoodat de passagiers bij goed weder ook van deze beide zeer
ruime dekken gebruik kunnen m aken als w andeldek. H e t
achterste gedeelte van dit dek, terzijde en achter den 2e klasse
rooksalon gelegen, is voor de 2e klasse passagiers en is afgesloten
door een stalen dwarsschot voorzien van ram en en deuren,
terwijl een paar groote z.g. tuin b an k en zorgen voor een rustig
zitje. H et prom enadedek m et het vóór- en achterdek z ijn ge­
heel belegd m et „ A p ito n ” dekdelen, welke door m iddel van
aan'gelaste tapeinden aan h e t stalen dek zijn bevestigd.
De kapitein m et de stuurlieden en de m arconist zijn d irec t
onder de b ru g ondergebracht, terw ijl de w e rk tu ig k u n d ig e n verblijven op hetzelfde dek, aan den ac h te rk a n t v an de
m achinekam erschacht zijn gelegen. V lak achter de h u tte n van
de stuurlieden is een ruim e gem eenschappelijke m essroom voor
alle scheepsofficieren.
H e t v erb lijf v an den kapitein bestaat u it een slaap h u t en
een zith u t, m et als vloerbedekking kurktegels en een vast ta p ijt.
D e h u tten v an de scheepsofficieren en de m essroom hebben
als vloerbedekking kurktegels gelijk aan de passagiershutten,
m et daarover een los tapijtje. Alle h u tte n zijn com fortabel
ingericht, z ijn voorzien van koud en w arm stroom end zo e t­
w ater en hebben als verw arm ing radiatoren m et w a rm w aterverw arm ing; in de h u t van den k ap itein is bovendien nog een
electrische rad iato r opgesteld.
D e chef-hofm eester h ee ft zijn h u t op h et A-delc bij B.B.break, terw ijl de lin n en ju ffro u w tegenover de S.B .-break haar
verblijf h e e ft en de 2e klasse hofm eester aan B.B. naast de
2e klasse p a n try .
D e chef-kok, m et h e t overige personeel van d en civielen
dienst, is ondergebracht in goed uitgeruste ruim e h u tte n op
het B-dek ro n d de m achinekam erschacht. Elke h u t is voorzien
van een w aschkom m et w a rm en k o u d stroom end zoetw ater,
bovendien hebben ze een eigen douchekam er, W . C . en toilet.
H e t personeel van den dekdienst en van den m achinedienst
is in het achterschip ondergebracht in 2-persoons h u tte n , te r­
wijl voor eiken dienst een douchekam er, toilet en W . C. aan­
wezig zijn, w aarvan de douches en toiletten zijn aangesloten
op de w arm en koud stroom end zoetw aterleiding.
O nder de verblijven van dek- en m achinekam er-personeel is
een zeer ruim e bergplaats te n behoeve van den civielen dienst,
voor het opbergen van dekens enz. enz. en voor h e t opslaan
van proviand in geval h e t schip b e n u t m ocht w orden voor een
cruise. Als vloerbedekking voor de verblijven van den civielen
dienst, dekdienst, m achinedienst en 3e klasse passagiers zijn
mooie asfalttegels benut v an zeer goede kw aliteit. Alle v e r­
blijven van den civielen dienst, dek- en m achinedienst zijn
aangesloten op de therm o-ventilatie.
: In de gangen van de le klasse en 2 e klasse en van den civielen
dienst zijn eveneens radiatoren geplaatst voor w a rm w aterverw arm ing, welke in geval van strenge koude k u n n e n dienst
doen als su p p letie-verw arm ing van de passagiers-accom m odatie
en in geval van tijdelijk opleggen v an het schip g e b ru ik t w o r­
den als opleg-verw arm ing; in het eerste geval w o rd t het w ater
verw arm d door stoom via een voorschakel-apparaat en in het
tweede geval w o rdt een centrale verw arm ingskachel op de
stookplaat m et cokes gestookt.
D e verw arm ing van de 3 e klasse verblijven geschiedt door
stoom yerw arm ing e n /o f therm o-ventilatie.
D e zo etw ater- en zo u tw ater-to ev o er door h e t geheele schip
geschiedt volgens het druksysteem , zoodat de gebruikelijke
tan k en op h e t bovenste dek k u n n en vervallen en de toevoerleidingen in diam eter to t een m inim um k u n n en w orden beperkt.
Bij dit systeem, hetw elk geheel autom atisch w e rk t, is een
constante d ru k in het geheele leidingnet verzekerd, terw ijl een
belangrijke gew ichtsbesparing de stabiliteit ten goede k o m t;
bovendien w o rd t deze w a te rd ru k b e n u t als toevoer n aar de
Sprinklers (zie verder onder m achinekam er).
D e geheele installatie w erd geleverd en gem onteerd door de
firm a K orsten te A m sterdam , die ook alle overige pijpleidingen
van het schip heeft uitgevoerd, terw ijl die van de m achine­
kam er en het ketelruim w erden gem onteerd door de firm a
Keiler te R o tte rd am in o p dracht van W erkspoor.
D e afvoeren van de w aschkom m en, afw aschbakken, W . C /s,
baden, enz. enz., idem de spuipijpen, w orden nagenoeg alle via
een gemeenschappelijke afvoerleiding geloosd in de sew agetank,
opgesteld in de m achinekam er aan B.B. achter.
H e t leegzuigen van deze ta n k geschiedt autom atisch volgens
het Stone’s p aten t injectie-systeem , waarbij door m iddel van een
v lo tte r electrisch co n tact w o rd t gem aakt bij vol raken van de
ta n k , w aardoor een electrisch gedreven centrifugaalpom p te
w erk w o rd t gesteld, die via een injector de ta n k ledigt.
D e com m andobrug, m et geheel gesloten stuurhuis en d aar­
achter gelegen afzonderlijke kaartenkam er, is zeer royaal op­
gezet en is gelegen boven de zich op h et sloependek bevindende
verblijven van kapitein, stuurlieden en m arconist. ‘
D oor de hoogere dekken in vergelijking m et de huidige
schepen en mede doordat de sloepen een dek lager zijn opge­
steld dan de brug, w o rd t een beter overzicht over h et schip
bij h e t m anoeuvreeren verzekerd, terw ijl zoo noodig nog ge­
bru ik gem aakt k a n w orden van het hooger gelegen dek boven
stuurhuis en kaartenkam er, w aar h e t Standard kom pas is op­
gesteld.
D e m eest m oderne in strum enten, welke den kapitein van
dienst k u n n en zijn voor een veilige navigatie op deze zeer
moeilijke vaart, zijn aanw ezig, o. a.:
Een A tlas-echolood van h e t ultrasonoor type, in g erich t voor
optische aanw ijzing v an 0— 200 m en grafische aanw ijzing
van 0— 3 0 m en 2 5— 5 0 m .
E en radio-richtingzoeker, een radio-telegraafzender en o n t­
vanger; deze zijn van „R ad io -H o llan d ” .
Een z.g. C lear-V iew Screen van de firm a G rootenhuis.
Een Siemen’s roerverklikker.
Kompassen van „O b serv ato r” te R otterdam .
Électrische tachom eters.
Luidsprekende telefoon n aar achterschip, voorschip, m achine­
kam er, radiohut en h u t kapitein.
Tw ee C h a d b u rn ’s telegrafen.
V erder verklikker-lam pen voor de navigatielichten, p aten tw indscherm voor de brug, enz. enz.
D e lantaarns, k aarten en de overige artikelen, de navigatie
betreffende, w erden alle geleverd door „O b serv ato r” .
D e stu u rin rich tin g m et stu u rzu il en toebehooren is van h et
geheel electrische type v an de A. E. G. m et Leonard-schakeling,
w aarvan alle aggregaten, zoowel als de electrische leidingen,
dubbel zijn uitgevoerd. D e schakelaar voor h et overschakelen
v an S.B.- op B.B.-installatie en om gekeerd is aangebracht aan
den onderkant v an de stuurzuil, zoodat de w achthebbende
officier o f de roerganger zelf in enkele seconden deze m an i­
pulatie kan uitvoeren en dus 100 % reserve aanwezig is.
O p h et achterschip is nog een h an d stu u rin ric h tin g opgesteld,
w aarm ede in tijd v an nood bij volle k ra c h t goed k an w orden
gestuurd.
H e t roer, hetw elk als balansroer is uitgevoerd, ru st onder op
een zw are taatspen en is boven opgehangen in een T aylorbearing.
D e roerm otor, van slechts 4 p k verm ogen, b lijk t ru im vol­
doende voor dit type roer; de m otor van den L eonard-om vor­
m er heeft een verm ogen van 6 pk.
H e t ankerspil m et electrische aandrijving is v an h et fa b ri­
k a a t Scharve te Lübeck, terw ijl het electrische gedeelte door
T rige te Odense w erd geleverd; de aa n d rijfm o to r h eeft een
verm ogen v an 40 pk. Een com binatie van k aapstand en ankerlier op het achterschip w o rd t electrisch gedreven. H e t m echa-
Fig. 6. BOVEN: ROOKZAAL
TWEEDE
KLASSE.
ONDER: GROOTE
VESTIBULE
Fig. 7. BOVEN: LUXE
HUT
MET
BADKAMER.
ONDER: HUT
EERSTE
KLA SSE
hoogst te stellen eischen b e tre f­
fende veiligheid. D e v erlich tin g
over het geheele schip is royaal
op gevat.
H e t groote aantal electrisch ge­
dreven w erktuigen en in stru m en ­
ten aan dek, in de m achinekam er,
in de kom buis en in de pantries,
verm eerderd m et de drie telefo o n ­
systemen, h et bellen-systeem en
de radio-installaties, heeft geleid
tot een zeer gecompliceerd e n u it­
gebreid leidingnet voor d it type
schip. De geheele electrische aan­
leg, inclusief h et m aken en plaatsen
van hoofd- en hulpschakelborden,
zekeringkasten, enz. enz., w erd
uitgevoerd door de firm a D e H oop
te R otterdam .
D E M A C H IN E IN S T A L L A T IE
Inleiding
U it de hoofdafm etingen en vorm
van het schip was gebleken, dat
de hoofdm achine een verm ogen
van 3000 ipk m oest ontw ikkelen.
N u moest bepaald w orden, op
welke wijze d it verm ogen o n t­
wikkeld moest worden.
H e t probleem was n iet een­
voudig.
Op den voorgrond w erd n a ­
tu u rlijk de economie van h e t ge­
heel gesteld. N ie t altijd geeft ech­
ter de hoogst technische economie
ook het meeste voordeel aan den
reeder en in gevallen als deze,
waarbij betrekkelijk korte trajec­
ten gevaren w orden, spelen ook
factoren als aanschaffingskosten,
onderhouds- en reparatiekosten,
een groote rol. H e t g eb ru ik van
een stoom machine m aak te het
daarnaast m ogelijk, zoowel kolen
als olie te stoken, indien de ketels
daarvoor direct ingericht w erden.
Fig. 8. D E M E IE R M A T T E R N STANDAARD S C H E E P S M A C H IN E (No. 10)
V erder was h et noodzakelijk,
dat de hoofdm achine van b e tre k ­
nisch gedeelte is geleverd door de N . V. v. d. Giessen en het kelijk kleine afm etingen was, ten einde in d it b etrekkelijk
electrisch gedeelte door de firm a Smit te Slikkerveer. De klein schip toch nog een groot vermogen onder te k u n n e n
brengen. O ok een licht gew icht was hierbij van voordeel.
electrische m otor heeft een verm ogen van 25 pk.
N aast dezeoverw egingen moest echter de eisch gesteld
O p het sloependek zijn 4 reddingsboöten opgesteld m et een
capaciteit van elk 58 personen. D e booten zijn voorzien van w orden van de grootst mogelijke ru st en co m fo rt van de pas­
Schat’s p aten t glijspanten en hangen in Schat’s p aten t davits, sagiers. O ok aan deze eischen voldoet een zuiger-stoom m achine
■welke speciaal voor d it schip zijn ontw orpen. De M ill’s val- ten slotte beter dan een Dieselmotor.
T en slotte moest de hoofdm achine ook voldoen aan de
in rich tin g is eveneens door de firm a Schat geleverd, alsook de
Schat’s p aten t handlieren, w aarm ede de booten door m iddel hoogste eischen van m anoeuvreervaardigheid, daar vooral de
v aart op de Theems en het aanleggen in Londen en Gravesend,
van een enkelen staaldraad in een m inim um van tijd k u n n e n
benevens het varen onder alle om standigheden, dus ook bij
w orden gevierd en op elke gewenschte hoogte door m iddel van
m ist, dit vereischte.
een p aten t-rem k u n n en w orden gestopt.
H e t is interessant, d at na grondige studie v an al deze p ro ­
D é m oderne electrische installatie, uitgevoerd volgens het
tw ee-leiding systeem voor 220 V gelijkstroom, voldoet aan de blemen en eischen en na vergelijking der cijfers gebleken is,
V O O R A A N Z IC H T VAN D E H O O F D M A C H IN E
d at aan een zeer m odern uitgevoerde, zuinigw erkende stoom ­
m achine, zonder verdere complicaties en zonder over te gaan
to t buitengew one m aatregelen, in d it geval de voorkeur ge­
geven m oest w orden boven een Dieselmotor.
N a d a t deze studie, door sam enw erking tusschen den techni­
schen dienst van ¥ m H . M üller & Co. en de m achinefabriek
W erkspoor N . V- te A m sterdam , h et bovengenoem de resultaat
h ad opgeleverd, w erd ook de bouw van de hoofdm achine en
m achine-installatie opgedragen aan W erkspoor.
De machine w erkt m et een stoom druk van 17 at en een
stoom tem peratuur van 310° C. Zij o n tw ik k elt m axim aal
3000 ipk bij 125 om w ./m in. en norm aal 2650 ipk. H e t stoom ­
verbruik is hierbij 4,4 k g /ip k /u u r.
De stoomverdeeling geschiedt door dubbelzittingkleppen,
die niet als gewoonlijk mechanisch w orden bewogen, doch door
middel van olie en oliedruk, volgens het Meier M attern-systeem .
De oliedrukklepbeweging bepaalt n u feitelijk den bouw van
de geheele machine.
De oliedrukklepbeweging m aakt h e t m ogelijk de kleppen te
plaatsen, w aar en zooals de constructeur d it wil, daar er slechts
een paar leidingen naar de oliedrukcylinders, noodig voor het
bewegen der kleppen, gelegd behoeven te w orden. D it m aakt
het mogelijk, vol p ro fijt te trekken van h et gescheiden houden
van inlaat- en uitlaatkleppen en zoodoende een hoog therm isch
n u ttig effect te bereiken. C onstructief is h et daardoor moge­
lijk de inlaat- en uitlaatklep diam etraal tegenover elkaar te
plaatsen en wel in een lijn, loodrecht op de as der m achine (zie
fig. 9, vooraanzicht en fig. 10, bovenaanzicht d er m achine).
D oor het wegvallen van scharen en schuiven tusschen de
cylinders, w ordt het n u mogelijk de cylinders zeer d ich t tegen
elkaar te plaatsen en een korte lichte m achine te bereiken.
De cylinders bestaan nu, ieder voor zich, u it aparte gietstukken m et aangegoten klephuizen. D e stoom inlaatkleppen
van de H .D .-cylinders bevinden zich aan den v o o rk an t der
m achine; de uitlaatkleppen aan den ach terk an t. A an dezen
k an t bevinden zich dan weer de in laatk lep p en .v an de beide
L.D.-cylinders, terw ijl de uitlaatkleppen dezer cylinders .weer
aan den voorkant zijn geplaatst (zie fig. 10).
De cylinders zijn onderling verbonden door afstandsstukken,
waardoor balcons gevormd worden, welke eenerzijds dienst
doen als receiver en gemeenschappelijke u itlaat en w aardoor
anderzijds een solide cylinderbalk verkregen w ordt. P ijpstukken
tusschen boven- en onderbalcon Zorgen hierbij voor gemeen­
schappelijke ruim ten.
D oor het plaatsen van de kleppen op een lijn, loodrecht op
de as der machine en zoo dicht m ogelijk tegen de cylinders,
was de klassieke oplossing m et kolom en leibaan op deze plaats
niet meer mogelijk. Daarvoor w erd iedere cylinder op 4 giet­
D E H O O F D M A C H IN E
A lgem eene besch rijving
Als hoofdm achine w erd n u een nieuw , door W erkspoor
ontw orpen, m achine-type gekozen, nl. een M eier M attern
S tandaard Scheepsmacihne N o. 10 (M. M. S. S .-type).
Deze m achine, die aan hooge eischen v an economie voldoet,
is geheel m odern doorgeconstrueerd, van gesloten bouw en van
d ruksm ering voorzien en gelijkt in vele opzichten in bouw
(voor zoover h et ondergedeelte aangaat), als in bediening, op
een m odernen D ieselm otor en heeft hiervan vele van de goede
kw aliteiten overgenom en, zooals begrijpelijk is, bij ontw ikke­
ling door een fabriek, welke ook zijn eigen type Dieselm otoren
b o u w t (zie fig. 9 en 10 en de fo to van de hoofdm achine).
D e scheepsstoommachines van h et M. M. S. S.-type zijn driek ruks com pound m achines, w aarbij de k ru k k e n onder 120°
geplaatst zijn. Zij hebben één H .D .-cy lin d er en twee gelijke,
parallel w erkende L .D .-cylinders.
D e hoo fd afm etingen van deze m achine zijn de volgende:
H .D .-cy lin d er, diam eter ...........................
L.D .-cylinders, diam eter
Slag ...........................................................
650 m m
1000 m m ieder
1000 m m
ijzeren kolom men van I-profiel geplaatst en aan één zijde
2 kolom men door een leibaan verbonden, evenals d it bij den
Dieselmotorenbouw gebruikelijk is. A an den ac h te rk an t zijn
de kolommen door steunbalken verbonden, zoodat ook h e t
ondergedeelte der machine een stijf geheel v o rm t. D e u itz e ttin g
der cylinders w ordt opgenomen door de voldoende elasticiteit
van de deelen van de kolommen tusschen leibaan en cylinder.
De kolommen zijn geplaatst op een stevige, gesloten fu n d atieplaat, waarin de olie van de druksm ering w o rd t opgevangen.
Plaatijzeren deksels zorgen voor afdichting tegen olie, terw ijl
de toegankelijkheid door ruim e deksels aan de achterzijde ge-
230
Sc H I P
EN W
e
RF
Bij deze m achines is gestreefd naar een rüstigen
stand en is een bijna volm aakte balanceering b e­
reikt. D o o rd at de L.D .-zuigers onderling gelijk zijn
en slechts weinig in afm etingen verschillen van de
H .D .-zuigers, was het mogelijk gelijke gew ichten
der heen- en weergaande deelen te bereiken en d aa r­
door alle vrije k rachten op te heffen. D oor h e t
aanbrengen van contra-gew ichten op de hoofdas,
worden bovendien alle prim aire vrije m om enten
opgeheven.
O p den m anoeuvreerstand bevindt zich, behalve
de hoofdstoom afsluiter en de telegraaf, een regelhandel, waarm ede niet alleen vermogen en toeren
van de hoofdm achine geregeld w orden, doch w a ar­
mede de m achine ook gestopt en aangezet w o rd t,
terw ijl een om keerhandle aanwezig is voor h et om keeren van de draairichting van de hoofdm achine.
D e Meier M attern -olied ru k k lep b ew egin g
F ig. 11. SCHEM A M E IE R M ATTERN O L IE D R U K K L E P B E W E G IN G
V O O R S C H E E P S M A C H IN E S
w aarborgd w ordt. O ok de bovenzijde v an b et carter is gesloten
en de zuigerstangen loopen door afdichtings-pakkingbnssen in
deze bovenplaten, ten einde het binn en d rin g en v a n lekw ater
o f stoom langs de zuigerstangen in h et ca rter te verhinderen.
Voor de druksm ering w ordt gezorgd door een S to th ert &
Pitt-sm eeroliepom p, welke door m iddel van een R en o ld -k ettin g
van de hoofdas tusschen vliegwiel en m achine w o rd t aange­
dreven. Een duplexfilter en een oliekoeler, welke tegen de zijde
der m achine aangebouwd is, voltooien h e t geheel, terw ijl het
carter de op gevangen smeerolie laat af loopen in een tank in
den dubbelen bodem.
V oor het leveren van den noodigen oliedruk voor het be­
wegen der kleppen zorgen de oliedrukapparaten, w elke aan de
voorzijde der machinestoelen geplaatst zijn, en die ieder voor
zich h u n aandrijving ontvangen door excentrieken, op de
hoofdas der m achine, tusschen de hoofdlagers v an iederen
cylinder geplaatst. O ok deze onderdeden en verdere aan­
d rijv in g w orden door druksm ering verzorgd.
Zooals hiervoor reeds uiteengezet, w o rd t de bouw
van de geheele m achine m in of meer beheerscht
door de toepassing van het Meier M attern -o lied ru k systeem voor de beweging der kleppen. Een k o rte
beschrijving van d it systeem, zooals h et zich o n t­
w ikkeld h ee ft in verband m et de toepassing op
scheepsmachines, moge daarom volgen, waarbij aan
de han d v an bijgevoegde schematische teekening
(fig. 11) een beschrijving w o rd t gegeven, terw ijl
fig. 12 een beeld geeft van een oliedrukapparaat en
een passieven cylinder.
De Meier M attern-oliedrukklepbew eging bestaat
in hoofdzaak u it twee gedeelten:
1. H e t o l i e d r u k a p p a r a a t ( 1) , d at de
actieve zuigers (2 ) bevat, benevens de organen
voor h e t aanzetten en omkeeren van de d raairich tin g
der machines.
2. D e p a s s i e v e c y l i n d e r s (3 0 ) m et de
passieve zuigers (31) , die elk m et een stoom klep
(60) van de m achine zijn gekoppeld.
De actieve zuigers verkrijgen een op- en n ee r­
gaande bew eging van een schommelas (4), die door
de krukas, m et behulp van een excentriek en een
drijfstang, w o rd t aangedreven. Bij den opgaanden
slag leveren zij door de persleidingen (40) olie
onder d ru k naar de passieve cylinders, w aardoor de
Fig. 12. O L IE D R U K A PP A R A A T E N P A S S IE V E C Y L IN D ER
passieve zuigers m et de stoom kleppen w orden gelicht. Zijn de
kleppen volgeopend, dan k an de olie door de overstroom leidingen (4 1 ) o n tw ijken naar het voorraadreservoir (4 2 ).
D o o r de veer (32) w o rd t de klep gesloten zoodra de oliedruk
onder den passieven zuiger w egvalt, hetgeen geschiedt als u it­
sparingen in den actieven zuiger in verbinding kom en m et
kanalen in de bijbehoorende voering (3), w aardoor de olie via
de zuigleiding (4 3 ) k an ontw ijken. D e olie w o rd t dus door het
geheele systeem rondgepom pt, w aardoor de olietem peratuur
gem akkelijk te beheerschen is. O ok w o rd t eventueel aanwezige
lu c h t meegevoerd naar h et reservoir, w aar de olie in ru st is en
onder atm osferischen d ru k staat, zoodat de lu c h t hier u it de
olie k an ontw ijken.
M et h e t regelhandel (7 0 ) op den m anoeuvreerstand w ordt
de m achine aangezet en gestopt en w ordt de vulling ingesteld.
H e t regelen van de tijdstippen van openen en sluiten der
kleppen en daarm ede de regeling van het verm ogen en toeren­
tal v an de m achine geschiedt nam elijk door het verdraaien
v an de actieve zuigers ( 2) , door m iddel van een tandheugel (5)
en tan d k ran sen (6).
N o rm aal w orden de 4 actieve zuigers, noodig voor het
bewegen van de 4 stoom kleppen van 1 cylinder, in een olied ru k a p p ara at samen gebracht (zie fig. D 2, D 3 en D 4, waarop
de groote stoppen (22) de afdichtingen boven de actieve
zuigers w eergeven).
H e t aanzetten van de machine.
O m de m achine op ieder oogenblik in eiken k ru k stan d te
k u n n en aanzetten, is een afzonderlijke aanzetpom p (50) aan­
gebracht, welke bij stilstaande machine door m iddel van stoom
olie onder d ru k levert naar het oliedrukapparaat. D oor het
verplaatsen van h et regelhandel (70) u it den stopstand naar
den aanzetstand, w o rd t een stoom klepje (52) in de aanzetpom p geopend, w aardoor stoom toetreedt onder de plunjer
(51) . Deze perst n u olie door de aanzetleiding (44) naar de
ruim te (B ) in h et oliedrukapparaat. H ierdoor w o rd t de verdeelschuif (7) w eggedrukt, welke op zijn b eu rt olie samen­
perst in de ruim te ( A) , die achtereenvolgens m et de 4 actieve
zuigers in verbinding kom t. In den aanzetstand zijn de actieve
zuigers zoodanig gedraaid, dat de uitsparingen deze olie öf
doorleiden naar de persleidingen en de passieve cylinders, öf
afvoeren naar de zuigleiding, afhankelijk van den stand in
h o ogterichting der actieve zuigers. H ierdoor w o rd t ver­
kregen, d at de juiste passieve zuigers en stoom kleppen worden
gelicht.
Z oodra de m achine in bew eging kom t, w o rd t het regel­
handel in h et vullingsgebied geplaatst. D e actieve zuigers be­
ginnen te bewegen en nem en de oliedruk-levering over, terw ijl
de aan zetp lu n jer en de verdeelschuif door veren weer in hun
oorspronkelijken stand w orden gebracht. D e m achine is voor
een volgende m anoeuvre gereed.
H e t om keeren van de draairichting, der machine.
H ierto e is een om keerkraan (8) ingebouw d, welke door een
om keerhandel (7 1 ) op den m anoeuvreerstand w o rd t bediend.
D oor h et verdraaien van de kraan w orden de persleidingen
naar tw ee passieve cylinders voor inlaat, resp. voor uitlaat van
denzelfden stoom cylinder onderling verwisseld. H ierdoor w órdt
in den eenen stan d van de om keerkraan door een bepaalden
actieven zuiger, bv. aan de dekselzijde, de passieve zuiger en
daarm ede de stoom klep bew ogen; in den anderen stand de
gelijknam ige klep aan de krukzijde, w aardoor de bewegings­
rich tin g van de m achine om keert. H e t om keerhandel w ordt
versteld als het regelhandel in nulvulling of in stopstand staat,
waarbij de machine nog niet behoeft stil te staan.
H e t bedienen van en het manoeuvreeren m e t' de machine.
H e t bedienen van en het m anoeuvreeren m et een m achine
m et Meier M attern-oliedrukklepbew eging geschiedt ook voor
de grootste machines uit de hand en is uiterst eenvoudig
en snel.
Vóór het manoeuvreeren is de stopklep reeds geopend. D aar
de kleppen in den stopstand altijd gesloten zijn, b lijft de
machine stilstaan. H e t regelhandel w o rd t n u een oogenblik in
den aanzetstand geplaatst, waarop de m achine zich in beweging
zet (aanzetten over 1 0 0 % van den slag). D adelijk daarna
moet m en het regelhandel in den gew enschten vullingstand
plaatsen.
Meer of m inder vermogen of snelheid w o rd t m et h et regel­
handel ingesteld.
N orm aal w ordt de machine gestopt door het handel in den
nulvulling-stand te plaatsen, waarbij de inlaatkleppen gesloten
blijven. Bij doortrekken van het handel to t in den stopstand
blijven ten slotte ook de uitlaatkleppen gesloten, zoodat de
machine af geremd w ordt op de compressie. In noodgevallen
kan door snel verdraaien van de om keerkraan en daarna op­
nieuw vulling instellen, tegenstoom w orden gegeven.
Omkeeren en aanzetten van de machine zijn desgewenscht
in één handel te vereenigen; w ordt slechts één cylinder v an
de m achine van oliedrukklepbeweging voorzien, dan w o rd t h et
omkeerhandel aan de schaarbeweging der andere cylinders
gekoppeld.
Voor begrenzing van het maximale toerental kan een A spinellveiligheidsregulateur (75) worden aangebouw d. S tijgt h et
toerental van de machine boven h et m axim um , dan w o rd t de
arm (76), die m et 2 kleplichters onder de zuigkleppen (9 )
van den actieven zuiger voor inlaat is gekoppeld, om getrokken.
Bij geopende zuigkleppen kan in de persruim te boven deze
actieve zuigers geen druk ontstaan, zoodat de inlaatkleppen
gesloten blijven.
Conclusies
N aast de reeds hiervoor genoemde voordeden, welke m et
dit nieuwe type machine te bereiken vallen, is een van de
meest typische kenm erken van de oliedrukklepbew eging, d at
de kleppen veel sneller en toch soepeler bewogen k u n n en w o r­
den dan dit mechanisch mogelijk is. H ierdoor w o rd t de volle
doortocht van de kleppen steeds benut, ook v an de kleinste
vullingen en vindt er een w einig sm oren van stoom plaats.
H ierdoor worden zeer weinig diagram -verliezen verkregen en
een bijna ideaal indicateur-diagram bereikt. Behalve h et zich t­
baar, w ordt bovendien nog het onzichtbaar stoom verbruik
beïnvloed, zoodat een zeer zuinig stoom verbruik, niet alleen
bij vol vermogen, doch. onder alle om standigheden v an v e r­
mogen en toeren, verkregen w ordt, te meer daar de stopklep
steeds vol geopend staat en dus de volle stoom druk b en u t k an
worden.
D aar alle deelen der klepbeweging in olie loopen en onder
druk gesmeerd worden en ook de m achine zelf v an d ru k smering is voorzien, is toezicht overbodig, zijn er slechts weinig
onderhoudskosten en weinig revisies noodig.
Resumeerend kan dus gezegd w orden, dat, door toepassing
van Meier M attern Standaard Scheepsmachines, in alle op­
zichten economie verkregen is en wel in stoom verbruik, in
afmetingen, in gewicht, in onderhoud en in bediening en de
machine bovendien weinig toezicht behoeft. R ustige stand,
goede balanceering en vermijden van trillingen verhoogen de
aantrekkelijkheid van dit m achine-type.
Indeeling van de m acliine-installatie
E en-van de m oeilijkste problemen bestond hierin, om in de
betrekkelijk kleine te r beschikking staande ruim te voor de
m achine-installatie, hoofdm achine, ketels en hulpw erktuigen
onder te brengen en toch nog voldoende ruim te over te houden
om ieder w erktuig n a a r behooren te k u n n en controleeren en
reviseeren..
D e ruim te w o rd t n u allereerst in twee deelen verdeeld, de
m achinekam er en het ketelruim , welke gescheiden w orden d o o r'
een cross bunker voor kolen over de volle breedte van h et schip.
VERKLARING V A N DE NUMMERS OP
DE FIG U REN 13 E N 14
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Hoofdmachine MMSS X.
Stuwblok, asdiam. 3 50.
Machine-smeeroliepomp.
Smeeroliekoeler.
Hoofdcondensor.
Havencondensor.
Koelwater-circulatiepomp.
N atte luchtpomp m et augmentor.
Warmwaterbak met olie-afscheider en vlotter.
Hoofdvoedingpomp.
11. H ulpvoedingpom p.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
3 3.
34.
3 5.
3 6.
37.
3 8.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
Voedingwatervoorwarmer, le trap.
Voedingwatervoorwarmer, 2e trap.
Machinelenspomp.
Electrische noodlenspomp.
Ballastpomp.
Algemeene dienstpomp.
Reserve smeeroliepomp.
Zoutwaterpomp.
Reserve zoutwaterpomp.
Drinkwaterpomp.
Reserve drinkwaterpomp.
Smeerolie-separator.
Smeerolie-voorwarmer.
Aanzetluchtflescli.
Electrische luchtcompressor.
100 kW Dieseldynamo-aggregaat.
100 kW stoomdynamo-aggregaat.
15 kW stoomdynamo-aggregaat.
Nooddieseldynamo-aggregaat, 12 kW.
Hoofdschakelbord.
Noodschnkelbord.
Stoomketel.
Ketelfan.
Oliestookinrichting.
Opstookinrichting.
Stookolietrimpomp.
Hülplenspomp.
As-ejecteur.
Warmwacerboiler.
Zoutwaterdruktank.
Zoetwaterdruktank.
Observatietank.
Chemicaliëntank.
Stookolie-Settlingtank, S.B.
Stookolie-Settlingtank, B.B.
Dieselolie-voorraadtank.
Dieselolie-dagtank.
„Neckar”-filtertank.
Vereffeningsvat.
Voorraadtank, MM-olie.
Vriesmachinekamer.
Magazijn, tevens werkplaats.
Sewage-installatie.
Kolenbunker.
56. Tunnel.
57. Manoeuvreerstand.
D e doorgang tusschen beide ru im ten is voorzien van een Water­
dichte deur (zie fig. 13, indeeling en langsdoorsnede en fig. 14
dw arsdoorsnede van de m achine-installatie).
D a ar h e t gew enscht leek ook de vriesm achine in de b u u rt
v an de m achinekam er te houden, w erd deze in een derde ruim te
ondergebracht en wel achter h et w aterdichte schot, waarm ede
de astunnel v an de m achinekam er gescheiden w o rd t gehouden.
In deze ruim te, doch aan de andere zijde der hoofdas, over een
trap je bereikbaar, w o rd t h et m agazijn ondergebracht.
D e zeer k o rte hoofdm achine m aakt h et m ogelijk, in een
klein bestek, de m achinekam er onder te brengen. Hoewel op de
trap der m achine, de ruim te van passage betrekkelijk krap
w erd, slaagde m en er toch in de geprojecteerde ru im ten aan te
houden.
E r werd n u vervolgens gestreefd naar een logische indeeling
der m achinekam er in twee deelen, w elke m in o f m eer verband
houdt m et het bedrijf.
Voor het havenbedrijf zijn electrische kran en gekozen, zooals hiervoor uiteengezet. Deze m aken h et m ogelijk om in h et
havenbedrijf zoo economisch m ogelijk te w erken, door alleen
de daarvoor geplaatste Dieseldynamo te b en u tten , zoodat er in
het havenbedrijf niet gestookt behoeft te w orden en h e t haven­
bedrijf geheel Diesel-electrisch bediend w ordt. Geheel hierm ede
in overeenstemming is de opzet van de m achinekam er ingedeeld.
A an de zijde der hoofdm achine, w aar zich de m anoeuvreer­
stand bevindt, zijn alle voor het zeebedrijf, dus stoom bedrijf,
noodige hulpw erktuigen op gesteld. A an de andere zijde der
hoofdm achine bevindt zich het electrisch centraal station m et
stoom - en D iesel-dynam o’s. De overgebleven ru im te w o rd t
benut voor de sanitaire installatie en de overige pom pen, be­
stem d voor algemeenen dienst. Behalve de stoom dynam o, w elke
in zeebedrijf h et electrisch licht m oet leveren, zijn dus alle,
voor het zeebedrijf in functie zijnde machines onder direct to e­
zicht vanaf de m anoeuvreerstand. Deze indeeling m a a k t h et
mogelijk, toch nog een vrij ruim e m achinekam er te bereiken.
Bespreking ketels en h u lp w erk tu igen
De in rich tin g van de m achinekam er is te zien u it fig. 13 en 14,
terw ijl een lijst m et num m ers verwijst n a a r de ketels, h u lp ­
w erktuigen en tanken. Behalve de feitelijk to t de hoofdm achine
behoorende smeeroliepomp en een door een u itzetb are koppeling
ermede verbonden lenspomp, fabrikaat H o u ttu in , w orden door
de hoofdm achine geen hulpw erktuigen aangedreven, doch
w orden allen stoom of electrisch gedreven. D e sm eeroliepom p
perst de smeerolie eerst door een smeeroliefilter en d an door een
koeler, fab rik aat Serck, naar de hoofdm achine. O m bij stil-
Fig. 15. W E R K SPO O R -D IESE LM O TO R . (type TM 263)
staande m achine, de m achine door te ku n n en sm eren en voor
gevallen dat de direct aangedreven smeeroliepomp zo u uitvallen,
dient een reserve smeeroliepomp m et een capaciteit v an 3 0 to n ,
fab rikaat H ay w ard -T yler. Een sm eerolie-voorw arm er en een
smeerolie-separator, fabrikaat Laval, com pleteeren h e t sm eersysteem.
In de ketels w o rdt stoom geproduceerd v an 17 at d ru k , bij
een tem p eratu u r van de oververhitte stoom van 3 25° C. D e
stoomketels zijn norm ale Schotsche ketels. E r zijn 2 ketels m et
een V .O . van 340 m", elk. De oververhitters bestaan u it, in de
vlam pijpen geplaatste Schmidtsche oververhitters m et een Y .O .
van 130 m a elk. De ketels zijn verder voorzien v an lu ch tv erhitters, terw ijl H ow den de ketelfan geleverd heeft.
De ketels zijn verder zoo ingericht, dat de fro n te n verwisseld
k u n n en w orden en naar behoefte of naar om standigheden,
kolen of olie gestookt kan worden. De daarvoor noodige eh in
de k etelru im te geplaatste oliestookinrichting w erd door W allsend-H ow den geleverd. D e kolen worden geborgen in de cross
b u n k er tusschen ketelruim en m achinekam er. D e stookolie
w ordt geborgen in den dubbelen bodem. Een stookolie trim pom p, fabrikaat W eir, m et een capaciteit van 20 ton, b re n g t de
olie naar de beide S ettlingtanks, resp. 6 en 10,9 m".
Een asejector, p aten t See, zorgt bij kolenstoken voor het
verwijderen van de asch. Een N eckar-filterinstallatie zo rg t voor
continue reiniging van het ketelw ater.
De condensatie-inrichting is als volgt ingericht:
Een hoofdcondensor m et een oppervlakte van 3 30 m J zo rg t
voor condensatie van den stoom van de hoofdm achine.
Een hulpcondensor m et een oppervlakte van 45 m J zo rg t
voor condensatie van den stoom van de stoom dynam o, indien
deze in havenbedrijf g eb ru ik t w ordt.
Een n atte luchtpom p v an W eir m et vacuum augm entor
zorgt voor het pom pen van h et condensaat naar de w arm w aterbak, terw ijl de w arm te van de voor de augenm entor benoodigde
stoom het condensaat op hoogere tem peratuur brengt.
Een koelw ater-circulatiepom p van 700 ton, fabricaat D ry sdale, zorgt voor het noodige koelwater.
Twee hoofdvoedingpom pen en een hulpvoedingpom p van
W eir zorgen voor het zuigen van het voedingw ater u it de
w arm w aterbak, w aarin olie-afscheider en v lo tte r voor regeling
van de voedingw ater-hoeveelheid, en het persen ervan door een
le en 2 e voedingw atervoorw arm er van C aird en R ay n er, naar
de ketels.
Een gedeelte der hulpw erktuigen voeren h u n stoom a f naar
de le; het andere deel naar de 2e voorwarm er. D oor m iddel
van een kruisstroom apparaat voert de 2e af naar de le voor­
w arm er en de le naar de w arm w aterbak, w aarin ook h e t con­
denswater van de verw arm ingsspiralen van de stookolietanks,
van de overige verw arm ingsapparaten aan boord en v an de
noodige aftappen uitm onden.
Verder zijn er naast de door de hoofdas aangedreven roteerende lenspomp, fab rik aat H o u ttu in , nog een electrische noodlenspomp van Begem ann, elk van 52 ton. Een ballastpom p van
100 ton en een algemeene dienstpom p van 60 ton, fab rik aat
H ayw ard-T yler com pleteeren de stoom hulpw erktuigen.
A chter de hoofdm achine bevindt zich de electrische centrale
van het schip. D aar alle dekw erktuigen electrisch gedreven
worden, was het h et meest economisch, het havenbedrijf Dieselelectrisch u it te voeren, eenerzijds m et het oog op de b edrijfs­
kosten, anderzijds m et het oog op bediening in de haven.
Voor dit doel is een W erkspoor Dieseldynamo opgesteld, voor
100 k W van het type T M 263, welke d it verm ogen bij 500
om w ./m in. ontw ikkelt. H e t is een 3-cylinder 4 -ta c t m otor,
260 m m diam eter en 3 50 m m slag. De machine is uitgevoerd als
tru n k -zu ig m o to r en h eeft directe inspuiting. Fig. 15 geeft
een foto van een dergelijken m otor.
Ofschoon als regel deze Dieselm otor slechts in hav en b ed rijf
dienst zal doen, zijn to ch bijzondere m aatregelen genom en om
hinderlijke trillingen van h et schip en gedruis te voorkom en.
D aartoe is een trilvrije opstelling van m otor m et dynam o op
k u rk gekozen, w aarm ede m en zeer goede resultaten verkregen
heeft; de trillingen w orden practisch niet op h et schip overgebracht. D aarentegen is h et door de grootere bew egelijkheid van
van den m otor op zichzelf noodzakelijk, alle verbindingen m et
de vaststaande deelen flexibel te maken, hetgeen geschied is
door metallieke slangen te gebruiken.
Ten einde het gedruis nog meer te beperken zijn om de
cylinderkoppen, speciale, van binnen m et geluidwerende sto f­
fen bekleede kappen aangebracht.
Ofschoon voor het zeebedrijf niet zooveel verm ogen noodig
is, is de stoom dynam o, fabrikaat Belliss & M orcom, eveneens
voor 100 k W berekend teneinde als reserve voor het h av en ­
bedrijf dienst te k u n n en doen.. Deze doet norm aal alleen in
zeebedrijf dienst. Zij is geschikt om op o ververhitten stoom te
loopen.
N aast deze beide m achines is nog een 15 k W stoom dynam o,
fa b rik aat R eader, als reserve opgesteld. Een 12 k W noodD ieseldynam o, fa b rik aat K rom hout & G ardner, in een afzo n ­
derlijke ru im te boven de m achinekam er opgesteld, com pleteert
de electrische k ra c h t- en licht-installatie. H e t hoofdschakel­
bord, geleverd door de firm a D e H oop, is bij de electrische
centrale opgesteld.
D e w atervoorziening aan boord is op zeer m oderne wijze o p ­
gelost. Een electrisch gedreven zoetw aterpom p m et reserve en
een dito zo u tw aterp o m p m et reserve, zijn opgesteld in de
m achinekam er. De pom pen w erken autom atisch en reageeren
op den d r u k van in h et ketelruim opgestelde zoet- en zo u tw a te rd ru k tan k s en een w arm w aterboiler. H e t geheel werd aan­
gelegd en geleverd door de firm a Korsten.
In de vrieskam er is een koelm achine, fab rik aat Grasso, o p ­
gesteld.
H e t stuw blok is van M icheltype; tunnelassen m et blokken,
schroefas m et schroefaskoker en bronzen schroef zijn van n o r­
male constructie.
G edurende de technische p ro eftochten zijn naast de meer
gebruikelijke m etingen, ook m etingen v errich t m et eenige
nieuwe m eetinstrum enten. H e t eerste in stru m en t is de torsiem eter van Philips, welke in sam enw erking m et W erkspoor o n t­
w ikkeld w ordt, ten einde op eenvoudige w ijze h et effectieve
verm ogen op de schroefas vast te k u n n en stellen. D aar ook de
torsiem eter van D r. M uller op de schroefas bevestigd was,
konden vergelijkende m etingen v errich t w orden. M et het
tweede in stru m en t, de d ru k in d icateu r van Philips, werd een
nog niet geheel geslaagde poging gedaan, om ook het g eïn d i­
ceerde verm ogen langs electrische weg vast te leggen.
E r zal misschien te zijner tijd nog gelegenheid bestaan op
deze verschillende proefnem ingen en de bereikte resultaten
teru g te kom en.
DE REDDINGSKAM ER VOOR ONDERZEEBOOTEN*)
In zeer k o rten tijd na h et ongeval m et de U.S.S. S-4 bij
P ro v in ceto w n , Mass., kw am , in de tweede h elft van Ju n i 1928,
de M inister van M arine sam en m et een commissie van adv.
ingenieurs en m arinedeskundigen, ten einde een bespreking te
houden over h et belangrijke vraagstuk b etreffende veiligheid
en berging van onderzeebooten. Iets meer dan 10 jaar later
w ach tte de geheele w ereld in ademlooze spanning, toen een
groote du ik erk lo k van 10 to n d rie-en-dertig m enschen verloste
u it de Squalus, bijna veertig vadem onder de oppervlakte van
den A tlan tisch en oceaan.
O p die bijeenkom st w erd een der meest belangrijke ge­
d achten in de geschiedenis van de m arine geuit, nl.: Een
reddingskam er te ontw erpen, bevattende lu ch t van norm ale
atm osferische spanning, welke afgevierd en op zijn plaats ge­
b ra c h t k an w orden en bevestigd op een geschikte pak k in g ran d ,
w aarna het noodluik geopend m oet k u n n en w orden. O p deze
m anier o n tsto n d de tegenw oordige duikerklok o f „reddings­
k am er” . H e t gevolg van d it voorstel was, d at er drie systemen
in beproeving genom en konden w orden.
a. D e constru ctie-afdeeling van het D ep artem en t van M arine
te W ash in g to n o ntw ikkelde plannen voor een eenvoudige
d u ik erk lo k en beval den bouw daarvan bij de M arinew erf te
N ew Y o rk aan.
b. De w erf te N ew Y ork w erd gem achtigd plannen te o n t­
w erpen voor een d u ikerklok volgens de ideeën van een co n ­
stru c te u r u it N ew Y ork, M r. O ’R ourke, en een duikerklok
volgens diens plannen te m aken.
c. M et de E lectric Boat C om pany w erd een co n tra c t aange­
gaan voor de co n structie van een gesloten kam er, die door de
d u ik b o o tb em an n in g naar beneden gehaald kon w orden en op
een speciaal luik van de onderzeeboot m oest passen.
D e m arin e-d u ik erk lok
Als gevolg van de proeven m et deze drie reddingskam ers
w erd een vierde o n tw o rp en door de constructie-afdeeling,
w aaru it de tegenw oordige reddingskam er ontstond. De reddings­
k am er voor onderzeebooten is een 10 voet hooge stalen co n ­
structie, die een gew icht heeft van 20.000 lbs. en een uitw endige
diam eter aan het bovengedeelte van 93 inches, kegelvorm ig
verloopend naar beneden to t een diam eter van 60 inches. De
kam er is van onderen open en aan den on d erran d is een ru b b erp ak k in g aangebracht te r dikte van % inch en in staat een u itw endigen d ru k te weerstaan van 165 pond. Zij heeft drie afdeelingen, het bovencom partim ent, het o n d ercom partim ent en
de ballasttank. In het druklichaam zijn aan den bovenkant drie
W .D . doorvoeropeningen voor luchttoevoer, luch tafv o er, de
telefoonkabel en de kabel voor electrisch licht. Alle leidingen
kom en u it in het bo­
vencom partim ent en de
lu ch t w o rd t m et een
buigzam e m etalen slang
aangevoerd door het
bergingsvaartuig.
H e t boven ­
com partim en t
H e t bovencom parti­
m ent om vat het boven­
gedeelte van de red ­
dingskam er en bevat al
de bedieningsm echanism en behalve de tro m ­
m el voor de neerhaalkabel. In d it gedeelte
bevinden zich zoowel
de b e d i e n i n g s m a n Fig. 1. DE K L O K G E R E E D OM A F G E V IE R D
TE W ORDEN
schappen als de passa­
g ie rs . D i t c o m p a r t i ­
m en t bevat de bedieningsm otor m et luchttoevoer en uitlaatleidingen en -kleppen,
de blaasklep en de ventilatieklep voor het bovencom partim ent,
zoowel als de blaas- en ventilatieverdeelklep voor het o n d er­
com partim ent en de ballasttank. E r zijn veertien verplaatsbare
tanks, een barom eter, een dieptem eter, een verlichtingssysteem ,
twee draagbare batterijlam pen, vier bevestigingsbouten en een
telefoon voor de verbinding m et het bergingsschip.
De aan d rijfm o to r is een door lu ch t aangedreven m otor zooals die bij pneum atisch gereedschap toegepast w o rd t, en is ge­
*) Overgenomen uit „The Nautical Gazctte”, 3 Juni 1 9 3 9 , V o l. 129 , N o . 11.
koppeld aan een trom m el, geplaatst in het ondercom partim ent,
w aarop de kabel w ordt gewonden die noodig is voor het
hijschen en afvieren van de geheele inrichting. De regulateur is
bevestigd aan de kabel voor luchttoevoer en door de bediening
van deze regulateur w o rd t de draairichting van den m otor
bepaald. Bijvoorbeeld, w anneer de regulateur m et de hand in
den uitersten stand n aar beneden gedrukt w ordt w in d t de
m o to r de kabel op, w anneer hij in den uitersten stand naar
boven gebracht Wordt viert de m otor de kabel af. Interessant
is, dat de m otor zoo ontw orpen is, dat hij stopt vóórdat eenig
deel van het systeem to t aan de breukspanning belast w ordt en
k an dus op volle k ra ch t w erken zonder gevaar voor breuk van
den staaldraadkabel. D e luchttoevoer voor den m otor w ordt
verkregen door de verdeelldep, die ook bovenaan zit, direct op
de .luchtleiding die loopt naar de verbinding bovenop de kam er.
V oor h et gem akkelijk en snel onderscheiden is de luchttoevoerleiding geel en die voor de afvoer rood geschilderd. Beide luiken
in h et bovencom partim ent, die bovenin de kamer, en het
verbindingsluik naar h et -ondercompartiment, zijn van het
laatste type onderzeeboot-reddingsluik en kunnen aan beide
zijden gem akkelijk bediend worden.
4. De bedieningsm anschappen in de reddingskam er k u n n en
n u door het inhieuw en van den kabel de klok geleidelijk op
haar plaats trekken boven het noodluik der onderzeeboot, zoodat de pakkingrand aansluit op het druklichaam der boot.
5. H e t ondercom partim ent k an n u leeggepom pt w orden in
de ballasttanks, zoodat de reddingskam er m et groote k ra ch t
(voor iedere 10 m w ater 1 k g p er cm 2) op h et druklichaam der
onderzeeboot w o rd t gedrukt.
6. H e t luik in de reddingskam er k an n u geopend w orden.
H et ondercom partim ent
H e t ondercom partim ent bevat de verbindingskabel en
trom m el, een voetblok w aardoor de kabel loopt en een klam p
die dienst doet als lei-oog voor de kabel en deze in het m idden
van h et com partim ent ho u d t bij het ophalen of vieren. De kabel
is van y2 -inch staaldraal en is 450 voet lang. H et eene einde
w o rd t bevestigd aan de trom m el en aan het andere eind w ordt
een speciale in rich ting bevestigd, welke past aan een oog op het
noodluik van de onderzeeboot. H e t voetblok en de klam p
k u n n en beide opzij gezwaaid w orden nadat de kabel losgemaakt
is van h et lu ik aan de onderzeeboot. De blaas-, ventilatie- en
sluisverbindingen in h et ondercom partim ent worden van het
bovencom partim ent u it geregeld.
In een flens, die loopt rond den binnenkant van de huid in
het ondercom partim ent, zijn op gelijke afstanden een aantal
sleuven aangebracht. D e bevestigingsbouten, die in het boven­
com partim ent geborgen zijn, passen in deze sleuven en de
m oeren w orden stevig aangedraaid tegen de flens. H e t onder­
eind van deze bouten w ordt bevestigd aan oogen naast het
noodluik van de onderzeeboot en door gebruik van vier
bouten w o rd t de kam er stevig tegen de huid van de onder­
zeeboot gehouden.
H e t ondercom partim ent bevat ook de ballasttanks, die een
capaciteit hebben van ongeveer 4000 lbs. water. D it is een ge­
sloten ringvorm ige ruim te tegen de buitenhuid van de reddingskam er, welke rond h et ondercom partim ent loopt. Toegang to t
deze ballasttanks w ordt verkregen door de handgaten in het
bovencom partim ent en afgeloten door van bouten voorziene
platen. De inhoud van deze tanks is ongeveer gelijk aan die
van h et ondercom partim ent.
In h et k o rt samengevat zijn vermoedelijk de opeenvolgende
m anipulaties aldus:
1. D e reddingskam er h angt m et leege ballasttanks en geslo­
ten lu ik aan een hijschinrichting van het bergingsvaartuig en
is bem and m et een o f m eer personen voor de bediening der
diverse apparaten.
2. V an de reddingskam er u it laat men den kabel u it het
ondercom partim ent afvieren; een duiker laat zich m et den
kabel zakken op de gezonken boot.
3. De duiker bevestigt den kabel aan het daarvoor bestemde
oog op een der noodluiken van de onderzeeboot.
Fig. 2. D O O R SN ED E VAN D E K L O K . H E T B O V E N C O M P A R T IM E N T
B IE D T P L A A TS AAN T IE N P E R S O N E N
7. De verbindingsbouten, welke in het bovencom partim ent
zijn opgeborgen, k u n n en n u op de juiste plaats aangebracht
worden, ten einde de v erbinding van de reddingskam er m et de
boot te -verzekeren. De kabel kan n u opgevierd w orden en los­
gem aakt van het noodluik der onderzeeboot.
8. H e t luik van de onderzeeboot kan n u geopend w orden en
de manschappen k u n n en hunne plaatsen in h et bovencom parti­
m ent innemen.
9. H e t luik van de onderzeeboot w o rd t weer gesloten en de
kabel aan het oog op h et luik bevestigd en weer stijf gehieuwd.
10. De verbindingsbouten w orden weer weggenomen.
11. De laatste m an, welke de bouten heeft losgenomen gaat
ook in het bovencom partim ent en het lu ik van de reddings­
kam er w ordt gesloten.
12. De ballasttanks w orden overgepom pt in het ondercom ­
partim ent, zoodat deze ruim te weer gevuld w o rd t en de d ru k
binnen en buiten gelijk w ordt. De klok is dan w eer los v an de
boot.
13.
D e bedieniiigsm anschappen kunnen den kabel n u vieren w ater in de ballasttanks k an w orden overgepom pt; d it is veren de klok naar de oppervlakte laten rijzen, terw ijl bovendien
moedelijk gedaan om niet tegen den grooten buitenboordsdruk
de kabel waaraan de klok h angt ingehieuwd k an w orden.
te m oeten pom pen, hetgeen weer een speciale H .D .-p o m p zou
(Volgende rit.)
vereischen.
In hoeverre h e t behandelen en uitbrengen van de reddings­
H e t bevestigen van den kabel in eerste instantie aan het
kam er beïnvloed zal w orden door zeegang, zal de practijk
noodluik dient door een duiker te geschieden, m aar zou m is­ m oeten uitw ijzen.
schien ook op andere wijze k u n n en geschieden, doör bv. een
Zeker is het, d at hier een ingenieus toestel is bedacht dat
boei te laten opstijgen (welke van de boot u it losgem aakt kan
goede m ogelijkheden biedt om de bem anningen van gezonken
w orden), waaraan de stalen kabel reeds bevestigd is. Vooral op
onderzeebooten te h u lp te kom en en hiervoor zij een woord van
groote diepte zou d it de zaak eenvoudig m aken. D e vraag is:
hulde aan h et adres v an de Amerikaansche ontwerpers van deze
hoe groot zou een boei w orden, welke door zijn drijfverm ogen
reddingskam er.
een dergelijken kabel van een 100 m zou ku n n en dragen.
De juiste wijze van bevestiging der verbindingsbouten w o rd t
ook niet beschreven; hierom trent kunnen diverse m ethoden be­
V E R E E N I G I N G V A N T E C H N I C I OP
dacht w orden. De verbindingsbouten dienen w aarschijnlijk
SCHEEPVAARTGEBIED
alleen als extra zekerheid naast den w aterdruk, welke de klok
op de boot g ed ru k t houdt. Bovendien kan het zoo geregeld
O pgericht l Juli 1898
worden, dat öf de kabel is aangebracht óf de bouten.
S e c re ta ria a t: W estnieuw land 12, Rotterdam
O f h et zou gelukken de reddingskam er m et z ’n p ak k in g op
h et druklichaam der boot te trekken als de boot slagzij heeft, is
BALLOTAGE
ook nog een vraag. W aarschijnlijk w ordt in een dergelijk geval
V oorgesteld voor h e t gett/oon lidmaatschap, de heer:
gebruik gem aakt van de verplaatsbare ballasttankjes, w aarvan
er 14 blijken te zijn. H ierm ede k an dan door a ftrim m en de A. V A N W IJ N G A A R D E N , afgestudeerd M .T.S., inspecteur
reddingskam er in den goeden stand gebracht worden. M eerdere
v an de N . V. A. Volkers Maatschappij, K anaalstraat 3 6,
luiken op verschillende plaatsen aan het druklichaam aange­
IJm u id en .
b racht zouden in een dergelijk geval betere kans op aansluiting
V oorgesteld door W . van D u y n .
k u nnen geven. D e ballasttanks hebben, volgens de beschrijving,
Eventueele bezw aren schriftelijk binnen 14 dagen aan h e t
ongeveer denzelfden inhoud als het ondercom partim ent, zoodat
algemeen secretariaat, W estnieuw land 12, R otterdam .
bij h et ledigen van h et ondercom partim ent de hoeveelheid
Personalia
NIEUW SBERICHTEN
A. D u if f
Te Bussum is op 8 5-jarigen leeftijd overleden de heer A. D uif, oudgezagvoerder ter koopvaardij en oud-voorzitter van de Vereeniging
van Nederlandsche Gezagvoerders en Stuurlieden ter Koopvaardij.
H . W. Meurs f
Aan boord van het s.s. Astrea van de K. N . S. M. is overleden de
heer H . W. Meurs, oud 51 jaar en gezagvoerder van dit schip.
B. N ierstrasz f
Te Heemstede is op 77-jarigen leeftijd overleden de heer B. N ier­
strasz, oud-directeur van de Hollandsche Stoomboot Maatschappij te
Amsterdam. De heer Nierstrasz werd op 10 September 1861 te ’s-Gravenhage geboren. Van 1876— 1879 bezocht hij het Koninklijk Insti­
tu u t voor de Marine. In 1883 nam zijn marine-loopbaan een einde en
kwam hij als adjunct-inspecteur bij de H.IJ.S.M. te Haarlem en te
Amsterdam. Van 188 5— 1896 was hij directeur van de Am stel-RijnMain Stoomboot Maatschappij en van 1888— 1921 directeur van de
Hollandsche Stoomboot Maatschappij. In 1913 was hij gekozen to t
lid van de Tweede Kamer, waarin hij to t 1918 en daarna nog. van Juli
to t October 1919, zitting heeft gehad. Van 1905— 1921 was hij ook
lid van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Amsterdam.
De overledene was ook nu nog commissaris van verschillende stoom­
vaartmaatschappijen en vice-president van de Nederlandsch-Indische
Handelsbank. T ot zijn dood is hij bestuurslid geweest van het Zee­
manshuis te Amsterdam. Hij was ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw.
De teraardebestelling van het stoffelijk overschot heeft Dinsdag
11 Juli om 1 uur op Oud Eik en Duinen te ’s-Gravenhage plaats
gevonden.
C. J. Plat
Bij Koninklijk besluit is toegekend de aan de Orde van OranjeNassau verbonden eere-medaille in goud, aan C. J. Plat, hoofdboek­
houder bij de N . V. „W erf Gusto” , voorheen firma A. F. Smulders te
Schiedam.
Jubileum B. v a n der Giessen
Zaterdag 1 Juli heeft de heer B. v. d. Giessen het feit herdacht, d a t
hij 2 5 jaar geleden in dienst trad bij de Soc. an. int. de télégraphie sans
fil, thans de Nederlandsche telegraaf-maatschappij „Radio-Holland” .
De jubilaris, die m et zijn gezin op het kantoor der maatschappij ont­
vangen werd, werd onderscheidenlijk toegesproken door den hoofdin­
specteur, den heer R. C. A. Kroes, de inspecteurs te Rotterdam R, F .
C. Stroink en A. W alrave en J. Ruiter namens het telegrafistencorps
en anderen. Zij allen hebben den heer Van der Giessen hun hartelijke
gelukwenschen aangeboden, hem prijzende om zijn grooten ijver en
plichtsbetrachting. H u n woorden gingen vergezeld van de aanbieding
van geschenken, o. a. een salon-ameublement en een bureau.
Van de gelegenheid to t persoonlijke felicitatie hebben velen gebruik
gemaakt, ook u it kringen van handel en scheepvaart. Mede waren
velen aanwezig u it kerkdijken kring o. a. uit Hillegersberg, waar de
jubilaris verschillende kerkelijke functies vervult.
W erktuigkundigen-exam ens
De Commissie to t het examineeren van werktuigkundigen aan
boord van koopvaardijschepen heeft in haar zitting, gehouden te
’s-Gravenhage, uitgereikt: het Voorloopig diploma aan de heeren:
P. Hogen-Esch, A. M. H . de Blank, F. A. L. Denissen, J. C. Zonneveld-Piek, D. Machielse, D. A. Nebbeling, C. Otto, K. Stoelwinder,
P. M. van der Linden, K. de Vries, C. B. P. Sallevelt, P. Tanis, G. T b .
Stevens, F. N . Beudeker, I. Dellebeke, C. I. Buts, R. v. d. Brinlt, J. v .
Dijk, M, C. Bokelman, J. W outerloot, J. P. A. Gerretse, D. v. Bemmel,
E. F. de R uijter, J. F. Muiser, J. Merkenhof, D. W. Wiersma, J. A .
Schipper, M. Smit, J. v. Strien, P. de Neef, B. Kamphorst, J. A .
Hollm ann en R. v. d. Borg.
H et diploma assistent-werktuigkundige aan de heeren: G. E. v. d.
Linde en W . A. M. Ch. de R uyter.
H e t diploma m otordrijver aan de heeren: J, Jonker, D. H . A. de
Vries, J. Lokken, A. Koopman, A. A. Visbeen, G. Broeders, W . J. J.
Mosselman en J. Lagendijk.
H et diploma A aan de heeren: A. Keulemans, J. H . Keer, J. W .
Chevallier, P. Brongers, P. Spanjaard, T . Bakker, P. de Vries, J. Maas,
J. A. Quispel, C. de Neef, H . Kip, K. Tiemens, W . Batelaan, E. C.
Oskam, W. M. van ’t H o ff, P. J, Binkhorst, J. v. d. W al, A. M.
Vreeburg, J. A. v. N ugteren, L. A. den Ouden, H . v. Manen en G.
van Goudzwaard.
H et Bewijs Bj aan de heeren: J. Mijnders, J. Bijl, J. de Rooij, K. C.
H . van Rijn, G. Colijn, L. Fijnekam, G. v. d. Poel, L, J. van Buuren,
J. Boer, S. P. W ijbenga, H . Schaper, G. H ouw er, A. Y. Andela, R. A.
C, Schut, M. S. P. Boekhorst, W . van Beveren, L. A. Groenendaal, H .
v. d. Linde, E. de Jong en P. J. de Brüyn.
H et diploma B aan de heeren: D. S. Veenstra, G. Koningstein, C hr.
C. Grevenitz, W. Noorduijn M. Kesseler, J. L. LI. van Manen, A.
Lagerveld, J. van Boven, R. P. Rab, J. M onnier, Ch. Roelofs, J.
Hagesteyn, P. Touw en G. A. Loorbach.
H et diploma C aan de heeren G. T. Missing, T. T. R eurts, H . C. van
Dijk en K. D. Sandjer.
Liet bewijs van voldoend afgelegd theoretisch gedeelte van di­
ploma C aan de heeren: P. P. E. Aschmoneit, P. E, Jansen Schoon­
hoven en A. Verweek
289 candidaten hadden zich aangemeld.
H et eerstvolgende examen zal aanvangen op 4 September 1939.
Stuurlieden-exam ens
Geslaagd voor 2en stuurm an groote handelsvaart de heeren: P. de
Jong, K. C. Goos, J. H . D, Buter, J. H . Schunselaar en T . Bootsma.
Geslaagd voor 3en stuurm an groote handelsvaart de heer: J. N . de
Rooy.
Geslaagd voor stuurm an kleine handelsvaart de heeren: J. Kappen,
LI. Boxma, D. D antum a, G. Schutter, L. Salomons, W. A. Lambeck,
H . K. Trenning, W . Salomons en E. G. Onnes.
Openbaar gem aakte octrooi-a a n v ra g en , b etrek k in g hebbende
op schepen en scheeps- en w erfin sta lla ties
No. 78811 Ned. kl. 65a. B. LI. Kroon te Londen en K. J. Kroon
te Amsterdam. Olietankschip, w aarvan elke olietank is voorzien van
een afzonderlijke automatisch werkende aanw ijsinrichting van de
hoogte der vrije ruim te in de olietank.
No. 80057 Ned. kl. 62. F. Blicharski te Weenen. D rijfw erk voor
als vinnen werkende en paarsgewijze in tegengestelde richting
zwaaiende aandrijf vleugels van voertuigen, in h et bijzonder van
luchtvaartuigen en watervoer tuigen.
N ieu w e opdrachten
De Stoomboot Maatschappij „H illegersberg” te Am sterdam heeft
bij de N . V. V an der Giessen & Zonen’s Scheepswerven te Krim pen
a/d. IJssel een motorschip van 7500 ton d.w. voor de algemeene
vrachtvaart besteld, H et schip m oet ongeveer medio 1940 opgeleverd
worden. De lengte van het schip zal 375 v t. bedragen, de breedte
53 vt. H et enkelschroefschip zal worden voortbewogen door een
7-cylinder 4 -tact W erkspoor-Dieselmotor van 2150 ipk.
Naar verluidt heeft de firm a P. A. van Es & Co. te R otterdam bij
de N . V. Haarlemsche Scheepsbouw Maatschappij te H aarlem twee
motorlcustschepen besteld van 5 60 ton d.w. De schepen worden van
het raised quarterdek type en zijn bestemd voor den geregelden dienst
tusschen R otterdam en Cardiff.
Bij G. J. v. d. W erff te W esterbroek zijn drie kustvaartuigen be­
steld en wel één van 3 00 ton d.w. voor den heer H . Kram er te Vlissingen, één van 3 50 ton d.w. voor rekening van den heer T . Pomp te
Gasselternijveen en één van 340 ton d.w. voor den heer J. Tim m er
te Groningen.
De drie schepen zullen resp. van een 180 pk Bolnes-, een 195 pk
Werkspoor- en een 195 pk Bronsmotor worden voorzien.
De Droogdok Maatschappij „Soerabaia” heeft van de regeering
opdracht ontvangen voor den bouw van een drietal politiem otorbootjes. Deze zullen van het 10-mijls type zijn en een lengte hebben
van 22 m bij een breedte van 4 1;v> m en een holte van 2,20 m. Boven­
dien zijn bij deze onderneming door de Bataafsche Petroleum M aat­
schappij drie geheel electrisch .gelaschte olielichters besteld, t. w. 2
van 80 ton en 1 van 140 ton.
W aarschijnlijk zal de w erf bovendien opdracht ontvangen voor den
bouw van een geheel nieuw middenschip. Zij heeft destijds reeds, een
geheel nieuw middenschip van 60 m voor het tankschip Hermes ge­
bouwd. De definitieve opdracht voor deze verbouwing is evenwel nog
niet ontvangen.
H e t nieuwe schip dat de Vereenigde Nederlandsche Scheepvaart
Maatschappij te ’s-Gravenhage kort geleden heeft besteld bij de N e ­
derlandsche Scheepsbouw Maatschappij te Amsterdam, zal de volgen­
de afmetingen krijgen: lengte tusschen de loodlijnen 480 vt., lengte
over alles 522 vt. 3% inch, breedte 63 vt. en holte 29 vt. 11% inch.
De twee schroeven zullen elk worden aan gedreven door een StorkDieselmotor van 5500 ipk. De dienstsnelheid zal 17 m ijl bedragen.
De beide motorschepen van 3 000 ton, welke de Koninklijke N eder­
landsche Stoomboot Maatschappij heeft besteld bij de Scheepswerf
van Gebr. Pot te Bolnes zullen Midas en Pallas worden gedoopt. H e t
thans bestaande stoomschip Midas zal te zijner tijd van de vloot der
maatschappij worden afgevoerd.
De beide door de Holland-Amerika Lijn bij W ilton-Fijenoord be­
stelde zusterschepen van de Noordam en Zaandam, zullen de nam en
Westerdam en Z uiderdam ontvangen. De schepen moeten in Augustus
en October 1940 af geleverd worden.
K ielleggingen
Bij Bodewes’ Scheepswerven te Martenshoek is de kiel gelegd voor
een motorkustschip van ± 650 ton, te bouwen voor rekening van
kapitein W. W erkman te Rotterdam . In het schip zal een 400 pk
M .A .N .-Dieselmotor worden geplaatst.
Op een der hellingen van de N . V. Nederlandsche Scheepsbouw
Maatschappij werd op 14 Juli de eerste kielplaat gelegd voor het 490
voet lange m otorvracht- en -passagiersschip Sumatra voor de Stoom ­
vaart Maatschappij „N ederland” .
T ew aterlatingen
V an een der hellingen der N . V. E. J. Smit & Zoon’s Scheepswerven
te W esterbroek is 4 Juli m et goed gevolg te w ater gelaten een m otor­
kustschip groot 600 ton. Op de w erf is nog een dergelijk schip in aan­
bouw, terwijl op de vrijgekomen plaats onmiddellijk de kiel gelegd
werd voor een derde zusterschip. De schepen zullen worden voorzien
van 400 pk Deutz-Dieselmotoren en zijn bestemd voor Polen.
Bij de N . V. Scheepsbouwwerf v /h . De Groot en Van V liet te
Silkkerveer is 5 Juli m et goed gevolg te water gelaten h e t ca. 1000 ton
metende Dortmund-Eemskanaalschip Kanaalvaart 28, in aanbouw
voor de N. V. Nederrijnsche Scheepvaart Maatschappij te Rotterdam .
D it schip is een zusterschip van het onlangs afgeleverde D ortm undEemskanaalschip Kanaalvaart 27.
Bij Bodewes’ Scheepswerven te Martenshoek is 6 Juli met gunstig
gevolg te water gelaten het stalen motorkustschip A va n ti, voor reke­
ning van kapitein R. Holwerda te Gasselternijveen in aanbouw. H et
schip meet 450 ton d.w., is van het raised-quarterdek type en w ordt
voorzien van een 3 00 pk Bolnes-Dieselmotor.
V an een der hellingen der N . V. Scheepsbouwwerf ,,De Merwede”
te Hardinxveld is 6 Juli m et goed gevolg te water gelaten het m otor­
schip Prins W illem III, in aanbouw voor rekening van de Maatschappij
Zeetransport N . V. (directie A nthony Veder N . V.) te Rotterdam .
D it schip, m et een draagvermogen van ruim 28 50 ton, zal voorzien
worden van een 18 50 pk Stork-Dieselmotor. en is bestemd om in den
geregelden dienst der Oranje-lijn van Europa naar de Groote Meren
van Canada en de Vereenigde Staten te worden ingelegd.
Tevens heeft dit schip accommodatie voor 12 passagiers.
V an één der hellingen.bij N . V. Boele’s Scheepswerven en M achine­
fabriek te Bolnes, is op 8 Juli m et gunstig gevolg te w ater gelaten het
casco voor een m otor-Rijnvrachtschip No. 8 82, waarvan de hoofd­
afmetingen zijn: lengte over alles 64,3 0 m, breedte op grootspant
8,14 m. De voortstuwing zal plaats hebben door middel van een 8cylinder Deutz-Dieselmotor van 475 epk, bij 3 75 omwentelingen per
m inuut. H et geheel w ordt voor binnenlandsche rekening vervaardigd.
V an een der
Maatschappij te
schip Taria in
w ater gelaten.
De stapelloop
hellingen van de N . V. Nederlandsche Scheepsbouw
Amsterdam werd 14 Juli het enkelschroef m otortankaanwezigheid van eenige honderden genoodigden te
van de Taria, die te zamen met haar zusterschip Tibia
tegen het einde van 1937 door de Koninklijke/Shell groep werd be­
steld, vond vlot na de doopplechtigheid door Lady Agnew, echtgenoote
van Sir A ndrew Agnew, lid van den Raad van Commissarissen van de
Anglo Saxon Petroleum Company, plaats. In zijn rede voor de genoodigden memoreerde de heer D. Goedkoop Dzn., oudste directeur van
de N. S. M., het groote belang van de Koninklijke/Shell groep voor de
Nederlandsche industrie en maakte melding van het feit, dat de Taria
het 37ste schip is, dat door de N . S. M. voor dit concern gebouwd
werd. De technische bijzonderheden van dit 1S.000 tons tankschip
zijn: lengte tusschen de loodlijnen 500'-0", breedte 64 '-3 ", holte
37'~o". H et schip w ordt gebouwd volgens de ontwerpen en bestekken
van de opdrachtgevers en voldoet aan de hoogste klasse van Lloyd’s
Register of Shipping, alsmede aan de eischen van de Scheepvaart­
inspectie, Nederlandsch-Indische Schepenwet, zoowel als aan alle bij­
zondere voorschriften, van kracht in de verschillende landen, waar het
schip zal laden en /o f lossen. De Taria w ordt uitgerust m et een 'Werk­
spoor enkelwerkende 4 -ta c t 10-cylinder Dieselmotor met oplading, die
een vermogen ontwikkeld van S000 pk. In beladen toestand zal de
dienstsnelheid 13 knoopen bedragen, Ffet schip, dat geconstrueerd is
volgens het gecombineerde langs- en dwarsspant systeem, heeft twee
doorloopende langsschotten en in totaal 30 lading-compartimenten.
Verder zijn er twee pompkamers; de pompen hebben een lossingscapaciteit van niet minder dan 1600 ton per uur. De Taria is, evenals alle
andere schepen van de Koninklijke/Shell groep, uitgerust met de
meest moderne navigatiemiddelen, terwijl ook aan de inrichtingen
voor beveiliging van bemanning en lading zeer veel aandacht besteed
is. De kapitein en andere officieren worden gehuisvest in ruime
h u tten in een midscheepsdekhuis, terwijl de bemanning in de kampagne w ordt ondergebracht. Bij het ontwerpen van de verblijven is
alles gedaan om aan boord het grootst mogelijke gerief en de uiterste
veiligheid te verkrijgen. De electrische installatie w ordt uitgevoerd
door de N. V. Groeneveld, Van der Polls & Co.’s Electrotechnische
Fabriek en de pijpleidinginstallatie, alsmede de mechanische ventilatie
door de N .V . Nederlandsche Fabriek van Bronswerken v /h . Becht &
Dijserinck, beide te Amsterdam.
P roeftochten
Op 4 Juli 1939 werd met het m.s. Oscilla een goed geslaagden
proeftocht op de Noordzee gehouden.
H et is een nieuw tankschip m et een draagvermogen van 9100 ton,
gebouwd door de firma C. van der Giessen & Zonen’s Scheepswerven
voor rekening van de Koninklijke/Shell.
De firm a Van der Giessen & Zonen heeft reeds een aantal schepen
voor de Koninklijke/Shell groep gebouwd, waaronder twee schepen
met een draagvermogen van 12.600 ton, de Maja en de Magdcila, afgeleverd in 1932, voorts de Erodona en O noba groot 9100 ton, af ge­
leverd in 1937/1938.
Deze schepen zijn uitgerust met door Werkspoor gebouwde Diesel­
motoren m et drukvulling; deze motoren zijn zeer bedrijfszeker en
geven uiterst economische resultaten w at betreft laag dagelijksch
brandstofverbruik en onderhoudskosten. De hoofdmotor der 9100 tons
schepen ontw ikkelt 2800 pk voor een dienstsnelheid van 12 mijl.
De Oscilla is gebouwd volgens de plannen en ontwerpen van de
opdrachtgevers en speciale zorg is besteed aan de verblijven der op­
varenden, in verband met den dienst in de tropen en in koude kli­
maten.
H et schip voldoet aan de hoogste eischen van Lloyd’s en de Neder­
landsche en Nederlandsch-Indische Schepenwet, alsook aan de speciale
w etten van de verschillende landen, waar het schip laadt of lost.
In den namiddag werd het schip overgenomen door den heer C.
Zuiver, Marine Superintendent van de Koninklijke/Shell,
Behalve de heer Zuiver waren aan boord de heeren ir. Van Rijn van
Alkemade, De Klerk, Udema, Stam, Van Schagen, Mulder en Kuiken
van de Koninklijke/Shell, de heeren Becker en Schuringa van de
Scheepvaartinspectie, de heeren Van der Weel en Willemse van Lloyd’s
Register, ir. De Groot van het Departement van Defensie, Mr. Van
H attu m , gemeente-secretaris, de heer Soetekouw, wethouder van
onderwijs, ir. Kop, directeur G. E. B., de heer Mink, architect, allen te
Enschedé, en de heer Voetelink, voorzitter van de examen-commissie
voor w erktuigkundigen in ’s-Gravenhage, benevens een gezelschap
van 24 personen van de Polytechnische Studieclub der Bataafsche
Petroleum Maatschappij, onder leiding van den heer Schuilei- tot
Peursum.
De bouwwerf en Werkspoor waren vertegenwoordigd door de
heeren C. van der Giessen Azn. en G. J. Lugt.
De proeftocht werd door fraai zomerweer begunstigd. N a een ge­
animeerde lunch werd onder algemeene belangstelling de werfvlag
gestreken en de vlag der Koninklijke/Shell in top geheschen.
Op de rivier de Nieuwe Maas heeft 5 Juli de geslaagde technische
proeftocht plaats gehad van het motorschip W ipt, gebouwd voor
rekening van den heer J. Jiskoot te Rotterdam. De voortstuw ing ge­
schiedt door een 3-cylinder Bolnes compressorloozen Dieselmotor type
3 HS 23 0 van 150 pk, geleverd door de N.V. Machinefabriek „Bolnes” ,
voorheen J. H. van Cappellen te Bolnes.
Op de Eems heeft 5 Juli de goed geslaagde proefvaart plaats ge­
vonden van het nieuwe motorschip Nomadisch. D it schip werd ge­
bouwd bij G. J. v. d. W erff te Westerbroek voor rekening van den
heer D. R. Kajuiter te Groningen, onder klasse British Corporation en
Scheepvaart-Inspectie, groote kustvaart. H et is van het gladdek-type,
met de mast met de beide laadboomen midscheeps. Deze zijn berekend
op lasten van twee ton.
H et schip, dat gebouwd is met een dubbelen bodem over de geheele
lengte, is geheel electrisch verlicht en voorzien van centrale verwar­
ming, meet 291,42 bruto en 129,8 5 netto register ton en heeft een
d.w. van ± 330 ton.
De afmetingen zijn als volgt: lengte over alles 40,90 m, grootste
breedte 7,09 m en holte 2,85 m.
H et schip is voorzien van een 195 pk Bronsmotor, waarmede het
een snelheid van ruim 9 % mijl behaalde.
H et voor de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij te
Amsterdam bij de scheepswerf der firm a Gebr. Pot te Bolnes nieuw
gebouwde vrachtmotorschip Manto, laadvermogen bijna 600 ton, van
welk type in de laatste weken reeds een drietal motorschepen door
genoemde werf aan de K. N. S. M. werd afgeleverd, is van een goed
geslaagden proeftocht, welke op de Noordzee werd gehouden, te Am­
sterdam aangekomen. Alvorens het motorschip naar W est-Indië ver­
trekt, om aldaar in de kustvaart te worden gebracht, zal het eerst nog
eenige kustreizen naar de Oostzeehavens maken.
Begin Juli werd op de Eems bij Delfzijl een proeftocht gehouden
met de nieuwe motorsleepboot Athlect, gebouwd volgens het ontwerp
van het Technisch Bureau v /d. Scheepsbouw van den heer E. Zwolsman te Leeuwarden, voor rekening van kapitein J. A ugust te Delfzijl.
De boot is voorzien van een 200 pk Appingedammer Brons-Dieselmotor en zal dienst doen op de Groninger wadden.
Op den Nieuwen Rotterdamschen "Waterweg en de Noordzee heeft
5 Juli de officieele proeftocht plaats gevonden van de motorzeesleepboot Hudson, in opdracht van de N . V. Internationale Sleepdienst
Maatschappij te Rotterdam gebouwd door de N .V . Machinefabriek
en Scheepswerf van P. Smit Jr.
De Hudson is een sleepboot van 750 ipk, speciaal gebouwd voor het
uitvoeren van sleepen op langen afstand.
Haar actie-radius bedraagt 22,000 Engelsche mijl, dus juist den
omtrek van de aarde. Op den proeftocht werd een snelheid van ruim
11 mijl behaald.
De hoofdafmetingen bedragen, lengte tusschen de loodlijnen 3 5 in,
breedte op spanten 7,40 m, holte 4,15 m.
De voortstuwingsinstallatie bestaat uit een Smit-Burmeister & Wain
5-cylinder 2-tact motor, welke direct op de schroef gekoppeld is en
een vermogen ontwikkelt van 750 ipk. Als, hulpwerktuigen zijn ge­
plaatst een 90 pk Burmeister & Wain Dieselmotor met 65 kW dynamo
en een 20 pk Burmeister & Wain motor m et 10 kW dynamo.
Schip en machine-installatie zijn gebouwd onder toezicht van
Scheepvaart-Inspectie, Lloyd’s Register of Shipping, klasse 100 A 1
en den technischen dienst der reederij.
H et schip is uitgerust met draadlooze telefonie en telegrafie.
Aan boord bevonden zich een groot aantal gasten, o. a. de heeren
L. Vuyk, Murk Leis, F. W. H. van Beuningen, Mr. K. P. van der
Mandele, W. N. A. Kröller, B. C. van Ommeren, C. D. H . Dijxhoorn,
E. M. van Wijngaarden; van Lloyd’s de heeren R. Leeuwenburg, Mr.Edgar en de heer Willemse; van de Scheepvaart-Inspectie de Inspecteur
voor de Scheepvaart, de heer G. Mante en de heer H . Schuringa.
Voorts de heeren D. G. van Beuningen Jr:, J. M. van Hoepen, C. H .
van den Toorn, P. F. W. Mouton, Mr. 'w . F. P. C. Viëtor, P. E. E.
Kleyn van Willigen, ir. W. van Beelen, ir. G. Langelaar, de heeren
Storm, Murk Leis Pzn,, E. Muller en M. Rom Colthoff.
Op den Nieuwen Waterweg vond dezer dagen de in alle opzichten
geslaagde proefvaart plaats van het nieuwe motorkustschip H elvet ia,
gebouwd door D & Joh. Boot, N . V. Scheepswerf ,,De Vooruitgang”
te Alphen a/d. Rijn, voor rekening van kapitein Ed. J. Berner te
Rotterdam, onder klasse Bureau Veritas, groote kustvaart en Scheepvaart-Inspectie. De afmetingen van het schip zijn: lengte 39 m,
breedte 7,10 m, holte 2,8 5 m. De voortstuwing geschiedt door een
180— 195 pk Industrie-Dieselmotor, gebouwd door de Motorenfabriek
„De Industrie” te Alplien a/d. Rijn.
H et in opdracht van de reederij Alfred H olt & Co. te Liverpool op
de werven van de N. V. Nederlandsclie Scheepsbouw Maatschappij te
Amsterdam gebouwde dubbelschroef motorvracht- en -passagiersschip
Denbighshire heeft 7 Juli op de Noordzee proef gevaren.
De heer Lawrence Holt, wiens groote belangstelling voor scheeps­
bouw bekend is, inspecteerde het schip. De heer Holt werd rondge­
leid door de heeren P. Goedkoop Dzn. en H. C. Metzelaar, die de
Denbighshire laat in den avond in IJmuiden aan den reeder hebben
overgedragen.
H et schip, dat op verzoek van de British Board of Trade is gebouwd
onder toezicht van de Nederlandsche Scheepvaart-Inspectie, heeft een
lengte van 507'-6", een breedte van 66'-0" en een holte van 38'-0".
De diepgang is 3 0 '-4 l^ ". H et is voorzien van een zeer gerieflijke ac­
commodatie voor 12 passagiers, uitgevoerd naar ontwerpen van de
werf en w ordt voortgestuwd door twee dubbelwerkende 2-tact
6-cylinder Dieselmotoren van de firma Burmeister & Wain te Kopen­
hagen, welke zijn ingebouwd door de Amsterdamsche Droogdok
Maatschappij.
De proefvaart werd medegemaakt door verscheidene gasten. T ot
hen behoorden o. m. de heer G. van der Boom, inspecteur der scheep­
vaart, de heer P. C. Adrian, directeur van de Nederlandsche Stoom­
vaart Maatschappij „Oceaan”, een aantal oud-kapiteins van de reederij
H olt en employees van de werf.
Op de Merwede had 7 Juli de proeftocht plaats van het tankmotorschip Groot Ammers 6, het vijfde vaartuig dat gebouwd is door de
N . V. Scheepsbouwwerf „De Merwede” te Hardinxveld voor rekening
van Gebr. Broere Petroleumhandel en Transport Maatschappij N. V.
te Groot Ammers. Dit schip, van de afmetingen 3 5,40 X 1 X 2,30 m
is bestemd voor het vervoer van gasolie, benzine en meer speciaal van
dikke olie, waarvoor in de tanks verwarmingsspiralen zijn gebouwd.
De bouw geschiedde volgens de voorschriften Van de Internationale
regeling nopens het vervoer van brandbare vloeistoffen op de Binnen­
wateren.
De voortstuwing geschiedt door een compressorloozen MWM Patent
Benz 4 -tact Dieselmotor van 80 pk. Op het dek is een complete pijp­
leiding aangebracht en een 100 m 3 H outtuin oliepompinstallatie met
aparte MWM Benz Dieselmotor. Tijdens den proeftocht is het vaar­
tuig door de reederij overgenomen.
Voor dezelfde reederij heeft de „Merwede” nog een motortankschip
van grootere afmetingen in aanbouw.
Plet dubbelschroef motorpassagiers- en -vrachtschip Klipfontein,
gebouwd bij de- Scheepswerf en Machinefabriek van P. Smit Jr. te
Rotterdam voor de Holland-Afrika Lijn van de Vereenigde Neder­
landsche Scheepvaart Maatschappij te ’s-Gravenhage, is 11 Juli van
Rotterdam naar de Noordzee vertrokken voor het houden van een
tweedaagschen technischen proeftocht. De Klipfontein heeft de vol­
gende afmetingen: lengte tusschen de loodlijnen 149,35 m, breedte
19,05 m en holte 11,66 m. De bruto tonnage bedraagt ± 10.800. H et
is voorzien van twee P. Smit-Burmeister & Wain-Dieselmo toren, van
elk 6000 ipk. Een zusterschip van de Klipfontein, de Oranjefontein,
bevindt zich bij dezelfde werf in aanbouw en een tweede zusterschip,
de Elandsfontein, bevindt zich in aanbouw bij de werf van F.
Schichau te Danzig. H et schip behaalde op dezen proeftocht een snel­
heid van 2014 knoop. De officieele proeftocht zal worden gehouden
op 29 Juli a.s.
Op den Nieuwen Waterweg werd 11 Juli de geslaagde proeftocht
gehouden van het motortankschip Venlo, welk schip werd gebouwd
bij de scheepsbouwwerf „De Nieuwe Maas” N. V, te Vlaardingen voor
rekening van de N . V. Vereenigde Tankreederij, Rotterdam.
De bouw geschiedde onder toezicht van het Bureau Veritas en de
benzine-commissie voor het verkrijgen van het certificaat K I nopens
het vervoer van licht ontvlambare vloeistoffen. Het schip heeft af­
metingen van 46,75 (over alles) X fi>56 X 2,3 5 m. In de motorkamer is voor de voortstuwing een tweetact vier-cylinder H.D. Brons
ruwolie-scheepsmotor van 200 pk geplaatst.
Donderdag 13 Juli heeft de officieele proeftocht plaats gehad van
het motorvrachtschip Algarve, voor rekening van N . V. Hammerstein’s Reederij bedrijf te Rotterdam gebouwd bij de N. V. Boele’s
Scheepswerven en Machinefabriek te Bolnes. De hoofdafmetingen van
het vaartuig zijn: lengte over alles 51,50 m, breedte op buitenkant
grootspant 8 m, holte in de zijde gemeten 3,60 m. Voor de voort­
stuwing zal een 8-cylinder Deutz-Dieselmotor van 400/480 pk wor­
den ingebouwd. Het schip meet 63 0 ton en is gebouwd onder toezicht
van Lloyd's Register en de Nederlandsche Scheepvaart-Inspectie.
Op de Eems heeft 13 Juli de geslaagde proefvaart plaats gehad van
het nieuw gebouwde motorschip Nezo.
H et is gebouwd onder klasse Bureau Veritas en Scheepvaart­
inspectie, groote kustvaart op de scheepswerf van Gebr. Niestern &
Co. te Delfzijl voor rekening van den heer G. Brijder te Kampen. H et
is van het gladdek type, met plaatsteven en kruiserhek en heeft over
de geheele lengte een dubbelen bodem. Voor de voortstuwing is in de
motorkamer, welke achter in het schip is, een Bronsmotor van 15 0 pk
in 3-cylinder uitvoering geplaatst, waarmede het schip in ballast een
snelheid van 8% mijl behaalde.
H et heeft een registertonnage van bruto 199,94 en netto 95,71
met een d.w, van ca. 270 ton. De afmetingen zijn, lengte over alles
37,40 m, breedte op het grootspant 6,50 m en holte 2,69 m.
Dezer dagen vond op den Nieuwen Waterweg de proefvaart plaats
van het motorschip Adm a, eigenaar-schipper M. Stevense te ’s-Gravendeel,
D it schip, van 39 X
30 X 2,04 m, groot ca. 300 ton, werd na
ombouw bij de scheepswerf Gebrs. Geleyns te Roodevaart, voorzien
van een 3-cylinder Deutsche Werke 4-tact Scheeps-Dieselmotor van
165 pk bij 340 om w ./m in., geleverd door den vertegenwoordiger W.
Minnebruiker te Rotterdam.
Verkochte schepen
H et Nederlandsche s.s. Stad Zwolle, van de N. V. Stoomboot Mij.
„Stad Zaltbommel (H alcyon Lijn N . V., dir.) te Rotterdam , 2117
ton bruto en 1218 ton netto, in 1920 bij J. Meyer’s Scheepsbouw Mij.
te Zaltbommel gebouwd, blijkt aan den reeder Johan Eliassen te
Bergen verkocht te zijn. H e t schip is 1 Juli onder de Noorsche vlag en
den nieuwen naam Skottland uit den Nieuwen W aterweg naar Salta
Caballo vertrokken.
H et m.s. Grietje, groot 409 bruto ton en 279 netto register ton, ge­
bouwd in 1919 bij de N . V. Gebr. Tak te Geertruidenberg en toebehoorende aan A. Davids te Delfzijl, is naar Italië verkocht. De voor­
naamste afmetingen van het schip zijn: lengte over alles 43,74 m,
breedte 8,04 m en holte 4 m. H et schip is voorzien van een 330 pk
Deutz-Dieselmotor.
H et te Groningen thuisbehoorende m.s. Batavier, gróót bruto
5 52*91 m 3 en netto 259,87 m3, toebehoorende aan kapitein J. M uthert,
is verkocht aan kapitein R. Vellinga te Groningen. H et schip zal
onder, den naam Hengelo in de vaart worden gebracht .en een geregelden dienst Hengelo-Londen onderhouden.
H et Nederlandsche m.s. Actinia, 3 52 ton bruto en 174 ton netto,
in 1937 bij de N . V. Scheepswerf v /h . De Groot & Van Vliet te
Slikkerveer gebouwd en eigendom van de fa. F. A. Voigt & Co. te
Rotterdam, is aan een Nederlandschen kapitein verkocht.
H ef te Delfzijl thuisbehoorende m.s. H inry groot bruto 322,57 en
netto 233,48 register ton, waarin een Deutz-Dieselmotor van 200 pk
staat, is onderhands naar Denemarken verkocht. H et schip zal den
naam Esfher ontvangen.
H e t te Groningen thuisbehoorende m.s. Zeemeeuw, kapitein Smid,
is verkocht aan kapitein W ijnhold te Delfzijl. H e t schip is groot
199,77 bruto en 95,57 netto register ton en van een Bronsmotor van
160 pk voorzien.
H et Nederlandsche shelterdek-motorschip Aegir, 55 0 ton d.w., ge­
bouwd in 1937 door J. Koster H zn. te Groningen, voorzien van een
400 pk M.A.N.-Dieselmotor en toebehoorende aan F. v. d. Laan te
Groningen, is verkocht aan de Rederi A /B . Staffen te Gefle. H et
schip is herdoopt in Sfgyw.
De te Delfzijl thuisbehoorende schelpen- en zandzuiger Delgron 1,
voorzien van een 50 pk H.M .G,-motor, groot 89 ton is naar Dene­
marken verkocht.
H et Zweedsche s.s. Elsa (ex Erasinus), 1460 ton d.w., in 1884 bij
J. Smit Czn. te Rotterdam gebouwd, dat door de Rederi A /B. Frederilta (Mr, E. Hogberg, dir.) te Stockholm aan G. Treikeldef te
Tallinn was verkocht, is herdoopt in Urania.
De stoomlogger VL. 112, Adriaan, van de N . V. Vlaardingsche
Stoomvisscherij, directie N. V. Warmelo & Van der D rift’s H andel­
maatschappij, is verkocht.aan G. Kornaat’s Handelmaatschappij N. V.
te Vlaardingen.
Voor sloop verk ochte schepen
H et Belgische schip N teuw poort is in België aangekocht door de
firma Rijsdijk, Bos & Zn. te Hendrik-Ido-Am bacht, om aldaar ge­
sloopt te worden. H et schip is reeds ter bestemming aangekomen.
R ectifica tie
In ons vorige num m er deelden wij mede, dat de stoomtrawler
Emma, IJM. 177, van de Scheepsexploitatie Maatschappij „De Marezaten”, voor sloop was verkocht. Deze mededeeling was geheel onjuist.
H et schip ligt te IJm uiden voor survey gereed.
D roogdokgelegenheid te G othenburg
Te Gothenburg heeft onlangs de Eriksberg Mek. Verksted besloten
to t den bouw van een droogdok van 30.000 ton voor de verbetering
der outillage van het bedrijf. Thans heeft ook Götaverken to t den
bouw van een dergelijk groot dok besloten, zoodat eerlang de haven
van Gothenburg zal zijn verrijkt met twee dokken van 30.000 ton.
N ippon Y usen K aisya
biet eerste der drie nieuwe schepen van den Europa— Japan dienst
der N ippon Yusen Kaisya, de N ltta M am, werd 20 Mei jl. te water
gelaten en zal omstreeks 29 M aart 1940 zijn eerste reis naar Europa
aanvangen.
Het s.s. N itta Maru zal het eerste schip zijn, waarvan alle passagiersverblijven, ook de le klasse hutten „air-conditioned” zijn. biet schip
zal worden uitgerust met de modernste hulpmiddelen en zal technisch
het laatste woord op het gebied van scheepsbouw beteekenen. Geen
kosten zijn gespaard om te bereiken, dat de passagiersaccommodatie
zal voldoen aan de verlangens van het hedendaagsche uiterst kies­
keurige reizende publiek. De decoratie, meubileering, afwerking enz.
van de diverse salons, cocktail-bar, kinderkamer, zwembad enz. zullen
uitgevoerd worden door de grootste Japansche firm a’s op dit gebied.
De passagiersaccommodatie zal plaats bieden aan 127 passagiers le
klasse, 88 passagiers 2e klasse en 70 passagiers 3e klasse. Bij een lengte
van 590 voet en een grootste breedte van 73 voet zullen de drie
schepen een tonnenmaat van 16.500 B.R.T. hebben.
De stoomturbines zullen het schip een maximum snelheid geven van
22 knoop bij een dienstsnelheid van 18 knoop.
De reis van Londen naar Japan zal via de normale aanloophavens 34
dagen duren.
Het tweede nieuwe schip, het s.s. Yawata Maru, en het derde schip,
het s.s. Kasuga Maru, zullen resp. omstreeks Mei 1940 en September
1940 in de vaart komen; dh drietal zal vier van de oudere schepen
van den Japan— Europa dienst vervangen.
De reederij deelt verder nog mede, dat de twee nieuwe schepen voor den
Oriënt— Californic dienst de namen Kashvara Maru en Izum o Mam
zullen ontvangen. Beide schepen zijn, evenals de nieuwe schepen van
den Japan—Europa dienst, genoemd naar bekende tempels in Japan.
S
lja ls p a r
u p e r V
BL ANK E LAK - LAKBEITS
LAKVERF
sdPef
af Voor tro p isc h klimaat!
N e d e rla n d s Fabrikaat!
F A B R IK A N TE : CHEM. FABR. „ G E M B O ”
N.V.
V a n o u d s Is e r k e n d ,
dat V A L S P A R Uw
s ch e p e n het bes te b e ­
schermt tegen a l l e
o n g u n s t i g e factoren
op z ee .
Een fraai verzorgd
uI t er l i j k g e e f t .
S n e l en g e m a k k e l i j k
verwerkt kan worden.
AFD. LAKKEN - W IN SC H O TE N
Verkoopkantoor: J . R O S E & Co., Prinsengr. 762, Amsterdam-C
Hr . M s . F l o t t l e l j e l e l d e r
„Van Heemskerck”
De m a c h l n e - l n s t a l l a t i e
In a a n b o u w bij
W E R K S P O O R N.V.
A M S TE R D A M
wordt
uitgerust
met:
C U P R Q N IK K E L E N CONDEN SO RP IJPEN
F
a b r ik a a t
:
C. H E C K M A N N , D U IS B U R G
VERTEGENWOORDIGERS :
MERREM & LA PORTE N.V. - A M S T E R D A M
K EIZERSGRACH T 473
♦
Ir E. V A N D I E R E N s.i. R A A D G E V E N D
A
k
WIJNHAVEN
133.
TELEFO O N 49200
INGENIEUR.
SBB*
ROTTERDAM.
T E L . 13353.
ft
TX JD SCH R IFTEN ^R EVU E
SCHEEPSBOUW (B W )
The ideal design o f an all-w eld ed ship. By J. P. Wadling. (H et
artikel begint met een korte uiteenzetting van de voornaamste
overwegingen, waarmee men bij het bouwen van een geheel gelascht
schip rekening heeft te houden. Schrijver wijst er in het bijzonder
op, dat het systeem van constructie en montage herzien moet w or­
den en geeft een critische beschouwing van den invloed der pro­
blemen, die verbonden zijn aan de practische toepassing van booglassching en de mogelijkheden van het te gebruiken apparaat.
Principieele wijzigingen van het riveted design worden besproken.
Schrijver neemt als voorbeeld een geheel gelascht, modern v rach t­
schip, waarvan de constructie in details beschreven wordt, evenals
de speciale methodes, die voor de montage worden toegepast.)
9 teekeningen, o. a.: grootspanten, langsdoorsnede, shelterdek, u it­
slag, schotten en details. „Transactions of th e N o rth East Coast
Institution of Engineers and Shipbuilders”, Ju n i 1939, blz. 319-323.
SCHEEPSBESCHRIJVINGEN (SC H )
D as K dF .-F laggschiff R o b e r t L e y . Von Dipl. Ing. R, Kiene und
Dipl. Ing. Th. Deeg. (H et artikel begint m et een algemeene be­
schrijving van het schip en geeft daarbij een lijst van hoofd­
afmetingen (lengte over alles 203,80 m, snelheid 15,1 kn., machineinstallatie: Diesel-electrisch, 800 pk ). Vervolgens w ordt de romp
beschreven, m et waterdichte schotten, dekken enz., en daarna u it­
voerig de accommodatie voor passagiers en bem anning (theater­
zaal, zwembassin, ziekenafdeeling). Ten slotte volgt de bespreking
van de hulpmachines, de veiligheidsinrichting, koelinstallatie enz.
In een aansluitend artikel w ordt uitvoerig de Diesel-electrische
installatie beschreven, het aanzetten en manoeuvreeren, de hoofd­
machines m et onderdeelen, veiligheidsmaatregelen enz.) 40 fig.,
waarbij 3 bladen zij-aanzicht en dekken, grootspant, schotten­
kromme e. d., 2 aanzichtfoto’s en 12 interieurfoto’s, verder 16 foto’s
en teekeningen van de machine-installatie. „Schiffbau”, 15 Juni
1939, blz. 209-229.
machines in de nabijheid veroorzaakt worden, in trilling gebracht
worden. Om het resonantiegevaar te vermijden, is dus voor den
constructeur de berekening van het eigen trillingsgetal van beteekenis. In hoofdzaak worden de verschijnselen nagegaan voor de
aan beide einden ingeklemde buis en wel voor de zuivere bttigbelasting en voor een belasting door buiging en axialen druk. De
gevonden formules gelijken op die, welke bij de berekening van h et
kritische aantal omwentelingen van assen met langsbelasting ge­
vonden worden. 5 fig. „Zeitschrift des Vereins deutscher Inge­
nieure”, 20 Mei 1939, blz. 621-622.
D ie V orschriften über N iederdruckdam pfkessel. Von Dipl. Ing.
M. Meyer. (Schrijver bespreekt de belangrijkste wijzigingen der
nieuwe „Niederdruckdampfkessel-Verordnung” van 27 A ugustus
193 6, ten opzichte van de vroegere verordening van 28 Januari
193 5 en de tot nog toe toegestane lagedrukstoomketel-types.) U it­
voerige lijst van typen, literatuuropgave. „Die W ärme”, 10 Ju n i
1939, blz. 381-384.
VO O R TSTU W IN G SM A C H IN ES, H U LP W E R K T U IG E N ,
OVERBRENG ING E N Z . (M O; MA; T U R ; P )
Eenige bijzonderheden van de Burm eister & W ain D iesel­
motoren (bestemd voor de kanonneerbooten Begrooting 1938).
Door J. C. van Pappelendam. „Marineblad” , Ju n i 1939, blz. 785-792.
Ein Beitrag über die Schraubendruckfedern. Von Ing. W . Dahl
und Dr. Ing, H . Schweinitz. (H e t artikel geeft eerst een beschrij­
ving van de veerenfabriek van de Rheinmetall-Borsig A. G. en haar
werkprogramma, behandelt vervolgens de betreffende drukveeren,
hun afmetingen, keuring, toleranties en berekeningen (m et for­
mules voor cirkelvormige en rechthoekige doorsnede), een en ander
toegelicht m et speciale uitvoeringsvoorbeelden.) 13 fig. (waarvan
eenige grafieken) en literatuuropgave. „Rheinmetall-Borsig M itteilungen” , Februari 1939, blz. 24-30.
Strength o f marine engine shafting. By S. F. Dorey. (Verslag van
een lezing met discussie, betreffende practijkervaringen en de
resultaten van grondige onderzoekingen in. gevallen van breuk.
Spreker kom t to t de conclusie, dat op grond van dergelijke er­
varingen de sterkte van scheepsmachine-assen nu nauwkeuriger kan
worden vastgesteld dan door het uitwerken van theoretische ver­
onderstellingen, zooals in het algemeen vroeger gedaan is. Plierbij
worden verschillende factoren besproken, nl.: materiaal (m et ge­
gevens van de vermoeidheidsverschijnselen van staal van groote
smeedwerken), evenals van de berekende en gemeten waarden van
torsie- en trillingsltrachten (torsietrilling, axiale trilling), richten
van assen, ongewone belastingen bij ruw weer (er w ordt een
methode behandeld om deze belastingen te berekenen en eenige
resultaten worden ook gegeven), schroefassen en overbrengings­
mechanismen.) 37 fig. (w aarvan 11 grafieken), 10 tabellen en
literatuuropgave. „Transactions of the N o rth East Coast In stitu ­
tion of Engineers and Shiphuilders”, A pril en Juni 1939, blz,
203-262.
KETELS E N TO EBEH O O REN (KE)
Schw ingungen von K ondensatorrohren. Von D r. techn. Ing.
H . Melan. (Kondensatorbuizen kunnen door het binnenstroomen
van den stoom en door interferentie-verschijnselen, die door
M ATERIALEN; BEW ERKING, BEPROEVING, LASSC H EN,
CORROSIE (T E )
D escaling steel b y flam e process. By J. G. Magrath. (Een groot
deel van het artikel behandelt den aard en de structuur van ham er­
slag, welke daarin practisch in drie lagen verdeeld wordt, die ge­
woonlijk na één behandeling met een vlam van hooge tem peratuur
losgeraakt en weggeblazen zullen zijn. Voor sommige lagen ham er­
slag is echter een dubbele behandeling noodig. Schrijver verklaart,
de vorming dezer lagen en behandelt daarbij verschillende staal­
soorten. Daarna volgt een beschrijving van de eigenlijke behande­
ling met een brander, berustende op afsplintering ten gevolge van
het snel optredende verschil in uitzetting van hamerslag en onder­
liggend materiaal. Schrijver behandelt verschillende brandertypes
met en zonder krabbers, de toepassing op gietstukken en op constructiedeelen, de mogelijkheid om de taaiste laag, die op deze wijze
niet te verwijderen is, nog in warmen toestand te beschilderen, de
behandeling van klinkbouten enz.) 4 fig. „The Engineer”, 9 Ju n i
1939, blz. 720-721.
D au erfestigk eit hartverchrom ter Teile. Von H. Wiegand und
R. Scheinost. (De hardverchroming heeft ten gevolge van het goede
aanhechtingsvermogen van de chroomlaag, .den goeden weerstand
tegen corrosie, de groote hardheid en den grooten weerstand tegen
slijtage veelzijdige toepassing gevonden. Men verchroomt tegen­
woordig met succes in het bijzonder aan slijtage blootgestelde
deelen, bv. werktuigen. Daarbij mag echter de minder gunstige
werking van w aterstof op de vastheidseigenschappen, in het b ij­
zonder op de blijvende vastheid van staalsoorten voor den m achine­
bouw, niet buiten beschouwing gelaten worden. Deze invloed w o rd t
in het artikel behandeld en wel bij verschillende staalsoorten, w aar­
toe verscheidene proeven genomen zijn.) 13 fig., 6 tab. en litera­
tuuropgave. „Zeitschrift des Vereins deutscher Ingenieure”, 27 Mei
1939, blz. 655-659.
VOORTSTUW ERS, W EERSTA ND EN Z. (V O )
H ohlsog- (K avitations-) bildung in lu fth altigem Wasser. V on
Fr. Gutsche. (Schrijver behandelt de cavitatieverschijnselen eerst
in het algemeen, bij gasvrije vloeistoffen, dan bij gassen bevattende
vloeistoffen, waarbij hij uitgaat van koolzuurhoudende dranken en
bespreekt daarbij proeven m et een model-propeller, benevens proeven
om het luchtgehalte van w ater te bepalen (genomen met een soort
kwikpomp), welke aantoonden, dat het in de natuur voorkomende
water in het algemeen van lucht verzadigd is. Verder w erden
proeven genomen om den kritischen druk, waarbij cavitatie op­
treedt, te bepalen door water via verschillende glazen mondstukken
in een luchtledig reservoir te laten stroomen. Verschillende soorten
water zijn op deze wijze onderzocht (gedistilleerd-, zout-, zeewater,
zeewater na sterken regenval enz.). De resultaten worden ten slotte
in formules to t uitdrukking gebracht.) 9 fig. en literatuuropgave.
„Schiffbau” , 1 Juni 1939, blz. 196-200.
NA V IG A T IE , L A D E N , LOSSEN, STU W EN (N A , LA)
H e t electrische echolood. Door J. Verkruissen. (H et artikel be­
handelt het systeem Langevin-Florisson.) 5 kol., 1 fig. „De Zee” ,
Mei 1939, blz. 272.
Bovenstaand literatuuroverzicht is een gedeelte van het door het In stitu u t voor Scheepvaart en Luchtvaart bewerkte en in abonnement
verkrijgbare kaartsysteem. Alleen enkele van de bewerkte artikelen worden opgenomen in „Schip en W erf”. Meerdere literatuur w ordt op
aanvrage — ook telefonisch (telefoon 55217) — verstrekt. De vermelde literatuur is tegen vergoeding van portkosten ter leen verkrijgbaar
van het In stitu u t voor Scheepvaart en Luchtvaart, Haringvliet 68 te Rotterdam.

Jubileumquiz Cockels and Mussels

Binnenvaartschip: M/S EXTERNA Reg.nr. 02325275

Seabourn tekent contract met Fincantieri voor nieuw ultraluxueus

Lees verder

Wigkoppeling uitgevoerd als koppelstuk type CWX

2014 Schepen tot 15 meter

SIJMEN ZWARTHOED - Nieuw

Download het inschrijfformulier - De Rode Kap

Nóg langer - North

20 september 2014 Mendurance in Onstwedde