ASTROREIS: Argentinië p 14 Ik heet . . ....... Klas: . . . ....... . DOSSI ER Straf e : n beloni ng p8 Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de tweede graad lager onderwijs september - oktober 2014 nr 1 Hola lezer Fakkeltjesmagazine nr. 1 September - oktober 2014 Schooljaar 2014 – 2015, jg. 15 Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de tweede graad lager onderwijs Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn een uitgave van Fakkeltjes vzw. Ondersteunend comité Laurent Blonden, Annie Hermans, Ann Bogaerts, Filip Debrabandere, Luc De Ro, Robert Joncret, Cindy Gorrebeeck, Marlene Stevens, Martine Konings, Erik Hurts, Tamara Festraets, Ingrid Soetewey, Christel Birchen, Anke Hurts en Anke Ketelslegers Vrijwilligerskern & redactie Ally Steven Severi, Anouk Leys, Britt Raes, Christel Birchen, Lieve Meiresonne, Mira Borghs, Mira Roos, Myriam Kalaï, Nicole Ledegen, Sarah Rathé en Steven Gryspeerdt Hoofdredactie Bert Goossens Illustrator Floris De Smedt / www.mrfart.be Lay-out Wim Pauwels / www.silkentofu.org Druk N.V. Verbeke Lijnmolenstraat 34-36, 9040 Gent www.drukkerijverbeke.be Abonnement Via de school: € 8 Persoonlijk abonnement: € 10 Bestellen: via www.fakkeltjes.be/bestellen Contact Fakkeltjes vzw Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel 02 735 81 92 (ma-vrij tussen 9u en 16u) [email protected] www.fakkeltjes.be Meeschrijven of –tekenen? Neem contact met ons op! V.U. Laurent Blonden Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel Alle teksten en beelden in Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn eigendom van Fakkeltjes vzw. Er steekt heel wat vrijwilligerswerk achter de Fakkeltjes. Niets uit deze publicaties mag zonder voorafgaande toestemming van de uitgever worden overgenomen, uitgezonderd beelden die aangeduid zijn met creative commons (c) (steeds auteur en oorsprong vermelden). 2 Hopelijk heb je net als ik met volle teugen genoten van de zomervakantie. We vliegen er terug in met een straf dossier. Net als vorige jaren reizen we opnieuw de wereld rond. Onze Astrobende houdt dit keer halt in Argentinië. Rooie Karel leert je dan weer een storm in een fles water maken. Surf zeker ook naar www.fakkeltjes.be en vul ‘De Grote Fakkeltjesenquête’ in. Geef jouw mening over de Fakkeltjes en maak kans op dolle prijzen. Ik wens je een leerrijk en vooral tof schooljaar toe. Chao! Bert 2 - 3 In de kijker 4 - 8 Dossier: Straf! 9 - 11 Vrij verhaal: Tijl Uilenspiegel 12 - 13 Kapitein Ansjovis 14 - 17 Astroreis: Argentinië 18 - 19 Lunapark 20 - 21 Wegwijzer: Rooie Karel 22 Wonderbaarlijke wetenschappelijke weetjes 23 Ezelsoor en oplossingen Mooie tekeningen van Dilano, Levi en Kurtis uit MPIGO ’t Craeneveld Ana en Casper maakten mooie werkjes geïnspireerd door de schilder Miró. Casper Heb je ook een leuke tekening, een goeie grap of een mooi gedicht? Ana Noah Van Overmeire Stuur het op naar: Fakkeltjes vzw, Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel Of naar [email protected] Of via onze website: www.fakkeltjes.be Yolien Mertens 3 STOUT Zowel jong als oud durft wel eens stout zijn. Als je opgroeit leer je wat kan en wat niet kan. Dat gaat niet altijd zonder slag of stoot, maar dat is normaal. Zolang je maar leert uit je fouten. Soms zijn kinderen (maar ook volwassenen!) bewust stout. Ze willen iemand expres kwetsen. Vaak doen ze dat omdat ze zich niet goed in hun vel voelen. Pestkoppen zijn bijvoorbeeld vaak vroeger zelf gepest geweest of voelen zich niet zo gelukkig thuis. PESTEN OF PLAGEN? Pieter-Jan en Yasser zijn vrienden. Ze gaan elke woensdag samen voetballen. Op een dag wil Pieter-Jan een grapje uithalen met Yasser. Yasser staat klaar om op de bal te trappen. Maar dan … Wop! Pieter-Jan trekt de broek van Yasser naar beneden. Daar staat Yasser dan in z’n onderbroek. Alle andere voetballers beginnen hard te lachen. Wat vind jij? Dit is: o Plagen o Pesten 4 Wanneer ben jij eens stout geweest? Kreeg je toen een straf? ................................. ................................. ................................. ................................. ................................. Wanneer wordt plagen pesten? ................................. ................................. Hoe zou jij je voelen als je Yasser was: oIk zou meelachen oIk zou boos worden oIk zou rood worden, mij schamen oIk zou wenen oIk zou . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................... REGELS Mensen maken afspraken met elkaar en leggen dit vast in regels. Zonder regels kan iedereen doen wat hij of zij wil, zonder rekening te houden met anderen. Daarom zijn regels belangrijk. Regels zorgen ervoor dat iedereen rekening houdt met elkaar. Welke regels gelden er in je klas? Som er drie op. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . STRAF Wie de regels niet volgt en dus stout is, krijgt straf. Geef jouw mening: Een kind heeft een vaas kapot gemaakt. Mama is boos en geeft een straf. Welke straffen vind jij goed en welke slecht? Waarom? Kleur de goede straffen in het groen. Kleur de slechte straffen in het rood. Kamer opruimen Geslagen worden met een stok Opgesloten worden in de gevangenis Speelgoed afgeven Strafregels schrijven Zonder eten naar bed In de hoek staan De wc schoonmaken ozijn of haar kamer niet heeft opgeruimd ............................ Uitgelachen worden Sorry moeten zeggen Wat vind jij een goede straf voor iemand die … Spruitjes eten Een preek krijgen Een klets op de poep krijgen ............................ ............................ ............................ ozijn of haar huiswerk niet heeft gemaakt ............................ ............................ ............................ ............................ oiemand anders heeft gepest ............................ ............................ ............................ ............................ 5 BELONING Je hebt je kamer opgeruimd. Flink zo! Welke beloning kies jij? (c) Sgt. Samuel R. Beyers @wikimedia Een beloning krijg je als je iets goeds gedaan hebt. Als je lief bent voor iemand wil die vaak iets lief terugdoen. Een beloning kan gaan van een schouderklopje tot een echt cadeau. Snoep (c) David Shankbone @wikimedia Een knuffel Speelgoed 6 Een blije mama of papa DE WET De regels van een land worden vastgelegd in wetten. Wetten bepalen dus wat mag en wat niet mag in een land. De wetteksten worden opgesteld door parlementsleden. Deze politiekers worden om de zoveel jaar verkozen door heel de bevolking ouder dan 18 jaar. Iemand die de wet lijkt te overtreden, wordt aangehouden door de politie. De verdachte moet zich verdedigen met behulp van een advocaat in de rechtbank. Een rechter, iemand die de wet goed kent, bepaalt of de wet is overtreden of niet. Hij spreekt een vonnis uit. Als de verdachte schuldig wordt bevonden, bepaalt de rechter een straf. Het soort straf hangt af van de ernst van de misdaad. De beschuldigde kan bijvoorbeeld een geldboete krijgen, opgesloten worden in een gevangen en in sommige landen zelfs ter dood veroordeeld worden. Vrouwe Justitia is van oorsprong een Romeinse godin. Haar beeltenis zie je nog vaak in gerechtsgebouwen. GEVANGENIS Mensen die heel erg slechte dingen hebben gedaan worden opgesloten in een gevangenis. Gevangenen verliezen hun vrijheid. Ze mogen niet meer gaan en staan waar ze willen. Ze kiezen niet wat ze eten, met wie ze in de cel zitten of wanneer ze familie en vrienden zien. Dat is dus een serieuze straf! Eenmaal iemand in de gevangenis heeft gezeten is de kans groot dat hij of zij er later opnieuw terechtkomt. Sommige mensen vragen zich af of gevangenissen wel nut hebben. “Je maakt er enkel maar slechte vrienden,” zeggen ze. 7 DOODSTRAF De doodstraf is voor veel mensen de ultieme straf. In vele landen zoals China, Iran, Noord-Korea, (sommige staten van) de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië bestaat de doodstraf nog. Al wordt ze wel minder en minder uitgesproken. In België bestaat de doodstraf al lang niet meer. Amnesty International is een organisatie die strijdt voor de afschaffing van de doodstraf. Ze vindt dat de doodstraf een te wrede straf is. De straf is ook onomkeerbaar. Dat is een probleem. Stel dat iemand de doodstraf krijgt, maar na nieuw bewijsmateriaal toch onschuldig blijkt te zijn. Dan is het te laat om dat nog recht te zetten. Wat denk jij? De doodstraf: oGoed idee! oWeg ermee! LOL De directeur stapt een lawaaierige klas binnen. Hij wil de herrieschoppers eens goed straffen. “Geert, wat heb jij uitgespookt?” “Ik heb krijt naar het bord gegooid.” “Honderd lijnen straf!” antwoordt de directeur. “En jij Wim?” “Ik heb een punaise op de stoel van de meester gelegd.” “Wat?!” briest de directeur. “Tweehonderd lijnen straf. En jij, Peter?” “Ik heb snippers door het raam gegooid.” “Goed, voor één keer. Maar doe dat niet meer.” Op dat ogenblik komt er een jongen binnen. Hij staat vol blauwe plekken en schrammen. “En vanwaar kom jij nu plots?” vraagt de woedende directeur. “Wat is je naam?” “Sven Snippers, meneer.” 8 Tijl Uilenspiegel is een figuur uit middeleeuwse sagen (= soort sprookjes). Hij is een goedlachse jongen die plezier schept in het beetnemen van mensen. TIJL OP HET KOORD Tijl heeft geen zin om een beroep te leren zoals andere kinderen. Hij gaat dan maar koorddansen. Hij spant een touw van de ene schouw naar de andere. En hop, daar staat hij dan te wiebelen boven de drukke winkelstraat! Een meute mensen verzamelt zich onder het koord. Ze lachen en applaudisseren. “Lieve mensen, laat mij jullie eens een trucje tonen,” roept Tijl naar beneden. “Gooi jullie linkerschoen naar mij toe.” De mensen doen wat Tijl zegt. Ze zijn benieuwd naar zijn trucje. Tijl bindt alle schoenen met de veters aan het koord. “Ziezo,” zegt Tijl. “Dit was mijn truc. Ik ben erin geslaagd om jullie allemaal te laten dansen op één been.” Inderdaad, de mensen springen rond op één been. Al is het meer vloeken dan dansen dat ze doen. En Tijl? Die lacht zich krom … 9 TIJL EN DE GIERIGE SLAGER Op een dag zit Tijl met een grasspriet tussen de tanden voor zijn huis. Zijn buurman komt buiten met zweetdruppels op het voorhoofd. Hij heeft net een varken geslacht. “Zo dat is weer gebeurd,” zegt hij tegen Tijl. “Maar toch jammer …” “Wat is er jammer?” vraagt Tijl. “Jammer dat ik de helft van mijn varken moet weggeven. Want ja, als de andere mensen van ’t dorp een varken slachten, geven ze ook de helft weg.” “Tja, niets aan te doen,” zegt Tijl. “Nu ja … of misschien …” De ogen van de buurman beginnen te glinsteren. “Wat denk je, Tijl?” Tijl zet zich recht op zijn stoel. “Wel buurman, wat je zou kunnen doen … Je laat je geslacht varken buitenhangen zodat iedereen het goed ziet. En dan, om middernacht, als iedereen slaapt, haal je het binnen. De volgende dag ga je naar de markt en vertel je aan iedereen die het maar horen wil dat je varken gestolen is!” “Ho!” De buurman kirt van plezier. “Dat is een geweldig plannetje, Tijl. Maar eh mondje toehouden hé …” “Beloofd,” zegt Tijl. “Ik hou me van de domme.” Om klokslag middernacht sluipt de buurman heimelijk naar buiten. Maar … tot zijn eigen grote verbazing ziet hij dat zijn varken is verdwenen! Bij het krieken van de dag klopt hij bij Uilenspiegel aan: “Och, Tijl, mijn varken is gestolen!” roept hij wanhopig. “Juist, heel goed zo,” knipoogt Tijl. “Zo moet je het overal rondvertellen.” “Maar Tijl,” roept de vrek, en de tranen lopen hem over de wangen, “het is écht weg!” “Goed zo,” zegt Tijl, “je speelt de komedie prachtig, zo moet je het tegen iedereen zeggen.” De buurman sjokt verslagen terug naar binnen. Hij begrijpt niet wat er gebeurd is. En Tijl? Die maakt zich klaar voor een lekkere maaltijd … 10 (c) Pargon @wikimedia TIJL EN DE BOEVEN Tijl is moe. Hij heeft de hele dag weer lekker kattenkwaad uitgehaald. Het is echter nog ver stappen naar huis. Gelukkig komt hij in een weide een paar grote bijenkorven tegen. Hij zoekt er zich een lege uit en gaat er lekker in liggen. Wat slaapt hij heerlijk! Maar dan plots, midden in de nacht schrikt Tijl wakker. Hij hoort stemmen fluisteren: “Welke korf nemen we?” “De zwaarste natuurlijk! Daar zit het meeste honing in.” Plots voelt Tijl hoe de bijenkorf opgetild wordt. “Phoe, wat zwaar! Dit is een goeie.” Oh nee, honingdieven! Tijl voelt hoe de korf waar hij in ligt wordt weggedragen. Hij moet een manier vinden om te ontsnappen. Als de dieven ontdekken dat er geen honing in de korf zit, geven ze Tijl vast een pak voor zijn broek. Gelukkig bedenkt hij al snel een plannetje … Tijl laat zijn rechterhand ongemerkt uit de korf glippen. Hij trekt stevig aan het haar van de voorste boef. “Auw!” roept die. “Waarom trek je nu aan mijn haar, idioot?” “Hoe kan ik je nu aan je haar trekken als ik mijn handen vol heb met deze korf!” antwoordt de achterste boef. Tijl wacht een tijdje tot de boeven gedaan hebben met kibbelen. Dan laat hij opnieuw een hand de bijenkorf uitglippen. Hij trekt nu aan de baard van de achterste boef. “Auw!” kermt die. “Waarom trek je nu aan mijn baard? Nog één keer en ik zal je een lesje leren.” De boeven beginnen verder ruzie te maken. Als Tijl nog eens aan het haar van de eerste boef trekt, is het welletjes geweest … De boeven laten de korf op grond vallen en gaan met elkaar op de vuist. En Tijl? Die glipt opgemerkt uit de korf en is zo alweer bijna thuis … 11 12 13 De ruimtevrienden Koen, Mieke en hond Chip zijn al jaren de vaste reporters van het Fakkeltjesmagazine. Ook dit schooljaar zullen ze de wereld verkennen. Koen leest een boek. Mieke wil liever Monopoly spelen. Koen: Niet storen, Mieke. Ik ben hier heel interessante informatie aan het verwerken … Mieke: Informatie aan het verwerken. Poeh! Je lijkt wel een professor. Koen: Lees dit hier eens. Koen duwt een dik boek onder Miekes neus. Mieke begint te lezen : Wist je dat de naam ‘Argentinië’ van het Latijnse ‘Argentum’ komt. Argentum betekent zilver. In de 16de eeuw, meer dan 500 jaar geleden, zochten de Spanjaarden in het verre Argentinië naar zilver. Er werd nooit iets gevonden. Mieke: Ja en? Koen: Zilver Mieke! Stel je eens voor dat wij het zilver vinden. Dan worden we rijk! Mieke: Maar Koen, er is al vijfhonderd jaar niks gevonden, waarom zouden wij het dan doen? Koen: Wel … Omdat wij nieuwe snufjes hebben die ons kunnen helpen. En wij ruimtewezens nog net ietsje slimmer zijn dan mensen … Chip: Ben je daar nu aan het grappen of wil je onze lezertjes op de tenen trappen? Koen: Een land dat ‘zilver’ heet, heeft geheime zilvervoorraden. Punt uit. Iemand moet de eerste vinder zijn! Onze bende besluit om Argentinië te bezoeken. Argentinië is een groot en boeiend land. Echt een bestemming voor onze avonturiers. Koen doet een gek pak aan. Er steekt een antenne uit zijn helm. Chip: Wat ben jij van plan te doen, Koen? Je weet toch dat dit pak niet echt ideaal is om de bergen te beklimmen, om de grote stad Buenos Aires te bezoeken, om de rivieren af te varen. En dan die grote spade, lieve genade! Koen: Maar, dit is mijn metaaldetectorpak: een speciaal pak om zilver te vinden! Een spade heb ik natuurlijk ook nodig. Je denkt toch niet dat je het zilver zo maar kunt oprapen Mieke: Denk maar niet dat ik mijn tijd ga verdoen met het zoeken naar zilver! Chip: Jij bent een slimme meid! Als we nu vertrekken zijn we er nog voor etenstijd! 14 Het ruimteschip vliegt naar de hoofdstad van Argentinië: Buenos Aires. Het landt op een hoog flatgebouw. De lucht is blauw en het is 34 graden. Koen neemt zijn verrekijker en tuurt in het rond. Mieke: Geen zilverbergen hier, Koen! Hihi. Wat me opvalt is dat het hier toch wel groen is. Ik zie veel bomen langs de wegen en daar verderop ook parken. Ik heb gelezen dat hier een kindermuseum is! Alles is er op maat van de kinderen: de supermarkt, de trein. Alles is in het klein. Lijkt me leuk. Chip: Meneer, vertel eens een keer. Wat is er nog interessant in uw land? Meneer: Zeg maar Simon. Och er is zoveel. Maar hier in de buurt is nog een leuke plek: Tigre. In Tigre kan je varen met de boot! Willen jullie dat ik meega? Chip: Dat is fijn. Alleen: waar zou Koen zijn? Mieke: Ik stuur hem een sms! Chip: We nemen de metro. Die rijdt onder de grond. Lekker makkelijk voor een hond. Koen: Gaan jullie maar ik ga euh … wat rondwandelen en de sfeer opsnuiven. Mieke en Chip amuseren zich in het museum. Chip vindt geen hondeneten maar bestelt frietjes in de mini McDonalds. Mieke leeft zich uit in de filmstudio. Ze danst en swingt voor de camera’s. Daarna trekken ze naar de dierentuin. En Koen? Die zoekt naar zilver … Mieke: O wat leuk! Er lopen dieren vrij rond. Welk dier is dit? Eh … wacht ik zet mijn Spaanse vertaalknop op. ¿Qué animal es este? Meneer: Dat zijn mara’s. Een soort grote hazen. Kijk maar verder rond en leer nog meer dieren van ons land kennen: de lama’s, de condors … *Bliep* Mieke krijgt al snel een bericht: ”Ik ben op een plein waar muzikanten spelen en waar men de tango danst.” Gelukkig weet meneer Simon waar het pleintje met de dansers zich bevindt. Het trio pikt Koen op. Een dik uur later vaart de bende op de Parana-rivier. Koen haalt zijn schepnet boven. 15 Chip: Kijk, hier stappen mensen met een tas vol boodschappen in de boot! Simon: Hier ga je niet met de auto naar de winkel. De wegen, dat is hier het water! Kinderen nemen zelfs de boot naar school. Mieke: Leuk! Koen: Hier blinkt iets! Oh een vis … Na deze tocht neemt de bende afscheid van Simon. Ze zullen morgen de stad verlaten. Op aanraden van Simon zullen ze Patagonia bezoeken. Daar ligt de plek Ushuaia, de stad ‘aan het einde van de wereld’. Het is er een stuk kouder, bijna nul graden. Koen: Kunnen we niks anders doen dan varen met de boot ... De kans dat we in het water zilver vinden is niet groot … Chip: Nee, de kans is klein. Maar het is niet voor het zilver dat we hier zijn! Mieke: Hoor je dat vreemd geblaf? Zijn dat de zeehonden? Chip: Nee Mieke zeehonden blaffen niet. Het zijn zeeleeuwen die je hoort en daar ziet! Mieke: Wat zijn ze groot! Chip: Kijk daar, een orka zowaar! Mieke: En bevers en pinguïns. Wat een leuke dieren. Simon had gelijk, het is hier prachtig. Kijk eens naar de bergen rondom! Op de toppen ligt sneeuw. Na de boottocht verkent de bende het park van Vuurland. Koen graaft in het dorre zand… zonder resultaat. Koen: Wat heb ik het warm … Chip: Dan weet ik een plek waar we nu naartoe moeten gaan. Lekker afkoelen Koen en dan kan je er weer tegenaan. Chip zet zijn zonnebril op. Even later staan ze bij een grote massa sneeuw. Mieke: Prachtig! Een gletsjer! Wat doe jij nu Koen? Koen: Grrr … de ondergrond is veel te hard om in te spitten. Mieke: Ja wat wil je, we staan op ijs! Wat is dat geluid? Chip: Het geluid van vallende stukken ijs. Volkomen normaal, dat kabaal. Koen: Hier is niks te vinden! Ik wil terug naar het noorden! Zo belandt de bende in Salta. Een mooie oude stad met gezellige pleinen. Mieke en Chip smullen van de ‘empanadas’ Mieke: Heerlijk, deze gevulde gebakjes met groenten. Chip: Ik heb er met kip gevuld. Ik eet er vijf, dan heb ik zeker lekker gesmuld! 16 Koen leest met aandacht een folder. Hij lacht geheimzinnig. Die nacht glipt Koen naar buiten. Met zijn spade trekt hij naar zijn afspraak. Gaucho: ¡Alto al ladrón! Houd de dief! De jongen met de spade is een dief! Koen: Hola Pedro. Hier ben ik dan. Is alles gereed? Chip: Koen zoekt zilver, dat is fout, maar geloof me Koen is niet echt stout. Pedro: Natuurlijk. Hier is je paard. Maar opgepast. Hier en daar zit er nog een gevaarlijke gaucho. Gaucho: 1 millón de pesos Chip: Komaan, hij is onschuldig. Laat hem gaan. Koen: Wat voor beest is dat? Gaucho: 1 millón de pesos. Pedro: Ha, ha. Een gaucho is een cowboy! Chip: Willen we Koen terug halen dan moeten we het losgeld betalen … Koen doorkruist met zijn paard de streek. Van het dorre landschap met de grote cactussen komt hij in een ander gebied. Als de zon opkomt, ziet hij de groene weiden en in de verte de hoge toppen van het Andesgebergte. Dan houdt hij halt en neemt zijn spade. ¡Alto al ladrón! Klinkt het dan. Mieke: Chip, er is iets aan de hand met Koen. Hij stuurt ons een bericht! Hij werd gevangen genomen door een cowboy. Chip: Asjemenou, gevangen genomen door een cowboy? Trok hij er dan alleen op uit? De schavuit! Mieke: Hij is in gevaar, Chip. Wat nu? Probeer jij hem te bellen? Even later heeft Chip eerst Koen aan de lijn en daarna de gaucho. De gaucho zegt dat Koen een dief is en dus gevangen moet worden. Mieke staat op de afgesproken plek met een zak vol geld. Koen wordt heelhuids afgeleverd. Mieke: Snik, snik … het is toch erg. Door de domme fratsen van Koen zal ik heel mijn leven hard moeten zwoegen om het losgeld terug te verdienen. Snik ... Ik ben amper 10. Snik … Snik … Terwijl de tranen vloeien , verandert het gelaat van de gaucho. Mieke krijgt Koen ‘gratis’ mee. De bende pikt hun ruimtetuig in Buenos Aires op en keert ruimtewaarts. Mieke (tegen Koen): Jij driedubbele ****** !!! De zilverzoeker had mij en Chip bijna straatarm gemaakt! De redactie schrapt hier een aantal woorden van Mieke. Als dat maar goed komt … 17 Welke lama zie je niet op deze pagina’s? Vind het begin en ontdek een Argentijns gerecht. Koen kreeg dit vreemd bericht. Weet jij van wie? Letterkluts Leg de letters op de juiste plaats. Welke stad vind je dan? 18 Fakkeltjescollect2014.indd 12-13 Wie zijn naam staat in de sterren geschreven? DUBBELZICHT Welke Ché Guevara is uniek? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 04/06/14 17:16 19 BALLONRACER Je hebt nodig: - Een doorzichtige ballon - Een muntje (1 of 2 cent) 1 Stop het muntje in de ballon 2 Blaas de ballon op en leg er een knoop in. 3 Leg je hand op de onderkant van de ballon en draai hem rond. Het muntje draait nu in de ballon. Als je stopt zal het muntje nog even langs de rand blijven draaien! UITDAGING 20 Moeilijk hé? Ben je op de grond gevallen? Waarom lukt dit niet? Wel, als je buigt, steek je je poep een beetje naar achter. Daarom is het onmogelijk om je te bukken als je met je rug tegen de muur staat! ANTWOORD 1 Ga met je rug en je hielen tegen de muur staan. 2 Probeer je tenen te raken 3 En, lukt het? DRAAIKOLK Wat gebeurt er als je de stop uit een vol bad haalt? Het water loopt weg en boven het gat zie je een kleine draaikolk ontstaan. Ik leer je hoe je nog zo’n draaikolk kan maken! Je hebt nodig: - lege glazen pot met deksel - afwasmiddel - water 1 Vul de pot voor ongeveer driekwart met water. 2 Voeg een klein beetje afwasmiddel toe. 3 Draai het deksel goed vast. 4 Schud de pot met een draaiende beweging. 5 Hou de pot stil en bewonder jouw draaikolk! Dit is nog een betere manier om een draaikolk te maken. Voor deze proef heb je wel de hulp van een volwassene nodig! Je hebt nodig: - 2 lege plastic flessen met doppen - stevige tape - water - hulp van een volwassene 1 Plaats de doppen omgekeerd tegenover elkaar. Plak ze langs de zijkant vast met een stevige tape. 2 Laat een volwassene een gat maken in de doppen. 3 Vul één fles met water tot waar de fles smaller wordt. 4 Draai de flessen en de doppen op elkaar. 5 Als je de constructie rustig omdraait gebeurt er niets. Het water kan niet naar beneden omdat er lucht in de onderste fles zit. 6 Schud nu met een draaiende beweging. Het water begint naar beneden te stromen en een draaikolk ontstaat! Je kan het proefje zoveel keer herhalen als je wil. 21 Je maakt de blauwe vinvis liever niet boos. Als hij zijn keel openzet kan je het 1600 kilometer verder nog horen. De blauwe vinvis is niet alleen een luidruchtige krachtpatser, hij kan ook heel oud worden: ruim 100 jaar. (c) Bob Goldstein en Vicky Madden @wikimedia Wist je dat de blauwe vinvis het grootste dier is dat ooit op deze planeet heeft geleefd? Groter dan de grootste dinosauriër, de T-Rex. Een volwassen blauwe vinvis meet dertig meter, dit zijn zeven auto’s na elkaar. De tong van deze zeereus weegt evenveel als een olifant, zijn hele lichaam evenveel als dertig grote vrachtwagens! Hij is een groot etertje: per dag slokt hij vier ton oftewel 4000 kilogram krill (= piepkleine zeediertjes) naar binnen. Als je hem uitnodigt voor je verjaardagsfeestje, kan je maar beter voldoende hapjes in huis halen. Kennen jullie het waterbeertje? Het waterbeertje is een piepklein, verbazingwekkend diertje. In elke regendruppel vind je er miljoenen van. Waterbeertjes komen letterlijk overal ter wereld voor: in de zee, op het land, zelfs op de Himalaya en op de Noord -en Zuidpool. Het waterbeertje is verrassend sterk. Hij overleeft -250 en +250 graden en kan 10 dagen lang zonder zuurstof! Geen enkel levend wezen op aarde doet dit hem na (behalve Mega Toby misschien). (c) Mike Baird @wikimedia Een maffe Nederlander is op het idee gekomen om een kolonie te stichten op Mars. Daarvoor organiseerde hij een soort talentenjacht waarbij kandidaten uit heel de wereld zichzelf konden aanbieden om mee te reizen naar de rode planeet. Het bijzondere aan de reis is dat ze zeven maanden zal duren en dat de astronauten voor de rest van hun leven op Mars blijven wonen. Wetenschappers weten immers (nog) niet hoe je een ruimtetuig van Mars terug naar de Aarde kan brengen. De ruimtereizigers nemen dus best voldoende PlayStation-spelletjes en proper ondergoed mee. Hun familie zien ze nooit meer terug. Wil jij mee? 22 © Mars One Een verblijf op Mars is trouwens geen pretje. Er is nauwelijks zuurstof in de lucht. De temperatuur is er meestal ijzig koud, -100 graden is geen uitzondering. Zelfs een grassprietje kan er niet groeien. Er waaien dikwijls gevaarlijke stofstormen. Doordat Mars geen dampkring heeft zoals de aarde, wordt de planeet voortdurend gebombardeerd door een zonnewind. Daarom moeten de kolonisten altijd een ruimtepak aandoen als ze naar buiten gaan. DRAKENTANDEN DOEN GEEN PIJN Inge Misschaert Met illustraties van Richard Verschraagen Inhoud “Mijn naam is Felix Bloem. Ik heb vijf grote zussen, vijf bloemetjes die heel hard kunnen gillen. Mijn papa is bakker, net als zijn vader, en hij hoopt dat ik later ook bakker word. Maar dat kan niet. Ik ben namelijk een draak. Overal om ons heen zijn er draken. Die kan je niet zien, tenzij je zelf een draak bent. Ik bestudeer alle draken en schrijf er een boek over. Ik wist eerst niet waarom ik als draak in een gewoon gezin geboren was. Maar nu weet ik het: ik moet mijn gezin beschermen tegen de draken. Door al mijn drakenavonturen krijg ik vaak gedoe met papa en mama. Maar dat neem ik er graag bij!” Een fantasievol leesboek over een jongetje dat een eigen wereld verzint, met op de achtergrond een liefdevolle familie. Met bijzonder treffende en grappige illustraties. Woordwiel Empanada Leuke lama’s De witte lama met bruine ogen. Vreemd bericht Groetjes van Mieke. Letterkluts Buenos Aires, de hoofdstad van Argentinië. Sterrenbeeld Eva Perron. Eva Perrón, liefkozend Evita (Evaatje) genoemd, was de vrouw van voormalig Argentijns president Juan Perrón. Ze zette zich in voor de armen en werd zo zeer populair. Meer dan 50 jaar na haar dood zie je nog vlaggen en posters van haar in Argentinië. Dubbelzicht Nr. 5 23 1 / ichi
© Copyright 2024 ExpyDoc
