HEYLENEN DE HERKOMST

HEYLEN EN DE
HERKOMST
Geen enkel verhaal is hetzelfde. Elke keer opent
zich een nieuwe wereld en ontwikkelt zich een
ander avontuur. Sommige hoofdgasten gaan
geregeld naar de heimat terug en hebben er familie
en vrienden. Anderen, zoals Barbara Sarafian, zijn
er nooit geweest maar voelen zich al heel hun
leven aangetrokken door de geboortegrond van
hun voorouders. Want waar je vandaan komt, dat
laat je nooit meer los, het zit in je bloed.
Kenmerkend is dat het stuk voor stuk harde
werkers en grote persoonlijkheden zijn, die
zich vanuit het niets een weg naar de top
hebben moeten vechten. Interessante mensen
dus. Meestal zijn het ook rolmodellen voor de
gemeenschap waarmee ze een bloedband of
afkomst delen. Barbara Sarafian is een ster voor
de Armeniërs, Meyrem Almaci is een brugfiguur en
rolmodel voor Turkse meisjes, Elodie Ouedraogo
heeft via haar sport enorm veel betekend voor
integratie en toenadering tot zwarte mensen,
Svetlana Bolshakova neemt met haar charme
en snelle inburgering een pak vooroordelen
over Russen weg, Tatiana Silva was de eerste
multiculturele Miss België...
Voor alle duidelijkheid: deze vertellingen gaan
niet over hun carrière of hun leven in België. Bij
Elodie Ouedraogo wordt er bijvoorbeeld geen
minuut over sport gesproken. Na het inpakken
en afscheid nemen van geliefden vertrekken we
zo snel mogelijk op reis (tenzij er taart op tafel
komt, zoals thuis bij Aagje Vanwalleghem en
haar vijf Ethiopische zusjes...). Het doel is de reis,
de bakermat. We kennen de Belg in de Griek, nu
zoeken we de Griek in de Belg!
Martin laat zich de plaatselijke gastvrijheid en
familiewarmte welgevallen. In ruil organiseren wij
voor de familieleden en vrienden een filmavond,
een soort eerbetoon, om hen te tonen wat hun
beroemde verwant voor ons land betekent. In
die film wordt ook uitgelegd hoe en wanneer de
familietak in België is terechtgekomen. Stukjes
van die voorstelling zitten verweven in de
reportage.
Parochiezalen en cafés werden daartoe tot
filmzaaltjes omgetoverd in Burkina Faso (Elodie
Ouedraogo), Griekenland (Jani Kazaltzis), Armenië
(Barbara Sarafian), Turkije (Meyrem Almaci),
Brazilië (Aagje Vanwalleghem), Rusland (Svetlana
Bolshakova), Suriname (Prem Radhakishun) en
Kaapverdië (Tatiana Silva).
Dit programma gaat niet alleen over bloedlijnen
en familie. Het gaat over iets wat wij allemaal in
ons hebben en dat vele namen heeft: de pit, de
ziel, het dna, de kern... Iederéén heeft gemengd
bloed in zijn genetica. Elke mens is een kind van
verschillende culturen en families. Hoe moet
dat dan zijn voor mensen die in een spreidstand
tussen verschillende landen leven en zich vaak op
twee plekken thuis voelen?
Aan elke gast stelt Martin op het einde de vraag:
‘Gaan we naar huis, of zijn we er al?’
Geniet van de reis langs de “Roots Nationale”.
Want dit zijn buitengewone gidsen.
Wekelijks, vanaf maandag 7 April
telkens om 21u05
Het gaat vooruit! De buitenboordmotor van onze
boot heeft een vermogen van 60 pk. Met een
rotvaart doorklieven we de Coppenamerivier.
Langs weerszijden rijzen de groene muren van het
woud op. De wind suist door onze haren. Dit is van
een zinnelijk genot dat ik moeilijk kan omschrijven.
Die warme wind, de snelheid, de wijdsheid van de
stroom en het zware dreigende wolkendek…
SVETLANA BOLSHAKOVA
Nu krijgt Aleksey het moeilijk. Hij slikt, begint een zin,
maar kan de opwellende emoties niet tegenhouden.
Tranen lopen over zijn wangen, hij schudt zijn hoofd.
Zijn zus kijkt hem geschrokken aan. Ze grijpt zijn
handen. Zo blijven ze minutenlang zitten, met hun
handen in elkaar verstrengeld. Ondertussen proberen
ze het verhaal van toen met horten en stoten te
vertellen.
Tatiana: ‘Nadat ik in Parijs mijn contract bij M6 had
getekend, een zender met vier miljoen kijkers, stond ik te
wenen op het perron van de Thalys. Ik kon aan niemand
mijn geluk kwijt. Als mijn vader nog geleefd had, zou hij
misschien wel met mij zijn meegegaan. Ik vraag me af
hoe fier hij zou zijn dat ik Miss België ben geworden. Je
komt op de wereld dankzij je ouders, ze steken energie,
tijd en geld in jou. Als je eenmaal volwassen wordt,
kun je iets teruggeven. Zowel financieel, als hen mooie
herinneringen bezorgen. Maar het is te laat.’
Ik: ‘Er is een verhaal dat je nog bij het OCMW hebt
aangeklopt toen je Miss België was, klopt dat?’
Tatiana: ‘Ik wou steun krijgen van het OCMW, maar
ik stond daar als Miss België met een splinternieuwe
cabrio, een diamanten uurwerk en een Delvauxhandtas. Het was moeilijk om hen te overtuigen dat ik
geen loon kreeg en amper rondkwam. Het is niet gelukt.
(...) ‘Ik heb zes à zeven maanden mijn huur niet kunnen
betalen. Dat bedrag heb ik achteraf terugbetaald met
een douchecabine die ik als Miss België had gewonnen.’
‘Het was precies een assepoesterleven: ’s nachts
de prinses spelen en overdag de harde realiteit van
facturen betalen. Kleren vinden was ook supermoeilijk.
Ik werd niet gesponsord en moest telkens iets anders
dragen. Weet je wat ik deed? In bekende winkels dure
kleren kopen, ze na één avond terugbrengen en mijn
geld terugkrijgen. Nu mag ik dat wel zeggen, hè, het is
zoveel jaar geleden, nu zullen ze mij niet meer pakken.’
TATIANA SILVA
Het is “Easy Rider” op het water.
Terwijl wij spectaculaire rode en gele bloemen
aan de oever zien voorbijglijden, toosten we met
ons drieën op een goede vaart. De bootsman
apprecieert het gebaar.
Avontuur. Vrijheid. Mannen onder elkaar! Prem
grabbelt in zijn tas. Hij haalt een fles rum en drie
plastic bekers tevoorschijn. We moeten een ritueel
uitvoeren, legt hij uit. ‘Op deze boot zijn we weg
van de bewoonde wereld, Martin. Je beseft dat
toch? Ons leven is nu in handen van Simon. Dus
Tien minuten later begint hij spontaan te zingen.
Doet de rum zijn werk? Of voelt hij zich net zo
uitgelaten als wij? Door het woud schalt er een
medley van inheemse liederen en Bob Marley-hits.
Ondertussen laveert hij vrolijk tussen verraderlijke
rotsen en stromingen.
Mediafenomeen Prem Radhakishun heeft zich tot een BV ontpopt door zijn
opvallende passage in o.a. De Slimste Mens ter Wereld. Op 20-jarige leeftijd
vluchtte hij weg uit Suriname, toen de militaire junta het radiostation van
zijn ouders in brand stak. Als berooide politieke vluchteling werkte hij zich
op in Nederland en werd alsnog advocaat. Prem brengt Martin naar zijn
83-jarige moeder die nog altijd deejay is. We zien de boeiende brulboei een
andere mens worden bij zijn vrouw en dochters en zijn kleindochter Sienna.
Vader en dochter? Ik zag twee vreemden die voorzichtig
elkaar in de ogen keken, heel even een handdruk
overwogen en dan toch maar elkaar omhelsden. Ondanks
de aarzeling en de wat gewrongen situatie had ik het
gevoel dat er bij Aagje een soort aantrekkingskracht was
tot de enige vaderfiguur in haar leven.
die Noa melk gaf. ‘Dit is mijn echtgenoot’, zei ze. ‘En dit
is Noa, mijn dochter.’
‘Een kleindochter!’ riep George Cruz lachend naar haar
vader. Nu lachte Hugo Macedo. ‘Je meent het! Toch
niet weer een meisje?’ Iedereen lachte, het was een
bevrijdende lach. ‘Ik heb tien zussen en één broer!’ riep
Aagje. Ze keek naar haar halfzusjes van vier en dertien
jaar. Wie had dat nu gedacht?’ ‘
Je hebt ook nog een oma en opa’, zei haar vader. Aagje
schudde haar hoofd en liet het tot zich doordringen. ‘Zo
zot, jong.’
BARBARA SARAFIAN
AAGJE VAN WALLEGHEM
ARMENIë
O-ver-wel-di-gend. Bedwelmend. Goddelijk. Alle
aardbevingen en oorlogen ten spijt is het vermogen
om een mens zich plots klein en nederig te laten
voelen intact gebleven. Misschien ook omdat hier
geen priester of bisschop meer de plak zwaait,
omdat deze mastodont van het christendom als
een rots overeind blijft in een islamstaat. Maar dat
de natuur het heeft overgenomen, maakt nog het
Barbara Sarafian is een gevierde actrice die met o.a. ‘Aanrijding in
Moscou’ , ‘Alles kan beter’ en ‘In Vlaamse Velden’ hoge ogen gooide.
Weinig mensen weten dat ze van Armeense afkomst is. Haar naam en
haar – naar eigen zeggen - Armeense neus, heeft ze geërfd van haar
opa Vart Sarafian. Samen met Martin trekt ze voor het eerst in haar
leven naar Armenië, waar ze wordt geconfronteerd met een duister en
verschrikkelijk verleden maar ook prachtige momenten beleeft.
MEYREM ALMACI
TURKIJE
De vader van Meyrem Almaci was bij de golf van gastarbeiders die hier eind jaren ’60 in
de staalindustrie kwamen werken. Met zijn vrouw vestigde hij zich in Sint-Gillis-Waas,
waar een kleine maar hechte Turkse gemeenschap uit Kozluçay ontstond. Meyrem
werd vernederd als Turks kindje, maar dankzij haar vechtlust schopte ze het tot een
toppolitica voor Groen! Ze trouwde met Charles en heeft twee kinderen. Verrassend
is dat de temperamentvolle Meyrem in een meisje verandert, zodra ze in het verre
bergdorp Kozluçay tussen haar turbulente tantes en andere familieleden terechtkomt.
SURINAME
JANI KAZALTZIS Ioannis Kazaltzis werd op 7 april 1979 geboren in Genk als tweede zoon van
Ilias Kazaltzis en Marina Koloni. Jani’s grootvader langs moederskant kwam
eind jaren ’50 met zijn gezin naar België om in Zwartberg in de mijn te komen
werken. Wij kennen Jani als gevatte stylist en grappige TV-figuur. Zijn ouders
wonen zes maanden per jaar in Griekenland. Voor het eerst neemt hij een
reporter mee naar de geboortegrond én naar de homoclubs van Mykonos.
Voor het eerst legt hij zo openhartig zijn ziel bloot.
BRAZILIË
De beste Belgische turnster ooit heet voluit Ana Maria Pereira da Silva.
Aagje is een Braziliaanse, geboren op 24 oktober 1987 in het dorpje Porçao
de Pedras. Als baby werd ze door haar moeder ter adoptie afgestaan.
Aagje is getrouwd met Denis Goossens, ze hebben een dochtertje, Noa.
Met die baby doen ze nu de zware reis van Aagje over, in omgekeerde
richting. Ze wil samen met Denis de waarheid achter haar afkomst leren
kennen en één keer het biologische viergeslacht verenigen. Er wacht haar
een verrassing van formaat.
GRIEKENLAND
ELODIE OUEDRAOGO BURKINA FASO
Elodie Ouedraogo (°27 februari 1981) was een pleegkind, afkomstig uit
het straatarme Burkina Faso. Haar moeder liet haar in België opgroeien
in een gezin met twee Vlaamse en twee Koreaanse kinderen. Soms
kwam zij op bezoek, soms was ze jaren spoorloos. Nu is ze een rijke,
machtige vrouw. Elodie won als estafetteloopster een zilveren medaille
op de Olympische Spelen. Ze gaat op zoek naar haar herkomst, haar
vader en haar moeder in Burkina Faso, een land waar ze in geen dertig
jaar is geweest en geen voeling mee heeft.
‘Dit gebeurt niet zomaar, Martin. Dat besef je
toch?’ Barbara lacht fijntjes.
‘Het is de adem van… zeg jij het maar.’ Maar ze zegt
niks.
Ik geniet van het hemelse schouwspel en voel
ondertussen hoe de cameraman – gedreven en
verliefd op mooi licht – bliksemsnel posities
inneemt om de contouren van onze gestalten in
het gouden tegenlicht vast te leggen. En ik weet:
dit is een van die magische momenten.
Een auto stopt. Het is Meyrem, met haar
moeder. Ze zegt dat we straks op uitnodiging
van de burgemeester ergens gaan eten op een
mooie plek en dat ze dat altijd doen op de eerste
dag van de ramadan. Ook Meyrem vast elk jaar.
‘Het maakt me bewust van de honger en dorst in
de wereld. Hongeren zuivert bovendien lichaam
én geest, de zintuigen staan op scherp.’
KAAPVERDIË
Tatiana Silva Braga Tavares was de eerste multiculturele Miss België (2005).
In Wallonië en Frankrijk is ze nu weervrouw voor resp. RTBFen M6 (4 miljoen
kijkers!). Haar ouders scheidden toen ze vijf jaar was, later overleed haar moeder
aan borstkanker, daarna haar vader. Toen ze 15 jaar was vroeg Tatiana vervroegde
meerderjarigheid aan om niet in een tehuis te moeten opgroeien. Haar jeugd was
bikkelhard, zelfs als Miss België moest ze bij het OCMW aankloppen. Een vrouw in
een gouden kooi. De hunker naar Kaapverdië is groot.
PREM RADHAKISHUN
Op dat moment zei Cruz: ‘En daar, Aagje, is je vader.’ Aagje
keek bijna onbewogen in de richting van het naderende
gezin. ‘Mijn zussen’, lispelde ze. Er viel een stilte van een
paar seconden. Dan: ‘Wat een mooie meisjes!’
RUSLAND
Svetlana Bolshakova behaalde brons voor België op het EK in Barcelona.
Ze werd geboren op 14 oktober 1984 in het toenmalige Leningrad. De
liefde voor polsstokspringer Stijn Stroobants lokte haar naar België. Haar
voorgeschiedenis is tragisch. Vader werd verbannen naar Siberië, moeder
geraakte half verlamd door een hersenbloeding, vanaf haar elf jaar werd
zij zes dagen per week gedrild in de sovjet-sportschool... Haar hart ligt in
België, haar ziel in Rusland, in het wondermooie Sint-Petersburg.
wil ik een goede band met hem, snap je? Dit is
niet zomaar een relatie bootsman-passagiers, het
is een verbond dat ik creëer. Daarom zal ik niet
alleen ons maar ook hem een glaasje rum en een
sigaretje aanbieden.’
De begroeting tussen de halfzusjes was hartelijker. ‘Zij
heeft mijn mond, zie je?’ riep Aagje uit. Ze wenkte Denis,
HEDH_PERSMAP_0.2.indd 1
Aleksey: ‘Het waren moeilijke overgangsjaren, in
de jaren negentig na de perestrojka. Het hele land
bevond zich in een vage en onduidelijke toestand. Na
de devaluatie van de roebel waren we alles kwijt. (...)
meeste indruk op mij. Er steekt plots een windvlaag
op. Door de vier deuren ontstaat er een turbulentie.
Onze kleren wapperen als op een zeedijk.
Ik heb in mijn leven veel gereisd, veel gezien.
Maar nu, op mijn zevenenvijftigste, in de
stad Mykonos op het gelijknamige eiland
van de Cycladen, sta ik op het punt om iets
te doen wat ik nog nooit heb gedaan. Ik stap
gedecideerd een homobar binnen.
De gids is ervaren. Jani Kazaltzis kent het hier
goed. Hotel Elyseum is het epicentrum van
de Griekse beginselen. Reizen is onthechten,
loslaten, zekerheden achterlaten, je
overgeven. Wel, het is lang geleden dat ik
me nog zo onwennig heb gevoeld als op dit
reusachtige chique dakterras tussen een
Allemaal goed en wel, werp ik tegen, maar hier
op vakantie kan ze veel slapen en niksen. Maar
hoe moet dat in België, met een gezin en bergen
werk en lange dagen in de politiek? Ze geeft toe
dat het haar daar niet elke dag lukt. Wel geeft
ze elk jaar één veertigste van haar jaarinkomen
aan de armen. Dit jaar stort ze het op een
benefietrekening voor de Syrische bevolking.
Ik zeg trots dat ook ik vast. Moeder kijkt verrukt.
‘Dat is zo goed! Maar drink je overdag water?’ Ja,
dus.
‘Ah neen, dan telt het niet.’ Ze maakt een
wegwerpgebaar. Ik sputter tegen, mompel iets
over mijn dokter die me de raad gaf om in een
hitte van 35 graden zeker voldoende te drinken.
Maar zijn goede raad maakt hier weinig indruk.
Ik, de seut, word vierkant uitgelachen.
Schoorvoetend stellen ze uiteindelijk hun harde
oordeel bij en geven toe dat behoeftige mensen
en oudjes een uitzondering vormen.
Maar daar word ik ook niet gelukkiger van.
paar honderd mannen. Waar ik ook kijk,
ik zie en voel wellustige blikken die zich in
de mijne boren. Suggestieve glimlachjes.
Hoofdknikje. Zo van: ‘Wel? Wat denk je?’
(...)
Goed, de situatie is als volgt. Ik nip van een
drankje op een terras tussen tweehonderd
gebronsde, afgetrainde mannen, die
ritmisch meebewegen met pompende
muziekbeats. Dure drankjes met rietjes.
Slechts een paar vrouwen zijn er, die mij
geen blik gunnen. ‘Lesbo’s’, zegt Jani en
haalt zijn schouders op.
Randje Sahel, onder een loden zon... Er
werden foto’s gemaakt. Familiefoto’s,
zeg maar. Maar terwijl Elodie tussen de
verzamelde vrouwen poseerde, gebeurde er
plots iets. Tonton Christian kwam naar haar
toe. Hij gaf haar zijn gsm. Door het lawaai
van de uitgelaten dorpelingen verstond ik
niet alles wat hij zei. ‘Ton ...ère, parlez à lui.’
Elodie keek verbaasd, schudde haar hoofd:
‘Echt?’ ‘Ja, praat met hem.’
Het was Koen, de geluidsman, die de ‘p’ van
père (vader) had verstaan en me daar snel
Een programma gemaakt door: Martin Heylen, Joeri Weyn, Mathias De Neve,
Tess Uytterhoeven, Marleen Wetzelaer, Vanessa Kools en Céline Van Leuven
De nieuwe TV-serie “Heylen en de Herkomst”
is het relaas van acht “rootsreizen”. In elke
aflevering neemt een exotische bekende mens
reporter Martin Heylen mee naar het land van zijn
origine. Daar is Martin een week lang de reisgezel
en toeverlaat van zijn gastvrouw of gastheer en
dompelen zij zich onder in het alledaagse leven.
Zo leert de kijker niet alleen op een unieke manier
een land kennen, maar ook een verrassende kant
van een beroemde artiest, atleet, politica of
fotomodel.
Aleksey, de broer van Svetlana zegt: ‘Toen vader
vertrok, was ik veertien en jij was negen. Onze moeder
was ziek, half verlamd door een hersenbloeding. Mijn
kindertijd was snel afgelopen. Ik had geen keuze.
Zorgeloos zijn zat er niet meer in. Het was: werken
of zitten janken. Er waren geen andere opties.’
Svetlana: ‘Zo jong al gaan werken was illegaal, maar
noodzakelijk. Papa had een andere vrouw. Mama
kon niks. Ze was nog verlamd en moest revalideren.
Dankzij mijn broer kon ik verder studeren, blijven
sporten en moest ik niet gaan werken. Mama en
Aleksey hebben mij die mogelijkheid gegeven. Daar
ben ik hen heel dankbaar voor.’
De avond valt op dramatische wijze. Met donkere
wolkenformaties boven een berglandschap aan
de grens tussen Turkije en Armenië. Ik sta in stille
bewondering voor de meest bizarre kathedraal
ter wereld. Ze is opgetrokken in Ani, op de rand
van een afgrond. Beneden kronkelt een rivier, de
officiële grens. (...)
op attent maakte. Ik dacht dat het haar
broer was (frère) en ook de cameraman
maakte al aanstalten om elders nog wat
sfeerbeelden te maken. ‘Dries! Dries!’ Hij
draaide zich onmiddellijk om. ‘Film dit,
snél!’
We bevonden ons ineens in een heel bizarre
situatie. Elodie, uit België, stond hier in
hartje Burkina Faso tussen lemen hutten
en in een Afrikaans gewaad te bellen met
haar vader in New York die zij in heel haar
leven nog nooit had gezien of gehoord!
19/03/14 14:54

Download Report