SEPTEMBER
2014
Informatiekrant van het Bisdom Rotterdam s www.bisdomrotterdam.nl s jrg. 41 s nr. 3
Nieuw seizoen breekt aan
Geef alles, bezit niets
We staan aan het begin van een nieuw
seizoen. De vakantiefoto’s zijn vast
nog niet ingeplakt of afgedrukt, maar
het kleurtje gaat er al weer een beetje
vanaf, de dagen korten en we pakken
ons “gewone” ritme weer op. In de
parochie zijn de eerste vergaderingen
na de zomer al weer geagendeerd - of
gehouden. Wat gaan we doen? Pakken
we het programma van vorig jaar er
weer bij, of gooien we het over een
heel andere boeg?
Geef alles, bezit niets. Zet je in, geef
jouw ideeën, je tijd, je creativiteit.
Maar claim niet de wijsheid in pacht
te hebben, loop niet met de borst
vooruit, waan je niet beter dan je
naaste.
Hart en ziel
Deze Tussenbeide staat ook
wederom in het teken van de
Armoedebestrijders. Mensen die
zich met hart en ziel inzetten om het
tekort en de gebrekkigheid in hun
omgeving een halt toe te roepen. We
hebben enkele van deze vrijwilligers
het afgelopen jaar aan u voorgesteld.
In dit nummer wordt ter afsluiting de
balans opgemaakt.
‘Het geloof zet aan tot daden van
liefde en helpt ook om het dwars door
moeilijkheden heen, je weg te laten
zijn’, stelt bisschop Van den Hende.
Er zijn veel mensen die goede dingen
doen. ‘Maar het specifieke van het
evangelie is dat je dat niet alleen doet
vanuit jezelf, noch op eigen kracht,
maar je ook geroepen weet tot daden
van liefde op de momenten dat je
er niet op zou komen of geen waardering oogst, dat je het met kracht
van de Heilige Geest volhoudt als het
moeilijk wordt.’
© Trees Sonnenschein
‘Geef alles, bezit niets.’ De heilige Franciscus, wiens feestdag we binnenkort
vieren, had een kort en krachtig levensmotto. Dat zeer goed past bij deze
Tussenbeide.
Laurentius
In het bisdom zal komend werkjaar in
het teken staan van Laurentius. Deze
patroonheilige staat bekend om zijn
uitspraak: ‘Zie daar de schatten van
M25-jongeren zamelen bij klanten van een bekend supermarktbedrijf
levensmiddelen in
de kerk.’ Hij heeft het dan over de
armen. Ook Laurentius was een voorbeeld van geloof en daadkracht. Geef
alles, bezit niets.
Heiligen en armoedebestrijders,
ze zien, worden geraakt en gaan in
actie. Zou het niet geweldig zijn als
velen van ons in de parochies van
het bisdom zich dit werkjaar door dit
motto kunnen laten leiden?
De redactie van Tussenbeide
presenteert in dit nummer enkele aansprekende voorbeelden van mensen
die inspiratie en daadkracht weten
te koppelen. Zij hoopt dat u zich
aangesproken voelt en net als zij aan
de slag zult gaan. Om te werken aan
een mooi, nieuw seizoen, ook in onze
geloofsgemeenschappen.
Laurentius inspirator werkjaar
Het werkjaar 2014-2015 zal in het bisdom Rotterdam in het teken staan
van de heilige Laurentius. De patroon van het bisdom kan gelovigen helpen
antwoord te vinden op de uitdagingen en vragen van deze tijd.
Tussenbeide volgde het
afgelopen halfjaar zes mensen
tijdens hun inzet in de
bestrijding van armoede.
In dit nummer wordt de balans
opgemaakt.
Laurentius leefde in de derde eeuw in
Rome. Hij had daar de zorg voor de
kerkelijke goederen en voor de armen
en wordt zodoende gezien als een van
de eerste diakens van de Kerk. Als de
Romeinse keizer de schatten van de
Kerk opvraagt, deelt Laurentius alle
bezittingen uit. Daarna gaat hij, met
lege handen, maar met een grote
groep armen naar de keizer en zegt:
“Zie, de schatten van de Kerk.” Het
kost hem zijn leven.
Mgr. Van den Hende kondigde het
Laurentius-jaar aan in de bisdombrochure die verscheen bij gelegenheid
van de afsluiting van het Jaar van
Daden van Liefde. De bisschop:
‘Na het Jaar van het Geloof en de
Daden van Liefde, willen we in het
komende jaar heel bijzonder stilstaan bij de patroonheilige van het
bisdom Rotterdam, Laurentius. In het
leven van de heilige komen geloof
en daden van liefde op inspirerende
wijze bij elkaar.’
Aandacht voor Laurentius zal een
goede voorbereiding zijn op het
zestigjarig jubileum van het bisdom,
dat wordt gevierd in 2016. ‘Ik hoop
dat de bijzondere aandacht voor de
heilige diaken Laurentius velen in het
bisdom zal inspireren, om in geloof
en liefde op weg te blijven gaan als
pelgrims van de Heer, en te bouwen
aan de Kerk, in antwoord op de uitdagingen en vragen die de huidige tijd
ons stelt’, aldus de bisschop.
INHOUD
Nieuw seizoen in St.-Jan Gouda
Tips diaconaal handelen
4
5
Nieuwe cursussen Pastorale School 7
Kerktoetreders in Brielle
8
Ouderenpastoraat verandert
10
Parochie naar gedetineerden
13
Nieuwe rector Vronesteyn 2
Armoede bestrijden met liefde 5
Jong naar Lourdes 11
Defensiepastoraat 100 jaar nummer 3 • 2014
Tussenbeide_September2014.indd 1
12
1
5/09/14 12:51
Rector Bakker neemt afscheid
Op zondagochtend 28 september is de rector
Wim Bakker te gast in het Geloofsgesprek op
Nederland 2 (NPO 2). Wim Bakker is rector van
Centrum Vronesteyn voor de priester- en diakenopleiding in het bisdom Rotterdam. In het
Geloofsgesprek, een interview door Leo Fijen,
spreekt de rector over Vronesteyn en de priesteren diakenopleiding. Hij doet dat bij het beeld
van de Goede Herder in de hal van Vronesteyn.
Hij vertelt over zijn eigen roeping en legt uit wat
er bijzonder is aan juist dit beeld van Christus
de Goede Herder, hoe het mensen oproept tot
navolging van de Heer, die zelf als eerste naar
mensen toekomt.
Uitzending:
Geloofsgesprek met rector Wim Bakker
Zondag 28 september, 10.15 uur, NPO 2
(voorheen Nederland 2)
Aansluitend wordt de eucharistieviering uitgezonden vanuit Bodegraven.
© Peter
van
Mulken
Over priesterschap,
navolging van
Christus en
Centrum Vronesteyn
“In de afgelopen jaren heeft rector Bakker met grote
gastvrijheid en met aandacht voor de studenten
en jonge priesters het Centrum Vronesteyn geleid,
geïnspireerd door Christus de Goede Herder. Na
zoveel jaren is het wellicht niet voor te stellen dat
rector Bakker op termijn niet langer de bezielende
priester van Vronesteyn zal zijn,” aldus de bisschop,
die aangaf dat hij met vertrouwen pastoor Broeders
gevraagd heeft om rector Bakker op te volgen.
De bisschop vertelde verheugd te zijn dat pastoor
Broeders van harte ja heeft gezegd op het verzoek
om rector te worden met ingang van 1 januari.
Vanaf die datum zal pastor Bakker, na twaalf jaar
verbonden te zijn geweest als rector met Vronesteyn,
weer volledig beschikbaar zijn voor het parochiepastoraat. Over de concrete invulling hiervan wordt nog
nader gesproken en overlegd.
Rector Bakker is acht jaar spirituaal geweest. In
2002 werd hij rector van Vronesteyn. Hij bedankte
de aanwezige priesterstudenten, en in hen ook
de studenten uit het verleden voor de tijd op
Vronesteyn. “In mijn jaren als rector heb ik veel
mensen mogen begeleiden, die ik nu ontmoet als
broeders in het ambt. En ik hoop ook jullie, als
studenten van nu, later te mogen ontmoeten als
broeders in het ambt.”
Een van de eerste wijdingen die hij meemaakte op
Vronesteyn, na zijn start als spirituaal, was de wijding
van Walter Broeders (1994). Pastor Bakker memoreerde uit die begintijd ook “het mooie document
‘Pastores dabo vobis’ (1992), dat verscheen na de
bisschoppensynode in 1990 over de vorming van
priesters in de huidige omstandigheden.” Hierin
wordt concreet gesproken over de opleiding van
van
© Daphne
Op maandag 1 september opende Centrum Vronesteyn in aanwezigheid van de priesterstudenten het
nieuwe studiejaar. Aan het eind van de eucharistieviering, waarin om zegen over het nieuwe jaar werd
gebeden, deed Mgr. Van den Hende de mededeling dat pastor Wim Bakker met ingang van 1 januari
2015 zijn taak als rector zal beëindigen, en dat pastoor Walter Broeders de nieuwe rector zal worden
van Vronesteyn. Naast de taak van rector zal Walter Broeders tevens parttime werkzaam blijven in het
parochiepastoraat.
Roosendaal
v.l.n.r. Rector Bakker, Bisschop Van den Hende en nieuwe rector Broeders
Leo Fijen en rector Bakker
seminaristen en de vier pijlers van de pastorale
vorming, de spirituele vorming, de intellectuele
vorming en de persoonsvorming.
De studenten typeren rector Bakker als een man met
een gouden hart, met hart voor de zaak, hart voor
de studenten. Iemand die gekenmerkt wordt door
eenvoud. “Hij kan heel goed luisteren, en hoort ook
wat je niet zegt. Hij houdt je in de gaten en zegt dan
niet veel, maar op het juiste moment zegt hij het
juiste. En, zoals hij zelf in de kapel bij de eucharistieviering zei, hij wil dat de studenten gelukkig zijn,
dan is hij ook gelukkig.”
Zie voor de volledige verslaglegging
www.bisdomrotterdam.nl
Pastoor Broeders komende rector Vronesteyn
Pastoor Walter Broeders (53) wordt per 1 januari
2015 rector van Vronesteyn. Hij volgt rector Wim
Bakker op.
“Ik was verrast toen bisschop Van den Hende me
vroeg om rector van Vronesteyn te worden. Het is
een uitdaging en een verantwoordelijkheid,” vertelt
de geboren en getogen Rotterdammer. Hij groeide
op onder de rook van de Kathedraal, was actief
in de Kerk als misdienaar, koster, acoliet, lid van
werkgroepen.
Op zijn 19e begon hij met de opleiding tot
A-verpleegkundige. Hij heeft “een geweldig goede tijd
gehad in de verpleging. In die tijd heb ik veel geleerd,
ook qua psychologie, het troosten en bemoedigen
van mensen.” De gedachte om priester te worden
onderzocht hij daarvoor tijdens een retraite, maar
2
Tussenbeide_September2014.indd 2
was daar nog niet klaar voor. De gedachte kwam
terug na een ontmoeting tijdens diensttijd. “Ik werd
opgeroepen in 1985. Op een gegeven moment zat ik
met Norbert Schnell (priester van het aartsbisdom
Utrecht en rector van de Priester- en Diakenopleiding
Bovendonk) in een zelf gegraven schuttersputje. We
kenden elkaar nog niet en raakten aan de praat. Het
contact bleef ook na de diensttijd toen hij theologie
studeerde en ik op een kruispunt kwam: wil ik door
met de verpleging en me hier verder in ontwikkelen,
of wil ik priester worden?”
“Ik heb me in 1988 aangemeld op Vronesteyn voor de
priesteropleiding en wist: ik moet dit gaan doen. Als
ik er aan dacht om priester te worden, gaf me dat rust
en voldoening. Diep in m’n hart wilde ik het, maar ik
had het eerder niet toegelaten. Als je het verlangen
om priester te worden toelaat, kun je er ook naar
kijken, en er met mensen over gaan praten. Dat heb
ik gedaan en dat voelde goed. Ik liet toe wat ik ten
diepste wilde en ik merkte door die roeping toe te
laten, dat deze bezit nam van mijn hart. Het was een
omslagpunt. En dat gaf zoveel ruimte, rust en voldoening dat ik nooit meer terug heb verlangd naar de
verpleging, waar ik toch zoveel had geleerd.”
Hij verhuisde naar Vronesteyn in 1988 en werd in
1995 priester gewijd. Zijn eerste benoeming was
in ‘s-Gravenzande, Monster en Hoek van Holland.
Daarna volgde een benoeming in Roelofarendsveen,
een samenwerkingsverband destijds van twee parochies, inmiddels de federatie van HH. Clara en
Franciscus met dertien kerken.
nummer 3 • 2014
5/09/14 12:51
Bondgenoten
Nico van Jaarsveld, lid van de
Diaconale Commissie Medemens
(Leiderdorp), wees op het initiatief
om als kerken en kerkgenootschappen gezamenlijke
van
© Peter
Op donderdag 15 mei vond de
werkconferentie “Signalen van
armoede” plaats in de kerk van
de Emmausgangers in Rotterdam.
Ongeveer dertig personen, afkomstig
uit PCI-besturen en diaconale werkgroepen, hadden gehoor gegeven aan
de uitnodiging. Zij werden allen hartelijk welkom geheten door bisschop
Van den Hende. De ontmoeting werd
georganiseerd in het kader van het Jaar
van Daden van Liefde.
Wilbert van Erp, penningmeester van
de Inter Parochiële Caritas Instelling
Leiden, stond stil bij het gegeven dat
er vanuit de eigen geloofsgemeenschap
nagenoeg geen directe vragen aan
de PCI meer komen voor financiële
ondersteuning. Hoe bouw je nu als
PCI nieuwe netwerken op? Ingrid van
der Aart, binnen het pastoraal team
in Rijswijk verantwoordelijk voor de
diaconie, gaf in haar inleiding enige
suggesties. De voedselbanken zijn vindplaatsen van nood. Zo is een lid van
de PCI altijd aanwezig bij de voedselbank, zodat direct contact mogelijk is.
Daarnaast zijn goede contacten met het
maatschappelijk werk van groot belang.
Zij beschikken vaak over informatie
die de voedselbank niet heeft. Om de
parochie te betrekken bij het werk van
de PCI staat er in ieder nummer van
het parochieblad verder een concrete
hulpvraag aan de PCI vermeld en
wordt beschreven wat de PCI daarin
heeft kunnen betekenen (uiteraard
geanonimiseerd). Onder het motto
“dit beste parochianen hebben wij met
uw geld gedaan”.
Mulken
Op zoek naar nieuwe netwerken
initiatieven te ontplooien. Andere
mogelijkheden om te bouwen aan netwerken zijn het zoeken naar nieuwe
bondgenoten en het op de kaart
zetten van de PCI - bijvoorbeeld via
een folder die breed verspreid wordt.
Aandachtspunt bij veel activiteiten is
het aspect van privacy dat soms een
barrière oplevert in het kader van
hulpverlening.
Vervolgens gaf Ron van Leeuwen,
consulent bij het katholiek
Maatschappelijk Activeringswerk, tips
hoe je armoede op het spoor kunt
komen. Belangrijk is om er zelf op uit
te trekken en je als PCI te positioneren. Als voorbeeld noemde hij hierbij
het leggen van contacten met scholen.
Ook samenwerking met andere kerken
en kerkgenootschappen en met de
burgerlijke overheid vormen goede
mogelijkheden om zicht te krijgen op
armoede.
In de groepsgesprekken is onder
andere van gedachten gewisseld hoe
men de informatie van de inleiders nu
kan gaan gebruiken in de eigen diaconale praktijk.
Bisschop Van den Hende sloot
de avond af. Hij citeerde uit de
Vastenbrief van paus Franciscus.
‘Ellende is niet hetzelfde als armoede.
Ellende is: armoede zonder vertrouwen, zonder solidariteit, zonder hoop.’
De bisschop wenste de aanwezigen veel
inspiratie bij hun werk voor de medemens in nood.
Monique Meeussen
In geloof verbonden
De dialoog tussen de rk-kerk en andere kerken. Die stond
centraal op donderdag 19 juni, toen ongeveer veertig
mensen bij elkaar kwamen als onderdeel van het Jaar
Daden van Liefde. De bijeenkomst vond plaats in de
Ontmoetingskerk in Waddinxveen. Centraal stond het
document De Kerk. Op weg naar een gemeenschappelijke
visie van de commissie “Faith and Order”. Dit document
heeft een belangrijke rol gespeeld op de recente vergadering van de Wereldraad van Kerken te Busan (Zuid-Korea).
Dr. Ton van Eijk, priester van het bisdom Rotterdam en een
bekende persoonlijkheid op het terrein van de oecumene,
stond in zijn inleiding allereerst stil bij het ontstaan van dit
document. De tekst is het resultaat van een multilaterale
dialoog. Daarnaast is het een zogenaamde convergentietekst, die weergeeft op welke punten men naar elkaar
toegroeit in de oecumenische dialoog. Dus geen consensustekst, die stelt op welke punten er overeenstemming
in de afgelopen decennia is bereikt. Daarom staat in het
document cursief aangegeven welke discussiepunten er nog
zijn in het oecumenische gesprek. Doel van het document
is kerken te helpen zoveel mogelijk van hun eigen geloof in
dat van anderen te leren herkennen.
Aan alle leden van de Wereldraad van Kerken is gevraagd
om aan de hand van vijf vragen te reageren op dit document. De serieus-positieve reactie van de Rooms-Katholieke
Kerk is opgesteld door het Vaticaan.
De inleider ziet als bijzonder aan dit document dat de tekst
expliciet aan de Kerk is gewijd. Gevraagd naar een passage
die Ton van Eijk had verrast had, reageerde hij dat dit
de woorden “de ambtsdrager is niet alleen behoeder van
eenheid maar ook bewaarder van verscheidenheid” betrof.
Een vesperdienst waarin bisschop Van den Hende voorging, sloot deze geanimeerde bijeenkomst af, waar velen
met elkaar in geloof verbonden waren.
Monique Meeussen
GEKNIPT
Parochietrofee
In de parochie Nicolaas Pieck en Gezellen op
Voorne-Putten wordt op 5 oktober een sport- en
spelmiddag gehouden. De parochie heeft zijn
naam gegeven aan een trofee die mee mag met
het winnende team. De middag wordt dat ook een
echte ‘battle’ op het scherpst van de snede. ‘Gaan
de jongeren uit Brielle of Hoogvliet met de trofee
naar huis, of kom jij voor jouw gemeenschap dit
jaar de titel binnenhalen?’, zo wordt gevraagd in
Parochienieuws, het blad van de parochiekern in
Hellevoetsluis. Goede strijd is natuurlijk alleen
mogelijk als de deelnemers het eens zijn over
het belangrijkste uitgangspunt: hou van het team
van de tegenstander zoals van jouw eigen team!
M25 in actie
Parochie Heilige Drie-eenheid in Everdingen,
Leerdam en Vianen kent een M25-jongerengroep.
Die timmert behoorlijk aan de weg met veel
activiteiten. Zo trokken jongeren naar de supermarkt om daar boodschappen in te pakken,
boodschappen te dragen en winkelkarretjes
terug te brengen. Opbrengst: 141,45 euro. Op
Palmzondag verkochten de jongeren zelfgebakken
cupcakes en koekjes, goed voor 391,50 euro.
Geen geld leverde het assisteren bij de Zusters
van Moeder Teresa in Rotterdam op, maar wel
resteerde een indrukwekkende ervaring. Samen
met andere bijdrages brachten de M25-jongeren
zo in enkele maanden tijd 799 euro bij elkaar,
waarmee in Togo ongeveer 160 schoolgaande
kinderen onderzocht kunnen worden op ziektes.
opbrengst voor de priesteropleiding Vronesteyn.’
De parochianen hadden samen een bedrag van
2000 euro bij elkaar gebracht als cadeau.
Zingend op tocht
In hetzelfde Nicolaas Nu doet Rob de Pauw
verslag van de voettocht van Heenvliet naar
Brielle, die hij op 1 juni deed. ‘Er is veel gesproken, gelachen, ja zelfs gezongen. De tien
kilometer hadden we achter ons gelaten voordat we het eigenlijk in de gaten hadden.’
Zo’n zestig jongeren van verschillende groepen deden mee en eindigden de dag in de
Bedevaartskerk. ‘Daar volgde een inspirerende viering waarbij pater Mets de jongeren de opdracht meegaf om evenals de martelaren vrede en liefde uit te dragen.’
Priester voor priesters
De winnaars van vorig jaar, met cup
Pastor Van Winkel vierde in Zoetermeer zijn gouden priesterfeest. Dat werd “een memorabele
dag voor onze parochie”, aldus valt te lezen in
Nicolaas Nu. ‘Een volle kerk, een prachtige viering, mooie muziek en een gezellige receptie,
dankzij de samenwerking van veel vrijwilligers
uit diverse vicariaten. En bovenal een geweldige
nummer 3 • 2014
Tussenbeide_September2014.indd 3
3
5/09/14 12:51
Team Sint-Jan de Doperparochie
begint seizoen met speerpunten
Een nieuw werkjaar begint in de parochies. Vrijwilligers en beroepskrachten hebben in de vakantie nieuwe
energie en ideeën opgedaan, plannen zijn gemaakt. Het pastoraal team van de parochie Sint-Jan de Doper,
gelegen rond de Reeuwijkse plassen, vertelt hoe het werk gaat maken van het nieuwe seizoen.
De vier teamleden, pastoraal werkster Ella Feijen,
diakens Paul Schuurmans en Dick Vrijburg en pastoor
Dick van Klaveren, brachten de drie dagen na Pasen
door in een klooster. Vruchten van deze sessie zijn de
speerpunten waaraan de groep dit werkjaar hard wil
werken.
Afgelopen jaar werd het eerste volledige seizoen
gedraaid van het Leerhuis. Dat houdt in dat in de
najaars- en voorjaarsmaanden, elke woensdagavond
een catechetisch programma wordt aangeboden.
‘We zijn heel tevreden hoe het gegaan is’, vertelt Ella
Feijen, in het team de eerste trekker van het catecheseprogramma. Met een opkomst van zo’n tien tot
25 mensen per avond is een mooie start gemaakt, zo
vindt het team.
In het spoor van de bijzondere bisschoppensynode
over huwelijk en gezin in Rome, te houden in oktober,
organiseert de parochie ook een “synode”. ‘We
houden op 15 okbober een eucharistieviering en we
gaan met elkaar in gesprek aan de hand van wat een
gastspreker inbrengt’, aldus Feijen. ‘We willen in ons
gesprek op bijzondere wijze verbonden zijn met de
synode in Rome en al die plekken in de wereld waar
dit thema dezer dagen het gesprek van de dag is.’
Op bezoek
Het pastoraat van de parochie staat dit jaar wat het
team betreft in het teken van “op bezoek”.
‘Alle teamleden gaan dan op eenzelfde ochtend ieder
bij tenminste drie mensen thuis langs’, legt Dick van
Klaveren uit. Dat kunnen vrijwilligers zijn, jarigen,
zieken, mantelzorgers of rouwenden. ‘En waarom
geen kraamvisite?’ Vooral de bezoekgroep van de
parochie levert adressen’, zo vertelt Paul Schuurmans.
Afgelopen seizoen gingen de pastores ook al “op
bezoek”, met goede ervaringen. ‘Waarschijnlijk wordt
het in dit werkjaar naast de ochtendbezoeken ook
een avondbezoek, om ook jongeren en werkenden
te kunnen ontmoeten.’ Natuurlijk gaan de pastores
regelmatig thuis bij mensen langs, legt Schuurmans
uit, ‘maar met dit initiatief proberen we ook de parochianen te laten zien dat we het veld in gaan’.
Op het vlak van de diaconie krijgt dit jaar in de SintJan de Doper vooral de mantelzorger aandacht. Er
staat voor deze mensen ook door regelgeving en bezuinigingen veel te veranderen, aldus diaken Vrijburg.
‘De druk wordt groter.’
De mantelzorger staat centraal op de jaarlijkse diaconale impulsdag in de parochie, op 11 oktober.
Daar zal worden uitgewisseld en zal vooral een antwoord gezocht worden op de vraag: Wat kunnen
we als geloofsgemeenschap voor de mantelzorgers
betekenen?
Een dag later zal in de zondagviering deze vraag
terugkomen. Vrijburg: ‘De bezoekers zullen worden
uitgenodigd om te kijken welke mantelzorgers zij
kennen, om deze uit te nodigen voor een gezellige lunch op 22 november.’ Op zeven plekken in
de parochie zal die lunch worden gehouden. ‘Ẃe
willen zo breed mogelijk mantelzorgers ontvangen,
hen er even uit laten zijn, ervaringen uitwisselen.
Diegeen die hen uitnodigde kan aanbieden om bijvoorbeeld bij de zieke partner te blijven. De jongeren
worden uitgenodigd om hand- en spandiensten te
verrichten.’
Betrekken
In de parochie wordt uitdrukkelijk geprobeerd de
verschillende werkvelden bij elkaar te betrekken.
Dat gebeurt door de jongeren uit te nodigen bij de
lunch, maar ook door tijdens de impulsdag te collecteren voor de PCI, en ook door in het Leerhuis een
film te bekijken over mantelzorg.
Dat zijn zo de speerpunten van het pastoraal team.
‘Naast die speerpunten willen we ook zaken consolideren in onze parochie’, aldus Vrijburg. ‘We willen
toekomstgericht werken en een goede organisatie
neerzetten.’ Zo wil het team bijzonder werk maken
van de Wereldjongerendagen. ‘We hebben twee
stevige jongerenclubs in de parochie, RKJ Provider
en het Willibrorduskoor in Bodegraven en er zijn
al enkele acties geweest om sponsors te vinden voor
de reis. Verder willen we de scoutinggroepen in
Boskoop en Reeuwijk bezoeken en jongeren uitnodigen voor de WJD.’
Ted Konings
Vlnr.: Dick van Klaveren, Ella Feijen, Paul Schuurmans en Dick Vrijburg
De Zomerkampen van het bisdom
Rotterdam vonden dit jaar plaats in
Amerongen, Nootdorp en Doesburg.
De deelnemers verdiepten zich in de
verhalen van koning David en voelden
zich ‘de koning te rijk’.
Bij het Kinderkamp in Amerongen
is het een drukte van belang. De
kinderen, tussen acht en twaalf jaar,
zijn druk bezig met spelletjes die hun
uithoudingsvermogen testen. Dan
klinkt het eindsignaal en is het tijd om
het avondeten klaar te maken. Alle
kinderen gaan in hun eigen groepje
aan tafel en bidden het Onze Vader.
Tijdens het eten vertellen de kinderen
enthousiast over hun ervaringen tot
nu toe. Het thema van de dag gaat
over vriendschap. De vriendschap van
David met Jonathan komt daarin aan
bod. Na het eten wordt samen met
4
Tussenbeide_September2014.indd 4
gastpriester Jack Glas de eucharistie
gevierd. In de woorddienst spelen
de kinderen de verhalen van koning
David na. Jonathan kiest partij voor
David, maar Sauls woede is groot,
zodat David op de vlucht slaat.
In Nootdorp treffen we de deelnemers
van het Tienerkamp, dertien en veertienjarigen, als ze terugkomen van een
lange fietstocht naar Rotterdam. Daar
bezochten ze de zusters van Moeder
Theresa, de zusters van Naastenliefde
om te zien hoe zij omgaan met Daden
van Liefde. Ze vertelden over hun
werk: het verstrekken van maaltijden
© Sietske Andringa
Zomerkampen bisdom Rotterdam
aan dak- en thuislozen en het opvangen van enkele vrouwen. De tieners
mochten helpen bij de bereiding van
het eten.
Het bezoek aan Rotterdam maakte
indruk op de tieners. Na het avondeten staat een variant van volleybal op
het programma.
In Doesburg vindt het Jongerenkamp
plaats. Naast het scoutinggebouw
spelen ze levend Mens erger je niet.
Aan het eind van de week zullen alle
deelnemers een sleutelhanger van
paus Franciscus ontvangen met de
tekst ‘Ga, wees niet bang en dien’. Nu
al gaan de jongeren samen op weg en
spreken met elkaar in kleine groepjes
over de verhalen van David. Hij zal
een dienstbare koning worden: ‘de
koning te rijk’.
De zomerkampen 2015 zullen plaatsvinden van 19 tot en met 25 juli.
Aanmelden via bisdom Rotterdam.
T: 010 – 2815171
nummer 3 • 2014
5/09/14 12:51
Tips
voor diaconaal
handelen
Bestrijden van armoede
Inzet met daden van liefde
Tussenbeide heeft het afgelopen half jaar zes mensen gevolgd tijdens hun
inzet bij de bestrijding van armoede. U hebt kunnen lezen over de projecten waar zij hun energie aan gaven, over de resultaten die zij boekten en
over de betekenis van het werk voor hun persoonlijk.
Op 18 juni vond op Vronesteyn in
Voorburg een bijeenkomst plaats met
deze armoedebestrijders en de deelnemers aan de geloofsgesprekken bij
omroep RKK. Bisschop Van den Hende
nam het initiatief tot de ontmoeting.
‘Jezus heeft gezegd: wat je aan de
minsten der Mijnen heb gedaan, heb
je aan Mij gedaan (Mt. 25, 35-40).
Christus identificeert zich voortdurend
met mensen die kwetsbaar zijn en onze
solidariteit nodig hebben.’ Daarbij gaat
het om wederkerigheid: ‘In daden van
liefde bejegen je elkaar in Christus’
naam’, aldus de bisschop.
Er zijn veel mensen die goede dingen
doen, sprak de bisschop op de bijeenkomst. ‘Maar het specifieke van het
evangelie is dat je dat niet alleen doet
vanuit jezelf, noch op eigen kracht,
maar je ook geroepen weet tot daden
vanw liefde op de momenten dat je er
niet op zou komen of geen waardering
oogst, dat je het met kracht van de
Heilige Geest volhoudt als het moeilijk
wordt. Het geloof zet aan tot daden van
liefde en helpt ook om het dwars door
moeilijkheden heen, je weg te laten
zijn.’
Weg vinden
Dat de vrijwilligers die zich inzetten
voor het bestrijden van armoede,
moeilijkheden tegenkomen, is onmiskenbaar. Toch wisten ze steeds een weg
te vinden om door te gaan. Hoe deden
zij dat? Hoe kregen zij hun project
toch van de grond, hoe vonden zij een
oplossing of handreiking voor mensen
in financieel moeilijke situaties?
“Samen optrekken” is een belangrijke weg. Samen de schouders
onder een nieuw PCI-bestuur zetten.
Intervisiebijeenkomsten houden met
mede-Geldzorgmaatjes, moeilijke situaties aan elkaar voorleggen en gebruik
makend van elkaars ervaring, een
uitweg vinden.
“Contacten leggen” is ook kenmerkend
voor de aanpak van de armoedebestrijders. Contacten met gemeentelijke
instanties, maar denk ook aan de kringloopwinkel, parochiële wijkwerkers,
basisschooldirecteuren of middenstanders. Vaak worden deze contacten
gelegd nog voordat een concrete
situatie zich aandient die om een oplossing vraagt. Want contacten hebben,
betekent dat er korte lijnen zijn en snel
gehandeld kan worden, bijvoorbeeld bij
een aanvraag bij een PCI.
In heel Nederland is door de economische crisis, armoede de laatste jaren
toegenomen. Maar op elke plek, in
elke parochie, stad of dorp, blijkt iets
anders nodig. Het “vermogen om goed
om je heen te kijken en behoeftes te
zien”, is wat alle dragers van de projecten gemeen hebben. En ook dat zij
persoonlijk kracht en richting ervaren
vanuit hun geloof. Ook creativiteit is
een gemeenschappelijke deler, evenals
aanstekelijkheid. Want of je nu bij een
SchoenDoen-project middenstanders
meekrijgt om sponsor te worden van
schoenen voor basisschoolkinderen of
dat je chauffeurs weet te vinden om
mensen te brengen naar een weekje
vakantie bij het Caravanproject, het
is positiviteit en aanstekelijkheid die
anderen in beweging zet; als een
steentje in het water dat steeds verder
uitdijende kringen teweegbrengt.
Geroepen
Dat er heel verschillende projecten van
de grond komen, valt niet alleen te verklaren doordat de vrijwilligers die zich
op deze manier inzetten, goed kunnen
inschatten waar op hun plek behoefte
aan is. En dat is steeds anders.
Ook doet het om zich heen zien door
de vrijwilligers bij hen iets naar boven
borrelen, iets dat hen raakt en hun
talenten aanspreekt. Iets waar zij zich
persoonlijk toe geroepen voelen.
De armoedebestrijders laten zichzelf
van hun sterke kant zien, doen waar
ze goed in zijn, waar ze gevoel voor
hebben. Een organisatie-adviseur die
mensen bijstaat in schuldenproblematiek. Een actieve vrijwilliger in de
parochie met veel ervaring met spullenhulp, die na een concrete oproep
babyspullen verzamelt en brengt daar
waar er behoefte aan is. Steeds opnieuw
verplaatsen de vrijwilligers zich bij hun
werk in de naaste. De barmhartigheid
wint het immer van het oordelen.
In al hun bescheidenheid zijn de
armoedebestrijders door hun handelen
een oproep aan een ieder om in actie
te komen. Een oproep om het evangelie concreet te maken. Bisschop Van
den Hende: ‘Juist ook in daden van
liefde verkondig je het geloof, met concrete daden van naastenliefde, schreef
paus Benedictus. En paus Franciscus zei
tot jongeren: ‘Verkondig het evangelie,
zo nodig met woorden.’ Hij zei dus:
begin je verkondiging en geloofsoverdracht maar met daden van liefde.’
Jolanda de Wolf
Tussenbeide heeft het afgelopen half
jaar veel aandacht geschonken aan
de “armoedebestrijders”.De redactie
van Tussenbeide is benieuwd wat
alle ervaringen bij u als lezer hebben
losgemaakt. Hebben ze u verder
geholpen bij uw eigen inzet in diaconie
en caritas? Hebt u concrete ideeën
overgenomen en ik praktijk gebracht?
Bent u enthousiast geworden en heeft
u zich bij de armoedebestrijders in uw
omgeving aangesloten, of bent u zelf
een initiatief begonnen?
We horen er graag over, om er in
een komend nummer nog eens over
te berichten. Stuur uw impressie
naar persdienst-rotterdam@bisdom­
rotterdam.nl
We vroegen de diocesane caritas­
instelling (DCI) om hun tips voor
ieder die zich in wil zetten om
armoede te bestrijden. Hieronder de
tien tips die daar uit voortkwamen,
om nog eens op terug te kunnen vallen voor ieder die aan de slag wil:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Maak het niet te ingewikkeld; aansluiten bij een
bestaande activiteit is
gemakkelijker dan zelf iets
opzetten.
Loop eerst mee om te zien
of u het leuk vindt. Gaan kijken verplicht tot niets!
Denk niet dat het alleen
maar goed is als het moeilijk
is. Wat u zelf een open deur
vindt, is voor iemand anders
een openbaring.
Bent u een doener, dan is de
voedselbank, een klussenbrigade of Tafeltje Dekje een
mogelijkheid.
Houdt u meer van praten
en gezelligheid, dan is het
opzoeken van eenzame
mensen in uw buurt (bijvoorbeeld via een parochiële
bezoekgroep) een idee.
Bent u goed met cijfers
en formulieren, dan is
een formulierenbrigade of
Schuldhulpmaatje het overwegen waard.
De eigen werkgroep Diaconie
en de lokale PCI hebben
vast ook tips (of hulp nodig).
Organiseer een parochieavond waarbij een diaconale
vrijwilliger iets vertelt over
haar of zijn activiteiten.
Organiseer een diaconale
zondag en maak daarvoor
promotie in de streekbladen,
zodat duidelijk wordt wat de
parochie voor de samen­
leving doet.
Als u in een diaconale
groep of parochiële caritas­
instelling zit: maak uw werk
bekend.
10
Impressies van armoedebestrijders (boven, vlnr.): Kindervakantiekamp vanuit Den Haag; koken voor het straatpastoraat in Den
Haag; DCI-voorzitter Wilbert van Erp; (onder, vlnr.) Inzameling tijdens de Chrismaviering; chocoladeletters inpakken met Sinterklaas,
in Gouda; stadsdiaken Jan Lamberts zamelt in © Peter van Mulken, Emy Jansons, Johan Willems en Eric Blom
nummer 3 • 2014
Tussenbeide_September2014.indd 5
5
5/09/14 12:51
Komen tot de Bron
Paradijskerk.
De verschillende Taizé-gebeden in
de regio houden contact met elkaar
via de Taizé-werkgroep Rotterdam en
omstreken. Ter promotie is er een
gezamenlijke website en een poster
met gebeden.
Wie zijn we?
We vormen een jonge groep, zoekende naar God. Onze achtergrond is
Rooms- of Oud-Katholiek, protestants,
evangelisch, niet-kerkelijk gebonden,
wel gelovig.
Gemiddeld komen er 25 tot 30
mensen naar het wekelijkse gebed,
waarvan het merendeel tussen de
17 en de 35 jaar. Sommigen komen
iedere week, anderen komen af en
toe. We houden 250 jongeren op de
hoogte, waarvan er 50 tot 75 regelmatig komen.
Gesprek
Een keer in de maand eten we samen,
na afloop van het gebed. We delen
met elkaar wat er meegenomen is.
Hierna is er een zangworkshop.
Samen zingen geeft lucht en ruimte
voor een andere dimensie.
Regelmatig gaan er jongeren voor
een week of langer naar Taizé toe.
Ieder jaar gaat er een groepje naar de
Europese Jongerenontmoeting van
Taizé, dit jaar in Praag. In 2015 bestaat
Taizé 75 jaar en wordt de honderdste geboortedag van Frère Roger, de
oprichter van Taizé, gevierd met een
heel programma waar al drie jaar naar
toegewerkt wordt. Ook in Rotterdam
gaan we hier aandacht aan geven.
Deze Rotterdamse gemeenschap is
ook: omzien naar elkaar, jong en oud.
Vriendschap over grenzen heen, zorg
voor elkaar. Heel bijzonder!
Terug naar de stilte. Durf je je over
te geven aan de stilte? Te gaan naar
de Bron en te luisteren naar wat God
je te zeggen heeft? Zo gaat het gebed
weer verder, week in week uit.
Meer informatie over Taizé-gebeden in
de regio: www.taizeinrotterdam.nl; E:
[email protected].
Jongerenkoren
naar Poeldijk
Steven de Nooij, Taizé Paradijskerk
© Peter
van
Mulken
Al sinds eind jaren negentig wordt
in de Paradijskerk met regelmaat het
Taizé-gebed gehouden. De broeders
van Taizé kozen deze kerk uit voor
hun dagelijkse gebeden in de aanloop
naar Taizé aan de Maas in 2010. Dit
bracht velen op de been en naar
de Kerk. Na het evenement zeiden
meerdere bezoekers dat de zang en
het gebed in de stad niet mochten
verstommen. Zodoende werd besloten
het wekelijkse gebed voort te zetten.
Het vaste moment in de week is sindsdien de vrijdagavond om 17.30 uur.
Voor jongeren vaak een gunstig tijdstip,
aan het einde van de week, vlak voor het
weekend, komend uit het werk of studie,
maar vroeg genoeg om daarna nog een
hele avond voor zich te hebben.
Naast het gebed in de Paradijskerk
worden er in verschillende andere
kerken in en om Rotterdam Taizégebeden georganiseerd. Een van de
ervaringen is dat jongeren graag naar
een plek trekken waar ze meerdere
jongeren treffen. Zo’n plek is de
Het Jongerenkorenfestival Poeldijk
beleeft op 9 november zijn 38ste
uitvoering. Jongerenkoren uit het
hele land komen daar bijeen om
elkaar hun kunnen te laten horen.
Het festival, dat wordt georganiseerd door Jongerenkoren
Westland en Code-Music, wil koren
de gelegenheid geven elkaar te
ontmoeten en van elkaar te leren.
Zodoende kunnen deelnemende
koren hun repertoire verbreden;
het wedstrijdelement en de jurering levert mogelijkheden op de
kwaliteit van de koren verder te
verhogen.
De inschrijving is bij het verschijnen van Tussenbeide eigenlijk
gesloten, maar mocht een koor
zich nog willen aanmelden dan
is dit waarschijnlijk nog mogelijk, aldus Margrit Stijger van
Jongerenkoren Westland. Het
festival hanteert een maximum
van zestien deelnemers, maar de
laatste jaren fluktueert het aantal
koren rond de tien.
In 2013 won jongerenkoor PaMa
uit Den Haag het festival, met
A-Capelle en Corbulo op de tweede
en derde plaats. Ook worden er
publieksprijzen uitgereikt.
Aanmelden kan via info.jkw@gmail.
com. Informatie is te vinden op
www.jkfpoeldijk.nl.
Viering tijdens Taizé aan de Maas, Grote Kerk Schiedam
De kracht van de “c”
Mensen die vanuit een heilige overtuiging menen anderen te moeten
martelen en doden, zijn van alle
tijden. Ook de watergeuzen in 1572
meenden dat zij de juiste kijk op het
leven hadden. Er werden geestelijken,
priesters, gevangengenomen, gemarteld en gedood. Een gebeurtenis die
nog niet is vergeten.
Op de tweede pinksterdag van dit
jaar haalde ik de gids “Wandelen
langs heilige plaatsen” uit de kast.*
Om half tien was ik in Geervliet, werkte me door de drukte van de jaarlijkse paardenmarkt in Heenvliet heen
en liep over de dijken via Zwartewaal
naar Brielle. Het weer werd steeds
drukkender maar er was voldoende
schaduw. Kort voor Brielle zag ik het
6
Tussenbeide_September2014.indd 6
vrijheidsbos, een soort herdenkingsbos met gedichten over vrijheid en
een verhaal over omgaan met verlies.
‘De wond van verdriet heeft warmte
nodig’, las ik.
Bij de bomen stonden gedenkteksten. Soms dankteksten, zoals voor
een lang huwelijk. Vanwege de bezuinigingen zag het bos er niet geweldig
uit. Een heer was bezig de omgeving
van zijn geadopteerde boom te onderhouden. Een zitbank en meerdere
teksten waren niet bestand tegen
vernieling. Ze waren niet “hufter­
proof”.
Ik bezocht in Brielle kort de imposante Catharijnekerk met een pinksterexpositie. Een vrouw had drie rode
vilten hoeden gemaakt. Ze noemde
ze “geloof, hoop en liefde”. Mooi om
te zien. Helaas geen rode pet. Iets
voor mannen.
Ik nam de bus terug om een deel
van de intocht van de Roparunners
mee te maken. Helden worden
ze genoemd. Moderne helden. Ik
neem de pet af voor al die vrouwen
en mannen die liepen van Parijs of
Hamburg naar Rotterdam. Niet voor
zichzelf, maar voor het goede doel.
Ze hebben zeker ook geleden onderweg, maar zijn geen martelaren. Ik
zag een team dat op billboards foto’s
meedroeg. Gezichten van mensen die
de strijd tegen de kanker hadden verloren. Ook zij werden niet vergeten.
Mijn voettocht van vijftien kilometer
bood me de ruimte om na te denken
over een vraag: ‘Wil je een brief
schrijven over de kracht van de “c”?’
De “c’’van christelijk. Een verzoek van
christelijke organisaties die samen
een inspirerend boek willen uitgeven.
Ik heb nog al wat aarzelingen. Maar
misschien leer ik vandaag weer, dat
het gaat om mensen die het niet
onverschillig laat als mensen lijden,
als mensen onderdrukt worden, als
geweld menswaardigheid aantast.
Marinus van den Berg
* Wandelen langs heilige plaatsen, dagtochten naar bedevaartsoorden in Nederland,
Anton Sinke en anderen, Meinema/Averbode
2008
nummer 3 • 2014
5/09/14 12:51
Centrum Vronesteyn start studiejaar
Op maandag 1 september startte Centrum priesteren diakenopleiding Vronesteyn het nieuwe studie- en
vormingsjaar. Het studiejaar start met een eucharistieviering, waarin Mgr. Van den Hende hoofdcelebrant is.
Bij de start van het studiejaar zijn er 6 priesterkandidaten en 8 diakenkandidaten voor het bisdom Rotterdam.
Van deze priester- en diakenkandidaten heeft er één
een tussenjaar, en hebben er enkelen de opleiding voltooid en zetten nu stappen op weg naar de wijding.
Het Centrum Vronesteyn heeft geen eigen studieroute. De studenten zijn verbonden met:
• het seminarie Bovendonk te Hoeven
• het seminarie Sint Willibrordus te Vogelenzang
• het seminarie St. Willibald en de Katholische
Universität te Eichstätt
• Tilburg School of Catholic Theology (Utrecht,
onderdeel Universiteit van Tilburg) en de Fontys
Hogeschool Theologie Levensbeschouwing
(Utrecht, FHTL)
© Peter
van
Mulken
Centrum Vronesteyn in Voorburg is het vormingshuis voor priesterstudenten en diakenstudenten van
het bisdom Rotterdam. Het is tevens het woonhuis
van de rector en van priesterstudenten.
Steun Vronesteyn bij de start van het studiejaar! Het
in stand houden van het centrum brengt hoge kosten
met zich mee. Hulp, zowel geestelijk door gebed als
materieel, is dringend nodig. U kunt uw bijdrage
overmaken naar het Centrum voor priester- en
diakenopleiding Vronesteyn: NL29 INGB 0000 3656
73, Park Vronesteyn 14, 2271 HS Voorburg. Vermeldt
u svp ook uw naam en adresgegevens, zodat wij u
kunnen bedanken en op de hoogte kunnen houden
over Vronesteyn.
Priesterstudenten Vronesteyn
De landelijke actie Kerkbalans is vernieuwd. Er is een nieuwe campagne
vormgegeven onder het motto ‘MIJN
KERK DEELT’. Parochies ontvingen de
bestellijsten samen met voorbeeldmateriaal van de vernieuwde actie.
Algemeen econoom John Bakker:
“Met de actie Kerkbalans laat u zien
dat de gemeenschap verantwoordelijkheid neemt, mensen mét elkaar,
voor de instandhouding van het
kerkgebouw, waar de liturgie wordt
gevierd en de sacramenten worden
bediend. En voor de activiteiten die
vanuit de Kerk worden georganiseerd:
geloofsoverdracht en verkondiging,
diaconie en dienst aan de naaste.
Het is van belang parochianen aan te
Henk Sneijders, penningmeester van de parochiekern Sint-Petrus in Leiden:
“Je moet het hele jaar door aandacht besteden aan Kerkbalans
en niet alleen in december en
januari als een klus die geklaard
moet worden. […] Met een slimme benadering en weinig meer
inspanning kun je meer bereiken.
Dat gaat makkelijker als je een
werkgroep vormt en elkaar inspireert en op gedachten brengt. Je
kunt Kerkbalans bijvoorbeeld op
de agenda houden door regelmatige aandacht in het parochieblad
of door de klassieke thermometer die de voortgang door het
jaar heen toont. Als je samen
over Kerkbalans nadenkt, kun
je tot een nieuwe frisse aanpak
komen.”
blijven spreken op Kerkbalans en te
laten zien dat je hiervoor met elkaar
verantwoordelijkheid neemt,” aldus de
algemeen econoom.
Aan de twee bijeenkomsten over
Kerkbalans op 11 juni in het vicariaat Rotterdam en op 12 juni in het
vicariaat Den Haag namen ongeveer
65 mensen deel: parochiebestuurders, mensen uit locatieraden, leden
van werkgroepen Kerkbalans. John
Bakker: “De actie Kerkbalans wordt
lokaal gevoerd. Daarom was het verheugend om naast parochiebestuurders juist ook mensen uit de lokale
gemeenschappen te zien. Als de actie
Kerkbalans wordt georganiseerd vanuit één gedachte, maar met oog voor
de eigenheid van de locaties, kun
je samen de uitdaging aangaan als
parochie, cluster of federatie.”
Het bisdom Rotterdam ondersteunt
dit van harte. Er zijn parochies die
een toename weten te realiseren
in de opbrengst Kerkbalans. Enkele
jaren geleden werden goede resultaten behaald met een extra inspanning
in en door parochies rond Kerkbalans
Nieuwe Stijl. Parochies haalden toen
een stijging van gemiddeld 8 à 9 %.
Later, rond 2011-2012, zette er weer
een daling in. “Het is dus een goed
moment, ook nu het landelijke materiaal is vernieuwd, om de actie opnieuw
vernieuwde aandacht te geven,” aldus
de algemeen econoom.
Parochies kunnen hun bestelling
opgeven met het bestelformulier.
Parochies worden verzocht het bestelformulier vóór maandag 15 september 2014 retour te sturen aan het
bisdom. De medewerkers van het
bisdombureau zullen de bestellingen
dit najaar klaarmaken en versturen.
Zie ook www.kerkbalans.nl.
‘Door de bijeenkomsten heb ik een dieper begrip gekregen van mijn rol en
roeping als vrijwilliger’. ‘Ik wilde leren hoe ik het best mijn talenten voor de
parochie kan aanwenden’. ‘Het geleerde is goed bruikbaar in de praktijk’.
‘Deze module heeft mijn verwachtingen overtroffen’. Zomaar enkele reacties
van mensen die een module van de Pastorale School hebben gevolgd.
Sinds 2008 kent de Pastorale School
in het bisdom Rotterdam een modulaire opzet. Er is een breed aanbod van
modules beschikbaar. Een module is
een zelfstandige en afgeronde leseenheid van maximaal vijf bijeenkomsten.
Plaats en data worden in overleg vastgesteld, waarbij de klantgerichtheid
hoog in het vaandel staat. Zo is het
bijvoorbeeld ook mogelijk om op zaterdagmorgen een module te volgen.
Het inleidende traject van de Pastorale
School bestaat uit de volgende modules:
Vrijwilliger in de kerk, Basismodule op
een van de werkvelden Leren, Vieren,
Dienen of Pastoraat en de module
Procesmatig werken. Daarna is het
mogelijk om taakmodules te volgen
binnen het werkveld waarop een vrijwilliger actief is.
Zo krijgen vrijwilligers de kans om
zich te bekwamen in hun werkzaamheden voor de parochie. In deze tijd
waarin vrijwilligers meer taken krijgen
is een gedegen scholing onontbeerlijk.
Inmiddels hebben meer dan zevenhonderd mensen in de afgelopen jaren een
of meerdere modules gevolgd.
Contactpersonen
Bij de werving van cursisten spelen
de contactpersonen Pastorale School
een belangrijke en onmisbare rol. Zij
leggen contact met kandidaat-cursisten,
overleggen met het pastoraal team en
verzorgen de aanmeldingen van de cursisten. Zo vormen zij de schakel tussen
de parochie en de bisdomafdeling
Pastorale Dienstverlening, waar de organisatie van de Pastorale School berust.
Hun gewaardeerde inzet is onmisbaar.
In het najaar gaat een aantal modules
van start. In Den Haag, Dordrecht en
het Westland beginnen cursusgroepen
met de module Vrijwilliger in de kerk.
In Brielle gaat een groep zich verder
scholen in de Liturgie door het volgen
van de Basismodule Vieren. Daarnaast
gaan ongeveer tien mensen zich verdiepen in de Spiritualiteit van de
vrijwilliger.
Ook in het nieuwe werkseizoen is er
sprake van een gevarieerd aanbod
en is de Pastorale School een must
voor de vele vrijwilligers in het
bisdom Rotterdam. De Pastorale
Dienstverlening ziet nieuwe aanmeldingen voor de Pastorale School met
belangstelling tegemoet.
© Monique Meeusen
Nieuw materiaal
Kerkbalans 2015
Pastorale School:
een must voor vrijwilligers
Een actueel aanbod van modules
die gepland staan, vindt u op de web­
pagina’s van de Pastorale School,
te bereiken via www.tussenbeide.nl.
Verdere informatie is verkrijgbaar via
[email protected] of
T: 010 – 2815184, vragen naar
Monique Meeussen.
nummer 3 • 2014
Tussenbeide_September2014.indd 7
7
5/09/14 12:51
Vrijwilligers Brielle
onderscheiden
Kerktoetredersdag in Brielle
Tijdens de Nationale Bedevaart naar het Heiligdom van de HH. Martelaren van
Gorcum te Brielle, 12 juli, overhandigde Mgr. J.H.J. van den Hende, bisschop
van Rotterdam, namens de Heilige Vader, Paus Franciscus, de pauselijke onderscheiding ‘Pro Ecclesia et Pontifice’ aan mevrouw H. Kester en de pauselijke
onderscheiding ‘Bene Merenti’ aan de heer J. ten Berge.
Op zaterdag 21 juni vond in de
Bedevaartskerk in Brielle de jaarlijkse
kerktoetredersdag plaats. Het was een
dag van ontmoeting voor de volwassenen in het bisdom Rotterdam die in
het seizoen 2013/2014 tot de RoomsKatholieke Kerk zijn toegetreden.
Pauselijke onderscheidingen voor Henny Kester en Johan ten Berge
De Heilige Geest ervaren
De kerktoetreders werden in de eucharistieviering speciaal welkom geheten
door bisschop Van den Hende: ‘Het
is geweldig dat we op deze plek van
de martelaren samen de eucharistie
mogen hebben. De viering van vandaag
markeert het bijzondere moment in
het leven van de kerktoetreders, die nu
zijn opgenomen in de Wereldkerk door
het doopsel, de eerste communie en
het heilig vormsel. Zij zijn op hun beurt
geroepen een bijdrage te leveren aan
de vervulling van de zending van Gods
Kerk en onder meer Gods stem te laten
doorklinken in daden van liefde.’
Geloofsverhaal
Mevrouw Kester ontving de pauselijke
onderscheiding als waardering voor
haar grote verdiensten voor Kerk en
Samenleving, in het bijzonder voor
de Bedevaartskerk. Zij maakt als vrijwilligster sinds lange tijd deel uit van
de Bisschoppelijke Brielse Commissie
(BBC). Deze commissie draagt zorg
voor het behoud en bevordering van
het bedevaartsoord. Voor veel pelgrims verzorgt zij het gehele jaar door
ontvangsten en rondleidingen in het
bedevaartsoord.
‘Op vele manieren bent u dienstbaar
en een steun voor deze kerk al vele
jaren’, zo zei bisschop Van den Hende.
‘We willen u danken voor het vele
werk dat in kracht van Geest door u
mag gebeuren, steeds met bezieling en
steeds met enthousiasme.’
Ook de heer Ten Berge ontving
de onderscheiding als waardering
voor zijn buitengewone inzet voor
de Rooms-Katholieke Kerk, in het
Inzameling voor Caritas Syrië
bijzonder voor de Bedevaartskerk en
ook voor zijn vele taken en verantwoordelijkheden in de parochie van Brielle.
In de Bedevaartskerk is hij als vrijwilliger actief als beheerder en koster. Ook
de heer Ten Berge maakt deel uit van
de Bisschoppelijke Brielse Commissie
en bevordert met verve de aandacht
voor de Bedevaartskerk in binnen- en
buitenland.
Ook hem sprak de bisschop toe: ‘Een
sacristie bevindt zich achter de schermen, maar is van groot belang voor
een waardige eredienst. De sacristie in
deze kerk is altijd pico bello in orde.
Daaruit spreken de liefde en het geloof
van degene die er de scepter zwaait.’
Mgr. Van den Hende sprak woorden
van dank en appreciatie uit voor wat
zij beiden betekenen voor het heiligdom. Dat is in de afgelopen jaren
voor een groot deel gerestaureerd en
mag zich verheugen in een groeiende
belangstelling.
Een van de kerktoetreders vertelde haar
geloofsverhaal. Marja van der Meer
beschreef hoe zij en haar man als kind
naar de zondagsschool gingen, maar
later niet kerkelijk waren. Na een verhuizing raakten ze bevriend met hun
nieuwe buurvrouw, die zong in het kerkkoor van de parochie in Zoetermeer.
Ze zag hoe het geloof leefde in het
gezin. Via haar werden ze lid van het
kerkkoor. ‘Wij vinden dat wanneer je in
de kerk zingt, je achter de tekst moet
staan. Veel liederen zijn een getuigenis
van de liefde van God. Sinds oktober
hebben we de toetredingscursus van
de Katholieke Kerk gevolgd. En met
Pasen hebben wij het doopsel, de eerste
communie en het vormsel ontvangen.
We kunnen ons goed vinden in de leer
van de Katholieke Kerk. Paus Franciscus
geeft met zijn soberheid en betrokkenheid een voorbeeld en een nieuwe
impuls aan ons geloof. We hopen dat
wij in ons doen en laten een goed christen zullen zijn.’
Trouw
Ook bij kerktoetreder Pascal
Ntambundi uit Rotterdam-Ommoord
speelde de omgeving een belangrijke
rol in zijn keuze katholiek te worden.
Door zijn vrouw, die katholiek is en daar
actief invulling aan geeft, ging hij mee
naar de katholieke erediensten. Samen
hebben zij drie kinderen, waarvan de
oudste dit jaar zijn eerste communie
deed. ‘Ik ging naar de vieringen, eigenlijk heel trouw. In de twee jaar voordat
ik katholiek werd, heb ik misschien één
zondag gemist. Op 27 april van dit jaar
ben ik katholiek geworden. ‘Ntambundi
zoekt naar woorden om uit te leggen
waarom het belangrijk voor hem is
katholiek te zijn. ‘Ik kan zeggen dat de
symbolen die worden gebruikt en de
manier waarop in de katholieke kerk
gevierd wordt, uiting geeft aan wat van
binnen leeft. Neem nu het kruisteken
voor het bidden. Dat markeert het
gebed. En laat ook zien aan anderen
dat je bidt. Dat vind ik mooi.’
Bevestiging
Irene Vasterman begeleidde Pascal
Ntambundi in de parochie. ‘Het was de
eerste keer dat ik dat deed en ik vond
het heel bijzonder. Het bevestigt je in
je eigen geloof, want wanneer je aan
een ander zaken duidelijk moet maken,
onder woorden moet brengen, maakt
dat, dat je erover nadenkt. Je bent dan
intensief met je geloof bezig.’
Ann Barron, die de dag in Brielle
meemaakte, vat op de terugreis samen:
‘Het was een heel mooie dag. Het was
goed om elkaar te ontmoeten. Ik heb
vandaag in het samenzijn de aanwezigheid van de Heilige Geest ervaren.
Jolanda de Wolf
917
Tijdens de Nationale Bedevaart was er speciale aandacht voor de noodlijdende christenen in Syrië. Caritas Syrië heeft er de handen vol aan om voor mensen te zorgen
die ontheemd zijn en die voedsel en medicijnen nodig hebben. De bisschop deed een
oproep hen te steunen. ‘Zo laten we zien dat we niet alleen de Martelaren van Gorcum
in ons hart sluiten, maar ook vele anderen die in geloof martelaarschap onder ogen
moeten zien.’ In de Bedevaartskerk was daarom een tafel ingericht met materiaal, waar
een vrije gift kon worden gedaan. Zo werd € 917 ingezameld voor Caritas Syrië.
Mogen wij u bedanken?
Als u dit jaar een donatie heeft overgemaakt naar Centrum Vronesteyn of
het heiligdom in Brielle, zou u ons dan
uw gegevens willen doorgeven? Deze
worden door de bank niet meer doorgegeven. Wij willen uw naam en adres
gebruiken om te kunnen bedanken en u
uit te nodigen bij diocesane activiteiten
zoals een wijding of een ontmoetingsdag. Voor andere zaken worden deze
gegevens niet gebruikt.
Stuur uw gegevens naar:
Bisdom Rotterdam
T.a.v. mevrouw F. Wout
Kon. Emmaplein 3 - 3016 AA Rotterdam
Of mail deze naar vronesteyn@
bisdomrotterdam
8
Tussenbeide_September2014.indd 8
nummer 3 • 2014
5/09/14 12:51
Jaar Daden van Liefde afgesloten in Brielle
Trouw zijn door woorden en daden van liefde
Het Jaar Daden van Liefde werd in
het bisdom Rotterdam afgesloten op
zaterdag 12 juli, tijdens de Nationale
Bedevaart naar Brielle. Trouw zijn door
woorden en daden van liefde, was het
centrale thema van de dag in en rond
de Bedevaartskerk.
Zo’n duizend pelgrims maakten deze
dag mee. Deze begon met een eucharistieviering, met Mgr. Van den Hende als
hoofdcelebrant. Zeventien priesters concelebreerden en ook kardinaal Simonis
was aanwezig bij de viering. Verder
vierde een delegatie van de Ridders van
het Heilig Graf van Jeruzalem mee.
In zijn preek sprak de bisschop over de
verbondenheid van de Martelaren van
Gorcum met Christus. ‘De Martelaren
zelf waren één in geloof, hoe verschillend in karakter of in achtergrond, ze
waren verbonden met de Heer.’ De
eenheid die de martelaren in hun getuigenis laten zien, is een eenheid die angst
en ontreddering overstijgt, aldus Van
den Hende. ‘Dat mag een voorbeeld zijn
voor ons. Een Nationale Bedevaart om
in eenheid ons geloof te vieren. Dicht
bij de martelaren, maar in de eucharistie
benadrukken dat we allereerst dicht bij
de verrezen Heer zijn.’
Vertrouwen
Geen groter liefde kan iemand hebben
dan dat hij zijn leven geeft voor zijn
vrienden, zegt Jezus (Joh. 15, 13). ‘Het
gaat er niet om ons leven opzettelijk te
vernietigen, maar om het toe te vertrouwen aan God die ons het leven heeft
geschonken’, aldus de bisschop. Volgens
hem is je leven geven door je in dienst
te stellen van anderen, voor een christen elke dag aan de orde. ‘Daarom zijn
daden van liefde die voortkomen uit
geloof zo hard nodig.’
‘Je leven geven aan God en de naaste
door trouw te zijn door woorden en
daden van liefde. Weet dan’, besloot de
bisschop zijn preek, ‘de Heer kijkt in
ons hart om Zijn liefde aan ons te geven
in de mate dat we die nodig hebben,
en telkens opnieuw. Mogen wij op onze
beurt onze liefde beschikbaar stellen
aan elkaar. Dan zijn we een Kerk, ook
vandaag, die leeft van de liefde van
God.’ Die deze liefde daadwerkelijk wil
brengen aan alle mensen van goede wil.
Na de lunch, die de pelgrims op verschillende plekken op het terrein
gebruikten, volgde in de middag het
Rozenkransgebed en daarna het bidden
van de Kruisweg. Tevens was er gelegenheid tot de biecht. Voor deze keer was
een extra biechtruimte ingericht.
Jongerenprogramma
’s Middags was er in Brielle een catechetische ontmoeting van twintig jongeren
en de bisschop rond het onderwerp
Daden van Liefde. De bisschop sprak
met hen over daden van liefde en dienstbaarheid in het licht van de heilige
Schrift. Hij deed dat naar aanleiding van
de voetwassing door Jezus bij het laatste
avondmaal (Joh. 13), en onder meer aan
de hand van het evangelie over Martha
en Maria (Lc. 10, 38-42). De ene is druk
met allerlei taken om Jezus als gast goed
te ontvangen, de andere zit bij Jezus en
luistert naar wat Hij vertelt. ‘Beide horen
bij dienstbaarheid’, vertelde de bisschop,
‘zowel naar Jezus luisteren en weten wat
Hij je als belangrijke taak wil geven, als
concreet dienstbaar zijn’. De bisschop
gaf de jongeren twee vragen mee om in
groepjes over in gesprek te gaan. Zo wisselden ze uit over dienstbaarheid anno
nu en dienstbaarheid in je eigen leven,
geïnspireerd door het geloof.
De bedevaart werd afgesloten met een
vesperviering, een processie en de
pelgrimszegen.
Daphne van Roosendaal
foto’s p.
8-10: © Peter
nummer 3 • 2014
Tussenbeide_September2014.indd 9
van
Mulken
9
5/09/14 12:51
Aart de Kort
Maarschalkerweerd-orgel ingezegend
Muziek maken
tussen hemel
en aarde
Aart de Kort is organist van de
kathedraal in Rotterdam. Op
zaterdag 21 juni bespeelde hij
tijdens de eucharistieviering in
Brielle het pas gerestaureerde
Maarschalkerweerdorgel. De Kort
deelt zijn ervaringen met dit orgel
en blikt vooruit op het komend
seizoen.
‘Ik was nog niet bekend met dit specifieke exemplaar’, vertelt Aart de
Kort. Dus begon die dag in Brielle
voor hem met het verkennen van
het orgel. En dan blijkt het dus geen
zaak van spelen, maar van kijken.
‘Ik kijk naar de plek van het orgel,
hoe het orgel zich verhoudt tot de
ruimte. Hoe groot is het orgel, waar
staat het koor, hoe zorg ik dat de
samenwerking met het koor soepel
verloopt? Welke problemen kan ik
daar bij verwachten en hoe los ik ze
op? Ook bekijk ik zaken die invloed
hebben op de akoestiek en dus op
de klank. Het dak van de kerk van
het bedevaartsoord in Brielle is
geheel van hout. Hout absorbeert
geluid. En als er veel mensen in de
kerk zijn, merk je dat ook aan de
klank; ieder lichaam, ieder kledingstuk absorbeert geluid, waardoor de
klank minder lang blijft hangen in
de ruimte. Pas als ik die zaken in me
opgenomen heb, ga ik spelen.’
‘Ik luister naar het karakter van de
verschillende registers en bedenk
hoe ik deze kan combineren. Welke
registers smelten mooi samen en
welke kies ik voor het doel dat het
orgelspel dient? Samenzang begeleiden vraagt om ander orgelspel dan
een koor of solist begeleiden.’
Het orgel dat nu in de
Martelarenkerk in Brielle in
gebruik is gekomen, heeft een
uitstekende restauratie ondergaan, merkt De Kort op. Het
instrument is, zoals eigenlijk alle
Maarschalkerweerdorgels een
degelijk exemplaar. Orgelbouwer
Maarschalkerweerd, die het vak
leerde van de protestantse Bätz,
ging zich nooit te buiten aan wilde
experimenten. Wel was hij internationaal georiënteerd, dat zie je terug
in de Franse en Duitse invloeden.
Vernieuwend was hij door pneumatiek in orgels te gebruiken’, vertelt
De Kort.
Nieuw seizoen
Als organist van de kathedraal ben
ik betrokken bij een actie om restauratie van het orgel mogelijk te
maken. Op Open Monumentendag,
13 en 14 september, lanceren we de
actie. Verder zal ik in het nieuwe
seizoen spelen op het orgelfestival
in Limburg en in Zuid-Frankrijk
een concert geven. Tenslotte ben
ik bezig met het opzetten van een
eigen uitgeverij.‘
‘Orgel spelen in de kerk is voor
mij niet zomaar muziek maken.
10
Tussenbeide_September2014.indd 10
Tijdens de kerktoetredersdag in
Brielle was er ook aandacht voor
het nieuwe orgel. Bisschop Van den
Hende wijdde het gerestaureerde
orgel tijdens de eucharistieviering
in. Voor deze gelegenheid waren
vele organisten, dirigenten en koorleden vanuit het bisdom naar Brielle
gekomen.
Mgr. Van den Hende: ‘Paulus kende in
zijn tijd nog geen orgel. Hij sprak over
de Kerk als een lichaam met ledematen (1 Kor.12.). In onze huidige tijd is
Gods Kerk ook wel eens beschreven als
een orgel waarin de vele verschillende
stemmen, de vele registers met elk hun
eigen nuances, samenkomen en ten
dienste staan van orgelspel als geheel:
in gezamenlijkheid ten dienste van de
zending van de Kerk. Met daarbij de
lucht die door de windladen en pijpen
stroomt, als beeld van de bezieling van
de Heilig Geest.’ Na de inzegening van
het orgel bespeelde organist Aart de
Kort het tijdens de viering.
Generaties
Wanneer ik in een kerk speel, ervaar
ik de sacrale, vaak mystieke ruimte.
In die ruimte de klanken laten
resoneren, ja dat zorgt ervoor dat ik
opgetild word. Dat is muziek maken
tussen hemel en aarde.’
Jolanda de Wolf
Na de viering lichtte orgelbouwer
Elbertse kort een aantal bijzonderheden van het orgel uit. Het orgel is
gebouwd door orgelmaker Michaël
Maarschalkerweerd in 1876. Het orgel
was in eerste instantie bestemd voor
de Heilige Barbarakerk in Bunnik, verhuisde in 1938 naar de Heilig Hartkerk
in Zwijndrecht en heeft nu, na langdurige restauratie waarbij het orgel in
oude luister is hersteld, een bestemming gekregen in de Bedevaartskerk
in Brielle. ‘Het verhaal wil’, zo vertelt
Elbertse, ‘dat nu de vierde generatie
van onze familie aan dit orgel heeft
gewerkt. Mijn grootvader werkte al aan
de bouw ervan en de afgelopen tijd
werkte mijn zoon mee aan de restauratie en verplaatsing.’
Organist Ton van Eck, die als adviseur
de verplaatsing en restauratie van het
orgel begeleidde, brengt ten gehore
wat Elbertse aan de toehoorders uitlegt.
Duidelijk zijn de verschillende registers
met ieder zijn eigen klank te horen.
Aansluitend aan het korte concert
reikte John Bakker, algemeen econoom
van het Bisdom Rotterdam, de
Laurentiusplaquette uit aan Ton van
Eck voor zijn verdiensten rond de restauratie van het orgel.
Voor de liefhebbers was er gelegenheid om het orgel te bekijken en zelfs
te bespelen. Zo liet de heer Odijk uit
Zwijndrecht, deze mogelijkheid niet
voorbijgaan. Hij was in 1959/1960 organist in de Heilig Hartkerk en liet op het
orgel, nu in volle luister hersteld, het
Veni Creator hierop klinken. ‘Ik vond
het geweldig dit te mogen doen!’
Brochure
Ter gelegenheid van de restauratie
van het Maarschalkerweerd-orgel en
de plaatsing in het Bedevaartsoord
in Brielle, is een brochure uitgegeven door de Bisschoppelijke Brielse
Commissie. Het boekje getiteld, Het
Maarschalkerweerd-orgel in de bedevaartskerk van de HH. Martelaren van
Gorcum te Brielle, is voor € 2,50 te
verkrijgen in het Bedevaartsoord en via
het Bisdom Rotterdam.
Diocesaan orgelfonds
Bisschop Van den Hende maakte
bij de inzegening van het orgel in
Brielle bekend dat er een diocesaan
orgelfonds in het leven is geroepen.
Met een gift voor dat fonds maakt
u restauraties en herplaatsing van
bijzondere orgels mogelijk, zoals het
Maarschalkerweerd-orgel dat in oorspronkelijke staat is hersteld en een
nieuwe bestemming heeft gekregen.
Een bijdrage voor dit fonds kunt u
overmaken op: RK Bisdom Rotterdam
NL30 INGB 0000 464304 onder vermelding van ‘diocesaan orgelfonds’.
(Vermeldt u alstublieft ook uw naam en
adresgegevens bij uw donatie; de bank
geeft deze gegevens niet door)
Jolanda de Wolf
Ouderen­­pastoraat verandert komend jaar
Komend jaar verandert er veel in de
zorg voor ouderen. De overheid wil
dat ouderen langer zelfstandig in de
wijk blijven wonen. Dat kan alleen als
er een groter beroep wordt gedaan op
mantelzorg en op het sociale netwerk
rondom ouderen. Die veranderingen
hebben ook gevolgen voor het ouderenpastoraat vanuit de parochies.
Op 19 juni kwamen pastorale
beroepskrachten uit het vicariaat
Rotterdam bijeen rondom het thema
“Ouderenpastoraat in de zorginstellingen en de parochie”. Bisschoppelijk
Gedelegeerde voor het categoriaal pastoraat, Emile Boleij, hield een inleiding
over de zogenaamde transitie langdurige zorg. Aan de hand van stellingen
gingen pastorale beroepskrachten uit
de parochies met elkaar in gesprek
over de veranderingen in de zorg:
Waar liggen kansen? Welke problemen
kunnen we verwachten? Waar is
behoefte aan?
Kansen
Aan het eind van de bijeenkomst
konden er conclusies worden getrokken: de veranderingen in de zorg
bieden kansen voor de zelfstandigheid
van ouderen. Ouderen krijgen meer
dan in het verleden de regie in eigen
handen. Door de invoering van het
begrip “mentaal welbevinden” komt er
meer oog voor datgene wat belangrijk is
voor de mensen; goede zorg is immers
breder dan alleen de medische zorg.
Goede zorg heeft ook oog voor zingeving en levensbeschouwing, iemands
netwerk en voor de dagelijkse activiteiten van de hulpbehoevende. Natuurlijk
is de realiteit in de wijken divers en is
de tijd en menskracht van parochies
beperkt. Toch is het noodzakelijk ook
vanuit de parochies de transitie te
blijven volgen.
Een goede communicatie met andere
zorgverleners is nodig, om van elkaar
te weten wat men te bieden heeft.
Daarnaast is een heldere verdeling van
verantwoordelijkheden van belang.
Ook bestaande afspraken moeten
echter geëerbiedigd worden. Om een
voorbeeld te noemen: zoals parochies
aanspreekbaar zijn op pastorale zorg
aan ouderen in de wijk, blijven ziekenhuis en verpleeghuis verantwoordelijk
voor onder meer kerkdiensten binnen
de instellingen. Zo biedt een sterke en
goede samenwerking tussen parochie
en zorgverleners kans op versterking
van de positie van ouderen en hulpbehoevenden in onze samenleving.
Henri Egging, regiovicaris
nummer 3 • 2014
5/09/14 12:51
Met jongeren naar Lourdes
Dianne van Klink ging op bedevaart
naar Lourdes. Voor de vijfde keer
reisde ze dit voorjaar naar het Franse
stadje af met een groep jongeren. Al
34 jaar gaat de Hoofddorpse naar
het Maria-bedevaartsoord; en toch
werd het voor haar een bijzondere
week, met veel, heel veel indrukken.
‘Ik merk hoe mooi het is om jonge
mensen met en zonder handicap
bij elkaar te brengen tijdens een
Lourdes-reis.’
snel niet belangrijk meer. Gemakkelijk
vormen de deelnemers binnen twee
dagen een fijne groep, helpen en
ondersteunen elkaar ook bij verdrietige momenten. Ervaringen en
gedachten worden heel eenvoudig
gedeeld. Over hoe je omgaat met je
geloof bijvoorbeeld. En later in de
week: wat neem je mee aan ervaringen
uit Lourdes?
Elke dag is er zogenaamde ochtend- of
middagvitamine, waarbij een jongerenpastor het thema van de dag
bespreekt, zoals “De vreugde van
de bekering”. Of hij legt uit wat de
sacramentsprocessie of lichtprocessie
betekent.
Met een grote groep bedevaartgangers vertrekken we met bussen naar
Tourcoing, om daar de TGV te nemen
naar Lourdes. De gemiddelde leeftijd
in onze groep is laag. Er zijn 37 jongeren mee, van enkelen zijn ook de
ouders mee.
Wat beweegt de verschillende deelnemers om met deze bedevaart mee te
gaan? Meedoen in een programma
met verschillende missen, de lichtprocessie, de sacramentsprocessie en de
handoplegging?
Ik vraag verschillende jongeren er
naar. Samen onderweg zijn, dat trekt.
Een plek vinden om op te laden in de
drukte van het dagelijks leven, dat is
ook een reden om op reis te gaan. ‘Ik
vind het leuk om nieuwe vrienden te
maken’, zegt een ander. En: ‘Je krijgt
kracht van Bernadette; dan voel je je
weer lekkerder.’ ‘Lourdes is elk jaar
weer anders, het is mijn ding geworden, je beleeft iedere keer weer iets
nieuws’, zegt een volgende.
Alle generaties
De jeugd vindt Lourdes een “spannend” verhaal. Het samengaan met
mensen van heinde en ver verrast
de kleintjes. In de groep met 13- en
14-jarigen maakt het indruk dat Maria
verscheen aan een arm meisje. De
jongeren in de oudere leeftijdsgroep
zijn vooral nieuwsgierig gemaakt naar
Lourdes door de verhalen van hun
ouders, of opa en oma. ‘Lourdes lijkt
echt een andere wereld’, vinden ze. Je
komt mensen tegen van andere landen
en raakt in gesprek. Iedereen helpt
elkaar en er is een goede sfeer. ‘
Ook voor de ouders is het een bijzondere reis. De combinatie van mensen
met en zonder geestelijke of lichamelijke beperking ontroert velen. ‘Je ziet
dat het gemakkelijk kan en hoe goed
dit gaat. Iedereen kan hier zichzelf
zijn, er is liefde voor elkaar, er heerst
een goede sfeer.’
Samen delen
De reis is met zowel mensen zonder,
als met beperking. Dat verschil is al
Het Licht doorgeven
Op zaterdag 4 oktober houdt Bisdom
Rotterdam in Delft de Misdienaarsdag.
Deze dag is voor misdienaars en acolieten, om hen te bedanken voor hun inzet
bij de vieringen in de parochies.
Onder het thema “Het Licht doorgeven”
verzamelen misdienaars en begeleiders
zich in de Maria van Jessekerk, tussen
12.30 en 13.00 uur. Na de opening is er
een speurtocht of stadswandeling, met
een indeling naar leeftijd. Na een korte
pauze waarin de misdienaars en acolieten zich kunnen omkleden, is er een
eucharistieviering. Mgr. J. van den Hende
is hoofdcelebrant. Een jongerenkoor
verzorgt de liturgische gezangen. De dag
wordt afgesloten om 16.45 uur.
Begeleiders kunnen hun misdienaars
en acolieten opgeven, liefst zo spoedig
mogelijk, door een e-mail met de benodigde gegevens te sturen naar:
pastoraledienstverlening@
bisdom­rotterdam.nl.
Dianne van Klink
Kerst-Scratch in Kathedraal
Wie het fijn vindt om meerstemmige kerstmuziek te zingen, kan
terecht in de Kathedraal van
Rotterdam. Samen met de jubilerende kathedrale Laurentius en
Elisabethcantorij kunnen zangliefhebbers een zogenaamde KerstScratch inoefenen en uitvoeren.
Op 20 december studeren de zangers
en de cantorij in één dag enkele
meerstemmige kerstliederen in. Dit
onder leiding van dirigent Marc
Schaap en organist Aart de Kort. De
dag erna, op zondag, is ‘s middags
het concert in de Kathedraal. Tijdens
het concert zal er ook gelegenheid
zijn voor samenzang; samen met de
bezoekers worden enkele bekende
kerstliederen gezongen.
Het programma is te vinden op www.
cantorijrotterdam.nl.
Deelnemers komen “vanzelf in kerst­
sfeer”, stellen de organisatoren, “want
de Kathedraal ademt dan al de sfeer
van het komende kerstfeest uit”.
Na afloop is er gelegenheid voor ontmoeting en napraten.
Voor meer informatie kunt u terecht
op I: www.cantorijrotterdam.nl of
mail naar [email protected] of
bel T: 06-36145694.
Alle gegevens bij elkaar
Voor wie? Je zingt in een koor in het
bisdom Rotterdam
Waar? Kathedraal Rotterdam,
Mathenesserlaan 307, Zie ook www.
kathedraalrotterdam.nl
Wanneer? Repetitiedag 20 december van 10.00 tot uiterlijk 16.00 uur;
concert op 21 december om 15.30
uur (aanwezig om 15.00 uur)
Hoe aanmelden? Via aanmeldingsformulier op www.cantorijrotterdam.
nl vóór 30 september en overmaking
van € 25,00 op nummer NL 89 RABO
015.34.789.34 van Laurentius en
Elisabethcantorij Rotterdam. Vermeld
voorletters, achternaam en woonplaats. De bijdrage moet uiterlijk
15 oktober zijn bijgeschreven en is
tevens het bewijs van inschrijving.
nummer 3 • 2014
Tussenbeide_September2014.indd 11
11
5/09/14 12:51
Dienst Geestelijke Verzorging honderd jaar
Frank is aalmoezenier van de Dienst
Rooms-Katholieke Geestelijke
Verzorging (RKGV) bij defensie. Dit
jaar viert de dienst zijn honderdjarig
bestaan. De aalmoezenier legt uit wat
in al die jaren de kern is van het werk
bij defensie.
‘De bijzondere positie van de geestelijk
verzorger komt door het feit dat hij
gezonden is’, legt aalmoezenier Frank
uit. ‘Ik ben gezonden door de RoomsKatholieke Kerk om in het leger het
pastoraat vorm te geven.’ Het is de taak
van een aalmoezenier om mensen te
helpen geestelijk en spiritueel heel te
blijven, in relatie tot de ander en tot
zichzelf.
Frank werkt bij de parate eenheden
van de marine. Hij houdt zich veelal
bezig met het individueel begeleiden
van militairen. Alles doet hij met hen
mee: trainen, meegaan op oefening en
missie. ‘Bij de mariniers is het ontzettend belangrijk dat je één van hen bent.
Ik loop ook in hetzelfde vlekkenpak
als zij. Op het moment dat het nodig
is - als er spanningen thuis ontstaan, in
de eenheid of in de situatie waarin ze
zijn - zoeken we samen naar de juiste
antwoorden.’
Franks katholieke identiteit is van
belang voor zijn werk. ‘Op het moment
dat mensen zoeken naar wie ze zijn,
heb je niets aan algemeenheden. Dan
is de identiteit van de persoon die
tegenover je staat belangrijk om je aan
© Emy Jansons
Antwoord op prangende vragen
Er zijn zes geestelijke verzorgingen
bij defensie, waarvan de rooms-­
katholieke en de protestantse de
grootste zijn, met ongeveer vijftig
aalmoezeniers. Verder zijn er ook
verzorgingen van humanistische,
joodse, islamitisch en hindoe-signatuur. Bij de rk-aalmoezeniers is het
werk onderverdeeld in drie typen:
aalmoezeniers die bij vormingscentra trainingen en vormingsprogramma’s geven, aalmoezeniers
die levens­beschouwing geven op
de opleidingscentra, en aalmoezeniers (zoals Frank) die bij de parate
eenheden werken. Zij zijn werkzaam
bij zowel landmacht als luchtmacht
en mariniers. Aalmoezenier Frank
woont in het bisdom Rotterdam.
hebben. Dus ook geloofsvragen. Maar
er zijn ook veel algemene vragen: Hoe
kan ik leven? Hoe ga ik met dingen
om? Leren leven is een kunst.’
Op 28 augustus 1914 werd de Dienst Rooms-Katholieke Geestelijke Verzorging
opgericht in verband met de mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog. Ter ere van het
honderdjarig bestaan van de dienst is een symposium georganiseerd en er verschijnt
een herinneringsboek.
Kunduz
te kunnen spiegelen. In die zin bied
ik mijn rooms-katholieke identiteit
aan, opdat een ander zijn eigen identiteit kan vinden. Dat hoeft niet per se
rooms-katholiek te zijn.’
Snelkookpan
De aalmoezenier is van mening dat
levensvragen in oorlogsgebieden
prangender zouden kunnen zijn. Hij
vergelijkt het met een snelkookpan:
‘Kijk, een militair maakt alles mee wat
een burger ook meemaakt, maar dan
veel sneller en heftiger. De confrontatie
met bijvoorbeeld leven en dood is ook
heftiger.’
Mariniers zijn ongeveer de helft van het
jaar op oefening. Dat doet niet alleen
wat met de militair, maar ook met het
thuisfront: de partner, de kinderen, de
vriendengroep. Frank: ‘Alleen al het
feit dat je zo weinig thuis bent, verdeelt
je. In beide werelden leven kan lastig
zijn en vraagt om flexibiliteit.’
Tijdens de oefeningen en op missie is
er voor de militairen veel tijd om na te
denken en met elkaar te praten. ‘Als jij
‘s nachts om drie uur in een wachtpost
ligt te turen over de hei of het ijsveld, is
er gelegenheid om het over van alles te
Okt 2014
Wereld
missie
maand
Zeven maanden lang was Frank mee
op missie in Kunduz. Daar deed hij
aan individuele begeleiding en hield
hij gebedsdiensten waar zo’n tien
procent van de militairen aan deelnam.
‘Commandanten zijn er groot voorstander van dat er ook plek en ruimte is
voor bezinning. De militairen zijn bijna
zeven maanden van huis om zich in
een vreemd land in te zetten en nooit
zonder risico te werken. De bezinningsdienst is daar evenals veel gesprekken
onderdeel van.’
Emy Jansons
steun parochies wereldwijd
De vlam van geloof doorgeven
De katholieke Kerk in Myanmar
- het voormalige Birma staat dit jaar centraal tijdens
Wereldmissiemaand.
De Kerk is er in jaren van militaire dictatuur in geslaagd de
vlam van het geloof brandend
te houden en door te geven aan
volgende generaties. Nu het land
zich sinds enkele jaren openstelt voor de wereld en stappen
worden gezet naar democratie,
ontstaan er meer vrijheden voor
de bevolking. Voor gelovigen zijn
er meer vrijheden om hun geloof
te beleven. Volgend jaar zullen
er presidentsverkiezingen zijn.
Veel mensen vestigen hun hoop
op Aung San Suu Kyi, oppositieleidster en winnares van de
Nobelprijs voor de Vrede.
Maar er blijven grote moeilijkheden in het land. Etnische
groepen hebben tijdens de
militaire dictatuur eigen milities
opgericht en strijden nog altijd
12
Tussenbeide_September2014.indd 12
voor autonomie. Spanningen
tussen de groepen leiden tot
gewelddadige conflicten, die
weer zorgen voor een vluchtelingenstroom. Zo bevindt zich
in het noorden van het land, in
Myitkyina, een groot opvangkamp
waar veel christenen verblijven.
De Kerk groeit in Myanmar
en maakt zich sterk voor beter
onderwijs.
Op twee zondagen in oktober
vraagt Missio onze aandacht.
De kinderen staan centraal op
Wereldmissiedag voor de kinderen, op 4 en 5 oktober. Op
Missiezondag 19 oktober wordt
wereldwijd in de katholieke Kerk
geld ingezameld voor pastoraal
werk in de derde wereld, van
oudsher bekend als de Pauselijke
Missiewerken.
Meer informatie: www.missio.nl.
nummer 3 • 2014
5/09/14 12:51
Parochie in beeld
Parochianen van “buiten” zijn
er voor gedetineerden “binnen”
De H. Thomas-parochie in Alphen aan den Rijn en omstreken maakt veel werk
van de band met de Penitentiaire Inrichting Geniepoort in de stad. Vanuit de
parochie en wijde omgeving is een grote groep vrijwilligers betrokken. ‘Voor
ons is het een heel andere wereld. Maar voor hen zijn wij soms ook het enige
contact met de buitenwereld.’
Zoals dat zo vaak gaat, begon het
allemaal met de sterke motivatie van
één persoon. Ben Jansen was geestelijk verzorger van de Geniepoort, het
moet zo rond 1995 geweest zijn. Hij
vond het belangrijk dat er een lijntje
werd uitgelegd naar de lokale bewoners van de stad, mensen van “buiten”,
zoals dat in een gevangenis heet. Hij
nodigde mensen uit om bij te dragen,
bijvoorbeeld tijdens de preken die hij
verzorgde in kerken in de omgeving.
In Hazerswoude vond hij weerklank.
Een van de eersten die daar enthousiast werd, was Wim van Harteveld.
Ruim vijftien jaar is hij nu vrijwilliger
in de Geniepoort. In de kerkdiensten
doet hij mee, net als in een van de
gespreksgroepen in de inrichting. Ook
chauffeurt hij soms voor familie van
gedetineerden.
Huib Verdegaal vertelt hoe hij betrokken raakte. ‘Met ons koor zongen we in
de Geniepoort, het zal een jaar of vijftien geleden zijn geweest. We zongen
twee vieringen achter elkaar, en ik zag
de gedetineerden die binnenkwamen
een kaarsje opsteken en een kruisje
slaan. “Zo, daar kan ik nog wat van
leren”, dacht ik. Toen de vraag kwam
dat er vrijwilligers werden gezocht, heb
ik me aangemeld.’
Werken
Hun motivatie om in te stappen? ‘Je
helpt mensen aan de onderkant van de
samenleving.’ De gevangenen bezoeken, dat is toch een van de werken van
barmhartigheid!
Het kan soms raar lopen. Verdegaal
was marktkoopman. Toen hij bij een
van zijn eerste bezoeken aan de gevangenis een kennis van de markt voor
zich kreeg, keek hij wel even raar op.
‘We hebben elkaar in de viering de
vrede gewenst.’ Maar daarna toch een
beetje stommerdje gespeeld; het is in
de gevangenis echt niet de bedoeling
dat vrijwilligers persoonlijke banden
aanknopen met gedetineerden.
Persoonlijke gegevens uitwisselen wordt
dringend afgeraden en aanspreken doe
je elkaar bij de voornaam. En de eerste
regel die iedere gevangenisbezoeker
leert: vraag niet naar de reden dat
mensen vast zitten.
Wat de vrijwilligers - een stuk of dertig
in totaal - wel doen? Ze zetten koffie,
assisteren als lector en maken na afloop
een praatje met de gevangenen. Heel
bijzonder is het allemaal niet, en toch
ook weer wel.
Relatie
Want hoe je het ook wendt of keert,
en hoe gereserveerd je ook probeert
te zijn, een relatie bouw je altijd op.
‘Je neemt elkaar immers serieus.
Gedetineerden komen naar ons toe om
ons te bedanken’, zegt Cock van Driel.
‘De gevangenen beschouwen jouw inzet
als belangstelling.’ De koren die zingen,
gastkoren van verschillende kerkgenootschappen uit de omgeving, krijgen
applaus.
‘Het gaat echt om de houding die je
inneemt’, zegt Van Harteveld. ‘Dat je
tussen hen in gaat zitten, dat je een
praatje maakt.’ Verdegaal: ‘Ik kijk naar
de vieringen uit. Dan vraagt mijn vrouw
als ik weer thuis ben: “Hoe was het bij
je vrienden?” En ze ziet het eigenlijk
wel goed. Een tijd terug was er een
gevangene die twee weken
later vrij zou komen, toen zijn
vrouw overleed. Ik was bang dat
er niemand bij de begrafenis
zou komen en ben er naartoe
gegaan. Ook al bleek de uitvaart veel belangstellenden te
trekken, toen hij mij zag, was
er een band. Dat is fijn, dat is
bijzonder.’
Vooral de vieringen op bijzondere dagen blijven de
vrijwilligers bij. Aswoensdag,
Allerzielen, dat zijn heel ontroerende vieringen, zegt Tineke
Heemskerk. Dan valt het gemis
van thuis op. Of dringt het besef
van zonde op een bijzondere
manier door. Heemskerk is
het opgevallen “hoe veel jonge
mannen in de gevangenis al
kinderen hebben verloren”. ‘Dat
heb ik zeker al een keer of vijf
meegemaakt.’
Initiatieven
de gevangenis. ‘Dat gaat er heel serieus
aan toe’, met zo gemiddeld toch wel
twaalf, veertien deelnemers. ‘En verstoor je de boel, dan word je eruit
gezet.’
Voor de vrijwilligers is hun inzet in
De Geniepoort een serieuze zaak, die
reden geeft tot dankbaarheid. Van
Driel: ‘Voor sommigen ben jij de enige
persoon van buiten die ze spreken.’
De vrijwilligers pakken ook activiteiten
buiten de viering aan. Er worden bijvoorbeeld opnames gemaakt van vaders
die voorlezen aan
hun kinderen. De
vrijwilligers maken
ook initiatieven
mogelijk waarmee
geld wordt ingezameld. Ook de PCI
springt nog wel eens
bij. Geld voor telefoonkaarten voor
de gedetineerden
bijvoorbeeld, weet
Gilion Greeve, als
diaken werkzaam in
de parochie.
Van Harteveld doet
ook mee in de
gespreksgroepen
in de gevangenis.
‘Aan de hand van
de actualiteit of een
stuk in de krant
brengt de pastor een
onderwerp in, waarover dan gesproken
wordt. En op Goede
Vrijdag hebben
we bijvoorbeeld
naar The Passion
gekeken.’ Er is ook
een bijbelgroep in
Ted Konings
nummer 3 • 2014
Tussenbeide_September2014.indd 13
13
5/09/14 12:51
Vredesweek
in Schilderswijk
In Den Haag wordt werk
gemaakt van de Vredesweek.
“MOC Veel gezichten, één
hart” organiseert op 20 september een Vredesfeest. Het
feest in het ontmoetingscentrum in de Schilderswijk
vormt in Den Haag de
aftrap van de jaarlijkse week
van bezinning en actie rond
het thema vrede.
Het feest wordt een bonte
mengeling van muziek en
dans van verschillende etnische groepen uit de stad.
Het kinderkoor van de parochie De Vier Evangelisten
zingt, maar ook een moslimkoor, een rapper en
het eigen MOC Koor. Er is
pianospel, er zijn gedichten
en er wordt gedanst. Voor
de kinderen is er een apart
programma met veel creativiteit, de jongeren worden
vooral sportief uitgedaagd.
Verder is er een breed scala
aan organisaties dat zich
presenteert.
Het centrale thema van het
Vredesfeest is “Armoede Delen in Vrede”.
Meer informatie over het
Vredesfeest is te vinden op
Facebook. Kijk dan bij MOC
Den Haag.
Pius-almanak
Binnenkort verschijnt de nieuwste editie van de Pius-almanak.
Het geeft een beeld van katholiek Nederland in alle facetten,
van de institutionele kerk maar ook van de veelzijdigheid van
de katholieke gemeenschap. En dat al voor de 127ste keer.
De kerncijfers van de katholieke kerk in Nederland, zijn opgenomen. Uit de gegevens van de vele organisaties en instellingen valt op te maken dat de katholieke gemeenschap nog
altijd op veel terreinen actief is. In de diaconie, bij missie- en
ontwikkelingswerk, via onderwijs en gezondheidszorg, zorg voor
jong en oud, en niet te vergeten de activiteiten van de grote
religieuze families van zusters, paters en broeders.
Informatie over al deze instellingen en organisaties is te vinden in de Pius-Almanak. Het naslagwerk wordt zowel in gedrukte vorm uitgegeven als ook online. Wie geabonneerd is op het
naslagwerk heeft ook toegang tot de internetversie, via een
inlogcode.
De Pius-almanak is zowel voor particulieren als organisaties
beschikbaar bij uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum,
antwoordnummer 2769, 3970 WJ Houten, T: 030-6383736,
I: www.bsl.nl.
Geloofsavonden
ter voorbereiding op
het Laurentiusjaar
In de pastorie van de Lambertuskerk te Rotterdam worden door
de parochie in oktober en november geloofsavonden georganiseerd die in het teken staan van Laurentius. Deze avonden, voor
ieder die zich wil verdiepen in het geloof, zullen gaan over de diaken in de Schrift, de jonge Kerk en de Kerk van vandaag.
De bijeenkomsten vinden plaats op maandagavonden van 20.00
uur tot 22.00 uur op het adres Hoflaan 121 en worden geleid
door pastoor Gouw en diaken Franck Baggen. De data zijn 13 en
20 oktober en 3 en 17 november. Aanmelden kan via de website
www.lambertuskerk-rotterdam.nl of via [email protected]
14
Tussenbeide_September2014.indd 14
De uitdaging tot vrede
Deze zomer is op veel plekken grote onrust gegroeid met verschrikkelijke gevolgen: de raketten in Gaza en Israël, het neerhalen van het vliegtuig in Oekraïne, het geweld in Syrië en Irak,
in Zuid-Soedan en in de Centraal Afrikaanse Republiek. Soms
lijkt het geweld uit te monden in totale gekte, lijkt het alsof niemand meer grip krijgt op conflicthaarden in de wereld.
Omdat onze Nederlandse
samen­leving een open samenleving is, waar mensen uit alle
delen van de wereld samen-leven, leiden wereldconflicten
ook tot onrust in Nederlandse
steden en wijken.
In Den Haag is deze zomer een
Vredesplein gestart. Het plein
vóór de kerk van H. Jacobus
de Meerdere in de Parkstraat
wordt iedere maand op de
eerste vrijdag van de maand
omgedoopt tot een plein van
vrede en gebed waar rondom
een groot kruis gebeden
en gezongen wordt en waar
mensen hun gebeden en verlangens op dit vredeskruis
bevestigen. Het Vredesplein
is een initiatief van de Haagse
Gemeenschap van Kerken en
staat open voor alle christenen
en alle mensen van goede wil.
Bidden
Wat betekent nu zo’n bescheiden plein in het hartje van een
onrustige stad en in een verscheurde wereld?
Gebed is voor christenen en
andere gelovigen een belangrijke bron van innerlijke vrede,
die ook in een onrustige wereld
niet verstomt en niet stilvalt.
Het gebed is immers niet
afhankelijk van de uiterlijke
omstandigheden. Gebed betekent niet dat een mens zich
terugtrekt uit de wereld en de
ogen sluit voor de noden van
mensen. Gebed is het hart en
het leven zo verruimen dat de
mens nog meer toegroeit naar
de ander en de Ander.
Het woord katholiek verwijst
naar wereldwijde christelijke
verbondenheid. Door het
gebed wordt deze verbondenheid verdiept en verruimd,
zodat deze de hele wereld kan
omvatten. Alleen in gebed is
het mogelijk de wereld in het
hart mee te dragen. Door de
geestelijke verbondenheid met
God, die in het gebed wordt
versterkt, groeit de broeder- en
zusterschap met de naaste en
vooral de naaste in nood, waar
hij of zij zich ook bevindt.
In het gebed beseft de mens dat
God met ons het lijden draagt,
dat ieder lijden altijd door Gods
liefde wordt omarmd, dat ieder
lijden uiteindelijk opstanding
zal kennen.
Roeping
Gebed is ook een groei in
menswording; wanneer mensen
hun toevlucht nemen tot
wapens en anderen te lijf gaan,
wordt er geweld gedaan aan
deze menselijkheid. Dan wordt
er dood en verderf gezaaid
en maakt de mens de roeping
niet waar die hij van God heeft
ontvangen, namelijk: leven
geven en leven doorgeven. De
mens die oorlog voert (behalve
wanneer het is om bedreigde
mensen te beschermen en voor
het leven te behouden) verliest
zijn menswaardigheid.
Het kruis is voor christenen
het centrale teken van vrede:
Christus heeft dit kruis gedragen en is gestorven en heeft
daarin zijn liefde laten zien
voor de mensen. Hij heeft Gods
onbegrensde liefde voor alle
mensen laten zien en heeft
daardoor een uitweg gewezen.
In dit jaar 2014, dat de geschiedenis zal ingaan als een
uitzonderlijk gewelddadig jaar,
viert de Kerk in het midden
van de maand op een zondag
(14 september) het feest van
de Kruisverheffing. Gevierd
wordt dat in 335 het Kruis van
Christus, dat gevonden was
in Jeruzalem, opnieuw werd
opgericht als teken van zegen
voor alle mensen. Het martelwerktuig waaraan Christus is
gestorven, is teken van leven
geworden.
Daar ligt een antwoord dat we
als christenen kunnen geven
op de oorlog en het geweld
dat we in de wereld zien:
wij blijven als leerlingen van
Christus mensen die leven van
innerlijke vrede die we als bron
voor ons spreken en handelen
willen gebruiken. Door ons
gebed voeden we die vrede van
Christus in onszelf, door dat
gebed worden we gesterkt om
mensen van vrede te blijven en
ons te weerhouden van harde
woorden en vernietigende
daden en blijven we oefenen in
vergeving en verzoening.
Zo is gebed niet nutteloos en
machteloos, maar juist krachtig; het kan ons veranderen en
dichter bij God brengen en zo
de wereld bij God brengen.
Dan zal zijn vrede de wereld
kunnen bereiken.
Ad van der Helm, regiovicaris
nummer 3 • 2014
5/09/14 12:51
PERSONALIA
Benoemd
De bisschop heeft benoemd:
❖❖ J.T. Wubbels MHM, per 1 mei tot pastoor van de parochie OLV van de Vrede
in Rotterdam
❖❖ A.L. Langerhuizen, per 8 juni tot administrator van de parochie H. Driekoningen
in Den Haag
❖❖ F.A.M. van den Heuvel, per 1 mei, tot
lid van de Raad voor Economische
Aangelegenheden van Bisdom
Rotterdam.
Goedkeuring en zending
De bisschop verleende pastorale zending
en goedkeuring aan:
❖❖ Mw. N. de Hoop-Muller, per 15 april,
tot geestelijk verzorgster van de
Parnassiagroep in Den Haag
❖❖ Mw. drs. J. van Heel, per 1 mei
tot geestelijk verzorgster van de
Penitentiaire Inrichting in Krimpen aan
den IJssel
❖❖ Drs. W. van de Heijning, per 1 mei tot
geestelijk verzorger bij Penitentiaire
Inrichting Haaglanden, locatie
Scheveningen
❖❖ K. Bos, per 1 augustus, als geestelijk verzorgster bij Aafje, locaties
Schiehoven en De Vijf Havens in
Rotterdam
AGENDA
❖❖ H.M. de Blécourt, per 1 augustus als
rector van Laurens, locatie huize SintPetrus in Berkel en Rodenrijs
Ontheffing kerkelijke zending
De bisschop trok eervol de kerkelijke
zending in van:
❖❖ M.J.J. Lommerse-Koning, per 19 januari
(met terugwerkende kracht) als pastoraal werkster van de federatie SintFranciscus, tussen duin en tuin in het
Westland
❖❖ J. Sorgdrager, per 1 april als
geestelijk verzorgster van de
Broederscommuniteit BNS in Voorhout
❖❖ P.M.E. Hogervorst-van Kampen, per 12
april, als pastoraal werkster wegens
pensioen van de parochie Sint-Maarten
in Noordwijkerhout
❖❖ Drs. R.H. Veerman, per 1 mei als
geestelijk verzorger bij de Penitentiaire
Inrichting in Krimpen aan den IJssel
❖❖ E. Boleij, per 1 mei als geestelijk verzorger bij Delta Psychiatrisch Centrum
in Poortugaal
❖❖ Drs. W. van de Heijning, per 1 juni als
geestelijk verzorger van de Penitentiaire
Inrichtin in Rotterdam
❖❖ W. Lemmens, per 4 augustus, als pastoraal werker wegens pensioen, van de
parochie. H. Driekoningen in Den Haag
Donderdag 18 september
Woensdag 17 september ev.
In de bijbel staan prachtige verhalen die
je eigenlijk maar zelden in de kerk hoort.
Denk aan het verhaal van Jacob en Ezau,
of over David en Abigaïl, of over de profeet
Daniël. In H. Antonius Abt in Den Haag
worden minder bekende pareltjes uit de
bijbel gelezen.
Waar: Scheveningseweg 233-235
Wat hebben geloof en leven met elkaar te
maken? Wat geloof je eigenlijk? Die vragen
staan centraal tijdens gespreksavondden
in Zoetermeer. De avonden zijn met name
een uitnodiging voor dertigers en veertigers. Aan de hand van een bijbelverhaal
zullen zij de antwoorden op bovenstaande
vragen proberen te formuleren.
Waar: parochiebureau H.-Nicolaas,
Dorpsstraat 26, Zoetermeer
Wanneer: 17 september, 14 oktober, 27
november, ook los te bezoeken
Tijd: 20.00 - 21.30 uur
Opgeven: E: [email protected]
Pareltjes uit de bijbel
Tijd: 20.00 uur
Toegang; vrij
Zaterdag 27 september
Rotterdam op bedevaart
Informatieochtend in de Open Hof in
Ommoord over de bedevaart die vanuit
Rotterdam wordt gemaakt vanaf 7 oktober. Niet naar een van de “klassieke”
bedevaartsoorden, maar drie dagen naar
Brabant, Limburg en Vlaanderen. Bezocht
worden onder meer het Heilig Bruurke van
Megen, Sint-Anneke, de heilige Eik, de
Benedictijner abdij van Vaals, Wittem, het
graf van pater Karel Houben, de zuster
van Brecht, van Schoten en de abdij van
Postel. Overnacht wordt er steeds in de
abdij van Rolduc; de tocht gaat per bus.
Kosten: 259 euro, maaltijden inbegrepen
Informatie en inschrijven: Rita
Schoolenberg, T: 010 - 4214174 of Rob
Lijsen, T: 06 - 40948179
Ontslag
De bisschop verleende eervol ontslag
aan:
❖❖ H.A. Verbakel, per 1 mei als administrator van de parochie OLV van de Vrede
in Rotterdam
❖❖ J.T. Wubbels MHM, per 1 mei als pastor in de parochie Sint-Jan de Doper in
Gouda
❖❖ R.G.A. Kurvers, per 8 juni als pastoor
wegens emeritaat van de parochie H.
Driekoningen in Den Haag
IN MEMORIAM
Op 4 augustus is overleden
de zeer­eerwaarde heer
Bernardus Johannes van Bommel
geboren op 4 april 1920 te ‘s-Gravenhage
en priester gewijd op 22 september 1945.
Ben van Bommel was na zijn wijding actief
als priester-assistent in de parochie te
Haastrecht. Daarna was hij achtereenvolgens kapelaan in Alphen aan den Rijn, Delft
en Voorschoten. Hij combineerde deze
benoeming met een functie als conrector
van Huize Bijdorp en als moderator en
godsdienstleraar van de R.K. Middelbare
Meisjesschool in Voorschoten. In 1958
werd hij benoemd tot Bisschoppelijk
Hoofdinspecteur van het Lager Onderwijs in
het bisdom Rotterdam. In 1965 volgde zijn
benoeming tot Bisschoppelijk Gedelegeerde
voor het Onderwijs en Catechese. Op 1
februari 1977 werd hij eervol ontslagen uit
deze functie en werd hij benoemd tot rector
van het bejaardencentrum “De Mantel” in
Voorburg. Daar bleef hij actief ook na zijn
eervolle ontslag uit ambtsbediening.
Rector Ben van Bommel heeft zich 69 jaar
als priester voor de Kerk ingezet, eerst voor
het bisdom Haarlem en vanaf 1956 voor
het bisdom Rotterdam. Hij was de oudste
priester van het bisdom. Voor zijn inzet voor
de katholiciteit van het onderwijs zijn wij
hem veel dank verschuldigd. Met veel wijsheid heeft hij als gedelegeerde de bewogen
jaren in de onderwijs­wereld gevolgd en
begeleid.
Geloof in je leven!
COLOFON
Tussenbeide is de nieuws- en informatiekrant van
het Bisdom Rotterdam. Het blad verschijnt onder
verantwoordelijkheid van de afdeling Pers en
Communicatie.
Bij gelegenheid van zijn vijftigjarig priesterjubileum op 22 september 1995 verscheen
een verhalenbundel van zijn hand met de
titel “Ik hou van jou”. Als priester heeft Ben
van Bommel zich ingezet voor het geloofsleven van alle generaties, van de schooljeugd
tot en met de ouderen in “De Mantel”.
De eucharistieviering bij zijn uitvaart werd
gehouden op 6 augustus in woonzorgcentrum “De Mantel” in Voorburg.
Op woensdag 6 augustus is na een
kortstondig ziekbed en voorzien van het
sacrament der zieken overleden
de zeereerwaarde heer
Martinus Engelbertus Hendrikus
Oostdam
geboren op 1 oktober 1943 te
Noordwijkerhout en priester gewijd op 6
juli 1968.
Martin Oostdam was na zijn wijding
kapelaan in de parochie St. Jan voor de
Latijnse Poort in Rotterdam-Hoogvliet
(1968). In 1972 werd hij benoemd tot
deservitor (waarnemend pastoor) in
dezelfde parochie, waarna in 1974 zijn
pastoorsbenoeming volgde. Met ingang
van 16 juni 1985 werd hem uit deze
parochie ontslag verleend en werd hij
benoemd tot pastoor van de parochie St.
Joris in Ridderkerk. Op 1 oktober 2008
werd hem op eigen verzoek eervol ontslag
verleend als pastoor en werd hij voor
0,5 fte benoemd tot administrator van
diezelfde parochie. Met ingang van 1 september 2011 werd hem uit deze functie
eervol ontslag verleend en ontslag uit de
gewone ambtsbediening van het bisdom
Rotterdam.
Martin Oostdam was vergroeid met
Ridderkerk, zeker omdat hij er zo lang
pastoraal werkzaam was, de mensen
goed kende en met hen een band had
opgebouwd. In dit van oorsprong overwegend protestantse gebied, zocht hij
actief naar vormen van samenwerking
en gezamenlijkheid waar dat mogelijk
was. Hij vond het belangrijk dat de St.
Jorisparochie zich op maatschappelijk
gebied zou profileren en was daarom verbonden met het Interkerkelijk Diaconaal
Beraad en de Wereldwinkel. De parochie werd tevens uitdeelpunt van de
Voedselbank.
Toen duidelijk werd dat pastoor Oostdam
ernstig ziek was, hebben veel mensen
hem een kaartje met een persoonlijk
woord gestuurd en zo uiting gegeven aan
de onderlinge verbondenheid. Tijdens zijn
kortstondig ziekbed waren deze blijken
van medeleven reden tot dankbaarheid;
ze deden hem zichtbaar goed.
De uitvaart van Martin Oostdam vond
plaats op 13 augustus, in de St. Joriskerk
in Ridderkerk. Hij is begraven op begraafplaats Vredehof in Ridderkerk.
Hoofdredactie: Francis Wout
Redactie: Frits Vermeulen, Monique Meeussen, Willien
van Wieringen, Jolanda de Wolf, Ted Konings
Jongerenredactie: Sander van Aarle, Shirleni Blanken,
Emy Jansons-van Steekelenburg, Thom Oosterveer
Aan dit nummer werkten verder mee:
Marinus van den Berg (column), Henri Egging, Ad van
der Helm, Dianne van Klink, Steven de Nooij, Daphne
van Roosendaal, Marc Schaap, Fredi Timmermans
Redactie en abonnementenadministratie:
Koningin Emmaplein 3, 3016 AA Rotterdam,
Tel: 010 - 281 51 71, Fax: 010 - 436 71 90
E: [email protected]
I: www.bisdomrotterdam.nl
Postgiro: 464304
Vormgeving:
Halewijn NV, Halewijnlaan 92, B-2050 Antwerpen
Fotografie: Sietske Andringa, Emy Jansons,
Peter van Mulken, Jeroen Stam, Dianne van Klink,
Monique Meeussen, Daphne van Roosendaal
Drukkerij:
Halewijn NV, Halewijnlaan 92, B-2050 Antwerpen
Abonnementen:
€ 1,50 per jaar (voor parochies)
€ 10 per jaar (individueel abonnement incl. porto)
Abonnementen kunnen elk gewenst moment
ingaan en worden automatisch verlengd, tenzij minimaal
vier weken voor het verstrijken van de abonnementstermijn schriftelijk wordt opgezegd.
Advertenties:
Borgerpark Media
Marion Polmans -Paus, Postbus 8027, 6060 AA
Posterholt
T: 0475 - 711 362
E: [email protected]
I: www.borgerparkmedia.nl
Overnemen:
Artikelen uit Tussenbeide mogen met bronvermelding,
vrij worden overgenomen in parochiebladen.
Illustraties en foto’s mogen alleen worden gebruikt als
vooraf toestemming is verleend door de redactie.
nummer 3 • 2014
Tussenbeide_September2014.indd 15
15
5/09/14 12:51
Ruimte voor
ontmoeting
Fredi Timmermans is jongerenwerker van
het bisdom Rotterdam. Met haar werk wil
ze voor jongeren de ruimte creëren om
God en elkaar te ontmoeten. Na haar eerste jaar maakt zij de balans op en kijkt
ze vooruit naar een nieuw werkjaar.
Op mij hebben de Wereld­jongerendagen
van Keulen in 2005 enorm veel indruk
gemaakt. Het was mijn eerste reis in het
kader van geloof. Ik ontmoette jongeren
die net als ik zochten hoe zij hun geloof
handen en voeten konden geven. Ik ontdekte dat ik niet alleen was; niet de enige
jonge gelovige. Bijzonder, hoopgevend en
indrukwekkend.
Na deze reis hakte ik de knoop door en
ging theologie studeren. In die studie
leerde ik over kerk, geloof, kerkgeschiedenis en hoe mensen denken over God.
Het bleef echter wel theorie; ik ontdekte
dat het moment van verwondering, het
moment waarop je wilt knielen voor God,
niet in de collegebanken te vinden was.
Daarom vond ik naar de kerk gaan en
vooral meedoen aan activiteiten van het
jongerenpastoraat belangrijk. Met de
andere jongeren organiseerden we op een
gegeven moment zelf de activiteiten. We
werden goede vrienden en mijn geloof ontwikkelde zich.
Ik reisde ook naar Taizé. Op die Franse
heuvel ontdekte ik dat stilte je dichter bij
jezelf en bij God kan brengen. Sindsdien
zoek ik naar manieren om de stilte in mijn
volle leven te blijven zoeken. Want dat
heb ik wel ontdekt: het is belangrijk om je
geloof te blijven voeden, en het te her- en
vernieuwen. Als in een eucharistieviering
de voorganger oproept om “ja” te zeggen
tegen God, probeer ik dat telkens met mijn
hele hart te doen.
Alle elementen waardoor ik geraakt ben op
mijn eigen geloofsweg komen terug in mijn
werk als medewerker Jongerenpastoraat:
de ontmoeting met andere gelovige jongeren, de ontmoeting met God, de stilte, een
mooie eucharistieviering.
Tour of Faith
Het komende werkjaar starten we dan
ook met Tour of Faith op 14 september in
Wateringen. Tour of Faith is afgelopen jaar
in januari begonnen als een maandelijkse
jongerenontmoeting. Op zondagmiddag
is er een eucharistieviering, geloofsgesprek en maaltijd. Alle jongeren uit het
bisdom zijn voor iedere editie, telkens in
een andere parochie, van harte welkom.
Een bijzondere editie van Tour of Faith
zal Palmzondag zijn, op 29 maart 2015.
We vieren dan Wereldjongerendag in het
bisdom, als aanloop naar de WJD in Krakau
in 2016.
Nog geen zestien
Waar Tour of Faith bedoeld is voor jongeren vanaf zestien jaar, kun je ook als je
jonger bent, meedoen aan onze activiteiten. Op zaterdag 4 oktober bedanken we
misdienaars en acolieten uit het bisdom
voor hun goede werk. Dat doen we met
een bijzondere dag met workshops in Delft.
(Zie ook pagina 11)
Op de dag voor Pinksteren, 23 mei 2015,
ontmoeten alle vormelingen elkaar en de
bisschop in de kathedraal in Rotterdam.
Dan organiseren we opnieuw de Vuurdoop,
een dag vol spanning en spektakel. In een
volle kathedraal ontdek je hoeveel jonge
mensen zich hebben laten vormen, net als
jij. Alle vormelingen worden via hun contactpersonen tijdig uitgenodigd.
Festival
Aan het eind van het seizoen zal de
Katholieke Jongerendag opnieuw in
de vorm van een festival plaatsvinden.
De datum van het KJD Festival wordt
zo spoedig mogelijk bekend gemaakt.
Vermoedelijk zal dit landelijke katholieke
festival in juni of juli gevierd worden.
Maar het seizoen wordt pas echt afgesloten met de Zomerkampen. Het lijkt nog
ver weg, maar je kunt je nu al inschrijven.
Op 18 juli 2015 gaan de drie kampen
van start. Het Kinderkamp (8-12 jaar),
Tienerkamp (13-14) en het Jongerenkamp
(15-17) duren tot en met zaterdag 25 juli.
De kampen hebben een bijbels thema,
uitgewerkt voor iedere leeftijdsgroep. Er is
een dagopening en sluiting, een eucharistieviering en verder een gezellig en sportief
programma. Je bent echt een hele week
lekker weg.
Geloven in de
zomerstand
In de afgelopen maanden
schakelden veel mensen een
tandje lager, waar het ging
om hun vaste bezigheden en
verantwoordelijkheden, en
trokken er op uit, om te ontspannen en nieuwe ervaringen
op te doen.
Jonge mensen zijn wat dat
betreft net gewone mensen:
ook zij gingen op pad om al
dan niet over de grens avonturen te beleven en nieuwe
vrienden te maken.
Wat zij wel anders doen dan
vorige generaties, is het
vastleggen van deze ervaringen. Jonge mensen maken
“selfies”, foto's van zichzelf,
gemaakt met de mobiele
camera. Variant daarop:
“usies”, met niet slecht “ik”
maar “wij” op de foto.
En wat christelijke jonge mensen doen, is nog al eens zichzelf op de kiek zetten, terwijl
ze in een kerk zijn, of op de
katholiek jongerendag, of op
bedevaart. Hierbij een selectie
van selfies in deze categorie.
Ze geven een beeld van geloven in de zomerstand.
De pagina Jong! wordt samengesteld door een jonge redactie, met Shirleni Blanken, Emy Jansons - van Steekelenburg, Thom Oosterveer, Sander van Aarle en Ted Konings.
jong!
Begeleiders
Voor begeleiders is er de taakmodule
Jongeren­pastoraat, onderdeel van de
pastorale school. Deze wordt in het
najaar gegeven. Vragen over één van de
genoemde activiteiten of de module kun je
mailen naar
[email protected].
Tour of Faith najaar 2014
Bisschop Van den Hende is begin dit
jaar begonnen met de Tour of Faith: op
de tweede zondag van de maand nodigt
de bisschop jongeren in het bisdom uit
om samen te komen voor de viering van
de eucharistie, catechese en geloofsgesprek, ontmoeting en maaltijd. De
bijeenkomsten van de bisschop met jongeren beginnen telkens om 15.00 uur
en worden steeds op een andere plaats
in het bisdom Rotterdam georganiseerd.
Ook de komende maanden gaat deze
16
Tussenbeide_September2014.indd 16
Tour of Faith weer verder:
• 14 september (15.00 uur): St.
Josephkerk Wateringen (feest van
Kruisverheffing - jaar A)
Onderwerp van de catechese: betekenis van het Kruis van Christus
• 12 oktober (15.00 uur): St.
Victorkerk Waddinxveen (28e
zondag door het jaar - jaar A)
Onderwerp van de catechese: de
Bijbel als het Woord van God
• 9 november (15.00 uur): H.
•
Antoniuskerk Dordrecht (kerkwijding basiliek St. Jan van Lateranen,
Rome)
Onderwerp van de catechese: de
waarde van het gebed
14 december (15.00 uur): St.
Agathakerk Lisse (derde zondag in
de Advent - jaar B)
Voorbereiding op het Kerstfeest
(met gelegenheid voor het sacrament van boete en verzoening)
Jongeren uit het hele bisdom
Rotterdam zijn van harte welkom om
maandelijks met bisschop Van den
Hende deel te nemen aan de Tour of
Faith, een rondgang van geloof door
het bisdom. Ook af en toe komen kan
natuurlijk. Je aanmelden in verband met
de maaltijd is wel gewenst.
Aanmelden kan via E: f.timmermans@
bisdomrotterdam.nl
nummer 3 • 2014
5/09/14 12:52

Machtigingsformulier

Z.M. Koning Willem-Alexander Paleis Noordeinde Postbus 30412

Weekschema 3 t/m 9 november 2014

Amer 21 Brielle Kom langs!

Download brief en formulier Kerkbijdrage 2014

Download de rouwannonce.

Avontuur voor mens en geest

RK Parochie Heilige Drie-Eenheid Inschrijfformulier voor het H

Stichting Help Kerk Sint Martinus van Welten

Laar van de, Johannes Hermanus Josephus Maria